Land-en tuinbouwcijfers < Landbouw-Economisch Instituut (LEI-DLO) Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) "W^i >'S5ï

Transcriptie

1 Landen tuinbouwcijfers < LandbouwEconomisch Instituut (LEIDLO) Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) "W^i >'Sï

2 Verkrijgbaar bij: LANDBOUWECONOMISCH INSTITUUT (LEIDLO) Burgemeester Patijnlaan, postbus, LS 'sgravenhage giro tel. () CENTRAAL BUREAU VOOR DE STATISTIEK Prinses Beatrixlaan, postbus, JM Voorburg giro tel. () Prijs f,per exemplaar (francoper post) (abonnementsprijs f,). Op het strookje vermelden: Verzoeke toezending Land en tuinbouwcijfers. ISBN ISSN Kengetal J/ LEIDLO en CBS aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijnop bedoelde informatie. Een Engelse vertaling vandeinhoudsopgave en de lijst van tabellen is op verzoek verkrijgbaar. An English translation of the tableof contens and the listof tables is avaibleon request. Prijzen excl. administratieen verzendkosten.

3 VOORBERICHT Land en tuinbouwcijfers is in dubbel opzicht een bijzondere uitgave. Aan deenekant is deze de eerste van een reeks waarin de voorheen afzonderlijke Landbouwcijfers en Tuinbouwcijfers zijn samengevoegd. Aan de andere kant is deze uitgave de e jaargang van de publicatie die in, alszakboekje van het LEI, voor het eerst in concept verscheen. Bij de samenstelling van het Zakboekje werdvanaf het begin nauw samengewerkt tussen het LEI en het CBS. In werd de titel ter onderscheiding van het Statistisch Zakboek van het CBS gewijzigd in Landbouwcijfers. Naast Landbouwcijfers werd in voor het eerst Tuinbouwcijfers uitgebracht. De behoefte aan deze cijfers en de beëindiging van de jaarlijkse Tuinbouwgids door L&VTuinbouw in vormden de aanleiding voor deze reeks. Het besluit om de beide reeksen nu samen te voegen is vooral gebaseerd op doelmatigheidsoverwegingen. Beide uitgaven bevatten een groot aantal overeenkomstige tabellen, terwijl ook de doelgroepen (en abonnementen) grotendeels overeenkwamen. De samenvoeging draagt zowel bij aan de kostenbeheersing, als aan de wens om de gebruiker in een enkele band een beter, completer product te bieden. Voor deze nieuwe uitgave is de inhoudsopgave van Landbouwcijfers als uitgangspunt genomen. Voorzover mogelijk en nuttig zijn hieraan tabellen uit Tuinbouwcijfers toegevoegd. De hoofdstukken en zijn samengevoegd hoofdstuk : Bedrijven,productiefactoren en middelen. Hoofdstuk is gesplitst in hoofdstuk : Gewasarealen en hoofdstuk : Veestapel.De andere hoofdstukken zijn in beginsel ongewijzigd gebleven, al zijn de titels meer in overeenstemming met de inhoud gebracht. Mede om de omvang van de publicatie hanteerbaar te houden,zijn alle hoofdstukken opgeschoond. Vrijwel alle tabellen zijn geactualiseerd. Voor gebruikers die nadere informatie over de beschreven onderwerpen zoeken, zijn verwijzingen naar aanvullende publicaties opgenomen. Uiteraard is het ook mogelijk rechtstreeks met de uitgevende instellingen contact op te nemen (LEIDLO: () ; CBS: () ). Overigens houden wij ons van harte aanbevolen voor op en aanmerkingen op deze uitgave en suggesties voor verbetering. Tenslotte bedanken we alle personen en instellingen die hebben meegewerkt bij het verzamelen van de nieuwe gegevens voor deze uitgave. De Directeur van het De DirecteurGeneraal DLOLandbouwEconomischInstituut van de Statistiek prof. dr. ir. L.C. Zachariasse prof. dr. A.P.J. Abrahamse 'sgravenhage Voorburg/Heerlen mei

4 VERKLARING DER TEKENS (,) niets (blank) / = voorlopig cijfer = de gegevens ontbreken = nul = het getal is minder dan de helft van de gekozen eenheid = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen = en met = het gemiddelde over de jaren en met = oogstjaar, boekjaar beginnend in en eindigend in = van de desbetreffende gegevens zijn specificaties beschikbaar AFKORTINGEN CBS LEIDLO IMAGDLO KCB Min. van LNV NAKG aje BSS BTW c.i.f. ECU EGE e.m. e.o. f.o.b. gve kw NEG Nge pk sbe SI TJ w.o. w.v. = Centraal Bureau voor de Statistiek = LandbouwEconomisch Instituut, Dienst Landbouwkundig Onderzoek = Instituut voor Milieu en Agritechniek, DLO = Kwaliteits Controle Bureau = Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij = Ned. Algemene Keuringsdienst voor groente en bloemzaden = arbeidsjaareenheid = Bruto Standaard Saldi = belasting over de toegevoegde waarde = cost, insurance, freight = European Currency Unit (Europese Valutaeenheid) = Europese grootteeenheid = en meer = en ouder = free on board = grootveeeenheid = kilowatt = Nederlandse variant EUbedrijfstypering op basis nge = Nederlandse grootteeenheid = paardekracht = standaardbedrijfseenheid = Systeme Internationale (internationaal stelsel van meeteenheden) = terajoule = waaronder = waarvan Door afrondingen kan het voorkomen dat alen licht afwijken van de som van de gespecificeerde getallen. Verbeterde cijfers zijn als zodanig niet gekenmerkt.

5 Namen vande landbouwgebieden Landbouwgebied groep van gebieden Landbouwgebied Groningen NoordHolland De Marne Centraal weidegebied in Groningen Oostelijke bouwstreek in Groningen Weste rwolde en Groninger Veenkoloniën Groninger zuidelijk Westerkwarlier Oostelijk Hogeland Friesland Noordelijk Friesland Weidestreek in Friesland De Wouden Eilanden Drenthe Weidegebied van het Noorderveld Smilde en Centraal zandgebied in Drenthe Zuidwestelijk weidegebied in Drenthe Zuidelijk zandgebied in Drenthe Drentse Veenkoloniën en Hondsrug Overijssel Weidegebied in Overijssel Noordoost Overijssel Twente Salland Flevoland Noordoostelijke Polder Zuidelijke IJsselmeerpolders Gelderland Oostelijke Veluwe IJsselstreek Zuidelijk Gelderland Oostelijke Betuwe en Nijmegen Veluwe zoom en Betuwe Bommelerwaard Weslelijke Veluwe Achterhoek Utrecht Kromme Rijnstreek en Heuvelrug Westelijk weidegebied in Utrecht Centraal tuinbouwgebied in Utrecht Ëemland Zandgebied in Utrecht Wie ringen en Wieringe rmeer Haarlemmermeer Amstelland en Aalsmeer Texel en Land van Zijpe WestFriesland en omgeving Watertand en Noordhollandse Droogmakerijen ' Gein en Gooiland Kennemertand ZuidHolland VoomePutten en Hoeksche Waard Rotterdam en omgeving GoereeOverflakkee Westelijk Rijnland Boskoop en Rijneveld Krimpenerwaard en Oostelijk Rijnland Alblasserwaard en Vijfherenlanden Bollenstreek Westland en Zuidhollandse Droogmakerijen Zeeland Noordelijk Zeeland Walcheren en ZuidBeveland Zeeu wschvlaanderen NoordBrabant Noordwest hoek Westelijke Langstraat Biesbosch Oostelijke Langstraat Westelijke Zandgronden Land van Breda De Kempen Midden NoordBrabant Maaskant en Land van Cuijk Westelijk Peelgebied Limburg NoordLimburg ZuidLimburg

6 Groepering van landbouwgebieden In groepen Landbouw gebiedsindeling Groepen van landbouwgebieden = Bouw hoek en Hogeland ^ ^ H Veenkoloniën en Oldambt I j Noordelijk weidegebied Ç=^l Oostelijk veehouderijgebied ^ g;^g Cenlraal veehouder Ijgebied i IJsselmeerpolders ^ Westelijk Holland ^^^fl Waterland en Droogmakerijen H Hollands/Utrechts weidegebied J J Rivierengebied ^ Zuidwestelijk akkerbouwgebied ^ ^ ^ Zuidwest Brabant I Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg centraal bureau voorde statistiek km

7 INHOUD VOORBERICHT VERKLARING DERTEKENS LIJSTVANTABELLEN HOOFDSTUKKEN. Algemeen. Bedrijven,productiefactoren enmiddelen. Gewasarealen. Veestapel. Productie. Prijzenvanproductiefactoren enmiddelen. Prijzenvanproducten. Inkomenenfinanciering. Voorzieningsbalansen. Inen uitvoer. Europese Unie. Diversegegevens TREFWOORDENREGISTER SYSTEMATISCHE PAGINAVERWIJZING Akkerbouwgewassen enproducten Tuinbouwgewassen enproducten Veestapel Veehouderijproducten BIJLAGE:Indelinglandbouwgebieden +kaart

8 LIJST VAN TABELLEN. Algemeen. Bevolking a. Inwoners naar provincie b. Inwoners naar gemeentetype c. Leeftijdsopbouw en geslacht d. Geboorte en sterfte naar provincie. Beroepsbevolking a. Beroepsbevolking, vooruitblik op de participatie; naar geslacht, leeftijdsgroep en opleidingsniveau b. Totale arbeidsvolume naar sectoren en bedrijfstakken. Bodemgebruik a. Bodemgebruik. Nationaal inkomen a. Nationaal inkomen, aal en per hoofd b. Nationaal inkomen naar sector. Prijzen a. Gezinsconsumptie, prijsindexcijfers b. Koopkracht van de gulden, indexcijfers. Verbruik a. Voedingsmiddelen, verbruik per hoofd b. Consumptieve bestedingen, mutaties. Diverse gegevens a. Overheidsuitgaven b. Spaargelden c. Gefailleerde ondernemingen d. Hypotheken op landelijke eigendommen e. Waterschappen en opbrengsten van de omslag. Bedrijven, productiefactoren en middelen Toelichting. Bedrijfstypering en bedrijfsgrootte a. Bedrijven naar (hoofd)bedrijfstype (NEG) b. Bedrijven naar ngeklasse en hoofdbedrijfstype (NEG) c. Bedrijven naar ngeklasse en (hoofd)bedrijfstype (NEG), d. Hoofdberoepsbedrijven naar ngeklasse en hoofdbedrijfstype e. Nevenberoepsbedrijven naar ngeklasse en hoofdbedrijfstype f. Bedrijven naar bedrijfsgrootte (ha) en hoofdbedrijfstype (NEG) Hoofdberoepsbedrijven g. Bedrijven naar hoofdberoep bedrijfshoofd en aanwezigheid nevenberoep, naar provincie h. Persoonlijke ondernemingen naar leeftijd (oudste) bedrijfshoofd, alle beroepen en hoofdberoep. Gebruik van de cultuurgrond a. Bedrijven naar bedrijfsgrootte (ha), aal en naar hoofdberoep b. Bedrijven naar grondgebruik, provincie en groepen van landbouwgebieden c. Oppervlakte cultuurgrond naar grondgebruik, provincie en groepen van landbouwgebieden d. Oppervlakte cultuurgrond naar hoofdbedrijfstype (NEG) en grondgebruik Eigendom en pacht e. Bedrijven naar aandeel grond in eigendom, bedrijfsgrootte en hoofdbedrijfstype (NEG) f. Oppervlakte bedrijven naar aandeel grond in eigendom, bedrijfsgrootte en hoofdbedrijfstype (NEG) g. Oppervlakte cultuurgrond naar eigendom en pacht h. Gepachte oppervlakte naar categorieën van verpachters Verkaveling i. Bedrijfsverkaveling naar groepen van landbouwgebieden

9 . Arbeid a. Arbeidskrachten per provincie, regelmatig werkzaam b. Regelmatig werkzame arbeidskrachten, naar positie t.o.v. het gezin c. Arbeidskrachten en arbeidsjaareen heden d. Arbeidskrachten, naar werkduur per week e. Arbeidskrachten, idem in arbeidsjaareen heden f. Arbeidskrachten naar positie t.o.v. het gezin en naar hoofdbed rijfstype g. Vaste arbeidskrachten volgens geregistreerde jaarcontracten h. Bedrijfsverzorgingscijfers i. Aantal door bedrijfsverzorgers gewerkte uren. Bedrijfsopvolging en schoolopleiding a. Bedrijfsopvolging van bedrijfshoofden met agrarisch hoofdberoep naar aantal opvolgers en hoofdbedrijfstype (NEG) b. Bedrijven naar agrarisch dagonderwijs van bedrijfshoofden. Overheidsactiviteiten t.a.v. landbouwbedrijven a. Ruilverkavelingen, herinrichtingen en aanpassingsinrichtingen b. Investeringen voor landinrichtingswerken c. Borgstellingen van het Borgstellingsfonds voor de landbouw d. Besluit structuurverbetering landbouwbedrijven e. Complementaire regeling voor investeringen in landbouwbedrijven. Agrarische bouwwerken en land en tuinbouwmachines a. Bouwvergunningen in de agrarische sector b. Land en tuinbouwmachines in eigendom op agrarische bedrijven c. Trekkers op land en tuinbouwbedrijven naar provincie d. Maaidorsers op land en tuinbouwbedrijven naar provincie e. Maaidorsers en trekkers op loonbedrijven en bij coöperaties naar provincie f. Invoer van land en tuinbouwmachines g. Uitvoer van land en tuinbouwmachines h. Bedrijven met gebruik van land en tuinbouwmachines. Veevoeder a. Beschikbaar gekomen krachtvoedergrondstoffen b. Verbruik van (kracht)voeders in productgewicht en voeden/vaarde c. Productie van mengvoeder naar diersoort d. Verbruik van krachtvoeder voor rundvee per melkkoe e. Verbruik van krachtvoeder per melkkoe op melkveebed rijven (NEGtypering) f. Oppervlakte gemaaid grasland naar gebruik. Mest, mineralen en bestrijdingsmiddelen a. Mest en mineralenproductie van de veestapel b. Binnenlandse afzet van kunstmeststoffen c. Binnenlandse afzet van meng meststoffen d. Binnenlandse afzet van kunstmeststoffen naar soort e. Voorzieningsbalans van stikstofmeststoffen f. Mineralenbalans g. Chemische bestrijdingsmiddelen, afzet h. Bestrijdingsmiddelengebruik in de landbouw i. Toepassing van biologische bestrijders bij vruchtgroente onder glas j. Bedrijven met alternatieve landbouwmethoden k. Oppervlakte alternatieve landbouwmethoden. Energie a. Energieverbruik op land en tuinbouwbedrijven Gewasarealen. Akkerbouwgewassen a. Oppervlakte akkerbouwgewassen b. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen c. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen naar areaalgrootte (per groep) van gewassen d. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) e. Aantal bedrijven met granen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype(neg) f. Aantal bedrijven met aardappelen naar areaalgrootte en (hoofd jbedrijfstype (NEG) g. Oppervlakte gekeurde pootaardappelen naar ras, regio en klasse h. Consumptieaardappelen naar ras en resistentie tegen aardappel moeheid i. Aantal bedrijven met suikerbieten naar areaalgrootte en (hoofd) bed rijfstype (NEG) j. Aantal bedrijven met snijmais naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) k. Bedrijven en oppervlakte overige akkerbouwgewassen, naar gewas I. Bedrijven en oppen/lakten onder de Mac Sharryregeling

10 . Tuinbouwgewassen open grond a. Oppervlakte tuinbouwgewassen naar (groep van) gewassen b. Oppervlakte naar groep van gewassen en regio c. Aantal bedrijven met tuinbouwgewassen open grond naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Groente open grond d. Oppervlakte naar gewas en regio e. Aantal bedrijven naar areaalgrootte en gewas f. Oppervlakte naar gewas w.o. areaal contractteelt g. Aantal bedrijven naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) h. Aantal bedrijven met witloftrek naar areaalgrootte Fruit open grond i. Oppervlakte naar gewas en regio j. Aantal bedrijven met pit en steenvruchten naar areaalgrootte en gewas k. Aantal bedrijven met pit en steenvruchten naar areaalgrootte en en (hoofd)bedrijfstype (NEG) I. Oppervlakte appelen en peren naar regio, plantjaar en ras Bloembollen en bloemkwekerijgewassen open grond m. Oppervlakte bloembollen naar gewas en regio n. Aantal bedrijven met bloembollen naar areaalgrootte en gewas. Aantal bedrijven met bloembollen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) p. Aantal bedrijven met tulpenbroei naar grootteklasse q. Aantal bedrijven met narcissenbroei naar grootteklasse r. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype(neg) Boomkwekerijgewassen en vaste planten open grond s. Oppervlakte boomkwekerijgewassen en vaste planten naar regio t. Aantal bedrijven met boomkwekerijgewassen naar areaalgrootte en gewas u. Aantal bedrijven met boomkwekerijgewassen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) v. Aantal bedrijven met vaste planten naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Tuinbouwzaden open grond w. Oppervlakte groentezaden naar gewas. Tuinbouwgewassen onder glas a. Oppervlakte naar groep van gewassen en regio b. Aantal bedrijven met tuinbouwgewassen onder glas naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) c. Glasareaal naar type en regio d. Substraatteelt groente en bloemkwekerijgewassen, oppervlakten en bedrijven Groente onder glas e. Oppervlakte groente onder glas naar areaalgrootte en gewas f. Aantal bedrijven met groente onder glas naar areaalgrootte en gewas g. Aantal bedrijven met groente onder glas naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bloemkwekerijgewassen onder glas h. Oppervlakte bloemkwekerijgewassen naar gewas en regio i. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen naar areaalgrootte en gewas j. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Champignons k. Aantal bedrijven met champignons naar aantal cellen en regio. Aantal bedrijven met champignons en teeltoppervlakte naar regio Veestapel. Rundvee a. Samenstelling van de rundveestapel b. Melk en kalfkoeien per ha grasland en voedergewassen c. Aantal bedrijven naar aantal melk en kalfkoeien per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) d. Aantal bedrijven naar gveklasse, oppervlakte en aantal melkkoeien e. Aantal bedrijven met melkcontrole f. Melken kalfkoeien onder melkcontrole g. Aanvoer van runderen op veemarkten h. Kunstmatige inseminaties, naar fokrichting van de stier i. Kunstmatige inseminaties, naar rasgroep van de stier j. Aantal bedrijven naar aantal vleeskalveren per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) k. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleeskalveren naar aantal aanwezige vleeskalveren I. Aantal bedrijven naar aantal stuks jongvee voor vleesproductie per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype(neg)

11 . Paarden a. Samenstelling van de paardenstapel op landbouwbedrijven b. Aantal bedrijven naar aantal paarden ( jaar en ouder) per bedrijf c. Aanvoer van paarden op veemarkten. Schapen en geiten a. Samenstelling van de schapen en geitenstapel b. Aantal bedrijven naar aantal schapen per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) c. Aanvoer van schapen op veemarkten. Varkens a. Samenstelling van de varkensstapel b. Aantal bedrijven met vleesvarkens en fokzeugen naar aantal dieren per bedrijf Fokkerij c. Aantal bedrijven naar aantal fokzeugen per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype(neg) d. Kunstmatige inseminatie bij varkens, gebruikte doses e. Verwacht en gerealiseerd aanbod van varkens Vleesvarkenshouderij f. Aantal bedrijven naar aantal vleesvarkens per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) g. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleesvarkens naar aantal aanwezige vleesvarkens. Pluimvee Kippen a. Samenstelling van de kippenstapel Leghennen en moederdieren van vleesrassen b. Aantal bedrijven naar aantal leghennen per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) c. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor leghennen naar aantal aanwezige leghennen d. Aantal bedrijven naar aantal moederdieren van vleesrassen per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) e. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor moederdieren van vleesrassen naar aantal aanwezige moederdieren van vleesrassen f. Inleg van broedeieren van legrassen naar ras g. Inleg van broedeieren van kippen per maand Vleeskuikens h. Aantal bedrijven naar aantal vleeskuikens per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) i. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleeskuikens naar aantal aanwezige vleeskuikens Eenden j. Aantal bedrijven naar aantal eenden voor de vleesproductie per bedrijf Kalkoenen k. Aantal bedrijven naar aantal kalkoenen voor broedeierproductie per bedrijf I. Aantal bedrijven naar aantal kalkoenen voor de vleesproductie per bedrijf. Struisvogelachtigen a. Aantal bedrijven en dieren naar soort en hoofdbedrijfstype (NEG). Konijnen en edelpelsdieren a. Konijnen en edelpelsdieren, aantal dieren en bedrijven naar hoofdbedrijfstype Productie. Akkerbouwproducten (oogstraming) a. Productie van akkerbouwgewassen b. Gemiddelde opbrengst van akkerbouwgewassen c. Productie van stro d. Gemiddelde opbrengst van stro e. Gemiddelde opbrengst van granen naar groepen van landbouwgebieden f. Gemiddelde opbrengst van knol, wortel en groenvoedergewassen naar groepen van landbouwgebieden g. Geplombeerde hoeveelheid pootaardappelen naar ras en klasse. Tuinbouwproducten a. Handelsproductie verse groente en fruit naar product b. Oogstraming appelen en peren c. Totale veilingomzet naar groepen van producten d. Veilingomzet van verse groente en fruit naar provincie en de belangrijkste veilingen e. Veilingomzet verse groente naar product f. Veilingaanvoer verse groente, omzet en prijs naar product g. Verwerkte verse groente h. Wijze van verwerking van verse groente i. Veilingomzet vers fruit naar product j. Veilingaanvoer vers fruit, omzet en prijs naar product k. Veilingaanvoer en gemiddelde prijs van appelen naar ras

12 I. Veilingaanvoer en gemiddelde prijs van peren naar ras m. Verwerkt vers fruit n. Wijze van verwerking van vers fruit o. Veilingomzet snijbloemen naar veiling p. Veilingaanvoer snijbloemen, omzet en prijs van enkele soorten q. Veilingomzet potplanten naar veiling r. Veilingaanvoer potplanten, omzet en prijs van enkele soorten s. Veilingomzet tuinplanten naar veiling. Melk en zuivelproducten a. Melkproductie b. Melkquotum en superheffing c. Relatieve verdeling quotumhouders en basisquotum d. Gemiddelde melkproductie van stamboekkoeien e. Melkaanvoer naar perioden van weken f. Zuivelproductie. Vee en vlees, excl. vleespluimvee a. Productie van vlees naar diersoort b. Gemiddeld geslacht gewicht naar diersoort c. Totaal slachtingen en bruto eigen productie d. Vleesvarkens naar handelsklasse (Movacclassificatie). Eieren en vleespluimvee a. Productie van kippeëieren b. Productie van vleespluimvee. Wot a. Wolinname naar provincie en kwaliteit. Prijzen van productiefactoren en middelen Toelichting. Koop en pachtprijzen a. Koopprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland b. Pachtprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland c. Koopprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden d. Pachtprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden. Lonen en sociale lasten a. Loonswijzigingen in de landbouw sinds b. Sociale lasten voor werknemers in de landbouw, sinds c. CAOIonen per uur, incl. bijzondere beloningen, indexcijfers d. Minimumloon in de land en tuinbouw volgens CAO e. Basisuurlonen in de akker en weidebouw en de veehouderij f. Weeklonen van vaste werknemers in de akker en weidebouw, veehouderij en pluimveehouderij g. Weeklonen van vaste werknemers in de tuinbouw, exclusief boomkwekerij h. Weeklonen van vaste werknemers in het boomkwekerijbedrijf i. Verdiende bruto lonen en arbeidsduur van voltijdwerknemers j. Verdiende bruto lonen en arbeidsduur van mannelijke arbeiders in de land en tuinbouw k. Loonkosten per gewerkt uur in de akkerbouw, veehouderij en tuinbouw. Prijzen van meststoffen en voedermiddelen a. Verbruikersprijzen van kunstmeststoffen b. Verbruikersprijzen van mengmeststoffen c. Verbruikersprijzen van mengvoeders d. Verbruikersprijzen van hooi, stro en andere ruwvoeders. Prijzen van energie a. Verbruikersprijzen van brandstoffen, gas en elektriciteit b. Verbruikersprijzen van motorbrandstoffen c. Verbruikersprijzen van stookolie in de tuinbouw d. Verbruikersprijzen van oliën en gassen naar stookwaarde e. Verbruikersprijzen van aardgas voor tuinders. Prijsindexcijfers a. Brandstoffen en smeermiddelen b. Goederen en diensten in de landbouw c. Loonwerkadviestarieven in de land en tuinbouw d. Landbouwwerktuigen en machines e. Prijzen van enkele productiemiddelen in de glastuinbouw f. Bouwkosten ligboxenstal voor melkkoeien

13 Prijzen van producten. Akkerbouwproducten a. Richt, interventie, en drempelprijzen van granen en handelsgewassen b. Richt, interventie, drempel en minimumprijzen van suiker, melasse en suikerbieten c. Prijzen en steunbedragen overige marktordeningsproducten d. Teiersprijzen van granen e. Teiersprijzen van peulvruchten en handelsgewassen f. Teiersprijzen van suikerbieten g. Teiersprijzen van consumptieaardappelen h. Teiersprijzen van fabrieksaardappelen i. Teiersprijzen van hooi, stro en andere ruwvoeders j. Prijzen van suiker. Tuinbouwproducten a. Gemiddelde veilingprijzen van enkele belangrijke groente en fruitsoorten b. Gemiddelde veilingprijzen van enkele belangrijke snijbloemen en potplanten. Melk en zuivelproducten a. Richtprijzen voor en heffingen op melk b. Drempel, interventieprijzen en steunbedragen van zuivelproducten c. Opbrengstprijzen van melk d. Gemiddelde nettoopbrengstprijzen van melk per weekse periode e. Officiële Nederiandse zuivelnoteringen f. Beurs en marktnoteringen voor kaas. Vee en vlees, excl. slachtpluimvee a. Gemeenschappelijke prijzen in de sector vee en vlees b. Marktprijzen van gebruiksvee c. Marktprijzen van vleesvee d. Marktprijzen van schapen e. Marktprijzen van varkens f. Marktprijzen van paarden. Eieren en vleespluimvee a. Producentenprijzen van vleespluimvee en kippeëieren per jaar b. Producentenprijzen van vleespluimvee en kippeëieren per maand. Wol a. Wolprijzen. Prijsindexcijfers a. Afzet van de landen tuinbouw. Inkomen en financiering Toelichting. Productiewaarde en toegevoegde waarde a. Productiewaarde van de land en tuinbouw en berekening van het agrarisch inkomen b. Landbouwproductie en toegevoegde waarde, indexcijfers c. Landen tuinbouwproductie in waarde, naar product en bestemming d. Productie en toegevoegde waarde van de land en tuinbouw per arbeidsjaareenheid. Productiekosten en resultaten per product a. Productiekosten van melk b. Resultaten van de zeugenhouderij c. Productiekosten van biggen d. Resultaten van de vleesvarkenshouderij e. Productiekosten van vleesvarkens f. Resultaten van leghennen op batterijbedrijven g. Resultaten van de vleeskuikenhouderij. Bedrijfsresultaten a. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het akkerbouwbedrijf b. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het opengrondsgroentebedrijf c. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het glasgroentebedrijf d. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het glassnijbloemenbedrijf e. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het pot en perkplantenbedrijf f. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het bloembollenbedrijf g. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het champignonbedrijf h. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het fruitteeltbedrijf i. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het boomkwekerijbedrijf j. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het sterk gespecialiseerde melkveehouderijbedrijf k. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het varkens en pluimveehouderijbedrijf

14 . Financiering a. Balansen van de akkerbouw en veehouderijbedrijven b. Balansen van de tuinbouwbedrijven c. Inkomensvorming en besteding op gespecialiseerde akkerbouw/veehouderijbedrijven d. Inkomensvorming en besteding op tuinbouwbedrijven e. Herkomst en besteding van financieringsmiddelen op gespecialiseerde akkerbouw/veehouderijbedrijven f. Herkomst en besteding van financieringsmiddelen op tuinbouwbedrijven g. Verloop van het eigen vermogen op gespecialiseerde akkerbouw/veehouderijbedrijven h. Verloop van het eigen vermogen op tuinbouwbedrijven. Exploitatiegegevens andere agrarische bedrijven a. Exploitatiegegevens en investeringen hoveniersbedrijven b. Exploitatiegegevens en investeringen loonwerkers en werktuigencoöperaties c. Exploitatiegegevens agrarisch dienstverlenende bedrijven. Voorzieningsbalansen Toelichting voorzieningsbalansen. Land en tuinbouwproducten gezamenlijk a. Voorzieningsbalansen land en tuinbouwproducten, aal, telerswaarde b. Productie van land en tuinbouwproducten, indexcijfers c. Verbruik van landen tuinbouwproducten, indexcijfers d. Productie, verbruiks en exportpakket van land en tuinbouwproducten. Akkerbouwproducten a. Voorzieningsbalansen akkerbouwproducten aal, telerswaarde b. Voorzieningsbalansen akkerbouwproducten naar groepen van gewassen, telerswaarde c. Voorzieningsbalansen granen, hoeveelheden d. Voorzieningsbalansen peulvruchten en aardappelen, hoeveelheden e. Voorzieningsbalansen suikerbieten, hoeveelheden. Tuinbouwproducten a. Voorzieningsbalansen tuinbouwproducten aal, telerswaarde b. Voorzieningsbalansen verse groente en fruit, telerswaarde c. Voorzieningsbalansen verse groente en fruit, hoeveelheden d. Verbruik van groente en fruit, per hoofd. Veehouderijproducten a. Voorzieningsbalansen veehouderijproducten aal, telerswaarde b. Voorzieningsbalansen veehouderijproducten naar sector, telerswaarde c. Voorzieningsbalansen veehouderijproducten naar groepen van producten, telerswaarde d. Voorzieningsbalansen kippeëieren, hoeveelheden e. Voorzieningsbalansen melk en zuivelproducten, hoeveelheden f. Voorzieningsbalansen vlees, hoeveelheden. Inen uitvoer Toelichting. Agrarische producten gezamenlijk (incl. visserij) a. Invoerwaarde van agrarische producten, naar sector b. Uitvoerwaarde van agrarische producten, naar sector c. Waarde van de invoer en uitvoer van agrarische producten, Wereld en EU,met volume, prijs en waardeindexcijfers d. Waarde van de invoer naar (groepen van) agrarische producten in, met volume, prijs en waardeindexcijfers e. Waarde van de uitvoer naar (groepen van) agrarische producten in, met volume, prijs en waardeindexcijfers. Akkerbouwproducten a. Invoer van akkerbouwproducten, volume en waarde b. Uitvoer van akkerbouwproducten, volume en waarde. Tuinbouwproducten gezamenlijk a. Invoer van tuinbouwproducten, volume en waarde b. Uitvoer van tuinbouwproducten, volume en waarde c. Invoer van tuinbouwproducten naar land van herkomst d. Uitvoer van tuinbouwproducten naar land van bestemming e. Uitvoer van tuinbouwproducten naar België/Luxemburg f. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Duitsland g. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Frankrijk h. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Verenigd Koninkrijk i. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Portugal j. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Denemarken

15 k. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Griekenland i. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Ierland m. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Italie n. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Spanje o. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Zweden. Groente a. Invoer van verse groente b. Uitvoer van verse groente c. Invoer van verwerkte groente d. Uitvoer van verwerkte groente. Fruit a. Invoer van vers fruit b. Uitvoer van vers fruit c. Uitvoer van peren en appelen naar ras d. Invoer van verwerkt fruit e. Uitvoer van verwerkt fruit f. Invoer van zuidvruchten, citrusvruchten en noten. Sierteeltproducten a. Invoer van sierteeltproducten b. Uitvoer van sierteeltproducten. Tuinbouwzaden a. Invoer b. Uitvoer. Vee en veehouderijproducten a. Invoer van vee en veehouderijproducten, volume en waarde b. Uitvoer van vee en veehouderijproducten, volume en waarde. Europese Unie. Algemeen a. Bevolking b. Oppervlakte c. Waarde landbouwproductie en agrarisch inkomen d. Prijsindexcijfers e. Aantal agrarische bedrijven. Agrarische productie Akkerbouw a. Oppervlakte akkerbouwgewassen naar gewas b. Productie akkerbouwgewassen Tuinbouw c. Oppervlakte tuinbouwgewassen naar groep van gewassen d. Productie groente en fruit Veehouderij e. Veestapel f. Aantal bedrijven met vee g. Veehouderijproducten. Zelfvoorzieningsgraad en verbruik per hoofd a. Plantaardige producten b. Dierlijke producten. Uitvoer EUlanden. Gemeenschappelijk markt en prijsbeleid EU a. Akkerbouw en Veehouderij b. Groente en Fruit c. Sierteelt. EUterminologie. Het Europese Monetaire Stelsel (EMS). Uitgaven Europees Oriëntatie en Garantiefonds voor de landbouw

16 . Diverse gegevens. Landbouwcoöperatie a. Marktaandeel van landbouwcoöperaties in aanvoer, afzet e.d.. Mengvoederindustrie a. Mengvoederbedrijven en productie naar productieomvang b. Mengvoederproductie naar voedersoort c. Productie van mengvoeder naar voedersoort en van kunstmelk voor kalveren in de EU. Landbouwonderwijs a. Leerlingen landbouwscholen en cursussen. {Omrekenings)normen a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bed rijfstypering (bss) b. Standaardbed rijf seenheden (sbe) c. Arbeidsnormen in de tuinbouw d. Standaardomrekeningsfactoren voor tuinbouwproducten e. Rendement akkerbouwproducten f. Rendement melkverwerking g. Aanhoudingspercentages voor slachtdieren h. Omrekeningskoersen. Maten en gewichten a. Lengtematen b. Oppervlaktematen c. Inhoudsmaten d. Gewichten e. Kilogramgewichten per hl en per bushei Toelichting Sleenheden tabei f t/mi f. Erkende meeteenheden (Sleenheden) g. Voorvoegsels voor het vormen van decimale veelvouden en delen van Sleenheden h. Eenheden die niet het SI behoren, doch blijvend zijn erkend i. Herleiding van vervallen eenheden Sleenheden. Overige gegevens a. Besmettelijke veeziekten, aantal bedrijven b. Omzetbelasting c. Willekeurige afschrijving, investeringsaftrek en energieinvesteringsaftrek d. Regulerende energiebelasting (REB) e. Leveringsvoorwaarden f. Rentestanden en rendementen hypotheken, aandelen en obligaties g. Klimaatgegevens Nederland

17 . Algemeen. Bevolking a. Inwoners naar provincie, januari x Groningen Friesland Drenthe Overijssel ) Flevoland ) Gelderland Utrecht ) NoordHolland ZuidHolland ) Zeeland NoordBrabant Limburg Centraal Persoonsregister ) Nederland w.o. mannen Tot. bevolking per km land Totale bevolking, ' juli Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking ) T/m incl. Noordoostelijke Polder. ) T/m Zuidelijke IJsselmeerpolders, incl. Almere, Dronten, Lelystad en Zeewolde. ) Per januari is de gemeente Woerden ingedeeld bij de provincie Utrecht. ) Het Centrale persoonsregister is per oktober opgeheven. De hierin ingeschreven personen zijn per die datum de bevolking van 'sgravenhage gaan behoren. b. Inwoners naar gemeentetype Gemeentegroep naar ) stedelijke gemeenten Bevolking op % Bevolking op % Bevolking op % Zeer sterk stedelijk Sterk stedelijk Matig stedelijk,,,,,,,,, Weinig stedelijk Niet stedelijk,,,,,, Centraal Persoonsregister ), Nederland,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. ) Indeling m.i.v., waarvoor het criterium "concentratie van menselijke activiteiten" is gehanteerd. ) Het Centrale persoonsregister is per oktober opgeheven. De hierin ingeschreven personen zijn per die datum de bevolking van 'sgravenhage gaan behoren.

18 c. Leeftijdsopbouw en geslacht, januari gesl. in % van het aal aantal mannen i resp. vrouwen jaar m V,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m V,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m V,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m V,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m V,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m v ',,,,,,,,,,,,,,,, jaar en ouder m V,,,,,,,,,,,,,,,, absoluut (x ) Totale bevolking m V Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. d. Geboorte en sterfte per inwoners naar provincie Geboorte Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht ) NoordHolland ZuidHolland ) Zeeland NoordBrabant Limburg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,,,,,, Per vrouwen van jaar,,,,,,, Netto vervangingsfactor ),,,,,,, Sterfte Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht ) NoordHolland ZuidHolland ) Zeeland NoordBrabant Limburg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. ) Per januari is de gemeente Woerden ingedeeld bij de provincie Utrecht. ) Deze factor geeft de tendens van de toekomstige bevolkingsontwikkeling aan volgens de geboorte en sterfteverhoudingen in de beschouwde periode. Bij een waarde groter dan zal de bevolking op den duur toenemen, bij een waarde kleiner dan afnemen.

19 . Beroepsbevolking a. Beroepsbevolking, vooruitblik op de participatie; naar geslacht, leeftijdsgroep en opleidingsniveau mannen vrouwen mannen vrouwen mannen vrouwen mannen vrouwen jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar aandeel in % Lager onderwijs Uitgebreid l.o. Middelb. onderw. Hoger onderwijs Bron: Centraal Planbureau. N.B.: Bovenstaande gegevens zijn ontleend aan één van de drie in februari verschenen scenario's, namelijk het "Balanced Growth"scenario. De beroepsbevolking komt hierin in de buurt van de maximumwaarde. b. Totale arbeidsvolume ) naar sectoren en bedrijfstakken *) * Bedrijven arbeidsjaren Land en tuinbouw Bosbouw ) Visserij ) Totaal Voedings en genotm.industrie Delfstoffenwinning en overige industrie Openbare nutsbedrijven Bouwnijverheid en installatiebedrijven Handel, hotel en restaurantwezen, reparatiebedrijven Transport, opslag en communicatiebedrijven Overige diensten Totaal bedrijven ) Overheid Totaal bedrijven en overheid Bron: CBS Nationale rekeningen. N.B.: Gewijzigde berekening o.g.v. de algehele revisie met als basisjaar. ) Zelfstandige bedrijfshoofden, medewerkende gezinsleden en werknemers. ) Raming LEIDLO. ) In is het ale arbeidsvolume x arbeidsjaren hoger dan de som van de bedrijfstakaantallen. Dat verschil heeft geheel betrekking op de groep zelfstandige en meewerkende gezinsleden.

20 . Bodemgebruik a. Bodemgebruik, januari km Verkeersterrein Recreatieterrein Industrie, haven en handelsterrein Woongebied Overig bebouwd terrein Bouwterrein Bos Glastuinbouw Overig agrarisch gebruik Natuurlijk terrein Overige gronden Water ) Totaal zie volgenda pagina. Bodemgebruik,,%,% infrastructuur " bebouwdterrein ' recreatieterrein (jjjjj natuurlijk terrein HUHU agrarisch terrein ^^ bouwterrein ^^ overige terreinen ^^fl bos,% N.B. Exclusief buitenwater (cat.en) en IJsselmeer (cat. ). '> Inclusief binnenwater breder dan meter (cat. ). > Inclusief recreatiewater (cat.). LEIDLO CBS

21 a. Bodemgebruik, januari (slot) Specificatie naar provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht ha Verkeersterrein Recreatieterrein Industrie, haven en handelsterrein Woongebied Overig bebouwd terrein Bouwterrein Bos Glastuinbouw Overig agrarisch gebruik Natuurlijk terrein Overige gronden Water Totaal Noord Holland Zuid Holland Zeeland Noord Brabant Limburg Totaal ha Verkeersterrein Recreatieterrein Industrie, haven en handelsterrein Woongebied Overig bebouwd terrein Bouwterrein Bos Glastuinbouw Overig agrarisch gebruik Natuurlijk terrein Overige gronden Water Totaal Bron: CBS Bodemstatistiek. N.B.: In tegenstelling het begrip "cultuurgrond" uit de landbouwtelling, omvat het begrip "agrarisch gebruik" en "glastuinbouw" naast de beteelde oppervlakte tevens tuinen voor eigen gebruik, cultuurgrond van niettelplichtigen, verspreide bebouwing, water smaller dan meter enz. ) l.v.m. gemeentelijke indeling van Waddenzee, Noordzee en IJsselmeer is de categorie water vanaf aanzienlijk groter dan daarvoor.

22 . Nationaalinkomen a. Nationaal inkomen (netoegevoegde waarde), aal en per hoofd * * * min gld Tegen factorkosten Tegen marktprijzen gld Tegen marktprijzen per hoofd van de bevolking in lopende prijzen indexcijfers = Tegen marktprijzen per hoofd van de bevolking in constante prijzen marktprijzen,,,,,,, Bron: CBS Nationale rekeningen. b. Nationaal inkomen naar sector * * min gld Landbouw, Bosbouw en visserij ) Delfstoffenwinning Industrie Openbare nutsbedrijven Bouwnijverheid en installatiebedrijven Handel, hotel en restaurantwezen, reparatiebedrijven Transport en communicatiebedrijven Overige diensten ) Rentemarge banken Versch.toeger. en afgedr. BTW Toegevoegde waarde (netto, factorkosten) w.v. bedrijven overheid Versch.toeger. en afgedr. BTW Saldo primaire inkomen buitenland Nationaal inkomen (netto factorkosten) Indirecte belastingen minus prijsverlagende subsidies Nationaal inkomen (netto marktprijzen) Landbouw (netto factorkosten) in % aal bedrijven in % aal Nationaal inkomen,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Nationale rekeningen. N.B.: Gewijzigde berekening o.g.v. de algehele revisie met als basisjaar. ) is exclusief "Bosbouw en visserij". ) Inclusief de overheidsactiviteiten Algemeen overheidsbestuur en sociale verzekering, Defensie en Openbaar en bijzonder gesubsidieerd onderwijs.

23 . Prijzen a. Gezinsconsumptie ), prijsindexcijfers = aal voedingsmiddelen aal brood, en meel vlees melk, kaas en eieren groente en fruit aardappelen e.a. knolgewassen huur en bijk. kosten. verwarm., verlichting afgeleide reeks ) Wegingscoëfficiënt ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, *,,,,,,,,, Specificatie januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december *,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de prijzen. N.B.: Wijzigingen met terugwerkende kracht van medische tarieven kunnen de cijfers nog doen veranderen. ) Werknemersgezinnen, bestaande uit man en vrouw zonder kinderen of met niet verdienende inwonende kinderen, met een gezinsinkomen beneden de mediaan van de inkomensverdeling in basisjaar. ) In % van de ale consumptieve gezinsuitgaven in. ) Indexcijfers berekend zonder het effect van veranderingen in de tarieven van de kostprijsverhogende (zgn indirecte) belastingen en de consumptiegebonden belastingen. b. Koopkracht van de gulden, indexcijfers = jaar index jaar index jaar index jaar index jaar index,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, * *,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO, berekend uit de CBSgegevens over de prijsindexcijfers van het Nationaal inkomen (netto, marktprijzen). «

24 . Verbruik a. Voedingsmiddelen, gemiddeld verbruik ) per jaar per hoofd van de bevolking eenheid Plantaardige producten Tarwebloem en meel Brood Aardappelen (op basis vers) Suiker (op basis wit) ) Verse groente ) Vers fruit Zuidvruchten, vers kg kg kg kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Melk en zuivelproducten (excl. boter) Volle melk Halfvolle melk Magere melk Karnemelk Room en koffiemelk Kaas kg kg kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Eetbare oliën en vetten Boter Margarine Halvarine Spijsvetten en oliën kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vlees Rund en kalfsvlees Varkensvlees Ander vlees Geslacht pluimvee kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Kippeëieren stuks Dranken Bier Wijn Frisdranken liters liters liters,,,,,,,,, Bron: CBS, diverse productschappen, brancheverenigingen en Ministerie van Financiën. ) Voor binnenlands verbruik beschikbaar gekomen hoeveelheden;de werkelijke consumptie kan als gevolg van voorraadvorming afwijken. ) Cijfers uit suikerbalans (okt. sept.); m.i.v. nieuwe berekeningswijze. ) Vanaf excl. verbruik uit particuliere tuinen. b. Consumptieve bestedingen door gezinshuishoudingen, mutaties t.o.v. voorgaand jaar Voedings en genotmiddelen waarde hoeveelheid %,,,,,,,,,,,, ',, * \,, Duurzame consumptiegoederen waarde hoeveelheid,,,,,,,,,,,,,,,, Overige goederen en diensten binnenlandse consumptie waarde hoeveelheid,,,,,,,,,,,,,,,, Binnenlandse consumptieve bestedingen waarde hoeveelheid,,,,,,,,,,,,,,,, Totale consumptie waarde hoeveelheid idem, per hoofd van de bevolking,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Nationale rekeningen.

25 . Diversegegevens a. Overheidsuitgaven ) ) ) mingld Totaal w.o.t.b.v. landbouw, jacht envisserij w.o.research Min. LNV * Bron: Ministerie van Financiën. ) Excl. afschrijvingen. ) Vermoedelijke uitkomsten. ) Ontwerpbegroting. b. Spaargelden ) min gld Stortingen Terugbetalingen Spaarverschil Bijgeschreven rente Besparingen Spaartegoed (ultimo) Bron: CBS, Statistiek van de Spaargelden ; Sparen en lenen in Nederland ; Financiële maandstatistiek. )M.i.v. begin van nieuwe reeks i.v.m. definitiewijziging. c. Gefailleerde ondernemingen Totaal w.o. land,tuin en bosbouw Bron: CBS Faillissementsstatistiek.

26 d. Hypotheken op landelijke eigendommen, nieuwe inschrijvingen naar provincie min gld Groningen Friesland Drenthe Overijssel ) Flevoland Gelderland ) Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Gespreide ligging Nederland Bron: CBS Financiële maandstatistiek. ) T/m incl.n.o.p. ) T/m incl. Z.IJ.P. e. Waterschappen en opbrengsten van de omslag ) min gld Groningen Friesland Drenthe Overijssel ) Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Interprovinciale waterschappen ) Nederland Rijksbijdragen ) waterhuishouding en waterkeringen indexcijfer = Omslagheffing aantal Waterschappen Bron: CBS Financiële maandstatistiek. ) Excl. de verontreinigingsheffing. ) Subsidie van het Rijk aan Waterschappen sinds. ) M.i.v. zijn de interprovinciale waterschappen ingedeeld bij de provincie waar het zwaartepunt van het waterschap qua oppervlakte is gelegen. ) Inclusief opbrengsten waterschappen uit de prov. Flevoland.

27 . Bedrijven,productiefactoren enmiddelen Toelichting Bedrijfsomvang: sbe, nge en bss De economische omvang van een agrarisch bedrijf en van de afzonderlijke productie richtingen binnen een bedrijf kan worden uitgedrukt met de daarvoor ontwikkelde eenheden sbe (standaardbedrijfseenheid) en nge (Nederlandse grootteeenheid). Een sbe is een eenheid gestandaardiseerde netoegevoegde waarde d.w.z. berekend in een basisperiode bij een doelmatige bedrijfsvoering en onder normale omstandigheden. Periodiek worden de eenheden aangepast aan gewijzigde verhoudingen. De sbe en sbe per gewas en per diersoort zijn vermeld in tabel b. De nge is een eenheid die niet op de netoegevoegde waarde maar op de saldi per diersoort en per ha gewas is gebaseerd. Daartoe worden bruto standaard saldi (bss) berekend door de opbrengsten met bepaalde bijbehorende specifieke kosten te verminderen. De bss wordt in het kader van de EUtypologie zeer regelmatig herzien. De bss is uitgedrukt in ECU (lopende prijzen). Om praktische redenen wordt de bedrijfsomvang niet in bss uitgedrukt maar in nge. De nge wordt bij een herziening zodanig aangepast dat de reële ontwikkeling van de bruto toegevoegde waarde voor het Nederlandse landbouwbedrijf wordt weergegeven. De bss en de bss zijn vermeld in tabel a. De Nederlandse land en tuinbouwbedrijven telden in gemiddeld nge per volwaardige arbeidskracht. In het algemeen geldt dat grotere bedrijven meer nge per arbeidskracht bevatten. Per bedrijfstype zijn er echter grote verschillen. Akkerbouw en veehouderijbedrijven hebben gemiddeld meer dan nge per volwaardige arbeidskracht. Daarentegen tellen tuinbouwbedrijven gemiddeld minder dan nge per volwaardige arbeidskracht. Ook binnen de genoemde sectoren doen zich op dit punt grote verschillen voor. Voor de tabellen uit de landbouwtelling is gebruik gemaakt van de bss (t/m ), de bss ( en ), de bss ( t/m ), de bss (), de bss ( en ) en de bss (vanaf ). Bed rijfstype ring: NEGtypologie Agrarische bedrijven kunnen worden getypeerd met behulp van de verdeling van het aantal bss per bedrijf over de verschillende bedrijfsonderdelen. In EUverband is op basis van bss een gemeenschappelijke typologie ontwikkeld. In de NEGtypologie worden hoofdtypen onderscheiden (akkerbouwbedrijven, tuinbouwbedrijven, blijvende teeltbed rijven, graasd ierbedrij ven, hokdierbedrijven, en combinaties daarvan). Een bedrijf behoort een bepaald bedrijfstype als / of meer van de ale bss waarde van het aangegeven bedrijfsonderdeel afkomstig is. Voor de onderscheiden types zie tabel a. In de landbouwtelling opgenomen bedrijven De gegevens van de landbouwtelling hebben betrekking op bedrijven, waarvan de exploitanten hun bestaan geheel of gedeeltelijk in de landbouw vinden en waarvan de bedrijfsgebouwen resp. de hoofdbedrijfsgebouwen in Nederland zijn gelegen. Van t/m werden de uitkomsten van bedrijven kleiner dan sbe niet in de tabellen opgenomen. Vanaf is die ondergrens gesteld op nge. In tegenstelling voorgaande jaren zijn in een aantal bedrijven (in aal ) meegeteld, die door de aanwezige hokcapaciteit boven de ngegrens uitkwamen. Cultuurgrond Voor zover niet anders vermeld, is bij de tabellen met oppervlaktegegevens sprake van "gemeten maat". Braaklegging In is de Mac S harryregel ing in werking getreden. Als gevolg daarvan is akkerland uit productie genomen. Voornamelijk de bedrijven van grote economische omvang maken van de regeling gebruik. De bestemming van de braakgelegde grond kan als volgt worden ingedeeld: a. Groenbemestingsgewassen (groene braak) b. Gewassen met eindbestemming non food/non feed c. Zwarte braak (niet in gebruik). Wijzigingen in de voorwaarden voor braaklegging hebben invloed op het aalareaal gehad. Landbouwgebiedsindeling (zie kaartbijtage) Met ingang van is een nieuwe landbouwgebiedsindeling in gebruik genomen. Deze is niet meer gebaseerd op grondsoort maar op uiterlijke verschijningsvorm van de landbouw in het betreffende gebied, waarbij is uitgegaan van de overheersende productie richting. Een uitgebreide beschrijving van de nieuwe landbouwgebiedsindeling is te vinden in de CBSpublikatie "Landbouwgebiedsindeling ". Voor een aantal tabellen in voorliggende publikatie betekent dat onderbreking van een reeks jaren met cijfers naar de oude indeling. Hoofd/nevenberoep Een hoofdberoepsbedrijf is een bedrijf waarvan het bedrijfshoofd het grootste deel van zijn dagtaak aan het agrarisch bedrijf besteedt. Onder een nevenberoepsbedrijf wordt verstaan een bedrijf van een bedrijfshoofd die twee beroepen uitoefent en daarbij minder dan de helft van zijn dagtaak aan het agrarisch bedrijf besteedt. Ook een bedrijf van een rustende landbouwer of tuinder werd en met de nevenberoepsbedrijven gerekend. Vanaf behoort deze groep de hoofdberoepsbedrijven.

28 Arbeidsjaareenheden (aje) In zijn de gegevens per werknemer uit de arbeidskrachtentelling omgerekend arbeidsjaareenheden op basis van uur per aje en in latere jaren op basis van uur per aje waarbij een persoon maximaal voor aje is geteld. Nietregelmatig werkzame gezinsarbeidskrachten. Van worden hiertoe gerekend personen die in het kalenderjaar, voorafgaande aan de telling niet iedere week op het bedrijf hebben gewerkt. Van t/m is het kalendenaar vervangen door de periode april t.m. maart voorafgaande aan de telling. Bijzondere omstandigheden zoals vakanties en ziekten worden buiten beschouwing gelaten. N.B.: Met ingang van is geen onderscheid meer gemaakt tussen regelmatig en nietregelmatig werkzame gezinsarbeidskrachten. Nietregelmatig werkzame nietgezinsarbeidskrachten Van de nietregelmatig werkzame nietgezinsarbeidskrachten worden alleen diegenen geteld die op de laatste werkweek voor de teldatum op het bedrijf hebben gewerkt.

29 . Bedrijfstypering enbedrijfsgrootte a. Bedrijven naar (hoofd)bedrijfstype (NEG) alle bedrijven no. bedrijfstype hoofdberoepsbedr.) Akkerbouwbedrijven w.v. graanbedrijven gesp. hakvruchtenbedr. graan/hakvruchtenbedr. akkerbouwgroentenbedr. ov. hakvruchtenbedr. ov. akkerbouwbedr. Tuinbouwbedrijven w.v. opengrondsgroentenbedr. glasgroentenbedrijven ov. groentenbedrijven opengrondsbloem(bollen)bedr. glasbloemenbedrijven ov. bloemenbedrijven paddestoelbedrijven ov. tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven w.v. fruitbedrijven boomkwekerijbedrijven ov. blijvende teeltbedr. Graasdierbedrijven w.v. sterk gesp. melkveebedr. gespecialiseerd melkveebedr. ov. melkveebedrijven kalvermesterijbedrijven ov. rundveebedrijven schapenbedrijven rundvee/schapenbedrijven geitenbedrijven graslandbedrijven ov. graasdierbedrijven Hokdierbedrijven w.v. fokvarkensbedrijven vleesvarkensbedrijven ov. varkensbedrijven legkippenbedrijven slachtpluimveebedrijven ov. pluimveebedrijven varkens/pluimveebedr. ov. hokdierbedrijven Gewassencombinaties w.v. tuinbouw/blijvende teeltbedr. ov. gewassencombinaties Veeteeltcombinaties w.v. graasdiercombinaties ov. veeteeltcombinaties Gewassen/veeteeltcombinaties w.v. akkerbouwa/eeteeltcomb. ov. combinaties Totaal, Bron: CBS Landbouwtelling met L. ) incl. bedrijven van rustend agrariërs.

30 . Bedrijven naar hoofdbedrijfstype x akkerbouw tuinbouw blijvendeteelt hokdier i t I i Î I î I. f LJ ' ' ' ' '' ' ' '' ' ' '' ' ' '' ' ' LEIDLO CBS

31 b. Bedrijven naar ngeklasse en hoofdbedrijfstype (NEG)... ngeklasse aal en meer Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvendeteeltbedrijve n Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewassen/veetee!tcombinaties Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei I

32 c. Bedrijven naar ngeklasse en (hoofd)bedrijfstype (NEG), NEGtype bedrijvenmet... nge aal en meer Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis bedrijfstype no's zie tabel a.

33 d. Hoofdberoepsbedrijven ) naar ngeklasse en hoofdbedrljfstype (NEG) NEG type no. bedrijven met... nge en meer aal bedrijven Totaal() Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis bedrijfstype no's zie tabel a. ) incl. bedrijven van rustend agrariërs. e. Nevenberoepsbedrijven ) naar ngeklasse en hoofdbedrijfstype (NEG) NEG type no. bedrijven met... nge en meer aal bedrijven Totaal() Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis bedrijfstype no's zie tabel a. ) excl. bedrijven van rustend agrariërs.

34 f. Bedrijven naar bedrijfsgrootte (ha) en hoofdbedrijfstype (NEG) bedrijven met... ha,, cultuurgrond en meer aal bedrijven Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvendeteeltbedrijven Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties _ Veeteeltcombinaties Gewassen/veeteeltcombinaties. Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei I

35 *g. Bedrijven ) naar hoofdberoep bedrijfshoofd en aanwezigheid nevenberoep, naar provincie bedrijfshoofd aal agrarisch hoofdberoep: zonder nevenberoep agrarisch hoofdberoep: met nevenberoep nietagrarisch hoofdberoep rustend agrariër Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland Bron: CBS Landbouwtelling mei, LEIDLObewerking. h. Persoonlijke ondernemingen, naar leeftijd (oudste) bedrijfshoofd, alle beroepen en hoofdberoep agrariër ) aal jonger dan jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Alle beroepen Hoofdberoep agrariër Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis hoofd bed rij f sty pe no's zie tabel a. ) Exclusief rustend agrariërs.

36 . Gebruikvandecultuurgrond a. Agrarische bedrijven naar bedrijfsgrootte (ha), aal en naar hoofdberoep ) bedrijven met... ha cultuurgronc,, I en meer bedrijven aal oppervlakte aal Alle bedrijven (aantal) ha Hoofdberoep agrariër (aantal bedrijven) ) ha Bron: CBS Landbouwtelling mei ) m.i.v. incl. bedrijven van rustend agrariërs.

37 b. Agrarische bedrijven naar grondgebruik, provincie en groepen van landbouwgebieden bedrijven zonder cultuur grond bedrijven met: cultuurgrond ouwland grasland tuinbouwgewassen open grond ) onder glas open grond en/of onder glas Specificatie naar provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Specificatie naar groepen van landbouwgebieden Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk Weidegebied Oost. Veehouderijgebied Centr. Veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland/Droogmakerijen Holl./Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidw. akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuid. veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor indeling groepen van landbouwgebieden zie legenda op kaartje (bijlage). ) M.i.v. is een deel van de oppervlakte groente open grond (erwten groen te oogsten, poot en plantuien, zaaiuien en zilveruitjes (in ha) bij akkerbouwgewassen ondergebracht.

38 c. Oppervlakte cultuurgrond naar grondgebruik, provincie en groepen van landbouwgebieden akkerbouwgewassen ) ha grasland tuinbouwgewassen snel braakgroeiend land ) open grond ) onder hout ale oppervlakte cultuurgrond aantal bedrijven Specificatie naar provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg ' Specificatie naar groepen van landbouwgebieden Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk Weidegebied Oost. Veehouderijgebied Centr. Veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland/Droogmakerijen Holl./Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidw. akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuid. veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor indeling groepen van landbouwgebieden zie legenda op kaartje (bijlage). ) M.i.v. is een deel van de oppervlakte groente open grond (erwten groen te oogsten, poot en plantuien, zaaiuien en zilveruitjes (in ha) bij akkerbouwgewassen ondergebracht. ) Zie toelichting Hoofdstuk.

39 d. Oppervlakte cultuurgrond naar hoofdbedrijfstype (NEG) en grondgebruik, akkerbouwbedrijven tuinbouwbedrijven blijvende leenbedrijven graasdierbedrijven hokdierbedrijven gewassencombinaties veeteeltcombinaties gewassen/ veeteeltcombinaties aal ha Granen Aardappelen Suikerbieten Snijmais Ov. akkerb. Totaal akkerb.gewassen Glasteelten Opengrondsteelten Groente Pit en steenvruchten Klein fruit Fruit, akkerbouwmatig Bloembollen Bloemkwekerijen Boomkwekerijen Vaste planten Tuinbouwzaden Totaal tuinbouwgewassen Blijvend grasland Tijdelijk grasland Braakland Snelgroeiend hout Totaal cultuurgrond Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Bovenstaande gegevens zijn excl. dit hoofdstuk. de teeltoppervlakte champignons. Voor toelichting bedrijfstype zie tekst aan het begin van

40 e. Agrarische bedrijven naar aandeel grond in eigendom, bedrijfsgrootte en hoofdbedrijfstype (NEG) bedrijven geheel in eigendom bedrijven gedeeltelijk in eigendom, % % t.w. voor: % minder dan % bedrijven geheel gepacht Specificatie Ha cultuurgrond, en meer Hoofdbedrijfstype (NEG) Bron: CBS Landbouwtelling mei I

41 f. Oppervlakte bedrijven naar aandeel grond in eigendom, bedrijfsgrootte en hoofdbedrijfstype (NEG) oppervlakte geheelin eigendom oppervlakte gedeeltelijk in i eigendom,t.w.voor: % % % minder dan % oppervlakte geheel gepacht ha Specificatie Ma cultuurgrond, en meer Hoofdbedrijfstype (NEG) Bron: CBS Landbouwtelling mei I g. Oppervlakte cultuurgrond naar eigendom en pacht oppervlaktecultuurgrond erfpacht gepacht ineigendom ov.exploitatievormen aal gepacht (incl. ov. exploit. vormen) waarvan van (schoon) ouders anderen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei I

42 . Oppervlakte cultuurgrond naareigendom enpacht x ia Eigene iom Pacht "T # M» " v' i.!" ' i" f. V J _ i! i H'. t t..«. ' LEIDLO CBS h. Gepachteoppervlaktenaarcategorieënvanverpachters gepacht van in gepacht van particulieren landbouwer/ tuinder Nederland wonende eigenaren overigen gepacht van rechtspersonen overheidslichamen ovengen gepacht van in het buitenland wonende eigenaren aal w.o. gepacht van (schoon) ouders ha Bron: CBSLandbouwtellingmei I

43 i. Bedrijfsverkaveling naar groepen van landbouwgebieden ) gemiddeld aantal kavels per bedrijf gemiddelde kavelgrootte in ha gemeten maat. Noordelijk zeekleigebied. Hollandse en IJsselmeerp.. Zuidwest, zeekleigebied,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,. Rivierkleigebied. Lössgebied,,,,,,,,,,,,,,,,. Noordelijk weidegebied. Westelijk weidegebied,,,,,,,,,,,,,,,,. Noordelijk zandgebied. Oostelijk zandgebied. Centraal zandgebied. Zuidelijk zandgebied,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,. Veenkoloniën,,,,,,,,. Overig NoordHolland. Overig ZuidHolland,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) De landbouwgebiedsindeling is m.i.v. gewijzigd (zie kaartbijlage).. Arbeid a. Arbeidskrachten voor land en tuinbouwwerkzaamheden per provincie, regelmatig werkzaam, gezinsarb. krachten ) nietgezinsarb..krachten aal arb.krachten mannen vrouwen mannen vrouwen mannen vrouwen Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

44 b. Regelmatig werkzame arbeidskrachten, naar positie t.o.v. het gezin en naar geslacht aal w.o. uure.m./ week aal w.o. uur e.m./ week aal w.o. uur e.m./ week aal w.o. uur e.m./ week Gezinsarbeidskrachten ) w.v. bedrijfshoofden mannen vrouwen w.v. echtgenoten mannen vrouwen w.v. kinderen mannen vrouwen w.v. overige familieleden ) mannen vrouwen Nietgezinsarbeidskrachten mannen vrouwen Totaal arbeidskrachten mannen vrouwen Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Inwonend. c. Arbeidskrachten regelmatig werkzaam en arbeidsjaareenheden personen Gezinsarbeidskrachten ) mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nietgezinsarbeidskrachten mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal arbeidskrachten mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, arbeidsjaareenheden Gezinsarbeidskrachten ) mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Niet gezinsarbeidskrachten mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal arbeidskrachten mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: M.i.v. zijn uitwonende meewerkende kinderen bij gezinsarbeidskrachten, daarvoor bij nietgezinsarbeidskrachten geteld. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

45 d. Arbeidskrachten (personen), regelmatig werkzaam, naar werkduur per week, aal waarvan \ werkzaam gedurende uur per week en meer uur per week uur per week uur per week < uur per week mannen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal mannen en vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. e. Arbeidskrachten (arbeidsjaareenheden), regelmatig werkzaam, naar werkduur per week, aal waarvan werkzaam gedurende uur per week en meer uur per week uur per week uur per week < uur per week mannen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (inen uitwonend) ov. inw. familieieden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal mannen en vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

46 f. Arbeidskrachten naar positie t.o.v. het gezin en naar hoofdbedrijfstype bedrijven gezinsarbeidskrachten ) bedrijfshoofden echtgenoten kinderen ) ov.mw. familie nietgezinsarbeidskrachten aal w.o. vrouwen aantal personen ) ) ) Specificatie Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewassen/veeteeltcomb. Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) In en zijn uitwonende kinderen begrepen onder nietgezinsarbeidskrachten. ) Incl. niet regelmatig werkzame personen. g. Vaste arbeidskrachten volgens geregistreerde jaarcontracten, december ) aantal Akkerbouw en veehouderij Groenteteelt ) Fruitteelt Bloembollen Bloemisterij Boomkwekerij Hoveniers Loon exploit, ondernemingen Jacht Bosbouw Overige Totaal Specificatie akkerbouw en veehouderij jonger dan jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Specificatie groenteteelt jonger dan jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder % Bron: Agrarisch Sociale Fondsen. ) De ontwikkeling van een nieuwe basisregistratie heeft ertoe geleid dat verschillende jaarcontracten van bedrijfstak zijn veranderd. Hierdoor zijn de cijfers niet goed vergelijkbaar met die van voorgaande jaren. ) Inclusief kruidenteelt, selectie en tuinbouwzadenteelt.

47 h. Bedrijfsverzorgingscijfers jaar aantal verentgingen aantal leden personeel ) per december land en tuinbouw medewerkers bedrijfsverzorgers agrahulpen combiwerkers uitzendkrachten staf, werkverdelers adm.pers. personeel los in het jaar Specificatie naar bond CVAB CBAB Brabant Limburg Zeeland Bron: Landelijk Contactorgaan bed rijfsverzorging. ) Fulltime en parttime.. Aantal door bed rijfsverzorgers gewerkte uren ) uur Inval bij ziekte Combiwerk Pooiwerk/uitzendwerk Overige Totaal Bron: Landelijk Contactorgaan Bedrijfsverzorging/LEIDLO. ) Daadwerkelijk gewerkte uren, d.w.z. excl. vakantie, ziekte, cursussen e.d. van de bedrijfsverzorgers zelf.

48 . Bedrijfsopvolgingenschoolopleiding a. Bedrijfsopvolging van bedrijfshoofden met agrarisch hoofdberoep naar aantal opvolgers van jaar e.o. en naar hoofdbedrijfstypen (NEG) hoofdberoepsbedrijven excl. rustend agrariërs hoofdberoeps bedrijven excl. rustend agrariërs jaar e.o. zonder opvolger met... opvolger(s) of meer aantal bedrijven Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewassen/veeteeltcomb. Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei I b. Bedrijven naar agrarisch dagonderwijs van bedrijfshoofden, aal bedrijven agrarisch onderwijs bed rijfstype voortgezet lager hoger hoger middelbaar universiteit ander onderwijs voort middelgezet baar lager universiteit geen voortgezet persoonlijke ondernemingen Specific :atie Naar leeftijdsklasse < jaar jaar jaar bedrijven met rechtspersoonlijkheid Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

49 . Overheidsactiviteiten t.a.v. landbouwbedrijven a. Ruilverkavelingen, herinrichtingen en aanpassingsinrichtingen naar provincie, december aangevraagd in voorbereiding in uitvoering lijst van geldelijke regelingen vastgelegd Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland Bron: Dienst Landinrichting en Beheer Landbouwgronden. b. Investeringen voor landinrichtlngswerken min gld Totale investering w.v.: integrale landinrichtingsprojecten ontsluiting, waterbeheersing e.d. Bron: Dienst Landinrichting en Beheer Landbouwgronden.

50 c. Verleende borgstellingen van het Borgstellingsfonds voor de landbouw min gld min gld min gld min gld aantal aantal aantal aantal aantal min gld Sector landbouw ) Sector tuinbouw Sector handel en nijverheid Totaal,,,,,,,,,,,,,,,, Specificatie sector landbouw: weidebedrijven varkensbedrijven pluimveebedrijven mestveebedrijven ov. veehouderijbedr. akkerbouwbedrijven loonbedrijven overige bedrijven gecomb. bedrijven nertsenhouderij Nettogarantiebedrag ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Specificatie sector tuinbouw: glasgroentebedrijven glasbloemenbedrijven potplantenbedrijven groentebedrijven open grond bloembollenbedrijven fruitteeltbedrijven champignonbedrijven boomkwekerijbedrijven ov. tuinbouwbedrijven witloftee It Nettogarantiebedrag ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Stichting Borgstellingsfonds voor de landbouw. ) Incl. visteelt. ) Nettogarantiebedrag is het aal bedrag van de sector, verminderd met de geherfinancierde borgstellingsposten. d. Besluit structuurverbetering landbouwbedrijven (m.i.v. ) Aanvragen Nog te behandelen, begin van het jaar Aangevraagd tijdens het jaar Totaal te behandelen waarvan: afgewezen/ingetrokken goedgekeurd aal behandeld ) Goedgekeurde subsidieaanvragen waarvan:. verbeteringsplannen. vestigingsplannen ). verbeterings/vestigingsplannen min gld Aangegane verplichtingen,,,,,, Bron: Stichting Ontwikkelings en Saneringsfonds voor de landbouw (O. en S. Fonds). ) W.o. een aantal zaken buiten deze telling. ) De regeling ter zake vestigingsplannen is vanaf ' geschorst.

51 e. Complementaire regeling voor investeringen in landbouwbedrijven (sinds ' Aanvragen Nog te behandelen, begin van het jaar Aangevraagd tijdens het jaar Totaal te behandelen waarvan: afgewezen / ingetrokken goedgekeurd aal behandeld mingld. Aangegane verplichtingen,,,,,, Bron: Stichting Ontwikkelings en Saneringsfonds voor de landbouw (O. en S. Fonds).. Agrarische bouwwerkenenlanden tuinbouwmachines a. Bouwvergunningen verleend in de agrarische sector, naar soort bouwwerk ) aal gebouwen nieuwbouw, herbouw en uitbreiding herstel en verbouw bouwkosten (mingld) aantal werken bouwkosten (mingld) aantal werken inhoud m ) oppervlak m ) bouwkosten (mingld) aantal werken Specificatie naar agrarische sector land en tuinbouw bosbouw visserij naar soort bouwwerk kassen schuren en stallen (algemeen) melkveestallen vleeskalverenstallen overigerundveestallen vleesvarkensstallen fokvarkensstallen vleeskuikenhokken legkippenhokken wagen en werktuigschuren mestkelders geen gebouw overig en onbekend Bron: CBS. ) Bouwwerken met een bouwsom van gld en meer, excl. BTW volgens de NEN, uitgave. ) Het aal van de inhoud en het vloeroppervlak is excl. soort bouwwerk "Geen gebouw" en "Mestkelders".

52 b. Land en tuinbouwmachlnes in (mede) eigendom op agrarische bedrijven aantal machines Verzorging en grondbewerking Kunstmeststrooiers Stalmeststrooiers Overige mesttoedieningsapparatuur Wied en schoffelmachines Volveldspuiten Nevel en snelspuiten Rijen(veld)spuiten Regeninstallatie in de open lucht Oogsten en sorteren Aardappelloofklappers Aardappellooftrekkers Aardappelrooimachines Bietenrooimachines Aardappelsorteermachines Cirkelmaaiers Veldhakselaars (incl. maishakselaar) Transport Hydraulische kipwagens Opraap (doseer/snij)wagens Voermengwagens Hefmasten aan trekkers Heftrucks Computers Procescomputers w.v. voor krachtvoerdosering voor klimaatregeling voor substraatteelt Bedrijfscomputers Bron: CBS Landbouwtelling mei I

53 c. Trekkers op land en tuinbouwbedrijven ), naar provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland Bron: CBS Mechanisatietelling mei I ) Exclusief loonbedrijven. d. Maaidorsers op land en tuinbouwbedrijven ), naar provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland Bron: CBS Mechanisatietelling mei I ) Exclusief loonbedrijven. e. Maaidorsers en trekkers op loonbedrijven en bij coöperaties, naar provincie, Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland Bron: CBS Mechanisatietelling mei I Maaidorsers Trekkers

54 f. Invoer van land en tuin bouwmachines (c.i.f.) Productgroep min gld Landbouwtrekkers (excl. rupstrekkers) wielige trekkers Gebruikte trekkers,,,,,,,,,,,, Bodembewerkingmachines (aal) w.v. ploegen zaai, plant en strooi machines cultivators e.d. andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Oogst, dors, sorteermachines e.d. (aal) excl. gazonmaaiers w.v. maaidorsers cyclomaaiers, (motor) g ra s maaiers e.a. hark en zwadkeerders e.a. opraap en andere persen aardappeloogstmachines bietenrooiers en koppers andere oogstmachines wortels en knollen ve I d ha kse laars andere oogst en dorsmachines eiersorteermach ines reinigings en sorteermachines voor zaden, granen en gedroogde peulvruchten andere reinigings en sorteermachines delen en onderdelen (incl. gazonmaaiers),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Melkveehouderij machines (aal) w.v. melkmachines andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,, Pluimveehouderijmachines (aal) w.v. broedmachines en kunstmoeders andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,, Andere machines en toestellen Delen en onderdelen andere machines,,,,,,,, Totaal, Bron: Eurostat; bewerking LEIDLO.

55 g. Uitvoer van land en tu In bouwmachines (c.i.f.) Productgroep min gld Landbouwtrekkers (excl. rupstrekkers) wielige trekkers Gebruikte trekkers,,,,,,,,,,,, Bodembewerking machines (aal) w.v. ploegen zaai, plant en strooi machines cultivators e.d. andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Oogst, dors, sorteermachines e.d. (aal) exci. gazonmaaiers w.v. maaidorsers cyclomaaiers, (motor)grasmaaiers e.a. hark en zwadkeerders e.a. opraap en andere persen aardappe loogstmach ines bietenrooiers en koppers andere oogstmachines wortels en knolier veldhakselaars andere oogst en dorsmachines eiersorteermachines reinigings en sorteermachines voor zaden, granen en gedroogde peulvruchten andere reinigings en sorteermachines delen en onderdelen (incl. gazonmaaiers),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Melkveehouderij machines (aal) w.v. melkmachines andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,, Pluimveehouderijmachines (aal) w.v. broedmachines en kunstmoeders andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,, Andere machines en toestellen Delen en onderdelen andere machines,,,,,,,, Totaal,,, Bron: Eurostat; bewerking LEIDLO.

56 h. Aantal bedrijven met gebruik van land en tuinbouwmachines, bedrijven aal bedrijven met machines van aantal machines eigen bedrijf ander Verzorging en grondbewerklng Kunstmeststrooiers: centrifugaal met kantstrooier centrifugaal zonder kantstrooier andere kunstmeststrooier Mesttoedieningsapparatuur: stalmeststrooiers overige mesttoedingsapparatuur Wied en schoffelmachines: volveldseggen rijeggen: borstelapparaten schoffelapparaten strokeneggen Volveldspuiten met: luchtondersteuning kantdoppen en/of antidriftdoppen luchtvloeistofdoppen (Airtec) Nevel en snelspuiten: zonder instelbare uitblaasrichting met instelbare uitblaasrichting Rijenspuitapparaat: minder dan m breed m of breder Regeninstallatie in de openlucht: minder dan m /uur m /uur of meer Bron en oppompcapaciteit: minder dan m /uur m /uurof meer Oogsten en sorteren Aardappelloofklappers Aardappellooftrekkers Aardappelrooimachines: bunkerrooiers wagenrooiers voorraadrooiers Bietenrooimachines Aardappelsorteermachines met leesband Fruitsorteermachines Groentesorteermachines Bloemensorteermachines Bloembollensorteermachines Cirkelmaaiers Weilandbloters Veldhakselaars (incl. maïshakselaar): zelf rijden aanbouw Transport Hydraulische kipwagen: minder dan ton ton of meer Opraap(doseer/snij)wagens Voermengwagens Hefmasten aan trekkers Heftrucks Computers Procescomputers: voor krachrvoerdosering voor klimaatregeling voor substraatteelt Bedrijfscomputers Bron: CBS Landbouwtelling mei I

57 . Veevoeder a. Beschikbaar gekomen krachtvoedergrondstoffen juli/juni ) / / igss/w /' /' / / ton Granen binnenland invoer Graanafvallen binnenland invoer als zodanig Peulvruchten ) binnenland invoer Veekoeken ) binnenland invoer als zodanig Dierlijke eiwitten binnenland invoer Mager melkpoeder binnenland invoer Weipoeder binnenland invoer Gedroogde bietenpulp binnenland invoer Citruspulp binnenland invoer Grasmeel e.d. binnenland invoer Melasse binnenland invoer Maniokwortelen binnenland invoer Oliehoudende zaden binnenland invoer Plantaardige/dierlijke vetten binnenland invoer Vinasse binnenland invoer Diversen binnenland invoer Bron: Productschap voor Veevoeder. ) Tot en met / aug./juli, daarna juli/juni. ) Incl. lupinezaad. ) Incl. maisglutenvoermeel.

58 b. Verbruik van (kracht)voeders in product gewicht en voederwaarde juli/juni / /' ^ product ton % VEM xmrd eenheden product ton % VEM xmrd eenheden product ton % VEM xmrd eenheden Krachtvoeders Granen Peulvruchten Maalderijproducten Bijproducten zetmeelbereiding Bijproducten suikerbereiding Bijproducten alcoholbereiding Citruspulp Tapioca Oliehoudende zaden Plantaardige vetten en oliën Bijproducten oliebereiding Dierlijke eiwitten Gras en luzernemeel Dierlijke vetten en oliën Zuivelproducten Overige,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal krachrvoeders,,, Ruwvoeders en vochtrijke diervoeders Snijmaïs Grasproducten aal hooi graskuil vers weidegras Vochtrijke diervoeders Totaal Bron: LEIDLO. c. Productie van mengvoeder naar diersoort periode ) rundvee varkens overige slachtpluimvee legpluimvee kunstmelkvoeder aal ton / / ^sorei /' Bron: Productschap voor Veevoeder; kunstmelk vanaf Stigevo. )t/m / cijfers per seizoenjaar.

59 d. Verbruik van krachtvoeder ) voor rundvee per melkkoe mei/april weidebedrijven noordelijk kiel en veenweidegebied westelijk weidegebied zandgebieden gemengde bedrijven met overwegend rundvee kg per melkkoe / / /' isss/^ ^ Bron: LEIDLO. N.B.: Rundvee incl. jongvee, paarden en schapen. ) Sinds / incl. gedroogde pulp, omgerekend naar krachtvoeder. e. Verbruik van krachtvoeder per melkkoe op melkveebedrijven (NEGtypering) mei/april grotere sterk gespecialiseerde melkveebedrijven noordelijk klei en veenweidegebied westelijk weidegebied zandgebieden grotere minder sterk gespecialiseerde melkveebedrijven kg per melkkoe /" /' ^ /* /' Bron: LEIDLO. f. Oppervlakte gemaaid grasland ) naar gebruik ale oppervlakte grasland ha gemaaide oppervlakte grasland ) aal in % van ale oppervlakte % verwerking van het gemaaide gras hooi kuilvoer zomerstalvoedering in % van gemaaide i oppervlakte overige doeleinden,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Steekproef graslandgebruik (Maandstatistiek van de landbouw). ) M.i.v. hebben de cijfers alleen betrekking op de oppervlakte grasland op bedrijven met rundvee. ) Als een oppervlakte meer dan eenmaal is gemaaid, is elke snede geteld. Niet meegeteld is de gemaaide oppervlakte grasland in de boomgaard, waarvan het gras na het maaien blijft liggen.

60 . Mest,mineralenen bestrijdingsmiddelen a. Mest en mineralenproductie van de veestapel ) * Mest: Rundvee (als dunne mest) w.o. in de weideperiode w.v. in de opslag w.v. in de wei Rundvee (als vaste mest) Vleesstieren (als dunne mest) Vleeskalveren (als dunne mest) Schapen en geiten ) w.o. in de weideperiode Varkens (als dunne mest) w.o. fokvarkens ) Pluimvee (als dunne mest) ) Pluimvee (als vaste mest) ) min kg Stikstof (als Naal) Fosfaat (als P) Kalium (als K) Bron: CBS Meststatistieken. ) Inclusief lammeren; in en alleen schapen. In stalperiode: vaste mest. In weideperiode: dunne mest. ) In alleen opfokvarkens van kg en meer; overige jaren alle opfokvarkens. ) T/m is er vanuit gegaan dat alle pluimveemest vast is. Met ingang van is onderscheid gemaakt in dunne en vaste mest. b. Binnenlandse afzet van kunstmeststoffen juli/juni stikstofmeststoffen herleid N fosforzuurmeststoffen herleid P kalimeststoffen herleid K kalkmeststoffen herleid CaO min kg kg/ha min kg kg/ha min kg kg/ha min kg kg/ha / / / /,,,,,,,,,,,,,,,, / / / /,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO Jaarstatistiek van de kunstmeststoffen. c. Binnenlandse afzet van mengmeststoffen, uitgedrukt in N, P en K juli/juni N P K aal N + P + K min kg in % van aal N min kg in % van aal P min kg in % van aal K min kg in % van aal verbruik / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO Jaarstatistiek van de kunstmeststoffen.

61 d. Binnenlandse afzet van kunstmeststoffen naar soort (in % van het aal N, P, K encao) juli/juni / /' / / / /' / «Stikstofmeststoffen Kalkammonsalpeter Stikstofmagnesia NPKmeststoffen en diversen,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,,, Fosforzuurmeststoffen Superfosfaat NPKmeststoffen en diversen,,,,,,,,,,,,,,,, Kalimeststoffen Kaliumchloride % Kaliumchloride % Patentkali % Kaliumsulfaat Kalisalpeter NPKmeststoffen en diversen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Kalkmeststoffen en andere producten met zuur bindende waarde (ZBW) Kalkmergel Koolzure magnesiakalken Schuimaarde Diversen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO Jaarstatistiek van de kunstmeststoffen. e. Voorzieningsbalans van stikstofmeststoffen juli/juni /' / / rei / / /" /' Stikstofmeststoffen Productie Invoer Uitvoer Voorraadmutatie Afzet min kg N,,,,,,,,,, +,,,,,,,, +,,,, +,,,, +,,,, +,,,,,,,, +,, Bron: LEIDLO Jaarstatistiek van de kunstmeststoffen.

62 f. Voorzieningsbalans voor de mineralen N, P en K in de land en tuinbouw, (in min kg) Stikstof (N) Fosfor (P) Kalium (K) Stikstof (N) Fosfor (P) Kalium (K) Productie: kunstmeststoffen agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw veevoergrondstoffen ) Gebruik: kunstmeststoffen veevoer ) agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw Totaal productie Totaal gebruik Invoer: kunstmeststoffen agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw veevoergrondstoffen ) ) ) Uitvoer: kunstmeststoffen agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw ) nb Totaal invoer Totaal uitvoer Saldo w.o. voorraadmutatie ) Bron: LEIDLO Landbouw, milieu en economie. ) Bron FAO, bewerking LEIDLO. ) Totaal excl. veevoer voor overige diersoorten (honden, katten, duiven, enz.) ) Saldo in en uitvoer. ) Excl. kunstmest (kali). g. Afzet van chemische bestrijdingsmiddelen (In actieve stof) per groep van middelen kg Mijten/insectenbestrijdingsmiddelen Schimmelbestrijdingsmiddelen Onkruidbestrijdingsmiddelen en loofdodingsmiddelen Grondontsmettingsmiddelen Overige middelen Totaal Bron: Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto). N.B.: Vermelde cijfers zijn gebaseerd op de afgezette hoeveelheid van bij Nefyto aangesloten bedrijven, en geven een redelijke benadering van het gebruik van de middelen.

63 h. Bestriidingsmiddelengebruik in de landbouw (in actieve stof) aal gebruik gebruik per ha aal gebruik gebruik jerha kg kg kg kg Akkerbouw Boomkwekerijgewassen Wintertarwe Zomergerst Groene erwten en schokkers Bruine bonen Koolzaad Graszaad Pootaardappelen Consumptieaardappelen Fabrieksaardappelen Suikerbieten Snijmais Erwten (groen te oogsten) Zaaiuien,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bos en haagplantsoen Laan en parkbomen Vruchtbomen Rozestruiken Sierconiferen Vaste planten Bloembollen en knollen Hyacinten Tulpen Narcissen Irissen Gladiolen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Groenten open grond Aardbei Asperges Sluitkool Sla Prei Groenten onder glas,,,,,,,, Tomaten,,,, Komkommers,,,, Paprika,,,,,,,,,,,,,,,, Schorseneren Spruitkool Stambonen Was en bospeen Winterpeen Witlofwortel Pit en steenvruchten,,,,,,.,,,.,,, Bloemen onder glas,,,, Rozen,,, Anjers,,, Chrysanten,,, Freesia's, Lelies (snijbloemen), Potplanten: voor de bloei, Potplanten: bladplanten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Appelen Peren,,,,,,,, Champignons ) Insecten en mijten, Schimmelziekten, Ontsmetting,.,,.,,,,, Bron: CBS, Gewasbescherming in de land en tuinbouw. N.B.: Deze gegevens zijn exclusief grondontsmettingsmiddelen, bolontsmetting, glasreiniging en kasontsmetting. Ook bacterie preparaten zijn niet in de cijfers opgenomen. ) Gemiddeld, teelten per jaar.

64 . Toepassing biologische bestrijders ) bij vruchtgroente onder glas Gewas Groenten onder glas % behandelde oppervlakte aantal uitgezette bestrijders in min stuks Tomaten sluipwesp tegen witte vlieg sluipwesp tegen mineervlieg roofwants tegen witte vlieg galmug tegen bladluis,,,,,,,,,, Komkommers sluipwesp tegen bladluis galmug tegen bladluis sluipwesp tegen witte vlieg roofmijt tegen spint roofmijt tegen trips roofwants tegen trips,,,,,,,,,,,,,,,,,, Paprika lieveheersbeestje tegen bladluis sluipwesp tegen bladluis galmug tegen bladluis roofmijt tegen spint roofmijt tegen trips bestaande soort ) nieuw geïntroduceerd ) roofwants tegen trips.,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, Gewasbescherming in de land en tuinbouw. ) Al dan niet in combinatie met chemische insectenbestrijding. ) Amblyseius cucumeris. ) Amblyseius degenerans. j. Bedrijven met alternatieve landbouwmethoden, naar bedrijfstype Veeteelt Akkerbouw Fruitteelt Tuinbouw Veeteeltakkerbouw Andere gemengde bedrijven Totaal Bron: Nederlandse Vereniging ter Bevordering van de BiologischDynamische Landbouwmethode, Nederlandse Vereniging voor de Ekologische Landbouw en Stichting SKAL, IKC, BLIK. N.B.: BiologischDynamische (BD) en Ekologische (Eko) landbouw gebruiken geen chemischsynthetische middelen in het veevoer en geen chemische bestrijdingsmiddelen. Vee krijgt meer bewegingsruimte. BDlandbouw houdt ook rekening met kosmische krachten (gebruikmaking van speciale preparaten en inzaai bij een gunstige stand van de hemellichamen). k. Oppervlakte alternatieve landbouwmethoden, naar bedrijfstype ha Veeteelt Akkerbouw Fruitteelt Tuinbouw Veeteeltakkerbouw Andere gemengde bedrijven Totaal Bron: Nederlandse Vereniging ter Bevordering van de BiologischDynamische Landbouwmethode, Nederlandse Vereniging voor de Ekologische Landbouw en Stichting SKAL, IKC, BLIK.

65 . Energie a. Energieverbruik op land en tuinbouwbedrijven > NGE TJ Totaal land en tuinbouw w.v. brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Akkerbouwbedrijven brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Glastuinbouwbedrijven brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Overige tuinbouwbedrijven w.v. brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Blijvende teeltbedrijven w.v. brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Graasdierbedrijven brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Hokdierbed rijven brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Gecombineerde bedrijven w.v. brandstoffen voor verwarming elektriciteit trekkergasolie Bron:CBS Statistiek Energieverbruik inde land entuinbouw.

66 . Gewasarealen. Akkerbouwgewassen a. Oppervlakte akkerbouwgewassen ha Granen w.v. wintertarwe zomertarwe wintergerst zomergerst rogge haver triticale,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Peulvruchten w.v. groene erwten droog te oogsten en schokkers kapucijners en grauwe erwten bruine bonen veldbonen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Handetsgewassen w.v. koolzaad karwijzaad blauwmaanzaad vlas,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Landbouwzaden graszaad,,,,,,, Knol en wortelgewassen w.v. cons.aardappelen op kleigrond op zand en veengrond pootaardappelen (NAK aangeg.) op kleigrond op zand en veengrond fabrieksaardappelen suikerbieten voederbieten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Groenvoedergewassen w.v. luzerne snijmais,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Groenbemestingsgewassen,,,,,,, Erwten, groen te oogsten ),,,, Uienl) w.v. poot en plantuien zaaiuien zilveruitjes,,,,,,,,,,,,,,,, Korrelmais en corn cob mix w.v. korrelmais com cob mix,,,,,,,,,,,, Overige akkerbouwgewassen w.o. opp. overige gewassen uit vorengenoemde groepen,,,,,,, Totaal,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) T/m opgenomen bij groente open grond.

67 b. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen Granen w.v. wintertarwe zomertarwe wintergerst zomergerst rogge haver mais(korrel) ) mengsels van granen ) triticale Peulvruchten w.v. groene erwten ) schokkers kapucijners en grauwe erwten bruine bonen veldbonen Handelsgewassen w.v. koolzaad karwijzaad blauwmaanzaad kanariezaad ) vlas teunisbloem ) ov. handelsgewassen ) Graszaad ) Knol en wortelgewassen w.v. cons.aardappelen op kleigrond op zand en veengrond pootaardappelen (NAK aangeg.) opkleigrond op zand en veengrond fabrieksaardappelen suikerbieten voederbieten koolrapen ) landbouwwortelen ) ov. hakvruchten ) Groenvoedergewassen w.v. luzerne klaver ) snijmais ov. groenvoedergewassen) Groenbemestingsgewassen Erwten, groen te oogsten ) Uien ) w.v.poot enplantuien zaaiuien zilveruitjes Korrelmais en corn cob mix w.v. korrelmais corn cob mix Overige akkerbouwgewassen Totaal akkerbouwgewassen Bron: CBS Landbouwtelling mei. )M.i.v. opgenomen bij Overige akkerbouwgewassen. ) Groene erwten droog te oogsten;m.i.v. incl. bedrijven met schokkers. ) M.u.v. t/m opgenomen bij Overige akkerbouwgewassen. ) T/m incl. bedrijven met suiker en voederbietenzaad, klaverzaad en overige landbouwzaden. ) T/m opgenomen bij groente open grond.

68 . Bedrijven met akkerbouwgewassen x granen peulvruchten handelsgewassen knolen wortelgewassen snijmais n t i i i m SU VM '' '' ' ' '' ' ' '' ' ' '' '' '' i i l l : i ; LEIDLO CBS

69 c. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen naar areaalgrootte van (groep van) gewassen bedrijven met een areaalgrootte van... ha aal minder dan en meer bedrijven oppervlakte in ha Granen Peulvruchten Handelsgewassen Landbouwzaden ) Consumptieaardappelen ) Fabrieksaardappelen, Suikerbieten Snijmais Zaaiuien ) Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) M.i.v. alleen graszaad. ) tncl. vroege aardappelen en pootaardappelen. ) T/m bij tuinbouwgewassen open grond.

70 d. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrljfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met... ha akkerbouwgewassen, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. e. Aantal bedrijven met granen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met...ha granen, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

71 f. Aantal bedrijven met aardappelen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrljfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven i met... I Ha aardappelen, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

72 g. Oppervlakte gekeurde pootaardappelen naar ras, regio en klasse Ras A G A G A G A G A G* Totaal w.o. Agria Ajax +Amtnca Anosta Astarte Asterix +ßerber Bildtstar Bintje Cardinal Desiree Diamant +Dore Draga +Eersteling Eigenheimer Elkana Escort Estima +Fresco Gloria Irene +Jaerla Karnico Kondor Lady Rosetta Liseta Marfona Monalisa Mondial Nicola +Ostara tpremiere +Primura Producent Romano Santé Saturna +Sirtema Spunta Timate Districten ): Noord Buitenpost Noord Assen Midden Emmeloord Zuid Goes Goedgekeurdeoppervlaktein ha Totaal w.v. klasse S klasse SE klasse E klasse A klasse B klasse C eigen gebruik ' Bron: Nederlandse Algemene Keuringsdienst. A = aangegeven ha; G = goedgekeurd in %; + = vroege rassen. ) T/m keuringsgeleden: Friesland/Groningen; N.O. Nederland; Noordzeepolders; RivierenDeltaNederland.

73 h. Consumptieaardappelen naar ras en resistentie tegen aardappelmoeheid Consumptieaardappelras Resistent tegen aardappelmoeheid ) Agria Saturna Bildtstar Premiere Asterix Nicola Santé Turbo Gloria Aziza Fresco Overig AMresistent Areaal in ha Areaal %,,,,,,,,,,,, Aantal bedrijven Gemiddeld areaal in are Totaal resistente rassen, Vatbaar voor ) aardappelmoeheid Bintje Eigenheimer Dore Irene Overig niet AMresistent,,,,, Totaal vatbare rassen, Niet opgenomen in rassenlijst Russet Burbank Marijke Felsina,,, Totaal consumptieaardappelen ) Volgens beschrijvende rassenlijst landbouwgewassen. i. Aantal bedrijven met suikerbieten naar areaalgrootte en (hootd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met... I ha suikerbieten, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

74 j. Aantal bedrijven met snijmais naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met... I ha snijmais, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. k. Bedrijven en oppervlakte "overige akkerbouwgewassen" naar gewas, Gewas Aantal bedrijven Oppervlakte in ha Gewas Aantal bedrijven Oppervlakte in ha Triticale Korrelmais Teunisbloem Corn Cob Mix Kruiden,,,,, Kanariezaad Klaver Valeriaan Witte bonen Boekweit,,,,, Mosterdzaad Digitalis Wortelen Knolraap Zonnepitten,,,,, Gerst ) Bladkool Kervel Lanata Maggi,,,,, Koolraap Bieten Knollen Cichorei Boragie,,,,, Aardpeer Overige ) Totaal,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) Gerst met een bijzondere bestemming (onder andere veevoer). ) Hiertoe behoren de gewassen: snijrogge, wikke, miscanters, peterselie, mergkool, stekbieten, lupine, paardebloem, bladrammenas, peen, angelica, sojabonen, rapen, distel, hennep, levestricum, uien, thijm en proefvelden met granen.

75 . BedrijvenenoppervlaktenonderdeMacSharryregeling, aal landbouw telling Mac Sharry braak aal landbouw telling Mac Sharry voedergewassen akkerbouwgewassen voedergewassen akkerbouwgewassen braak bedrijven ha Totaal Bedrijfstype Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewas/veeteeltcombinaties Onbekend Bron: CBS Maandstatistiek Landbouw.. Bedrijvenmettuinbouwgewassenopen grond x bloemkwekerij boomkwekerij vasteplanten tuinbouwzaden n groenten pitensteenvruchten kleinfruit bloembollen _ I ÏW&mtSrmmmmmm, ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ; '"] r LEIDLO CBS

76 . Tuinbouwgewassen opengrond a. Oppervlakte tuinbouwgewassen naar (groep van) gewassen Groente ) open grond onder glas Zaaiuien ) Fruit open grond onder glas Bloembollen Bloemkwekerijgewassen open grond onder glas Boomkwekerijgewassen ) open grond onder glas Tuinbouwzaden groentezaden bloemzaden ha Totaai Paddenstoelenteelt Pot en containerveld van Boomkwekerijgewassen Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) M.i.v. zijn erwten (groen te oogsten) en uien onder akkerbouwgewassen gerangschikt. ) Incl. vaste planten. b. Oppervlakte tuinbouwgewassen open grond naar groep van gewassen en regio groente ) fruit bloembollen ) bloem kwekerijgewassen boomkwekerijgewassen ) tuinbouwzaden zaaiuien ) aal ha Specificatie Nrd.provincies Flevoland Gelderland + Utrecht Nrd.Holland Zd.Holland Zeeland Nrd.Brabant + Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) M.i.v. excl. erwten (groen te oogsten) en uien. ) Excl. leeg bollenland. ) Incl. vaste planten. ) M.i.v. opgenomen onder akkerbouwgewassen.

77 c. Aantal bedrijven met tuinbouwgewassen open grond naar areaalgrootte ) en (hoofd)bedrljfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... ha tuinbouwgewassen open grond,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. ) De oppervlakte erwten (groen te oogsten) en uien zijn m.i.v. het akkerbouwareaal gerekend. d. Oppervlakte groente open grond ) naar gewas en regio aardbeien asperges bloemkool kool, alle soorten prei peen. alle soorten schorseneren spruitkool stambonen ) witlofwortelen overige groenten) aal ha Specificatie Nrd.prov. Flevoland Gld. +Utr. N.Holland Z.Holland Zeeland Nrd.Brabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) T/m stam en stokbonen: groen te oogsten. ) T/m incl. erwten (groen te oogsten) en uien; nadien zijn deze gewassen onder "akkerbouwgewassen" geplaatst.

78 e. Aantal bedrijven met groente open grond naar areaalgrootte en gewas, bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Aardbeien Andijvie Asperges Bewaarkool Bloemkool Broccoli Herfst en vroege sluitkool Knolselderij Kroten Kropsla Prei Schorseneren Spinazie Spruitkool Stambonen (groen te oogsten) Tuinbonen Was en bospeen Winterpeen Witlofwortel Overige groente Bron: CBS Landbouwtelling mei I f. Oppervlakte groente open grond naar gewas, w.o. de oppervlakte contractteelt (jaararealen) ale oppervlakte w.o. contractteelt ale oppervlakte w.o. contractteelt ale oppervlakte w.o. contractteelt ale oppervlakte w.o. contractteelt ha Andijvie Augurken Bleekselderij Bloemkool Boerenkool Bonen, stamsla stoksla Broccoli Chinese kool Knolvenkel Koolraap Kool, bewaarsluitw.v. rode savooie geel/groen spitskool witte Kool, heristsluitw.v. rode savooie geel/groen spitskool witte Kroten Peen, boswaswinter Prei Schorseneren Selderij, knol Sla, ijsberg Overige sla Spinazie Spruitkool Suikermais Witlofwortel Overige groente Bron: CBS sept/okt. steekproef

79 g. Aantal bedrijven met groente open grond naar areaalgrootte ) en (hoofd)bedrijfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... ha groente open gronc,,, I en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. ) De oppervlakte erwten (groen te oogsten) en uien zijn m.i.v. het akkerbouwareaal gerekend. h. Aantal bedrijven met witloftrek naar areaalgrootte bedrijven met... ha witloftrek aal,,,, en meer bedrijven oppervlakte witloftrek in ha /' V /' ^ /' / ^ /" Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: De oppervlakte betreft de oppervlakte witlofwortelen, waarvan witlof is getrokken.

80 i. Oppervlakte fruit open grond naar gewas en regio pit en steenvruchten appelen peren overige aal kleinfruit akkerbouwmatig geteeldfruit aal fruit ha Specificatie Nrd.provincies Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei I j. Aantal bedrijven met pit en steenvruchten naar areaalgrootte en gewas bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Appelen Peren Ov.pitensteenvr.) Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) W.o. kersen, morellen en pruimen.

81 k. Aantal bedrijven met pit en steenvruchten naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... hapit en steenvruchten,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.

82 . Oppervlakte appelen en peren naar regio, plantjaar en ras nrd. provincies Flevoland Gelderland en Utrecht Noord Holland Zuid Holland zd. provincies aal Appelen Specificatie Plantjaar en later en eerder Ras Golden Delicious Cox's Orange Pippin Schone van Boskoop James Grieve Elstar Gloster Jonagold Alkmene Overige rassen Peren Specificatie Plantjaar en later en eerder Ras Conference Doyenné du Comice Beurré Hardy Légipont Bonne Louise d'avranches Triomphe de Vienne Saint Rémy Gieser Wildeman Overige stoofperen Overige rassen Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: exclusief bedrijven met minder dan, ha pit en steenvruchten. en exclusief bedrijven met minder dan, ha pit en steenvruchten.

83 m. Oppervlakte bloembollen naar gewas en regio hyacinten tulpen narcissen gladiolen lelies irissen overig bijgoed aal ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland Nrd.Brabant + Limb. Bron: CBS Landbouwtelling mei I n. Aantal bedrijven met bloembollen naar areaalgrootte en gewas bedrijven met... ha bloembollen,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Hyacinten Tulpen Gladiolen Lelies Irissen Ov. bijgoed Bron: CBS Landbouwtelling mei I

84 o. Aantal bedrijven met bloembollen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... ha bloembollen,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha. Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. p. Aantal bedrijven met tulpenbroei, naar grootteklasse bedrijven met...stuks (x ) tulpenbroei aal en meer bedrijven aantal gebroeide tulpen x st / ose/w /' / / / / / / / / Bron: CBS Landbouwtelling mei I

85 q. Aantal bedrijven met narcissenbroei, naar grootteklasse bedrijven met... Ion narcissenbroei aal en meer bedrijven gebroeide narcissen x kg / /' iwirea /' /, äirz / / / Bron: CBS Landbouwtelling mei. r. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen open grond naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) bedr. type bedrijven met... ha bloemkwekerijgewassen,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.

86 s. Oppervlakte boomkwekerijgewassen en vaste planten open grond naar regio bos en haagplantsoen laanen parkbomen vruchtbomen rozestruiken sierconiferen ov. sierheesters en klimplanten vaste planten aal w.o. opp. pot/containerveld ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland Nrd.Brabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei I t. Aantal bedrijven met boomkwekerijgewassen open grond naar areaalgrootte en gewas bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Bos en haagplantsoen Laan en parkbomen Vruchtbomen Rozestruiken Sierconiferen Ov. sierheesters en klimplanten Bron: CBS Landbouwtelling mei I

87 u. Aantal bedrijven met boomkwekerijgewassen open grond naar areaalgrootte en (hoofd)bedrljfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... ha boomkwekerijgewassen,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a... v. Aantal bedrijven met vaste planten open grond naar areaalgrootte en (hoofd)bedrljfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... ha vaste planten open grond,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.

88 w. Oppervlakte groentezaden open grond naar gewas (ter keuring aangeboden) Andijvie Augurken Bloemkool Bonen, stamslastamsnijstokslastoksnijpronktuin Broccoli Erwten/peulen Kervel Komkommers Kool, sluit Koolrabi Paprika Peen Radijs/Rammenas Selderij Sla Spinazie Tomaten Tuinkers Uien Veldsla Wit, rood en groenlof Diversen Totaal ha Bron: NAKG.

89 . Tuinbouwgewassenonderglas a. Oppervlakte tuinbouwgewassen onder glas naar groep van gewassen en regio groente warm koud fruit bloemkwekerijgewassen boomkwekerijgewassen ) aal ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland Zdholl.glasdistrict Overig ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei I ) Incl. vaste planten. b. Aantal bedrijven met tuinbouwgewassen onder glas naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type bedrijven met... ha tuinbouwgewassen onder glas,,,, bedrijven oppervlakte in ha Specificatie Bron: CBSLandbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis der bedrijfstypeno'szietabela.

90 c. Glasareaal naar type en regio staand glas verwarmd platglas aal glasareaal ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland Zdh.glasdistrict Overig ZuidHolland Zeeland NoordBrabanl Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei I d. Substraatteelt, groente en bloemkwekerijgewassen groente groente bloemkwekerijgewassen bloem kwekerij are aantalbedrijven Specificatie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei.

91 e. Oppervlakte groente onder glas (ha) naar areaalgrootte en gewas Tomaten Komkommers Aardbeien Paprika Augurken Radijs Aubergines Overige groente Groentezaden Opkweekmat.groente bedrijven,, met... ha van,, het desbetreffende,,, gewas,, en meer aal oppervlakte in ha bedrijven Bron: CBS Landbouwtelling mei N.B.: Meloenen onder "overige groente".

92 . Aantal bedrijven met groente onder glas naar areaalgrootte en gewas Tomaten Komkommers Aardbeien Paprika Augurken Radijs Aubergines Overige groente Groentezaden Opkweekmat.groente bedrijven,, met... ha van het desbetreffende,,,,, gewas,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Meloenen onder "overige groente".

93 g. Aantal bedrijven met groente onder glas naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... ha groente onder glas,,,,,,,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o.. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a....

94 h. Oppervlakte bloemkwekerijgewassen onder glas naar gewas en regio snijbloemen alstroemeria anjer chrysant fresia gerbera gypsophila lelie orchidee roos ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland Zdh.glasdistrict Overig ZuidHolland Zeeland N.Brabant + Limburg snijbloemen overige snijbloemen opkweekmateriaal ) planten aal snijbloemen perkplanten potplanten v.d. bloei bladplanten aal planten overige bloemkwekerijgewassen aal Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland t Utrecht NoordHolland Zdh.glasdistrict Overig Zuid Holland Zeeland N.Brabant + Limburg Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: In zijn de oppervlakten snijbloemen, die niet afzonderlijk bekend waren, begrepen in de voorlaatste kolom (overige bloemkwekerijgewassen). ) In nog opgenomen onder het desbetreffende gewas.

95 i. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewasssen onder glas naar areaalgrootte per gewas Snijbloemen Alstroemeria Anjer Anthurium Bouvardial) Chrysant Fresia Gerbera Gypsophila Lelie Nerine Orchidee Roos Ov. snijbloemen bedrijven met... ha,,,, van het desbetreffende gewas,,,,,,, en meer. aal bedrijven oppervlakte in ha zie volgende pagina

96 . Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen onder gias naar areaalgrootte per gewas (slot) bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,,,,,,,,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Opkweekmateriaal bloemkwekerijgewassen Perkplanten Potplanten, bladplanten Ficus Dracaena Overige bladplanten Potplanten voor de bloei Begonia Kalanchoë Ov. pi. voor de bloei i Ov. bloemkwekerijgewassen (incl. aquariumplanten) Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) M.i.v. onder "overige snijbloemen.

97 j. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen onder glas naar areaalgrootte en (hoofd)bedrljfstype (NEG) bedr. type no. bedrijven met... ha bloemkwekerijgewassen onder,,,,,,,,, glas,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.

98 k. Aantal bedrijven met champignons naar aantal cellen en regio bedrijven met... cellen S e.m. Specificatie Gelderland NoordBrabant Limburg Ov. provincies Bron: CBS Landbouwtelling mei I I. Aantal bedrijven en teeltoppervlakten met champignons, naar regio Gelderland Noord Brabant Limburg overige provincies Aantal bedrijven Specificatie Teeltoppervlakte minder dan m m m m m m m en meer Teeltoppervlakte (m ) w.o. met doorgroeide compost Bron: CBSLandbouwtelling mei.

99 . Veestapel. Rundvee a. Samenstelling van de rundveestapel jongvee vrouwelijk melk en stieren vlees ander vlees, jonger jongvee kalfkoeien jaar kal jongvee weide, dan jaar jaar en ouder veren v.d. zoogen ouder mesterij koeien stuks rundvee bedrijven met rundvee Bron: CBS Landbouwtelling mei I b. Melk en kalfkoeien per ha grasland en voedergewassen ) naar provincie en groepen van landbouwgebieden C E Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg C C C C C C e C C E S C oe C S C C : C E C Nederland Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk Weidegebied Oost. Veehouderijgebied Centr. Veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland/Droogmakerijen HolL/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidw. akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuid. veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: LEIDLO, bewerkt uit CBS Landbouwtelling mei. ) Groenvoedergewassen (incl. snijmais) en voederbieten.

100 c. Aantal bedrijven naar aantal melk en kalfkoeien per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. en meer aal bedrijven mei...melk en kalfkoeien bedrijven melk en kalfk. (x ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.. Bedrijven naar aantal melken kalfkoeien per bedrijf X en meer H H ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' LEIDLO CBS

101 d. Aantal bedrijven naar gveklasse en melkgveklasse, oppervlakte en aantal melkkoeien, melkveebedrijven alle bedrijven bedrijven oppervlakte melkkoeien bedrijven oppervlakte melkkoeien gveklasse < gve/ha gve/ha, gve/ha, gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha Totaal melkgveklasse < gve/ha gve/ha, gve/ha, gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha gve/ha Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei I

102 e. Aantal bedrijven met melkcontrole naar provincie, juli Provincie Org. aantal gecontroleerde bedrijven Groningen Friesland Drenthe Overijssel/Flevoland Gelderland NoordHolland Utrecht/Z.Holland/Zeeland NoordBrabant/Limburg GND FRS RODrenthe ORS G RS RON Mid West N.Br./L.burg FHRS Nederland Bron: Nederlands Rundvee Syndicaat. en kalfkoeien onder melkcontrole, juli Org. % van het ale aantal melk en kalfkoeien Groningen GND Friesland FRS Drenthe RODrenthe Overijssel/Flevoland ORS Gelderland GRS NoordHolland RON Utrecht/ZuidHolland/Zeeland Mid West NoordBrabant/Limburg N.Br./L.burg FHRS,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,, x Totaal aantal melk en kalfkoeien per mei Bron: Nederlands Rundvee Syndicaat. g. Aanvoer van runderen op de belangrijkste veemarkten aal w.o. kalveren aal w.o. kalveren aal w.o. kalveren stuks Den Bosch Zwolle Leiden Doetincherrt Leeuwarden Groningen Utrecht Purmerend Sneek ) Barneveld Hoogeveen Bron: Ver. van Hoofdambtenaren bij het Marktwezen; vanaf Groep Nederlandse Veemarkten. ) "Sneek" is per ' overgegaan naar "Leeuwarden".

103 h. Kunstmatige eerste inseminaties naar fokrichting van de stier Jaar fokdoei: aal melk dubbeldoel vlees overige zwartbont, Fries Roodbont, Red Holstein, Jersey, overig melktype MRU, blaarkop, witrik, Angler, Braunvieh, overig melkvleestype dikbil, Piemontese, Limousin, Chianina, Charolais, Belg WB, Blonde D'Aq, Fleckvieh, overig vleestype onbekend, niet ingedeeld, niet passend in andere groep Bron: Commissie RunderK.l. van het Landbouwschap/Ned. Rundvee Syndicaat. N.B. M.i.v. is naar een andere indeling overgegaan. Zie de hierna volgende tabel. i. Kunstmatige eerste inseminaties naar rasgroep van de stier melkras vleesras onbekend aal zwartbont roodbont overig Bron: Ned. Rundvee Syndicaat. j. Aantal bedrijven naar aantal vleeskalveren per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met... vleeskalveren en meer aal bedrijven vleeskalveren (xi ) Specificatie w.o., Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

104 k. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleeskalveren naar aantal aanwezige vleeskalveren Hokcapaciteit voor vleeskalveren bedrijven met... vleeskalveren en meer aal Specificatie en meer Bron: CBS Landbouwtelling mei I. Aantal bedrijven naar aantal stuks jongvee voor vleesproductie (excl. vleeskalveren) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met...stuks jongvee voor vleesproductie en meer aal bedrijven vleesjongvee (x ) ) Specificatie W.O. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. ) Door het LEIDLO berekend; geen regionale specificaties beschikbaar.

105 . Paarden a. Samenstelling van de paardenstapel op landbouwbedrijven paarden jaar jaar en ouder oony's aal paarden en pony's bedrijven met paarden en/ofpony's Bron: CBS Landbouwtelling mei I b. Aantal bedrijven naar aantal paarden van jaar en ouder (excl. pony's) per bedrijf bedrijven met... paarden ( jaar en ouder) en meer bedrijven paarden (x ),,,,,,,, aantal paarden (x ),,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei I c. Aanvoer van paarden op de belangrijkste veemarkten stuks Utrecht Den Bosch Zwolle Leeuwarden Groningen Bron: Ver. van Hoofdambtenaren bij het Marktwezen; vanaf Groep Nederlandse Veemarkten.

106 . Schapenengeiten a. Samenstelling van de schapen en geitenstapel op landbouwbedrijven overige schapen bedrijven ooien rammen met schapen metgeiten stuks Bron: CBS Landbouwtelling mei I b. Aantal bedrijven naar aantal schapen per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met... schapen en meer aal bedrijven schapen (x ) i Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

107 c. Aanvoer van schapen op de belangrijkste veemarkten stuks Utrecht Zwolle Den Bosch Leeuwarden ) Sneekl) Leiden Purmerend Groningen Schagen Doetinchem Bron: Ver. van Hoofdambtenaren bij het Marktwezen; vanaf Groep Nederlandse Veemarkten. ) Sneek is per overgegaan naar Leeuwarden.. Varkens a. Samenstelling van de varkensstapel biggen kg I vleesvarkens fokvarkens nogbij de zeug niet meer bij de zeug kg kg en mee r opfokzeugjes enbeertjes kg opfokzeugen kg en meer stuks fokvarkens (vervolg) aal gedekte zeugen zeugen bij de biggen overige fokzeugen opfokberen dekrijpe beren varkens bedrijven met varkens stuks aantal Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) Incl. opfokzeugjes en beertjes. ) Incl. opfokzeugen kg en meer.

108 b. Aantal bedrijven met vleesvarkens ( kg en meer) en fokzeugen ( kg en meer) naar aantal dieren per bedrijf, bedrijven met... vleesvarkens en meer aal bedrijven Bedrijven met... fokzeugen en meer Totaal Bron: CBS Landbouwtelling mei I c. Aantal bedrijven naar aantal fokzeugen ( kg en meer) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met... fokzeugen ( kg en meer) en meer aal bedrijven fokzeugen (x ),,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

109 d. Kunstmatige Inseminatie bij varkens per K.l.vereniging, gebruikte doses Jaar ) Noord Oost Nederland Twenthe Centraal Nederland NBrabant Limburg Nederland aantal gebruikte doses sperma BS/W ^orai ^ /' Bron: Bond van Verenigingen voor Kunstmatige Inseminatie van varkens in Nederland. ) t/m /" cijfers per seizoen julijuni. e. Verwacht en gerealiseerd aanbod van varkens ), per maand verwacht aanbod gerealiseerd aanbod stuks januan februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Bron: CBS. Aanbod = aantal slachtingen (goedgekeurde dieren) + aantal levend uitgevoerde dieren aantal levend ingevoerde dieren. ) De ramingen van het te verwachten aanbod van varkens zijn gebaseerd op het gerealiseerd aanbod, waarin de in en uitvoergegevens van de statistiek van de buitenlandse handel van het CBS zijn opgenomen.

110 . Bedrijven naaraantalvleesvarkens per bedrijf X e.m. P i f ; ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' IFIr tin OBf

111 f. Aantal bedrijven naar aantal vleesvarkens ( kg en meer) per bedrijf en (hoofd)bedrljfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met...vleesvarkens ( kg en meer) en meer aal bedrijven vleesvarkens (x ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. g. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleesvarkens ( kg en meer) naar aantal aanwezige vleesvarkens ( kg en meer) Hokcapaciteit voor vleesvarkens bedrijven met...vleesvarkens ( kg en meer) en meer aal bedrijven Specificatie en meer _ Bron: CBS Landbouwtelling mei I

112 . Pluimvee a. Samenstelling van de kippenstapel vleeskuikens moederdieren vleesrassen wkn ) van wkn e.o.) leghennen wkn) wkn e.o. ) aal kippen bedrijven met kippen stuks Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) T/m resp. mnd. en mnd e.o., van t/m mnd en mnd e.o. ) T/m resp. mnd. en mnd. e.o. b. Aantal bedrijven naar aantal leghennen ) ( wkn en ouder) ) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met... leghennen ( wkn en ouder) ) en meer aal bedrijven leghennen (x ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bed rijfstype no's zie tabel a. ) Het aantal leghennen en de bedrijven met leghennen, uitsluitend voor zelfvoorziening, zijn niet meegeteld. ) T/m vijf maanden en ouder.

113 c. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor leghennen ) naar aantal aanwezige leghennen ) Hokcapaciteit voor leghennen ) bedrijven met... leghennen ) en meer aal bedrijven Specificatie en meer Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) weken en ouder, t/m mnd. en ouder. d. Aantal bedrijven naar aantal moederdieren van vleesrassen ) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met...moederdieren van vleesrassen ) en meer aal bedrijven moeder dieren (x ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. ) T/m mnd. en ouder, van t/m mnd. en ouder, vanaf weken en ouder.

114 e. Aantal bedrijven met hokcapaclteit voor moederdieren van vleesrassen ) naar aantal aanwezige moederdieren van vleesrassen ) Hokcapaciteit voor moederdieren ) bedrijven met... moederdieren van vleesrassen ) en meer aal bedrijven Specificatie en meer. Bron: CBS Landbouwtelling mei. ) T/m mnd. en ouder, van t/m mnd. en ouder, vanaf weken en ouder. f. Inleg van broedeieren van legrassen naar ras Ras % * Witte leghorn Andere rassen Bron: Productschap voor Pluimvee en Eieren. N.B.: Gebaseerd op de aflevering van broedeieren aan kuikenbroederijen.

115 g. Inleg van broedeieren van kippen per maand binnenlandse voorziening t.b.v. exportkuikens legrassen vleesrassen * * * minstuks januan februari maart,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, april mei juni,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, juli augustus september,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, oktober november december,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,,, Bron: Productschap voor Pluimvee en Eieren, m.i.v. Productschappen Vee, Vlees en Eieren. N.B.: Als broeduitkomst wordt % van de inleg aangehouden. h. Aantal bedrijven naar aantal vleeskuikens per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Bedr. type no. bedrijven met....vleeskuikens en meer aal bedrijven vlees kuikens (x ) Specificatie w.o... Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel i

116 i. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleeskuikens naar aantal aanwezige vleeskulkens Hokcapaciteit voor vleeskuikens bedrijven met...vleeskuikens en meer aal bedrijven Specificatie en meer... Bron: CBS Landbouwtelling mei I j. Aantal bedrijven naar aantal eenden voor de vleesproductie per bedrijf bedrijven met... eenden voor de vleesproductie aal en meer bedrijven eenden voor de vleesprod. (x ) aantal eenden (x ' I) Bron: CBS Landbouwtelling mei I

117 k. Aantal bedrijven naar aantal kalkoenen voor broedeierproductie per bedrijf bedrijven met... kalkoenen voor broedeierproductie en meer bedrijven kalkoenen voor broedeierprod. (x ) Kalkoenen (x ) Bron: CBS Landbouwtelling mei I I. Aantal bedrijven naar aantal kalkoenen voor de vleesproductie per bedrijf bedrijven met... kalkoenen voor de vleesproductie aal en meer bedrijven kalkoenen voor de vleesprod. (x ) Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.. Struisvogelachtigen a. Struisvogelachtigen, aantal bedrijven en dieren naar soort en hoofdbedrijfstype (NEG) jaar/hoofdbedrijfstype nummer struisvogels bedrijven aantal dieren bedrijven aantal dieren nandoe's bedrijven aantal dieren Specificatie Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

118 . Konijnenenedelpelsdieren a. Konijnen en edelpelsdieren, aantal dieren en bedrijven, naar hoofdbedrljfstype konijnen voorde vleesprod. aal edelpelsdieren (moederdieren) nertsen vossen overige aal bedrijven met konijnen jaar/ hoofdbedrijfstypenummer voedsters edelpelsdieren Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling mei. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a...

119 . Productie. Akkerbouwproducten a. Productie van akkerbouwgewassen tarwe rogge gerst haver triticale korreimais peulvruchten ton,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, koolzaad vezelvlas ongerepeld olievlas karwijzaad blauwmaan zaad lijnzaad van vezelvlas gedauwroot vezelvlas, ontzaad,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, consumptieen voederaardappelen ; fabrieksaardappelen incl.pootaard. suikerbieten voederbieten zaaiuien incl. uitval snijmais ) corn cob mix ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Oogstraming. N.B.: Granen: handelsgewicht, bij % vocht. ) Incl. vroege aardappelen, pootaardappelen en uitval. ) In droge stof, snijmais m.i.v. in droge stof.

120 b. Gemiddelde opbrengst ) van akkerbouwgewassen rogge wintertarwe zomertarwe wintergerst zomergerst triticaie korrelmais kgper ha peulvruchten koofen raapzaad vezelvlas ongepeld olievlas karwijzaad blauwmaanzaad lijnzaad van vezelvlas gedauwroot vezelvlas, ontzaad kgperha consumptieen voederaardappelen ) fabrieksaardappelen incl.pootaardappelen suikerbieten voederbieten zaaiuien incl. uitval snijmais ) corn cob mix ) tonper ha,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Oogstraming. N.B.: Granen: handelsgewicht bij % vocht. ) Gewogen gemiddelden van ramingen per gebied. ) Incl. vroege aardappelen, pootaardappelen en uitval. ) In droge stof; snijmais m.i.v. in droge stof.

121 c. Productie van stro wintertarwestro zomertarwestro roggestro wintergerststro zomergerststro haverstra triticalestro ton,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Oogstraming. d. Gemiddelde opbrengst ) van stro wintertarwestro zomertarwestro roggestro winterge rststro zomergerststro haverstro triticalestro kg per ha Bron: CBS Oogstraming. ) Gewogen gemiddelden van ramingen per gebied.

122 e. Gemiddelde opbrengst van granen naar groepen van landbouwgebieden rogge haver wintertarwe zomertarwe wintergerst zomergerst triticale korreimaïs kgper ha Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied Zuidümburg Bron: CBS Oogstraming. N.B.: Handelsgewicht bij % vocht. Zie overzicht landbouwgebieden op kaartbijlage.

123 f. Gemiddelde opbrengst van knol, wortel en groenvoedergewassen naar groepen van landbouwgebieden consumptieen voederaardappelen ) fabrieksaardappelen ) suikerbieten voederbieten zaaiuien (incl. uitval) snijmais ) com cob mix ) kg per ha Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: CBS Oogstraming. N.B.: Zie overzicht landbouwgebieden op kaartbijlage. ) Incl. vroege aardappelen, pootaardappelen en uitval. ) In kg droge stof.

124 g. Geplombeerde hoeveelheid pootaardappelen naar ras en naar klasse ) ton Totaal w.v. klasse S klasse SE klasse E klasse A klasse B klasse C klasse BS klasse CS diverse STOPA () () () () () () w.o.: Agria Bintje Desiree Diamant + Doré Draga + Eersteling Elkana Escort Estima + Fresco + Jaerla Kondor Liseta Marfona Monalisa Mondial Nicola + Ostara + Premiere Romano Santé Saturna + Sirtema Spunta Timate %,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Overige rassen,,,,,,,, kg per goedgekeurde ha Agria Bintje Desiree Diamant + Doré Draga + Eersteling Elkana Escort Estima + Fresco + Jaerla Kondor Liseta Marfona Monalisa Mondial Nicola + Ostara + Premiere Romano Santé Saturna + Sirtema Spunta Timate,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Alle rassen,,,,,,,, Bron: Nederlandse Algemene Keuringsdienst. + = Vroege rassen. )M.i.v. incl. de door de STOPA overgenomen hoeveelheden.

125 . Tuinbouwproducten a. Handelsproductie verse groente en fruit naar product kg Andijvie Asperges Aubergines Augurken Bloemkool Bonen, snij (alle srl.) sperzietuin ) Champignons Courgettes Erwten ) Komkommers Kool, rode witte boerenkool broccoli savooie chinese spits Koolrabi Koolrapen Kroten Paksoi Paprika Peen, fijn/bos grove ) Pepers Peterselie Peulen Postelein Prei Raapstelen Rabarber Radijs Rettich Roodlof Schorseneren Selderij, blad bleek Selderij, knol Sla, kropijsbergoverige Spinazie Spruitkool Suikermais Tomaten Tuinkers Uien (incl. ziiveruien) Venkel, knol Witlof Andere groenten Totaal groenten Aardbeien Appels Bessen Bramen Druiven Frambozen Kersen en morellen Meloenen Peren Perziken Pruimen * Totaal fruit Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. ) peulgewicht. Vanaf deels peul, deels korrelgewicht. ) M.i.v. oogstjaar /' gewijzigde berekeningsmethode.

126 b. Oogstraming appelen en peren min kg Appelen, aal w.v. Golden Delicious Cox's Orange Pippin Schone van Boskoop James Grieve Jonagold Elstar Gloster Overige rassen Peren, aal w.v. Conference Doyenné du Comice Overige rassen! Stoofperen Bron: CBS Maandstatistiek van de landbouw. N.B.: Het betreft hier de geoogste productie, niet de handelsproductie. c. Totale veilingomzet naar groepen van producten mingld Verse groente w.o. onder glas Versfruit w.o. onder glas Aardappelen endiv. Snijbloemen Potplanten Tuinplanten Bron: Productschap voor Groenten en Fruit; Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland.

127 d. Veilingomzet ) van verse groenten en fruit naar provincie en de belangrijkste vellingen gld Groningen Friesland ) Overijssel Gelderland w.o. Bemmel "W " ) Geldermalsen Tiele.o. (RWM) Zaltbommel Zevenaar ) OostNederland Utrecht w.o. Utrecht NoordHolland w.o. Kennemerland ) WFO enlangedijk ) ZuidHolland w.v. CHZ (Barendrecht/ZHZ) ) Blelswijk (dekring) Delfl/Westerlee ) Gouda ) Katwijk/Rijnsburg Leiden ) WestlandWest ) Westland Zeeland NoordBrabant w.o. Bergen op Zoom ) Breda Drunen ) Veldhoven Limburg w.o. Grubbenvorst (CW) ) Venlo(VGV)) ZON Nederland Bron: Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen in Nederland. ) Incl. geveilde waarde bij andere veilingen en excl. geveilde waarde van andere veilingen; inbegrepen zijn omzetten aan overige producten, zoals vroege aardappelen. ) Veiling Minnertsga per ' opgeheven. ) M.i.v. onder OostNederland. ) t/m Alkmaar en Beverwijk, vanaf okt. in WFO en Langedijk. ) t/m ' NoordScharwoude en WFO. ) Per'CHZ. ) Per ' gefuseerd (Westland). ) Per ' fusie met De Kring. ) M.i.v. ' opgeheven. ) t/m Poeldijk en 'sgravenzande, gefuseerd per ' (Westland). ) Per fusie met Breda. ) Per fusie met Breda. ) Gefuseerd per ' (ZON).

128 e. Veilingomzet van verse groente naar product gld Totaal w.o.: Andijvie, onder glas open grond Asperges, excl. ondereinden ondereinden Aubergines Augurken, onder glas open grond Bloemkool, onder glas winteropen grond Boerenkool Bonen, pronk snij, onder glas open grond speksperzie, onder glas open grond tuin Broccoli Champignons Courgettes ) Doperwten Komkommers Kool, chinese rode savooie spitswitte Koolrabi Koolrapen Kroten Oesterzwammen Paksoi Paprika Peen, bosfijne grove Pepers Peterselie Peulen Postelein Prei Raapstelen Rabarber Radijs Rettich Schorseneren Selderij, blad en bosbleekknol Sjalotten Sla, onder glas open grond Spinazie, onder glas open grond Spruiten Tomaten m.u.v. cherry Tuinkers Uien Veldsla Venkel, knol Witlof Ijsbergsla, onder glas open grond ) Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. )M.i.v. groene en gele courgettes. ) T/m alle ijsbergsla.

129 f. Veilingaanvoer, omzet en prijs (excl.btw) van verse groente naar product eenheid aanvoei omzet in gld prijs in et aanvoer omzet in gld prijs in et aanvoei ' omzet in gld prijs in et x per eenheid x per eenheid x per eenheid Andijvie, Asperges, Aubergines Augurken, Bloemkool, Boerenkool Bonen, Broccoli Champignons Courgettes Doperwten Komkommers Kool, chinese rode savooie spitswitte Koolrabi Koolrapen Kroten Oesterzwammen Paksoi Paprika Peen, bosfijne grove Pepers Peterselie Peulen Postelein Prei Raapstelen Rabarber Radijs Rettich Schorseneren Selderij, onder glas open grond excl. ondereinden ondereinden onder glas open grond onder glas winteropen grond pronk snij, onder glas open grond speksperzie, onder glas open grond tuin blad en bosbleekknol Sjalotten Sla, onder glas open grond Spinazie, i nder glas Dpen grond ( Spruiten Tomaten m.u.v. cherry Tuinkers Uien Veldsla Venkel, knol Witlof Ijsbergsla, onder glas open grond kg kg kg kg kg kg kg st st st kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg st kg kg kg kg kg bos kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg st st kg kg kg kg doos kg kg kg kg st st Bron: Productschap voor Groenten en Fruit.

130 g. Verwerkte verse groente kg Andijvie Asperges Augurken Bloemkool Boerenkool Bonen: sperziesnij en spek Champignons Doperwten ) Komkommers Kool: rode savooie witte Koolrabi Kroten Mais Paprika Peen Prei Rabarber Selderij Spinazie ) Spruiten Taugé Tuinbonen ) Zilver en pareluien Overige uien Overige producten Totaal Bron: CBS Productiestatistiek groente en fruitverwerkende industrie. ) Vanaf korrelgewicht, voordien peulgewicht. ) Schatting Productschap voor Groente en Fruit. h. Wijze van verwerking van verse groente gezouten gedroogd gesteriliseerd (incl.tafelzuren) diepgevroren op andere wijze verwerkt aal min kg,,,,,,, X,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, X,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Productiestatistiek groente en fruitverwerkende industrie, x = geheimhouding kan worden verondersteld.

131 i. Veilingomzet van vers fruit naar product gld Aardbeien, onder glas open grond Appelen Bessen, blauwe kruisrode zwarte Bramen Druiven Frambozen Kersen en morellen Meloenen Peren Perziken Pruimen, onder glas open grond Totaal Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. j. Veil Ingaan voer, omzet en prijs (ex cl. BTW) van vers fruit naar product aanvoer inkg omzet ingld prijs inet aanvoer inkg omzet ingld prijs in et aanvoer in kg omzet ingld prijs inet x per eenheid x per eenheid x per eenheid Aardbeien, onderglas open grond aal Appelen Bessen, Bramen Druiven Frambozen Kersen, zoete Meloenen Morellen Peren Perziken Pruimen, blauwe kruisrode zwarte onderglas open grond aal Bron: Productschap voor Groenten en Fruit.

132 k. Veilingaanvoer en gemiddelde prijs (excl. BTW) van appelen naar ras periode /' /' / aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et kg gld per kg kg gld per kg kg gld per kg Mantet Discovery Benoni Summered Tydeman's Early W. James Grieve Alkmene Odin Elan Ingrid Marie Elstar Cox's Orange Pippin Jonathan Karmijn de Sonnav. Jonagold Laxton's Superb Lombarts Calville Golden Delicious Jonagored Schone van Boskoop Gloster Winston Industrie Overige appelen // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // Totaal appelen Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. ) Eerste maanden van het seizoen.. Veilingaanvoer en gemiddelde prijs (excl. BTW) van peren naar ras periode / / /' aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et kg gld per kg kg gld per kg kg gld per kg Précoce de Trévoux Clapp's Favourite Triomphe de Vienne Beurré Hardy Bonne Louise d'avr. Légipont Beurré Alex. Lucas Doyenné du Comice Conference Stoofperen Industrie Overige rassen ) // ) // ) // ) // // // // // // // // // Totaal Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. ) Eerste maanden van het seizoen. ) Tot /" incl. industrieperen.

133 m. Verwerkt vers fruit ) kg Aardbeien Appelen rode )) zwarte ) overige bessen )) Bramen ) } J Frambozen ) Kersen (zoete en zure) ) Peren Pruimen ) Overige producten ) Totaal Bron: CBS Productiestatistiek groente en fruitverwerkende industrie. ) M.i.v. aan industrie geleverde hoeveelheid (schattingen). ) T/m rode en witte bessen. ) T/m bos en kruisbessen. n. Wijze van verwerking van vers fruit pulp en am moes en puree vruchtensap vruchten op water, siroop, alcohol diepgevroren vruchten, vruchtenpulp, moes en puree op andere wijze verwerkt aal kg X X X X X X X X X X X X X X X Bron: CBS Productiestatistiek groente en fruitverwerkende industrie. x = geheimhouding kan worden verondersteld.

134 o. Veilingomzet van snijbloemen naar veiling (binnenlandse productie en import) gld Aalsmeer "V.B.A." Naaldwijk "Westland" Rijnsburg "Flora" Bleiswijk "Berkel e.o." B.V.H. (Berkel e.o. en Westland) Bemmel "V.V. " (VON) Eelde "t Noorden" Roeiofarendsveen "E.M.M." Grubbenvorst "C.V.V." (ZON) Vleuten "Utrecht e.o." Leeuwarden "C.F.T." Beverwijk "Beverwijk" Tilburg "N.C.B." Totaal Bron: Productschap voor Siergewassen; Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. p. Veil ingaan voer, omzet en prijs (excl. BTW) van enkele belangrijke soorten snijbloemen aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld st gld per st st gld per st st gld per st Alstroemeria Amaryllis Anjer Anthurium Aster Chrysant, tros Chrysant, geplozen Cymbidium Eustoma Russellianum Fresia Gerbera Gladiool Gypsophila Iris o. Lelie Narcis Roos Sering.«. Tulp Bron: Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. N.B.: Binnenlandse productie. Gem. prijs van de verkochte hoeveelheden.

135 q. Veilingomzet van potplanten naar veiling (binnenlandse productie en import) gld Aalsmeer "V.B.A." Naaldwijk "Westland" Rijnsburg "Flora" Bieiswiik "Berkel e.o." BVH (Berkel e.o. en Westland) Bemmel "V.V. " (VON) Eelde "'t Noorden" Roelofarendsveen "E.M.M." Grubbenvorst "C.V.V." (ZON) Vleuten "Utrecht e.o." Leeuwarden "C.F.T." Tilburg "N.C.B." Beverwijk "Beverwijk" Totaal Bron: Productschap voor Siergewassen; Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. r. Veilingaanvoer, omzet en prijs (excl. BTW) van enkele belangrijke soorten potplanten aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld st gld per st st gld per st st gld per st Azalea Begonia Chrysant Cyclamen Dieffenbachia Dracaena Ficus Hede ra Hortensia Kalanchoë Nephrolepis Phalaenopsis Poinsettia Saintpaulia Spathiphyllum Yucca Bron: Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. N.B.: Gemiddelde prijs van de verkochte hoeveelheden, binnenlandse productie. s. Veilingomzet van tuinplanten naar veiling (binnenlandse productie en import) gld Aalsmeer "VBA" Naaldwijk "Westland" Rijnsburg "Flora" Bleiswijk "Berkel e.o." BVH (Berkel e.o. en Westland) Bemmel "W" (VON) Eelde " 't Noorden" Roelofarendsveen "EMM" Grubbenvorst "CW" (ZON) Vleuten "Utrecht e.o." Leeuwarden "CFT" Tilburg "NCB" Beverwijk Totaal Bron: Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland.

136 . Melkenzuivelproducten a. Melkproductie ton Berekende ale productie Aangevoerd in fabrieken Berekende melkvetproductie,,,,,,,,, kg Gemidd. productie per koe * Gemiddeld vetgehalte Gemiddeld eiwitgehalte,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Zuivelstatistiek, Productschap voor Zuivel. b. Melkquotum en superheffing eenheid V /, /* /' / / Landelijk beschikbaar melkquotum ) Totaal toegekende individuele heffingvrije hoeveelheden Melkafleveringen Idem, gecorrigeerd voor vetgehalte ontwikkeling Aan EU te betalen superheffing ton ton ton min. gld., ), ),,, Bron: Productschap voor Zuivel. ) Excl. quotum voor directe levering aan consumenten. ) Inclusief afdracht wegens onderallocatie, miljoen. ) Inclusief afdracht wegens onderallocatie, miljoen. ) Inclusief afdracht wegens onderallocatie, miljoen. c. Relatieve verdeling van quotumhouders en van basisquotum, naar grootteklasse Grootteklasse (x kg) / /' sas/w basis quotum logs/ot quotumhouders basisquotum quotumhouders basisquotum quotumhouders quotumhouders basisquotum in% O en meer,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,,,,,,, Bron: Centraal Organisatie Superheffing.

137 d. Gemiddelde melkproductie ) van stamboekkoelen, naar ras kg melk Zwartbont Roodbont ) Red Holstein Blaarkop Totaal Zwartbont Roodbont ) Red Holstein Blaarkop,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,, Zwartbont Roodbont ) Red Holstein Blaarkop,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,, Bron: Nederlands Rundvee Syndicaat. N.B.: Resultaten van aan melkcontrole deelnemende bedrijven. ) Lactatie van maximaal dagen. ) T/m inclusief Red Holstein. e. Melkaanvoer naar perloden van weken // // //' // // // //' // Periode ( wkn) ton vet %,,,,,,,,,,,,, ton vet %,,,,,,,,,,,,, eiwit %,,,,,,,,,,,,, ton vet %,,,,,,,,,,,,,, eiwit %,,,,,,,,,,,,,, ton vet %,,,,,,,,,,,,, eiwit %,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,,, Bron: Productschap voor Zuivel, Statistisch jaaroverzicht.

138 f. Zuivelproductie boter fabriekskaas boerenkaas gecondenseerde melk melk poeder weipoederproducten ) aantal zelfkazende bedrijven ) ton,,,,,,,,, Bron: ProductschapvoorZuivel. )Sindsincl.ontzoutenmelksuikerarmweipoeder. )M.i.v.bedrijvenmet+kaasenoverigekaassoortennietinbegrepen.. Zuivelproduktie x ton kaas gecondenseerde melk melkpoeder boter LEIDLO _ CBS

139 . Veeen vlees,excl.vleespluimvee a. Productievanvleesnaardiersoort tonvlees met been Rundvlees Kalfsvlees Varkensvlees Paardevlees Schape en geitevlees Totaal Bron: CBSMaandstatistiekvandelandbouw. N.B.: ProductievanvleesuitslachtingeninNederland; vleesmetbeen,incl.afsniivet.. Productievanvleesnaar diersoort x ton varkensvlees rund / kalfsvlees LEIDLO n r schape / geitevlees CBS

140 b. Gemiddeld geslacht gewicht naar diersoort. kg Koeien Vaarzen Stieren Ossen Graskalveren Vette kalveren Nuchtere kalveren? Eenhoevige dieren Veulens l Varkens Biggen Schapen en lammeren Geiten en geitelammeren Bron: CBS Maandstatistiek van de landbouw. N.B.: Alleen voorwaardelijk en onvoorwaardelijk goedgekeurde dieren. I.v.m. andere berichtgeving zijn de cijfers vanaf niet geheel vergelijkbaar met voorgaande jaren. c. Totaal slachtingen en bruto eigen productie * stuks Koeien Vaarzen Stieren/Ossen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Kalveren Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Varkens/Biggen Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Paarden/Veulens Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Schapen Geiten,,,,,,,,,,,,,, Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de landbouw. N.B.: Alleen voorwaardelijk en onvoorwaardelijk goedgekeurde dieren. I.v.m. gewijzigde berichtgeving zijn de cijfers vanaf niet geheel vergelijkbaar met voorgaande jaren. Voor de cijfers vanaf is die vergelijking evenmin geheel mogelijk i.v.m. het wegvallen van douanedocumenten als basismateriaal. Zie ook toelichting hoofdstuk.

141 d. Vleesvarkens naar handelsklasse (Movacclassificatie) ) stuks Aantal geclassificeerde varkens % w.v. handelsklasse S E U R P,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Productschappen Vee, Vlees en Eieren. N.B. De handelsklasse wordt bepaald door de kwaliteitsklasse. Deze kwaliteitsklasse wordt op zijn beurt weer bepaald door type en spekdikte. M.i.v. het e halfjaar is de zgn. Movacvarkensclassificatie ingevoerd. ) M.i.v. begin is een verbeterde formule voor de berekening van het vleespercentage toegepast, wat een verhoogd percentage vlees en een gewijzigd beeld van de klasseindeling te zien gaf.. Eierenen vleespluimvee a. Productie van kippeêieren min stuks Consumptieëieren w.o. scharreleieren volièreeieren vrije uitloopeieren ) Broedeieren, legsector vleessector Totaal ton Totale productie Bron: Productschappen Vee, Vlees en Eieren. N.B.: Berekend op basis van de Inlegcijfers van broedeieren. ) Vóór opgenomen onder scharrel en volièreeieren. b. Productie van vleespluimvee kg levend gewicht Vleeskippen Vleeskuikens Kalkoenen Ander gevogelte ) Bron: Productschappen Vee, Vlees en Eieren. ) Voornamelijk Pekingeenden, daarnaast ganzen en parelhoenders.

142 . Wol a. Wolinname door de Nederlandse Wolfederatie naar provincie en kwaliteit aal specif icati ie naar provincie specificatie naar kwaliteit ton % Groningen Friesland Gelderland Noord Holland Zuid Holland overige provincies I II overige Bron: Nederlandse Wolfederatie. N.B.: De kwaliteitsspecificaties I en II betroffen t.m. fijne resp. goede wol.

143 . Prijzenvan productiefactoren enmiddelen Toelichting De in dit hoofdstuk opgenomen lonen hebben betrekking op door werkgevers en werknemers in de land en tuinbouw afgesloten collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO's). De weergegeven functieklasseindeling is per ' van kracht geworden en is gebaseerd op een onderzoek dat door het IMAG is verricht. Zij bestaat uit acht klassen, t.w. van klasse I, ongeschoolde arbeider voor wie het minimumloon van toepassing is, klasse VIII, een gespecialiseerd werknemer in de tuinbouw met een zeer grote verantwoordelijkheid voor het bedrijf. Tevens zijn in de functieklasseindeling z.g. functiejaren opgenomen d.w.z. dat aan een werknemer voor alle CAO's in de klasse IV maximaal, voor de CAO's in de klassen V en VI in de akkerbouw/veehouderij en pluimveehouderij maximaal en in de tuinbouw, het bloembollenbedrijf en de boomkwekerij maximaal achtereenvolgende jaren een periodieke verhoging van het loon kan worden toegekend. Per zijn de CAO's voor de akker, weidebouw en veehouderij en die voor de pluimveehouderij samengevoegd een nieuwe CAOlandbouw. In de tabellen in dit hoofdstuk zijn alle lonen,m.u.v. die in tabel k, gebaseerd op functiejaren.. Koopenpachtprijzen a. Koopprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland per groep van landbouwgebieden Boerderijen ( ha en meer) gld/ha Los bouwland Los grasland On verpacht Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied X X X X X X X X X Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg Nederland ) Verpacht Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg Nederland ) X x x x x x x Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Gewogen koopprijzen volgens koopovereenkomsten. x = te weinig waarnemingsuitkomsten. ) Voor Nederland is gewogen met de oppervlakte onverpacht bouwland en/of onverpacht grasland per groep van landbouwgebieden. ) Voor Nederland is gewogen met de oppervlakte verpacht bouwland en/of verpacht grasland per groep van landbouwgebieden. N.B.: Exclusief overdrachten door (schoon)ouders aan kinderen.

144 b. Pachtprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland per groep van landbouwgebieden Boerderijen gld/ha Los bouwland Los grasland Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied X X X X X X IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Holland/Utrechts weidegebied Rivierengebied X X X X X X X X X X X X Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg X X X X X X X Nederland Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Gewogen pachtprijzen volgens nieuw afgesloten contracten en wijzigingscontracten; de gemiddelden voor Nederland zijn gewogen met de oppervlakte verpacht bouwland en/of grasland, x = te weinig waarnemingsuitkomsten.. Koopen pachtprijzen Koopprijzen boerderijen gld/ha Pachtprijzen boerderijen LEIDLO CBS

145 c. Koopprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden gld per ha Tuinbouwbedrijven verpacht onverpacht X Los tuinland verpacht onverpacht Losse boomgaarden verpacht onverpacht Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Een tuinbouwbedrijf is een complex bestaande uit een of meer gebouwen (ook staand glas) en het daarbij behorende land. x = te weinig waamemingsuitkomsten. d. Pachtprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden gld per ha Tuinbouwbedrijven Los tuinland Nederland w.o. NoordKennemerland Oostelijk WestFriesland IJsselmonde HoekscheDordsche Waard Bollenstreek Westland ZuidBeveland Land van Breda Noordelijke Maasvallei Losse boomgaarden Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Gewogen gemiddelden van pachtprijzen volgens door de Grondkamers goedgekeurde contracten. Een tuinbouwbedrijf is een complex, bestaande uit een of meer gebouwen (ook staand glas) en het daarbij behorende land. x = te weinig waarnemingsuitkomsten.

146 . Lonenensociale lasten a. Loonswijzigingen in de landbouw sinds Bij het afsluiten van de CAO's blijven de lonen nagenoeg ongewijzigd. De lonen worden initieel met,% verhoogd. Bovendien is er een prijscompensatie van,%. De lonen worden initieel met,% verhoogd. Bovendien is er,% prijscompensatie. De lonen worden in het kader van prijscompensatie met,% verhoogd. De lonen worden in het kader van prijscompensatie met,% verhoogd. Bij het afsluiten van de nieuwe CAO's blijven de lonen nagenoeg ongewijzigd. Er is sprake van een initiële loonsverhoging van,% en een prijscompensatie van %. Voor de meeste sectoren is er sprake van % initiële verhoging en,% prijscompensatie. Voor de bloembollenteelt en de boomkwekerij is de initiële verhoging,%. De lonen worden in het kader van prijscompensatie met % verhoogd. De lonen worden in het kader van prijscompensatie met,% verhoogd. l.v.m. gestegen prijzen een verhoging van,% en een initiële loonsverhoging van,% m.u.v. de hoveniers. Initiële loonverhoging van,% en verhoging in het kader van prijscompensatie t.w.,%. Prijscompensatieverhoging van,%. Voor de meeste CAO's een initiële loonsverhoging van,% en prijscompensatieverhoging van,%. Ter compensatie van de hogere WWpremie voor losse werknemers komen de brutolonen van deze categorie hoger uit. Voor de akker/weidebouw en vee/pluimveehouderij een loonsverhoging van,% in aal, bestaande uit een prijscompensatie van,% per juli en % initiële verhoging. In de tuinbouw (m.u.v. de champignonteelt) een loonsverhoging van,% over het CAOloon. Werknemers in die sector ontvangen een eenmalige uitkering van,% van het feitelijke loon over de maanden voorafgaand aan ' verminderd met evt. loonsverhogingen tussen ' en '. l.v.m. prijscompensatie worden de lonen in de bloembollenteelt verhoogd. De lonen in de akker/weidebouw en vee/pluimveehouderij worden met % verhoogd. In de tuinbouw een initiële loonsverhoging van,% over het feitelijke loon en een mogelijke verhoging in het kader van prijscompensatie. Werknemers in de bloembollen krijgen een initiële loonsverhoging van % op basis van het CAOloon, en een mogelijke verhoging o.g.v. prijscompensatie. in de tuinbouw een initiële loonsverhoging van % over het feitelijke loon en een mogelijke verhoging o.g.v. prijscompensatie Bron: Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO).

147 b. Sociale lasten voor werknemers in de land en tuinbouw, sinds datum ten laste van opmerkingen ingang werkgever werknemer. Ziektewet (ZW),%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% Voor de Ziektewet geldt een overschotpremie herziening ZW per 'S. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) franchise per dag voor: vaste werknemers met werknemers vakantiebonnen. Stichting Aanvullingsfonds ZW en WAOuitkeringen Agrarische sectoren (Sazas),%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ,,%,% ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ,. Ziekenfondswet (ZFW) ). Algemene Wet Bijz. Ziektekosten. Werkloosheidswet a) Vaste werknemers,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% loongrens ƒ, loongrens ƒ, loongrens ƒ, loongrens ƒ, franchise per dag werkgever ƒ,//, loongrens loongrens ƒ, ƒ, (aal WW, WA en WE) m.i.v. ' werkgever WEdeel franchise p.dag ƒ «),/ƒ, franchise p.dag ƒ,//, b) Losse werknemers,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% franchise p.dag ƒ,//, franchise p.dag ƒ "\,/f, zie volgende pagina

148 b. Sociale lasten voor werknemers in de land en tuinbouw, sinds (slot) datum van ingang ten laste van werkgever werknemer opmerkingen. Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw (BPL) m V m V m V m V m+v m+v,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% franchise ƒ, per dag ƒ, per dag ƒ, per dag idem ƒ, per dag idem ' ƒ, per dag idem ƒ, per dag idem ƒ, per dag ƒ, per dag. Algemene Ouderdomswet (AOW). Algemene Weduwen en Wezenwet (AWW). Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (AAW). Heffing Suwas ) m.i.v. incl. Suwas II.,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%. Heffing Stivos (Stigas) Stosas (Arbvo) ),%,%,%,%,%,%,%,%. Overbruggingsfonds,%,%,%,% N.B.: ) ) De vermelde percentages zijn procenten van het premieloon, uitgezonderd voor het Bedrijfspensioenfonds waar het een percentage is van de premiegrondslag (= loon na aftrek van franchise). In het kader van de herziening van het ziektekostenstelsel heeft per januari een aantal belangrijke wijzigingen in de ziekenfondsverzekering plaatsgevonden. Een deel van de ZFpremie wordt rechtstreeks aan het Ziekenfonds betaald (nominale premie). De ziekenfondspremie die op het loon wordt ingehouden is verlaagd met in aal,%. Suwas = Stichting uittreding werknemers in agrarische sectoren. Stivos = Stichting ter ondersteuning van activiteiten op het gebied van de voorlichting, de vorming en de scholing van werknemers in de land en tuinbouw. M.i.v. incl. Stigas ; = Stichting gezondheidszorg agrarische bedrijven. Stosas = Stichting ontwikkeling en scholing van werknemers in agrarische sectoren.m.i.v. incl. Arbvo.

149 c. CAOIonen per uur, inclusief bijzondere beloningen, indexcijfers = Landbouw en visserij Industrie Alle werknemers,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, Indexcijfers van CAOIonen (voorheen Regelingslonen). N.B.: De uitkomsten hebben betrekking op volwassenen en jeugdige werknemers. d. Minimumloon in de land en tuinbouw volgens CAO datum van ingang minimum weekloon minimum jeugdloon bij een leeftijd van... jaar gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,, N.B. Het vastgestelde minimumloon geldt voor de land en tuinbouw vanaf jaar. ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december.

150 e. Basisuurlonen in de akker en weidebouw en de veehouderij, voor mannelijke werknemers ) van jaar datum van ingang klasse V klasse IV klasse I gld per uur,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,, Bron: Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO). ) Vaste werknemers zonder overbruggingsmogelijkheid; bij uur per week. ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december.

151 f. Weeklonen (in gld)van vaste werknemers ) van jaar in de akker en weidebouw, vee en pluimveehouderij klasse V klasse IV klasse I Contractjaar SÏ Aantal arbeidsuren ),, Weekloon m.i.v.,,,,,,, Aantal arbeidsuren ) Weekloon m.i.v.,,,,,,, Contractjaar îdbms Aantal arbeidsuren ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar lüss/ci Aantal arbeidsuren ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar /' Aantal arbeidsuren ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar ^STOo Aantal arbeidsuren ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar limki/ot Aantal arbeidsuren ) Weekloon op ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, N.B.: Voor de aard van de verhoging van de diverse bedragen zie tabel a. ) Zonder overbruggingsmogelijkheid. ) Wanneer de bedrijfsomstandigheden dit noodzakelijk maken is de werknemer in de pluimveehouderij verplicht gedurende ten hoogste zaterdagen en zondagen te werken. Deze uren worden hetzij betaald als overuren, hetzij vergoed in de vorm van vrije tijd. ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december.

152 g. Weeklonen van vaste werknemers van jaar in de tuinbouw, exclusief boomkwekerij datum van ingang vaste werknemers in de tuinbouw en het bloemkwekerijbedrijf vaste werknemers in het bloembollenbedrijf Noord/ZuidHolland klasse VII en VIII klasse VI klasse VII en VIII klasse VI gld Contractjaar /', of hoger, " ",,, of hoger, " ",, Contractjaar /', of hoger, " ", " ", " ",,,,, of hoger, ", " ", " ",,,, Contractjaar igbwm, of hoger, " ", " ", " ", " ",,,,,, of hoger, " ", " ", " ", " ",,,,, Contractjaar urn/cs, of hoger, " ", " ", " ", " ",,,,,, of hoger, " ", " ", " ", " ",,,,, Contractjaar /', of hoger, of hoger, of hoger, of hoger,,,,, of hoger, of hoger, of hoger, of hoger,,,, Contractjaar /' ), of hoger, of hoger,,,,,,,, N.B.: Zie verder de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) De CAOtuinbouw die in deze periode stand is gekomen loopt van oktober en met september. Zij is niet van toepassing in de champignonteelt. Vermelde lonen gelden voor werknemers die op juli in dienst waren.

153 h. Weeklonen van vaste werknemers ) van jaar in het boomkwekerijbedrijf datum van ingang klasse VI Contractjaar V gld,,,,,, Contractjaar /',,,, Contractjaar ^,,,,,,,,,, Contractjaar AMV,,,,,,,,,, Contractjaar ^ares,,,,,,,,,, Contractjaar ^ ),,,,,,,, N.B.: Zie verder de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Zonder overbruggingsmogelijkheid. ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december. i. Verdiende bruto lonen en arbeidsduur inclusief overwerk van mannelijke arbeiders ( jr), oktober ) gld Weekloon ) nijverheid landbouw, bosbouw en visserij ) Uurloon ) nijverheid landbouw, bosbouw en visserij ),,,,,,,,,,,,,,,, Arbeidsduur per week ) ) nijverheid landbouw, bosbouw en visserij ) uren,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS; loononderzoeken in de land en tuinbouw, (halfjaarlijkse loononderzoeken. ) Voltijdwerknemers. ) Vanaf oktober incl. plantsoenendiensten, hoveniersbedrijven en agrarische dienstverlening, excl. jacht. T/m okt. ' land en tuinbouw. ) Voltijd/deeltijd/losse krachten. ) Arbeidsduurverkorting anders dan per week is niet in de wekelijkse arbeidsduur begrepen. ) Vanaf incl. wswers.

154 j. Verdiende bruto lonen en arbeidsduur incl. overwerk van voltijdwerknemers in de land en tuinbouw, oktober ) Weekloon Akkerbouw en veehouderij Tuinbouw Plantsoendiensten, hoveniersbedrijven Land en tuinbouw gld Arbeidsduur per week ) Akkerbouw en veehouderij Tuinbouw Plantsoendiensten, hoveniersbedrijven Land en tuinbouw uur,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, Jaarlijks onderzoek naar de verdiende lonen. ) Arbeidsduurverkorting anders dan per week is niet in de wekelijkse arbeidsduur begrepen. ) Vanaf incl. WSWers. k. Loonkosten per gewerkt uur in de akkerbouw, veehouderij en tuinbouw contractlaar maart/febr. vaste vakarbeider veehouderij op weekloon akkerbouw en veehouderij vaste vakarbeider A op weekloon vaste vakarbeider op weekloon losse vakarbeider op uurloon tuinbouw loon aal loon aal loon aal loon aal loon aal gld / /" / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Akkerbouw en veehouderij. Lonen volgens CAO in gld per gewerkt uur, excl. diplomatoeslagen, waarderingstoeslag, oogsttoeslagen en kledingtoeslag; m.i.v. / incl. overhevelingstoeslag; "aal" is het "loon" vermeerderd met het werkgeversdeel van de sociale lasten. M.i.v. incl. heffing Suwas en Stivos. In de jaren / en later is rekening gehouden met functiejaren: in / functiejaar, / functiejaren, / en later functiejaren voor vaste vakarbeiders A en, functiejaren voor vaste vakarbeiders; m.i.v. / is steeds uitgegaan van functiejaren; voor losse vakarbeiders zijn functiejaren niet van toepassing. Tuinbouw Lonen volgens CAO Tuinbouw voor gezinsleden (inclusief toeslagen).

155 . Prijzenvanmeststoffenen voedermiddelen a. Verbruikersprijzen van kunstmeststoffen, incl. BTW juli/juni kalkammonsalpeter % N ) ) stikstofmagnesia % N + % MgO ) triplesuperfosfaat % P ) ) kaliumchloride % K ) koolzure magnesia kalk % CaO + %Mg) thomasslakkenmeel % P patentkali % Ken,% MgO ) koperslakken bloem kobaltmeststof gld per kg, francoboerderij / / /' /',,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / ^ ^ /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) Tot seizoen / zakgoedprijzen: vanaf /' bij levering van kg in bulk. ) / % N en /,% N en / % N. ) / % P, daarna / % P. ) / % K, daarna % K, % MgO. b. Verbruikersprijzen ) van mengmeststoffen, incl. BTW juli/juni samenstelling NPK ) (+MgO) gld per kg, francoboerderij / /' / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, /' / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) Tot seizoen / zakgoedprijzen; vanaf / bij levering van kg in bulk. ) Tot seizoen / prijzen van ++.

156 c. Verbruikersprljzen van mengvoeders, incl. BTW juli/juni standaard brok A eiwitrijke brokb zeugebrok standaard energiebrok vleesvarkenbrok!) legbatterijmeel vleeskuikenkorrel m.a.c. Bij afname van kg in bulk gld per kg francoboerderij / «sow / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) Gemiddelde van standaard en hoogenergierijk vleesvarkensvoer. d. Verbruikersprljzen van hooi, stro en andere ruwvoeders, Incl. BTW juli/juni weidehooi tarwestro gerstestro haverstro natte bostel snijmais voeraardappelen gld per kg francoboerderij / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) Voederbieten met een drogestofgehalte van %.

157 . Prijzenvanenergie a. Verbrulkersprijzen van brandstoffen, gas en elektriciteit, incl. BTW, oktober handelseenheid Motorbrandstoffen Benzine, normaal Benzine, super (t/m /' gelood),,,,,,,,,,,,,, LPG) Autogasolie (rood),,,,,,,,,,,,,, Stookoliën Petroleum ) zonel zone II,,,,,,,,,,,,,, Huisbrandolie I ) zone I zone II,,,,,,,,,,,,,, Stookolie sec. zonel zone II a zone II b I I ooo i,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Stookolie sec. zonel zone II a zone II b kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Stookolie sec. zone I zone II a zone II b kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gassen Aardgas, kleinverbruik ) Aardgas, glastuinbouw Propaangas ) m m,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Elektriciteit ) Dagstroom Nachtstroom kwh kwh,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. De conditiesm.l Benzine Autogasolie Stookoliën Aardgas Aardgas Tb Propaangas Elektriciteit b.t. vermelde prijzen zijn de volgende: afpomp. M.i.v. ' benzinenormaal loodvrij. prijzen voor zone II; bij afname van min.. ineens; franco per tankauto; bij gebruik in de landbouw (= verlaagde accijns). bij afname van kg/l.; franco per volle tankauto; bij gebruik in de glastuinbouw; en met verminderd met de vaste bijdragen ingevolge de Beschikking bijdrageregeling ter zake van accijns op minerale oliën, bij verbruik van m, incl. vastrecht, verbruiksbelasting op milieugrondslag, MAPtoeslag, BTWhoog. bij levering van m incl. vastrecht en verbruiksbelasting op milieugrondslag, bij afname van / I. ineens; franco per tankauto. bij levering van kwh per jaar incl. vastrechtbedrag, brandstof en milieutoeslag; het vermogensvastrechtbedrag is niet inbegrepen; categorie: kleinverbruikers met dubbel telwerk. De prijs is gebaseerd op de regeling van een enkel elektriciteitsbedrijf. ZONE I IIa IIb Utrecht, NoordHolland, ZuidHolland. Nederland m.u.v. de provincies onder zone I. Het deel van Nederland buiten de zones I en Nb. Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en het gebied oostelijk van de lijn Deventer, Zutphen, Arnhem, Nijmegen, Geldrop, Valkenswaard Belgische grens; bovendien de Waddeneilanden en ZeeuwsVlaanderen. ) M.i.v. inclusief Regulerende energiebelasting (HEB). Vrijstelling voor de eerste m aardgas en de eerste kwh elektriciteit. ) Exclusief REB; prijzen gelden alleen als geen aansluiting voor aardgas aanwezig is (zie ook d).

158 b. Ver brui kers prijzen van motorbrandstoffen, incl. BTW kwartaal benzine, normaal (m.i.v.' loodvrij) benzine, super (t/m ' gelood) ipgi) autogasolie (rood) gld per,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ',,,,,,,,,,,,,*,*,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: De prijzen voor benzine en Ipg gelden afpomp; voor autogasolie franco per tankauto bij afname van minimaal ineens. De prijzen van autogasolie zijn gebaseerd op levering aan land en tuinbouwbedrijven (verlaagde accijns), gelegen in zone II (zie tabel a). ) M.i.v. inclusief Regulerende energiebelasting (REB); geldt niet voor wegverkeer.

159 c. Verbruikersprljzen van stookolie voor toepassing in de tuinbouw (incl. BTW) kwartaal petroleum ; I h.b.o. ) zware stookolie ) sec. sec. sec zone I zone II zone I zone II zone I zonema zonel zonema zone I zoneha gld per gld per kg/l,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: De prijzen onder zijn verminderd met de vaste bijdrage ingevolge de Beschikking bijdrageregeling ter zake van accijns op minerale oliën. Deze regeling is per stopgezet. Levering franco per volle tankauto van kg/l. Zone I = Utrecht, NoordHolland, ZuidHolland. Zone II = Nederland m.u.v. de provincies onder zone I. Ma = Het deel van Nederland buiten de zones I en IIb. IIb = Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en het gebied oostelijk van de lijn Deventer, Zutphen, Arnhem, Nijmegen, Geldrop, Valkenswaard Belgische grens; bovendien de Waddeneilanden en ZeeuwsVlaanderen. ) De prijzen vanaf zijn exclusief REB en gelden alleen als geen aansluiting voor aardgas aanwezig is. ) De meerprijs voor levering in Zone IIb bedroeg in ƒ, incl. BTW (zone Iprijs + ƒ,). d. Verbruikersprijzen van oliën en gassen naar stookwaarde, Incl. BTW, oktober stookwaarde in megajoule (MJ) gld per megajoule Stookoliën ) Petroleum ) Huisbrandolie I ) Stookolie sec. Stookolie sec. Stookolie sec., per I, per I, per I, per kg, per kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gassen: Aardgas ) Propaangas ), per m, per I,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) Voor de stookoliën zijn de prijzen gebaseerd op zone I, levering franco per volle tankauto van l/kg. ) De prijzen vanaf zijn exclusief REB en gelden alleen als geen aansluiting voor aardgas aanwezig is. ) Incl. vastrecht en bij een verbruik van m per jaar. ) Bij levering van I; inclusief REB.

160 e. Verbruikersprijzen ) van aardgas voor tuinders excl. BTW kwartaalnummer/ maand t/m m ) et per m m m ) klein ver groot verbruiker bruiker m vanaf m meer dan miljoen m ) vastrecht t/m m ) gld per jaar meer dan m BTW % jan. febr. mit.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, jan. febr. mrt. ) ) ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Nederlandse Gasunie. N.B.: De prijzen gelden bij toepassing in de tuinbouw. In de drie noordelijke provincies (Groningen, Friesland en Drenthe) wordt voor grootverbruikers op de m prijs een korting van, et verleend. ) Prijzen inclusief brandstoffenbelasting (voorheen verbruiksbelasting op milieugrondslag; milieu/brandstofheffing) Bedragen per m : ' ', et kl.verbr.,, et gr.verbr. ' ',et kl.verbr.,, et gr.verbr. ' ',et kl.verbr.,,et gr.verbr. ' ',et kl.verbr.,,et gr.verbr. ' ', et kl. + gr. verbr. ', et < milj. m,, et > milj.m '',et < milj. m,, et > milj. m Vanaf ', et < milj. m,,et > milj. m. ) M.i.v. zijn de boven en ondergrens van de tarieven weergegeven. De prijzen onder deze categorie zijn exclusief de MAPtoeslag (= Milieu Actie Plan). ) T/m inclusief, et vastrecht per geleverde m. ) Inclusief een toeslag van ƒ,. ) Excl. ƒ, per m t.b.v. meerjarenafspraak Energie Glastuinbouw (MJAE).

161 . Prijsindexcijfers a. Brandstoffen en smeermiddelen, incl. BTW, prijsindexcijfers = Motorbrandstoffen Benzine (normaal) Autogasolie (rood) Stookoliên Petroleum Huisbrandolie I Stookolie sec. Stookolie sec. Stookolie sec. Smeermiddelen Motorolie Cardanolie Doorsmeervet Gassen Aardgas (tuinbouw) Propaangas Bron: LEIDLO. N.B.: Voor de condities verbonden aan de gehanteerde prijzen zie tabel a. b. Prijsindexcijfers ) van verbruik goederen en van diensten in de landbouw incl. BTW = wegingsfaktor ) Veevoeders, krachtvoer melkveehouderij ruwvoeders melkveehouderij vleeskalverenvoeders varkensvoeders legpluimveevoeders vleespluimveevoeders,,,,,, Meststoffen, stikstofmeststoffen fosfaatmeststoffen kalimeststoffen mengmeststoffen,,,, Energie en smeermiddelen, Onderhoudskosten, Aankoop vee voor mestdoeleinden Aankoop overig vee,, Zaaizaad, poot en plantgoed, zaaigranen en peulvruchten pootaardappelen suikerbietenzaad zaad voor voedergewassen zaad en plantgoed groente zaad en plantgoed bloemen plantgoed voor bloembollen,,,,,,, Gewasbeschermingsmiddelen, Werk door derden, Overige kosten, diensten (excl. afschrijvingen) Bron: CBS Statistiek prijsindexcijfers in de land en tuinbouw. ) De indexcijfers geven het prijsverloop weer van een aantal artikelen (prijsrepresentanten) samengevoegd artikelgroepen en hoofdgroepen. ) In % van de waarde van het aal verbruik van goederen en diensten in de basisperiode.

162 c. Loonwerkadviestarieven in de land en tuinbouw, excl. BTW, prijsindexcijfers = Tuinbouw w.v. ploegen frezen, spitfrezen grondontsmetten bollen planten spuiten, sproeien bollen rooien wortelen rooien witlofpennen rooien Veehouderij w.v. grond/grasland frezen greppel frezen, slootwerk stalmestverspreiden gier/mengmestverspreiden kunstmeststrooien sproeien, spuiten grasmaaien hooibewerking opraappersen opraapdoseerwagens opraapwagens, inkuilen ) Akkerbouw w.v. ploegen cultivateren grondontsmetter! kunstmeststroolen zaaien, gewoon zaaien, precisie aardappelpoten sproeien, spuiten maaidorsen stropersen loofklappen aardappelrooien bieten rooien uien rooien maishakseleivkneuzen I Totaal akkerbouw, veehouderij en tuinbouw Bron: LEIDLO. ) In werd overgestapt van het uitbrengen van regionale uur en hatarieven naar landelijke adviestarieven. Om aansluiting te kunnen verkrijgen, zijn de cijfers van berekend op grond van de algemene prijsstijging van ongeveer %. Vanaf vindt de berekening plaats aan de hand van de uurtarieven bij normale benutting van de werktuigen.

163 d. Landbouwwerktuigen en machines, excl. BTW, prijsindexcijfers = " ' Trekkers Werktuigen en machines voor grondbewerking voor zaaien en poten voor bemesting en verpleging voor oogstwerkzaamheden Transportmiddelen Melkmachines en diepkoeltanks Totaal Bron: LEIDLO, berekend uit gegevens van IMAG en van CBS. e. Prijzen van enkele belangrijke duurzame productiemiddelen in de glastuinbouw ), indexcijfers eenheid Glasopstanden = Venlokas ) Breedkapper gld/m gld/m Installaties Verwarmingsketel Brander Buizennet in kas Luchtverhitter Regeninstallatie Centr. C installatie gld/stuk gld/stuk gld/m kas gld/stuk gld/m kas gld/m kas Bron: LEIDLO. ) Incl. technische verbeteringen. ) M.i.v. incl. dubbele gevels en condensgoot. f. Bouwkosten ligboxenstal voor melkkoeien ), prijsindexcijfers febr. = loon inci. sociale lasten en excl. BTW materiaal, excl. BTW loon + materiaal, incl. BTW febr. okt. febr. okt. febr. okt.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: IMAGDLO. ) T/m houten stal voor melkkoeien, daarna stenen stal voor melkkoeien.

164 . Prijzenvanproducten. Akkerbouwproducten a. Richt, interventie en drempelprijzen voor granen en handelsgewassen, excl. BTW. oogst ) Richtprijzen zachte tarwe gerst rogge kool en raapzaad Interventieprijzen zachte tarwe broodtarwe ) voertarwe gerst rogge kool en raapzaad Drempelprijzen zachte tarwe gerst haver rogge mais sorghum millet kanariezaad boekweit gldper kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Staffeling per maand granen ) kool en raapzaad ), ),,,,,,,,, Bron: EU en Productschap voor Granen, Zaden en Peulvruchten. N.B.: Bovengenoemde prijzen gelden voor de maand augustus; voor de overige maanden gelden prijzen zoals volgens de staffeling is aangegeven. De richt, interventie en drempelprijzen zijn gebaseerd op Europese standaardkwaliteit bij een vochtgehalte van %in het stadium van de groothandel. ) Wijziging oogst per januari (excl. staffeling) i.v.m. afbraak m.c.b.'s. ) Minimum referentieprijs. ) Voor de richt en drempelprijzen voor de periode sept, t/m juni en voor de referentie en interventieprijzen voor de periode sept, t/m mei; m.i.v. /' resp. aug. t/m mei en nov. t/m mei. ) M.i.v. december. ) Voor de periode sept, t/m maart; m.i.v. oogst sept, t/m april; oogst nov. t/m mei.

165 b. Richt, interventie, drempel en minimumprijzen voor suiker, melasse en suikerbieten, excl. BTW oogst Richtprijzen witte suiker gldper kg,,,,,,. Interventieprijzen witte suiker,,,,,,, Drempelprijzen witte suiker ruwe suiker melasse,,,,,,,,,,,,,,,,,, Minimumprijzen suikerbieten "Abieten" "Bbieten gld per kg,,,,,,,,,,,, Bron: EU. c. Prijzen en steunbedragen overige marktordeningsproducten in de akkerbouwsector, excl. BTW eenheid oogst ) ) gld Vezelvlas steunbedrag Hennep steunbedrag Lijnzaad (slaglijnzaad) streefprijs Voedergewassen groenvoeder kunstmatig gedroogd streefprijs steunbedrag erwten minimumprijs steundrempelprijs streefprijs tuin en veldbonen minimumprijs steundrempelprijs streefprijs Zaaizaden ) zaailijnzaad vezelvlas steunbedrag zaailijnzaad olievlas steunbedrag graszaden ) steunbedrag min. max. vlinderbloemigen ) steunbedrag min. steunbedrag max. ha ha kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: EU. N.B.: Het oogstjaar voor vezelvlas en lijnzaad begint augustus, groenvoedergewassen april. ) Wijziging oogst per januari i.v.m. afbraak m.c.b.'s. ) Het recht op steun ontstaat aan het begin van het verkoopseizoen. ) De hoogte van de steunbedragen voor graszaden en vlinderbloemigen varieert al naar gelang de soort. ) Vanaf het seizoen ^ is het gemeenschappelijk landbouwbeleid veranderd en is overgegaan op een systeem met steunbedragen.

166 d. Telersprijzen van granen, incl. BTW gld per kg,af boerderij oogst rogge winter/zomergerst brouwgerst haver,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Boerenschoon product van doorsneekwaliteit met een vochtgehalte van %. M.i.v. oogst gelden de prijzen franko pand. Aankopen tegen dagprijs. De prijzen zijn exclusief medeverantwoordelijkheidsheffing.. Telersprijzen vanenkele akkerbouwgewassen granen peulvruchten

167 e. Telersprijzen van peulvruchten en handelsgewassen, incl. BTW oogst groene erwten veldbonen kapucijners bruine bonen karwijzaad koolzaad gld per kg, afboerderij,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Boerenschoon product van doorsneekwaliteit, gewogen gemiddelde prijzen voor Nederland. M.i.v. oogst gelden de prijzen franko pand. f. Telersprijzen van suikerbieten op basis % suikergehalte, excl. BTW oogst richt/ garantie/ basisprijs gld per kg contr.prijzen ) incl. nabetaling eenjarige contr. meerj. contr. suike gehal % prijscorrectie i.v.m. afwijkend suikergehalte per % gld per kg per ton door telers ontvangen prijs ) bij % suiker bij werkelijk suikergehalte,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, +,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, +,, +,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Bovengenoemde garantie en contractprijzen zijn gebaseerd op de EGsuikerregeling, zij gelden voor het basisquotum inclusief afkoop pulp. ) Vanaf prijzen voor zgn. mengprijsbieten, geleverd binnen de toewijzing. ) Resultaten op grotere akkerbouwbedrijven.

168 g. Telersprljzen van consumptieaardappelen, mm opw., excl. BTW oogst aug. sept. okt. nov. dec. jan. febr. mrt. apr. mei gem. gld per kg Kleiaardappelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zandaardappelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Tot en met oogst Productschap voor Aardappelen; daarna LEIDLOcijfers, berekend met behulp van de telersbeurzen te Goes, Middenmeer, Emmeloord en Dronten. h. Telersprljzen van fabrieksaardappelen, incl. BTW oogst ' ) gld per kg, afboerderij,,,,,,,,, Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten en Financiële positie; Actuele ontwikkeling van bedrijfsresultaten en inkomens. N.B.: Resultaten op grotere akkerbouwbedrijven. Berekeningen op basis gram onderwatergewicht. ) Prognosecijfer.

169 i. Telersprijzen van hooi, stro en andere ruwvoeders, incl. BTW oogst gld per ' I kg, afboerderij Hooi (geperst) Weidehooi Luzernehooi Graszaadhooi veldbeemd zwenkrassen Engels raai Stro (geperst) Tarwestro Roggestro Gerstestro Haverstro Groene erwtenstro Ander erwtenstro Bruine bonenstro Overige ruwvoeders Voederbieten groep ) Bietenblad Voederaardappelen Snijmais Bron: LEIDLO. ) Voederbieten meteen drogestofgehalte van %.

170 j. Prijzen van suiker Seizoen Datum van ingang EGrichtprijs EG ) interventie prijs Producenten ) prijs af fabriek Vracht ) Accijns BTWtarief gld per kg /', (,),,, % oss/w, (,),,, % gso/w,, (,) (,),,,,,, % % /', (,),,, % ims/w,, (,),,,,,,, % % igsgreo,,,,,,,,,, % % /',,,,,,,,,,,,,,, % % % /,,,,,,,,,,,,,,, % % % / / / ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, % % % % % % % / / ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ; * % % % % % % Bron: Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. ) M.i.v. incl. bijdrage opslagkosten; (...) = excl. bijdrage. ) Prijs affabriek, basis kg verpakking en papieren wikkel van x kg. ) Franco thuis, V levering tussen en ton; vanaf ' levering tussen en ton. ) Suikerunie '; CSM '. ) Suikerunie '; CSM '.

171 . Tuinbouwproducten a. Gemiddelde veilingprijzen van enkele belangrijke groente en fruitsoorten, excl. BTW gldper kg Groente Andijvie Asperges, excl. ondereinden Aubergines Augurken Bloemkool Bonen: snijsperzietuin Champignons Courgettes Komkommers Kool: rode savooie witte Koolrabi Kroten Paprika Peen: bosfijn grof Prei Rabarber Radijs Rettich Selderij: Weekblad en bos Sla: krop ijsberg Spinazie Spruiten Tomaten Uien Venkel, knol Witlof Fruit Aardbeien Appelen Bessen,rode Bramen Druiven Frambozen Kersen + morellen Meloenen Peren Pruimen Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. N.B.: Deze cijfers zijn berekend door de ale waarde (zonder aftrek van de heffingen en excl. vergoedingswaarde) te delen door de ale aanvoer (incl. de doordraai).

172 b. Gemiddelde veilingprijzen van enkele belangrijke snijbloemen en potplanten, excl. BTW gld per stuks Snijbloemen Alstroemeria Amaryllis Anjer Anthurium Aster Bouvardia hybr. Chrysant, geplozen Chrysant, tros Cymbidium Eustoma russellianum (per stuk) Freesia Gerbera Gladiool Gypsophila Iris Lelie Narcis Roos Sering Tulp, gesneden Potplanten Azalea Begonia Bromelia Aechmea Guzman ia Calathea Chrysant Codiaeum (croton) Cyclamen Dieffenbachia Draceana Ficus Hortensia Kalanchoê Klimop Lepelplant Nephrolepis Poinsettia Saintpaulia Schefflera Yucca Bron: Productschap voor Siergewassen. M.i.v. Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. N.B.: Gemiddelde prijs van de verkochte hoeveelheden. Vanaf excl. Vleuten. M.i.v. berekend op basis van binnenlandse productie.

173 . Melkenzuivelproducten a. Richtprijzen voor en heffingen op melk bij een vetgehalte van,% vet, excl. BTW datum van richtprijs inhoudingen/heffingen ingang richtprijzen afboerderij adm. heffing PZ francofabriek rundveeverbetering gezondheidszorg medeverantwoordelijkheidsheffing gld per kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: EU en Productschap voor Zuivel. Toelichting De richtprijs heeft het karakter van een na te streven producentenprijs, welke men o.a. tracht te verwezenlijken door een stelsel van marktordenende maatregelen (invoerheffingen, exportrestituties en interventiemogelijkheden voor boter en mager melkpoeder). De administratieve heffing van het Productschap voor Zuivel (PZ) bestaat uit twee delen. Vermeld is het deel dat de melkveehouder bij levering aan de fabriek betaalt. De looptijd van de heffingen is niet gelijk aan die van de richtprijzen. De medeverantwoordetijkheidsheffing, ingesteld door de Europese Commissie, had ten doel een bijdrage te leveren aan de oplossing van het probleem van de zuiveloverschotten. De heffing is per ' gestopt.

174 b. Drempel, interventieprijzen en steunbedragen voor zuivelproducten, excl.btw / gldper kg Drempelprijzen Weipoeder Mager melkpoeder Vol melkpoeder Gecondenseerde melk zonder suiker met suiker,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Boter Emmenthaler kaas Schimmelkaas Parmesaanse kaas Cheddar kaas Goudse kaas Melksuiker,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Interventieprijzen franco koelhuis/opslagplaats incl. verpakking Boter e kwaliteit Mager melkpoeder, extra kwaliteit,,,,,,,,,,,,,, Bron: EU. N.B.: In het kader van de gemeenschappelijke regelingen voor melk en zuivelproducten zijn bovengenoemde prijzen bepalend voor de bij invoer op te leggen heffingen en bij uitvoer te verstrekken restituties. c. Opbrengstprijzen van melk, excl. BTW datum berekende richtprijs gem. netto opbrengstprijs bij,% vet bij gem. vet ontvangen do ior veehouders bij,% vet bij gem. vet gld per kg, afboerderij //// //// //// ////,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ////' //// //// //// ////,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ////,,, Bron: Productschap voor Zuivel. Toelichting De gemiddelde nettoopbrengst wordt voor elk jaar door het Productschap voor Zuivel berekend. Hierbij wordt uitgegaan van de brutoopbrengst d.w.z. de verkoopprijzen voor consumptiemelk en de marktprijzen voor industrieproducten. De brutoopbrengst wordt verminderd met de kostenfactoren, zoals aanvoer, verwerkings en verpakkingskosten enz. zodat uiteindelijk de gemiddelde nettoopbrengst resulteert. In de kolom ontvangen door veehouders zijn de prijzen vermeld, die de veehouders uiteindelijk (gemiddeld over het gehele land) ontvangen hebben, inclusief nabetalingen en bijschrijvingen op het ledenkapitaal.

175 . Opbrengstprijzenvan melk, excl. BTW (bijgemiddeld vet) gldparlookg ontvangendoorveehouders ^ * gemiddeldeopbrengstprijs ï i r LEIDLO CBS d. Gemiddeldenettoopbrengstprijzenvanmelkperweekseperiode,excl.BTW periode /'/' /'/' //'//, //'//' bij,% vet bij gem. vetgeh. bij,% vet bij gem. vetgeh. bij,% vet bij gem. vetgeh. bij,% vet bij gem. vetgeh. gldper kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, gem.,,,,,,,, Bron: ProductschapvoorZuivel. N.B.: Degemiddeldenettoopbrengstprijskanlichtafwijkenvandeprijsvermeldintabel c.

176 e. Officiële Nederlandse zuivelnoteringen, excl. BTW gld per kg, affabriek (inci. verpakking) Verse boter Goudse fabriekskaas Edammer kaas, wk. Cheddar kaas, maanden weken Vol spray melkpoeder Mager spray melkpoeder, voor mens. consumptie voor veevoeder Spray weipoeder Koffiemelk Gesuikerde volle condens Melksuiker,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, N.B.: De "Commissie officiële Nederlandse zuivelnoteringen" stelt wekelijks voor een aantal zuivelproducten noteringen vast. Bovenstaand overzicht is samengesteld uit de wekelijkse noteringen. f. Beurs en marktnoteringen voor kaas, excl. BTW kaasbeurs Leeuwarden volvet kaasmarkt Alkmaar + boerenkaasmarkt ) ) Bodegraven, Gouda, Woerden gld per kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) T/m gewogen gemiddelde noteringen van e en extra kwaliteit kaas. Vanaf gemiddelde noteringen kg e soort. ) Vanaf maken de noteringen van markt Gouda geen deel meer uit van de berekeningen..veeenvlees (excl. vleespluimvee) a. Gemeenschappelijke prijzen in de sector vee en vlees periode datum van ingang runderen v,d. slacht varkens ) schapen oriëntatieprijs interventieprijs basispnjs interventieprijs basisprijs per kg levend gewicht per kg geslacht gewicht /' &V /' /' igssreg igsgrao iggorai /' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ',,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ^ /' ^ ' ' ',,,,,,,,,,,, Bron: EU. ) De datum van ingang van de basisprijs voor varkensvlees is steeds november.

177 b. Marktprijzen van gebruiksvee, incl. BTW gld per stuk Vee bestemd voor fokkerij en melkproductie Graskalveren: ca. maanden Guste pinken en vaarzen t/m maanden Melk en kalfkoeien: vaarzen jaar hoogdrachtig mnd vers koeien drachtig van e kalf hoogdrachtig mnd gld per kg levend gewicht Vee bestemd voor vetweiderij of mesterij Nuchtere kalveren: zwartbont stierkalveren vaarskalveren roodbont stierkalveren vaarskalveren Gust vee jaar en ouder: zwartbont roodbont,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. Toelichting Het begrip "marktprijzen" moet in ruime zin worden opgevat. Onder "markt" wordt niet alleen de veemarkt verstaan, maar ook bijv. een boerderij, dus over het algemeen de plaats waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten. c. Marktprijzen van vleesvee, incl. BTW aanhoudingspercentage gld per kg levend gewicht Vette kalveren e kwaliteit e kwaliteit,,,,,,,,,,,,,, Vleesstieren ca. jaar extra kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit e.m. gld per kg geslacht gewicht,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vleeskoeien extra kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit e.m.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Zie toelichting tabel b.

178 d. Marktprijzen van schapen, incl. BTW eenheid Lammeren: weideslachtrammen slachtooien zuig stuk kg gesl. kg gesl. kg gesl. gld,,,,,,,,,,,,,,, Schapen: hoogdrachtig met lammeren stuk stel mnd. en ouder: voor de fokkerij voor de vetweiderij stuk stuk Vette schapen: mnd. en ouder kg gesl.,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Zie toelichting tabel b. e. Marktprijzen ) van varkens, incl. BTW gld per stuk Biggen: alfokker ) kg,,,,,,,, Vleesvarkens ) gld per kg Geslacht gewicht: ) kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Levend gewicht: kg kg en meer,,,,,, Levend gewicht: ) kg kg en meer,,,,,,,,,, Zeugen voor de slacht Levend gewicht: boven kg: e kwaliteit,,,,,,,, e kwaliteit,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Zie toelichting tabel b. ) Vanaf inclusief toeslagen. ) T.m. bij kg franco mester. ) M.i.v. gewichtsklassen gewijzigd. ) Geclassificeerde varkens. ) Niet geclassificeerde varkens. Tot en met : kg kg en meer

179 . Marktprijzen van biggen af fokker ( kg) gld per stuk CBS f. Marktprijzen van paarden voor de slacht, incl. BTW gld per kg geslacht gewicht Jonge paarden Oude paarden,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: Zie toelichting tabel b.. Eierenenvleespluimvee a. Producentenprijzen van vleespluimvee en kippeëieren per jaar, incl. BTW Vleespluimvee gld per kg levend gewicht Vleeskuikens: integratieprijzen gram ),,,,,,, vrije kuikens,,,,,,, Totaal gewogen gemiddelde prijs,,,,,,, Vleeskippen: oude legkippen zware lichte bruine ) lichte witte vleeskuikenmoederdieren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal gewogen gemidd. prijs,,, gld per kg Kippeëieren, incl. contracten excl. contracten,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) T/m inkoopprijzen van slachterijen van gecontracteerde kuikens gram. ) T/m "middelzware" vleeskippen.

180 b. Producentenprijzen van vleesplulmvee en klppeëleren per maand, incl. BTW jan. febr. mrt. april mei juni juli aug. sept. okt. nov. dec. gld per kg levend gewicht ) Vleeskuikens,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vleeskippen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, gld per kg Kippeëieren,exct. contracten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. ) Gewogen gemiddelden.. Wol a. Wolprijzen incl. BTW (exclusief nabetaling) kwaliteit gld per kg Klasse I Klasse il Overige (Bwol),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Nederlandse Wolfederatie. N.B.: Wolprijzen, betaald door de Ned. Wolfederatie; t.m. bij % rendement, daarna vaste prijzen. De classificaties I en II betroffen t.m. fijne resp. goede wol.

181 . Prijsindexcijfers a. Prl sindexci fers ) van de afzet van de land en tuinbouw, incl. BTW, = wegingsfactor ) Rundveehouderijproducten (incl. schapen en paarden), vleesrunderen overige runderen nuka's voor de mesterij overig vleesvee melk overige producten,,,,,, Producten intensieve veehouderij, vleeskalveren vleesvarkens overige varkens vleespluimvee eieren overige producten,,,,,, Akkerbouwproducten, granen en graanstro peulvruchten hakvruchten handelsgewassen landbouwzaden voedergewassen,,,,,, Producten van de glastuinbouw (incl. champignons), groente en fruit onder glas champignons snijbloemen tuinbouwzaden potplanten,,,,, Producten tuinbouw open grond, groente open grond fruit open grond bloembollen boomkwekerijproducten,,,, Totaal Bron: CBS Statistiek prijsindexcijfers in de land en tuinbouw. ) De indexcijfers geven het prijsverloop weer van een aantal artikelen (prijsrepresentanten) samengevoegd artikelgroepen en hoofdgroepen. ) In % van de ale productiewaarde in de basisperiode.

182 . Inkomen enfinanciering Toelichting Schema nationale rekeningen Schema inkomensvorming Totale productiewaarde tegen marktprijzen Interne leveringen ) Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten ) = Productiewaarde Toegevoegde goederen en diensten = Netto bedrijfsresultaat (op pachtbasis) + Berekend loon ondernemer = Bruto toegevoegde waarde Afschrijvingen = Netto toegevoegde waarde tegen marktprijzen Indirecte belastingen + Prijsverlagende subsidies Arbeidsopbrengst ondernemer (op pachtbasis) Niet uitbetaalde vergoeding bedrijfsvermogen Incidentele bedrijfsopbrengsten = Ondernemersinkomen + Berekend loon meewerkende gezinsleden = Netto toegevoegde waarde tegen factorkosten = Agrarisch inkomen = Gezinsinkomen uit bedrijf + Inkomen buiten bedrijf Totaal gezinsinkomen Betaalde belastingen Premies volksverzekeringen Besteedbaar inkomen gezin + bedrijf De gegevens van de Nationale rekeningen (rubriek ) worden periodiek beoordeeld en herzien op hun betrouwbaarheid en actualiteitswaarde. Voor het eerst is ook de Landbouwrekening aangepast. Een uitgebreide beschrijving van de revisie van de Landbouwrekening is opgenomen in de "Maandstatistiek van de landbouw, november ". De productiewaardecijfers zijn gebaseerd op de opbrengsten van land en tuinbouwbedrijven (= telersniveau). (Vergelijk hoofdstuk.) De arbeidsproductiviteit (indexcijfer van de productie per werkende) wordt gevonden als het quotiënt van de hoeveelheid van de productie en de gemiddelde personeelssterkte. Als maatstaf van de productie wordt daarbij genomen de bruto toegevoegde waarde tegen constante prijzen. Pachtbasis is het uitgangspunt voor de berekening van de rentabiliteit van landbouwbedrijven, waarbij voor alle kosten van grond en oude gebouwen (ongeacht de feitelijke eigendom/pachtverhouding) een bruto pacht in rekening is gebracht zoals die geldt voor vergelijkbare pachtbedrijven. Voor de indeling van de bedrijven genoemd in de rubrieken, en is gebruik gemaakt van de zgn. NEGtypologie (zie toelichting hoofdstuk ). De gegevens omvatten bedrijven met een omvang van minimaal nge en maximaal nge. Als basis voor de waardebepalingen zijn de volgende bss voor de respectievelijke boekjaren gehanteerd: de bss van voor / t/m / de bss van voor / de bss van voor / en /' de bss van t/m heden (zie ook tabel a). De overgang naar een nieuwe bss kan voor een aantal bedrijven een andere typering gevolg hebben. ) Dat gedeelte van de productie dat opnieuw in de bedrijfstak wordt aangewend bijv. zaaizaad en pootgoed. ) Inclusief berekend loon, berekende rente en berekende grondpacht.

183 . Productiewaarde enproductiviteit a. Productiewaarde van de land en tuinbouw en berekening van het agrarisch inkomen in min gld A. Productie Totaal akkerbouwgewassen w.o. granen aardappelen suikerbieten uien landbouwzaden Totaal veehouderij producten w.o. rundvee varkens schapen en geiten paarden pluimvee melk eieren hooi Totaal tuinbouwgewassen w.o. groente fruit bloembollen bloemen en planten boomkwe ke rijp rod ucten zaden Nevenactiviteit vervoer Totaal land en tuinbouw B. Interne leveringen Totaal akkerbouwgewassen w.o. granen aardappelen suikerbieten uien landbouwzaden Totaal veehouderijproducten w.o. rundvee varkens schapen en geiten paarden pluimvee melk eieren hooi Totaal tuinbouwgewassen w.o. groente fruit bloembollen bloemen en planten boomkwe ke rijp roducten zaden Totaal land en tuinbouw Specificatie naar aanwending veevoer zaai en pootgoed levend vee overig zie volgende pagina

184 a. Productiewaarde van de land en tuinbouw en berekening van het agrarisch inkomen in min gld (vervolg) C. Productie minus interne leveringen * * Totaal akkerbouwgewassen w.o. granen aardappelen suikerbieten uien landbouwzaden Totaal veehouderijproducten w.o. rundvee varkens schapen en geiten paarden pluimvee melk eieren hooi! Totaal tuinbouwgewassen w.o. groente fruit bloembollen bloemen en planten boomkwekerijproducten zaden I Nevenactiviteit vervoer Totaal land en tuinbouw D. Waarde aangekochte grondstoffen en waarde dienstverleningen (inclusief Interne leveringen) Totaal intermediaire landbouwproducten mengvoeders kunstkalvermelk overige veevoeders zaai en pootgoed kunstmest bestrijdingsmiddelen aardgas electriciteit overige energie onderhoud en reparatie agrarische dienstverlening veilingprovisie veterinaire diensten water E. Toegevoegde waarde Toegevoegde waarde (A. minus D.) bruto marktprijzen Afschrijvingen Toegevoegde waarde netto marktprijzen Indirekte belastingen Subsidies minus heffingen Toegevoegde waarde netto factorkosten F. Agrarisch inkomen Betaald arbeidsloon en sociale lasten Netto pacht en overig inkomen Totaal (= E.) Bron: CBS Nationale Rekeningen. NB: berekend in prijzen excl. BTW.

185 b. Landbouwproductie en toegevoegde waarde, kettingindexcijfers = A. Hoeveelheid * * Productie (excl. subs.) akkerbouwgewassen veehouderijproducten tuinbouwgewassen Verbruik van grondstoffen en diensten Toegevoegde waarde (bruto marktprijzen) B. Prijs Productie (excl. subs.) akkerbouwgewassen veehouderijproducten tuinbouwgewassen Verbruik van grondstoffen en diensten C. Waarde Productie (excl. subs.) akkerbouwgewassen veehouderijproducten tuinbouwgewassen Verbruik van grondstoffen en diensten Toegevoegde waarde (bruto marktprijzen) Bron: CBS Nationale Rekeningen (bewerkt LEIDL.O).. Productiewaarde vandeland entuinbouw x min gld productie aankoop grondstoffen toegevoegde waarde LEIDLO r r. CBS

186 c. Land en tuinbouwproductie in waarde (min gld) naar product(groep) en bestemming productie uitvoer intermediaire afzet finale binnenlandse afzet land voedings andere bouw en genot afnemiddelen mers industrie con investe toeneming sumptie ringen voorraden in vaste activa Akkerbouwgewassen w.o. granen * * * * aardappelen * * suikerbieten ' ' Veehouderijproducten * * w.o. rundvee * * varkens ' * pluimvee * * melk * * * * zie volgende pagina

187 c. Land en tuinbouwproductie in waarde (min gld) naar product(groep) en bestemming (slot) jaar productie uitvoer intermediaire afzet finale binnenlandse afzet landbouw voedingsen genot middelenindustrie andere afnemers consumptie investeringen in vaste activa toeneming voorraden Tuinbouwgewassen * * w.o. groente en fruit * ' bloemen en planten * * Totaal land en tuinbouw ) * * Bron: CBS Nationale Rekeningen. ) Inde cijfers is de nevenactiviteit handel opgenomen. d. Productie en toegevoegde waarde van de landen tuinbouw per arbeidsjaareen hei d * * Productie (minus interne leveringen) min gld =,,,,,, Toegevoegde waarde (brutomarktprijzen) min gld =,,,,,, Arbeidsjaareenheden X =,,,,,,,,,,,, Productiewaarde per aje op basis productie gld/aje =,,,,,, Productiewaarde per aje op basis toegevoegde waarde (brutomarktprijzen) gld/aje =,,,,,, Bron: CBS Nationale Rekeningen en Arbeidskrachtentellingen aangevuld met LEIDLOberekeningen. N.B.: Productie en bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen uit tabel a.

188 . Productiekosten enresultatenperproduct a. Productiekosten van melk (op pachtbasls) op sterk gespecialiseerde melkveebedrljven In guldens per kg melk /' /' /' /' /' Aantal melkkoeien per bedrijf Melkkoeien per ha Melkproductie in kg per ha,,,,,,,,,, gld Kosten Arbeid Werk door derden Werktuigen en materialen Grond en gebouwen Overige niet toegerekende kosten Toegerekende kosten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,, Opbrengsten Melk Overig,,,,,,,,,, Totaal,,,,, Nettobedrijfsresultaat Kostprijs melk,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de landbouw (BUL)B. N.B. In de kostprijs is geen beloning voor bedrijfsleiding verdisconteerd. b. Resultaten van de zeugenhouderij eenheid ^ /' /' /* /' Aantal zeugen per bedrijf st Grootgebrachte biggen per zeug Worpen per zeug per jaar Voeder per omger. zeug per dag Voederprijs per kg Opbrengstprijs per big st st kg gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, resultaten per zeug per jaar Opbrengst biggen Overige opbrengsten Totaal opbrengsten gld gld gld Aankoop dieren Voederkosten Gebouwen en inventariskosten Overige kosten Totaal kosten (excl. arbeid) gld gid gid gld gld Arbeidsopbrengst gld Bron: LEIDLO.

189 c. Productiekosten van biggen prijspeil september t/m december prijspeil mei t/m augustus prijspeil september t/m december Aantal zeugen per bedrijf gld Arbeid Voer Gebouwen en inventaris Overig,,,,,,,,,,,, Totaal brutokosten Omzet en aanwas zeugen,,,,,, Totaal nettokosten,,, Aantal grootgebrachte biggen,,, Kostprijs per big van kg,,, Bron: LEIDLO. d. Resultaten van de vleesvarkenshouderl] eenheid ^ ^ /' ^ / Aantal vleesvarkens per bedrijf st Afleveringen per varken per jaar Voeder per varken per dag Voeder per kg groei Voederprijs per kg Aankoopprijs per big Opbrengstprijs per kg geslacht gewicht st Kg kg gld gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal opbrengsten resultaten per vleesvarken per jaar gld Kosten biggen (incl. uitval) Voederkosten Gebouwen en inventariskosten Overige kosten Totaal kosten (excl. arbeid) gld gld gld gld gld Arbeidsopbrengst Bron: LEIDLO. gld

190 e. Productiekosten van vleesvarkens prijspeil september t/m december prijspeil mei t/m augustus prijspeil september t/m december Aantal vleesvarkens per bedrijf gld Biggen ) Arbeid Voer Gebouwen en inventaris Overig,,,,,,,,,,,,,,, Totaal brutokosten Overige opbrengsten,,,,,, Totaal nettokosten,,, Geslacht gewicht in kg Kostprijs per kg geslacht gewicht idem op basis van marktprijs biggen ),, ),,, ) Bron: LEIDLO. ) De kosten van de biggen voor de mesterij zijn in rekening gebracht op basis van de kostprijs bij de vermeerdering plus de kosten van transport, commissie en uitval. ) Prijspeil december. f. Resultaten van leghennen op batterljbedrijven eenheid ^ / / / / Aantal leghennen per bedrijf st Eierproductie per leghen per jaar Voederverbruik per leghen per jaar Voederverbruik per kg eieren Voederprijs per kg Opbrengstprijs per eieren st kg kg gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, resultaten per leghen per jaar Opbrengst eieren Overige opbrengsten Totaal opbrengsten gld gld gld,,,,,,,,,,,,,,, Aankoop opfokhennen Voederkosten Gebouwen en inventariskosten Overige kosten (incl. vangloon) Totaal kosten (excl. arbeid) gld gld gld gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Arbeidsopbrengst gld,,,,, Bron: LEIDLO.

191 g. Resultaten van de vleeskuikenhouderi eenheid moral / /' ^ /' Aantal opgehokte kuikens Uitval Afleveringen per jaar Levend gewicht per kuiken Groei per kuiken per dag Voederverbruik per kg groei Voederprijs per kg Opbrengstprijs per kg gewicht % st gr ' kg gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, resultaten per kg afgeleverd gewicht Totaal opbrengsten gld Aankoop kuikens Voederkoste n Gebouwen en inventariskosten Overige kosten (incl. vangloon) Totaal kosten (excl. arbeid) gld gld gld gld gld Arbeidsopbrengst Bron: LEIDLO. gld. Gemiddelde bedrijfsresultaten akkerbouwbedrijf x gld gesp. melkveebedrijf x gld gesp. varkens/plu!mveebedrijf r T =r i f du i i r '/' '/" 'V '/' '/' '/" '/' '/' '/' W 'T '/" '/' 'T '/' arbeidskosten gezinsinkomen LEIDLO CBS

192 . Bedrijfsresultaten a. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het akkerbouwbedrijf, pachtbasis /' /' i/' /' /^ Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gid TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Veevoer Veestapel Zaaizaad en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige toegerekende kosten Totaal toegerekende kosten Arbeid Werktuigen Werk door derden Totaal bewerkingskosten Grond en gebouwen (op pachtbasis) Onderhoud onroerende goederen Materialen Energie (algemeen) Overige kosten Totaal niettoegerekende kosten TOTAAL KOSTEN NETTOBEDRIJFSRESULTAAT PER ONDERNEMER Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de landbouw (BUL) I

193 . Gezinsinkomen uithetbedrijf x OOO gld bloembollen champignons H H H fruit boomkwekerij opengrondsgroenten glasgroenten glasbloemen poten perkplanten LEIDLO CBS

194 b. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het opengrondsgroentebedrijf Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ,kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT).

195 c. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het glasgroentebedrijf Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) w.o. glastuinbouw (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetting Gas/warmte/olie/kolen/elektr. (gj) Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,,,,,,,,,,,, gid TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT) I

196 d. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het glassnijbloemenbedrijf Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) w.o. glastuinbouw (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetling Gas/warmte/olie/kolen/e!ektr.(gJ) Ned. grootteeenheden (nge),,,, I,,,,,,,,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT O Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT) I

197 e. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het pot en perkplantenbedrijf Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) w.o. glastuinbouw (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetting Gas/warmte/olie/kolen/elektr.(gJ) Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,,,,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Alevehngskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT) I

198 f. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het bloembollenbed rijf Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. g rootteeen heden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten C NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT) I

199 g. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het champignonbedrljf Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetting Gas/warmte/olie/kolen/elektr. (gj) Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Broed (champignons) Zaad, plant en pootgoed Compost (champignons) Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Oekgrond (champignons) Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT) I

200 h. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het fruitteeltbedrijf Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT) I

201 i. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het boomkwekerijbedrijf /' ^ / /' /' Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de tuinbouw (BUT) I

202 j. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het sterk gespecialiseerde melkveehouderijbedrijf, pachtbasis \rm /' /' /' /' Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Veevoer Veestapel Zaaizaad en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige toegerekende kosten Totaal toegerekende kosten Arbeid Werktuigen Werk door derden Totaal bewerkingskosten Grond en gebouwen (op pachtbasis) Onderhoud onroerende goederen Materialen Energie (algemeen) Overige kosten Totaal niettoegerekende kosten TOTAAL KOSTEN NETTOBEDRIJFSRESULTAAT PER ONDERNEMER Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bed rijfsuitkomsten in de landbouw (BUL) I

203 k. Gemiddelde bedrijfsresultaten van het varkens en pluimveehouderijbedrijf, pachtbasis / /' / / / Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, TOTAAL OPBRENGSTEN gld KOSTEN Veevoer Veestapel Zaaizaad en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige toegerekende kosten Totaal toegerekende kosten Arbeid Werktuigen Werk door derden Totaal bewerkingskosten Grond en gebouwen (op pachtbasis) Onderhoud onroerende goederen Materialen Energie (algemeen) Overige kosten Totaal niettoegerekende kosten TOTAAL KOSTEN NETTOBEDRIJFSRESULTAAT PER ONDERNEMER Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per ƒ, kosten Bron: LEIDLO Bedrijfsuitkomsten in de landbouw (BUL).

204 . Financiering a. Balansen van de akkerbouw en veehouderijbedrijven, per april alle akkerbouwer! veehouderijbedrijven akkerbouwbedrijven alle sterk gespecialiseerde melkveehouderijbedrijven alle varkensen pluimveehouderijbedrijven gld ACTIVA IMMATERIËLE VASTE ACTIVA MATERIËLE VASTE ACTIVA Grond (incl. investeringen) Bedrijfsgebouwen Werktuigen en installaties Levende have (fok en gebruiksvee) Overige materiële activa bedrijf Woning/woongedeelte boerderij Overige materiële activa privé Totaal FINANCIËLE VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vlees en handelsvee Overige voorraden Vorderingen afgeleverd product Overige kortlopende vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal O BALANSTOTAAL PASSIVA EIGEN VERMOGEN VREEMD VERMOGEN Leningen van financiële instellingen Leningen van de overheid Leningen van familieleden Leningen van overige particulieren Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal BALANSTOTAAL Bron: LEIDLO De financiële positie van de landbouw I

205 b. Balansen van de tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf, december opengrondsgroentebedrijven glasgroentebedrijven glassnijbloemenbedrijven pot en perkplantenbed rijven bloembollenbedrijven champtgnonbed rijven fruitteeltbedrij ven boomkwekerijbedrijven gld ACTIVA MATERIELE VASTE ACTIVA Grond Bed rijf sgebou wen/glasopst. Installaties/ov. inventaris Machines en werktuigen Levende inventaris Woning Ov. materiële activa privé Totaal FINANCIËLE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Veldinventaris Voorraad product Overige voorraden Vorderingen afgeleverd prod. Kortlopende vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal BALANSTOTAAL PASSIVA EIGEN VERMOGEN VREEMD VERMOGEN Leningen van fin.instellingen Leningen van de overheid Leningen van familieleden Leningen overige part. Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal vreemd vermogen BALANSTOTAAL Bron: LEIDLO De financiële positie van de tuinbouw (FIT) I ) juni.

206 c. Inkomensvorming en besteding op gespecialiseerde akkerbouw/veehouderijbedrijven, gemiddeld per bedrijf in /" (in guldens per bedrijf) akkerbouwbedrijven sterk gespecialiseerde melkveehouderijbedrijven varkens en pluimveehouderijbed rijven NETTO BEDRIJFSRESULTAAT (pachtbasis) Berekend loon ondernemer(s) ARBEIDSOPBRENGST ONDERNEMER(S) Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbetaalde vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbr. bezittingen buiten het bedrijf Inkomen uit arbeid buiten bedrijf Uitkeringen sociale verzekeringen Overige neveninkomsten Totaal inkomen buiten het bedrijf TOTAAL GEZINSINKOMEN PER BEDRIJF Betaalde belastingen BESTEEDBAAR INKOMEN PER BEDRIJF Gezinsbestedingen per bedrijf BESPARINGEN Bron: LEIDLO De financiële positie van de landbouw I

207 d. Inkomensvorming en besteding op tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf in (in guldens) opengrondsgroentebedrijven glasgroentebedrijven glassnijbloemenbedrijven pot en perkpantenbedrijven NETTO BEDRIJFSRESULTAAT Berekend loon ondernemer(s) ARBEIDSOPBRENGST ONDERNEMER(S) Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbetaalde vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbr. bezittingen buiten het bedrijf Inkomen uit arbeid buiten bedrijf Uitkeringen sociale verzekeringen Overige neveninkomsten Totaal inkomen buiten het bedrijf TOTAAL GEZINSINKOMEN PER BEDRIJF Betaalde belastingen BESTEEDBAAR INKOMEN PER BEDRIJF Gezinsbestedingen per bedrijf BESPARINGEN bloembollenbedrijven champignonbedrijven fruitteeltbedrijven boomkwekerij bedrijven ) NETTO BEDRIJFSRESULTAAT Berekend loon ondernemer(s) ARBEIDSOPBRENGST ONDERNEMER(S) Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbetaalde vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbr. bezittingen buiten het bedrijf Inkomen uit arbeid buiten bedrijf Uitkeringen sociale verzekeringen Overige neveninkomsten Totaal inkomen buiten het bedrijf TOTAAL GEZINSINKOMEN PER BEDRIJF Betaalde belastingen BESTEEDBAAR INKOMEN PER BEDRIJF Gezinsbestedingen per bedrijf BESPARINGEN Bron: LEIDLO De financiële positie van de tuinbouw (FIT) I ) Boekjaar ^ö/^.

208 e. Herkomst en besteding van financieringsmiddelen op gespecialiseerde akkerbouw en veehouderijbedrijven, gemiddeld per bedrijf In /' (in guldens) akkerbouwbedrijven sterk gespecialiseerde melkveehouderijbedrijven varkens en pluimveehouderijbedrijven HERKOMST Afschrijvingen Besparingen Erfenissen en schenkingen Vermogenssubsidies Boekwinsten bij desinvesteringen Ov. mutaties in het eigen vermogen TOTAAL EIGEN MIDDELEN Nieuwe leningen op lange termijn Mutaties kredieten lange termijn Mutaties in kort vreemd vermogen TOTAAL VREEMDE MIDDELEN TOTAAL BESCHIKBARE MIDDELEN BESTEDING Aflossingen op leningen Bruto investeringen in: Immateriële vaste activa Grond (verbetering) Gebouwen Werktuigen en installaties Levende have en overige BRUTO INVEST. VASTE ACTIVA BEDRIJF Mutaties in voorraden Invest, en beleggingen buiten bedrijf Mutatie liquide midd. en vorderingen TOTAAL BESTEDE MIDDELEN Bron: LEIDLO De financiële positie van de landbouw I

209 f. Herkomst en besteding van financieringsmiddelen op tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf in (In guldens) opengrondsgroentebedrijven glasgroentebedrijven glassnijbloemenbedrijven pot en perkplantenbedrijven HERKOMST Afschrijvingen Besparingen Erfenissen en schenkingen Vermogenssubsidies Boekwinsten bij desinvesteringen Overige mutaties in eigen vermogen TOTAAL EIGEN MIDDELEN Nieuwe leningen op lange termijn Mutaties kredieten lange termijn Mutaties in kort vreemd vermogen TOTAAL VREEMDE MIDDELEN TOTAAL BESCHIKBARE MIDDELEN BESTEDING Aflossingen op leningen Bruto investeringen in: Grond Gebouwen/Glasopstanden Installaties/overige inventaris Machines en werktuigen Levende inventaris BRUTOINVEST. VASTE ACTIVA BEDRIJF Mutaties in voorraden Invest, en beleggingen buiten bedrijf Mutatie liquide midd. en vorderingen TOTAAL BESTEDE MIDDELEN bloembollenbedrijven champignonbedrijven fruittteeltbedrijven boomkwekerijbedrijven) HERKOMST Afschrijvingen Besparingen Erfenissen en schenkingen Vermogenssubsidies Boekwinsten bij desinvesteringen Overige mutaties in eigen vermogen TOTAAL EIGEN MIDDELEN Nieuwe leningen op lange termijn Mutaties kredieten lange termijn Mutaties in kort vreemd vermogen TOTAAL VREEMDE MIDDELEN TOTAAL BESCHIKBARE MIDDELEN BESTEDING Aflossingen op leningen Brutoinvesteringen in: Grond Gebouwen/Glasopstanden Installaties/overige inventaris Machines en werktuigen Levende inventaris BRUTOINVEST.VASTE ACTIVA BEDRIJF Mutaties in voorraden Invest, en belegg. buiten bedrijf Mutatie liq.middelen en vorderingen TOTAAL BESTEDE MIDDELEN Bron: LEIDLO De financiële positie van de tuinbouw (FIT) I ) Boekjaar ^S/^o.

210 g. Verloop van het eigen vermogen op gespecialiseerde akkerbouwzveehouderijbedrijven, gemiddeld per bedrijf in /" (in guldens) akkerbouwbedrijven sterk gespecialiseerde melkveehouderijbedrijven varkens en pluimveehouderijbedrijven EIGEN VERMOGEN EIND VORIG BOEKJAAR BALANSCORRECTIES Herwaardering grond Herwaardering gebouwen Herwaardering levende have Herwaardering overige middelen TOTAAL HERWAARDERINGEN EIGEN VERM. BEGINBALANS Besparingen Erfenissen en schenkingen Overige vermogensmutaties EIGEN VERMOGEN EINDBALANS Bron: LEIDLO De financiële positie van de landbouw I h. Verloop van het eigen vermogen op tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf in (in guldens) opengrondsgroentebedrijven glasgroentebedrijven glassnijbloemenbedrijven pot en perkplantenbedrijven EIGEN VERMOGEN EIND VORIG BOEKJAAR Balanscorrecties Herwaarderingen EIGEN VERMOGEN BEGINBALANS Besparingen Erfenissen en schenkingen Overige vermogensmutaties EIGEN VERMOGEN EINDBALANS bloembollenbedrijven champignonbedrijven fruitteeltbedrijven boomkwekerijbedrijven ) EIGEN VERMOGEN EIND VORIG BOEKJAAR Balanscorrecties Herwaarderingen EIGEN VERMOGEN BEGINBALANS Besparingen Erfenissen en schenkingen Overige vermogensmutaties EIGEN VERMOGEN EINDBALANS Bron: LEIDLO De financiële positie van de landbouw I )boekjaar /'.

211 . Exploitatiegegevens andereagrarische bedrijven a. Exploitatiegegevens en investeringen van hoveniersbedrijven, aal aantal werknemers per bedrijf enr neer NV's en BV's NV's en BV's gezinsbedrijven gezinsbedrijven gezinsbedrijven Aantal bedrijven Respons Aantal werknemers per september Aantal AJE ) gezinsarbeid min gid Totaal baten w.o. aanleg/onderhoud tuinen en terreinen werkzaamheden in bermen en wegen bestratingswerkzaamheden omzet tuincentrum Inkoopwaarde omzet w.o. beplanting dood materiaal kunstmest en bestrijdingsmiddelen brandstoffen werk door derden Bruto marge Personeelskosten Algemene kosten w.o. huisvestingskosten huur gebouwen en terreinen huur werktuigen en transportmiddelen autokosten kosten van verzekeringen betaalde rente reclamekosten Afschrijvingen Saldo van baten en lasten Investeringen w.o. bedrijfsgebouwen machines en installaties (vracht)auto's en aanhangwagens Bron: CBS, Productiestatistiek hoveniersbedrijven. ) AJE (arbeidsjaareenheid) = uur arbeid per jaar.

212 b. Exploitatiegegevens en investeringen van agrarische loonwerkers en werktuigencoöperaties, aal aal aantal werknemers per bedrijf minder en minder dan meer dan en meer minder dan en meer gezinsbedrijven NV's en BV's werktuigencoöperaties Aantal bedrijven Respons Aantal werknemers per / Aantal AJE ) gezinsarbeid min gld Totaal baten w.o. omzet loonwerk agrarisch loonwerk Totaal lasten inkopen grond en hulpstoffen w.o. kunstmest bestrijdingsmiddelen zaai, plant en pootgoed energiekosten w.o. brandstoffen voor trekkracht personeelskosten afschrijvingen w.o. machines en werktuigen huur gebouwen en terreinen huur machines en werktuigen onderhoud machines/werktuigen werk door derden premies schadeverzekeringen betaalde rente Saldo van baten en lasten Investeringen w.o. gebouwen externe transportmiddelen interne transportmiddelen landbouwmachines en werktuiger overige machines en werktuigen Bron: CBS, Productiestatistiek agrarisch dienstverlenende bedrijven. ) AJE (arbeidsjaareenheid) = uur arbeid per jaar.

213 c. Exploitatiegegevens van agrarischdienstverlenende bedrijven, aal aal loonwerkers werktuigen coöperaties bedrijfsverzorgingsdiensten KIverenigingen Aantal bedrijven Aantal werknemers per / min gld Totaal baten Totaal lasten w.o. personeelskosten Saldo van baten en lasten Bron: CBS, Productiestatistiek agrarischdienstverlenende bedrijven.

214 . Voorzieningsbalansen Toelichting voorzieningsbalansen. In dit hoofdstuk vormen de voorzieningsbalansen van land en tuinbouwproducten het voornaamste onderdeel. Daarin wordt voor alle producten gezamenlijk (tabel a) of voor bedrijfsonderdelen of voor groepen van producten de binnenlandse productie en de invoer tegenover het binnenlands verbruik en de uitvoer gesteld. Daarbij hebben een aantal tabellen betrekking op de telerswaarde, terwijl daarnaast tabellen zijn opgenomen betrekking hebbend op hoeveelheden. De ontwikkeling van productie en verbruik, gesplitst naar prijs en volumeontwikkeling is samengevat in de tabellen benc.. In deze balansen zijn de gegevens van de volgende producten verwerkt: Akkerbouwproducten (per oogstjaar, doch oliezaden per kalenderjaar) Graanteelt: granen (incl. rijst), graanstro, snijmaïs; Aardappelteelt: consumptie, voer, poot en fabrieksaardappelen; Bietenteelt: suikerbieten, voederbieten, bietenkoppen en blad; m.i.v. ook perspulp; Peulvruchtenteelt: peulvruchten en peulvruchtenstro; Oliezadenteelt: oliezaden en vlas. Tuinbouwproducten (per kalenderjaar, doch wintergroente, appels, peren, druiven per oogstjaar) Groenteteelt: groente, incl. uien; Fruitteelt: inheems en uitheems, incl. gedroogde zuidvruchten en noten. Veehouderijproducten (per kalenderjaar) Rundveehouderij: rundvee (gebruiks en slachtvee), rund en kalfsvlees/vleeswaren en melk; Varkenshouderij: varkens (gebruiks en vleesvarkens), varkensvlees/vleeswaren; Pluimveehouderij: eendagskuikens, kippen/eenden (voor de fok en voor de slacht), kippe/eendeêieren; Overige veehouderij: paarden, schapen.. De hoeveelheden zijn gewaardeerd tegen gemiddelde producentenprijzen (incl. BTW) in de betrokken periode; voor uitheemse producten (bijv. maïs, citrusfruit, zuidvruchten, noten) is de invoerprijs (c.i.f.) gebruikt; voor oliezaden en plantaardige oliën/vetten wereldmarktnoteringen (c.i.f.) en voor veekoeken import prijzen. Bij de waardering van melk is % van de door producenten ontvangen melkopbrengst toegerekend aan winbaar vet en % aan de resterende ondermelk, in ; in t/m resp. % en %. Deze verhoudingen zijn gebaseerd op de in de desbetreffende jaren geldende interventieprijzen van boter en mager melkpoeder.. Onder productie t.b.v. de Nederlandse landbouw is dat deel van de ale productie begrepen, dat direct of indirect (bijv. via de mengvoederindustrie) weer wordt (terug)geleverd aan de binnenlandse agrarische sector.. Bij de specificatie van de invoer en uitvoer zij opgemerkt, dat suiker en vlees als grondstof zijn beschouwd dus opgenomen onder "als zodanig"; meel en bloem van granen, aardappelmeel, plantaardige oliën/vetten, melk en melkproducten zijn steeds als verwerkt product beschouwd.. Door de problemen met de registratie van de buitenlandse handel tussen de lidstaten van de Europese Unie sedert zijn de balansen sindsdien niet altijd onderling vergelijkbaar. De balansen moeten dan ook met voorzichtigheid worden gebruikt.

215 . Land entuinbouwproducten gezamenlijk a. Voorzieningsbalansen land en tuinbouwproducten aal, telerswaarde * ) ) min gld Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Bron: LEIDLO. N.B.: De sierteeltsector is niet in de berekeningen opgenomen omdat onvoldoende hoeveelheidsgegevens beschikbaar zijn voor het opstellen van (sluitende) balansen. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

216 b. Productie van landen tuinbouwproducten ), indexcijfers Fisher = ) ' Landbouw, aal volume prijs Akkerbouw volume prijs w.v.: Graanteelt ) volume prijs Aardappelteelt volume prijs Bietenteelt volume prijs Peulvruchtenteelt volume prijs Oliezadenteelt ) volume prijs Tuinbouw volume prijs w.v.: Groenteteelt volume prijs w.o.: Verse groente ) volume prijs Verse glasgroente ) volume prijs Verse wintergroente ) volume prijs Verse overige opengrondsgroente ) volume prijs w.v.: Fruitteelt volume prijs w.o.: Vers inheems fruit ) volume prijs Vers groot fruit (pit en steenvruchten) opengrondsproduct ) volume prijs Vers klein fruit opengrondsproduct ) volume prijs zie volgende pagina

217 b. Productie van landen tuinbouwproducten ), indexcijfers Fisher = (slot) ) * Veehouderij volume prijs w.v.: Rundveehouderij volume prijs Varkenshouderij volume prijs Pluimveehouderij volume prijs Overig veehouderij volume prijs Veehouderij naar product Vee en vlees volume prijs Melk en zuivel volume prijs Eieren volume prijs Bron: LEIDLO. ) Berekend op basis van producentenprijzen, exclusief intermediaire leveringen. Verwerkingsindustrie is inbegrepen. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Incl. stro en snijmaïs. ) Incl. vlasstro. ) Handelsproductie, = zonder zelfvoorzieningsteelt.

218 c. Verbruik van land en tuinbouwproducten ), indexcijfers Fisher = ) ' Landbouw, aal volume prijs Akkerbouw volume prijs w.v.: Graanteelt ) volume prijs Aardappelteelt volume prijs Bietenteelt volume prijs Peulvruchtenteelt volume prijs Oliezadenteelt ) volume prijs Tuinbouw volume prijs w.v.: Groenteteelt volume prijs w.o.: Verse groente ) volume prijs Verse glasgroente ) volume prijs Verse wintergroente ) volume prijs Verse overige opengrondsgroente ) volume prijs w.v.: Fruitteelt volume prijs w.o.: Vers inheems fruit ) volume prijs Vers groot fruit (pit en steenvruchten) opengrondsproduct ) volume prijs Vers klein fruit opengrondsproduct ) volume prijs Vers uitheems fruitvolume prijs zie volgende pagina

219 c. Verbruik van land en tuinbouwproducten ), indexcijfers Fisher = (slot) ) * Veehouderij volume prijs w.v.: Rundveehouderij volume prijs Varkenshouderij volume prijs Pluimveehouderij volume prijs Overig veehouderij volume prijs Veehouderij naar product Vee en vlees volume prijs Melk en zuivel volume prijs Eieren volume prijs Bron: LEIDLO. ) Berekend op basis van producentenprijzen, exclusief landbouwverbruik. Verwerkingsindustrie is inbegrepen. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Incl. stro en snij maïs. ) Incl. vlasstro. ) Handelsproductie, = zonder zelfvoorzieningsteelt.

220 d. Productie, verbruiks en exportpakket van land en tuinbouwproducten ) % Productiepakket. Graanteelt. Aardappelteelt. Bietenteelt. Peulvruchtenteelt. Oliezadenteelt. Groenteteelt ). Fruitteelt ). Rundveehouderij. Varkenshouderij. Pluimveehouderij. Overige veehouderij,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Landbouw, (aal ) waarvan: akkerbouw () tuinbouw ( veehouderij (),,,,,,,,,,,,,,,,,, vee en vlees melk en zuivel eieren,,,,,,,,,,,,,,,,,, Verbruikspakket, excl. landbouwverbruik. Graanteelt. Aardappelteelt. Bietenteelt. Peulvruchtenteelt. Oliezadenteelt. Groenteteelt. Fruitteelt. Rundveehouderij. Varkenshouderij. Pluimveehouderij. Overige veehouderij,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Landbouw, (aal ) waarvan: akkerbouw () tuinbouw () veehouderij () w.v.: vee en vlees melk en zuivel eieren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Exportpakket. Graanteelt. Aardappelteelt. Bietenteelt. Peulvruchtenteelt. Oliezadenteelt. Groenteteelt. Fruitteelt. Rundveehouderij. Varkenshouderij. Pluimveehouderij. Overige veehouderij,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Landbouw, (aal ) waarvan: akkerbouw () tuinbouw () veehouderij () w.v.: vee en vlees melk en zuivel eieren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO. N.B.: De sierteeltsector is niet in de berekeningen opgenomen omdat onvoldoende hoeveelheidsgegevens beschikbaar zijn voor het opstellen van (sluitende) balansen. Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Exclusief verwerkte groente en verwerkt fruit.

221 . Akkerbouwproducten a. Voorzieningsbalansen akkerbouwproducten aal, telerswaarde * * mingld Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie + + Bron: LEIDLO. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. b. Voorzieningsbalansen akkerbouwproducten naar groepen van gewassen, telerswaarde min gld Graanteeit Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Aardappelteelt Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Bietenteelt Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Zie volgende pagina

222 b. Voorzieningsbalansen akkerbouwproducten naar groepen van gewassen, telerswaarde (slot) * * min gld Peulvruchtenteelt Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Oliezadenteelt Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Bron: LEIDLO. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

223 c. Voorzieningsbalansen granen, hoeveelheden juli/juni ) ssorei \Bsraa /' V /' ) /' /' Tarwe Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige ton Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Rogge Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Gerst Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) zie volgende pagina

224 c. Voorzieningsbalansengranen,hoeveelheden (vervolg) juli/juni ) /' \rae \orm /' /, ) /' /' Haver Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige ton Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Maïs Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Overige granen (o.a. Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten sorghum en millet) Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) zievolgendepagina

225 c. Voorzieningsbalansen granen, hoeveelheden (slot) juli/juni ) /' /' /' /' / ) / /' Voedergranen Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige ton Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Totaal granen, zonder rijst Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Bron: Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten en LEIDLO. ) M.i.v. / loopt het seizoen van / t/m /. Hierdoor kunnen verschillen ontstaan bij de voorraden. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Geen voedingsmiddelenindustrie; bij "gerst" en "aal granen" incl. bierbrouwerijen.

226 d. Voorzieningsbalansen peulvruchten en aardappelen, hoeveelheden juli/juni /' /' /' /' /' ) / / Peulvruchten ton Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer, als zodanig Uitvoer, als zodanig Voorraadmutatie Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen Aardappelen Productie ), aal w.v. cons.aardappelen voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen Invoer aal w.v. cons.aardappelen (w.o. in producten) voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen ) () () () () () () () Uitvoer aal w.v. cons.aardappelen (w.o. in producten) voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen ) () ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Voorraadmutatie ) Verbruik, aal w.v. cons.aardappelen (w.o. in producten) voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen () () () () () () () Aardappelmeel In aardappelmeelfabrieken vermalen aardappelen Aardappelmeel Productie Invoer Uitvoer Beginvoorraad Eindvoorraad Verbruik w.o. in industrie ) Bron: Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten en LEIDLO. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) De productie is onderverdeeld naar de uiteindelijke bestemming. ) Als aardappelmeel incl. derivaten. ) Geen voedingsmiddelenindustrie.

227 e. Voorzieningsbalansen suikerbieten, hoeveelheden juli/juni / \BTBB /' V /' ) /' /' ton Suikerbieten Productie Invoer Uitvoer Verbruik, aal w.o. verwerkt suiker Suiker (witsuiker) Productie ) Invoer Uitvoer Beginvoorraad Eindvoorraad Verbruik w.o. als veevoeder in industrie ) Melasse Productie Invoer Uitvoer Beginvoorraad Eindvoorraad Verbruik w.o. als veevoeder in industrie ) Natte pulp Productie Invoer Uitvoer Verbruik Gedroogde pulp Productie Invoer Uitvoer Verbruik Pers pulp Productie Invoer Uitvoer Verbruik Bron: Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten en LEIDLO. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Uit verwerkte bieten. ) Geen voedingsmiddelenindustrie.

228 . Tuinbouwproducten a. Voorzieningsbalansen tuinbouwproducten aal, telerswaarde mingld Productie ) Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Bron: LEIDLO. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. De sierteeltsector is niet in de berekeningen opgenomen omdat onvoldoende hoeveelheidsgegevens beschikbaar zijn voor het opstellen van (sluitende) balansen. ) De productie is exclusief verwerkte groente en verwerkt fruit.

229 b. Voorzieningsbalansen verse groente en vers fruit ), telerswaarde * Groente Verse groente Productie Invoer Uitvoer Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie min gld Verse glasgroente Productie Invoer ) Uitvoer ) Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie Verse wintergroente Productie Invoer Uitvoer Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie Verse overige opengrondsgroente Productie Invoer Uitvoer Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie Fruit Vers inheems fruit Productie Invoer Uitvoer Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie Vers groot fruit (pit en steenvruchten) opengronds product Productie Invoer Uitvoer Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie Vers klein fruit, opengronds product Productie Invoer Uitvoer Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie Vers uitheems fruit Productie Invoer Uitvoer Naar verw. industrie Verbruik w.o. consumptie Bron: LEIDLO. N.B.: Zie toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Handelsproductie, dus zonder zelfvoorzieningsteelt. ) In glasperiode.

230 c. Voorzieningsbalansen groente en fruit, hoeveelheden ) Groente Productie vers w.v. handelsproductie zelfvoorziening Invoer w.v. vers product verwerkt product ton Uitvoer w.v. vers product verwerkt product Voorraadmutatie verwerkt product + Verbruik w.v. cons, vers product cons, verwerkt product Doordraai Fruit, inheems Productie vers w.v. handelsproductie zelfvoorziening Invoer w.v. vers product verwerkt product Uitvoer w.v. vers product verwerkt product Voorraadmutatie verwerkt product Verbruik w.v. cons, vers product cons, verwerkt product Doordraai Fruit, uitheems ) Invoer w.v. vers product verwerkt product Uitvoer w.v. vers product verwerkt product Verbruik w.v. vers product verwerkt product Bron: LEIDLO. N.B.: Voor wintergroente, appels, peren en druiven oogstjaren. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vers uitheems fruit, gedroogd uitheems fruit en noten.

231 d. Verbruik van groente en fruit, per hoofd Groente Andijvie Asperges Aubergines Augurken Bloemkool Bonen: spercie en snij Erwten en peulen Ov. peulgroente ) Champignons Courgettes Komkommers Kool, rode en witte Kool, overige ) Paprika Pepers Prei Selderij Selderij, knol Sla, krop en ijsberg Ov. sla ) Spinazie Spruiten Suikermaïs Tomaten Uien, incl.zilver Knolvenkel Witlof Wortelen en rapen ) Ov. wortelgewassen ) Ov. groente ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal groente,,,,,,,, Fruit Aardbeien Bessen Druiven Kersen en morellen Meloenen Perziken en nectarines Pruimen Appelen Peren Overig fruit,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zuidvruchten (vers) Bananen Citroenen Grapefruit Mandarijnen Sinaasappelen Overige,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal fruit,,,,,,,, Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. N.B.: Inclusief gewichtsverliezen bij de handel en exclusief verbruik uit eigen tuin en verduurzaamde producten. )= tuinbonen en andere peulgroente ) = boerenkool, broccoli, chinese kool, savooie kool en spitskool ) = eikebladsla, krulsla, veldsla, krulandijvie, lollo rossa en radicchio rosso ) = bospeen, fijne peen, grove peen en koolrapen ) = koolrabi, kroten, radijs, rettich en schorseneren ) = knoflook, oesterzwammen, paksoi, peterselie, postelein, raapstelen, rabarber, roodlof, sjalotten (t/m onder uien), tuinkers en andere groente.

232 . Veehouderijproducten a. Voorzieningsbalansen veehouderijproducten aal, telerswaarde min gld Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie + Bron: LEIDLO. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

233 b. Voorzieningsbalansen veehouderijproducten naar sector, telerswaarde min gld Rundveehouderij Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Varkenshouderij Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraad mutatie Pluimveehouderij Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraad mutatie + Bron: LEIDLO. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

234 c. Voorzieningsbalansen veehouderijproducten naar groepen van producten, telerswaarde Melk, incl. zuivelproducten min gld Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Vee en vlees Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie + + Eieren Productie Invoer Uitvoer Verbruik door Ned. landbouw overig verbruik w.o. consumptie Voorraadmutatie Bron: LEIDLO. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. d. Voorzieningsbalansen kippeêieren, hoeveelheden ) ton Productie ) Invoer als eieren als eiproducten Uitvoer als eieren als eiproducten Verbruik consumptieeieren broedeieren verliezen Bron: LEIDLO, op grond van gegevens van de Productschappen Vee, Vlees en Eieren en het CBS. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Inclusief productie bij nietagrariërs.

235 e. Voorzieningsbalansen melk en zuivelproducten, hoeveelheden grondstof wbv odm grondstof wbv odm productgewicht productgewicht productgewicht grondstof wbv odm ton Productie, aal w.v. verwerkt boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Invoer, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Uitvoer, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder ) melk en melkproducten +/ Voorraadmutatie, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Verbruik, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Zie volgende pagina Toelichting op de melkbalansen In de bovenstaande voorzieningsbalansen van melk en van de daaruit bereide zuivelproducten is naast de hoeveelheid zuivelproduct ook vermeld de hoeveelheid grondstof die voor de bereiding van dat product is gebruikt. Die hoeveelheid grondstof is gesplitst in de twee melkcomponenten "winbaar vet" (wbv) en "ondermetk" (odm). Dit is gedaan omdat de uitgangsmelk voor de bereiding van de diverse zuivelproducten van een zeer verschillend vetgehalte is (bijv. boter ca. %,mager poeder vrijwel nihil). Bij de in en uitvoer en het verbruik zijn de hoeveelheden zuivelproduct in dezelfde verhouding omgerekend winbaar vet en ondermelk als bij de productie. De op bovenvermelde wijze samengestelde grondstofbalans biedt het voordeel een samenvattend overzicht te geven van het product melk, ongeacht de vorm en de mate van be of verwerking. I.v.m. de berekeningswijze, waarbij het verbruik de resultante is van die berekening, zijn de verbruikscijfers niet afzonderlijk te gebruiken.

236 e. Voorzieningsbalansen melk en zuivelproducten, hoeveelheden (slot) grondstof wbv odm grondstof wbv odm productgewicht productgewicht productgewicht grondstof wbv odm ton Productie, aal w.v. verwerkt boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Invoer, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Uitvoer, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder ) melk en melkproducten +/ Voorraadmutatie, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Verbruik, aal w.v. als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Bron: LEIDLO. Berekend uit gegevens van het Productschap voor Zuivel. N.B.: wbv = winbaar vet. odm = ondermelk. Zie toelichting op voorgaande pagina. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Incl. poeder in uitgevoerde kunstkalvermelk.

237 . Melkbalans uitvoer verbruik ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' LEIDLO CBS

238 f. Voorzieningsbalansen vlees, hoeveelheden ) Rund en kalfsvlees Productie Invoer als levende slachtdieren alsvlees) als vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees ) als vleeswaren, conserven Voorraad mutatie Verbruik ton geslacht gewicht ) ) ) ) ) ) Varkensvlees en spek Productie Invoer als levende slachtdieren als vlees) als vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees ) als vleeswaren, conserven Voorraadmutatie Verbruik + ) ) ) ) ) ) Schapevlees Productie Invoer als levende slachtdieren als vlees als vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees als vleeswaren, conserven Voorraadmutatie Verbruik Paardevlees Productie Invoer als levende slachtdieren als vlees als vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees als vleeswaren, conserven Voorraadmutatie Verbruik Vleeskippen, basis panklaar Productie Invoer Uitvoer vlees en bereidingen levend Voorraad mutatie Verbruik,,,, +,,,,,, +,,,,,,,,,,,, +,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vleeskuikens, basis panklaar Productie Invoer Uitvoer vlees en bereidingen levend Voorraadmutatie Verbruik,,,, +,,,,,,,,,,,, +,,,,,, +,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEIDLO, op grond van gegevens van het CBS en de Productschappen Vee, Vlees en Eieren. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) : als vlees en als vleeswaren, conserven.

239 . Inen uitvoer Toelichting. In tegenstelling hoofdstuk waar de in en uitvoer wordt gewaardeerd tegen telersprijzen hebben de cijfers in dit hoofdstuk betrekking op de c.i.f.waarde bij invoer en de f.o.b.waarde bij uitvoer.. De cijfers vanaf zijn samengesteld op basis van de onderling door het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, het CBS en het LEIDLO geharmoniseerde interpretatie van het begrip agrarische producten.. M.i.v. is de doorvoer van land en tuinbouwproducten niet meer opgenomen bij de in en uitvoer. De cijfers uit de voorgaande jaren zijn derhalve niet geheel vergelijkbaar. Een toelichting op de gewijzigde behandeling van de doorvoer is opgenomen in de Maandstatistiek van de buitenlandse handel van januari.. De begrippen landbouw, consumptie en industrie (tabel a) en de begrippen bewerkt, onbewerkt en nietnederlands (tabel b) zijn m.i.v. anders gedefinieerd, waardoor slechts de alen van de voorgaande jaren goed vergelijkbaar zijn. Een nadere uiteenzetting over de gewijzigde inhoud van de hier vermelde begrippen staat in de Maandstatistiek van de landbouw van mei.. Het goederenassortiment van de tabellen c t/m e bestaat uit de hoofdstukken volgens de Gecombineerde Nomenclatuur van het Geharmoniseerde Systeem, excl. (bunker)water e.d.; plus caseïne, dextrine, zetmeel, natuurrubber, huiden, pelterijen, hout, kurk, wol, vlas, katoen, hennep e.d. uit latere hoofdstukken.. Op januari zijn de douanecontroles met betrekking het intraeg goederenverkeer vervallen. Niet langer zijn de statistieken betreffende de intraeg invoer en uitvoer gebaseerd op de gegevens verkregen middels douanedocumenten, doch is er overgegaan op een systeem van directe rapportage door importerende en exporterende ondernemingen (Intrastat). Voor alle duidelijkheid zij hier opgemerkt dat de wijze van waarneming betreffende de handel met derde landen (nieteg landen) gelijk is gebleven aan die van voorgaande jaren. Ondanks grote inspanningen van zowel de zijde van de ondernemingen als van het CBS is gebleken dat de respons in het kader van Intrastat nu toe onvolledig is. Daarnaast zijn ondernemingen met een gering handelsvolume (minder dan gulden op jaarbasis), uit het oogpunt van lastenverlichting, vrijgesteld van het doen van een opgave. Teneinde de uitkomsten van de statistiek tenminste op macroniveau (ale in en uitvoer) te laten aansluiten bij de uitkomsten van voorgaande jaren is het noodzakelijk enige bijschattingen uit te voeren. Uit deze bijschattingen blijkt dat over het tijdvak januaridecember, het aandeel in de registratie in het aal van de intraeg handel voor de invoer % en voor de uitvoer % bedraagt. Het berekenen van bijschattingen is alleen op macroniveau mogelijk gebleken. Dit betekent dat de cijfers over de buitenlandse handel uit jaren vöör, op detailniveau, niet vergelijkbaar hoeven te zijn met cijfers over. Voor een meer gedetailleerde toelichting op de standkoming van de statistieken van de buitenlandse handel wordt hierbij verwezen naar de Maandstatistiek van de buitenlandse handel van het CBS.

240 . Agrarische productengezamenlijk a. Totale invoerwaarde van producten van agrarische herkomst en van de visserij, c.l.f. ) min gld Akkerbouwproducten landbouw ) consumptie ) industrie aal in % van. invoer,,,,,,,, Tuinbouwproducten landbouw ) consumptie ) industrie aal in % van. invoer,,,,,,,, Veehouderijproducten landbouw ) consumptie ) industrie aal in % van. invoer,,,,,,,, Totaal land en tuinbouwproducten landbouw ) consumptie ) industrie aal in % van. invoer,,,,,,,, Bosbouw industrie in % van. invoer,,,,,,, Visserij industrie en consumptie ) in % van. invoer,,,,,,, Totaal agrarische producten landbouw ) consumptie ) industrie aal in % van. invoer,,,,,,, Totaal agrarische en nietagrarische producten Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel; CBS statistisch Bulletin. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) t/m incl. consumptie. ) vanaf industrie en consumptie.

241 . Totale invoer en uitvoerwaarde, x mid gld D uitvoer akkerbouw tuinbouw veehouderij bosbouw vissenj LEIDLO CBS

242 b. Totale uitvoerwaarde van producten van agrarische herkomst en van de visserij, f.o.b. ) min gld Akkerbouwp rod ucten vrijwel onbewerkt bewerkt nietnederlands aal in % van. uitvoer,,,,,,,, Tuinbouwproducten vrijwel onbewerkt bewerkt nietnederlands aal in % van. uitvoer,,,,,,,, Veehouderijproducten vrijwel onbewerkt bewerkt nietnederlands aal in % van. uitvoer,,,,,,,, Totaal land en tuinbouwproducten vrijwel onbewerkt bewerkt nietnederlands aal in % van. uitvoer,,,,,,,, Bosbouw vrijwel onbewerkt bewerkt nietnederlands aal in % van. uitvoer,,,,,,, Visserij vrijwel onbewerkt bewerkt nietnederlands aal in % van. uitvoer,,,,,,, Totaal agrarische producten vrijwel onbewerkt bewerkt nietnederlands aal in % van. uitvoer,,,,,,, Totaal agrarische en nietagrarische producten Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel; CBS statistisch Bulletin. N.B. Onderscheid wordt gemaakt tussen "producten grotendeels in Nederland voortgebracht" (vrijwel onbewerkt en bewerkt) en "kennelijk nietnederlandse producten". Deze begrippen kregen m.i.v. een andere inhoud, waardoor de gegevens over en later niet vergelijkbaar zijn met die van voorgaande jaren. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

243 c. Waarde van de invoer van agrarische producten, wereld en EU ) Totalen en hoofdgroepen, volume, prijs en waardeindexcijfers (voorgaande jaar=) Alle goederen eenheid ) ) ) Wereld w.o. EU min gld min gld Totaal agrarische producten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index w.v. Akkerbouwproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Tuinbouwproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Veehouderijproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Visserijproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Overige producten Wereld w.o. EU min gld waarde index min gld waarde index zie volgende pagina

244 c. (slot) Waarde van de uitvoer van agrarische producten, wereld en EU ) Totalen en hoofdgroepen, volume, prijs en waardeindexcijfers (voorgaande jaar=) Alle goederen ) ) ) Wereld w.o. EU min gld min gld Totaal agrarische producten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index w.v. Akkerbouwproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Tuinbouwproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Veehouderijproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Visserijproducten Wereld w.o. EU min gld volume index prijs index waarde index min gld volume index prijs index waarde index Overige producten Wereld w.o. EU min gld waarde index min gld waarde index Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel en LEIDLO (bewerking). ) EU inclusief voormalig DDR per oktober ;m.i.v. EU. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) EU.

245 d. Waarde van de invoer van agrarische producten Hoofdgroepen en belangrijkste (groepen van) producten, volume, prijs en waardeindexcijfers min gld % indexcijfers (; = ) volume prijs waarde Akkerbouw, Producten ook in Nederland verbouwd w.o. tarwe mais Uitheemse producten, dranken w.o. koffie cacaobonen cacaoproducten ruwe tabak tabakswaren wijn Veevoeders w.o. sojakoeken perskoeken zetmeel/zuivelmengvoeders Bereidingen van akkerbouwproducten,,,,,,,,,,,,,,, Tuinbouw, Producten ook in Nederland verbouwd w.o. verse snijbloemen tomaten Overige tuinbouwproducten w.o. zuidvruchten citrusvruchten vruchtesappen Bereidingen van tuinbouwproducten,,,,,,,, Veehouderij, Vee en vlees w.o. volwassen runderen rundvlees Pluimvee en eieren Melk en zuivel w.o. verse melk en melkproducten mager melkpoeder vol melkpoeder boter kaas,,,,,,,,,, Visserij w.o. verse zeevis,, Margarine, vetten en oliën w.o. sojabonen,, Diversen, Totaal agrarische producten, Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel en LEIDLO (bewerking).

246 e. Waarde van de uitvoer van agrarische producten Hoofdgroepen en belangrijkste (groepen van) producten, volume, prijs en waardeindexcijfers min gld % indexcijfers ( = = ) volume prijs waarde Akkerbouw, Producten ook in Nederland verbouwd w.o. pootaardappelen overige aardappelen Uitheemse producten, dranken w.o. cacaoboter cacaoproducten tabakswaren bier Veevoeders w.o. sojakoeken zetmeel/zuivelmengvoeders Bereidingen van akkerbouwproducten,,,,,,,,,,,,, Producten ook in Nederland verbouwd w.o. bloembollen bomen en heesters verse snijbloemen overige sierteelt tomaten komkommers overige verse groente tuinbouwzaden Overige tuinbouwproducten w.o. citrusvruchten vruchtesappen Bereidingen van tuinbouwproducten,,,,,,,,,,,,, Veehouderij, Vee en vlees w.o. varkens rundvlees hele en halve varkens overig varkensvlees Pluimvee en eieren w.o. geslachte kuikens en kippen consumptieeieren Melk en zuivel w.o. mager melkpoeder vol melkpoeder condens boter kaas,,,,,,,,,,,,,, Visserij w.o. verse zeevis,, Margarine, vetten en oliën, Diversen, Totaal agrarische producten, Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel en LEIDLO (bewerking).

247 . Akkerbouwproducten a. Invoer van akkerbouwproducten eenheid ) Zaaigranen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Tarwe min kg min gld,,,,,,,,,,,, Mais min kg min gld,,,,,,,,,,,, Overige granen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Landbouwzaden min kg min gld,,,,,,,,,,,, Peulvruchten min kg min gld,,,,,,,,,,,, Pootaardappelen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Overige aardappelen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Sojabonen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Oliezaden min kg min gld,,,,,,,,,,,, Vezelvlas min kg min gld,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. b. Uitvoer van akkerbouwproducten eenheid ) Zaaigranen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Tarwe min kg min gld,,,,,,,,,,,, Mais min kg min gld,,,,,,,,,,,, Overige granen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Landbouwzaden min kg min gld,,,,,,,,,,,, Peulvruchten min kg min gld,,,,,,,,,,,, Pootaardappelen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Overige aardappelen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Sojabonen min kg min gld,,,,,,,,,,,, Oliezaden min kg min gld,,,,,,,,,,,, Vezelvlas min kg mtn gld,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

248 . Tuinbouwproducten gezamenlijk a. Invoer van tuinbouwproducten kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Zuidvruchten Citrusvruchten Noten (incl. grondnoten) Specerijen Sierteeltproducten Tuinbouwzaden ) Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Niet inbegrepen zijn tuinbouwzaaierwten en bonen, zie hiervoor tabel a. b. Uitvoer van tuinbouwproducten kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Zuidvruchten Citrusvruchten Noten (incl. grondnoten) Specerijen Sierteeltproducten Tuinbouwzaden ) Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Niet inbegrepen zijn tuinbouwzaaierwten en bonen, zie hiervoor tabel b. c. Invoer van tuinbouwproducten naar land van herkomst kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) België/Luxemburg Denemarken Frankrijk Griekenland Ierland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Portugal Spanje Oostenrijk Zweden Finland Canarische eilanden Verenigde Staten Israël Overige landen Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland.

249 d. Uitvoer van tuinbouwproducten naar land van bestemming kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) België/Luxemburg Denemarken Frankrijk Griekenland Ierland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Portugal Spanje Oostenrijk Zweden Finland Overige landen Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland. e. Uitvoer van tuinbouwproducten naar België/Luxemburg kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. f. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Duitsland kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Sierteeltproducten Tuinbouwzaden. Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. g. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Frankrijk kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

250 h. Uitvoer van tuinbouwproducten naar het Verenigd Koninkrijk kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. i. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Portugal kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Noten en grondnoten Specerijen Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. j. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Denemarken kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. k. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Griekenland gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verse gedroogde zuidvruchten Verwerkt fruit Noten en grondnoten Specerijen Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

251 . Uitvoer van tuinbouwproductennaarierland kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkt fruit Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. m. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Italië kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Verwerkt fruit Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. n. Uitvoer van tuinbouwproductennaar Spanje kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Noten en grondnoten Specerijen Sierteeltproducten Tuinbouwzaden Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. O. Uitvoer van tuinbouwproducten naar Zweden kg gld kg gld kg gld Totaal Verse groente Verwerkte groente Vers fruit Verwerkt fruit Sierteeltproducten Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

252 . Groente a. Invoer van verse groente kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o. België/Luxemburg Denemarken Frankrijk Griekenland Ierland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Portugal Spanje Oostenrijk Zweden Finland Egypte Canarische eilanden Overige landen Product Andijvie Augurken Bloemkool Champignons Komkommers Paprika Selderij Sla krop Sperzie en snijbonen Tomaten Uien Witlof Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland.

253 b. Uitvoer van verse groente kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o. België/Luxemburg Denemarken Frankrijk Griekenland Ierland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Portugal Spanje Oostenrijk Zweden Finland Zwitserland Ver. Staten van Amerika Canada Overige landen Product Asperges Augurken Aubergines Champignons Komkommers Kool, rode en witte Paprika Prei Selderij Sla (krop) Spruiten Tomaten Uien Witlof Wortelen en rapen Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland.

254 c. Invoer van verwerkte groente kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o. België/Luxemburg Frankrijk Griekenland Ierland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Spanje Hongarije China Taiwan Polen Overige landen Product Bereidingen van groente Bevroren groente Gedroogde groente Voorlopig verduurzaamde groente Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland. d. Uitvoer van verwerkte groente kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o. België/Luxemburg Denemarken Frankrijk Griekenland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Canada Verenigde Staten Overige landen Product Bereidingen van groente Bevroren groente Gedroogde groente Voorlopig verduurzaamde groente Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland.

255 . Fruit a. Invoer van vers fruit kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o. België/Luxemburg Frankrijk Griekenland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Spanje Chili ZuidAfrika Overige landen Product Aardbeien Appelen Druiven Kersen en morellen Meloenen Peren Pruimen Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland. b. Uitvoer van vers fruit kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o. België/Luxemburg Denemarken Frankrijk Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Zweden Canarische eilanden Noorwegen Overige landen Product Aardbeien Appelen Peren Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland.

256 c. Uitvoer van appelen en peren naar ras minkg Appelen,,,,,,,, Benoni Cox's Orange Pippin Discovery Elstar Gloster Golden Delicious James Grieve Jonagold Jonagored Karmijn de Sonnaville Schone van Boskoop Summerred Winston Overige rassen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Peren,,,,,,,, Beurré Alexandre Lucas Beurré Hardy Bonne Louise d'avranches Conference Doyenné du Comice Légipont Overige rassen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Kwaliteits Controle Bureau. N.B.: T/m hoeveelheden volgens de van de douane terugontvangen controlecertificaten. d. Invoer van verwerkt fruit kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o. België/Luxemburg Frankrijk Griekenland Italie Verenigd Koninkrijk Duitsland Spanje Oostenrijk Brazilië Israël Turkije Verenigde Staten Overige landen Product Bereidingen van fruit Bevroren fruit Gedroogd fruit Voorlopig verduurz. fruit Vruchtensappen Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland.

257 Se. Uitvoer van verwerkt fruit kg gld kg gld kg gld Totaal EUlanden ) w.o België/Luxemburg Denemarken Frankrijk Griekenland Ierland Italië Verenigd Koninkrijk Duitsland Portugal Spanje Oostenrijk Zweden Finland Verenigde Staten Overige landen Product Bereidingen van fruit Bevroren fruit Gedroogd fruit Voorlopig verduurz. fruit Vruchtensappen Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland. f. Invoer van zuidvruchten, citrusvruchten en noten kg gld kg gld kg gld Totaalzuidvruchten EUlanden ) Overige landen Bananen (vers) Totaalcitrusvruchten Mandarijnen en clémentines Sinaasappelen Citroenen Anderecitrusvruchten Totaal noten (incl.grondnoten) Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Vanaf incl. Oostenrijk, Zweden en Finland.

258 . Sierteeltproducten a. Invoer van sierteeltproducten kg gld kg gld kg gld Totaal Bloembollen, knollen en wortelstokken Rhododendrons Vaste planten Verse anjers Verse rozen Overige verse snijbloemen Afgesneden bloemen, knoppen, gedroogd, gebleekt, enz. Loof, bladeren, twijgen e.d. Stekken (zonder wortels en enten) Fruitbomen en heesters Woudbomen en heesters Andere bomen en heesters Rozestruiken Overige planten, zaailingen en plantgoed Mycelium Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. b. Uitvoer van sierteeltproducten kg gld kg gld kg gld Totaal Bloembollen, knollen en wortelstokken Rhododendrons Vaste planten Verse anjers Verse rozen Overige verse snijbloemen Afgesneden bloemen, knoppen, gedroogd, gebleekt, enz. Loof, bladeren, twijgen e.d. Stekken (zonder wortels en enten) Fruitbomen en heesters Woudbomen en heesters Andere bomen en heesters Rozestruiken Overige planten, zaailingen en plantgoed Mycelium Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

259 . Tuinbouwzaden a. Invoer van tuinbouwzaden gld Totaal w.v. uit België/Luxemburg Frankrijk Italië Spanje Ver. Koninkrijk en Ierland (West)Duitsland ) OostAfrika Verenigde Staten en Canada Overige landen Bloemzaden ) Groentezaden ) Plantuitjes en sjalotten Zaaipeulvruchten Bron: Ned. Vereniging voor Zaaizaad en Plantgoed. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) T/m excl. voorm. DDR. ) Incl. pakketpost. ) Excl. pakketpost. b. Uitvoer van tuinbouwzaden gld Totaal w.v. naar België/Luxemburg Frankrijk Italië Spanje Ver. Koninkrijk en Ierland (West)Duitsland ) Verenigde Staten en Canada Overige landen N Bloemzaden ) Groentezaden ) Plantuitjes en sjalotten Zaaipeulvruchten Bron: Ned. Vereniging voor Zaaizaad en Plantgoed. N:B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) T/m excl. voorm. DDR. ) Incl. pakketpost. ) Excl.pakketpost.

260 . Veeenveehouderijproducten a. Invoer van vee en veehouderijproducten eenheid ) Vee en vlees paarden kalveren overige runderen varkens schapen en geiten paardevlees rund en kalfsvlees hele en halve varkens spek ham overige varkensvlees schape en geitevlees st min gld st min gld st min gld st min gld st min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zuivelproducten melkpoeder condens boter kaas caseïne min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Pluimvee en eieren eendagskuikens overig levend pluimvee vleeskuikens, kippen overig vleespluimvee slachtafval pluimvee broedeieren overige eieren eiproducten st min gld min st min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min st min gld min st min gld min kg min gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

261 b. Uitvoer van vee en veehouderijproducten eenheid ) Vee en vlees paarden kalveren overige runderen varkens schapen en geiten paardevlees rund en kalfsvlees hele en halve varkens spek ham overig varkensvlees schape en geltevlees st min gld st min gld st min gld st min gld st min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zuivelproducten melkpoeder condens boter kaas caseïne min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Pluimvee en eieren eendagskuikens overig levend pluimvee vleeskuikens, kippen overig vleespluimvee slachtafval pluimvee broedeieren overige eieren eiproducten minst min gld min st min gld min kg min gld min kg min gld min kg min gld min st min gld min st min gld min kg min gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de buitenlandse handel. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

262 . Europese Unie. Algemeen a. Bevolking Bevolking aal in min in% van EU per km agrariërs in % van beroepsbev. België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,, ), ),,,, Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar. b. Oppervlakte Oppervlakte Specificatie opp. cultuurgrond aal incl. water ( ha) cultuurgrond ( ha) in % van landareaal in % cult. gr. EU akkeren tuinbouw % blijvend grasland % blijvende gewassen % België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat.

263 . Oppervlakte cultuurgrond, B. Dn. Did Gr. Sp. Fr. Irl L. NL. O. P. Fl. aandeelin %cultuurgrondeu aandeel in %landareaal LEIDLO CBS

264 c. Waarde landbouwproductie en agrarisch inkomen Waarde landbouwproductie in in min. ecu plantaardige producten in % dierlijke producten in% Agrarisch inkomen netto toegevoegde waarde tegen factorkosten in min ecu België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU Bron: Eurostat. d. Prijsindexcijfers ( = ) Opbrengstprijzen landbouwproducten Gezinsconsumptie plantaardige producten dierlijke producten aal Kostenfactoren in de landbouw goederen en diensten t.b.v. lopende productie t.b.v. investeringsgoederen aal België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) ) ) ) *,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) cijfers. e. Aantal agrarische bedrijven Gemiddelde bed rijfsgrootte Totaal Akkeren tuinbouw Blijvend grasland Blijvende gewassen Bosbouw aantal bedrijven (x ) België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) Incl. bedrijven met blijvende gewassen.

265 . Agrarische productie a. Oppervlakte akkerbouwgewassen ( ha) naar gewas, Tarwe Rogge Gerst Haver Korrelmaïs Snijmaïs Aardappelen Suikerbieten België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar. b. Productie akkerbouwgewassen ( ton), Tarwe Rogge Gerst Haver Korrelmaïs Snijmaïs Aardappelen Suikerbieten België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) ) Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar.

266 c. Oppervlakte tuinbouwgewassen ( ha) naar groep van gewassen, Groente ) Fruit Citrusfruit Bloembollen en bloemkwekerijgewassen Boomkwekerijgewassen België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) ) ' Bron: Eurostat. ) W.o. aardbeien. ) Cijfer voorgaand jaar. d. Productie groente en fruit ( ton), Kool Bloemkool Sla Prei Uien Peen Tomaten België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU. * * * * * Komkommers Appelen Peren Kersen Aardbeien Druiven (aal) Sinaasappels België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) ) ) ) ) ) ) ) ) Ó ) ) ) Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar.

267 e. Veestapel ( stuks) Rundvee Schapen Geiten Kippen België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland ) Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) Cijfers uit. f. Aantal bedrijven (x ) met vee, Rundvee Schapen Geiten Varkens Kippen België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland ) Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) Cijfers uit. g. Veehouderijproducten ( ton) Rund/ kalfsvlees Varkensvlees Schapenen geitenvlees Pluimveevlees Boter Kaas Eieren (consumptie) Melkaanvoer) Condens Melkpoeder mager België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU Bron: Eurostat. )Melkaanvoer.

268 . Zelfvoorzieningsgraad enverbruikperhoofd a. Zelfvoorzieningsgraad en verbruik per hoofd plantaardige producten T Zelfvoorzieningsgraad (in %) granen aardappelen suiker (op basis wit) groente fruit (vers) citrusfruit België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU * ) ) ) ) Verbruik per hoofd (in kg per jaar) granen aardappelen suiker (op basis wit) groente fruit (vers) citrusfruit België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU * ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar.

269 b. Zelfvoorzieningsgraad en verbruik per hoofd dierlijke producten België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU Zelfvoorzieningsgraad (in %) rund/ kalfsvlees,,,,,,,,,,,,, varkensvlees,,,,,,,,,,,,, schapenen geitenvlees,,,,,,,,,,,,, Verbruik per hoofd (in kg per jaar) rund/ kalfsvlees,,,,,,,,,,,,, varkensvlees,,,,,,,,,,,,, schapenen geitenvlees,,,,,,,,,,,,, pluimveevlees,,,,,,,,,,, pluimveevlees,,,,,,,,,,,,, eieren (consumptie),,,,,, ),,,,,,, eieren (consumptie),,,,,, ),,,,,,,, melkproducten vers (m.u.v. room),,,,,,,,,,,,,,, melkproducten vers (m.u.v. room),,,,,,,,,,,,,,, boter,,,,,,,,,,,,,,, boter,,,,,,,,,,,,,,, kaas,,,,,,,,,,,,,,, kaas,,,,,,,,,,,,,,, condens,,,,,,,,,,, condens,,,,,,,,,,,,,,, melkpoeder mager,,,,,,,,,,,,,,, melkpoeder mager,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar.

270 . UitvoerEUlanden VAN Frankrijk België/Luxemburg Nederland Duitsland NAAR Koers: ECU = Fr.fr, Fr.fr, B.fr, B.fr, Ned.gld Ned.gld,, D.mark, D.mark, Totaal min ECU Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Totaal agrarische productie Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu zie volgende pagina

271 . Uitvoer EUlanden (vervolg) VAN Italië VerenigdKoninkrijk Ierland Denemarken NAAR Koers: ECU =.lire, It.lire, Eng.pnd Eng.pnd,, Iers pnd, Iers pnd, D.kr D.kr,, Totaal min ECU Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu. Totaal agrarische productie Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu zie volgende pagina

272 . Uitvoer EUlanden (vervolg) VAN Griekenland Portugal Spanje Zweden NAAR Koers: ECU = Gr.dra, Gr.dra, Port.esc, Port.esc, Sp.pes, Sp.pes Zw.kr Zw.kr,,, min ECU Totaal Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Totaal agrarische productie Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu zie volgende pagina

273 . Uitvoer EUlanden (slot) VAN Finland Oostenrijk EU EU NAAR F.mrk F.mrk O.Sch. O.Sch. Koers: ECU =,,,, min ECU Totaal Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Totaal agrarische productie Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Bron: Eurostat.

274 . Gemeenschappelijk marktenprijsbeleideu a. Gemeenschappelijk markt en prijsbeleid voor akkerbouw en veehouderijproducten Het GATTakkoord en de EU In april is het slotakkoord ondertekend van de GATT Uruguayronde over handelsliberalisatie, die zich sinds voortsleepte. De afspraken over de handel in landbouwproducten behelzen onder meer verlaging van de interne steun, vermindering van de steun bij export, verruiming van de markttoegang alsmede regels en normen op veterinair en fytosanitair gebied. Deze afspraken moeten tussen en worden gerealiseerd. Waarschijnlijk zijn de prijsverlagingen die met de Mac Sharryhervorming samenhangen, toereikend voor de EU om aan de reductieverplichting voor de interne steun te voldoen. Voor de meeste producten, behalve voor melk en mogelijk voor rundvlees, is de Mac Sharryhervorming ook voldoende om de GATTafspraken op het gebied van vermindering van de exportsteun en vergroting van de markttoegang te realiseren. De Europese Commissie hoeft dus nauwelijks extra maatregelen te nemen om het eigen herziene landbouwbeleid in overeenstemming te brengen met de verplichtingen van het GATTakkoord. Wel wordt de speelruimte van "Brussel" voor een eigen prijsbeleid en een onbeperkte uitvoer naar de wereldmarkt kleiner. De omvang van de nadelige inkomenseffecten voor de agrarische sector van het GATTakkoord hangt vooral af van de aanpassingen die in de zuivelen rundvleessector nodig zijn. Vanaf ' is de GATT vervangen door de Wereldhandelsorganisatie WTO. AKKERBOUWPRODUCTEN Algemeen In /' is in het kader van de hervorming van het EU landbouwbeleid een nieuwe regeling van kracht geworden waarbij de prijzen in drie jaar worden verlaagd en als compensatie hatoeslaaen worden gegeven. Deze regeling geldt voor granen (w.o. ook snijmais), oliezaden, peulvruchten en lijnzaad (niet van vezelvlas). Met betrekking de toeslagen wordt onderscheid gemaakt tussen grote en kleine producenten, waarbij de grens tussen deze twee groepen in Nederland in de kleigebieden ligt op, ha van de genoemde gewassen en elders op, ha. Grote producenten komen alleen voor de toeslagen in aanmerking wanneer zij een oppervlakte ter grootte van % van het areaal waarvoor hasteun wordt aangevraagd braakleggen. Voor de braakgelegde hectares wordt een vergoeding verstrekt. Voor de hoogte van de diverse toeslagen wordt verwezen naar onderstaand overzicht. Steunbedragen (in gld, per ha) ') Productieregio I Productieregio I grote producenten (algemene regeling) granen,, eiwithoudende gewassen.,, oliehoudende zaden.,, braaklegvergoeding.,, lijnzaad (niet van vezelvlas).,., kleine producenten (vereenvoudigde regeling) alle gewassen ) afhankelijk van politieke besluitvorming prijsvoorstellen /' Granen (zie ook tabel a) Het verkoopseizoen loopt van juli juni. De graanmarkt wordt gereguleerd door middel van een regeling voor het handelsverkeer en een interventiemechanisme. Per juli is het systeem van variabele invoerheffingen vervangen door vaste heffingen. Dit is een konkrete uitwerking van een van de vele afspraken van het GATTakkoord. Deze heffingen worden vervolgens in jaar verlaagd met %. De (vaste) heffingen kunnen worden verhoogd indien de wereldmarktprijzen zeer laag zijn. Hiermee wordt voorkomen dat de EGbescherming onaanvaardbaar laag zou worden. Anderzijds is in een bilateraal akkoord met de VS afgesproken dat deze vaste heffingen nooit de aanleiding mogen zijn een verhoging van de EGbescherming. Immers als de wereldmarktprijzen zeer hoog zijn, zou de EGbescherming zeer sterk kunnen toenemen. Daartoe is een maximale invoerpnjs gedefinieerd. Deze invoerprijs (= wereldmarktprijs + vaste heffing) mag nooit hoger zijn dan % van de interventieprijs in de EG. Indien deze maximale invoerprijs wordt overschreden, wordt de vaste heffing verlaagd. Exportrestituties kunnen worden verleend bij export, teneinde het verschil tussen de EGmarktprijs en de wereldmarktprijs te overbruggen. De restituties kunnen worden gevarieerd naar bestemming. Het exportbeleid beïnvloedt de prijsvorming van granen in de EG. Het interventiemechanisme De interventieprijs vormt de basis van de ondersteuning van het prijsniveau op de EGmarkt. De interventie is in het noorden van de EG slechts mogelijk in de periode november mei. In deze periode worden de interventieprijzen maandelijks verhoogd met een bedrag overeenkomend met de opslag en financieringskosten, te beginnen per november. Bij interventie worden bepaalde eisen gesteld t.a.v. de kwaliteit. Er is geen interventie voor voedertarwe.

275 Fabrieksaardappelen (zie ook tabel h) Voor aardappelen, bestemd voor de zetmeelfabricage is een minimumprijs vastgesteld. Deze minimumprijs is bedoeld om de fabrieksaardappelteler een prijsgarantie te geven en te voorkomen dat de aardappelzetmeelindustrie goedkoper over haar grondstof kan beschikken dan de graanzetmeelindustrie, die door het graanbeleid geconfronteerd wordt met gegarandeerde prijzen. De aardappelzetmeelindustrie ontvangt een zogenaamde evenwichtspremie, mits de minimumprijs is betaald. Het stelsel van verwerkingsrestituties voor zetmeel wordt gehandhaafd. Voor fabrieksaardappelen is in het kader van de hervorming van het landbouwbeleid ter compensatie eveneens een stelsel van toeslagen ingevoerd. De hoogte van de toeslagen bedraagt per ton zetmeel in SSe/CT ca. ƒ, Aan deze toeslagen is géén braaklegverplichting verbonden. De productie van aardappelzetmeel kent nationale contingenten. Het contingent voor Nederland bedraagt ca. ton zetmeel. Kool en raapzaad, zonnebloemzaad, sojabonen en ander vlas dan vezelvlas {o I i e v I a s) (zie ook tabellen a en c) Voor oliehoudende zaden, alsmede voor olie en schroot heeft de EEG in één van de meest vrije invoerregelingen vastgesteld. Bij invoer van deze producten bestaat geen enkele kwantitatieve beperking of heffing, er worden alleen douanerechten toegepast, die gelijk zijn aan % voor zaad, schroot en perskoeken, en tussen,% en % voor olie, afhankelijk van de staat (ruw of geraffineerd), de bestemming (menselijke voeding of industrie) en herkomstland (APSlanden, A.C.S.landen enz.). Gedroogde voedergewassen (zie ook tabel c) Voor deze groep eiwithoudende grondstoffen, waaronder begrepen gras, vlinderbloemigen en dergelijke, is m.i.v. april een nieuw steunsysteem van kracht waarbij een vast steunbedrag van ƒ, ecu/ton kunstmatig gedroogd product wordt betaald. Voor zongedroogd product is dit bedrag ƒ, ecu/ton. Er is een maximaal gegarandeerde hoeveelheid (MGH) ingesteld van ton en een voor Nederland nationale gegarandeerde hoeveelheid NGH van ton. Bij overschrijding van het MGH %, worden alle lidstaten met hetzelfde % gekort. Boven een overschrijding van % wordt de steun additioneel verlaagd in uitsluitend die lidstaten die zijn NGH heeft overschreden. Zaaizaden (zie ook tabel c) Om de producenten van zaaizaad van onder meer grassen, vlinderbloemigen en lijnzaad een billijk inkomen te kunnen garanderen wordt jaarlijks voor een deel van de productiekosten compensatie gegeven door het verlenen van een steunbedrag per kg zaad. De hoogte van de steunbedragen voor grassen en vlinderbloemigen varieert al naar gelang van de soort. Suiker (zie ook tabel b) De grondslagen voor de ordening van de suikermarkt hebben o.m. betrekking op het prijsniveau en de beperking van de prijs en afzetgarantie. Voorzien is in een richtprijs voor witte suiker, interventieprijs voor witte en ruwe suiker. Van de interventieprijs voor suiker wordt een basisprijs voor suikerbieten afgeleid. De invoer uit derde landen wordt belast met een vast invoerrecht, dat voor suiker en melasse eventueel verhoogd kan worden met een aanvullend recht. Bij uitvoer naar derde landen kunnen op witte en ruwe suiker alsmede op verwerkte producten restituties worden verleend. De zgn. quoteringsregeling kan voor Nederland als volgt worden samengevat: a. Het basisquotum (Aquotum) ad. ton witte suiker kan jaarlijks rechtstreeks op de gemeenschappelijke markt worden afgezet. b. Boven het basisquotum is een extra quotum (Bquotum) vastgesteld van. ton.deze hoeveelheid kan eveneens op de gemeenschappelijke markt worden afgezet. c. De hoeveelheid suiker geproduceerd boven het maximumquotum (A + B), aangeduid als Csuiker, moet buiten de EG tegen wereldmarktprijs worden afgezet. d. De kosten om de overschotten te ruimen worden door de telers en suikerindustrie middels een stelsel van productieheffingen opgebracht. De productieheffing op A/B suiker bedraagt maximaal %. Indien noodzakelijk kan over de B suiker nog een productieheffing van %% worden opgelegd. Is ook deze productieheffing ontoereikend om de kosten te dekken dan kan over de ale productieheffingen nog een extraheffing worden opgelegd dat alle kosten gedekt zijn. Suikerbieten (zie ook tabel b) Evenals de suikerproductie is ook de bietenproductie verdeeld in A, B en Cbieten. Voor A/B bieten worden jaarlijks basis en minimumprijzen vastgesteld. Deze minimumprijzen voor A en Bbieten bedragen resp. en,% van de basisprijs. Bij het contracteren van de suikerbieten kunnen de suikerondernemingen kiezen voor een regeling waarbij voor elke teler afzonderlijk onderscheid wordt gemaakt tussen te leveren A, B en Cbieten (contractenstelsel) of voor het zgn. mengprijssysteem waarbij geen onderscheid wordt gemaakt en waarbij de telers de gemiddelde via de suikerregeling gerealiseerde prijs ontvangen. In Nederland is t/m / het mengprijssysteem toegepast en inde jaren / t/m /" het contractenstelsel. Vanaf het oogstjaar /' is het mengprijssysteem weer ingevoerd. Vanaf het verkoopseizoen /* is in Nederland een suikerquotering per individuele teler ingesteld (het zgn. bewaakte mengprijssysteem). Dit bewaakt mengprijssysteem voor ton witte suiker zal een suikerbietenareaal leiden dat ligt tussen de en ha. Het niet toepassen van het communautaire contractenstelsel in Nederland wordt jaarlijks door de Minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij goedgekeurd.

276 VEEHOUDERIJPRODUCTEN Melk en zuivelprodukten (zie ook tabellen a en b) In het kader van de gemeenschappelijke marktordening voor melk en zuivelproducten wordt naast een systeem van heffingen en restituties in het handelsverkeer met derde landen, jaarlijks voorzien in: a. Een gemeenschappelijke richtprijs voor melk met,% vet; b. Interventieprijzen voor boter en mager melkpoeder; c. Toeslagen ter ondersteuning van de prijzen van vloeibare ondermelk en mager melkpoeder voor veevoederdoeleinden; d. Toeslagen voor afzet van boter aan bakkerijen en ijsfabrieken. Ook is voorzien in subsidieregelingen voor de schoolmelkvoorziening en voor de verkoop van boter aan personen die sociale bijstand genieten. Daarnaast kan een bepaald kwantum boter uit de markt of de interventievoorraad tegen verlaagde prijs aan de consument beschikbaar worden gesteld. Ter verbetering van het evenwicht op de zuivelmarkt werd met ingang van het melkprijsjaar /' besloten een heffing te leggen op elke liter melk die boven een bepaalde referentiehoeveelheid wordt geproduceerd. Het bedrag van deze heffing was aanvankelijk vastgesteld op % van de richtprijs maar is verhoogd %. De uitwerking van de regeling, die vijf jaar gold, verschilt van lidstaat lidstaat. In principe is de referentiehoeveelheid voor het jaar /' vastgesteld op de productie van vermeerderd met %. Voor /' werd de referentiehoeveelheid t.o.v. /' % extra verlaagd. Voor Nederland kwam dit neer op een gemiddelde verlaging in /' met,% ten opzichte van het niveau van. Deze vermindering werd gerealiseerd door alle Nederlandse melkveehouders in principe een productiekorting op te leggen van,% en vervolgens,% weer toe te kennen aan moeilijke gevallen (o.a. bedrijven die recentelijk hadden geïnvesteerd, calamiteitsgevallen en veehouders die hun productie de laatste jaren nauwelijks hadden uitgebreid). De nationale quota werden per april met % en m.i.v. april met % verder verlaagd. Om dit te bereiken is een regeling ingesteld voor de opkoop van quota, waarvoor gedurende jaar een premie van cent per kg melk wordt verstrekt. Daarnaast werd per april een deel van de quota (%) geschorst, waarvoor de melkveehouders een tegemoetkoming krijgen van cent per kg geschorst quotum. Per april werd de geschorste hoeveelheid verhoogd,% en vervolgens in weer verlaagd,%. De superheffing werd verhoogd % van de richtprijs. Per ' werden de quota op europees niveau met % gekort. Voor Nederland betekende dit (mede door de SLOM en zure producten problematiek) een korting van,%. Inmiddels is besloten de regeling in ieder geval het jaar te handhaven. Ook voor de zuivelsector betekent het GATTakkoord een ingrijpende wijziging. Zo werden de variabele invoerheffingen vervangen door vaste tarieven en werden hoeveelheids en budgetbeperkingen ingevoerd waar het de gesubsidieerde export betreft. Rund en kalfsvlees (zie ook tabel a) De slachtveemarkt wordt op de eerste plaats beschermd door invoerrechten geheven op invoer uit derde landen. De gemeenschappelijke markt voorziet verder in een jaarlijks vast te stellen interventieprijs voor volwassen slachtrunderen. Verder is er onder andere een premie voor zoogkoeien en een premie voor vleesstieren vastgesteld. Tenslotte wordt de uitvoer naar derde landen ondersteund door restituties. In en uitvoer Met ingang van juli zijn de in en uitvoerregelingen ten gevolge van de GATT implementatie, ingrijpend gewijzigd. Op de eerste plaats dwingt de GATTimplementatie de EU een aanpassing van het restitutiestelsel. De gesubsidieerde rundvleesexport vanuit de EU mag in maximaal.. ton bedragen en moet verder worden teruggebracht met. ton aan (de op basis van afgegeven certificaten geschatte export in bedraagt ca... ton). Gegeven de budgetverplichting en de verplichting inzake het exportvolume bedraagt de maximumsubsidie bij export. ECU/ton in het mobiele jaar en zal deze in de implementatieperiode moeten worden teruggebracht een bedrag van. ECU/ton in het finale jaar. De variabele heffingen worden vervangen door vaste heffingen. In het finale jaar van de implementatieperiode bedraagt het invoerrecht,% ad valorem plus een bedrag van.. ECU/ton afhankelijk van de snit. Voor runderkarkassen is het invoerrecht in het eerste jaar van toepassing % ad valorem plus een specifiek recht van ECU/ton. Dit bedrag zal in zijn verlaagd met % de voornoemde,%plus een specifiek bedrag van. ECU/ton. Alle tarieflijnen voor rundvleesinvoer in de EU vormen onderdeel van de speciale vrijwaringsclausule voor agrarische producten. Invoerregelingen De rundvleessector kent een vrij groot aantal bijzondere invoerregelingen. Deze regelingen zijn allen geconsolideerd in de recente GATT overeenkomst. Het normale invoerregime bestaat uit een douanerecht vermeerderd met een vaste landbouwheffing. Bij de bijzondere invoerregelingen kan vlees worden ingevoerd tegen een verlaagde landbouwheffing of zonder heffing of tegen een verlaagd douanetarief. Voor de verwerkende industrie bestaan er bijvoorbeeld mogelijkheden om onder bepaalde voorwaarden indien er in de EG een tekort aan voor verwerking geschikt vlees wordt vastgesteld tegen verlaagde heffing resp. zonder heffing bevroren vlees te importeren. Voor,, en is geen tekort vastgesteld met als gevolg dat er geen import in het kader van deze regeling kan plaatsvinden. Verder is onder meer voorzien in een regeling waarbij tegen een gereduceerde heffing de invoer van jonge mannelijke runderen voor de mesterij uit derde landen kan plaatsvinden. Ook opent de EG onder meer jaarlijks in GATTlanden een invoercontingent voor bevroren vlees. Dit contingent is vrij van heffingen. Prijswaarneming De gemiddelde marktprijs in de EG wordt verkregen door de gemiddelde marktprijzen in de lidstaten te middelen, waarbij de omvang van de rundveestapel in de afzonderlijke landen als wegingsfactor wordt gebruikt. De Nederlandse prijzen wegen zodoende mee voor,%.

277 Interventie De EGregeling voor rundvlees voorziet in het treffen van gezamenlijke interventiemaatregelen, t.w. steunverlening aan particuliere opslag en aankopen door interventiebureaus. Deze interventiemaatregelen kunnen worden genomen voor volwassen runderen, alsmede voor vers of gekoeld vlees daarvan, aangeboden in de vorm van hele en halve dieren. Slechts vlees van origine uit de Gemeenschap en afkomstig van volwassen mannelijke runderen kan worden aangekocht. Sedert april wordt alleen de phjswaarneming op basis van het communautaire indelingsschema gehanteerd bij het nemen van maatregelen ten aanzien van interventie. Voor de periode van juli juni heeft de Raad de interventieprijs als volgt vastgesteld: ƒ, per kg geslacht gewicht voor de periode van juli t/m juni ; ƒ, per kg geslacht gewicht voor de periode van juli t/m juni ; ƒ, per kg geslacht gewicht voor de periode van juli t/m juni. In de praktijk wordt bij interventie aangekocht tegen een prijs beneden de interventieprijs. In heeft de Raad bij de herziening van de marktordening een nieuw stelsel vastgesteld dat als volgt werkt: Interventieregeting : Art basisverordening rundvlees / Normale regeling Indien gedurende een periode van opeenvolgende weken aan de volgende voorwaarden is voldaan kan rundvlees in openbare opslag worden genomen.. Gemiddelde marktprijs in de Gemeenschap lager dan % van de interventieprijs.. Gemiddelde marktprijs in de betreffende Lidstaat of staten lager dan % van de interventieprijs. Middels B.C. procedure wordt vastgesteld welke kwaliteiten worden overgenomen, hoeveel er wordt overgenomen en wordt de overnameprijs bepaald. Offertes die zijn gedaan tegen een prijs die hoger ligt dan de marktprijs in de betreffende Lidstaat plus een op basis van objectieve criteria vast te stellen bedrag (de verwerkingsmarge) worden niet geaccepteerd. Indien gedurende een periode van opeenvolgende weken aan de volgende voorwaarden is voldaan besluit de Commissie rundvlees in openbare opslag te nemen in het kader van deze regeling:. De gemiddelde marktprijs in de Gemeenschap is lager dan %;. De prijs in een Lidstaat lager is dan %. ledere offerte gedaan tegen een prijs die niet lager ligt dan de marktpijs in de betreffende Lidstaat plus de verwerkingsmarge wordt geaccepteerd. Steun kan ook worden verleend in het kader van de regeling voor de particuliere opslag van rundvlees van volwassen runderen. In,, en is de P.O. regeling niet ingezet. Premieregelingen De marktordening rundvlees kent verder een tweetal premieregelingen. Met aantal premies dat per producent kan worden uitbetaald is beperkt GVE/havoederoppervlakte. a. De premie voor het aanhouden van zoogkoeien. Teneinde hun inkomen op peil te houden, kan aan ondernemers die zoogkoeien voor de productie van kwaliteitsrundvlees houden een premie worden toegekend. Het maximum aantal premies dat per producent kan worden uitgekeerd wordt beperkt door zijn individuele referentiehoeveelheid. Deze referentiehoeveelheid wordt per Lidstaat bepaald op basis van het aantal premies dat in, of is betaald. b. Een speciale premie wordt toegekend aan producenten van mannelijke dieren. Deze producenten kunnen per dier maal één premie aanvragen. De eerste keer als het dier de leeftijd van maanden heeft bereikt, de tweede keer als het dier de leeftijd van maanden heeft bereikt. Deze premie wordt per leeftijdsbranche en per producent maximaal dieren toegekend. Wanneer het aal aantal dieren waarvoor een premie is aangevraagd een bepaalde referentiehoeveelheid overschrijdt (voor Nederland ca.. st.) wordt het aantal dieren dat voor premie in aanmerking komt in het betrokken jaar per producent evenredig verminderd. Varkensvlees (zie ook tabel a) In en uitvoer Met ingang van juli is onder andere voor de intensieve veehouderijproducten het GATTakkoord van kracht geworden. Met ingang van die datum is de gesteunde export aan een maximum gebonden qua hoeveelheid en budget. Het systeem van variabele heffingen en sluisprijzen is met ingang van die datum vervangen door vaste invoertarieven die aan een maximum zijn gebonden. Tot slot dient te worden voorzien in minimum markttoegang voor varkensvlees vanuit derde landen. Uitvoer In het kader van het GATTakkoord mag de gesteunde export voor nog maar maximaal ton bedragen. In mag dit nog maximaal ton zijn. Het maximale budget voor uitvoer (restituties) mag voor miljoen ECU bedragen aflopend naar miljoen ECU in.

278 Invoer Er bestaan een aantal invoercontingenten waarmee tegen een verlaagd gemeenschappelijk douanetarief kan worden ingevoerd. De Europese Commissie beheert deze contingenten door middel van in voercertificaten. Buiten deze contingenten is invoer mogelijk, maar tegen volledig douanetarief. Dit betreft met name slachtafvallen. Vooruitlopend op een toetreding de EU zijn er met diverse Midden en Oosteuropese landen associatieakkoorden afgesloten: Hongarije, Polen, Slowakije, Tsjechië, Bulgarije, Roemenië. Per juli geldt voor de betrokken landen een schorsing van het volledig douanerecht van %. In het kader van de overeenkomsten van de EU met Estland, Letland en Litouwen kunnen beperkte hoeveelheden geslachtpluimvee tegen een schorsing van % van het douanerecht ingevoerd worden. De EU heeft met Hongarije voor bepaalde hoeveelheden van bepaalde producten overeenstemming bereikt over additionele preferenties. Het douanetarief dat hiervoor geldt komt overeen met de volledige heffing van voor de inwerkingtreding van het GATTakkoord. Ter compensatie van het door de EU gevoerde oliezaden regime is in het kader van het GATTakkoord afgesproken dat voor een aantal producten meer markttoegang moest worden geboden. Voor varkensvlees werd om deze reden per juli een jaarlijks invoercontingent geopend van ton verse karbonadestrengen en bevroren buiken. Deze producten kunnen zonder douanerecht worden ingevoerd. In het kader van de GATTafspraken in overeengekomen dat de EU invoer tegen verlaagd douanerecht (% basistarief) mogelijk maakt voor karbonadestrengen en varkenshaasjes. In het eerste GATTjaar gaat het om respectievelijk en ton oplopend naar respectievelijk ton in het laatste GATTjaar (). Interventie Teneinde een aanzienlijke prijsdaling te vermijden of in te perken kunnen gezamenlijke interventiemaatregelen worden genomen te weten aankopen door interventiebureaus en/of steunverlening aan particuliere opslag. Voor geslachte varkens wordt een basisprijs vastgesteld voor een bepaalde standaardkwaliteit. Deze prijs komt overeen met de gemiddelde productiekosten, inclusief slachtkosten. Deze basisprijs voor geslachte varkens van klasse E en R is van toepassing voor de periode juli t/m juni. De basisprijs bedraagt momenteel, ECU ton. Wanneer op de representatieve markten van de Gemeenschap het gewogen gemiddelde van de nationale rekenkundige prijzen van de lidstaten, waarin Nederland voor,% mee weegt, lager komt te liggen dan % van de basisprijs en indien mag worden aangenomen dat deze situatie duurzaam is, dan kunnen interventiemaatregelen worden genomen. Indien wordt besloten aankopen door interventiebureaus dan worden de aankoopprijzen vastgesteld tussen en % van de basisprijs. In de regel wordt als interventiemaatregel alleen de steunverlening aan particuliere opslag gehanteerd. Communautair indelingsschema voor geslachte varkens De basisprijs voor varkensvlees is gerelateerd aan een bepaalde standaardkwaliteit voor varkensvlees. Deze standaardkwaliteit is gebaseerd op het communautair indelingsschema voor geslachte varkens. Bij dit schema wordt uitgegaan van handelsklassen gebaseerd op het percentage mager vlees van varkenskarkassen, de zogenaamde SEUROPindeling (S voor hoogste % en P voor laagste % vlees). De standaardkwaliteit is nu gebaseerd op klasse E. Dit schema heeft in de eerste plaats doel de noteringen voor geslachte varkens op een gemeenschappelijke grondslag te laten plaatsvinden en deze noteringen vergelijkbaar te maken, om zo de instrumenten van de marktordening uniform te kunnen toepassen. Hierdoor wordt ook een vlotter intracommunautair handelsverkeer van varkensvlees mogelijk en wordt de productie gericht op kwaliteitsverbetering. Schapevlees (zie ook tabel a) De EGmarktordening voor schapen, in werking getreden op oktober, voorziet in een jaarlijks vast te stellen basisprijs voor geslachte schapen, vers of gekoeld, en een premie en interventieregeling voor producenten van schapevlees. In en uitvoer Maandelijks wordt een heffing vastgesteld bij invoer van schapevlees uit derde landen. De heffing is gelijk aan het verschil tussen de naar het seizoen gedifferentieerde basisprijs en de aanbiedingsprijs francogrens van de Gemeenschap verhoogd met het douanerecht. Onder het GATT is echter bepaald dat de import van schapevlees met een invoerrecht van maximaal % belast mag worden. Mede hierom is de EG overgegaan een systeem van vrijwillige importbeperkingen {VRA's) met de belangrijkste exporteurs. In ruil voor deze beperkingen heeft de EG voor het toegestane quantum het recht % beperkt. In is voor een aantal landen het autonoom recht op % vastgesteld,met een verdere beperking van de in te voeren hoeveelheden. Tevens is een prijsbewakingssysteem voor import uit deze landen geïntroduceerd. De VRA's zijn sinds juli omgezet in tariefcontingenten. Bij uitvoer kan een restitutie worden verleend welke kan variëren naar gelang de bestemming. Het restitutieregime wordt echter niet gehanteerd en is in afgeschaft. Bij de hervorming van de marktordening voor schapevlees in is het interventiesysteem gewijzigd. Het is niet langer mogelijk interventie over te gaan. Slechts de steunverlening aan de particuliere opslag is gehandhaafd. Premieregeling Teneinde de producent schadeloos te stellen voor inkomensverlies als gevolg van de vrijmaking van het handelsverkeer is een premiestelsel ingesteld. De hoogte van de premie wordt bepaald door het verschil tussen de basisprijs en de gemiddelde marktprijs voor zware lammeren. Dit verschil (inkomensverlies) wordt vermenigvuldigd met een coëfficiënt, die de geproduceerde hoeveelheid zware lammeren per ooi aangeeft. Indien men lichte lammeren in plaats van zware lammeren produceert krijgt men slechts % van de premie. Als producent van lichte lammeren wordt beschouwd iedere schapenhouder die melk van ooien of zuivelproducten op basis van melk van ooien verkoopt. De definitie voor het verkoopseizoen van voor de premie in aanmerking komende ooien, luidt: "elk vrouwelijk schaap dat tenminste een keer heeft gelammerd of tenminste een jaar oud is."

279 Met ingang van is het aantal premies dat per producent kan worden uitgekeerd een per producent vastgesteld maximum. Dit maximum is per producent bepaald op basis van het in betaalde aantal premies. Het maximum aantal dieren dat per bedrijf voor de premie in aanmerking komt is beperkt een referentiehoeveelheid met als bovengrens ooien ( ooien voor de producenten in de probleemgebieden). Boven deze maxima wordt een premie van % uitgekeerd. Met ingang van zal de bovengrens van / ooien worden opgeheven. In probleemgebieden wordt een toeslag op de ooipremie uitgekeerd. Eieren en pluimveevlees In en uitvoer Met ingang van juli is onder andere voor de intensieve veehouderijproducten het GATTakkoord van kracht geworden. Met ingang van die datum is de gesteunde export aan een maximum gebonden qua hoeveelheid en budget. Het systeem van variabele heffingen en sluisprijzen is met ingang van die datum vervangen door vaste invoertarieven die aan een maximum zijn gebonden. Tot slot dient te worden voorzien in minimum markttoegang voor eieren en pluimveevlees vanuit derde landen. Eierenuitvoer In het kader van het GATTakkoord mag de gesteunde export voor nog maar maximaal ton bedragen. In mag dit nog maximaal ton zijn. Het maximale budget voor uitvoer (restituties) mag voor miljoen ECU bedragen aflopend naar miljoen ECU in. Eiereninvoer Er bestaan een aantal invoercontingenten waarmee tegen een verlaagd gemeenschappelijk douanetarief kan worden ingevoerd. De Europese Commissie beheert deze contingenten door middel van invoercertificaten. Buiten deze contingenten is invoer mogelijk, maar tegen volledig douanetarief. Eventueel kan een aanvullend tarief ingesteld worden voor invoer die buiten de diverse invoercontingenten om wordt ingevoerd (speciale vrijwaringsmaatregelen). Vooruitlopend op een toetreding de EU zijn er met diverse Midden en Oosteuropese landen associatieakkoorden afgesloten: Hongarije, Polen, Slowakije, Tsjechië, Bulgarije, Roemenië. Per juli geldt voor de betrokken landen een schorsing van het volledige douanerecht van %. In het kader van de GATTafspraken is overeengekomen dat de EU invoer tegen verlaagd douanerecht (% basistarief) mogelijk maakt van eieren/eiproducten. Inhet eerste GATTjaar gaat het om ton oplopend naar ton in het laatste GATTjaar (). Pluimveevleesuitvoer In het kader van het GATTakkoord mag de gesteunde export voor nog maar maximaal ton bedragen. In mag dit nog maximaal ton zijn. Het maximale budget voor uitvoer (restituties) mag voor miljoen ECU bedragen aflopend naar miljoen ECU in. Pluimveevleesinvoer Er bestaan een aantal invoercontingenten waarmee tegen een verlaagd gemeenschappelijk douanetarief kan worden ingevoerd. De Europese Commissie beheert deze contingenten door middel van invoercertificaten. Buiten deze contingenten is invoer mogelijk, maar tegen volledig douanetarief. Eventueel kan een aanvullend tarief ingesteld worden voor invoer die buiten de diverse invoercontingenten om wordt ingevoerd (speciale vrijwaringsmaatregelen). Vooruitlopend op een toetreding de EU zijn er met diverse Midden en Oosteuropese landen associatieakkoorden afgesloten: Hongarije, Polen, Slowakije, Tsjechië, Bulgarije, Roemenië. Per juli geldt voor de betrokken landen een schorsing van het volledige douanerecht van %. In het kader van de overeenkomsten van de EU met Estland, Letland en Litouwen kunnen beperkte hoeveelheden geslacht pluimvee tegen een schorsing van % van het douanerecht ingevoerd worden. Ter compensatie van het door de EU gevoerde oliezadenregime is in het kader van het GATTakkoord afgesproken dat voor een aantal producten meer markttoegang moest worden geboden. Het betreft hier vlees uit Thailand, Brazilië en overige landen. Per juli is een jaarlijks invoercontingent geopend van ton pluimveevlees en ton kalkoenvlees. Deze producten kunnen zonder douanerecht worden ingevoerd. In het kader van de GATTafspraken is overeengekomen dat de EU invoer tegen verlaagd douanerecht (% basistarief) mogelijk maakt. Vanaf juli zullen nieuwe contingenten geopend worden die in uitkomen op ca. ton. Voor bepaalde pluimveevleesproducten uit de zogenaamde ACSlanden (Afrika, het Caribisch Gebied en de Stille Oceaan) is een tweetal contingenten opengesteld. In het kader van deze regeling kunnen producten tegen een verlaagd douanerecht van % in de EU ingevoerd worden. Bij invoer van pluimveeproducten uit de zogenaamde Landen en Gebieden overzee (LGO) hoeven sinds geen landbouwheffingen of invoerrechten afgedragen te worden. Interventie pluimvee en eieren In een interventiebeleid is voor de sectoren eieren en pluimveevlees niet voorzien. Verordeningen handelsnormen voor eieren en voor vlees van pluimvee. In juni zijn handelsnormenverordeningen voor eieren en voor vlees van pluimvee vastgesteld. Deze kwaliteitsregelingen zijn per juli van toepassing geworden. De handelsnormenverordeningen voor eieren en voor vlees zijn met ingang van januari aangepast in verband met de toetreding van Finland, Zweden en Oostenrijk de Europese Unie. Voor Zweden geldt dat dat land zijn eigen regelingen januari mag blijven toepassen. Exporteurs naar Zweden dienen echter de EUhandelsnormen toe te passen.

280 Handelsnormen voor eieren De nieuwe handelsnormenverordening eieren vervangt de gemeenschappelijke kwaliteitsregeling eieren van. In de Raadsverordening wordt aangegeven welke kwaliteitsklassen er zijn, wat op eieren en verpakkingen vermeld mag en moet worden en hoe eieren verhandeld moeten worden. In de uitvoeringsverordening van de Europese Commissie zijn verder bepalingen opgenomen die betrekking hebben op: de frequentie van verzameling, levering en behandeling van eieren. Ophalen van eieren bij producenten dient tenminste elke derde werkdag te geschieden. Eieren die bestemd zijn om met de vermelding "Extra" te worden verhandeld, dienen dagelijks te worden opgehaald of te worden geleverd; kwaliteitscriteria en gewichtsklassen. Aangegeven is met welke criteria speciaal rekening moet worden gehouden voor iedere kwaliteitsklasse. De eieren worden ingedeeld in drie kwaliteitsklassen: Klasse A: verse eieren waarbij de hoogte van de luchtkamer niet meer dan mm mag bedragen. Bij eieren waarop de vermelding "Extra" wordt aangebracht mag de luchtkamer niet meer dan mm hoog zijn. Klasse B: eieren van tweede kwaliteit (hoogte luchtkamer max. mm hoog) of verduurzaamde eieren of koelhuiseieren. Klasse C: uitgesorteerde eieren die niet voldoen aan de eisen voor eieren van de klassen "A" en "B". Deze eieren zijn bestemd voor de levensmiddelenindustrie. Aan de bestaande gewichtklasseindeling is een klasse "O" toegevoegd, overeenkomend met een gewicht per ei van gof meer. gegevens betreffende de aanduidingen op eieren en de verpakkingen daarvan. Facultatieve vermeldingen op verpakkingen met legdatum en de "tenminste houdbaar " datum. Voor Aeieren is vermelding van de "tenminste houdbaar " datum verplicht. De vermelding van de verpakkingsdatum is verplicht bij eieren van andere klasse dan A en bij eieren uit derde landen. Verpakkingen moeten een duidelijk leesbaar advies aan de consument dragen de eieren na aankoop gekoeld te bewaren. Op Aeieren kunnen in principe dezelfde vermeldingen als bij de verpakkingen worden gebruikt, echter in afgekorte vorm. er zijn bepalingen opgenomen aangaande alternatieve houderijsystemen voor leghennen te weten: volièreeieren, scharreleieren, eieren van hennen met vrije uitloop, eieren van hennen met vrije uitloop extensief systeem. Handelsnormen voor vlees van pluimvee In de Raadsverordening handelsnormen voor vlees van pluimvee worden communautaire handelsnormen vastgesteld voor bepaalde soorten en aanbiedingsvormen van vlees van pluimvee. De verordening is van toepassing op vlees van de volgende diersoorten: hanen en kippen, eenden, ganzen, kalkoenen en parelhoenders, waarvan het vlees geen andere behandeling dan een koelbehandeling heeft ondergaan. In de uitvoeringsverordening van de Europese Commissie zijn de definities voor hele dieren van bovengenoemde diersoorten en voordelen daarvan opgenomen. Vlees van pluimvee wordt ingedeeld in categorie A of categorie B, naar gelang van de bevleesdheid en de uiterlijke verschijningsvorm vna de karkassen of delen. Hele dieren mogen in een van de volgende bewerkingstoestanden worden aangeboeden: ontdarmd, panklaar of grillklaar/spitklaar. Vlees van pluimvee wordt in een van de volgende staten in de handel gebracht: vers, bevroren of diepgevroren. Voorverpakt bevroren of diepgevroren vlees van pluimvee wordt ingedeeld naar gewichtsklasse. Voorts zijn nadere regels vastgesteld met betrekking de facultatieve aanduiding van de gebruikte koelmethode en de facultatieve aanduiding van het gebruikte houderijsysteem. Er zijn alternatieve houderijsystemen onderscheiden: a) gevoerd met %; b) scharrel binnengehouden; c) scharrel met uitloop;d) boerenscharrel met uitloop; en e) boerenscharrel met vrije uitloop.

281 b. Gemeenschappelijk Markt en prijsbeleid voor verse en verwerkte groente en fruit Op januari zijn voor verse en verwerkte groente en fruit nieuwe gemeenschappelijke marktordeningen (GMO's) in werking getreden. Deze worden hieronder samengevat. Aan het eind van deze paragraaf is een lijst opgenomen van producten die onder de GMO's vallen. VERSE GROENTE EN FRUIT KWALITEITSNORMEN Gemeenschappelijke kwaliteitsnormen zijn mogelijk. De bestaande VN/ECE (=Economische Commissie voor Europa)normen vormen hiervoor de basis. Via de procedure van het beheerscomité worden de normen vastgesteld. De Commissie kan via een beheerscomitéprocedure de hierna volgende lijst uitbreiden. De normen gelden in principe in alle handelsstadia. Uitzonderingen zijn mogelijk (bijv. directe verkoop van de teler aan de consument, leveringen aan pakstations). Lijst verse producten kwaliteitsnormen Groente Fruit Artisjokken Asperges Aubergines Andijvie en krulandijvie Bleekselderij Bloemkool Courgettes Doperwten Knoflook Komkommers Paprika's Prei Sla Sluitkool Snij en slabonen Spinazie Spruiten Tomaten Uien Witlof Wortelen Aardbeien Abrikozen Advocaten Appelen en peren Citrusvruchten Tafeldruiven Kersen Kiwi's Meloenen Perziken Pruimen Watermeloenen Noten in de dop Amandelen in de dop Hazelnoten in de dop TELERSVERENIGINGEN (T.V.) Een T.V. is een door de telers opgericht rechtspersoon. Productgroepen Voor de volgende productgroepen zijn T.V.en mogelijk: groente en fruit (universeel) fruit groente producten bestemd voor verwerking citrusfruit noten champignons Lidstaten kunnen T.V.en oude stijl erkennen, wanneer zij erkend zijn voor de toepassing van de nieuwe GMO (). Doelstelling van de T.V. Een T.V. zorgt ervoor dat de productie en kwaliteit worden afgestemd op de vraag, dat het aanbod van de leden geconcentreerd in de handel komt, dat de productiekosten omlaag gaan en dat de productieprijzen zich reguleren, dat de landbouwpraktijk, de productietechnieken en het afvalbeheer milieuvriendelijk zijn, de kwaliteit van water, bodem en landschap wordt beschermd en de biodiversiteit wordt behouden en bevorderd. Erkenning van de T.V. Om een erkenning te krijgen moet: aan in de statuten vastgelegde voorschriften zijn voldaan, het bewijs geleverd worden dat de T.V. een minimum aantal leden heeft en een minimum omvang van de verkoopbare productie, er voldoende garanties zijn voor de uitvoering, de duur en de doelmatigheid van het optreden van de T.V., de T.V. daadwerkelijke bijstand aan haar leden geven voor: + milieuvriendelijk produceren, + technische hulpmiddelen voor de opslag, + verpakking en afzet van producten, + inrichtingseisen voor commercieel, boekhoudkundig en budgettair beheer. De T.V. dient het erkenningsverzoek in bij de bevoegde autoriteit. In Nederland is dat het productschap. Aan de hand van de bewijzen wordt daar binnen maanden over beslist. Het productschap kan de erkenning altijd weer intrekken als bij controle blijkt dat de T.V. zich niet aan de eisen houdt. De Commissie wordt over het besluit geïnformeerd. Die kan op haar beurt ook controles uitvoeren. T.V.en oude stijl die nog niet voldoen aan de nieuwe voorwaarden voor erkenning kunnen vanaf januari maximaal jaar nog een communautaire interventievergoeding krijgen. Dit kan verlengd worden jaar wanneer voor het einde van de periode van jaar: een actieprogramma voor erkenning nieuwe stijl is ingediend, in het actieprogramma een actiefonds is opgenomen, de T.V. zich er toe verbindt het actieprogramma binnen jaar uit te voeren. Voldoet de T.V. hier niet aan dan verliest zij de erkenning.

282 Nieuwe T.V.en krijgen vanaf januari jaar voor een erkenning. Zij moeten voor erkenning nieuwe stijl ook een trapsgewijs programma indienen bij de bevoegde autoriteit. De periode van jaar gaat in vanaf het moment dat het programma is ingediend. De T.V. in oprichting kan gedurende deze jaar dan een voorlopige erkenning krijgen. Lidstaten kunnen gedurende deze periode financiële steun geven voor de start en de administratieve werking van de T.V.. Ook kan steun gegeven worden voor speciale leningen voor gedeeltelijke investeringsfinanciering. Deze steun wordt vergoed door de EU. Actiefonds Doel actiefonds T.V.en nieuwe stijl kunnen financiële EUsteun krijgen als zij een actiefonds hebben dat gevormd is uit effectieve financiële bijdragen van de leden. De EUbijdrage is gemaximaliseerd een percentage van de afgezette hoeveelheid of omzet. Ook de effectieve bijdragen van de telers moeten gerelateerd zijn aan de omzet of hoeveelheid daadwerkelijk verkochte producten. Het actiefonds is bestemd voor onder bepaalde voorwaarden (zie hierna "interventies") financiering van uit de markt genomen producten, financiering van een operationeel programma. Financiering interventies Als het operationele programma is goedgekeurd mag de T.V. uit het fonds: interventievergoedingen betalen voor producten waarvoor geen volledige communautaire vergoeding bestaat, een toeslag geven boven op de EUinterventievergoeding. Deze toeslag is wel aan een maximum gebonden. Vanaf het moment dat het programma is goedgekeurd mag in het eerste jaar maximaal % van het fonds voor de interventievergoeding bestemd worden. Vanaf het zesde jaar bedraagt dit nog slechts %. (Afbraakritme %, %, %, %, % en %). Doelstelling operationeel programma Het operationele programma moet o.m. betrekking hebben op: het product verbetering van de kwaliteit, verhoging van de handelswaarde, verkoop bevorderen bij de consument, ontwikkeling van een milieuvriendelijke en biologische productiekolom, ontwikkeling van geïntegreerde teelt of andere milieuvriendelijke productiemethoden, beperking van uit de markt genomen hoeveelheden. de leden toepassing van maatregelen voor milieuvriendelijke technieken bij teelt en beheer van gebruikt materiaal. financiële plannen plannen voor inschakeling van personele en technische hulpmiddelen voor het toezicht op naleving van de kwaliteitsnormen, van fytosanitaire voorschriften en van maximum residugehaltes. Lidstaten bepalen de richtlijnen voor de inhoud van het voor leden genoemde onderdeel van het operationele programma. Deze worden voorgelegd aan de Commissie. Die beslist hierover binnen maanden of zij ermee akkoord gaat. Jaarlijks melden de T.V.en hoeveel haar leden in het actiefonds willen bijdragen. Ook een groepering van T.V.en mag een programma indienen en het fonds beheren. De financiële EUsteun wordt dan wel aan de groepering uitgekeerd. Maximale EUbijdrage aan het actiefonds De EUbijdrage aan het fonds is in principe gelijk aan de bijdrage van de leden aan het fonds (/). De EUbijdrage kan ook % zijn. In dit geval moet een operationeel programma geheel of voor een deel ingediend zijn door T.V.en die in verschillende lidstaten werkzaam zijn en grensoverschrijdende maatregelen nemen of, door T.V.en voor maatregelen die in S.O. (sectorale organisaties en overeenkomsten)verband worden uitgevoerd. De maximale EUbijdrage aan het fonds bedraagt % van de waarde van de verhandelde productie van iedere T.V.. De ale EUsteun mag niet meer dan % van de ale omzet van de producties van alle EU T.V.en tezamen bedragen. Vanaf worden de percentages % en % verhoogd,% respectievelijk,%. Er is een voorschotregeling van % om een overschrijding van de maximale bijdrage te voorkomen. De betaling van het resterende gedeelte vindt pas plaats nadat alle steunaanvragen bekend zijn. Dit om te bepalen of het aal van alle T.V.en niet boven de % komt. A Nationale bijdragen voor zwak georganiseerde gebieden na toestemming kan een lidstaat aan een T.V. nationale financiële steun toekennen. Deze steun mag maximaal gelijk zijn aan de helft van de telersbijdragen. Deze steun komt boven op het actiefonds. de EU kan de nationale bijdrage vergoeden. De voorwaarden zijn dan dat de afzet van de productie van groente en fruit via een T.V. minder dan % is en de productie minimaal % van de landbouwproductie bedraagt. Specifieke maatregelen Voor producten, die door langdurige concurrentie problemen ondervinden en waarvoor de G.M.O. ontoereikend of ongeschikt is, kunnen specifieke maatregelen worden vastgesteld. Het gaat om producten die uit economisch of milieuoogpunt of plaatselijk dan wel regionaal zeer belangrijk zijn. Reeds erkende notent.v.en die in reeds hun programma voor kwaliteitsverbetering uitvoeren, kunnen een forfaitaire steun van ecu/ton krijgen. Het gaat hier om in, en geoogste noten. Deze steunregeling geldt ook voor T.V.en die onder de nieuwe regeling worden erkend.

283 Uitbreiding van regels Representatieve T.V.en of groeperingen daarvan kunnen de lidstaat verzoeken enkele voorschriften van hun statuten en besluiten ook toe te laten passen op telers uit hun economische regio die geen lid zijn. SECTORALE ORGANISATIES EN OVEREENKOMSTEN (S.O.) De GMO omschrijft de sectorale organisaties als brancheorganisaties. Doelstelling van de S.O. Een erkende sectorale organisatie (S.O.) is een rechtspersoon die: bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende beroepsgroepen die betrokken zijn bij de productie en/of de verwerking en/of de verhandeling van groente en fruitproducten. is opgericht op initiatief van alle of een deel van de aangesloten verenigingen of groeperingen daarvan. rekening houdend met de consumentenbelangen, zich in bepaalde EUregio's bezig houdt met enkele hierondergenoemde werkzaamheden. + verbetering van kennis en doorzichtigheid van de productie en de markt, + middels marktonderzoek of studies betere coördinatie van de afzet, + opstellen van standaardcontracten, verenigbaar met EUwetgeving, + verhogen handelswaarde van groente en fruit, + verkrijgen van informatie en het verrichten van onderzoek voor de afstemming van de productie op de eisen van de markt en consument. Met name de kwaliteit en milieuaspecten, + het zoeken naar methoden voor het verminderen van gewasbeschermingsmiddelen en andere productiemiddelen die kwaliteit van het product en behoud van bodem en water garanderen, + methoden en instrumenten ontwikkelen voor verbetering van de kwaliteit van de producten, + ontwikkelen en beschermen van de biologische landbouw, oorsprongsbenamingen, kwaliteitslabels en geografische aanduidingen, + bevorderen van geïntegreerde teelt of andere milieuvriendelijke teeltmethoden, + vaststellen van strengere voorschriften dan de EUof nationale wetgeving m.b.t. de regels genoemd in de limitatieve lijst van T.V.en en S.O.en. Erkenning S.O. Een erkenningsverzoek van de S.O. wordt in de betrokken lidstaat ingediend. Als de structuren van een lidstaat dit toestaan kan deze besluiten de S.O. te erkennen. De voorwaarden hiervoor zijn dat de S.O. haar werkzaamheden uitoefent in één of meer regio's van de betrokken lidstaat. een belangrijk deel van de productie en/of verhandeling en/of verwerking van groente en fruit plaatsvindt in de regio('s), meer dan één van de in par.. genoemde werkzaamheden worden verricht, zelf geen groente en fruit worden geproduceerd, noch verhandeld, noch verwerkt, rekening wordt gehouden met mededingingsaspecten en met art. lid van het Verdrag. De Commissie wordt hierover onverwijld ingelicht. De Commissie moet binnen maanden melden of zij hiermee akkoord gaat. Zij kan op eigen initiatief of op verzoek van een andere lidstaat meerjarige overeenkomsten nietig verklaren. Uitbreidingsregels S.O. Net als bij T.V.en kunnen regels die door S.O.'s zijn vastgesteld ook van toepassing worden verklaard op nietleden. INTERVENTIEREGELING T.V.en of groeperingen daarvan bepalen zelf hoeveel, wanneer en welke producten in de interventie mogen. Begrippen als basis en aankoopprijzen alsmede préinterventie komen te vervallen. Hieronder volgt een overzicht van de interventieproducten die de EU volledig vergoedt. De erkende T.Ven of hun groepering betalen de vergoeding uit. Nietleden kunnen in hun regio dezelfde interventieproducten bij de (groepering van) T.Ven aanbieden. De communautaire vergoeding zal echter % lager zijn. Lijst verse producten communautaire interventie Groente Fruit Aubergines Abrikozen Meloenen Bloemkool Appelen Nectarines (incl. bloedperziken) Tomaten Citroenen Peren Clementines Satsuma's Tafeldruiven Sinaasappelen Mandarijnen Watermeloenen Maximale hoeveelheid interventieproducten Maximaal mag van de ter verkoop aangeboden producten, m.u.v. citrusfruit, in het e jaar slechts % in de interventie gaan. Dit wordt geleidelijk verlaagd % vanaf het e jaar. Voor appelen en peren is dat dan V%. (Afbraakritme %, %, %, %, %en %resp.%.) Voor citrusfruit geldt voor het e jaar slechts % en % vanaf het e jaar. (Afbraakritme %, %, %, %, % en %.) Voor (watermeloenen bedraagt de beperking al % vanaf het seizoen /". Communautaire Interventievergoeding (ophoudvergoeding) Van de communautaire ophoudvergoedingen bestaat een overzicht vanaf het seizoen /".

284 Bestemming interventieproducten Interventie producten mogen alleen als volgt nog worden afgezet: Voor alle producten: gratis uitdelen aan liefdadigheidsinstellingen en aan mensen die van de nationale financiële bijstand moeten leven; boven het normale gebruik gratis uitdelen aan strafinrichtingen, vakantiekolonies, ziekenhuizen en bejaardentehuizen; via charitatieve instellingen gratis uitdelen aan behoeftigen in derde landen; en als vervangend: gebruik voor andere voedingsdoeleinden; gebruik voor (de) veevoeder(industrie). Voor fruit: gratis fruit uitdelen aan kinderen op school, buiten de verstrekte maaltijden. De T.V.en bepalen de bestemming. De normale afzet van de betrokken producten mag hierdoor niet in het gedrang komen. Daarnaast moet het milieu geëerbiedigd worden. In sommige gevallen kan voor onderstaande producten ook een andere bestemming gegeven worden: appelen, peren, perziken, nectarines en bloedperziken bestemd voor verwerking alcohol van. Interventieproducten mogen ook compost verwerkt worden of worden bestemd voor toegestane biologische afbraakprocessen. Dit alleen als de bovengenoemde bestemmingen niet mogelijk zijn. REGELINGEN HANDELSVERKEER MET DERDE LANDEN Het derdelandenbeleid is ongewijzigd en gebaseerd op de GATTovereenkomst van. Het EUbeleid wordt uitgevoerd met behulp van: In en uitvoercertificaten: Voor alle producten van deze GMO kunnen in en/of uitvoercertificaten worden ingesteld. Entreeprijzen: Voor een tal producten forfaitaire waarden vaststellen voor de uitvoering van het entreeprijzenstelsel (invoerprijzen). Naast het algemene invoerrecht is specifiek invoerrecht van toepassing als de invoerprijs onder de entreeprijs ligt. Vrijwaringsmaatregelen: Het vaststellen van vrijwaringsmaatregelen en bijzondere vrijwaringsmaatregelen. Dit kan een beperking of verbieden van de in en uitvoer inhouden of het opleggen van een aanvullend recht. Beheer tariefcontingent: Het jaarlijks openen van overeengekomen tariefcontingenten en eventueel uitvoeringsmaatregelen vaststellen voor het beheer. Uitvoerrestituties: Overeenkomstig GATTvoorwaarden worden uitvoerrestituties voor groente en fruit, en beheersmaatregelen hiervoor vastgesteld. Uitvoerrestituties zijn om de afzet van deze producten mogelijk te maken als de prijsverschillen in de EU en op de derdelandenmarkt te groot zijn. COMMUNAUTAIRE EN NATIONALE CONTROLES Zowel communautair als nationaal moeten controles worden uitgevoerd. Voor desbetreffende maatregelen is een lijst samengesteld. In bepaalde gevallen kunnen administratieve sancties worden opgelegd. De Commissie neemt hiervoor extra controleurs in dienst. ALGEMENE BEPALINGEN De financiering van de Eubijdragen gaat, afhankelijk van de regeling, uit verschillende typen fondsen. Rechten die T.Ven hebben verworven voor de inwerkingtreding van de nieuwe GMO (datum van publicatie) blijven gehandhaafd. Het gaat hier om oprichtingsteun en specifieke maatregelen voor dopvruchten en Sint Jansbrood. De uitvoeringsbepalingen van de nieuwe marktordening worden voor advies voorgelegd aan het Beheerscomité voor Groenten en Fruit. De nieuwe marktordening zal vanaf januari van toepassing zijn. De nieuwe interventieregeling geldt vanaf het seizoen igg?/^.

285 VERWERKTE GROENTE EN FRUIT STEUNREGELING Verwerkers die contracten afsluiten met telers of T.Ven voor de levering van de basisproducten en daarvoor een door de EU vastgestelde minimumprijs moeten betalen, krijgen van de EU een financiële vergoeding (verwerkingssteun). Deze vergoeding is gelijk aan het verschil van de prijzen van het basisproduct in de Gemeenschap en derde landen. Leden van de T.V. moeten hun ale productie van de basisproducten afzetten via deze T.V.. Verwerkers die met een T.V. contracten hebben afgesloten krijgen verwerkingssteun voor de gehele aangekochte hoeveelheid. De volgende producten komen voor EUsteun in aanmerking: Bevroren tomaten, tomatenvlokken, gedroogde vijgen, gedroogde pruimen verkregen uit gedroogde "Prunes d'ente", (on)gepelde tomaten, crush of pizzasaus e.a., tomatensap, tomatenconcentraat, Williams en Rochaperen op sap, perziken of sap, tomatensap. Gedurende een overgangsperiode van jaar mogen verwerkers nog contracten afsluiten met individuele telers. Het eerste jaar komt slechts % van de ale hoeveelheid in aanmerking voor verwerkingssteun % in het B jaar. Vanaf het " jaar kunnen geen contracten meer gesloten worden met individuele telers. (Afbraakritme %, %, %, %, %). Voor tomaten geldt een productiedrempel van ton vers product. Periodiek wordt een verdeling gemaakt van de productiedrempel per producerende lidstaat (Griekenland, Frankrijk, Italië, Portugal en Spanje). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen tomatenconcentraat, gepelde tomaten en overige tomatenproducten. Voor de verdeling van de productiedrempel in /' en /' is een overzicht beschikbaar. Voor perziken en peren zijn garantiedrempels vastgesteld zonder onderverdeling. Deze drempels bedragen voor perziken ton voor peren ton. Wanneer de drempels worden overschreden wordt de steun het jaar daarop verminderd. Voor krenten en Sultanine en moscatelrozijnen wordt de steun per hectare vastgesteld. Krenten, sultaninerozijnen en gedroogde vijgen mogen in de laatste maanden van het verkoopseizoen ter interventie worden aangeboden. De maximale hoeveelheid voor interventie voor krenten en sultaninerozijnen bedraagt ton. Voor gedroogde vijgen geldt geen maximum. Specifieke steunmaatregelen Voor producten die door langdurige concurrentie problemen ondervinden en waarvoor de GMO ontoereikend of ongeschikt is, kunnen specifieke maatregelen worden genomen. Het gaat om maatregelen die uit economisch of milieuoogpunt worden genomen. De extra maatregeien moeten dan m.n. betrekking hebben op kwaliteit basisproduct afstemmen op de behoefte van de veerwerkende industrie ontwikkelen van zowel wetenschappelijk als in technisch opzicht nieuwe technieken voor verbetering van de kwaliteit en verlaging van de productiekosten ontwikkeling van nieuwe producten voor verwerking economische studies en marktonderzoeken Voor asperges die bestemd zijn voor verwerking wordt in het kader van deze regeling een hasteun verleend. De steun bedraagt ecu/ha en is gemaximaliseerd ha. HANDELSVERKEER MET DERDE LANDEN Het derde landenbeleid is ongewijzigd en gebaseerd op de GATTovereenkomst van. Het beleid is daarom als volgt. + In en uitvoercertificaten De mogelijkheid het instellen van in en uitvoercertificaten voor alle producten waarvoor deze GMO is ingesteld. + Minimuminvoerprijzen Tot het jaar minimiuminvoerprijzen en compenserende heffingen voor de volgende producten: rozijnen en krenten; (zure)kersen: bevroren met of zonder toegevoegde suiker; (zure)kersen: voorlopig verduurzaamd, ongeschikt voor directe consumptie; (zure)kersen: verduurzaamd met of zonder toegevoegde suiker of alcohol. + Beheer tariefcontingenten Het jaarlijks openen en eventueel beheer van overeengekomen tariefcontingenten. + Uitvoerrestituties Overeenkomstig de GATTvoorwaarden uitvoerrestituties en beheersmaatregelen vaststellen. Dit kan zowel voor verwerkte producten als voor producten waaraan suiker is toegevoegd. Restituties zijn om de afzet van deze producten mogelijk te maken als de prijsverschillen in de EU en op de derde landenmarkt te groot zijn. + Vrijwaringsmaatregelen Het eventueel nemen van vrijwaringsmaatregelen door het beperken c.q. verbieden van inof uitvoer. ALGEMENE BEPALINGEN Zowel communautair als nationaal moeten van de Raad controles worden uitgevoerd op genoemde maatregelen. In bepaalde gevallen kunnen administratieve sancties worden opgelegd. De uitvoeringsbepalingen van de nieuwe GMO wordt voor advies voorgelegd aan het Beheerscomité voor op basis van Groenten en Fruit Verwerkte Producten. De nieuwe marktordening treedt in werking vanaf november en zal vanaf januari van toepassing zijn. De aangepaste steunregeling vanaf het seizoen /'. Bron: Productschap voor Tuinbouw.

286 Lijst van producten die onder de GMO vallen VERS Groente, vers of gekoeld Tomaten Uien, sjalotten, knoflook, prei en andere eetbare looksoorten Rode, witte, bloem en boerenkool, spruitjes, koolrabi en eetbare kool van het geslacht "Brassica" Sla, andijvie, witlof en andere cichoreigroenten Wortelen, rapen, kroten, schorseneren, knolselderij, radijs e.d. eetbare wortelen en knollen Komkommers en augurken Peulgroenten, al dan niet gedopt Andere groenten, m.u.v. pepers voor de chemische industrie, olijven, suikermais Fruit, vers en/of gedroogd Plantains Vijgen, ananas, advocaten, guaves, mango's en mangisstans Citrusvruchten Tafeldruiven (Water)meloenen en papaja's Appelen, peren en kweeperen Abrikozen, kersen, perziken (incl. nectarines en bloedperziken) Ander fruit Mengsels van noten van GNcode en SintJansbrood VERWERKT Groente Fruit, pepers en pectine Groente, bevroren Vijgen, gedroogd m.u.v. suikermais Rozijnen en krenten olijven Vruchten, bevroren, al dan niet met toegevoegde suiker capsicum en pimenta m.u.v. bananen Groente, voorlopig verduurzaamd Vruchten, voorlopig verduurzaamd en niet gescchikt voor m.u.v. suikermais directe consumptie olijven m.u.v. bananen capsicum en pimenta Vruchten, andere dan GNode t/m, gedroogd, inclusief Groente, gedroogd mengsels van noten en gedroogde vruchten m.u.v. suikermais m.u.v. mengsel van noten van GNcode en olijven Schillen van citrusvruchten en van (water)meloenen, vers, bevroren aardappelen, niet geschikt voor gedroogd en voorlopig verduurzaamd menselijke consumptie Niet scherp smakende pepers, gedroogd, niet fijngehakt en niet gemalen Pectinestoffen en pectinaten Groente en fruit Groente en vruchten, verduurzaamd in azijn m.u.v. capsicum suikermais broodwortelen, bataten e.d. eetbare plantedelen palmharten olijven wijnstokbladeren, hopscheuten e.a. eetbare plantedelen Tomaten, verduurzaamd in azijn Paddestoelen en truffels, op andere wijze verduurzaamd Andere groente, op andere wijze verduurzaamd, bevroren, andere producten dan m.u.v. suikermais olijven aardappelen (meel,gries of vlokken) Andere groente, op andere wijze verduurzaamd, niet bevroren, andere producten dan m.u.v. olijven suikermais capsicum aardappelen (meel, gries of vlokken) Vruchten, vruchteschillen en andere plantedelen, geconfijt met suiker m.u.v. bananen Jam, vruchtengelei, marmelade, vruchtenmoes, en vruchtenpasta met of zonder toegevoegde suiker m.u.v. bananen Vruchten e.a. eetbare plantedelen, verduurzaamd met of zonder toegevoegde suiker of alcohol m.u.v. pindakaas palmharten mais broodwortelen, bataten, e.a. eetbare plantedelen wijnstokbladeren, hopscheuten e.a. eetbare plantedelen Ongegiste vruchtensappen, zonder toegevoegde alcohol, met of zonder toegevoegde suiker m.u.v. druivesap en druivemost

287 c. Gemeenschappelijke markt en prijsbeleid voor de sierteelt Op juli werd de gemeenschappelijke marktordening voor deze sector stand gebracht. De regeling heeft betrekking op de producten van hoofdstuk van het gemeenschappelijk douanetarief en omvat slechts een stelsel van kwaliteitsnormen en een regeling van het handelsverkeer. Kwaliteitsnormen Deze hebben betrekking op: a. bloembollen, knollen en wortelstokken (in rusttoestand) binnen de Unie in het handelsverkeer het stadium van de detailhandel en bij import uit en export naar derde landen. De normen omvatten minimumkwaliteitseisen (geen klasseindeling), een sortering naar grootte op basis van minimummaat en/of grootteklasse, presentatie en aanduidingsvoorschriften. b. verse snijbloemen en vers snijgroen in het groothandelsstadium binnen de Gemeenschap, bij invoer in de Unie en uitvoer naar derde landen. Ten aanzien van kwaliteitseisen voor snijbloemen wordt onderscheid gemaakt in klasse I en II; daarnaast bestaat binnen klasse I nog de mogelijkheid te onderscheiden naar benaming "Extra" en I. Handelsverkeer a. Binnen de Unie Binnen de Unie is de handel in sierteeltproducten geheel geliberaliseerd. b. Met derde landen De invoer van siergewassen uit derde landen is geliberaliseerd. Sedert juli geldt het gemeenschappelijk douanetarief en is een heffing, anders dan het douanetarief, verboden. In het kader van de toetreding van Spanje en Portugal de EU zijn met een aantal landen rond de Middellandse Zee akkoorden afgesloten. Voor rozen en anjers is daarbij bepaald dat indien deze producten worden ingevoerd tegen een prijs die lager is dan % van de EUproducentenprijs het normale EUdouanetarief van % of % zal worden toegepast. Enkele landen, waaronder belangrijke producenten als Colombia en Kenia, zijn vrijgesteld van betaling van het invoerrecht.. EUterminologie Rundvee De oriëntatieprijs wordt jaarlijks voor het verkoopseizoen, dat op april begint, vastgesteld voor runderen. De oriëntatieprijs is de prijs, die mede bepaalt welke hoogte de invoerheffing op een bepaald moment heeft. Tevens wordt de interventieprijs van de oriëntatieprijs afgeleid. Gemiddelde marktprijzen voor Nederland volgen uit de marktnoteringen (voor levende runderen Den Bosch, Zwolle en Leiden; voor levende kalveren Barneveld en Den Bosch), waarbij voor de verschillende kwaliteiten marktaandeel en aanhoudingspercentages (voor omrekening van geslacht naar levend gewicht) zijn vastgesteld. De interventieprijs is de prijs waarvoor de nationale interventiebureaus verplicht zijn bepaalde kwaliteiten rundvlees die worden aangeboden over te nemen (zie voor de werking van het interventiemechanisme in de rundveesector tabel a). Invoerprijzen worden elke week door de Commissie (in Brussel) vastgesteld aan de hand van de prijzen op de meest representatieve markten van derde landen. Deze zijn medebepalend voor de hoogte van de heffing. Varkens, pluimveevlees en eieren Voor geslachte varkens wordt een basisprijs vastgesteld voor een bepaalde standaardkwaliteit. Deze prijs komt overeen met de gemiddelde productiekosten, inclusief slachtkosten. De standaardkwaliteit is gebaseerd op het communautair indelingsschema voor geslachte varkens. Melk en zui ve Iprod u kte n De richtprijs is de prijs die voor de gezamenlijke melkveehouders voor de ale verkoop van melk in het melkprijsjaar (aprilapril) wordt nagestreefd. Deze richtprijs wordt jaarlijks vastgesteld voor melk met een vetgehalte van,% francofabriek. Om deze richtprijs te verwezenlijken is onder meer voorzien in een communautaire interventieregeling voor boter en mager melkpoeder. Drempelprijs is de prijs die dient ter bepaling van de heffing bij invoer. Zij wordt vastgesteld voor een aantal hoofdproducten.

288 . HetEuropeseMonetaire Stelsel (EMS) Ontwikkelingen van het Europees Monetair Stelsel Vanwege de grote spanningen binnen het EMS is op augustus door de presidenten van de Centrale Banken en de ministers van Financiën van de EU besloten om de interventiebandbreedte te verruimen van,% naar %. Ontwikkelingen binnen het agromonetair stelsel In hebben enkele belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden in het agromonetaire systeem. Het SwitchOvermechanisme is per februari afgeschaft. Het resultaat hiervan was dat de groene koersen van alle LidStaten daalden (werden gedeeld door Switch Overfactor,), terwijl tegelijkertijd alle bestaande ECU bedragen (prijzen, premies, etc.) werden vermenigvuldigd met,. Per saldo bleven daardoor de bedragen in nationale valuta uitgedrukt gelijk. De beslissing om de interventiebandbreedte binnen het EMS te verruimen naar % heeft gevolg dat ook de voormalige vaste valuta (waaronder de gulden) te maken kunnen krijgen met wijzigingen van de groene koers. Om groene koers dalingen zo veel mogelijk te vermijden is door de Raad van landbouwministers besloten dat een groene koers daling pas optreedt als het verschil met de marktkoers groter dan % wordt. In het voorjaar van liep het verschil tussen de groene koers en de marktkoers voor zes landen (Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Oostenrijk en Denemarken) meer dan % op. Uiteindelijk leidde dit groene koers dalingen voor de betrokken landen van ca. %. De landbouwers in de betrokken landen zullen daarvoor compensatie ontvangen. Deze compensatie geldt voor minimaal en maximaal jaar, en is degressief. Echter, als de groene koers stijgt, dan is een korting op de compensatie mogelijk. In de tweede helft van is de situatie veranderd. Het DMblok is sindsdien relatief zwak tegenover munten als de dollar, lire en Engelse en Ierse pond.het gevolg daarvan is dat de groene koers van de gulden in kleine stapjes is gestegen. De ale stijging bedraagt,% (stand per eind januari ). Daarmee is de daling uit ongedaan gemaakt. Wat de compensatiebetaling in Nederland betreft werden in oktober de eerste en tweede tranche aan de landbouwers uitgekeerd. Gezien de recent weer gestegen groene koers, moet worden afgewacht in hoeverre de derde tranche nog voor besteding in aanmerking zal komen. zie volgende pagina

289 . Het Europese Monetaire Stelsel (EMS) (slot) Waarde ECU in "groene valuta" Switch Over factor sector ', ', ', ', ', ') ' Nederland gld. zuivel granen varkensvlees overige,,,,,,,,,,,,,,,,,, [,,, J, (W.)Duitsland DM. zuivel granen overige,,,,,,,,,,,,, ',,,,, België/Lux. B/L.frs. zuivel/rundvlees granen/suiker,,,,,,,,,, ),, Denemarken D.kr. zuivel/rundvlees granen/suiker varkensvlees,,,,,,,,,,,,,, l,,,, Frankrijk F.frs. zuivel granen/suiker rundvlees varkensvlees,,,,,,,,,,,,,,,,,, I ^,,, J, Ierland lers.pnd zuivel granen/suiker rundvlees varkensvlees,,,,,,,,,,,,,,,,,, ^,,, J, Italië It.lires zuivel/rundvlees granen suiker varkensvlees,,,,,,,,,,,,,,,,, "I, ^,,, J, Ver.Kon. Eng.pnd zuivel granen/suiker rundvlees varkensvlees,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, J, Griekenland Gr.drachme zuivel/rundvlees granen/suiker varkensvlees,,,,,,,,,,,,, ', f,, i, Spanje Sp.pst. zuivel/rundvlees granen/suiker varkensvlees,,,,,,,,,,,,,,, J,, Portugal Port.esc. zuivel/rundvlees granen suiker varkensvlees,,,,,,,,,,,,,,,,,, (,,, ), Finland Fin.mark div.,,, Oostenrijk Oost.sh. div.,,, Zweden Zw.kroon div.,,, N.B.: Vanwege het nieuwe agromonetaire stelsel sinds (en wijziging in december ) kan een groene koerswijziging vrijwel elke dag optreden. ) De stand per '. De wijzigingen die zich in de loop van voordeden, zijn in deze tabel niet vermeld. De SwitchOverfactor is per februari afgeschaft.

290 . Uitgaven EuropeesOriëntatieenGarantiefonds voordelandbouw ) ) min ECU Totale brutouitgaven ) w.v. afd. Oriëntatie ) afd. Garantie ) w.o. compens. bedragen e.d. braaklegging landb.grond) inkomenssteun Marktordeningen (afd. garantie) w.v. akkerbouwgewassen ) granen ) zuivel ) oliën en vetten ) olijfolie suiker ) rundvlees schape en geitevlees varkensvlees groente en fruit ) wijn tabak overige sectoren ) p.m. ) Bron: Financiële Verslagen EOGFL/EG Commissie: De toestand van de landbouw in de Gemeenschap. N.B.: M.i.v. EG: landen. M.i.v. EU: landen. ) Begroting (voorlopige cijfers). ) Voorontwerpbegroting. ) In het kader van goedkeuring rekening(en) van voorafgaande jaren is het aal van: verminderd met, miljoen ECU; verminderd met, miljoen ECU; vermeerderd met, miljoen ECU; verminderd met, miljoen ECU; verminderd met, miljoen ECU. ) T/m inclusief % van het begrotingsbedrag voor braaklegging van landbouwgrond. Exclusief betalingen ingevolge Verordening EEG nr. / (visserij). ) Van t/m is % van het begrotingsbedrag voor braaklegging vermeld. Het bedrag onder bevat het ale krediet voor braaklegging, alsmede dat voor inkomenssteun. Vanaf is braaklegging onder de post "akkerbouwgewassen" gevoegd. ) Deze post omvat de kredieten voor granen, oliehoudende zaden, erwten, tuin/veldbonen en de braaklegging van landbouwgronden. ) Excl. rijst; granen m.i.v. onder "akkerbouwgewassen". ) Na aftrek opbrengst melkheffing. ) M.i.v. onder "akkerbouwgewassen". ) Zonder aftrek medeverantwoordelijkheidsheffing. ) Steun voor peulvruchten m.i.v. onder "overige sectoren". ) Exclusief de bedragen voor de CPI's.

291 . Diverse gegevens. Landbouwcoöperatie a. Marktaandeel van land en tuinbouwcoöperaties in aanvoer, afzet e.d. ) sectoren maatstaf % Coöp. Banken aan spaarbanken toevertrouwde gelden aan land en tuinbouw verstrekt bankkrediet Toeleverend Aan en verkoopver. Compost voor champignons veevoederomzet kunstmestomzet gewasbeschermingsomzet compostvoorziening Verwerking Zuivelproducten Vee en vleeswaren Suiker Consumptieaardappelenproducten Fabrieksaardappelen Pluimvee Eiproducten melkaanvoer a/d fabrieken boterproductie kaasproductie melkpoederproductie gecondenseerde melkproductie weipoederproductie consumptiemelkafzet (incl. room) geslachte varkens geslachte runderen verwerkte suikerbieten productie consumptieaardappelproducten vermalen aardappelen geslacht pluimvee productie eierproducten ** ** " Groente en fruit Bloembollen Bloemen en planten Champignons Poot en consumptieaardappelen Uien Eieren Pluimvee Wol afzet groente afzet fruit afzet bloembollen afzet bloemen afzet planten afzet champignons afzet pootaardappelen afzet consumptieaardappelen afzet uien afzet eieren afzet pluimvee wolafzet " " Dienstverlenende coöperaties Accountantsbureaus Grasdrogerijen Bed rijfsverzorging Werktuigen hoofdberoepsbedrijven gedroogd product hoofdberoepsbedrijven verricht loonwerk Bron: Nationale Coöperatieve Raad voor land en tuinbouw. ) Gebaseerd op het boekjaar (bijv.: = /). " = schatting

292 . Mengvoederindustrie a. Mengvoederbedrijven en productie naar productleomvang Jaar ) productie (x ton) t/m > t/m > t/m > t/m > t/m > t/m > t/m > aal aantal bedrijven ) /' w.v. particulier coöperatief productie (x ton) /' w.v. particulier coöperatief Bron: Productschap voor Veevoeder, mengvoederenquête. ) Vóór gegevens per seizoen (julijuni). ) m.i.v. zijn de zgn. "zelfmengers" inbegrepen. b. Mengvoederproductie naar voedersoort rund varvee kensvoeder voeder pluimveevoeder aal div. voeders rundveevoeder varkensvoeder pluimveevoeder div. voeders aal x ton Bedrijfsvorm particulier coöperatief Totaal Bron: Productschap voor Veevoeder. N.B.: Rundveevoeder: exclusief kunstmelkpoeder; t/m inclusief paarden, geiten en schapen. Varkensvoeder: exclusief kunstmatige zeugenmelk. Pluimveevoeder: hardvoer en andere voeders. Diverse voeders: w.o. honden en kattenvoer, voeders voor konijnen, duiven enz. m.i.v. inclusief paarden, geiten en schapen.

293 c. Productie van mengvoeder naar voedersoort en van kunstmelk voor kalveren In de EU rundveevoeder kunstmelkvoeder varkensvoeder pluimveevoeder diverse voeders aal ton Nederland ) S * België * Frankrijk * Italië * Duitsland ) * Ver.Koninkrijk * zie volgende pagina

294 c. Productie van mengvoeder naar voedersoort en van kunstmelk voor kalveren in de EU (slot) rundveevoeder kunstmelkvoeder varkensvoeder pluimveevoeder diverse voeders ton Ierland * Denemarken * Spanje * Portugal * Griekenland * Totaal ) * Bron: FEFAC. N.B.: De productiecijfers van Luxemburg niet inbegrepen. ) T/m boekjaren (bijv. = /' t/m /'). Vanaf kalenderjaarcijfers. ) Tot excl. voormalig DDR. M.i.v. incl. Spanje en Portugal. M.i.v. incl. Griekenland.

295 . Landbouwonderwijs a. Leerlingen landbouwscholen en cursussen /' I II I II I II I II Voltijdonderwijs Universiteit w.o. e jaars Hogere scholen w.v. afd. landbouw afd. levensm. technologie afd. tuinbouw afd. bosbouw en cult.techn. afd. bos en natuurbeheer afd. land, water en milieubeh afd. agr. bedrijfskunde afd. tuin en landsch.inr. afd. landb. lab. ond. afd. milieukunde afd. int. agr. handel afd. diermanagement afd. agr. accountancy afd. plantenteelt afd. veehouderij afd. tropische landbouw afd. agroproductkunde afd. agroiogistiek afd. biotechnologie afd. milieutechnologie afd. biologische landbouw i. Middelbare scholen Lagere scholen Docenten ) Deeltijdonderwijs Universiteit Hao afd. landbouw Hao afd. milieukunde Hao afd. tuinbouw Hao levensmiddelentechnologie Docenten (STOAS) Bron: CBS en Ministerie van LNV. I = aantal scholen/cursussen. II = aantal leerlingen/studenten. ) AOC's

296 . (Omrekenings)normen a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedri fstyperlng (bss) bss ECUper ha aantal eenheden pernge aantal nge per eenheid Wintertarwe Zomertarwe Rogge (geen snijrogge) Wintergerst Zomergerst Haver Korrelmais Triticale Bruine bonen Groene erwten (droog te oogsten) + schokkers Kapucijners + grauwe erwten Veldbonen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, NAKpootaardappelen klei NAKpootaardappelen zand/veen Consumptieaardappelen klei Consumptieaardappelen zand/veen Fabrieksaardappelen inclusief pootgoed Suikerbieten Voederbieten Koolzaad Karwijzaad Blauwmaanzaad Vlas,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zaaiuien Zilveruitjes Poot en plantuien Erwten (groen) Tuinbonen>= are Stambonen (groen) >= are Spinazie >= are Knolselderij >= are Was en bospeen >= are Winterpeen >= are Witlofwortel >= are Schorseneren >= are Kroten >= are Kruiden >= are Overige groente >= are,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Aardbeien Was en bospeen < are Andijvie Asperges Bloemkool Broccoli Kruiden < are Kroten < are Kropsla Prei Spinazie < are Overige groente < are Bewaarkool Herfst + vr. sluitkool Knolselderij < are Schorseneren < are Tuinbonen< are Spruitkool Stambonen < are Winterpeen < are Witlofwortel < are Witloftrek,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, zie volgende pagina

297 a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstyperlng (bss) (vervolg) bss bss aantal eenheden pernge aantal nge per eenheid ECU per ha Opkweekmateriaal groente Aubergines Komkommers Paprika Radijs Tomaten Aardbeien Overige groente Groentezaden onder glas,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bloemkwekerijgewassen o/g (snijbloemen) Lelies Hyacinten Tulpen Irissen Overige bol en knolgewassen Narcissen Gladiolen Droogbloemen Vaste planten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Opkweekmateriaal snijbloemen Potplanten voor de bloei Kalanchoë Begonia Overige potplanten v.d. bloei Potplanten blad Ficus Dracaena Overige potplanten blad Rozen Anjers grootbloemig Lelies (snijbloemen) Orchideeën Nerine Perkplanten Anthurium Chrysanten (snijbloemen) Freesia's Gerbe ra's Alstroemeria Gypsophila Overige snijbloemen Overige bloemkwekerijgewassen Narcissenbroei * kg Tulpenbroei *st,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Tijdelijk grasland Snijmaïs Corncob mix Luzerne Graszaad Groentezaden Bloemzaden Teunisbloem Cichorei Crambe Kanariezaad Mosterdzaad Zonnebloempitten Olifantsgras Digitalis Overige akkerbouwgewassen Braakland Groenbemestingsgewassen Blijvend grasland,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, zie volgende pagina

298 a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstypering (bss) (vervolg) bss bss aantal eenheden pernge aantal nge per eenheid ECU per ha Klein fruit Appelen Peren Overige pit en steenvruchten Akkerbouwmatig geteeld fruit Sierooniferen Overige sierh. + klimplanten Bos en haagplantsoen Laan en parkbomen Vruchtbomen Rozestruiken Fruit onder glas Boomkwekerij + vaste planten Champignons ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ECU per dier Paarden < jaar Pony's Paarden > jaar Vleeskalveren witvleesproductie Vleeskalveren rosevleesproductie Overig mannelijk vleesvee < jaar Overig mannelijk rundvee < jaar Vrouwelijk vleesvee < jaar Overig vrouwelijk rundvee < jaar Mannelijk jongvee jaar Mannelijk vleesvee jaar Vrouwelijk vleesvee jaar Overig vrouwelijk jongvee jaar Fokstieren jaar en ouder Mannelijk vleesvee jaar en ouder Vrouwelijk vleesvee jaar en ouder Overige vaarzen jaar en ouder Melk en kalfkoeien Vlees en weidekoeien Zoogkoeien Schapen vrouwelijk Lammeren Ov. schapen mnl. Melkgeiten Biggen niet bij de zeug ) Opfokvarkens kg Opfokzeugen en beren kg en meer Vleesvarkens Gedekte zeugen/zeugen bij biggen/ ov. fokzeugen/dekrijpe beren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ECU per dieren Vleeskuikens Leghennen weken maanden Leghennen < weken Leghennen ouder dan maanden Ouderdieren vleesras < weken Ouderdieren vleesras weken en ouder Jonge vleeskalkoenen Kalkoenen eierproductie < maanden Kalkoenen eierproductie > maanden Jonge vleeseenden Overig pluimvee (o.a. ganzen, parelhoenders, struisvogels),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ECU per dier Voedsters Vleeskonijnen (excl. moederdieren) ) Nertsen (moederdieren) Blauwvossen (moederdieren) Overige pelsdieren,,,,,,,,,,

299 a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstypering (bss) (slot) bss bss aantal eenheden pernge aantal nge per eenheid ECU Overige door het LEI toegepaste bssnormen: Werk door derden (per, opbrengsten) Boerderijzuivelbereiding (per kg verzuivelde melk),,,, Overige gegevens: Wisselkoers ECU =... hfl Coëfficiënt Rs nge =... ECU EGE =... ECU,,,, BSS en BSS respectievelijk toegepast m.i.v. meitelling jaar Bron: LEIDLO. N.B.: Voor nadere toelichting zie o.a. LEI Periodieke Rapportage "Berekening en toepassing van Nederlandse grootteeenheden en standaardbedrijfseenheden". ) Aantal rondes per jaar ; BSS :,; BSS/ :, ) Geldt alleen indien gedekte zeugen, zeugen bij biggen en overige fokzeugen =. ) Alleen indien voedsters =.

300 b. Standaardbedrijfseenheden (sbe) sbe per ha sbe per dier/ha Granen Graasdieren wintertarwe zomertarwe rogge (geen snijrogge) wintergerst zomergerst haver korrelmaïs triticale overige granen Hakvruchten suikerbieten consumptieaardappelen (klei) consumptieaardappelen (zand) pootaardappelen NAK (klei) pootaardappelen NAK (veen, zand) fabrieksaardappelen incl. pootaard. w.v. fabrieksaardappelen pootaardappelen eigen bedrijf Handelsgewassen vlas graszaad koolzaad karwijzaad blauwmaanzaad,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, paarden < jaar pony's paarden > jaar vleeskal veren vleeskalveren v. witvleesproduct vleeskalveren v. rosevleesproduct ov.mnl. vleesvee < jaar ov.mnl.rundvee < jaar vrl. vleesvee < jaar ov.vrl.rundvee < jaar mnl.jongvee jaar mnl.vleesvee jaar vrl.vleesvee jaar ov. vrl.jongvee jaar fokstieren jaar en ouder mnl. vleesvee jaar en ouder vrl. vleesvee jaar en ouder ov. vaarzen jaar en ouder melk en kalfkoeien vlees en weidekoeien zoogkoeien ooien lammeren ov.schapen mnl. melkgeiten excl. geitekaas ov. geiten Hokdieren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Overige marktbare akkerbouwgewassen groene erwten (droog te oogsten) en schokkers bruine bonen kapucijners en grauwe erwten zaaiuien poot en plantuien zilveruitjes veldbonen erwten (groen) Akkerbouwmatige groente/kruiden tuinbonen>= are stambonen (groen) >= are spinazie >= are was en bospeen >= are winterpeen >= are knolserderij >= are spruitkool schorseneren >= are overige groente (bulk) >= are kruiden Overige akkerbouwgewassen teunisbloem cichorei crambe kanariezaad mosterdzaad zonnebloempitten olifantsgras digitalis niet met name genoemde akke rbou wgewasse n,,c,,e,c,c,c,,,,,e,s,e,c,c,c,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, biggen bij de zeug biggen niet bij zeug ) opfokzeugervberen kg opfokzeugen kg en > opfokberen kg en meer gedekte zeugen zeugen bij biggen overige zeugen (gust) dekrijpe beren vleesvarkens kg vleesvarkens kg en meer vleeskuikens leghennen wkn. mnd. batterij scharrel leghennen ouder dan mnd. leghennen < wkn. moederdieren vleesras < wkn. moederd.vleesras wkn. en ouder j. kalkoenenvlees kalkoen.eierprod. < mnd. kalkoen.eierprod. > mnd. j. eenden voor vlees ov. pluimvee (o.a. gans) voedsters konijnen v.d. slacht (excl. moederd.) nertsen (moederdieren) vossen (moederdieren) overige pelsdieren (moederdieren) Voedergewassen grasland, blijvend en tijdelijk snijmaïs en com cob mix voederbieten en overige knolen wortelgewassen luzerne, klaver,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, zie volgende pagina

301 b. Standaardbedrijfseenheden (sbe) (slot) sbe per ha sbe per ha Groente open grond Groente onder glas Aardbeien Andijvie Asperges Augurken Bewaarkool/sluitkool Bloemkool Broccoli Herfst en vroege sluitkool Knolselderij < are Kropsla Kroten Prei Schorseneren < are Spinazie < are Spruitkool Stambonen (groen) < are Stokbonen Tuinbonen < are Was en bospeen < are Winterpeen < are Witloflrek Witlofwortelen Ov. groente (fustpr.) < are Kruiden < are Fruit Akkerbouwmatig geteeld fruit Appelen Peren Ov. pit en steenvruchten Klein fruit Tuinbouwzaden Groentezaden Bloemenzaden Bloemkwekerijgewassen open grond,,,, Aardbeien, verwarmd Aubergines Komkommers Paprika Radijs Tomaten Overige groente, verwarmd Opkweekmat. groente Groentezaden Fruit onder glas Bloemkwekerijgewassen onder glas Alstroemeria's Anjers Anthurium Chrysanten (snijbl.) Freesia's Gerbera's Gypsophila Lelies Nerine Orchideeën Rozen Overige snijbloemen Potplanten, bloeiend: Kalanchoë Begonia Overig Potplanten, blad: Ficus Dracaena Overig Perkplanten Ov. bloemkwekerijgewassen Opkweekmateriaal snijbloemen Tulpenbroei (per stuks) Narcissenbroei (per kg),,,, Droogbloemen Ov. bloemkwekerijgew. Boomkwekerijgewassen en vaste planten onder glas Champignons (per m) Diversen Boomkwekerijgewassen Bos en haagplantsoen Laan en parkbomen Vruchtbomen Rozestruiken Sierconiferen Ov. sierheesters en klimplanten Vaste planten open grond Bloembollen en knollen cultuurgrond, niet in gebruik groenbemestingsgewassen natuurlijke graslanden boomgaard landbouwbedrijven (p.ha) braakland productiebos (i.k.v. setaside) zaaiklaar verhuurd land (p.ha) deelbouw op eigen grond (p.ha) werk voor derden (per ƒ, opbrengst) boerderij zuivelbereiding, per kg verzuivelde melk,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gladiolen Hyacinten Irissen Lelies Narcissen Tulpen Overig bijgoed Bron: LEIDLO. N.B.: Standaardbedrijfseenheden (sbe): De economische omvang van een agrarisch bedrijf en van de afzonderlijke productierichtingen binnen een bedrijf kan worden uitgedrukt in sbe. Een sbe is een eenheid gestandaardiseerde toegevoegde waarde, d.w.z. berekend in een basisperiode bij een doelmatige bedrijfsvoering en onder normale omstandigheden. Periodiek wordt het aantal eenheden per hectare gewas of per dier aangepast aan gewijzigde technische en economische verhoudingen. Voor nadere toelichting zie o.a. LEI Periodieke Rapportage "Berekening en toepassing van Nederlandse grootteeenheden en standaardbedrijfseenheden". ) Alleen wanneer niet aanwezig Gedekte zeugen, Zeugen bij biggen, Ov. zeugen (gust) en Dekrijpe beren. ) Alleen wanneer niet aanwezig Voedsters.

302 c. Arbeidsnormen in de tuinbouw, een man ) per een man )per Groenteteelt Boomkwekerij ) Inde open grond: intensief ( sbe e.m. per ha) extensief ( sbe per ha) Onder glas: koud staand glas verwarmd staand glas Fruitteelt Appelen en peren Klein fruit Kersen en pruimen,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha ),, ha ) Heesters containerteelt Heesters, veredeld (Boskoop) Heesters, wortelecht (Boskoop) Heesters, gestekt (N.Brabant) Bos en haagplantsoen (Zundert) Rozen, veredeld (Nrd. Limburg) Coniferen, gestekt (N.Brabant) Vruchtbomen Laan en parkbomen, geoculeerd, spillen zwaardere bomen Bloementeelt,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha Bloembollenteelt Gladiolen kralen pitten Hyacinten Irissen Crocussen Lelies Narcissen Tulpen,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha Verwarmd staand glas Anjers, Amerikaanse Anjers, tros Anthuriums Chrysanten Gerbera's Rozen (onbelicht) grondteelt Rozen (belicht) grondteelt Rozen (belicht) steenwol Snijgroen Fresia's m m z m m m m m m m m Bron: LEIDLO. ) Een man stelt ca. werkuren voor. ) Opgave voorgaand jaar.

303 d. Standaardomrekeningsfactoren voor enkele tuinbouwproducten, eenheid maandcode omrekeningsfactor Andijvie, krul st. t/m kg, Aubergines mini st. st. t/m t/m,, Bloemkool Bloemkool, groene St. St. St. St. en t/m t/m t/m,,,, Courgettes St. t/m, Komkommers, staand glas St. St. St. St. St. St. St. I en S en II en,,,,,,,,, Koolrabi St. t/m, Kroten bos t/m, Meloenen St. t/m, Paprika St. t/m, Peen, bos Perziken Peterselie Prei Raapstelen Rabarber Radijs Radijs Radijs bos bos bos St. bos bos St. bos bos zak / bos t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m,,,,,,,,,, Rettich St. t/m, Selderij, bladselderij, bleekglas natuur Selderij, knol, met blad Sjalotten bos St. St. St. bos t/m t/m t/m t/m t/m,,,,,, Sla, krop volle grond onder glas St. St. St. St. St St. St. t/m t/m t/m,,,,,,,, Tuinkers doos t/m, Uien t/m, Ijsbergsla Ijsbergsla Ijsbergsla I t/m t/m II en,,, Bron: Productschap voor Groenten en Fruit.

304 e. Rendement akkerbouwproducten verwerking van... levert... kg tarwe kg brouwgerst kg pelgerst kg haver kg stro kg aardappelen ton suikerbieten kg ongerepeld strovlas kg boekweit kg ruwe koffie kg bloem of ca. kg volkorenmeel kg bloem geeft ca. kg brood (met % droge stof) kg mout, resp. liter bier (gewoon soort) kg Alkmaarse gort kg havermout kg strocellulose of kg strokarton kg (kriel)aardappelen: bevroren; idem in blik/glas kg gedroogde aardappelen, aardappelstukjes of schijven kg meel, gries of vlokken kg frites, schijfjes, bolletjes, etc: bevroren; idem vers kg meel, gries,of vlokken (verduurzaamd): bevroren; idem niet bevroren kg andere producten zoals aardappelkroketten, koekjes, rösti kg chips, sticks ton witsuiker, ton natte pulp (= ton droge pulp), ton melasse, ton schuimaarde kg vlaslint en kg lijnzaad kg grutten/meel kg gebrande koffie f. Rendement melkverwerking voor de productie van... is nodig. opbrengst kg melk met, kg vet kg boter, kg melk met,% vet kg kaas: volvet + +, kg melk met,% vet, kg melk met,% vet, kg melk met,% vet Bij boterbereiding:, kg boter met,% vet, kg karnemelk met,% vet, kg ondermelk met,% vet =, kg vet =, kg vet =, kg vet kg melkpoeder: vol mager kg gecondens.melk z. suiker,,% vet, kg melk met,% vet, kg ondermelk, kg melk met,% vet kg melk Bij bereiding van volle consumptiemelk:, kg boter met,% vet, kg karnemelk met,% vet, kg gest. melk met,% vet, kg vet, kg vet, kg vet, kg vet kg caseïne, kg ondermelk kg melk, kg vet Bron: Productschap voor Zuivel.

305 g. Aanhoudingspercentages voor slachtdieren % Nuchtere kalveren Vleeskalveren {vette) e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit Graskalveren e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit Stieren e kwaliteit e kwaliteit Vaarzen e kwaliteit e kwaliteit Koeien e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit worstkoeien Paarden Vette lammeren Vette schapen Varkens ca. kg levend gewicht ca. kg levend gewicht ca. kg levend gewicht ca. kg levend gewicht Zeugen Bron: EGe.a.

306 h. Omrekeningskoersen ) eenheid jan. febr. maart april gld per Ver.Staten België/Luxemburg Canada Denemarken Duitsland Ver.Koninkrijk Eur.Rekeneenheid Finland Frankrijk Griekenland Ierland Italië Japan Noorwegen Oostenrijk Portugal Spanje Zweden Zwitserland Goud ) dollar frs. dollar kr. mark pond ECU mark frs. drachme pond lire yen kr. sch. esc. peseta kr. frs. gr. fijn,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, mei juni juli aug. sept. okt. nov. dec. Ver.Staten België/Luxemburg Canada Denemarken Duitsland Ver.Koninkrijk Eur.Rekeneenheid Finland Frankrijk Griekenland Ierland Italië Japan Noorwegen Oostenrijk Portugal Spanje Zweden Zwitserland Goud ) dollar frs. dollar kr. mark pond ECU mark frs. drachme pond lire yen kr. sch. esc. peseta kr. frs. gr. fijn,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ) Jaar c.q. maandgemiddelden. Vermelde officiële wisselkoersen zijn gebaseerd op informatieve wisselkoersen zoals diedoor de Ned. Bank dagelijks om. u. worden vastgesteld. ) Laatprijs dagelijks vastgesteld om ca.. uur; biedprijs is, gld. lager; bron: H. Drijfhout en Zoon's edelmetaalbedr. N.V.

307 . Matenengewichten a. Lengtematen Nederlandse maten Putse roede (Hoeksche Waard) Rijnlandse roede vadem voet Rijnlandse duim Franse duim oude el = =,,,,,,, m m m cm cm cm m Angelsaksische maten stat. mile = imp. yards imp. yard = feet foot = inches inch line point =,,,,,, m m m cm mm mm b. Oppervlaktematen Nederlandse maten Angelsaksische maten bunder deimt (Groninger Oldambt en Veenkoloniën) pondemaat (Friesland) hont = roe (Bet. en Brab.) Noordhollandse morgen snees (WestFriesland) Rijnlandse roede Limburgse morgen Bloois gemet (Zeeland),,,,,,,, ha ha ha ha ha ha ha ha sq. mile = acres =, ha acre = rood (VK) = sq. yard = sq. foot = sq.inch sq. yards sq. yards sq. feet sq. inches, =,, =,, are are m' cm cm c. Inhoudsmaten Nederland Verenigde Staten last = hi wise mud = hi Nederlandse schepel Nederlands maatje = =, liter liter liter liter liter Vloeistoffen gallon quart = pint = gill quarts pints gills,,,, liter liter liter liter Verenigd Koninkrijk Droge stoffen register ton cubic yard cubic foot cubic inch hogshed quarter bushel gallon quart pint i gill = = = = cubic feet cubic inches bushels gallons quarts pints gills = =,,,,,,,,,,, m liter liter cm liter liter liter liter liter liter liter Winchester bushel dry quart = dry pint pints =,,, liter liter liter

308 d. Gewichten Nederlandse gewichten Angelsaksische gewichten centenaar (in Duitsland: Doppelzentner = dz) kwintaal Nederlandse lood Nederlands wichtje Nederlandse korrel = = =, kq kq q g g long ton = long cwt = lbs av. metr.ton short ton = short cwt (centals) long cwt = quarters short cwt (cental) quarter score lbs av. lbs av. Ibsav. Ibsav. lbs av. lbs av.,,,, kg kg kg kg kg kg, kg lb av. troy lb ounce av troy ounce pennyweight grain quintal ounces av. tr.ounces,, g,, g,, g kg ^. Kilogramgewichten per hl en per bushel Kilogramgewichten per hl tarwe rogge gerst haver boekweit mais bruin mosterdzaad geel mosterdzaad koolzaad kanariezaad lijnzaad wikken veldbonen stambonen erwten consumptieaardappelen fabrieksaardappelen Kilogramgewichten per bushei tarwe rogge gerst haver mais boekweit sorghums lijnzaad aardappelen Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada, Australië, NieuwZeeland Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada, NieuwZeeland Australië Verenigd Koninkrijk, Australië, NieuwZeeland Verenigde Staten, Canada Verenigd Koninkrijk, NieuwZeeland Verenigde Staten Canada Australië Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada, Australië, NieuwZeeland Verenigde Staten, Canada Verenigde Staten, Canada Verenigd Koninkrijk, NieuwZeeland Verenigde Staten, Canada, Australië Verenigde Staten, Canada lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs =,,,,,,,,,,,,,,, f. t/m i. Het internationale stelsel van meeteenheden (SI) De in volgende tabellen opgenomen meeteenheden en afleidingen daarvan zijn gebaseerd op het Internationale stelsel van Eenheden, volgens internationale afspraken aangeduid als SI.In de EG is in een Richtlijn inzake deze meeteenheden aangenomen. De bepalingen van deze Richtlijn (op een aantal punten gewijzigd in ) dienden in de wetgeving van de aangesloten landen te worden opgenomen. In Nederland is hieraan voldaan door aanpassing van de IJkwet. Het gebruik van Sleenheden is m.i.v. januari in de uitoefening van een beroep of bedrijf bij het vragen, het aanbieden of het leveren van goederen of diensten wettelijk verplicht gesteld. Bron: Dienst van het IJkwezen. zie volgende pagina's

309 f. Erkende meeteenheden (Sleenheden) grootheid symbool Grondeenheden lengte massa tijd elektrische stroom thermodynamische temperatuur hoeveelheid stof lichtsterkte Aanvullende eenheden vlakke hoek ruimtehoek Afgeleide eenheden oppervlakte inhoud snelheid versnelling hoeksnelheid golfgetal volumieke massa, dichtheid, massaconcentratie molaire concentratie stroomdichtheid luminantie Afgeleide eenheden met eigen naam en frequentie kracht druk energie, arbeid, hoev. wannte vermogen elektrische lading elektrische spanning elektrische capaciteit elektrische weerstand elektrische geleiding magnetisch flux magnetische inductie inductantie lichtstroom verlichtingssterkte symbool meter kilogram seconde ampère keivin mol candela radiaal sterradiaal vierkante meter kubieke meter meter per seconde meter per secondekwadraat radiaal per seconde (een) per meter kilogram per kubieke meter mol per kubieke meter ampère per vierkante meter candela per vierkante meter hertz newton pascal joule watt coulomb volt farad ohm siemens weber tesla henry lumen lux kg s A K mot cd rad sr m' m m/s of m.s' m/s of m.s rad/s of rad.s" nr kg/m of kg.m" mol/m of mol.m" A/m of A.rtr cd/m of cd.m" Hz ( Hz = /s) N ( N = kg.m/s ) Pa ( Pa = N/m ) J ( J = N.m) W ( W = J/s) C ( C = A.s) V ( V = WA) F ( F = C/V) Q ( Ci = V/A) S ( S = /) Wb( Wb = V.s) T ( T = Wb/m ) H ( H = Wb/A) Im (Im = cd/sr) lx ( lx = lm/m ) Combinatie van afgeleide eenheden met eigen naam met grondeenheden en aanvullende eenheden moment van kracht oppervlaktespanning soortgelijke warmte thermische geleiding elektrische veldsterkte molaire energie dynamische viscositeit newtonmeter newton per meter joule per kilogram keivin watt per meter keivin volt per meter joule per mol pascal seconde N.m N.m' J.kg'.K' W.m'.K' V.m' J.mol" Pa.s g. Voorvoegsels voor het vormen van decimale veelvouden en delen van Sleenheden voorvoegsel symbool factor voorvoegsel symbool exa peta tera giga E P T G,e ' ' s deci centi milli micro ' " " e mega kilo hecto deca M k h da ' nano pico femto atto» " " "

310 h. Eenheden die niet het SI behoren, doch blijvend zijn erkend grootheid eenheid symbool lengte oppervlakte voor landerijen zeemijl ) are hectare a ha zeemijl = m a = m I ha = m volume, inhoud liter registerton ) I II = dm =' m reg.ton =, m massa ton ) t t = kg vlakke hoek graad (boog)minuut (boog)seconde decimale graad gon = n/ rad ' = n/ rad " = n/ rad gon = n/ rad tijd minuut uur dag min h d min = s h = s d = s snelheid knoop ) knoop = zeemijt.h",h druk en spanning bar bar bar= Pa energie electronvolt ev ev = ca.,." 'J vermogen (schijnbaar) voltampère VA VA = W vermogen (reactief) var var var = W ) Uitsluitend ter aanduiding van grootheden bij de zee en luchtvaart. ) Bij de ton kunnen de decimale veelvouden kiloton (kt), megaton (mt) enz. worden gebruikt. i. Herleiding van vervallen eenheden Sleenheden grootheid niet Sleenheden vervangende Sleenheden herleiding naam symbool naam symbool lengte micron millimicron M mu micrometer nanometer urn nm u = urn mp = nm volume, inhoud kubieke centimeter cc kubieke centimeter cm cc = cm frequentie (toerental) toeren per minuut tpm/rpm hertz Hz tpm =, Hz massa pond ons kilogram gram kg pond =, kg ons = g kracht kilogramkracht kgf newton N kgf =, N druk kilogramkracht per vierkante centimeter atmosfeer kgf/cm at kilopascal kilopascal kpa kpa kgf/cm =, kpa at =, kpa energie calorie kilocalorie cal kcal joule kilojoule J kj cal =, J kcal =, kj vermogen calorie per seconde kilocalorie per uur paardekracht cal/s kcal/h pk watt kilowatt kilowatt W kw kw cal/s =, W kcal/h =,kw pk =, kw temperatuur graad Fahrenheit "F graad Celsius C F = / C F = C verlichtingssterkte foot candle ft candle lux lx ft candle =, lx

311 . Overigegegevens a. Besmettelijke veeziekten, aantal bedrijven Mond en klauwzeer Schurft bij schapen ) Rotkreupel bij schapen ) Miltvuur bij alle vee Varkenspest Pseudovogelpest (Newcastle disease) Vogelcholera ) Atrofische rhinitus Hondsdolheid Afrikaanse varkenspest Amerikaanse vuilbroed Infectieuze anémie Rabies bij vleermuizen Salmonella Enteriditus Salmonella typhimurium Vesiculaire varkensziekte Runderbrucellose Rundertube rculose Scrapie ie ' C C C... Bron: Veterinaire Dienst. ) Sinds ' niet meer aangifteplichtig. b. Omzetbelasting bij levering van fabrikant (producent) aan ondernemer Belasting over de toegevoegde waarde {BTW) (Wet omzetbelasting, ingaande januari ) BTWtarieven algemeen landbouwregeling normaal tarief verlaagd tarief inkoop productiemiddelen verkoop producten ' % % % % % % of % of % of % % %,% ' ' ' ' ' ' % % % % %,%,%,%,% % % % % % % % % % of % of % of % of % of % of,% of,% of,% of,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% Toelichting op de tarieven voor goederen en diensten, welke voor de land en tuinbouw van belang zijn, naar de toestand op januari. Normaal tarief Voor de meeste goederen (w.o. landbouwwerktuigen, gereedschap) en diensten (w.o. die van dierenartsen, het laten verzorgen van belastingaangiften door Boekhoudbureaus), geldt het normale tarief van,%. Verlaagd tarief Onder het verlaagd tarief van % vallen o.m.:. Goederen a. Alle land en tuinbouwproducten (w.o. ook sierteeltproducten), voor zover deze de zgn. eerste levensbehoefte gerekend kunnen worden; b. Enkele landbouwproducten t.w. land en tuinbouwzaden, planten voor uitpoot voor groente en fruit. Verder bestrijdingsmiddelen voor landbouwgebruik, diergeneesmiddelen, meststoffen, stro en veevoeders (w.o. grit); c. Water en, voor verwarmingsdoeleinden in de glastuinbouw gas en stookoliën.. Diensten Voor zover zij worden bewezen aan en uitgevoerd in opdracht van landbouwers, veehouders (w.o. pluimveehouders), tuinders en bosbouwers: het bewaren, drogen, koelen, ontsmetten, schonen, sorteren, verpakken en het vervoer naar veilingen van goederen welke de landbouwers enz. als zodanig hebben voortgebracht of geteeld alsmede de diensten bewezen door boekhoud en belastingadviesbureaus, agrarische loonbedrijven, fokinstellingen en instellingen voor keuring en onderzoek en kunstmatige inseminatie.

312 Vrijstellingen Bepaalde diensten van agrarische bedrijfsverzorgingsdiensten komen voor vrijstelling in aanmerking. Verder zal in het algemeen vrijgesteld zijn: a. levering van onroerend goed (uitgezonderd levering door vervaardiger van dat goed en de levering binnen jaar na de eerste ingebruikneming daarvan). b. verhuur en verpachting van onroerend goed. Landbouwregeling De landbouwregeling houdt in dat landbouwers, veehouders, tuinbouwers en bosbouwers geen omzetbelasting behoeven af te dragen over de navolgende door hen verrichte prestaties: a. leveringen van goederen, vermeld onder het verlaagde BTWtarief, welke zij in hun vermelde hoedanigheid hebben voortgebracht of geteeld en b. diensten welke naar hun aard bijdragen de agrarische productie en welke zij met gebruikmaking van hun normale uitrusting en personeel verrichten. c. leveringen van gebruikte bedrijfsmiddelen en andere in het bedrijf gebruikte goederen. Ondernemers, aan wie deze prestaties worden verricht, kunnen,% over de prijs inclusief BTW (=,% over de prijs exclusief BTW) met de fiscus verrekenen. Landbouwers enz. die deze landbouwregeling toepassen en dus geen omzetbelasting afdragen kunnen de in hun aankopen berekende omzetbelasting niet verrekenen met de fiscus; compensatie is immers gevonden in de niet af te dragen omzetbelasting over de verrichte prestaties. Voorts zijn zij geen omzetbelasting verschuldigd over leveringen van gebruikte bedrijfsmiddelen en andere in het bedrijf gebruikte goederen. ledere landbouwer kan op verzoek afzien van de landbouwregeling en opteren voor de normale ondernemersregeling in de omzetbelasting. Teruggaan naar de landbouwregeling is eerst mogelijk na het verstrijken van tenminste jaren. Aangezien bij toepassing van de landbouwregeling alle goederen op het bedrijf inclusief omzetbelasting aanwezig zijn en bij toepassing van de ondememersregeling exclusief omzetbelasting, dient de omzetbelasting bij overgang van het ene naar het andere systeem verrekend te worden. Van de landbouwregeling zijn uitgesloten veehouders voor zover hun bedrijfsuitoefening niet samenhangt met de exploitatie van de bodem, hetgeen in het algemeen het geval is indien de veehouder over minder dan ha cultuurgrond beschikt. c. Willekeurige afschrijving, investeringsaftreken energieinvesteringsaftrek Willekeurige afschrijving willekeurige afschrijving is mogelijk (t/m alleen vervroegd) van aanschaffings en voortbrengingskosten van bedrijfsmiddelen zodra ter zake van verwerving/verbetering verplichtingen zijn aangegaan voortbrengingskosten zijn gemaakt waarbij voor bedrijfsmiddelen moet gelden dat zij zijn aangewezen bij ministeriële regeling, en voldoen aan voorwaarde dat zij in belang zijn van Nederlandse milieubescherming (zie "VAMIL" hieronder), of toegepast worden in aangewezen gebieden of door aangewezen groepen belastingplichtigen (zie "investeringen door startende ondernemers"), of hoogwaardig technologisch karakter hebben of bruikbaar zijn bij onderzoek en ontwikkeling onder beperking dat willekeurige afschrijving voor ingebruikneming bedrijfsmiddel slechts mogelijk is betaalde bedrag. vermindering wegens vervangingsreserve als eerste willekeurige afschrijving geldt willekeurige afschrijving toepassing vervangingsreserve in bepaalde gevallen gedeeltelijk uitsluit voor investeringen in bedrijfsmiddelen in belang van milieubescherming geldt verplichting indienen accountantsverklaring en aanmelding investering binnen maanden. Deze verplichting geldt niet voor startende ondernemers. boekwaarde wordt gecorrigeerd met willekeurig afgeschreven gedeelte indien binnen bij bedrijfsmiddel gegeven termijn niet langer aan gestelde voorwaarden wordt voldaan. (Voor startende ondernemers geldt een termijn van jaar.) Milieuinvesteringen (VAMIL) Aanwijzingsregeling willekeurige afschrijving milieuinvesteringen + ais in aanmerking komende bedrijfsmiddelen die in belang zijn van Nederlandse milieubescherming kunnen uitsluitend worden aangewezen bedrijfsmiddelen die in Nederland nog niet gangbaar zijn niet eerder gebruikt zijn belangrijke milieuverdienste voor Nederland hebben milieulijst bevat diverse bedrijfsmiddelen die als volgt zijn onderverdeeld: voorkoming/beperking waterverontreiniging of waterbesparing voorkoming/beperking luchtverontreiniging voorkoming/beperking bodemverontreiniging voorkoming/beperking afvalstoffen voorkoming/beperking geluidsemissies energiebesparing en duurzame energie + op bedrijfsmiddelen op milieulijst bestemd voor gebruik in buitenland kan alleen op verzoek willekeurig worden afgeschreven. + vereist is accountantsverklaring omtrent juistheid/volledigheid inzake gegevens bedrijfsmiddel dient in afschrift bij boekhouding aanwezig te zijn dient te worden ingediend bij aanvraag

313 aanmelding binnen maanden (t/m : weken) na aangaan verplichtingen/na begin kalenderkwartaal volgende op maken van voortbrengingskosten/na ingebruikneming bedrijfsmiddel. bij Bureau VAMIL, postbus, DH Breda (tel., fax ) Investeringen doorstartende ondernemers + als bedrijfsmiddelen die door aangewezen groepen belastingplichtigen worden gebruikt komen in aanmerking (vanaf ) bedrijfsmiddelen aangeschaft/voortgebracht door belastingplichtigen in jaren waarin recht bestaat op starteraftrek en in kalenderjaar dat daaraan voorafgaat en waarin geen recht bestaat op zelfstandigenaftrek die niet vallen onder voor investeringsaftrek uitgesloten categorieën bedrijfsmiddelen investeringsmaximum in kalenderjaar van f (: f ) + investeringsmaximum geldt niet voor bedrijfsmiddelen waarop uit andere hoofde reeds willekeurig wordt afgeschreven + accountantsverklaring en aanmelding investering zijn niet vereist Investeringsaftrek en energleinvesteringsaftrek Voomaarden ter zake van aangaan verplichtingen voor aanschaf en verbetering bedrijfsmiddelen/maken van voortbrengingskosten investeringsaftrek en (vanaf ) energieinvesteringsaftrek komen ten laste van winst van jaar van investeren voor zover betalingen op bedrijfsmiddel zijn gedaan,of bij eerdere ingebruikneming investeringsaftrek wordt alleen genoten indien investeringsbedrag in kalenderjaar ligt tussen minimum en maximumbedrag resp. f en f () (vanaf ) naast investeringsaftrek kan bovendien energieinvesteringsaftrek worden genoten indien belastingplichtige in feitelijk voor eigen rekening gedreven onderneming voor meer dan f () investeert in (onderdelen van) bedrijfsmiddelen niet eerder gebruikt bij ministeriële regeling aangewezen (energielijst ) ter zake beschikt over verklaring die verkregen wordt door energieinvestering aan te melden binnen maanden na aangaan verplichtingen/na begin kalenderkwartaal volgende op maken voortbrengingskosten/na gebruikneming bedrijfsmiddel bij Bureau energieinvesteringsaftrek te Breda met dien verstande dat voor investering onder VAMIL (zie hiervoor) geen verklaring vereist is (gecombineerde aanmelding is alsdan voldoende) bij aanmelding energieinvestering accountantsverklaring omtrent juistheid/volledigheid inzake gegevens bedrijfsmiddel indient (afschrift bewaren in boekhouding) geen investeringsaftreken (vanaf ) geen energieinvesteringsaftrek voor o.a. volgende bedrijfsmiddelen investeringsbedrag minder dan f bedrijfsmiddelen die direct of indirect hoofdzakelijk worden gebruikt voor vrijgesteld bosbedrijf of voor onderneming waarvan winst is vrijgesteld ter zake van dubbele belasting gronden, inclusief ondergrond gebouwen woon/huizen en woongedeelten bedrijfspanden personenauto's niet bestemd voor beroepsvervoer effecten, vorderingen, goodwill, vergunningen, ontheffingen, concessies en andere dispensaties van publiekrechtelijke aard dieren door minister aan te wijzen bedrijfsmiddelen geen investeringsaftrek voor bedrijfsmiddelen die direct of indirect hoofdzakelijk aan derden ter beschikking worden gesteld. (vanaf ) geen energieinvesteringsaftrek voor bedrijfsmiddelen die direct of indirect hoofdzakelijk ter beschikking worden gesteld aan in buitenland wonende personen/lichamen personen/lichamen, ten behoeve van onderneming waarvan winst is vrijgesteld terzake van dubbele belasting geen investeringsaftrek en (vanaf ) geen energieinvesteringsaftrek behoudens ontheffing voor volgende transacties verplichtingen tussen naaste verwanten, echtgenoten en daarmee gelijkgestelden verplichtingen tussen gerechtigden nalatenschap verplichtingen tussen grootaandeelhouder en vennootschap energielijst bevat generiek en specifiek omschreven bedrijfsmiddelen met navolgende toepassingsgebieden gebouwen processen gebouwen en processen transport duurzaam desinvesteringsbijtelling vindt plaats ter zake van goederen (zaken) waarvoor aftrek is genoten bij vervreemding of daarmee gelijkgestelde gebeurtenis binnen jaar, met dien verstande dat sprake is van ongedaan maken van investering indien niet binnen maanden na aangaan verplichting ten minste % investeringsbedrag is betaald en tevens ingebruikneming niet heeft plaatsgevonden ingebruikneming niet binnen jaar na aanvang investeringsjaar heeft plaatsgevonden bij desinvesteringsaal per jaar van meer dan minimumbedrag van f (in ) tegen percentage aftrek maximaal bedrag van genoten investeringsaftrek of energieinvesteringsaftrek.

314 d. Regulerende energiebelasting (REB) Per januari Is in Nederland een regulerende energiebelasting ingevoerd. De belasting wordt geheven over elektriciteit, aardgas, petroleum, huisbrandolie, LPG, propaan en butaan. De belasting geldt niet voor brandstoffen die worden gebruikt voor het wegverkeer en de pleziervaart. De tarieven voor, exclusief BTW, zijn: elektriciteit per kwh, cent aardgas per m, cent petroleum per liter, cent huisbrandolie per liter, cent LPG/propaan/butaan per kg, cent Er gelden vrijstellingen voor: het gebruik van de eerste m aardgas en de eerste kwh elektriciteit; het gebruik van aardgas boven. m ; het gebruik van elektriciteit boven. kwh en het ale gebruik indien de aansluiting een doorlaatwaarde heeft van meer dan x Ampère; het gebruik van aardgas en minerale oliën ) ten behoeve van de bevordering van het groeiproces van tuinbouwproducten. De belasting wordt gecompenseerd door belastingverlagingen die zijn ingegaan per januari. Informatie over de energiebelasting is verkrijgbaar bij Postbus infolijn, tel.. ) Indien geen aansluiting voor aardgas aanwezig is. e. Leveringsvoorwaarden voorwaarde kosten van: voor rekening van: F.o.b. (free on board) F.o.r. (free onrail) Cf. (cost and freight) C.i.f. (cost, insurance, freight) Franco lichter (f.o.s., free overside ship) Boord/auto/spoorvrij leverende fabriekof importhaven Franco wal inladen inladen inladen en vracht naar haven van bestemming zeevracht en verzekering gedurende zeereis overladen uit zeeschip in lichter laadkosten verkoper Affabriek F.a.s. (free alongside ship) Vrachtvrij voor wal of station van bestemming vervoer naar haven/station inladen lossen koper

315 f. Rentestanden en rendementen Onderhandse kapitaalmarkt Hypotheekrente van alle nieuwe inschrijvingen gewone hypotheken op onroerende goederen eerste hypotheken (ultimo) ) hoogste Onderhandse leningen en nutsbedrijven ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal rendement op aandelen obligaties,,,,,,,,,,,, Gemiddelde rendementen van obligaties ) Eeuwigdurende staatsleningen Aflosbare staatsleningen w.o. met gemiddelde resterende looptijd van jaar Pand en bankbrieven Bankleningen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Financiële maandstatistiek. ) Laagste en hoogste rentepercentages van gewone hypothecaire leningen zonder overheidsgarantie % van de taxatiewaarde, bij eerste afsluiting, op een nieuwbouw eengezinshuis in eigen gebruik, verstrekt door een aantal hypothecaire leningenverstrekkende instellingen, w.o. hypotheekbanken, handelsbanken, landbouwkredietinstellingen, spaarbanken en verzekeringsmaatschappijen. ) ) ) Tarieven bij afsluiting; gepubliceerd door de firma Diest en Geerling en Raven. Berekend als mutatie van de CBSherbeleggingsindices. Het effectief rendement wordt bepaald door de mediaan per looptijdsklasse; het groepsrendement en de rendementen van de samenvattende looptijdsklassen worden berekend als ongewogen gemiddelde van de medianen van de betrokken looptijdsklassen.

316 g. Kllmaatgegevens Nederland jan. febr. mrt apr. juni juli aug. sept. okt. Temperatuur etmaalgemiddelde in graden Celcius Den Helder normaal Eelde normaal Vlissingen normaal Beek (L) normaal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, De Bilt normaal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zonneschijn aantal uren Den Helder normaal Eelde normaal Vlissingen normaal Beek (L) normaal De Bilt normaal Neerslag DenHelder normaal Eelde normaal Vlissingen normaal Beek (L) normaal DeBilt normaal Bron: Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut. N.B.: Normaal = gemiddelde van de periode t/m. De neerslagcijfers hebben betrekking op de districten waarin de vermelde hoofdstations zijn gelegen.

317 Trefwoordenregister Zie ook: Lijst van tabellen Overzicht akkerbouwgewassen en producten Overzicht tuinbouwgewassen en producten Overzicht veestapel Overzicht veehouderijproducten Aanhoudingspercentage dieren voor vteesproductie Aan en verkoopver., coöp, aandeel in aal omzet Aardappelen, zie overzicht blz. Aardappelmeel voorzieningsbalans Aardappelmoeheid, rassen en resistentie tegen Aardgasprijzen Afzet van de land en tuinbouw Agrarisch inkomen EU Nederland Akkerbouwbedrijven bedrijfsresultaten Akkerbouwgewassen en producten, zie overzicht blz. Alternatieve landbouwmethoden, bedrijven en oppervlakten Appelen en peren, oppvl. Arbeidsjaareenheden,, Arbeidskrachten (zie ook bevolking) Arbeidslonen Arbeidsnonnen in de tuinbouw Arbeidsopbrengst ondernemer Arbeidsproductiviteit landbouw Arbeidsuren, Arbeidsvolume, naar sectoren en bedrijfstakken Areaalgrootte, akkerbouw en tuinbouw, zie overzicht blz., Autogasolie, prijzen Balansen financiële, land en tuinbouwbedrijven, (zie ook voorzieningsbalansen) Bedrijfsg rootte bedrijven naar, zie bedrijven cultuurgrond aal en naar hoofdberoep Bedrijfshoofden,, Bedrijfsopvolging Bedrijfsresultaten Bedrijfstype (hoofd) bedrijven naar, zie bedrijven toelichting Bedrijfstype ring eenheden per nge Bedrijfsverkaveling Bedrijfsverzorging exploitatiegegevens Bedrijven, hoofdberoepsnaar (hoofd)bedrijfstype naar ngeklasse naar hoofdbedrijfstype Bedrijven, nevenberoepsnaar ngeklasse naar hoofdbedrijfstype Bedrijven met cultuurgrond akker en tuinbouwgewassen (zie ook overzicht blz.,) besmettelijke veeziekten Bedrijven naar aandeel grond in eigendom en naar bedrijfsgrootte aantal dieren per bedrijf en naar hokcapaciteit, zie overzicht blz. Bedrijven naar bedrijfsgrootte (ha) naar aandeel grond in eigendom, naar hoofdbedrijfstype naar hoofdberoep Bedrijven naar (hoofd)bedrijfstype met akkerbouwgewassen met tuinbouwgewassen, naar aandeel grond in eigendom, naar bedrijfsgrootte (ha) naar aantal dieren per bedrijf, zie overzicht blz. naar bedrijfsgrootte (ha), naar ngeklasse NEGtypering Bedrijven naar grondgebruik Bedrijven naar hoofdberoep bedrijfshoofd naar aanwezigheid nevenberoep naar bedrijfsgrootte (ha) Bedrijven naar ngeklasse naar (hoofd)bedrijfstype, Belasting, tarieven omzet/btw en afschrijvingen Benzineprijzen Beroepsbevolking, zie bevolking Bestedingen landbouwbedrijven zie rubriek Financiering Bestrijdingsmiddelen chemische, biologische bestrijders Beursnoteringen, kaas Bevolking: agrarische beroeps EU agrarische beroeps Ned. bed rijfsverzorgers beroeps Ned., vooruitblik op de participatie inwoners naar gemeentetype ale EU ale Ned. zelfstandige bedrijfshoofden naar leeftijd Biggen, productiekosten Binnenlands verbruik landbouwproducten, zie verbruik en voorzieningsbalansen Biologische bestrijding in de glastuinbouw Bloembollen en bloemkwekerijgewassen, zie overzicht blz. Bodemgebruik Boerderijen, koop en pachtprijzen, Boerenkaas beurs en marktnoteringen productie Boomgaarden, losse koop en pachtprijzen Boomkwekerijgewassen, zie overzicht blz. Borgstellingsfonds, verleende borgstellingen Bos Boter, zie overzicht zuivelproducten blz. Bouwactiviteiten in de agrarische sector Bouwkosten ligboxenstal, prijsindexcijfers Bouwland bedrijven met oppervlakte EU oppervlakte Nederland Bouwprijzen, indexcijfers duurzame productiemiddelen Braakland, geregistreerde oppervlakte Brandstoffen, prijzen Broedeieren inleg, in en uitvoer, Broei van tulpen en narcissen, Bruto standaard saldi BTWtarieven Buitenlandse handel, zie in en uitvoer CAOIonen per uur Caseïne in en uitvoer,

318 Champignons, oppervlakte Chemische bestrijdingsmiddelen Citrusvruchten, invoer Computers, aantal Consumptie,gezins Consumptieaardappelen, zie overzicht blz. naar rasen resistentie Consumptieeieren, zieoverzicht blz. Consumptiemelk,zie overzicht blz. Consumptieve bestedingen, mutaties Contracten,groenteteelt opengrond vaste arbeidskrachten Coöperaties,aandeel inaalomzet Cultuurgrond bedrijven enoppervlakte naar hoofdberoep eigendom/pacht gebruik oppervlakte EU oppervlakte Ned.,, Dieselolieprijzen, Drempelprijzen akkerbouwproducten,, e.v. zuivelproducten, e.v. ECU (European Currency Unit) Edelpelsdieren, aantalen bedrijven met Eendagskuikens, inen uitvoer, Eenden,zie overzicht pluimvee blz. EU (Europese Unie) agrarisch inkomen buitenlandse handel e.v. EuropeesOriëntatie engarantiefonds Europese Monetaire Stelsel (EMS) gemeenschappelijk markt en prijsbeleid e.v. kengetallen mengvoederproductie terminologie Eieren,zieoverzicht blz. Eigenvermogen landbouwbedrijven, zie rubriekfinanciering Eigendom,aantal enoppervlakte bedrijven, Electriciteit, prijzen Energie, prijzen Energiebelasting, regulerende Energieverbruik land entuinbouwbedrijven Energieinvesteringsaftrek Europees Oriëntatie engarantiefonds Europese Monetaire Stelsel (EMS) Exploitatiegegevens hoveniersbedrijven loonwerkers enwerktuigencooperaties dienstverlenende bedrijven Faillissementen Financiering land en tuinbouwbedrijven Fokzeugen, zieoverzichtvarkens blz. Fosforzuurmeststoffen,zie meststoffen Fruit,zie overzicht blz. Gas, prijzen Geboorten per inwoners Gebruiksvee, marktprijzen Gecondenseerde melk,zie overzicht melkblz. Geiten geitenstapel in en uitvoer, Gemeenschappelijk markt en prijsbeleid Geslacht gewicht,gemiddeld Gewasbeschermingsmiddelen Gewassen,zieoverzicht blz., Gewichten en maten Gezinsarbeidskrachten, zie bevolking Gezinsconsumptie, prijsindexcijfers EU Nederland Gezinsinkomen oplandentuinbouwbedrijven Glasareaal Goederen endiensten in de landbouw, prijsindexcijfers Granen, zieoverzicht blz. Grasland bedrijven met koop enpachtprijzen, melk enkalf koeienper hagrasland en voedergewassen gemaaid, naargebruik oppervlakte EU oppervlakte Nederland Groente, zieoverzicht blz. Groenbemestingsgewassen, Groenvoedergewassen, zieoverzicht blz. Grondgebruik(ers) agrarisch, nietagrarisch aal Grondprijzen Gulden, koopkracht Handelsproductie groente enfruit Eulanden Nederland Handelsgewassen, zie overzicht blz. Heffingen EU melk Herkomst en bestedingvanfinancieringsmiddelen, zie rubriek financiering Herinrichtingen Hokcapaciteit leghennen vleeskalveren vleesvarkens moederdieren vanvleesrassen vleeskuikens Hoofdbedrijfstype, bedrijven naar,zie bedrijven Hoofdberoep toelichting zelfstandige bedrijfshoofden Hoofdberoepsbedrijven, zie bedrijven Hooi graslandgemaaidvoor productiewaarde telersprijzen verbruikersprijzen Hoveniersbedrijven,exploitatiekosten en investeringen Huisbrandolie, prijzen Hulpverleningsdiensten Hypotheken landelijke eigendommen Inhoudsmaten Inkomen,agrarisch EU nationaal Nederland Inkomensvorming en besteding, zierubriekfinanciering toelichting Intensieve veehouderij,bedrijfsresultaten Interne leveringen landentuinbouw Interventieprijzen akkerbouwproducten,, e.v. vee / veehouderijproducten,, e.v. Investeringen landinrichtingswerken Investeringsaftrek (IA) energie Invoer akkerbouwproducten dierenvoorde slacht landbouwproducten EUlanden landbouwproducten aal landbouwwerktuigen en machines toelichting tuinbouwproducten veehouderijproducten voedermiddelen waarde,volume en prijsindex, Inwoners, zie bevolking Jaarcontracten vaste arbeidskrachten Jeugdloon, minimum Kaas, zie overzicht zuivelproducten blz.

319 Kalfsvlees,zie overzicht blz. Kali enkalkmeststoffen,zie meststoffen Kalkoenen,zie overzicht pluimvee blz. Kavels,aantalen grootte Kippen en kippeëieren, zieoverzicht blz., Klimaatgegevens Knol enwortelgewassen, Koersen, omrekeningsvreemde valuta Konijnen, aantal en bedrijven met Koopkracht gulden Koop enpachtprijzen Kostenvan levensonderhoud, prijsindexcijfers EU Nederland Kostprijsberekeningen melk, biggen envleesvarkens Krachtvoeder, zie voedermiddelen Kuilvoer,grasland gemaaidvoor Kunstmatige inseminatie varkens naar rasgroep vande stier Kunstmeststoffen, zie meststoffen Lammeren,zie overzicht blz. Landbouwcoöperaties,aandeel in aal omzet Landbouwgebieden, zie bijlage Landbouwmethoden, alternatieve Landbouwonderwijs Landbouwpaarden, zie overzicht blz. Land entuinbouwproducten,zieoverzicht blz.,, Landbouwproductie, waarde EU Nederland (zieook voorzieningsbalansen) LandbouwregelingBTW Landbouwscholen Landbouwtelling, toelichting Landbouwwerktuigen, zie werktuigen Landbouwzaden,zie overzicht blz. Landinrichtingswerken, investeringen Leeftijdsopbouw Nederlandse bevolking Legeenden en leghennen, zie overzicht blz. Lengtematen Levensonderhoud, kostenvan EU Nederland Leveringsvoorwaarden Ligboxenstallen bouwkosten,prijsindexcijfers Lonen kalender/wijzigingen land entuinbouw en nijverheid land entuinbouw toelichting Loonkosten Loonwerk adviestarieven,prijsindex exploitatiekosten en investeringen Maaidorsers aantal in en uitvoer, Machines,zie werktuigen MacSharryregeling,bedrijven enoppervlakten Marktaandeel van land entuinbouwcooperaties Markt en prijsbeleid,gemeenschappelijk Marktnoteringen kaas Marktordeningsproducten, akkerbouw Marktprijzen gebruiksvee paarden schapen vleesvee varkens Maten engewichten Meeteenheden SI Melasse drempelprijzen voorzieningsbalans Melk en melkproducten, zie overzicht blz. Melkcontrole Melkdiepkoeltanks prijsindexcijfers Melk en kalfkoeien, zieoverzicht rundvee blz. Melkmachineinstallaties in en uitvoer, prijsindexcijfers Melkpoeder, zieoverzicht zuivelproducten blz. Melkquotum, landelijk Melkveehouderijbedrijven, sterkgespecialiseerd, bedrijfsresultaten Melkverwerking rendement Melk(vet)productie perdier Mengmeststoffen,zie meststoffen Mengvoeders, zie voedermiddelen Mestproductie veestapel Meststoffen,kunstbinnenlandse afzet verbruikersprijzen voorzieningsbalans stikstofmeststof Milieuinvesteringen, vrijeafschrijving Mineralenbalans Mineralenproductie vandeveestapel Minimumloon inde land entuinbouw Minimumprijzen suikerbieten Moederdieren van slachtrassen,zie overzicht pluimvee blz. Motortrekkers,zie werktuigen Narcissenbroei Nationaal inkomen Nationale rekeningen,toelichting Neerslag NEGtypering bedrijven naar,toelichting Nevenberoep, toelichting Nevenberoepsbedrijven, zie bedrijven Nge,toelichting eenheden per nge nge per eenheid bedrijven naar ngeklasse,zie bedrijven Noten, in en uitvoer Nijverheid arbeidsproductiviteit lonen nationaal inkomen Oliezaden, zieoverzicht blz. Omrekeningsfactoren tuinbouwproducten Omrekeningskoersen vreemde valuta Omzetbelasting,tarieven BTW Omzetten veilingen,,, Onderwijs, land entuinbouw Ontwikkelings en Saneringsfonds Landbouw, Oogstraming akkerbouwproducten appelenen peren Opbrengstprijzen melk Opengrondsteelten Oppervlakten, landentuinbouwgewassen, zie overzicht blz., Oppervlaktematen Organisatie activiteiten vanlandbouwcoöperaties mengvoederindustrie Oriëntatieprijzen rundvee, e.v. Overheidsactiviteiten Borgstellingsfonds landinrichtingswerken ruilverkaveling Structuurverbetering landbouwbedrijven Investeringen inlandbouwbedrijven Overheidsuitgaven Paarden en paardenvlees, zie overzicht blz., Pacht,aantal enoppervlakte bedrijven, Pacht en koopprijzen landbouwgronden Petroleum,prijzen Pelsdieren Peulvruchten, zieoverzicht blz. Piten steenvruchten, zie overzichtfruitblz. Plombering pootaardappelen Pluimvee en pluimveehouderijproducten, zie overzicht blz., Pootaardappelen, zieoverzicht blz. Potplanten,veilingprijzen

320 Premieregeling zoogkoeienbestand (EU) e.v. Producentenprijzen vleespluimvee en kippeëieren, (zie ook overzicht blz., ) Productie akkerbouw, zie overzicht blz. tuinbouw, zie overzicht blz. veehouderij, zie overzicht blz., Productiekosten melk, biggen en vleesvarkens Productiewaarde en productiviteit EU Nederland Propaangas, prijzen e.v. Prijsbeleid, gemeenschappelijk markt en Prijsindexcijfers afzet van de land en tuinbouw gezinsconsumptie EU gezinsconsumptie Nederland koopkracht van de gulden productiefactoren en middelen Pulp, voorzieningsbalansen Quotum en superheffing Quotumhouders, relatieve verdeling basisquotum Rassen oppvl. gekeurde pootaardappelen geplombeerde pootaardappelen Rendement aandelen en obligaties akkerbouwproducten melkverwerking slachtdieren Rentestanden kapitaalmarkt Richtprijzen akkerbouwproducten, melk Ruilverkaveling investeringen sedert stand gekomen, Rundvee en rundveehouderijproducten, zie overzicht blz., Ruwvoeder beschikbaar gekomen telersprijzen verbruikersprijzen Sbe normen e.v. toelichting Sbeklasse bedrijven naar, zie bedrijven Schapen en schapevlees, zie overzicht blz., Sectorale organisaties en overeenkomsten e.v. Sleenheden, Sierteeltgewassen en producten, zie overzicht blz. Slachtingen Sluisprijs(heffing) EU e.v. Smeermiddelen, prijsindexcijfers Snijbloemen, veilingprijzen Snijmais, zie overzicht blz. Sociale lasten in de landbouw, Sojabonen, in en uitvoer Spaargelden Standaardbedrijfseenheden (sbe) normen e.v. toelichting Sterfte per inwoners Stikstof meststoffen, zie meststoffen Stookolie, prijzen Stro productie/oogstram ing telersprijzen verbruikersprijzen Structuurverbetering landbouwbedrijven Substraattee It, oppvl. en bedrijven Suiker prijzen richt, interventie, drempel en minimumprijzen verbruik per hoofd voorzieningsbalansen Suikerbieten, zie overzicht blz. Suikergehalte bieten Superheffing Telersprijzen akkerbouwproducten Telersverenigingen e.v. Temperatuur Terminologie EU Toegevoegde waarde agrarisch nationaal Trekkers Tuinbouwbedrijven, zie bedrijven Tuinbouwgewassen en producten, zie overzicht blz. Tuinbouwonderwijs Tuinbouwzaden Tuinland, koop en pachtprijzen Tulpenbroei Uitvoer akkerbouwproducten EUlanden e.v. landbouwproducten aal landbouwwerktuigen en machines levende slachtdieren toelichting tuinbouwproducten veehouderijproducten waarde, volume en prijsindex,, wereld Uurlonen, zie lonen Vamil Varkens en varkenshouderijproducten, zie overzicht blz., Vaste planten Veehouderijbedrijven, zie bedrijven Veehouderijproducten, zie overzicht blz. Veemarkten, aanvoer,, Veestapel en veehouderijproducten, zie overzicht blz., Veevoeder, zie voedermiddelen Veeziekten, besmettelijke Veilingaanvoer tuinbouwproducten, Veilingprijzen tuinbouwproducten, Verbruik kunstmeststoffen, landbouwproducten, zie overzicht blz. e.v. voedermiddelen voedingsmiddelen per hoofd EU, voedingsmiddelen per hoofd Ned. groente en fruit per hoofd Verbruikersprijzen brandstoffen, gas en electriciteit e.v. kunstmeststoffen mengvoeders ruwvoeders Verkaveling Verpachters, oppervlakte naar categorie van Verwerkingsindustrie verwerking. wijze van verwerking, Vetgehalte melkproductie Vezelvlas, zie overzicht blz. Vlees, zie overzicht blz. Vlees kal veren, zie overzicht blz. Vleespluimvee, zie overzicht blz. Vleesvarkens, zie overzicht blz. Vleesvee, zie overzicht blz. Voedermiddelen beschikbaar gekomen grondstoffen gemaaide oppervlakte grasland naar gebruik invoer meng en krachtvoederverbruik mengvoederbedrijven mengvoederproductie EUlanden mengvoederproductie Nederland, productgewicht en voederwaarde verbruikersprijzen Voedingsmiddelen, verbruik per hoofd EU, Nederland