Land- entuinbouwcijfers 2000

Transcriptie

1 Land entuinbouwcijfers LandbouwEconomisch Instituut (LEI) Centraal BureauvoordeStatistiek (CBS) * ' ' L

2 LANDBOUWECONOMISCH INSTITUUT (LEI) Burgemeester Patijnlaan, Postbus, LS 'sgravenhage Postbank tel., fax. Prijs fl., per exemplaar (franco per post). Abonnementsprijs fl.,. Prijzen incl. % Btw en incl. administratie en verzendkosten binnen Nederland. ISBN x ISSN Kengetal J/ LEI en CBS aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie in deze uitgave.

3 Voorbericht Voor uligtdenieuweeditievanlanden Tuinbouwcijfers. Voorgebruikers diemeerinformatie overdebeschreven onderwerpen zoeken, zijn verwijzingen naaraanvullendepublicaties opgenomen.daarnaast willenwij ude websitesvanhetcbs ( ( vanharteaanbevelen. Viadezesitesheeft utoegangdatabanken metmiljoenen gedetailleerde cijfers. Uiteraard ishetookmogelijk omrechtstreekscontactoptenemenmethetlei ()enhetcbs (). Tenslottebedanken wij allepersoneneninstellingen dieookdit jaarhebben meegeholpen aandesamenstellingvandezepublicatie. DeDirecteurvanhet DeDirecteurgeneraal LandbouwEconomisch Instituut CentraalBureauvoordeStatistiek prof.dr.ir.l.c.zachariasse ir.drs. R.B.J.C.vanNooit ' sgravenhage Voorburg /Heerlen mei mei

4 VERKLARING DER TEKENS (,) niets (blank) / iggs/^ AFKORTINGEN CBS LEI Min. van L.N.V. aje Bss BTW c.i.f. ECU EGE e.m. e.o. f.o.b. gve NEG Nge sbe w.o. w.v. = voorlopig cijfer ; de gegevens ontbreken = nul = het getal is minder dan de helft van de gekozen eenheid = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen = en met = het gemiddelde over de jaren en met = oogstjaar, boekjaar beginnend in en eindigend in = van de desbetreffende gegevens zijn specificaties beschikbaar = Centraal Bureau voor de Statistiek = LandbouwEconomisch Instituut = Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij = arbeidsjaareenheid = Bruto standaard saldi = belasting over de toegevoegde waarde = cost, insurance, freight = European Currency Unit (Europese Valutaeenheid) = Europese grootteeenheid = en meer = en ouder = free on board = grootveeeenheid = Nederlandse variant EUbedrijfstypering op basis nge = Nederlandse grootteeenheid = standaardbedrijfseenheid = waaronder = waarvan Door afrondingen kan het voorkomen dat alen licht afwijken van de som van de gespecificeerde getallen. Verbeterde cijfers zijn als zodanig niet gekenmerkt. KEY TO SYMBOLS (,) a blank / ABBREVIATIONS CBS LEI Min. van L.N.V. aje Bss BTW c.i.f. ECU EGE e.m. e.o. f.o.b. gve NEG Nge sbe w.o. w.v. = provisional figure = data not available = nil = less than half the unit employed = category not applicable = to inclusive = the average for the years up to and including = crop year, financial year etc. beginning in, terminating in = specifications respect to the relevant data are available = Central Bureau of Statistics = AgriculturalEconomics Research Institute = Ministry of Agriculture, Nature conservation and Fishery = labour year units : Dutch standard gross margin for farm typology (SGM) = VAT (value added tax) = cost, insurance, freight = European Currency Unit = European size unit (ESU) = and more = and older = free on board = cattle units = Dutch version of Community Typology (DCT) (on bases of dsu) = Dutch size unit (dsu) = standard farm units (sfu) = among which = of which Detailed items in tables do not necessarly add to als because of rounding. Revised figures are not marked as such.

5 INHOUD Voorbericht Verklaring der tekens Indeling van tabellen en figuren Hoofdstukken. Algemeen. Bedrijven, productiefactoren en middelen. Gewasarealen. Veestapel. Productie. Prijzen van productiefactoren en middelen. Prijzen van producten. Inkomen en financiering. Voorzieningsbalansen. In en uitvoer. Europese Unie. Diverse gegevens Trefwoordenregister Kaart met landbouwgebieden, ingedeeld in groepen CONTENTS Preface Key to symbols and abbreviations Classification of tables and graphs Chapters. General statistical data about the Netherlands. Agricultural holdings, production factors and means of production. Area under crops. Composition of livestock. Production. Prices of production factors and means of production. Prices of agricultural and horticultural products. Income and financing of agricultural and horticultural holdings. Supply balance sheets. Imports and exports. European Community. Miscellaneous Topic Index Map of agricultural districts, groups classification

6 Indelingvantabellen enfiguren Algemeen. Bevolking. Beroepsbevolking. Bodemgebruik. Nationaal inkomen. Prijzen. Verbruik. Diverse gegevens Bedrijven, productiefactoren en middelen Toelichting. Bedrijfstypering en bedrijfsgrootte. Gebruik van de cultuurgrond. Arbeid. Bedrijfsopvolging, beëindiging en schoolopleiding. Overheidsactiviteiten t.a.v. landbouwbedrijven. Agrarische bouwwerken en land en tuinbouwmachines. Veevoeder. Mest, mineralen en bestrijdingsmiddelen. Energie Gewasarealen. Akkerbouwgewassen. Tuinbouwgewassen open grond. Tuinbouwgewassen onder glas Veestapel. Rundvee. Paarden. Schapen en geiten. Varkens. Pluimvee. Struisvogelachtigen. Konijnen en edelpelsdieren Productie. Akkerbouwproducten (oogstraming). Tuinbouwproducten. Melk en zuivelproducten. Vee en vlees, excl. vleespluimvee. Eieren en vleespluimvee. Wol Prijzen van productiefactoren en middelen Toelichting. Koopen pachtprijzen. Lonen en sociale lasten. Prijzen van meststoffen en voedermiddelen. Prijzen van energie. Prijsindexcijfers Prijzen van producten. Akkerbouwproducten. Tuinbouwproducten. Melk en zuivelproducten. Vee en vlees, excl. slachtpluimvee. Eieren en vleespluimvee. Wol. Prijsindexcijfers

7 S. Inkomen en financiering Toelichting. Productiewaarde en toegevoegde waarde. Productiekosten en resultaten per product. Bedrijfsresultaten. Financiering. Exploitatiegegevens andere agrarische bedrijven. Voorzieningsbalansen Toelichting. Akkerbouwproducten. Veehouderijproducten. Inen uitvoer Toelichting. Agrarische handel, aal en per land. Akkerbouwproducten. Tuinbouwproducten. Vee en veehouderijproducten. Europese Unie. Algemeen. Agrarische productie. Zelfvoorzieningsgraad en verbruik per hoofd. Uitvoer EUlanden. Gemeenschappelijk markt en prijsbeleid (GLB). Groene koersen. Euro. Uitgaven Europees Oriëntatie en Garantiefonds voor de landbouw. Diverse gegevens. Landbouwcoöperatie. Mengvoederindustrie. Landbouwonderwijs. (Omrekenings)normen. Maten en gewichten. Overige gegevens

8 Classification oftablesand graphs General statistical data about the Netherlands. Population. Economically active population. Land utilization. National income. Prices. Consumption. Miscellaneous Agricultural holdings, production factors and means of production Explanation. Farm classification and size. Utilization of cultivated land. Labour. Farm succession, termination and agricultural education. Government activities in regard to agricultural holdings. Agrarian buildings and machineries. Feeding stuffs. Manure, minerals and pesticides. Energy Area under crops. Arable crops. Horticultural crops in the open. Horticultural crops under glass Composition of livestock. Cattle. Horses. Sheep and goats. Pigs. Poultry. Ostriches. Rabbits and highbred fumed animals Production. Arable products (crop estimates). Horticultural products. Milk and dairy products. Livestock and meat, excluding table poultry. Eggs and table poultry. Wool Prices of production factors and means of production Explanation. Purchase prices and rents. Wages and social charges. Prices of fertilizers and feeding stuffs. Prices of energy. Indices of prices Prices of agricultural and horticultural products. Arable products. Horticultural products. Milk and dairy products. Livestock and meat, excl. table poultry. Eggs and table poultry. Woolprices. Indices of prices

9 . Income and financing of holdings Explanation. Production value and productivity. Production costs and results per product. Financial results. Financing. Exploitation data other agrarian holding. Supply balance sheets Explanation. Arable products. Livestock husbandry products. Imports and exports Explanation. Agricultural trade, al and by country. Arable products. Horticultural products. Animals and animal products. European Union. Various data on EU. Agricultural production. Self sufficiency and consumption per capita. Foreign trade of EUcountries. Common market and price policy (CAP). Green rates. Euro. Payments of the European Agricultural Garantee and Guidance Fund (EAGGF). Miscellaneous. Agricultural cooperations. Compound feed industry. Agricultural education. (Conversion) standards. Measures and weights. Remaining data

10 . Algemeen. Bevolking a. Inwoners naar provincie, januari Inhabitants by province, January st x Groningen Friesland Drenthe Overijssel ) Flevoland ) Gelderland Utrecht ) NoordHolland ZuidHolland ) Zeeland NoordBrabant Limburg Centraal Persoonsregister ) Nederland w.o. mannen Tot. bevolking per km land Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. ) T/m incl. Noordoostelijke Polder. ) T/m Zuidelijke IJsselmeerpolders, incl. Almere, Dronten, Lelystad en Zeewolde. ) Per januari is de gemeente Woerden ingedeeld bij de provincie Utrecht. ) Het Centraal Persoonsregister is per oktober opgeheven. De hierin ingeschreven personen zijn per die datum de bevolking van 'sgravenhage gaan behoren. b. Inwoners naar gemeentetype Inhabitants by type of municipality Gemeentegroep naar ) stedelijke gemeenten Bevolking op % Bevolking op % Bevolking op % Bevolking op % x Zeer sterk stedelijk Sterk stedelijk Matig stedelijk,,,,,,,,,,,, Weinig stedelijk Niet stedelijk,,,,,,,, Centraal Persoonsregister ), Nederland, Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. ) Indeling m.i.v., waarvoor het criterium "concentratie van menselijke activiteiten" is gehanteerd. ) Het Centraal Persoonsregister is per oktober opgeheven. De hierin ingeschreven personen zijn per die datum de bevolking van 'sgravenhage gaan behoren.

11 c. Leeftijdsopbouw en geslacht, januari Age structure and sex gesl. in' % van het aal a antal mannen resp. vrouwen jaar m v,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m v,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m v,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m v,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m v,,,,,,,,,,,,,,,, jaar m v,,,,,,,,,,,,,,,, jaar en ouder m v,,,,,,,,,,,,,,,, absoluut (x ) Totale bevolking m Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking I d. Geboorte en sterfte per inwoners naar provincie Birth and death rates per inhabitants, by province Geboorte Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht ) NoordHolland ZuidHolland ) Zeeland NoordBrabant Limburg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,,,,,, Per vrouwen van jaar,,,,,,, Netto vervangingsfactor ),,,,,,, Sterfte Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht ) NoordHolland ZuidHolland ) Zeeland NoordBrabant Limburg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. ) Per januari is de gemeente Woerden ingedeeld bij de provincie Utrecht. ) Deze factor geeft de tendens van de toekomstige bevolkingsontwikkeling aan volgens de geboorte en sterfteverhoudingen in de beschouwde periode. Bij een waarde groter dan zal de bevolking op den duur toenemen, bij een waarde kleiner dan afnemen.

12 . Beroepsbevolking a. Arbeidsmarktgegevens ) Labour market data * * * * * I na revisie Bevolking x personen w.o. jaar w.o. in volledig dagonderwijs werkend ( uur of meer per week) Participatiegraad jaar (%) w.v. mannen vrouwen Beroepsbevolking ) x pers. Arbeidsvolume x arbeidsjaren w.v. overheid bedrijven Werkgelegenheid x personen Werkloze beroepsbevolking x p. Idem in % van de beroepsbevolking,,,,,,,, Vacatures x ) Bron: Centraal Planbureau. ) Vanaf gereviseerde cijfers i.v.m. aansluiting op Nationale Rekeningen (CBS). ) Inclusief personen ouder dan jaar. De beroepsbevolking is gelijk aan de som van het aantal werkzame personen met een baan van werkloze beroepsbevolking. ) Excl. het aantal vacatures bij overheid en onderwijs. Vóór ook excl. het aantal vacatures bij uitzendbureaus en uitleenbedrijven. uur of meer per week en de sociale werkplaatsen, b. Totale arbeidsvolume werkzame personen, naar bedrijfstakken en sectoren Total labour input active persons, by branches of industry and sectors * * Bedrijfstakken arbeidsjaren Land en tuinbouw Bosbouw ) Visserij ) Totaal landbouw, bosbouw en visserij Delfstoffenwinning Industrie Energie en waterleidingbedrijven Bouwnijverheid Handel, horeca en reparatie Vervoer, opslag en communicatie Financiële en zakelijke dienstverlening Overheid Zorg en overige dienstverlening ' Totaal arbeidsvolume Sectoren Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZWh Bron: CBS Nationale rekeningen. N.B.: cijfers zijn van nâ revisie ) Raming LEI.

13 . Bodemgebruik a. Bodemgebruik in Nederland Land utilization The Netherlands km Landbouwgrond ) Bossen Bebouwde grond Verkeer Recreatie Natuurlijk terrein Overige gronden w.o. bouwterreinen Water ) Totaal :ie volgende pagina Bodemgebruik mnederland, //S///S//S/S O agrarisch gebed g bebouw dgebied Qoverig

14 a. Bodemgebruik per provincie, (slot) Land utilization by province (end) Specificatie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland ha Landbouwgrond ) w.o. glastuinbouw Bossen Woongebied Bedrijfsterreinen Overige bebouwde grond Verkeer Recreatie Natuurlijk terrein droog Natuurlijk terrein nat Bouwterreinen Overige grond Water Totaal Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg ha Landbouwgrond ) w.o. glastuinbouw Bossen Woongebied Bedrijfsterreinen Overige bebouwde grond Verkeer Recreatie Natuurlijk terrein droog Natuurlijk terrein nat Bouwterreinen Overige grond Water Totaal Bron: CBS Bodemstatistiek. ) Omvat de oppervlakte cultuurgrond uit de Landbouwtelling, tuinen voor eigen gebruik, cultuurgrond van niettelplichtigen, verspreide bebouwing, water smaller dan meter enz. ) l.v.m. gemeentelijke indeling van Waddenzee, Noordzee en IJsselmeer is de oppervlakte water vanaf aanzienlijk groter dan voordien.

15 . Nationaalinkomen a. Nationaal inkomen (netoegevoegde waarde), aal en per hoofd National income, al and per capita * * min gld I na revisie Tegen factorkosten Tegen marktprijzen Per hoofd van de bevolking tegen marktprijzen gld Per hoofd van de bevolking tegen marktprijzen indexcijfers =,,,,, Bron: CBS Nationale rekeningen. N.B.: Herziening vanaf i.v.m. nieuwe richtlijnen EU en VN. b. Nationaal inkomen naar sector National income by sector SBI ' ' ' min gld I na revisie Landbouw, bosbouw en visserij Delfstoffenwinning Industrie Energie en waterleidingbedrijven Bouwnijverheid Handel, horeca en reparatie Vervoer en communicatie Overige dienstverlening Verbruik toegerekende bankdiensten Verschil toegerekende en afgedragen BTW Toegevoegde waarde (netto, factorkosten) w.v. bedrijven overheid Saldo primaire inkomens uit het buitenland Nationaal inkomen (netto factorkosten) Indirecte belastingen minus prijsverlagende subsidies Nationaal inkomen (netto marktprijzen) Landbouw (netto factorkosten) in % aal bedrijven in % aal Nationaal inkomen,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Nationale rekeningen. N.B.: Herziening vanaf i.v.m. nieuwe richtlijnen EU en VN.

16 . Prijzen a. Gezinsconsumptie, prijsindexcijfers = Consumer price indices aal alle huishoudens voedingsmiddelen aal brood, en granen vlees melk, kaas en eieren groenten, aardappelen e.a. knolgewas fruit huisvesting, water, electr.teit, gas aal lage inkomens aal ) afgeleide reeks laag inkomen Wegingscoëfficiënt ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Specificatie januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Maandstatistiek van de prijzen. N.B.: Wijzigingen met terugwerkende kracht van medische tarieven kunnen de cijfers nog doen veranderen. ) In % van de ale consumptieve gezinsuitgaven in. ) Werknemersgezinnen, bestaande uit man en vrouw zonder kinderen of met niet verdienende inwonende kinderen, met een gezinsinkomen beneden de mediaan van de inkomensverdeling in basisjaar ( gld). ) Indexcijfers berekend zonder het effect van veranderingen in de tarieven van de kostprijsverhogende (zgn indirecte) belastingen en de consumptiegebonden belastingen. b. Koopkracht van de gulden, indexcijfers =) Purchasing power of the guilder, indices = jaar index jaar index,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,, ) ) ),,, Bron: LEI, berekend uit de CBSgegevens over de prijsindexcijfers van het Nationaal inkomen (netto, marktprijzen). ) Vanaf gereviseerde cijfers. De cijfers vóór zijn nog niet herzien.

17 . Verbruik a. Voedingsmiddelen, gemiddeld verbruik ) per jaar per hoofd van de bevolking Foodstuffs, consumption per capita eenheid ' Plantaardige producten Tarwebloem en meel Brood Aardappelen (op basis vers) Suiker (op basis wit) ) Verse groenten ) Vers fruit Zuidvruchten, vers Kg kg kg kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,, Melk en zuivelproducten Volle melk Halfvolle melk Magere melk Karnemelk Room en koffiemeik Kaas Kwark kg kg kg kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Eetbare oliën en vetten Boter Margarine Halvarine Spijsvetten en oliën kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vlees ) Rund en kalfsvlees Varkensvlees Ander vlees Geslacht pluimvee kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Kippeneieren stuks Dranken Bier Wijn Frisdranken Gedistilleerd (pure alc.) liters liters liters liters,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, diverse productschappen, brancheverenigingen en Ministerie van Financiën. ) Voor binnenlands verbruik beschikbaar gekomen hoeveelheden; de werkelijke consumptie kan a.g.v. voorraadvorming afwijken. ) Cijfers uit suikerbalans (okt. sept.); m.i.v. nieuwe berekeningswijze. ) Vanaf excl. verbruik uit particuliere tuinen. ) Op basis karkasgewicht. De werkelijke consumptie bedraagt ongeveer de helft. b. Consumptieve bestedingen door gezinshuishoudingen, mutaties t.o.v. voorgaand jaar Consumptive spendings by families, percentage change with regard to preceding year * Voedings en genotmiddelen waarde hoeveelheid %,,,,,,,,,, I na revisie,,,,,, Duurzame consumptiegoederen waarde hoeveelheid,,,,,,,,,,,,,,,, Overige goederen en diensten waarde hoeveelheid,,,,,,,,,,,,,,,, Binnenlandse consumptieve bestedingen waarde hoeveelheid,,,,,,,,,,,,,,,, Totale consumptie waarde hoeveelheid idem, per hoofd van de bevolking,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Nationale rekeningen. Vanaf herziene cijfers i.v.m. nieuwe richtlijnen EU en VN.

18 . Diversegegevens a. Overheidsuitgaven ) Government expenditures ) ) mingld Totaal w.o.t.b.v. landbouw, jacht envisserij ) ) w.o.research Min. LNV ) ) Bron: Ministerie van Financiën. ) Excl. afschrijvingen. ) Vermoedelijke uitkomsten. ) Ontwerpbegroting. ) In een eenmalige verhoogde uitgave vanwege varkenspest in dat jaar. ) In een eenmalige extra bijdrage aan verzelfstandiging van DLO ( min) en structurele bijdrage van min i.v.m. afdragen van BTW door DLO (in beide posten opgenomen). ) In werd de Ned. staatsschuld geherstructureerd. Hierbij werden kleine guldensleningen omgezet in grote euroleningen. Dit betekende extra aflossingen (de kleine guldensleningen) en extra leningen (nieuwe grote euroleningen), met de verhoogde uitgave gevolg. b. Spaargelden ) Savings mingld Stortingen Terugbetalingen Spaarverschil Bijgeschreven rente Besparingen Spaartegoed (ultimo) Bron: CBS, Statistiek van de Spaargelden ; Sparen en lenen in Nederland ; Financiële maandstatistiek. c. Gefailleerde ondernemingen Adjudications in bancruptcy Totaal w.o.land, tuin en bosbouw Bron: CBS Faillissementsstatistiek.

19 d. Hypotheken op landelijke eigendommen, nieuwe inschrijvingen naar provincie Mortgages on agricultural properties min gld Groningen Friesland Drenthe Overijssel ) Flevoland Gelderland ) Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Gespreide ligging Nederland Bron: CBS Financiële maandstatistiek. ) T/m incl. N.O.P. )T/mincl. Z.IJ.P. e. Waterschappen, opbrengsten van de omslag ) District water boards, proceeds of polder boards min gld Groningen Friesland Drenthe Overijssel ) Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Interprovinciale waterschappen ) Nederland Rijksbijdragen ) waterhuishouding en waterkeringen indexcijfer = Omslagheffing aantal Waterschappen Bron: CBS Financiële maandstatistiek. ) Excl. de verontreinigingsheffing. ) Subsidie van het Rijk aan Waterschappen sinds. ) M.i.v. zijn de interprovinciale waterschappen ingedeeld bij de provincie waar het zwaartepunt van het waterschap qua oppervlakte is gelegen. ) Inclusief opbrengsten waterschappen uit de prov. Flevoland.

20 . Bedrijven,productiefactoren en middelen Toelichting Bedrijfsomvang: sbe, nge en bss De economische omvang van een agrarisch bedrijf en van de afzonderlijke productierichtingen binnen een bedrijf kan worden uitgedrukt met de daarvoor ontwikkelde eenheden sbe (standaardbedrijfseenheid) en nge (Nederlandse grootteeenheid). Een sbe is een eenheid gestandaardiseerde netoegevoegde waarde d.w.z. berekend in een basisperiode bij een doelmatige bedrijfsvoering en onder normale omstandigheden. Periodiek worden de eenheden aangepast aan gewijzigde verhoudingen. De sbe en sbe per gewas en per diersoort zijn vermeld in tabel a. De nge is een eenheid die niet op de netoegevoegde waarde maar op de saldi per diersoort en per ha gewas is gebaseerd. Daartoe worden bruto standaard saldi (bss) berekend door de opbrengsten met bepaalde bijbehorende specifieke kosten te verminderen. De bss wordt in het kader van de EUtypologie zeer regelmatig herzien. De bss is uitgedrukt in ECU (lopende prijzen). Om praktische redenen wordt de bedrijfsomvang niet in bss uitgedrukt maar in nge. De nge wordt bij een herziening zodanig aangepast dat de reële ontwikkeling van de bruto toegevoegde waarde voor het Nederlandse landbouwbedrijf wordt weergegeven. De bss en de bss zijn vermeld in tabel a. De Nederlandse land en tuinbouwbedrijven telden in gemiddeld nge per volwaardige arbeidskracht. In het algemeen geldt dat grotere bedrijven meer nge per arbeidskracht bevatten. Per bedrijfstype zijn er echter grote verschillen. Akkerbouw en veehouderijbedrijven hebben gemiddeld meer dan nge per volwaardige arbeidskracht. Daarentegen tellen tuinbouwbedrijven gemiddeld minder dan nge per volwaardige arbeidskracht. Ook binnen de genoemde sectoren doen zich op dit punt grote verschillen voor. Voor de tabellen uit de landbouwtelling is gebruik gemaakt van de bss (t/m ), de bss ( en ), de bss ( t/m ), de bss (), de bss ( en ), de bss ( en ), de bss ( en ), en de bss (vanaf ). Bedrijfstypering: NEGtypologie Agrarische bedrijven kunnen worden getypeerd met behulp van de verdeling van het aantal bss per bedrijf over de verschillende bedrijfsonderdelen. In EUverband is op basis van bss een gemeenschappelijke typologie ontwikkeld. In de NEGtypologie worden hoofdtypen onderscheiden (akkerbouwbedrijven, tuinbouwbedrijven, blijvende teeltbedrijven, graasdierbedrijven, hokdierbedrijven, en combinaties daarvan). Een bedrijf behoort een bepaald bedrijfstype als /of meer van de ale bss waarde van het aangegeven bedrijfsonderdeel afkomstig is. Voor de onderscheiden types zie tabel a. In is een naamswijziging aangebracht binnen het hoofdbedrijfstype akkerbouwbedrijven. De in voorgaande jaren onderscheiden bedrijfstypen "graanbedrijven en graan/hakvruchtbedrijven' zijn vervangen door respectievelijk de typen "maaidorsbare gewassenbedrijven en maaidors/hakvruchtenbedrijven". In verband hiermee is de nummering aangepast. De peulvruchtgewassen, een drietal handelsgewassen (koolzaad, karwijzaad en blauwmaanzaad) en het braakland worden m.i.v. op een andere wijze ingedeeld binnen de NEGtypering. Dit betekent inhoudelijk een verandering voor het bedrijfstype "overige akkerbouwgewassen* In de landbouwtelling opgenomen bedrijven De gegevens van de landbouwtelling hebben betrekking op bedrijven, waarvan de exploitanten hun bestaan geheel of gedeeltelijk in de landbouw vinden en waarvan de bedrijfsgebouwen resp. de hoofdbedrijfsgebouwen in Nederland zijn gelegen. Van t/m werden de uitkomsten van bedrijven kleiner dan sbe niet in de tabellen opgenomen. Vanaf is die ondergrens gesteld op nge. In tegenstelling voorgaande jaren zijn in een aantal bedrijven (in aal ) meegeteld, die door de aanwezige hokcapaciteit boven de ngegrens uitkwamen. Cultuurgrond Voor zover niet anders vermeld, is bij de tabellen met oppervlaktegegevens sprake van "gemeten maat". Braaklegging In is de Mac Sharryregeling in werking getreden. Als gevolg daarvan is akkerland uit productie genomen. Voornamelijk de bedrijven van grote economische omvang maken van de regeling gebruik. De bestemming van de braakgelegde grond kan als volgt worden ingedeeld: a. Groenbemestjngsgewassen (groene braak) b. Gewassen met eindbestemming non food/non feed c. Zwarte braak (niet in gebruik). Wijzigingen in de voorwaarden voor braaklegging hebben invloed op het aalareaal gehad. Landbouwgebiedsindeling (zie kaartbijlage) Met ingang van is een nieuwe landbouwgebiedsindeling in gebruik genomen. Deze is niet meer gebaseerd op grondsoort maar op uiterlijke verschijningsvorm van de landbouw in het betreffende gebied, waarbij is uitgegaan van de overheersende productierichting. Een uitgebreide beschrijving van de nieuwe landbouwgebiedsindeling is te vinden in de CBSpublikatie "Landbouwgebiedsindeling ".

21 Hoofd/neven beroep Een hoofdberoepsbedrijf is een bedrijf waarvan het bedrijfshoofd het grootste deel van zijn dagtaak aan het agrarisch bedrijf besteedt. Onder een nevenberoepsbedrijf wordt verstaan een bedrijf van een bedrijfshoofd die twee beroepen uitoefent en daarbij minder dan de helft van zijn dagtaak aan het agrarisch bedrijf besteedt. Ook een bedrijf van een rustende landbouwer of tuinder werd en met de nevenberoepsbedrijven gerekend. Vanaf behoort deze groep de hoofdberoepsbedrijven. Arbeidsjaareenheden (aje In zijn de gegevens per werknemer uit de arbeidskrachtentelling omgerekend arbeidsjaareenheden op basis van uur per aje en in latere jaren op basis van uur per aje waarbij een persoon maximaal voor aje is geteld. Nietregelmatig werkzame gezinsarbeidskrachten. Van worden hiertoe gerekend personen die in het kalenderjaar, voorafgaande aan de telling niet iedere week op het bedrijf hebben gewerkt. Van t/m is het kalenderjaar vervangen door de periode april t.m. maart voorafgaande aan de telling. Bijzondere omstandigheden zoals vakanties en ziekten worden buiten beschouwing gelaten. Met ingang van worden de nietregelmatig werkzame gezinsarbeidskrachten niet meer apart geteld en de regelmatig werkzame gezinsarbeidskrachten gerekend. Nietregelmatig werkzame nietgezinsarbeidskrachten Onder nietregelmatig werkzame nietgezinsarbeidskrachten worden verstaan diegenen, die op de laatste werkweek voor de teldatum op het bedrijf hebben gewerkt.

22 . Bedrijfstyperingen bedrijfsgrootte a. Bedrijven naar (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by (main) type of holding (DCT) ) alle bedrijven no. bedrijfstype hoofdberoepsbedr. ) Akkerbouwbedrijven ) w.v. () maaidorsbare gewassenbedr. () gesp. hakvruchtenbedr. () maaidors/hakvruchtenbedr. () akkerbouwgroentenbedr. () ov. hakvruchtenbedr. () ov. akkerbouwbedr. Tuinbouwbedrijven w.v. opengrondsgroentenbedr. glasgroentenbedrijven ov. groentenbedrijven opengrondsbloem(bollen)bedr. glasbloemenbed rijven ov. bloemenbedrijven paddestoelbedrijven ov. tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven w.v. fruitbedrijven boomkwekerijbed rijven ov. blijvende teeltbedr. Graasdierbedrijven w.v. sterk gesp. melkveebedr. gespecialiseerd melkveebedr. ov. melkveebedrijven kalvermesterijbedrijven ov. rundveebedrijven schapenbedrijven rundvee/schapenbedrijven geitenbedrijven graslandbed rijven ov. graasdierbedrijven Hokdierbedrijven w.v. fokvarkensbedrijven vleesvarkensbedrijven ov. varkensbedrijven legkippenbed rijven slachtpluimveebedrijven ov. pluimveebedrijven varkens/pluimveebedr. ov. hokdierbedrijven Gewassencombinaties w.v. tuinbouw/blijvende teeltbedr. ov. gewassencombinaties Veeteeltcombinaties w.v. graasdiercombinaties ov. veeteeltcombinaties GewassenZveeteeltcombinaties w.v. akkerbouw/veeteeltcomb. ov. combinaties Totaal Bron: CBS Landbouwtelling. ) zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk ter zake Akkerbouwbedrijven. ) incl. bedrijven van rustend agrariërs.

23 b. Bedrijven naar ngeklasse en hoofdbedrijfstype (NEG) Holdings by dsuclass and main type of holding (DCT)... ngeklasse aal en meer Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvendeteeltbedrijve n Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewasserv/veeteeltcombinaties Totaal Bron: CBS Landbouwtelling

24 c. Bedrijven naar ngeklasse en (hoofd)bedrijfstype (NEG), Holdings bydsuclass and (main) type of holding (DCT) NEGtype bedrijven met... nge aal en meer Totaal Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis bedrijfstype no's zie tabel i

25 d. Bedrijven naar bedrijfsgrootte (ha) en hoofdbedrijfstype (NEG) Holdings by size (ha) and main type of holding (DCT) bedrijven met... ha cultuurgrond,, en meer aal bedrijven Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven. Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewassen/veeteeltcombinaties Totaal Bron: CBS Landbouwtelling

26 e. Persoonlijke ondernemingen, naar leeftijd (oudste) bedrijfshoofd en hoofdbedrijfstype (NEG) Selfemployed farmers by age of eldest holder/manager and main type of holding (DCT) aal jonger dan jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Specificatie Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis der hoofdbedrijfstype no's zie tabel a.

27 . Gebruikvandecultuurgrond a. Agrarische bedrijven naar bedrijfsgrootte (ha), aal en naar hoofdberoep ) Holdings by size (ha) and by main occupation bedrijven met... ha cultuurgronc,, en meer bedrijven aal oppervlakte aal Allebedrijven (aantal) ha Hoofdberoep agrariër (aantalbedrijven) ) ha Bron: CBS Landbouwtelling. ) m.i.v. incl. bedrijven van rustend agrariërs. agrarisch«bedrijven en gemlddalda badrijfagrootte V Minimi fff ffj'fj'fj'.fff C' aantal bedrijvenmet cultuurgrond Bemddelde bedrijfsgrootte

28 b. Agrarische bedrijven naar grondgebruik, provincie en groepen van landbouwgebieden Holdings according to land utilization, by province and groups of agricultural districts zonder grasland snel groeiend hout tuinbouwgewassen open grond ) onder glas open grand en/of onderglas bedrijven net: cultuurgrond bouwland bedrijven cultuur grond Specificatie naar provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Specificatie naar groepen van landbouwgebieden Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk Weidegebied Oost. Veehouderijgebied Cenlr.Veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland/Droogmakerijen Holl./Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidw. akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuid.veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor indeling groepen van landbouwgebieden zie legenda op kaartje (bijlage). ) M.i.v. is een deel van de oppervlakte groenten open grond (erwten groen te oogsten, poot en plantuien, zaaiuien en zilveruitjes (in ha) bij akkerbouwgewassen ondergebracht.

29 c. Oppervlakte cultuurgrond naar grondgebruik, provincie en groepen van landbouwgebieden Area of cultivated land according to land utilization, by province and groups of agricultural districts grasland tuinbouwgewassen open grond ) onder glas akkergewassen ) snelgroeiend hout braakland ) ale oppervlakte cultuurgrond aantal bedrijver ha Specificatie naar provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Specificatie naar groepen van landbouwgebieden Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk Weidegebied Oost. Veehouderijgebied Centr.Veehouderijgebied IJsselmeerpolders WestelijkHolland Waterland/Droogmakerijen HollAltrechts weidegebied Rivierengebied Zuidw. akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuid.veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor indeling groepen van landbouwgebieden zie legenda op kaartje (bijlage). ) M.i.v. is een deel van de oppervlakte groenten open grond (erwten groen te oogsten, poot en plantuien, zaaiuien en zilveruitjes (in ha) bij akkerbouwgewassen ondergebracht. ) Zie toelichting Hoofdstuk.

30 d. Oppervlakte cultuurgrond naar hoofdbedrijfstype (NEG) en grondgebruik, Area of cultivated land by main type of holding (OCT) and land utilization akkerbouwbedrijven tuinbouwbedrijven blijvende teeltbedrijven graasdierbedrijven hokdierbedrijven gewassen combinaties veeteeltcombinaties gewassen veeteeltcombinaties aal bedrijfstypenr: ha Granen Aardappelen Suikerbieten Snijmais Ov. akkerbouw Totaal akkerbouwgewassen Glasteelten Opengrondsteelten Groenten Pit en steenvruchten Klein fruit Fruit, akkerbouwmatig Bloembollen Bloemkwekerijen Boomkwekerijen Vaste planten Tuinbouwzaden Totaal tuinbouwgewassen Blijvend grasland Tijdelijk grasland Braakland Snelgroeiend hout Totaal cultuurgrond Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Bovenstaande gegevens zijn excl. de teeltoppervlakte champignons. Voor toelichting bedrijfstype zie tekst aan het begin van dit hoofdstuk.

31 e. Agrarische bedrijven naar aandeel grond in eigendom, bedrijfsgrootte en hoofdbedrijfstype (NEG) Holdings by part of ownership, size (ha) and main type of holding (DCT) bedrijven metcult.gr. geheelin eigendom bedrijven met... procent cultuurgrondin eigendom % % % minder dan % bedrijven metcult.gr. geheel gepacht Specificatie, en meer ha ha ha ha ha ha ha ha ha Hoofdbedrijfstype (NEG) Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis bedrijfstype no's zie tabel a.

32 f. Oppervlakte agrarische bedrijven naar aandeel grond in eigendom, bedrijfsgrootte en hoofdbedrijfstype (NEG) «Area of holdings by part of owned land, size (ha) and main type of holding (DCT) oppervlakte geheel in eigendom oppervlakte waarvan... procent in eigendom % % % minder dan % oppervlakte geheel gepacht ha Specificati ie, en meer ha ha ha ha ha ha ha ha ha Hoofdbedrijfstype (NEG) Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis bedrijfstype no's zie tabel a. g. Oppervlakte cultuurgrond (ha) naar eigendom en pacht Area of cultivated land according to owned and rented land in eigendom erfpacht pacht reguliere pacht teeltpacht eenmalige pacht los land van ha of minder overige exploitatievormen aal specificatie Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbed rijven Graasdierbed rijven Hokdierbedrijven Combinatiebedrijven Bron: CBS Landbouwtelling

33 h. Bedrijfsverkaveling naar groepen van landbouwgebieden Parcelling of holdings by groups of agricultural districts gemiddeld aantal kavels per bedrijf gemiddelde kavelgrootte in ha gemeten maat Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk Weidegebied Oostelijk Veehouderijgebied Centraal Veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland/Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,, Bron: CBS Landbouwtelling

34 i. Verbrede landbouw; aantal bedrijven naar soort activiteit, naar provincie, bedrijfsgrootte en hoofdbedrijfstype (NEG) Extended agriculture; holdings by sort of activity, by province, size and main type of holding (DCT) bedrijven met Totaal agrotoerisme zorgtaken huisverkoop land entuinbouwproducten beheerslandbouwin Relatienotagebieden overige vormen natuurbeheer en / ofnatuur productie aantal landbouwbedrijven Specificatie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Bedrijfsgrootte zonder cult.grond, ha ha ha ha ha ha ha ha ha en meer Hoofdbedrijfstype Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Agrotoerisme omvat o.a. de volgende activiteiten: minicamping, logies met ontbijt, hotel, appartementen, huisjes, trekkershut, groepsaccommodatie, kampeerboerderij, ligplaatsen voor pleziervaartuigen. Huisverkoop betreft producten van eigen bedrijf of van andere bedrijven Onder zorgtaken moet worden verstaan: kinderopvang, opvang van gehandicapten, demente bejaarden, expsychiatrische patiënten, delinquenten, verslaafden e.a., Bij beheerslandbouw gaat het om overeenkomsten met de Dienst Landelijk Gebied (ministerie van L.N.V.). Bij overige vormen van natuurbeheer /productie bestaan overeenkomsten met natuurbeschermingsorganisaties of bijv. met de provincie.

35 . Arbeid a. Arbeidskrachten voor land en tuinbouwwerkzaamheden per provincie, regelmatig werkzaam, Labour force in agriculture and horticulture, regularly active gezinsarb.krachten ) nietgezinsarb.krachten aal art).krachten Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Totaal Nederland Bron: CBS Landbouwtelling. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. b. Regelmatig werkzame arbeidskrachten, naar positie t.o.v. het gezin en naar geslacht Regular workers, by situation compared to the family aal w.o. uur e.m./ week aal w.o. uur e.m./ week aal w.o. uure.m./ week aal w.o. uure.m./ week Gezinsarbeidskrachten ) w.v.bedrijfshoofden mannen vrouwen w.v. echtgenoten mannen vrouwen w.v.kinderen mannen vrouwen w.v.overige familieleden ) mannen vrouwen Nietgezinsarbeidskrachten mannen vrouwen Totaalarbeidskrachten mannen vrouwen Bron: CBS Landbouwtelling. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Inwonend.

36 c. Arbeidskrachten regelmatig werkzaam en arbeidsjaareenheden Workers and labour year units personen Gezinsarbeidskrachten ) mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nietgezinsarbeidskrachten mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal arbeidskrachten mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, arbeidsjaareenheden Gezinsarbeidskrachten ) mannen vrouwen aal Niet gezinsarbeidskrachten mannen vrouwen aal Totaal arbeidskrachten mannen vrouwen aal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: M.i.v. zijn uitwonende meewerkende kinderen bij gezinsarbeidskrachten, daarvoor bij nietgezinsarbeidskrachten geteld ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.,,,,,,,,, regelmatig werkzame gezins en nietgezinsarbeidskrachten r. so ; : ï m t &..:«*~TT* gezbisarbeidbkrachten rttetgezmaarbeidskr achten

37 d. Arbeidskrachten (personen), regelmatig werkzaam, naar werkduur per week, Workers by hours of work a week aal waarvan werkzaam gedurende uur en meer uur uur uur < uur mannen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (inen uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal mannen en vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. e. Arbeidskrachten (arbeidsjaareenheden), regelmatig werkzaam, naar werkduur per week, Workers by hours of work a week, in labour year units aal waarvan werkzaam gedurende uur en meer uur uur uur < uur mannen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (in en uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal mannen en vrouwen Gezinsarbeidskrachten w.v. bedrijfshoofden echtgenoten kinderen (inen uitwonend) ov. inw. familieleden Nietgezinsarbeidskrachten Totaal Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

38 f. Arbeidskrachten regelmatig werkzaam ) naar positie t.o.v. het gezin en naar hoofdbedrijfstype Workers by situation compared to the family and by main type of holding gezinsarbeidskrachten ov.inw. familie bed rijfshoofden echtgenoten kinderen) nietgezinsarbeidskrachten aalarbeidskrachten w.o. vrouwen aantal bedrijven personen Specificatie Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvendeteeltbedrijven Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewassen/veeteeltcomb. Bron: CBS Landbouwtelling. ) T/m incl. nietregelmatig werkzame personen. ) In en zijn uitwonende kinderen begrepen onder nietgezinsarbeidskrachten. g. Vaste arbeidskrachten volgens geregisteerde jaarcontracten, december Regular workers by number of registrated year contracts and age groups ) Akkerbouw en veehouderij Groententeelt ) Fruitteelt Bloembollen Bloemisterij Boomkwekerij Hoveniers Loon exploit, ondernemingen Jacht Bosbouw Overige Totaal Specificatie akkerbouw en veehouderij in % jonger dan jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Specificatie groententeelt in % jonger dan jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Bron: Agrarisch Sociale Fondsen. ) De ontwikkeling van een nieuwe basisregistratie heeft ertoe geleid dat verschillende jaarcontracten van bedrijfstak zijn veranderd. Hierdoor zijn de cijfers niet goed vergelijkbaar met die van voorgaande jaren. ) Inclusief kruidenteelt, selectie en tuinbouwzadenteelt.

39 h. Bedrijfsverzorgingscijfers Figures of services in agriculture jaar aantal verenigingen aantal leden personeel ) per december bedrijfs agra medewerkers combiverzorgers hulpen agrarische en werkers ov. sectoren staf, werk verdelers adm.pers. uitzendkrachten personeel los in het jaar Specificatie naar bond CVAB CBAB Brabant Limburg Zeeland Bron: Landelijk Contactorgaan Bedrijfsverzorging. ) Fulltime en parttime. i. Bedrijfsverzorging, aantal gefactureerde uren ) Services in agriculture, number of invoiced hours uur Inval bij ziekte Overig werk bedrijfsverzorgers Combibaanwerk Werk door medewerkers agrarische en ov. sectoren Uitzendwerk Totaal w.o. in primaire sector Bron: Landelijk Contactorgaan Bed rijfsverzorg ing/lei. ) Daadwerkelijk gewerkte uren,d.w.z. excl. vakantie, ziekte, cursussen e.d. van de bedrijfsverzorgers zelf.

40 . Bedrijfsopvolging,beëindigingenschoolopleiding a. Bedrijfsopvolging van bedrijfshoofden met agrarisch hoofdberoep naar aantal opvolgers van jaar e.o. en naar hoofdbedrijfstypen (NEG) Succession of main occupation managers by number of successors and main type of holding (OCT) hoofdberoepsbed rijven excl. rustend agrariërs hooldberoeps bedrijven excl. rustend agrariërs jaar e.o. waarvan zonder opvolger met... opvolger(s) of meer aantal bedrijven Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven Graasdierbedrijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties GewassenZveeteeltcomb. Totaal Bron: CBS Landbouwtelling b. Aantal nieuwe en beëindigde bedrijven Holdings, established and ended akkerbouw bedrijven rundvee bedrijven intensieve veehouderij tuinbouw bedrijven gemengde bedrijven nieuw gestopt nieuw gestopt nieuw gestopt nieuw gestopt nieuw gestopt Bron: CBS

41 c. Bedrijven naar agrarisch dagonderwijs van bedrijfshoofden, Holdings by agricultural education of managers aal bedrijven agrarisch onderwijs voortgezet lager hoger hoger middelbaar universiteit ander onderwijs voort middelgezet baar lager universiteit geen voortgezet Persoonlijke ondernemingen specificatie naar bedrijfstype naar leeftijdsklasse < jr jr jr Bedrijven met rechtspersoonlijkheid Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. Overheidsactiviteiten t.a.v. landbouwbedrijven a. Ruilverkavelingen, herinrichtingen en aanpassingsinrichtingen naar provincie, december Realbtments by province aangevraagd in voorbereiding in uitvoering lijst van geldelijke regelingen vastgelegd Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg ) ) Totaal Bron: Dienst Landelijk gebied; voordien Dienst Landinrichting en Beheer Landbouwgronden. ) de gezamenlijke oppervlakte van projecten, zijnde ha, is bij beide provincies opgenomen.

42 b. Investeringen voor landinrichtingswerken Investments in land developments min gld Totale investering w.v.: integrale landinrichtingsprojecten ontsluiting, waterbeheersing e.d. Bron: Dienst Landelijk Gebied; voordien Dienst Landinrichting en Beheer Landbouwgronden. c. Verleende borgstellingen van het Borgstellingsfonds voor de landbouw Securities of the Security Fund for agriculture min gld min gld min gld min gld aantal aantal aantal aantal aantal min gld Sector landbouw ) Sector tuinbouw,,,,,,.,.. Totaal,,,.. Specificatie sector landbouw: weidebedrijven varkensbedrijven pluimveebedrijven ov. veehouderijbedr. akkerbouwbedrijven loonbedrijven overige bedrijven nertsenhouderij ) Nettogarantiebedrag ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Specificatie sector tuinbouw: glasgroentenbed rijven glasbloemenbed rijven potplantenbed rijven groentenbedrijven open gmd bloembollenbed rijven fruitteeltbed rijven champignonbed rijven boomkwekerijbedrijven ov. tuinbouwbedrijven witlofteelt ),,,,,, B,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nettogarantiebedrag ),,,,. Bron: Stichting Borgstellingsfonds voor de landbouw. ) Incl. visteelt. ) M.i.v. onder overige bedrijven. ) Nettogarantiebedrag is het aal bedrag van de sector, verminderd met de geherfinancierde borgstellingsposten.

43 d. Besluit structuurverbetering landbouwbedrijven ) Decree structure improvement of farms Aanvragen aantal Nog te behandelen, begin van het jaar Aangevraagd tijdens het jaar Totaal te behandelen waarvan: afgewezen/ingetrokken goedgekeurd aal behandeld ) min gld Aangegane verplichtingen,,,,,,, Bron: Stichting Ontwikkelings en Saneringsfonds voor de landbouw (O. en S. Fonds). ) Vanaf maart is de regeling gesloten. ) W.o. een aantal zaken buiten deze telling. e. Complementaire regeling voor investeringen in landbouwbedrijven ) Complementary regulation investments in agricultural holdings Aanvragen aantal Nog te behandelen, begin van het jaar Aangevraagd tijdens het jaar Totaal te behandelen waarvan: afgewezen / ingetrokken goedgekeurd aal behandeld min gld Aangegane verplichtingen,,,,,,, Bron: Stichting Ontwikkelings en Saneringsfonds voor de landbouw (O. en S. Fonds). ) Vanaf maart is de regeling gesloten. f. Besluit stimulering duurzame landbouwbedrijven ) Degree promotion durable agricultural holdings Jaar ingediende aanvragen afgewezen aanvragen goedgekeurde aanvragen restant vorig jaar aangegane verplichtingen aantal min gld,, Bron: Stichting Ontwikkelings en Saneringsfonds voor de landbouw (O. en S. Fonds). ) Samenvoeging van de Regelingen SVL (tabel d) en CRL (tabel e). De Regeling is op maart in werking getreden. In verband met de inwerkingtreding begin juli van de nieuwe investeringsregeling Markt en Concurrentiekracht, onderdeel van het Stimuleringskader, is het Besluit per juli ingetrokken. g. Besluit stimulering investeringen varkenshouderij Degree promotion investments pig farming Jaar ingediende aanvragen afgewezen aanvragen goedgekeurde aanvragen restant vorig jaar aangegane verplichtingen aantal min gld,, Bron: Stichting Ontwikkelings en Saneringsfonds voor de landbouw (O. en S. Fonds). N.B.: Het Besluit is op maart in werking getreden.

44 . Agrarischebouwwerkenenlandentuinbouwmachines a. Bouwvergunningen verleend in de agrarische sector, naar soort bouwwerk ) Building licences in agriculture aal gebouwen nieuwbouw, herbouw en uitbreiding herstel en verbouw bouwkosten aantal (min gld) werken bouwkosten aantal (min gld) werken inhoud oppervlak m ) m ) bouwkosten (min gld) aantal werken Specificatie naar agrarische sector land en tuinbouw bosbouw visserij naar soort bouwwerk kassen schuren enstallen (alg.) melkveestallen vleeskalverenstallen overige rundveestallen vleesvarkensstallen fokvarkensstallen vleeskuikenhokken legkippenhokken wagen en werktuigschuren mestkelders geen gebouw overig en onbekend.. Bron: CBS. ) Bouwwerken met een bouwsom van gld en meer, excl. BTW volgens de NEN, uitgave. ) Het aal van de inhoud en het vloeroppervlak is excl. soort bouwwerk "Geen gebouw" en "Mestkelders".

45 b. Land en tuinbouwmachines in (mede) eigendom op agrarische bedrijven Machineries owned by holdings aantal machines Verzorging en grondbewerking Kunstmeststrooiers Stalmeststrooiers Overige mesttoedieningsapparatuur Wied en schoffelmachines Volveldspuiten Nevel en snelspuiten Rijen(veld)spuiten Regeninstallatie in de open lucht Oogsten en sorteren Aardappelloofklappers Aardappellooftrekkers Aardappelrooimachines Bietenrooimachines Aardappelsorteermachines Cirkelmaaiers Veldhakselaars (incl. maishakselaar) Transport Hydraulische kipwagens Opraap (doseer/snij)wagens Voermengwagens Hefmasten aan trekkers Heftrucks Computers Procescomputers w.v. voor krachtvoerdosering voor klimaatregeling voor substraatteelt Bedrijfscomputers Bron: CBS Landbouwtelling

46 c. Aantal trekkers op land en tuinbouwbedrijven ), naar provincie Tractors by province Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland Bron: CBS Mechanisatietelling ) Exclusief loonbedrijven. d. Bedrijven met maaidorsers ), naar provincie Holdings with combines, by province Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland Bron: CBS Mechanisatietelling l ) Exclusief loonbedrijven. e. Maaidorsers en trekkers op loonbedrijven en bij coöperaties, naar provincie, Combines and bactors of contractors and machineries cooperations, by province Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Maaidorsers Trekkers Nederland Bron: CBS Mechanisatietelling

47 f. Invoer van land en tuinbouwmachines (c.l.f.) Import of agricultural and horticultural machineries Productgroep min gld Landbouwtrekkers (excl. rupstrekkers) wielige trekkers Gebruikte trekkers,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bodembewerkingmachines (aal) w.v. ploegen zaai, plant en strooimachines cultivators e.d. andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Oogst, dors, sorteermachines e.d. (aal) excl. gazonmaaiers w.v. maaidorsers cyclomaaiers, (motor)grasmaaiers e.a. hark en zwadkeerders e.a. opraap en andere persen aardappeloogstmachines bietenrooiers en koppers andere oogstmachines wortels en knollen veldhakselaars andere oogst en dorsmachines eiersorteermachines reinigings en sorteermachines voor zaden, granen en gedroogde peulvruchten andere reinigings en sorteermachines delen en onderdelen (incl. gazonmaaiers),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Melkveehouderijmachines (aal) w.v. melkmachines andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Pluimveehouderijmachines (aal) w.v. broedmachines en kunstmoeders andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Andere machines en toestellen Delen en onderdelen andere machines,,,,,,,,,,,, Totaal,,,, Bron: Eurostat; bewerking LEI.

48 g. Uitvoer van land en tuinbouwmachines (c.i.f.) Export of agricultural and horticultural machineries Productgroep min gld Landbouwtrekkers (excl. rupstrekkers) wielige trekkers Gebruikte trekkers,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bodembewerkingmachines (aal) w.v. ploegen zaai, plant en strooimachines cultivators e.d. andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Oogst, dors, sorteermachines e.d. excl. gazonmaaiers w.v. maaidorsers cyclomaaiers, (motor)grasmaaiers e.a. hark en zwadkeerders e.a. opraap en andere persen aardappeloogstmachines bietenrooiers en koppers andere oogstmachines wortels en knolier veldhakselaars andere oogst en dorsmachines eiersorteermachines reinigings en sorteermachines voor zaden, granen en gedroogde peulvruchten andere reinigings en sorteermachines delen en onderdelen (incl. gazonmaaiers),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Melkveehouderijmachines (aal) w.v. melkmachines andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Pluimveehouderijmachines (aal) w.v. broedmachines en kunstmoeders andere machines en toestellen delen en onderdelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Andere machines en toestellen Delen en onderdelen andere machines,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat; bewerking LEI.

49 h. Aantal bedrijven met gebruik van land en tuinbouwmachines, Holdings using machinenes bedrijven aal bedrijven met machine van aantal machines eigen bedrijf andi Verzorging en grondbewerking Kunstmeststrooiers: centrifugaal met kantstrooier centrifugaal zonder kantstrooier andere kunstmeststrooier Mesttoedieningsapparatuur: stalmeststrooiers overige mesttoedieningsapparatuur Wied en schoffelmachines: volveldseggen rijeggen: borstelapparaten schoffelapparaten strokeneggen Volveldspuiten met: luchtondersteuning kantdoppen en/of antidriftdoppen luchtvloeistofdoppen (Airtec) Nevel en snelspuiten: zonder instelbare uitblaasrichting met instelbare uitblaasrichting Rijenspuitapparaat: minder dan m breed m of breder Regeninstallatie in de openlucht: minder dan m /uur m /uurof meer Bron en oppompcapaciteit: minder dan m /uur m /uurof meer Oogsten en sorteren Aardappelloofklappers Aardappellooftrekkers Aardappelrooimachines: bunkerrooiers wagenrooiers voorraadrooiers Bietenrooimachines Aardappelsorteermachines met leesband Fruitsorteermachines Groentensorteermachines Bloemensorteermachines Bloembollensorteermachines Cirkelmaaiers Weilandbloters Veldhakselaars (incl. maïshakselaar): zelf rijden aanbouw Transport Hydraulische kipwagens: minder dan ton ton of meer Opraap(doseer/snij)wagens Voermengwagens Hefmasten aan trekkers Heftrucks Computers Procescomputers: voor krachtvoerdosering voor klimaatregeling voor substraatteelt Bedrijfscomputers Bron: CBS Landbouwtelling

50 . Veevoeder a. Beschikbaar gekomen krachtvoedergrondstoffen Available raw materials for concentrates / ) losotai mö/w / msrae / /'* ton Granen binnenland invoer Graanafvallen binnenland invoer (als zodanig) Peulvruchten ) binnenland invoer Veekoeken ) binnenland invoer (als zodanig) Dierlijkeeiwitten binnenland invoer Mager melkpoeder binnenland invoer Weipoeder binnenland invoer Gedroogde bietenpulp ) binnenland invoer Citruspulp binnenland invoer Grasmeel e.d. binnenland invoer Melasse binnenland invoer Maniokwortelen (tapioca) binnenland invoer Oliehoudende zaden binnenland invoer Plantaardige/dierlijke vetten binnenland invoer Vinasse binnenland invoer Diversen binnenland invoer Totaal beschikbaar Bron: Productschap voor Veevoeder. NB. Invoer incl. buitenlandse grondstoffen via handel. ) Tot en met aug./juli, daarna juli/juni. ) Incl. lupinezaad. ) Incl. maisglutenvoermeel. ) Incl. gemelasseerde bietenpulp.

51 b. Verbruik van krachtvoeders in product gewicht en voederwaarde Consumption of raw materials for concentrates in productweight and foodvalue juli/juni ^sraô / / product ton % VEM xmrd eenheden product ton % VEM xmrd eenheden product ton % VEM xmrd eenheden Granen Peulvruchten Maalderijproducten Bijproducten zetmeelbereiding Bijproducten suikerbereiding Bijproducten alcoholbereiding Citruspulp Tapioca Oliehoudende zaden Plantaardige vetten enoliën Bijproducten oliebereiding Dierlijke eiwitten Gras en luzernemeel Dierlijke vettenen oliën Zuivelproducten Overige,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal krachtvoeders,,, Bron: LEI. c. Productie van mengvoeder naar diersoort Production of compound feed according to species of animals periode ) rundvee varkens overige slachtpluimvee legpluimvee kunstmelkvoeder aal ton / / igsoffii ^ss/w Bron: Productschap voor Veevoeder; kunstmelk vanaf Stigevo. ) t/m /' cijfers per seizoenjaar.

52 d. Verbruik van krachtvoeder per melkkoe op melkveebedrijven (NEGtypering) Consumption of concentrates for cattle per cowinmilk at dairy farms (DOT) mei/april grotere sterk gespecialiseerde melkveebedrijven noordelijk klei en veenweidegebied westelijk weidegebied zandgebieden grotere minder sterk gespecialiseerde melkveebedrijven kg per melkkoe ^orai /' /' /' /' / /^ Bron: LEI. e. Productie van ruwvoer Production of roughage g g ig min kg droge stof Graslandproductie w.v. graskuil en hooi weidegras g Snijmai'skuil Bron: CBS Kwartaalbericht Milieu f. Oppervlakte gemaaid grasland ) naar gebruik Area of mowed grassland according to utilization ale oppervlakte grasland gemaaide oppervlakte grasland ) aal in % van ale oppervlakte verwerking van het gemaaide gras hooi zomerstalvoedenng overige doeleinden ha in % van gemaaide oppervlakte,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Steekproef graslandgebruik. ) M.i.v. hebben de cijfers alleen betrekking op de oppervlakte grasland op bedrijven met rundvee. ) Als een oppervlakte meer dan eenmaal is gemaaid, is elke snede geteld. Niet meegeteld is de gemaaide oppervlakte grasland in de boomgaard, waarvan het gras na het maaien blijft liggen.

53 . Mest,mineralenen bestrijdingsmiddelen a. Mest en mineralenproductie van de veestapel ) Manure and mineral production of livestock ' Mest: Rundvee (als dunne mest) w.o. in de weideperiode w.v. in de opslag w.v. in de wei Rundvee (als vaste mest) Vleesstieren (als dunne mest) Vleeskalveren (als dunne mest) Schapen en geiten ) w.o. in de weideperiode Varkens (als dunne mest) w.o. fokvarkens ) Pluimvee (als dunne mest) ) Pluimvee (als vaste mest) ) min kg Stikstof (als Naal) Fosfaat (als P) Kalium (als K) Bron: CBS Meststatistieken. ) Inclusief lammeren; in en alleen schapen. In stalperiode: vaste mest. In weideperiode: dunne mest. ) In alleen opfokvarkens van kg en meer; overige jaren alle opfokvarkens. ) T/m is er vanuit gegaan dat alle pluimveemest vast is.m.i.v. is onderscheid gemaakt in dunne en vaste mest. b. Binnenlandse afzet van kunstmeststoffen Inland sales of chemical fertilizers juli/juni stikstofmeststoffen herleid N fosforzuurmeststoffen herleid P; kalimeststoffen herleid K kalkmeststoffen herleid CaC min kg kg/ha min kg kg/ha min kg kg/ha min kg kg/ha / /' /" ^,,,,,,,,,,,,,,,, ^ ^ / ^ /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / /,,,,,,,, Bron: LEI Landbouw, Milieu en Economie.

54 e. Binnenlandse afzet van mengmeststoffen, uitgedrukt in N, P en K Inland sales of N, P and K in mixed fertilizers juli/juni N PO K aal Nf PO + K min kg in % van aal N min kg in % van aal PO min kg in % van aal K min kg in % van aal verbruik / rt isss/w /",,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, /' /" /' /^ /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, isse/w /',,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Landbouw, Milieu en Economie. d. Binnenlandse afzet van kunstmeststoffen naar soort (in % van het aal N, POs, K en CaO) Inland sales of chemical fertilizers by type juli/juni / / / / / /' / / Stikstofmeststoffen Kalkammonsalpeter Stikstofmagnesia NPKmeststoffen en diversen,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,,, Fostorzuurmeststoffen Superfosfaat NPKmeststoffen en diversen,,,,,,,,,,,,,,,, Kalimeststoffen Kaliumchloride % Kaliumchloride % Patentkali % Kaliumsulfaat Kalisalpeter NPKmeststoffen en diversen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Kalkmeststoffen en andere producten met zuur bindende waarde (ZBW) Kalkmergel Koolzure magnesiakalken Schuimaarde Diversen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Landbouw, Milieu en Economie.

55 e. Voorzieningsbalans van stikstofmeststoffen Supply balance sheet of nigrogenous fertilizer juli/juni / rei / «/ ^ m / Stikstofmeststoffen min kg N Productie Invoer Uitvoer Voorraadmutatie Afzet,,, +,,,,, +,,,,, +,,,,,,,,,, +,,,,, +,,,,, +,,,,, +,, Bron: LEI Landbouw, Milieu en Economie. f. Voorzieningsbalans voor de mineralen N, P en K in de land en tuinbouw, (in min kg) Mineral balance sheet, Stikstof (N) Fosfor (P) Kalium (K) Stikstof (N) Fosfor (P) Kalium (K) Productie: kunstmeststoffen agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw veevoergrondstoflen Gebruik: kunstmeststoffen veevoer ) agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw Totaal productie Totaal gebruik Invoer: kunstmeststoffen agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw veevoergrondstoffen Uitvoer: kunstmeststoffen agrarische producten: akkerbouw veehouderij tuinbouw Totaal invoer Totaal uitvoer Saldo w.o. voorraadmutatie Bron: LEI Landbouw, Milieu en Economie. Omrekeningscoëfficiënten: P=, POs K=, K ) Totaal excl. veevoer voor overige diersoorten (honden, katten, duiven, enz.). g. Verbruik van chemische bestrijdingsmiddelen (in actieve stof) per groep van middelen Pesticides tbr agricultural purposes ) ' * kg Mijten / insectenbestrijdingsmiddelen Schimmelbestrijdingsmiddelen Onkruidbestrijdings en loofdodingsmiddelen Grondontsmettingsmiddelen Overige middelen Groeiregulatoren ) Totaal Bron: Ned. Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto) en Regeling Administratievoorschriften Bestrijdingsmiddelen (RAB, sinds ). ) Vanaf exclusief hulpstoffen. ) T/m onder Overige middelen.

56 h. Bestrijdingsmiddelengebruik in de landbouw (in actieve stof) Pesticides for agricultural purposes, utilization aal gebruik gebruik per ha aal gebruik gebruik per ha kg kg kg kg Akkerbouw Boomkwekerijgewassen Wintertarwe Zomergerst,, Groene erwten en schokkers, Bruine bonen, Koolzaad Graszaad Pootaardappelen Consumptieaardappelen Fabrieksaardappelen Suikerbieten Snijmais Erwten (groen te oogsten) Zaaiuien,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bos en haagplantsoen Laan en parkbomen Vruchtbomen Rozestruiken Sierconiferen Vaste planten Bloembollen en knollen Hyacinten Tulpen Narcissen Irissen Gladiolen Lelies,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Groenten open grond Aardbei Asperges Sluitkool Sla Prei,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Groenten onder glas Tomaten Komkommers Paprika,,,,,,,,,,,, Schorseneren Spruitkool Stambonen Was en bospeen Winterpeen Witlofwortel Pit en steenvruchten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bloemen onder glas Rozen Anjers Chrysanten Freesia's Lelies (snijbloemen) Potplanten: voor de bloei Potplanten: bladplanten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Appelen Peren,,,,,,,, Champignons ) Insecten en mijten Schimmelziekten Ontsmetting,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, Gewasbescherming in de land en tuinbouw. N.B.: Deze gegevens zijn exclusief grondontsmettingsmiddelen, bolontsmerting, glasreiniging en kasontsmetting. Ook bacterie preparaten zijn niet in de cijfers opgenomen. ) Gemiddeld, teelten per jaar.

57 i. Toepassing biologische bestrijders ) bij vruchtgroenten onder glas Application of biological control in cultivation under glas Gewas Groenten onder glas % behandelde oppervlakte aantal uitgezette bestrijders in min stuks Tomaten sluipwesp tegen witte vlieg sluipwesp tegen mineervlieg roofwants tegen witte vlieg galmug tegen bladluis,,,,,,,,,, Komkommers sluipwesp tegen bladluis galmug tegen bladluis sluipwesp tegen witte vlieg roofmijt tegen spint roofmijt tegen trips roofwants tegen trips,,,,,,,,,,,,,,,,,, Paprika lieveheersbeestje tegen bladluis sluipwesp tegen bladluis galmug tegen bladluis roofmijt tegen spint roofmijt tegen trips bestaande soort ) nieuw geïntroduceerd ) roofwants tegen trips,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, Gewasbescherming in de land en tuinbouw. ) Al dan niet in combinatie met chemische insectenbestrijding. ) Amblyseius cucumeris. ) Amblyseius degenerans. j. Bedrijven met alternatieve landbouwmethoden, naar bedrijfstype Holdings with alternative method of agriculture Veeteelt Akkerbouw Fruitteelt & boomkwekerij Tuinbouw Gemengde bedrijven Totaal Bron: Nederlandse Vereniging ter Bevordering van de BiologischDynamische Landbouwmethode, Nederlandse Vereniging voor de Ekologische Landbouw en Stichting SKAL, IKC, BLIK, CBS. N.B.: BiologischDynamische (BD) en Ekologische (Eko) landbouw gebruiken geen chemischsynthetische middelen in het veevoer en geen chemische bestrijdingsmiddelen. Vee krijgt meer bewegingsruimte. BDlandbouw houdt ook rekening met kosmische krachten {gebruikmaking van speciale preparaten en inzaai bij een gunstige stand van de hemellichamen). k. Oppervlakte alternatieve landbouwmethoden, naar bedrijfstype Areas with alternative method of agriculture ha Veeteelt Akkerbouw Fruitteelt & boomkwekerij Tuinbouw Gemengde bedrijven Totaal Bron: Nederlandse Vereniging ter Bevordering van de BiologischDynamische Landbouwmethode, Nederlandse Vereniging voor de Ekologische Landbouw en Stichting SKAL, IKC, BLIK, CBS.

58 . Energie a. Energieverbruik op land en tuinbouwbedrijven, naar (hoofd)bedrijfstype, gemiddeld per bedrijf Energyconsumption of agricultural and horticultural holdings, by (main)type of holding, on average by holding Totaal w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Akkerbouwbedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Opengrondsgroentebedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Glasgroentebed rijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Bloem(bollen)bedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen..... Glasbloemenbedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Champignonbed rijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Fruitteeltbedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Boomkwekerijbedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Overige tuinbouwbedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen zie volgende pagina

59 a. Energieverbruik op land en tuinbouwbedrijven, naar (hoofd)bedrijfstype, gemiddeld per bedrijf (slot) Energyconsumption of agricultural and horticultural holdings, by (main)type of holding, on average by holding (end) GJ * Graasdierbedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Hokdierbedrijven w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Combinaties w.v. aardgas ) overige energie voor verwarming elektriciteit motorbrandstoffen Bron: CBS/LEI. ) aardgas incl. warmte van warmtezkrachtinstallaties b. Totaal energieverbruik op land en tuinbouwbedrijven ) Total energyconsumption of agricultural and horticultural holdings * eenheid Glastuinbouw PJ Brandstoffen voor verwarming w.o. aardgas elektriciteit trekkergasolie min m a.e. mlnm min kwh min Itr Land en tuinbouw m.u.v. glastuinbouw Brandstoffen voor verwarming w.o. aardgas elektriciteit trekkergasolie PJ min m a.e. mlnm min kwh min Itr Totaal land en tuinbouw PJ Brandstoffen voor verwarming w.o. aardgas elektriciteit trekkergasolie min m a.e. mlnm min kwh min Itr Bron: CBS/LEI Energieverbruik in de land en tuinbouw. ) In de Landbouwtelling opgenomen bedrijven, a.e. = aardgasequivalent

60 . Gewasarealen. Akkerbouwgewassen a. Oppervlakte akkerbouwgewassen Area under arable crops ha Granen w.v. wintertarwe zomertarwe wintergerst zomergerst rogge haver triticale,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Peulvruchten w.v. groene erwtendroog te oogsten en schokkers kapucijners en grauwe erwten bruine bonen veldbonen erwten, groenteoogsten ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Handelsgewassen w.v. koolzaad karwijzaad blauwmaanzaad vlas,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Graszaad,,,,,,, Knol en wortelgewassen w.v. cons.aardappelen op kleigrond opzand en veengrond pootaardappelen (NAK aangeg.) opkleigrond op zand en veengrond zetmeelaardappelen suikerbieten voederbieten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Groenvoedergewassen w.v. luzerne snijmais,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Groenbemestingsgewassen,,,,,,, Uienl) w.v. poot en plantuien zaaiuien zilveruitjes,,,,,,,,,,,,,,,, Korrelmais Com cob mix Cichorei Hennep,,,,,,,,,,,,, Overige akkerbouwgewassen w.o. opp.overige gewassenuit vorengenoemde groepen,,,,,,, Totaal,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling. ) T/m opgenomen bij groenten open grond.

61 b. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen Holdings with arable crops Granen w.v. winterlarwe zomertarwe wintergerst zomergerst rogge haver mais(korrel) ) mengsels van granen ) triticale Peulvruchten w.v. groene erwten ) schokkers kapucijners en grauwe erwten bruine bonen veldbonen erwten, groen te oogsten ) Handelsgewassen w.v. koolzaad karwijzaad blauwmaanzaad kanariezaad ) vlas teunisbloem ) ov. handelsgewassen ) Graszaad ) Knol en wortelgewassen w.v. cons.aardappelen op kleigrond op zand en veengrond pootaardappelen (NAK aangeg.) op kleigrond op zand en veengrond zetmeelaardappelen suikerbieten voederbieten koolrapen ) landbouwwortelen ) ov. hakvruchten ) Groenvoedergewassen w.v. luzerne klaver ) snijmais ov. groenvoedergewassen ) Groen bemestingsgewassen Uien ) w.v. poot en plantuien zaaiuien zilveruitjes Korrelmais Corn cob mix Cichorei Hennep Overige akkerbouwgewassen Totaal akkerbouwgewassen Bron: CBS Landbouwtelling. ) M.i.v. opgenomen bij Overige akkerbouwgewassen. ) Groene erwten droog te oogsten; m.i.v. incl. bedrijven met schokkers. ) M.u.v. t/m opgenomen bij Overige akkerbouwgewassen. ) T/m incl. bedrijven met suiker en voederbietenzaad, klaverzaad en overige landbouwzaden. ) T/m opgenomen bij groenten open grond.

62 c. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen naar areaalgrootte en (groep van) gewassen Holdings with arable crops by size of area and (group of) crops bedrijven met een areaalgrootte van... ha aal minder dan en meer bedrijven oppervlakte in ha Granen Peulvruchten ) Handelsgewassen Landbouwzaden ) Consumptieaardappelen ) Zetmeelaardappelen Suikerbieten Snijmais Zaaiuien ) Bron: CBS Landbouwtelling. ) M.i.v. incl. bedrijven met erwten groen te oogsten. ) Incl. vroege aardappelen en pootaardappelen. ) M.i.v. alleen graszaad. ) T/m bij tuinbouwgewassen open grond.

63 d. Aantal bedrijven met akkerbouwgewassen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with arable crops by size of area and (main) type of holding (DCT) Bedr. type no. bedrijven met... ha akkerbouwgewassen, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,.,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. e. Aantal bedrijven met granen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with cereals by size of area and (main) type of holding (DCT) Bedr. type no. bedrijven met... ha i granen, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,,,,, Specificatie W.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

64 f. Aantalbedrijvenmetaardappelennaarareaalgrootteen (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with potatoes by size of area and (main) type of holding (OCT) Bedr. type no. bedrijven met... h aardappelen, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBSLandbouwtelling. N.B.: Voorbetekenisderbedrijfstypeno'szietabela. bedrijvenmetaardappelenengemiddeldeoppervlakte éoooo :'* c. M' ü., «: HJM «.'..' I. o L l : f: ƒ f ^ n n r f ^ ƒ ƒ f f ^ J,#N# QMHH ]aantalbedrijven gem. oppvl metaardappelen :,,, ;. I,,

65 g. Oppervlakte gekeurde pootaardappelen naar ras en klasse Area under inspected seed potatoes by variety and classes Ras G* Totaal Agata Agria Aminca Anosta Asterix Berber Bildtstar Bintje Cardinal Desiree Diamant Dore Draga Eigenheimer Elkana Escort Estima Felsina + Fresco Gloria Irene + Jaerla Karnico Kondor Lady Rosetta Liseta Marfona Monalisa Mondial Nicola + Premiere + Primura Producent Romano Sante Saturna + Sirtema Spunta Timate Goedgekeurdeoppervlaktein ha Totaal w.v. klasse S klasse SE klasse E klasse A klasse B klasse C eigen gebruik I I Bron: Nederlandse Algemene Keuringsdienst. A = aangegeven ha; G = goedgekeurd in %; + = vroege rassen.

66 h. Consumptieaardappelen naar ras en resistentie tegen aardappelmoeheid Ware potatoes by variety and resistance to potatosickness Consumptieaardappelras Areaal in ha Areaal % Aantal bedrijven Gemiddeld areaal in are Resistent tegen aardappelmoeheid ) Agria Saturna Bildtstar Premiere Asterix Nicola Santé Turbo Gloria Aziza Fresco Overig AMresistent Totaal resistente rassen,,,,,,,,,,,,, Vatbaar voor ) aardappelmoeheid Bintje Eigenheimer Dore Irene Overig niet AMresistent Totaal vatbare rassen,,,,,, Niet opgenomen in rassenlijst Russet Burbank Marijke Felsina,,, Totaal consumptieaardappelen ) Volgens Beschrijvende rassenlijst landbouwgewassen. i. Aantal bedrijven met suikerbieten naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with sugar beets by size of area and (main) type of holding (DCT) Bedr. Type no. bedrijven met... I iasuikerbieten, en meer aal bedrijven oppervlaktein ha,,,,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

67 j. Aantal bedrijven met snijmais naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with greenmaize by size of area and (main)type (DCT) Bedr. type no. bedrijven met... ha snijmais, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha,,,,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. k. Bedrijven en oppervlakten onder de Mac Sharryregeling, Holdings and areas under MacSharry regulation aal landbouw telling Mac Sharry braak aal landbouw telling Mac Sharry voedergewassen akkerbouwgewassen voedergewassen akkerbouwgewassen braak bedrijven Totaal Bedrijfstype Akkerbouwbedrijven Tuinbouwbedrijven Blijvende teeltbedrijven Graasdierbed rijven Hokdierbedrijven Gewassencombinaties Veeteeltcombinaties Gewas/veeteeltcombinaties Onbekend Bron: CBS.

68 . Tuinbouwgewassen opengrond a. Oppervlakte tuinbouwgewassen ) naar (groep van) gewassen Area under horticultural crops by (group of) crops Groenten ) open grand onder glas Zaaiuien ) Fruit open grond onder glas Bloembollen Bloemkwekerijgewassen open grond onder glas Boomkwekerijgewassen ) open grond onder glas Tuinbouwzaden groentenzaden bloemzaden Totaal ha Paddestoelenteelt Pot en containerveld van boomkwekerijgewassen Bron: CBS Landbouwtelling. ) M.i.v. oppervlakte platglas onder "tuinbouw open grond". ) M.i.v. zijn erwten (groen te oogsten) en uien onder akkerbouwgewassen gerangschikt. ) Incl. vaste planten. b. Oppervlakte tuinbouwgewassen open grond ) naar groep van gewassen en regio Area horticultural in the open by group of crops and by region groenten ) fruit bloembollen ) bloem kwekerijgewassen boomkwekerijgewassen ) tuinbouwzaden zaaiuien ) aal ha Specificatie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling. ) M.i.v. incl. gewassen onder platglas. ) M.i.v. excl. erwten (groen te oogsten) en uien. ) Excl. leeg bollenland. ) Incl. vaste planten. ) M.i.v. opgenomen onder akkerbouwgewassen.

69 c. Aantal bedrijven met tuinbouwgewassen open grond naar areaalgrootte ) en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with horticultural crops in the open by size of area and (main) type of holding (DCT) bedr. type no. bedrijven met..,,, ha tuinbouwgewassen open grond en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. ) De oppervlakte erwten (groen te oogsten) en uien zijn m.i.v. het akkerbouwareaal gerekend. bedrijven mei tuinbouw gew assen open grond naar areaalgrootte, ha ha ha en meer & ^ ^ & f N# s# ^ ^ Am Hb ft Ai üi j / j> f

70 d. Oppervlakte groenten open grond ) naar gewas en regio Area vegetables in the open by crop and region aardbeien asperges bloemkool kool, alle soorten prei peen, alle soorten schorseneren spruitkool stambonen ) witlofwortelen overige groenten ) aal ha Specificatie Nrd. prov. Flevoland Gld. + Utr. N.Holland Z.Holland Zeeland Nrd.Brabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling ) T/m stam en stokbonen: groen te oogsten. ) T/m incl. erwten (groen te oogsten) en uien; nadien zijn deze gewassen onder "akkerbouwgewassen" geplaatst. e. Aantal bedrijven met groenten open grond naar areaalgrootte en gewas, Holdings with vegetables in the open by size of area and crop bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Aardbeien Andijvie Asperges Bewaarkool Bloemkool Broccoli Herfst en vroege sluitkool Knolselderij Kroten Sla (alle soorten) Prei Schorseneren Spinazie Spruitkool Stambonen (groen te oogsten) Tuinbonen Was en bospeen Winterpeen Witlofwortel Overige groenten Bron: CBS Landbouwtelling

71 f. Oppervlakte groenten open grond naar gewas, w.o. de oppervlakte contractteelt (jaarareaien) Area of vegetables in the open, among which the area culture on contract beteelde oppervlakte ha w.o. contractteelt % beteelde oppervlakte ha w.o. contractteelt % beteelde oppervlakte ha w.o. contractteelt % beteelde oppervlakte ha w.o. contractteelt % Andijvie Bleekselderij Bloemkool Boerenkool Bonen, stamsperzie en snijbonen Broccoli Chinese kool Knolvenkel Koolraap Kool, bewaarsluitw.v. rode savooie geel/groen spitskool witte Kool, herfstsluitw.v. rode savooie geel/groen spitskool witte Kroten Peen, boswaswinter Prei Schorseneren Selderij, knol Sla, ijsbergoverige sla Spinazie Spruitkool Suikermais Tuinbonen Witlofwortel Overige groenten Totaal beteelde oppervlakte Bron: CBS sept./okt. steekproef I

72 g. Aantal bedrijven met groenten open grond naar areaalgrootte ) en (hoofd)bedrijfstype (NEG Holdings with vegetables in the open, by size of area and (main) type of holding (DCT) bedr. type no. bedrijven met... ha,,, groenten open grond en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. ) De oppervlakte erwten (groen te oogsten) en uien zijn m.i.v. het akkerbouwareaal gerekend. h. Aantal bedrijven met witloftrek naar areaalgrootte Holdings with chicoryforcing, by size of ansa bedrijven met...hawitloftrek aal,,,, en meer bedrijven oppervlakte witloftrek in ha /" /' /" ^ / /' / /" /* /" ^ s / ^ Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: De oppervlakte betreft de oppervlakte witlofwortelen, waarvan witlof is getrokken.

73 i. Oppervlakte fruit open grond naar gewas en regio Area fruit in the open by crop and region pit en steenvruchten appelen peren overige aal kleinfruit akkerbouwmatig geteeldfruit aal ha Specificatie Nrd.provincies Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg " Bron: CBS Landbouwtelling j. Aantal bedrijven met pit en steenvruchten naar areaalgrootte en gewas Holdings with pome and stone fruit by size of area and crop bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Appelen Peren Overige pit en steenvruchten ) Bron: CBS Landbouwtelling. ) W.o. kersen, morellen en pruimen.

74 k. Aantal bedrijven met pit en steenvruchten naar areaalgrootte en (hoofdbedrijfstype (NEG) Holdings with pome and stone fruit by size of area and (main) type of holding (DCT) bedr. type no. bedrijven met... hapit en : steenvruchten,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.

75 Oppervlakte appelen en peren naar regio, plantjaar en ras Area of apples and pears by region, planting year and variety Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord Holland Zuid Holland Zeeland NrdBrabant Limburg aal Appelen Specificatie Plantjaar en later en eerder Ras Golden Delicious Cox's Orange Pippin Schone van Boskoop Elstar Jonagold Overige rassen Peren Specificatie Plantjaar en later en eerder Ras Conference Doyenné du Comice Beurré Hardy Triomphe de Vienne Saint Rémy Gieser Wildeman Overige stoofperen Overige rassen Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: exclusief bedrijven met minder dan, ha pit en steenvruchten. en exclusief bedrijven met minder dan, ha pit en steenvruchten.

76 m. Oppervlakte klein fruit, naar soort en hoofdbedrijfstype Area with small fruit, bij crop and (main) type of holding (DCT) frambozen zwarte bessen rode bessen blauwe bessen bramen overig klein fruit aal klein fruit aantal bedrijven specificatie w.o. Bron: CBS landbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. n. Oppervlakte bloembollen naar gewas en regio Area of flower bulbs by crop and region hyacinten tulpen narcissen gladiolen krokussen lelies irissen overig bijgoed aal ha Specificatie Nrd.provincies Flevoland Gelderland +Utr. NoordHolland ZuidHolland Zeeland Nrd.Brabant + Lb. Bron: CBS Landbouwtelling

77 . Aantal bedrijven met bloembollen naar areaalgrootte en gewas Holdings with flower bulbs by s/ze of area and crop bedrijven met... ha bloembollen,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Hyacinten Tulpen Krokussen Ov. bijgoed Bron: CBS Landbouwtelling

78 p. Aantal bedrijven met bloembollen naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG Holdings with flower bulbs by size of area and (main) type of holding (OCT) bedr. type no. bedrijven met... ha bloembollen,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o.. Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. q. Aantal bedrijven met tulpenbroei, naar grootteklasse Holdings with tulipforcing. by size class bedrijven met... stuks (x ) tulpenbroei aal en meer bedrijven aantal gebroeide tulpen x st ^ö/w ISSô/OT :rsa /" ^g^o /' / /' / / / / / / Bron: CBS Landbouwtelling

79 r. Aantal bedrijven met narcissenbroei, naar grootteklasse Holdings with daffodilforcing, by size class bedrijven met... f Ion narcissenbroei aal en meer bedrijven gebroeide narcissen x kg / SSO/W / / / / / / / / / / Bron: CBS Landbouwtelling s. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen open grond naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG Holdings with floriculture in the open by size of area and (main) type of holding (DCT) bedr. type no. bedrijven met... ha bloemkwekerijgewassen,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.

80 t. Oppervlakte boomkwekerijgewassen en vaste planten open grond naar regio Area of arboricultural crops and perennial plants by region bos en haagplantsoen laanen parkbomen vruchtbomen rozestruiken sierconiferen ov. sierheesters en klimplanten vaste planten aal w.o. opp. pot/containerveld ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland Nrd.Brabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling u. Aantal bedrijven met boomkwekerijgewassen open grond naar areaalgrootte en gewas Holdings with arboricultural crops by size of area and crop bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Bos en haagplantsoen Laan en parkbomen Vruchtbomen Rozestruiken Sierconiferen Ov. sierheesters en klimplanten Bron: CBS Landbouwtelling

81 v. Aantal bedrijven met boomkwekerijgewassen open grond naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG Holdings with arboricultural crops by size of area and (main) type of holding (DCT) bedr. type no. bedrijven met... ha boomkwekerijgewassen,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. w. Aantal bedrijven met vaste planten open grond naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with perennial plants by size of area and (main) type of holding (DCT) bedr. type no. bedrijven met... ha vaste planten opengrond,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.

82 x. Oppervlakte groentezaden open grond naar gewas (ter keuring aangeboden Area of vegetable seeds in the open by crop (presented tor inspection) ha Andijvie Asperge Augurken Bloemkool Bonen, stamslastamsnijstokslastoksnijpronktuin Broccoli Erwten/peulen Kervel Komkommers Kool, sluit Koolrabi Paprika Peen Prei Radijs/Rammenas Selderij Sla Spinazie Tomaten Tuinkers Uien Veldsla Wit, rood en groenlof Diversen Totaal Bron: NAKG.

83 . Tuinbouw/gewassenonderglas a. Oppervlakte tuinbouwgewassen onder glas ) naar groep van gewassen en regio Area horticultural crops under glass by group and by region groenten warm koud fruit bloemkwekerijgewassen boomkwekerijgewassen ) aal glasareaal W.V.VTwarmd ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland Zdhollglasdistrict Overig ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Bron: CBS Landbouwtelling. ) W.o. kassen bedekt met plastic en betreedbare plastic tunnels. M.i.v. is platglas onder Tuinbouw open grond gerangschikt. ) Incl. vaste planten. b. Aantal bedrijven met tuinbouwgewassen onder glas naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings with horticultural crops under glass by size of area and (main) type of holding (OCT) bedrijven met... ha tuinbouwgewassen onder glas,,,,,,,, aal bedrij opper vlakte in ha Bron: CBSLandbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

84 c. Oppervlakte groenten onder glas (ha) naar areaalgrootte en gewas Area vegetables under glass by size of area and crop bedrijven Tomaten Komkommers Aardbeieno.glas Aardbeienintunnels) Paprika Aspergesintunnels ) Radijs Aubergines Overige groenten Groentezaden Opkweekmat.groenten,, ha l met... ha,, van het desbetreffende,,, gewas,, en meer aal oppervlakte in ha bedrijven Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Meloenen onder "overige groenten". ) Teelt in betreedbare plastic tunnels

85 d. Aantal bedrijven met groenten onder glas naar areaalgrootte en gewas Holdings with vegetables under glass by size of area and crop bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,,,,,,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Tomaten Komkommers Aardbeien o.glas Aardbeienin tunnels ) Paprika Aspergesin tunnels ) Radijs Aubergines Overige groenten Groentezaden Opkweekmat.groenten Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: Meloenen onder "overige groenten". ) Teelt in betreedbare plastic tunnels

86 e. Aantal bedrijven met groenten onder glas naar areaalgrootte en (hoofd) bed rijf s type (NEG Holdings with vegetables under glass by size of area and (main) type of holding (OCT) bedr. type no. bedrijven met... ha groenten onderglas,,,,,,,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a. Bedrijven met groenten ; n! '% g. I o Lö; groenten oper grond Dgroenten,onder gla

87 f. Oppervlakte bloemkwekerijgewassen onder glas naar gewas en regio Area with floricultural crops under glass by crop and by region snijbloemen alstroemeria anjer anthurium chrysant fresia gerbera lelie orchidee roos ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland Zdh.glasdistrict Overig ZuidHolland Zeeland N.Brabant + Limburg snijbloemen overige snijbloemen opkweekmateriaal ) planten aal snijbloemen perkplanten potplanten v.d. bloei bladplanten aal planten overige bloemkwekerij gewassen aal ha Specificatie Nrd. provincies Flevoland Gelderland + Utrecht NoordHolland ZdHolland glasdistrict Overig ZuidHolland Zeeland N.Brabant + Limburg Bron: CBS Landbouwtelling N.B.: In zijn de oppervlakten snijbloemen, die niet afzonderlijk bekend waren, begrepen in de voorlaatste kolom (overige bloemkwekerijgewassen). ) In nog opgenomen onder het desbetreffende gewas.

88 g. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewasssen onder glas naar areaalgrootte per gewas Holdings with ftoricultural crops under glass by size of area per crop Snijbloemen Alstroemeria Anjer Anthurium Chrysant bedrijven,, Eustomarussellianum Fresia Gerbera Gypsophila Lelie Nerine Orchidee Roos Ov.snijbloemen met... ha,, van het desbetreffende gewas,,,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha zie volgende pagina

89 g. Aantal bedrijven met bloem kwekerijgewassen onder glas naar areaalgrootte per gewas (slot Holdings with floricultural crops under glass by size of area per crop bedrijven met... ha van het desbetreffende gewas aal,,,,,,,,,,, en meer bedrijven oppervlakte in ha Opkweekmateriaal bloem kwekerij gewassen Amaryllisbollen Perkplanten Potplanten, bladplanten Ficus Dracaena Overige bladplanten Potplanten voor de bloei Begonia Kalanchoë Ov. pi. voor de bloei Ov. bloemkwekerijgewassen (incl. aquariumplanten) Bron: CBS Landbouwtelling

90 h. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen onder glas naar areaalgrootte en (hoofd)bedrijfstype (NEG Holdings with floricultural crops underclass by size of area and (main) type of holding (DCT) bedr. type no. bedrijven met... ha bloemkwekerijgewassen onder glas,,,,,,,,,,, en meer aal bedrijven oppervlakte in ha Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor de betekenis van de bedrijfstype no's zie tabel a.. i. Aantal bedrijven met paddestoelenteelt Holdings with mushrooms aantal bedrijven met paddestoelenteelt bedrijven met champignons, met.. cellen aal w.o. met champignons e.m. Specificatie Gelderland NoordBrabant Limburg Ov. provincies Bron: CBS Landbouwtelling i

91 j. Aantal bedrijven en teeltoppervlakten met champignons, naar regio Holdings with mushrooms and area by size of area and region Gelderland NoordBrabant Limburg overigeprovincies aal aantalbedrijven bedrijven metteeltoppervlakte minder dan m z m m m m m i en meer m Teeltoppervlakte (m ) w.o. met doorgroeide compost Bron: CBS Landbouwtelling

92 . Veestapel. Rundvee a. Samenstelling van de rundveestapel Composition of the cattle stock jongvee ) jonger dan jaar vrouwelijk ) jongvee jaar en ouder melk en kalfkoeien stieren jaar en ouder vleeskalveren ander jongvee v.d. mesterij vlees, weide, zoogkoeien aal rundvee bedrijven met rundvee stuks Bron: CBS Landbouwtelling l ) Geen vlees of weidevee. b. Melk en kalfkoeien per ha grasland en voedergewassen ) naar provincie en groepen van landbouwgebieden Cowsinmilk and cowsincalf per ha grassland and forage plants C C Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg C C C C C C C C C C C Nederland Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk Weidegebied Oost. Veehouderijgebied Centr. Veehouderijgebied IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland/Droogmakerijen Holl./Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidw. akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuid. veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: LEI, bewerkt uit CBS Landbouwtelling. ) Groenvoedergewassen (incl. snijmais) en voederbieten.

93 c. Aantal bedrijven naar aantal melk en kalfkoeien per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of cowsinmilk and cowsincalf Bedr. type no. bedrijven met... melk' en kalfkoeien en meer aal bedrijven melk & kalfk. (X) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. d. Grootveeeenheden per hectare cultuurgrond, Cattle units per ha cultivated land Gve/ha melkveebed rijven allebedrijven bedrijven oppervlakte melkkoeien bedrijven oppervlakte melkkoeien < <,, < < >= Totaal Alleen melkkoeien en bijbehorend jongvee < <,, < < I Bron: CBS Landbouwtelling.

94 e. Aantal bedrijven met melkcontrole naar provincie, juli Holdings with milkrecording Provincie Org.) ) aanta gecontroleerde bedrijven Groningen Friesland Drenthe Overijssel/Flevoland Gelderland NoordHolland Utrecht/Z.Holland/Zeeland NoordBrabant/Limburg GND FRS RODrenthe ORS GRS RON Mid West N.Br./L.burg FHRS Nederland Bron: Nederlands Rundvee Syndicaat. ) ) M.i.v. sep. ' CR DELTA; een fusie van regionale/provinciale organisaties en de landelijke organisaties HG en NRS. Zie voor cijfers tabel g. f. Melk en kalfkoeien onder melkcontrole, juli Cowsinmilk and cowsincalf with milkrecording Provincie Org. ) ) % van het ale aantal melk en kalfkoeien Groningen Friesland Drenthe Overijssel/Flevoland Gelderland NoordHolland Utrecht/Z.Holland/Zeeland NoordBrabant/Limburg Nederland GND FRS RODrenthe ORS GRS RON Mid West N.Br./L.burg FHRS,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, x Totaal aantal melk en kalfkoeien per mei Bron: Nederlands Rundvee Syndicaat. ) ) M.i.v. sep. ' CR DELTA; een fusie van regionale/provinciale organisaties en de landelijke organisaties HG en NRS. Zie voor cijfers tabel g. g. Aantal bedrijven en melk en kalfkoeien met melkcontrole, juli Holdings and cowsinmilk/cowsincalf with milkrecording rundveeverbetering organisaties aantal bedrijven aantal melk en kalfkoeien x % toevafname MCkoeien t.o.v. voorgaand jaar CR Delta Noord CR Delta Oost CR Delta ZuidWest,,, Zelfstandige VVB's, + F.H.R.S., + Totaal, Bron: CR Delta, productdivisie NRS

95 h. Aanvoer van runderen op de belangrijkste veemarkten Cattle supplies at livestock markets aal w.o. kalveren aal w.o. kalveren aal w.o. kalveren stuks Den Bosch Zwolle Leiden Doetinchem Leeuwarden Groningen Utrecht Purmerend Sneek ) Barneveld Hoogeveen Bron: Ver. van Hoofdambtenaren bij het Marktwezen; vanaf Groep Nederlandse Veemarkten. ) "Sneek" is per ' overgegaan naar "Leeuwarden". i. Jaar Kunstmatige eerste inseminaties naar fokrichting van de stier Artificial insemination by breed target fokdoel: aal melk dubbeldoel vlees overige zwartbont, Fries Roodbont, Red Holstein, Jersey, overig melktype MRU, blaarkop, witrik, Angler, Braunvieh, overig melkvleestype dikbil, Piemontese, Limousin, Chianina, Charoiais, Belg WB, Blonde D'Aq, Fleckvieh, overig vleestype onbekend, niet ingedeeld, niet passend in andere groep Bron: Commissie RunderK.l. van het Landbouwschap/Ned. Rundvee Syndicaat. N.B. M.i.v. is naar een andere indeling overgegaan. Zie de hierna volgende tabel. j. Kunstmatige eerste inseminaties naar rasgroep van de stier Artificial insemination by breed of the sire melkras vleesras onbekend aal zwartbont roodbont overig Bron: Ned. Rundvee Syndicaat.

96 k. Aantal bedrijven naar aantal vleeskalveren per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of fattingcalves per holding and (main) type of holding (OCT) Bedr. type no. bedrijven met...vleeskalveren en meer aal bedrijven vleeskalveren (x ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleeskalveren naar aantal aanwezige vleeskalveren Holdings by housing capacity for fattingcalves by number of fattingcalves present Hokcapaciteit voor vleeskalveren bedrijven met...vleeskalveren < < < < < < e.m. aal Specificatie en meer Bron: CBS Landbouwtelling

97 m. Aantal bedrijven naar stuks jongvee voor vleesproductie (excl. vleeskalveren) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of young stock for meatproduction (excl. fattingcalves) per holding and (main) type of holding (DCT) Bedr. type no. bedrijven met...stuks jongvee voorvleesproductie en meer aal bedrijven vleesjongvee (x ) ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. ) Door het LEI berekend; geen regionale specificaties beschikbaar.

98 . Paarden a. Samenstelling van de paardenstapel op landbouwbedrijven Composition of the horse stock at agricultures paarden jaar jaar en ouder pony's aal paarden en pony's bedrijven met paarden en/ofpony's Bron: CBS Landbouwtelling b. Aantal bedrijven naar aantal paarden van jaar en ouder (excl. pony's) per bedrijf Holdings by number of horses per holding bedrijven met...paarden ( jaar en ouder) aal en meer bedrijven paarden (x ),,,,,,,,,,, aantal paarden (x ),,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling c. Aanvoer van paarden op de belangrijkste veemarkten Supplies of horses at livestock markets stuks Utrecht Den Bosch Groningen Zwolle Leiden Leeuwarden,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Ver. van Hoofdambtenaren bij het Marktwezen; vanaf Groep Nederlandse Veemarkten.

99 . Schapenengeiten a. Samenstelling van de schapen en geitenstapel op landbouwbedrijven Composition of the sheep and goat stock at agricultures lammeren overige schapen ooien rammen aal schapen aal geiten bedrijven met schapen met geiten stuks Bron: CBS Landbouwtelling b. Aantal bedrijven naar aantal schapen per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of sheep per holding and (main) type of holding (DCT) Bedr. type no. bedrijven met... schapen en meer aal bedrijven schapen (x ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel :

100 c. Aanvoer van schapen op de belangrijkste veemarkten Supplies of sheep at livestock markets stuks Utrecht Zwolle Den Bosch Leeuwarden ) Sneekl) Leiden Purmerend Groningen Schagen Doetinchem Bron: Ver. van Hoofdambtenaren bij het Marktwezen; vanaf Groep Nederlandse Veemarkten. ) Sneek is per overgegaan naar Leeuwarden.. Varkens a. Samenstelling van de varkensstapel Composition of the pig stock biggen kg vleesvarkens fokvarkens nogbij de zeug niet meer bij de zeug kg kg en meer opfokzeugjes opfokenbeertjes zeugen kg kg en meer stuks fokvarkens (vervolg) aal gedekte zeugen zeugen bij de biggen overige fokzeugen opfokberen dekrijpe beren varkens bedrijven met varkens stuks aantal Bron: CBS Landbouwtelling. ) Inci. opfokzeugjes en beertjes. ) Incl. opfokzeugen kg en meer.

101 b. Aantal bedrijven met vleesvarkens ( kg en meer) en fokzeugen ( kg en meer) naar aantal dieren per bedrijf, Holdings with fattening pigs and breeding sows by number of pigs per holding bedrijven met... vleesvarkens en meer aal bedrijven Bedrijven met... fokzeugen en meer Totaal Bron: CBS Landbouwtelling c. Aantal bedrijven naar aantal fokzeugen ( kg en meer) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of breeding sows per holding and (main) type of holding (OCT) Bedr. type no. bedrijven met... fokzeugen ( kg en meer) en meer aal bedrijven fokzeugen (x ) l,,,,,,,,,,,,, Specificatie w.o.,,,,,,,,,, Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a

102 d. Kunstmatige inseminatie bij varkens per K.l.vereniging, gebruikte doses Artificial insemination of pigs, used doses Jaar ) Noord Oost Nederland Twenthe Centraal Nederland NBrabant ) Limburg ) Nederland aantalgebruikte dose sperma / f i/, Bron: Bond van Verenigingen voor Kunstmatige Inseminatie van varkens in Nederland. ) t/m / cijfers per seizoen julijuni. ) toetredingen van DallandKI en FomevaKI resp. m.i.v. en e. Aantal bedrijven naar aantal vleesvarkens ( kg en meer) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of store pigs per holding and (main) type of holding (DCT) Bedr. type no. bedrijven met...vleesvarkens ( kg en meer) en meer aal bedrijven vleesvarkens (x ) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.

103 f. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor vleesvarkens ( kg e.m.) naar aantal aanwezige vleesvarkens ( kg e.m.) Holdings with housing capacity for store pigs by number of store pigs present hokcapaciteit voor vleesvarkens bedrijven met...vleesvarkens ( kg en meer) en meer aal bedrijven Specificatie en meer Bron: CBS Landbouwtelling

104 . Pluimvee a. Samenstelling van de kippenstapel Composition of the chicken stock vleeskuikens moederdieren van vleesrassen wkn ) wkn e.o.) leghennen wkn ) wkn e.o. ) aal kippen bedrijven met kippen stuks Bron: CBS Landbouwtelling. ) T/m resp. mnd. en mnd e.o., van t/m mnd en mnd e.o. ) T/m resp. mnd. en mnd. e.o. b. Aantal bedrijven naar aantal leghennen ) ( wkn en ouder) ) per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of laying hens per holding and (main) type of holding (DCT) Bedr. type no. bedrijven met... leghennen ( wkn en ouder) ) en meer aal bedrijven leghennen (x ) Specificatie w.o.. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. ) Het aantal leghennen en de bedrijven met leghennen, uitsluitend voor zelfvoorziening, zijn niet meegeteld. ) T/m vijf maanden en ouder.

105 c. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor leghennen ) naar aantal aanwezige leghennen ) Holdings with housing capacity for laying hens by number of laying hens present Hokcapaciteit bedrijven met... leghennen ) en meer aal bedrijven Specificatie en meer Bron: CBS Landbouwtelling ) weken en ouder, t/m vijf mnd. en ouder. ; d. Aantal bedrijven naar aantal moederdieren van vleesrassen ) per bedrijf en (hoofd)bedrljfstype (NEG) Holdings by number of broilers mother animals per holding and (main) type of holding (DCT) Bedr. type no. bedrijven met... moederdieren van vleesrassen ) en meer aal bedrijven moeder dieren (X) Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a. ) T/m mnd. en ouder, van t/m mnd. en ouder, vanaf weken en ouder.

106 e. Aantal bedrijven met hokcapaciteit voor moederdieren van vleesrassen ) naar aantal aanwezige moederdieren van vleesrassen ) Holdings with housing capacity for broilers mother animals by number of broilers mother animals present Hokcapaciteit moederdieren ) bedrijvenmet... moederdieren van vleesrassen ) en meer aal bedrijven Specificatie en meer ; ; * ;. Bron: CBS Landbouwtelling. ) T/m zes mnd. en ouder, van t/m vijf mnd. en ouder, vanaf achttien weken en ouder. f. Inleg van broedeieren van legrassen naar ras Hatching eggs of laying stock according to kind of stock Ras Witte leghorn Andere rassen Bron: Productschap voor Pluimvee en Eieren. N.B.: Gebaseerd op de aflevering van broedeieren aan kuikenbroederijen.

107 g. Inleg van broedeieren van kippen per maand Hatching eggs of chickens per month binnenlandse voorziening t.b.v. exportkuikens legrassen vleesrassen min stuks januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,,,, Bron: Productschap voor Pluimvee en Eieren,m.i.v. Productschappen appen Vee, Vlees N.B.: Als broeduitkomst wordt % van de inleg aangehouden. en Eieren. h. Aantal bedrijven naar aantal vleeskuikens per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of broilers per holding and (main) type of holding (DOT) Bedr. type no. bedrijven met.... vleeskuikens en meer aal bedrijven vlees kuikens (x) Specificatie w.o... Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel i

108 i. Aantal bedrijven met hokcapacitelt voor vleeskuikens naar aantal aanwezige vleeskuikens Holdings with housing capacity for broilers by number of broilers present Hokcapaciteit vleeskuikens bedrijven met... vleeskuikens en meer aal Specificatie en meer ; * ; Bron: CBS Landbouwtelling j. Aantal bedrijven naar aantal eenden voor de vleesproductie per bedrijf Holdings by number of ducks for slaughter per holding bedrijven met.. eenden voor de vleesproductie aal en meer bedrijven eenden voor de vleesprod. (x ) aantal eenden (x ) Bron: CBS Landbouwtelling

109 k. Aantal bedrijven naar aantal kalkoenen voor de vleesproductie per bedrijf en (hoofd)bedrijfstype (NEG) Holdings by number of turkeys for slaughter per holding and (main) type of holding (DCT) Bedr. type nr bedrijven met... kalkoenen voor de vleesproductie en meer aal bedrijven kalkoenen voor de vleesprod. (x ) Specificatie W.O Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel

110 . Struisvogelachtigen a. Struisvogelachtigen, aantal bedrijven en dieren naar soort en hoofdbedrijfstype (NEG) Ostriches, holdings and number of animals by sort and main type of holding (DCT) jaar/hoofdbed rijfstype nummer struisvogels bedrijven aantal dieren emoe's bedrijven aantal dieren nandoe's bedrijven aantal dieren Specificatie Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a.. Konijnenen edelpelsdieren a. Konijnen en edelpelsdieren, aantal dieren en bedrijven, naar hoofdbedrijfstype Rabbits and highbred animals, number of animals and holdings, by main type of holding (DCT) konijnen voorde vleesprod. aal edelpelsdieren (moederdieren) nertsen vossen overige aal bedrijven met konijnen jaar/ bedrijfstypenummer voedsters edelpelsdieren X Specificatie w.o. Bron: CBS Landbouwtelling. N.B.: Voor betekenis der bedrijfstype no's zie tabel a...

111 . Productie. Akkerbouwproducten a. Productie van akkerbouwgewassen (X ton) Production of arable products (x ton) tarwe rogge gerst haver triticale korrelmais peulvruchten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, koolzaad vezelvlas ongerepeld olievlas karwijzaad blauwmaanzaad lijnzaad var vezelvlas ) gedauwroot vezelvlas, ontzaad ) cichorei ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, consumptieaardappelen ) zetmeelaardappelen ) suikerbieten voederbieten :aaijien nel. uitva snijmais ) corn cob mix ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,*,,,,,,,,,, Bron: CBS Oogstraming. N.B.: Granen: handelsgewicht, bij % vocht. ) Cijfers gecorrigeerd i.v.m. gewijzigde definitie ) Ramingen ) Incl. vroege aardappelen, pootaardappelen en uitval. ) Incl. pootaardappelen; onderwatergewicht in en : gram. ) In droge stof, snijmais m.i.v. in droge stof.

112 b. Gemiddelde opbrengst ) van akkerbouwgewassen Average yield of arable crops rogge wintertarwe zomertarwe wintergerst zomergerst triticale korrelmais kg per ha peulvruchten koolen raapzaad vezelvlas ongerepeld olievlas karwijzaad blauwmaanzaad lijnzaad van vezelvlas ) gedauwroot vezelvlas, ontzaad ) kgper ha cichorei ) consumptieaardappelen ) zetmeelaardappelen ) suikerbieten voederbieten zaaiuien incl. uitval snijmais ) corn cob mix ) kgper ha tonper ha,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,*,,,,,,,,,, Bron: CBS Oogstraming. N.B.: Granen: handelsgewicht bij % vocht. ) Gewogen gemiddelden van ramingen per gebied. ) Cijfers gecorrigeerd i.v.m. gewijzigde definitie ) Ramingen ) Incl. vroege aardappelen, pootaardappelen en uitval. ) Incl. pootaardappelen; onderwatergewicht in en : gram. ) In droge stof; snijmais m.i.v. in droge stof.

113 c. Productie van stro Production of straw wintertarwestro zomertarwestro roggestro wintergerststro zomergerststro haverstro triticalestro ton,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Oogstraming I d. Gemiddeld«opbrengst ) van stro Average yield of straw wintertarwestro zomertarwestro roggestro wintergerststro zomergerststro haverstro triticalestro kg per ha Bron: CBS Oogstraming. ) Gewogen gemiddelden van ramingen per gebied.

114 e. Gemiddelde opbrengst van akkerbouwgewassen, naar groep van landbouwgebieden Average yield of arable crops, by group of agricultural districts rogge haver wintertarwe zomertarwe wintergerst zomergerst triticale cichorei kg per ha Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied IJsselmeerpolders WestelijkHolland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg N.B.: Handelsgewicht bij % vocht. zie volgende pagina

115 e. Gemiddelde opbrengst van akkerbouwgewassen, naar groep van landbouwgebieden (slot) Average yield of arable crops, by group of agricultural districts (end) consumptieaardappelen ) op zand/veen consumptieaardappelen opklei ) zetmeelaardappelen suikerbieten voederbieten zaaiuien incl.uitval Bouwhoek en Hogeland kgper ha Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraalveehouderijgebied IJsselmeerpolders WestelijkHolland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg Bron: CBS Oogstraming. ) Incl. vroege aardappelen, pootaardappelen en uitval.

116 f. Geplombeerde hoeveelheid pootaardappelen naar ras en naar klasse ) Leaded quantities of seed potatoes by variety and by class ton Totaal w.v. klasse S Oklasse SE klasse E klasse A klasse B klasse C klasse BS klasse CS diverse STOPA () () () () () w.o.: Agata Agria Bintje Deslree Diamant + Doré Draga Elkana Escort Estima Felsina + Fresco i Jaerla Kondor Liseta Marfona Monalisa Mondial Nicola + Premiere Romano Santé Satuma + Sirtema Spunta Timate %,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Overige rassen,,,,,,,, Agata Agria Bintje Desiree Diamant + Doré Draga Elkana Escort Estima Felsina + Fresco + Jaerla Kondor Liseta Marfona Monalisa Mondial Nicola + Premiere Romano Santé Saturna + Sirtema Spunta Timate kg per goedgekeurde ha,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Alle rassen,,,,,,,, Bron: Nederlandse Algemene Keuringsdienst. + = Vroege rassen. ) M.i.v. incl. de door de STOPA overgenomen hoeveelheden.

117 . Tuinbouwproducten a. Handelsproductie verse groenten en fruit naar product Trade production fresh vegetables and fruit by product kg Andijvie Asperges Aubergines Augurken Bloemkool Bonen, snij (alle srt.) sperzietuin) Champignons Courgettes Erwten ) Komkommers Kool, rode witte boerenkool broccoli savooie chinese spits Koolrabi Koolrapen Kroten Paksoi Paprika Peen, fijn/bos grove ) Pepers Peterselie Peulen Postelein Prei Raapstelen Rabarber Radijs Rettich Roodlof Schorseneren Selderij, blad bleek Selderij, knol Sla, kropijsbergoverige Spinazie Spruitkool Suikermais Tomaten Tuinkers Uien (incl. zilveruien) Venkel, knol Witlof Andere groenten Totaal groenten Aardbeien Appels Bessen Bramen Druiven Frambozen Kersen en morellen Meloenen Peren Perziken Pruimen Totaal fruit Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. ) peulgewicht. Vanaf deels peul, deels korrelgewicht. ) M.i.v. oogstjaar /' gewijzigde berekeningsmethode.

118 b. Oogstraming appelen en peren Crop estimate of apples and pears min kg Appelen,aal w.v. Golden Delicious Cox's Orange Pippin Schone van Boskoop James Grieve Jonagold / Jonagored Elstar Gloster Overige rassen Peren,aal w.v. Conference Doyenné du Comice Overige rassen Stoofperen Bron: CBS. N.B.: Het betreft hier de geoogste productie, niet de handelsproductie. c. Totale veilingomzet naar groep van producten Total auction turnover by group of products mlngld * Verse groenten w.o. onder glas Vers fruit w.o. onder glas Aardappelen en div. Snijbloemen Potplanten Tuinplanten Bron: Productschap voor Groenten en Fruit; Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland.

119 d. Veilingomzet ) van verse groenten en fruit naar provincie en de belangrijkste veilingen Auction turnover of fresh vegetables and fruit by province and most important auctions gld Groningen Friesland ) Overijssel Gelderland w.o. Bemmel "W " ) Geldermalsen Tiele.o. (RWM) Zaltbommel Zevenaar ) OostNederland Utrecht w.o. Utrecht NoordHolland w.o. Kennemerland ) WFO en Langedijk ) ZuidHolland w.v. CHZ (Barendrecht/ZHZ) ) Bleiswijk (dekring) Delft/Westerlee ) Gouda ) Katwijk/Rijnsburg Leiden ) WestlandWest ) Westland Zeeland NoordBrabant w.o. Bergen op Zoom ) Breda Drunen ) Veldhoven Limburg w.o. Grubbenvorst (CVV) ) Venlo(VGV)) ZON Nederland Bron: Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen in Nederland. ) tncl. geveilde waarde bij andere veilingen en excl. geveilde waarde van andere veilingen; inbegrepen zijn omzetten aan overige producten, zoals vroege aardappelen. ) Veiling Minnertsga per ' opgeheven. ) M.i.v. ' onder OostNederland. ) tlm Alkmaar en Beverwijk, vanaf okt. in WFO en Langedijk. ) t/m ' NoordScharwoude en WFO. ) Per ' CHZ. ) Per ' gefuseerd (Westland). ) Per ' fusie met De Kring. ) M.i.v. ' opgeheven. ) tym Poeldijk en 'sgravenzande, gefuseerd per ' (Westland). ) Per ' fusie met Breda. ) Per ' fusie met Breda. ) Gefuseerd per ' (ZON).

120 e. Veilingomzet van verse groenten naar product Auction turnover of fresh vegetables byproduct gld Totaal w.o.: Andijvie, onder glas open grond Asperges, excl. ondereinden ondereinden Aubergines Augurken, onder glas open grond Bloemkool, onder glas winteropen grond Boerenkool Bonen, pronk snij, onder glas open grond speksperzie, onder glas open grond tuin Brocooli Champignons Courgettes ) Doperwten Komkommers Kool, chinese rode savooie spitswitte Koolrabi Koolrapen Kroten Oesterzwammen Paksoi Paprika Peen, bosfijne grove Pepers Peterselie Peulen Postelein Prei Raapstelen Rabarber Radijs Rettich Schorseneren Selderij, blad en bosbleekknol Sjalotten Sla, onder glas open grond Spinazie, onder glas open grond Spruiten Tomaten m.u.v. cherry Tuinkers Uien Veldsla Venkel, knol Witlof Ijsbergsla, onder glas open grond ) ' Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. ) M.i.v. groene en gele courgettes. ) T/m alle ijsbergsla.

121 f. Veilingaanvoer, omzet en prijs (excl.btw) van verse groenten naar product Auction supply, turnover and prices of fresh vegetables by product eenheid aanvoel omzet ingld prijs in et aanvoer ' omzet ingld prijs in et aanvoet ' omzet ingld prijs in et x per eenheid x per eenheid x per eenheid Andijvie, Asperges, Aubergines Augurken, Bloemkool, Boerenkool Bonen, Broccoli Champignons Courgettes Doperwten Komkommers Kool, chinese rode savooie spitswitte Koolrabi Koolrapen Kroten Oesterzwammen Paksoi Paprika Peen, bosfiine grove Pepers Peterselie Peulen Postelein Prei Raapstelen Rabarber Radijs Rettich Schorseneren Selderij, onder glas open grond excl. ondereinden ondereinden onder glas open grond onder glas winteropen grond pronk snij, onder glas open grond speksperzie, onder glas open grond tuin blad en bosbleekknol Sjalotten Sla, onder glas open grond Spinazie, onder glas open grond Spruiten Tomaten m.u.v. cherry Tuinkers Uien Veldsla Venkel, knol Witlof Ijsbergsla, onder glas open grond Kg kg kg kg kg kg kg st st st kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg st kg kg kg kg kg bos kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg kg st st kg kg kg kg doos kg kg kg kg st st Bron: Productschap voor Groenten en Fruit.

122 g. Verwerkte verse groenten Processed fresh vegetables byproduct ) ) ) ton Andijvie Asperges Augurken Bloemkool Boerenkool,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.....,,,,,,,,,,,,,,,, Bonen: sperziesnij en spek Champignons Doperwten ) Kapucijners ) Komkommers,,,,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.....,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Kool: rode savooie witte Koolrabi Kroten Mais Paprika,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,......,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Peen Prei Rabarber Selderij Spinazie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,..,..,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Spruiten Taugé Tuinbonen ) Zilver en pareluien Overige uien Overige producten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,..,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,,,,,, Bron: CBS; m.i.v. Productschap voor Tuinbouw. ) Excl. drogen ) Trendbreuk; zie bronvermelding. ) Trendbreuk i.v.m. verbeterd overzicht. ) Vanaf korrelgewicht, voordien peulgewicht. h. Wijze van verwerking van verse groenten Fresh vegetables by method of processing gezouten gedroogd gesteriliseerd (incl. tafelzuren) diepgevroren op andere wijze verwerkt aal mlnkg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,*,,,,,, Bron: CBS; m.i.v. Productschap voor Tuinbouw. ) Trendbreuk; zie bronvermelding.

123 i. Veilingomzet van vers fruit naar product Auction supply of fresh fruit by product gld Totaal w.o.: Aardbeien, onder glas open grond Appelen Bessen, blauwe kruisrode zwarte Bramen Druiven Frambozen Kersen en morellen Meloenen Peren Perziken Pruimen, onder glas open grond Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. j. Vellingaanvocr, omzet en prijs (excl.btw) van vers fruit naar product Auction supply, turnover and prices of fresh fruit by product aanvoer in kg omzet ingld prijs inet aanvoer in kg omzet ingld prijs in et aanvoer in kg omzet ingld prijs in et x per kg x per kg x per kg Aardbeien, onder glas open grond aal Appelen Bessen, blauwe kruisrode zwarte Bramen Druiven Frambozen Kersen, zoete Meioenen Morellen Peren Perziken Pruimen, onder glas open grond aal Bron: Productschap voor Groenten en Fruit.

124 k. Veilingaanvoer en gemiddelde prijs (excl. BTW) van appelen naar ras Auction supply and average prices of apples by variety periode ^ ^ /' aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et kg gld per kg kg gld per kg kg gld per kg Mantet Discovery Benoni Summered Tydeman's Early W. James Grieve Alkmene Odin Elan Ingrid Marie Elstar Cox's Orange Pippin Jonathan Karmijn de Sonnav. Jonagold Laxton's Superb Lombarts Calville Golden Delicious Jonagored Schone van Boskoop Gloster Winston Industrie Overige appelen // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // // Totaal appelen Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. ) Eerste maanden van het seizoen. I. Veilingaanvoer en gemiddelde prijs (excl. BTW) van peren naar ras Auction supply and average prices of pears by variety periode /' ^ ^ aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et aanvoer omzet prijs in et kg gld per kg kg gld per kg kg gld per kg Précoce de Trévoux Clapp's Favourite Triomphe de Vienne Beurré Hardy Bonne Louise d'avr. Légipont Beurré Alex. Lucas Doyenné du Comice Conference Stoofperen Industrie Overige rassen ) // ) // ) // ) // // // // // // // // // Totaal Bron: Productschap voor Groenten en Fruit. ) Eerste maanden van het seizoen. ) Tot ^ incl. industrieperen.

125 m. Verwerkt vers fruit Processed fresh fruit by product ) * ton Aardbeien Appelen Bessen: rode ) ) zwarte ) overige bessen ) ) Bramen ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, J,,,,,,,,,,,, Frambozen ) Kersen (zoete en zure) ) Peren Pruimen ) Overige producten ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,,,,,, Bron: CBS; m.i.v. Productschap voor Tuinbouw. ) Trendbreuk; zie bronvermelding. ) M.i.v. aan industrie geleverde hoeveelheid (schattingen). ) T/m rode en witte bessen. ) T/m bos en kruisbessen. n. Wijze van verwerking van vers fruit Fresh fruit by method of processing pulp en jam moes en puree vruchtensap vruchten op water, siroop, alcohol diepgevroren vruchten vruchtenpulp, moes en puree op andere wijze verwerkt aal ton,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ) *,,,,,,,,,, Bron: CBS; m.i.v. Productschap voor Tuinbouw. ) Trendbreuk; zie bronvermelding

126 . Veilingomzet van snijbloemen naar veiling (binnenlandse productie en import) Auctton turnover of cul flowers by auction gld Aalsmeer "V.B.A." Naaldwijk "Westland" Rijnsburg "Flora" Bleiswijk "Berkel e.o." B.V.H. (Berkel e.o. en Westland) I Bemmel "V.V. " (VON) Eelde "t Noorden" Roelofarendsveen "E.M.M." Grubbenvorst "C.V.V." (ZON) Vleuten "Utrecht e.o." Leeuwarden "C.F.T." Beverwijk "Beverwijk" Tilburg "N.C.B." Totaal Bron: Productschap voor Siergewassen; Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. p. Veilingaanvoer, omzet en prijs (excl. BTW) van enkele belangrijke soorten snijbloemen Auction supply, turnover and prices of some important kinds of cut flowers aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld st gld per st st gld per st st gld per st Alstroemeria Amaryllis Anjer Anthurium Aster Chrysant, tros Chrysant, geplozen Cymbidium Eustoma Russellianum Freesia Gerbera Gladiool Gypsophila Helianthus Iris Lelie Narcis Roos Sering Tulp Bron: Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. N.B.: Binnenlandse productie. Gem. prijs van de verkochte hoeveelheden.

127 q. Veilingomzet van potplanten naar veiling (binnenlandse productie en import) Auction turnover of potted plants by auction gld Aalsmeer "V.B.A." Naaldwijk "Westland" Rijnsburg "Flora" Blsiswijk "Berkel e.o." BVH (Berkel e.o. en Westland) Bemmel "V.V. " (VON) Eelde "'t Noorden" Roelofarendsveen "E.M.M." Grubbenvorst "C.V.V." (ZON) Vleuten "Utrecht e.o." Leeuwarden "C.F.T." Tilburg "N.C.B." Beverwijk "Beverwijk" Totaal Bron: Productschap voor Siergewassen; Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. r. Veilingaanvoer, omzet en prijs (excl. BTW) van enkele belangrijke soorten potplanten Auction supply, turnover and prices of potted plants aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld st gld per st st gld per st st gld per st Azalea Begonia Chrysant Cyclamen Dieffenbachia Dracaena Ficus Flamingoplant Hedera Hortensia Kalanchoê Phalaenopsis Poinsettia Saintpaulia Spathiphyllum Yucca Zwaardvaren Bron: Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. N.B.: Gemiddelde prijs van de verkochte hoeveelheden, binnenlandse productie.

128 s. Veilingomzet van tuinplanten naar veiling (binnenlandse productie en import) Auction turnover of garden plants by auction gld Aalsmeer "VBA" Naaldwijk "Westland" Rijnsburg "Flora" Bleiswijk "Berkel e.o." BVH (Berkel e.o. en Westland) Bemmel "VV" (VON) Eelde " 't Noorden" Roelofarendsveen "EMM" Grubbenvorst "CVV" (ZON) Vleuten "Utrecht e.o." Leeuwarden "CFT" Tilburg "NCB" Beverwijk Totaal Bron: Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. t. Veilingaanvoer, omzet en prijs (excl. BTW) van enkele belangrijke soorten tuinplanten Auction supply, turnover and prices of garden plants aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld aanvoer omzet prijs in gld st gld per st st gld per st st gld per st Pelargonium Viola Fuchsia Palmboompje Dwergcypres Osteospermum Petunia Bron: Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. N.B.: Gemiddelde prijs van de verkochte hoeveelheden, binnenlandse productie.

129 . Melkenzuivelproducten a. Melkproductie Milkproduction * ton Berekende ale productie Aangevoerd in fabrieken Consumptie op de boerderij Melk voor boerenkaas Opfokmelk Overig Berekende melkvetproductie,,,,,,,,, kg Gemidd. productie per koe Gemiddeld vetgehalte Gemiddeld eiwitgehalte,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Zuivelstatistiek, Productschap voor Zuivel. b. Melkquotum en superheffing Milkquota and superiery eenheid /' /' ^sraô ^o/w /" iggs/^ Landelijk beschikbaar melkquotum ) Totaal toegekende individuele heffingvrije hoeveelheden Melkafleveringen Idem, gecorrigeerd voor vetgehalte ontwikkeling Aan EU te betalen superheffing ton ton ton min. gld.,,,,,, Bron: Productschap voor Zuivel. ) Excl. quotum voor directe levering aan consumenten. c. Relatieve verdeling van quotumhouders en van basisquotum, naar grootteklasse Relative distribution of milkquotumholders and basic quotum Grootteklasse x kg iggsrae igoe/w /' /" basis quotum quotumhouders basisquotum quotumhouders basisquotum quotumhouders quotumhouders basisquotum in% O en meer,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Nederland,,,,,,,, Bron: Centraal Organisatie Superheffing I

130 d. Gemiddelde melkproductie ) van stamboekkoeien, naar ras Average milkproduction ofherdbook cows per breed kg melk Zwartbont Roodbont ) Red Holstein Blaarkop Totaal % vet Zwartbont Roodbont ) Red Holstein Blaarkop,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,,, % eiwit Zwartbont Roodbont ) Red Holstein Blaarkop,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,,,, Bron: Nederlands Rundvee Syndicaat. N.B.: Resultaten van aan melkcontrole deelnemende bedrijven. ) Lactatie van maximaal dagen. ) T/m inclusief Red Holstein. e. Melkaanvoer naar perioden van weken Milk supply by periods of weeks // // // // // // //// Periode Totaal ton vet %,,,,,,,,,,,,,,, eiwit %,,,,,,,,,,,,,,, ton vet %,,,,,,,,,,,,,, eiwit %,,,,,,,,,,,,,, ton vet %,,,,,,,,,,,,,, eiwit %,,,,,,,,,,,,,, ton vet %,,,,,,,,,,,,,,, eiwit %,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Productschap voor Zuivel, Statistisch jaaroverzicht.

131 f. Zuivelproductie Production of dairy products boter fabriekskaas boerenkaas gecondenseerde melk melk poeder weipoederproducten ) zelf kazende bedrijven ) ton aantal,,,,,,,,,,,, Bron: Productschap voor Zuivel. NB: Lang houdbare producten ) Sinds incl. ontzout en melksuikerarm weipoeder. ) M.i.v. zijn bedrijven met uitsluitend + kaas en/of andere dan boerenkaas niet meegeteld.. Veeenvlees,excl.vleespluimvee a. Productie van vlees naar diersoort Production of meat by species ton vlees met been Rundvlees Kalfsvlees Varkensvlees Paardevlees Schape en geitevlees Totaal Bron: Productschappen Vee, Vlees en Eieren. N.B.: Productie van vlees uit slachtingen in Nederland; vlees met been, incl. afsnijvet. Productie van vlees (excl. pluimveevlees) S B Runden kalfsvlees «Varkensvlees noverig vlees

132 b. Gemiddeld geslacht gewicht naar diersoort Average carcass weight by species kg Koeien Vaarzen Stieren Ossen Graskalveren Vette kalveren Nuchtere kalveren } Eenhoevige dieren Veulens } Varkens Biggen Schapen en lammeren Geiten en geitelammeren Bron: CBS. N.B.: Alleen voorwaardelijk en onvoorwaardelijk goedgekeurde dieren. I.v.m. andere berichtgeving zijn de cijfers vanaf niet geheel vergelijkbaar met voorgaande jaren. c. Totaal slachtingen en bruto eigen productie b(a/ number of slaughter animals and gross home production * * stuks Koeien Vaarzen Stieren/Ossen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Kalveren Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Varkens/Biggen Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Paarden/Veulens Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Schapen Geiten,,,,,,,,,,,,,, Totaal geslacht levend ingevoerd + levend uitgevoerd Bruto eigen productie,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS. N.B.: Alleen voorwaardelijk en onvoorwaardelijk goedgekeurde dieren. I.v.m. gewijzigde berichtgeving zijn de cijfers vanaf niet geheel vergelijkbaar met voorgaande jaren. Voor de cijfers vanaf is die vergelijking evenmin geheel mogelijk i.v.m. het wegvallen van douanedocumenten als basismateriaal. Zie ook toelichting hoofdstuk.

133 d. Vleesvarkens naar handelsklasse (Movacclassificatie) Pigs for slaughter according to trade class (Movacclassification) ) stuks Aantal geclassificeerde varkens % w.v. handelsklasse S E U R P,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Productschappen Vee, Vlees en Eieren. N.B. De handelsklasse wordt bepaald door de kwaliteitsklasse. Deze kwaliteitsklasse wordt op zijn beurt weer bepaald door type en spekdikte. M.i.v. het e halfjaar is de zgn. Movacvarkensclassificatie ingevoerd. ) M.i.v. begin is een verbeterde formule voor de berekening van het vleespercentage toegepast, wat een verhoogd percentage vlees en een gewijzigd beeld van de klasseindeling te zien gaf.. Eierenenvleespluimvee a. Productie van klppeneieren Production ofheneggs min stuks Consumptieëieren w.o. scharreleieren volièreeieren vrije uitloopeieren ) Broedeieren, legsector vleessector Totaal ton Totale productie Bron: Productschappen Vee, Vlees en Eieren. N.B.: Berekend op basis van de inlegcijfers van broedeieren. ) Vóór opgenomen onder scharrel en volièreeieren. b. Productie van vleespluimvee Production of table poultry kg levend gewicht Vleeskippen Vleeskuikens Kalkoenen Ander gevogelte ) Totaal Bron: Productschappen Vee, Vlees en Eieren. ) Voornamelijk Pekingeenden, daarnaast ganzen en parelhoenders.

134 . Wol a. Wolinname door de Nederlandse Wolfederatie naar provincie en kwaliteit Wool supply by province and quality aal specificat ie naar provincie specificatie naar kwaliteit ton % Groningen Friesland Gelderland Noord Holland Zuid Holland overige provincies I II overige Bron: Nederlandse Wolfederatie.N.B.: De kwaliteitsspecificaties I en II betroffen t.m. fijne resp. goede wol.

135 . Prijzenvan productiefactoren en middelen Toelichting De in dit hoofdstuk opgenomen lonen hebben betrekking op door werkgevers en werknemers in de land en tuinbouw afgesloten collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO's). De weergegeven functieklasseindeling is per van kracht geworden en is gebaseerd op een onderzoek dat door het IMAG is verricht. Zij bestaat uit acht klassen, t.w. van klasse I, ongeschoolde arbeider voor wie het minimumloon van toepassing is, klasse VIII, een gespecialiseerd werknemer in de tuinbouw met een zeer grote verantwoordelijkheid voor het bedrijf. Tevens zijn in de functieklasseindeling z.g. functiejaren opgenomen d.w.z. dat aan een werknemer voor alle CAO's in de klasse IV maximaal, voor de CAO's in de klassen V en VI in de akkerbouw/veehouderij en pluimveehouderij maximaal en in de tuinbouw, het bloembollenbedrijf en de boomkwekerij maximaal S achtereenvolgende jaren een periodieke verhoging van het loon kan worden toegekend. Per zijn de CAO's voor de akker, weidebouw en veehouderij en die voor de pluimveehouderij samengevoegd een nieuwe CAOlandbouw. In de tabellen in dit hoofdstuk zijn alle lonen, m.u.v. die in tabel j, gebaseerd op functiejaren.. Koopenpachtprijzen a. Koopprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland per groep van landbouwgebieden Prices of farms, detached arable land and detached grassland Boerderijen ( ha en meer) gld/ha Los bouwland Los grasland Onverpacht Bouwhoek en Mogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied X X X X X X X X X X IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg X X X X X X X X X Nederland ) Verpacht Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied X X X X X X X X X X X X X X X X X X X IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg X X X X X X X X X X X X X X X X X X Nederland ) Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Gewogen koopprijzen volgens koopovereenkomsten. Exclusief overdrachten door (schoon)ouders aan kinderen. x = te weinig waarnemingsuitkomsten. ) Voor Nederland is gewogen met de oppervlakte onverpacht bouwland en/of onverpacht grasland per groep van landbouwgebieden. ) Voor Nederland is gewogen met de oppervlakte verpacht bouwland en/of verpacht grasland per groep van landbouwgebieden.

136 b. Pachtprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland per groep van landbouwgebieden Rents of farms, detached arable land and detached grassland Boerderijen gld/ha Los bouwland Los grasland Bouwhoek en Hogeland Veenkoloniën en Oldambt Noordelijk weidegebied Oostelijk veehouderijgebied Centraal veehouderijgebied X X X X X X X X X X X X IJsselmeerpolders Westelijk Holland Waterland en Droogmakerijen Hollands/Utrechts weidegebied Rivierengebied X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Zuidwestelijk akkerbouwgebied Zuidwest Brabant Zuidelijk veehouderijgebied ZuidLimburg X X X X X X X X X Nederland Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Gewogen pachtprijzen volgens nieuw afgesloten contracten en wijzigingscontracten; de gemiddelden voor Nederland zijn gewogen met de oppervlakte verpacht bouwland en/of grasland, x = te weinig waarnemingsuitkomsten. Koopprijzenboerderijen,losbouwland enlosgrasland (onverpacht) J S ö> o boerderijen losbouwland losgrasland Pachtprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland :!! boerderijen losbouwland los grasland

137 c. Koopprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden Prices of horticultural holdings, detached horticultural land and detached orchards Tuinbouwbedrijven gld per ha verpacht x x x x x x onverpacht verpacht x x x onverpacht Losse boomgaarden verpacht x onverpacht Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Een tuinbouwbedrijf is een complex, bestaande uit een of meer gebouwen (ook staand glas) en het daarbij behorende land. x = te weinig waarnemingsuitkomsten. d. Pachtprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden Rents of horticultural holdings, detached horticultural land and detached orchards gld per ha Tuinbouwbedrijven X X X X X Los tuinland Losse boomgaarden Bron: CBS Statistiek overdrachten en verpachtingen van landbouwgronden. N.B.: Gewogen gemiddelden van pachtprijzen volgens door de Grondkamers goedgekeurde contracten. Een tuinbouwbedrijf is een complex, bestaande uit een of meer gebouwen (ook staand glas) en het daarbij behorende land. x = te weinig waarnemingsuitkomsten.

138 . Lonenensocialelasten a. Loonswijzigingen in de land en tuinbouw sinds Changes in agricultural and horticultural wages since Voor de meeste CAO's een initiële loonsverhoging van,% en prijscompensatieverhoging van,%. Ter compensatie van de hogere WWpremie voor losse werknemers komen de brutolonen van deze categorie hoger uit. Voor de akkervweidebouw en vee/pluimveehouderij een loonsverhoging van,%in aal, bestaande uit een prijscompensatie van,% per juli en % initiële verhoging. l.v.m. prijscompensatie worden de lonen in de bloembollenteelt verhoogd. In de tuinbouw (m.u.v. de champignonteelt) een loonsverhoging van,% over het CAOloon. Werknemers in die sector ontvangen een eenmalige uitkering van,% van het feitelijke loon over de maanden voorafgaand aan ' verminderd met evt. loonsverhogingen tussen ' en '. De lonen in de akkervweidebouw en vee/pluimveehouderij worden met % verhoogd. In de tuinbouw een initiële loonsverhoging van,% over het feitelijke loon en een mogelijke verhoging in het kader van prijscompensatie. Werknemers in de bloembollen krijgen een initiële loonsverhoging van % op basis van het CAOloon, en een mogelijke verhoging o.g.v. prijscompensatie. Een verhoging van de lonen in de bloembollenteelt van %. In de tuinbouw een initiële loonsverhoging van % over het feitelijke loon en een mogelijke verhoging o.g.v. prijscompensatie. Een initiële loonsverhoging van,% en een prijscompensatieverhoging van,%. Voor werknemers in de bloembollenteelt komt de initiële loonsverhoging op,% en in de boomkwekerij op,%. Voor werknemers in de tuinbouw een initiële loonsverhoging van,% en een prijscompensatieverhoging van,%. Een initiële loonsverhoging van,% en een prijscompensatieverhoging van,%. De initiële loonsverhoging voor werknemers in de boomkwekerij bedraagt,%. Een prijscompensatieverhoging van,%. Voor werknemers in de tuinbouw tevens een initiële loonsverhoging van,%, en in de bloembollenteelt,%. Een initiële loonsverhoging van % en een prijscompensatieverhoging van,%. Voor werknemers in de boomkwekerij een initiële loonsverhoging van,% en een prijscompensatieverhoging van,. Een initiële loonsverhoging van,% en een prijscompensatieverhoging van,%. Voor werknemers in de tuinbouw een initiële loonsverhoging van,%; prijscompensatieverhoging idem. De initiële loonsverhoging voor werknemers in de boomkwekerij bedraagt,%; prijscompensatieverhoging idem. Een initiële loonsverhoging van,%. Bron: Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO).

139 b. Sociale lasten voor werknemers in de land en tuinbouw, sinds Social changes for agricultural and horticultural workers since datum van ingang ten laste van werkgever werknemer opmerkingen. Ziektewet (ZW),%,%,%,% ZW per ' afgeschaft. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). Stichting Aanvullingsfonds ZW en WAOuitkeringen Agrarische sectoren (Sazas),%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% franchise per dag voor: vaste werknemers met werknemers vakantiebonnen ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ, ƒ,. Ziekenfondswet (ZFW). Algemene Wet Bijz. Ziektekosten (AWBZ) ),%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% loongrens ƒ, franchise per dag werkgever ƒ,/ƒ, loongrens ƒ, loongrens ƒ, loongrens ƒ, loongrens ƒ, loongrens ƒ,. Werkloosheidswet (aal WW, WA en WE) m.i.v. werkgever W Edeel a) Vaste werknemers,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% franchise p.dag ƒ enfranchise p.dag ƒ, franchise p.dag ƒ, franchise p.dag ƒ, franchise p.dag ƒ, b) Losse werknemers,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% franchise p.dag ƒ, franchise p.dag ƒ, franchise p.dag ƒ, werkgever WE + WA deel franchise p.dag ƒ, franchise p.dag ƒ, zie volgende pagina

140 b. Sociale lasten voor werknemers in de land en tuinbouw, sinds (slot) Social charges for agricultural and horticultural workers since datum ten laste van opmerkingen ingang werkgever werknemer. Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw (BPL) m V m+v m+v m+v m+v m+v m+v,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% franchise ƒ, per dag idem ƒ, per dag ƒ, per dag ƒ, per dag ƒ,per dag ƒ,per dag ƒ,per dag. Algemene Ouderdomswet (AOW). Algemene Weduwen en Wezenwet (AWW) ). Algemene Nabestaanden Wet (ANW) ),%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%. Algemene ) Arbeidsongeschiktheidswet (AAW). Heffing Suwas ) m.i.v. incl. Suwas II. Heffing Stivos (Stigas) Stosas (Arbvo) ),%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%,%.,%,%,%. Overbruggingsfonds,%,%,%,%,%,%,%,%,%,% N.B.: De vermelde percentages zijn procenten van het premieloon, uitgezonderd voor het Bedrijfspensioenfonds waar het een percentage is van de premiegrondslag (= loon na aftrek van franchise). ) AWBZ t/m excl. nominale AWBZpremie. ) AWW is per ingetrokken en vervangen door ANW. ) AAWpremieheffing per vervallen. ) Suwas = Stichting uittreding werknemers in agrarische sectoren. ) Stivos = Stichting ter ondersteuning van activiteiten op het gebied van de voorlichting, de vorming en de scholing van werknemers in de land en tuinbouw. M.i.v. incl. Stigas ; = Stichting gezondheidszorg agrarische bedrijven. Stosas = Stichting ontwikkeling en scholing van werknemers in agrarische sectoren.m.i.v. incl. Arbvo. De premies voor de tuinbouwsectoren zijn CAOafhankelijk en verschillen per sector.

141 CAOIonen per uur, inclusief bijzondere beloningen, indexcijfers CAOwages per hour, indices * Landbouw en visserij Industrie Alle werknemers,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, Indexcijfers van CAOIonen (voorheen Regelingslonen). N.B.: De uitkomsten hebben betrekking op volwassenen en jeugdige werknemers. d. Minimumloon in de land en tuinbouw volgens CAO Minimum wages in agriculture and horticulture datum van ingang minimum weekloon minimum jeugdloon bij een leeftijd van... jaar gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, N.B. Het vastgestelde minimumloon geldt voor de land en tuinbouw vanaf jaar. ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december.

142 e. Basisuurlonen in de akker en weidebouw en de veehouderij, voor mannelijke werknemers ) van jaar Basic hourly wages in arable farming, pasture farming and livestock husbandry datum van ingang klasse V klasse IV klasse I gld per uur,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO). ) Vaste werknemers zonder overbruggingsmogelijkheid; arbeidstijd t/m : uur per week; m.i.v. jaar :, uur per week; ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december.

143 f. Weeklonen (in gld) van vaste werknemers ) van jaar in de akker en weidebouw, vee en pluimveehouderij Weekly wages o? regular workers in arable and pasture farming, livestock husbandry and poultry farming klasse V klasse IV klasse I Contractjaar likm/to Aantal arbeidsuren ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar / Aantal arbeidsuren ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar ^ö/w Aantal arbeidsuren ) Weekloon op ) Weekloon m.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar / Aantal arbeidsuren ), Weekloonm.i.v.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, N.B.: Voor de aard van de verhoging van de diverse bedragen zie tabel a. ) Zonder overbruggingsmogelijkheid. ) Arbeidstijd t/m : uur per week. M.i.v. :, uur per week (m.u.v. de pluimveehouderij). De werknemer in de pluimveehouderij is eventueel verplicht gedurende ten hoogste zaterdagen en zondagen te werken. Deze uren worden hetzij betaald als overuren, hetzij vergoed in de vorm van vrije tijd. ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december.

144 g. Weeklonen van vaste werknemers van jaar in de tuinbouw, exclusief boomkwekerij Weekly wages of regular workers in horticulture, excluding arboriculture datum van ingang vaste werknemers in de tuinbouw en het bloemkwekerijbedrijf vaste werknemers in het bloembollenbedrijf Noord/ZuidHolland klasse VII en VIII klasse VI klasse VII en VIII klasse VI gld Contractjaar ^mr, of hoger, " ", " ", " ", " ",,,,,, of hoger, " ", " ", " ", " ",,,,, Contractjaar I'ffiS/'gs, of hoger, of hoger, of hoger, of hoger,,,,, of hoger, of hoger, of hoger, of hoger,,,, Contractjaar /' ), of hoger, of hoger,,,,,,,, Contractjaar /',* of hoger, of hoger,*,,,,, Contractjaar /, of hoger, of hoger, of hoger, of hoger,,,,,,,,,,,,,, N.B.: Zie verder de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) De CAOtuinbouw die in deze periode stand is gekomen loopt van oktober en met september. Zij is niet van toepassing in de champignonteelt. Vermelde lonen gelden voor werknemers die op juli in dienst waren.

145 h. Weeklonen van vaste werknemers ) van jaar in het boomkwekerijbedrijf Weekly wages of regular workers in arboriculture datum van ingang klassevi klasse IV gld Contractjaar /" Contractjaar /* Contractjaar ISSS/OT ) ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Contractjaar /',, Contractjaar /,,,,,,,, N.B.: Zie verder de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Zonder overbruggingsmogelijkheid. ) De prijscompensatie d.d. juli is berekend over het loon per december. ) M.i.V. arbeidstijd, uur per week. i. Verdiende bruto lonen en arbeidsduur van voltijd mannelijke werknemers ( jr.), december Gross earnings and hours of work of male workers incl. overwerk * * * excl. overwerk * * * Maandloon ) Landbouw en visserij Nijverheid gld Uurloon ) Landbouw en visserij Nijverheid,,,,,, Arbeidsduur per week Landbouw en visserij Nijverheid,,,,,,,,,,,, Bron: CBS, enquête werkgelegenheid en lonen. ) Onder maandloon wordt verstaan het regelmatig betaalde loon voor aftrek van werknemerspremies voor pensioen, vut en spaarloon. ) Onder uurloon wordt verstaan het loon per uur, zoals dat zou gelden als per week in december een evenredig deel van alle adv, vakantie en feestdagen waarop werknemers per jaar recht hebben, zou worden opgenomen.

146 j. Loonkosten per gewerkt uur in de akkerbouw, veehouderij en tuinbouw Labour costs per hour in arable farming, livestock husbandry and horticulture contractjaar maart/febr. vaste vakarbeider veehouderij opweekloon akkerbouw en veehouderij vaste vakarbeider A op weekloon vaste vakarbeider opweekloon losse vakarbeider opuurloon tuinbouw F loon aal loon aal loon aal loon aal loon aal gld / / / <V,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI. N.B.: Lonen volgens CAO in gld per gewerkt uur, excl. diplomatoeslagen, waarderingstoeslag, oogsttoeslagen en kledingtoeslag; m.i.v. / incl. overhevelingstoeslag; "aal' is het "loon" vermeerderd met het werkgeversdeel van de sociale lasten. M.i.v. incl. heffing Suwas en Stivos. Akkerbouw en veehouderij. In de jaren / en later is rekening gehouden met functiejaren: in / functiejaar, / functiejaren, / en later functiejaren voor vaste vakarbeiders A en, functiejaren voor vaste vakarbeiders; m.i.v. / is steeds uitgegaan van functiejaren; voor losse vakarbeiders zijn functiejaren niet van toepassing. Tuinbouw Lonen volgens CAO Tuinbouw voor mannelijke gezinsleden, klasse ; inclusief toeslagen.

147 . Prijzenvanmeststoffenenvoedermiddelen a. Verbruikersprijzen van kunstmeststoffen, incl. BTW Consumers prices of chemical fertilizers juli/juni kalkammonsalpeter % N ) ) stikstofmagnesia % N + % MgO ) triplesuperfosfaat % P ) ) kaliumohloride % K ) koolzure magnesia kalk % CaO + % MgO thomasmeel % P patentkail % Ken,% MgO ) koperslakken bloem kobaltmeststof gld per kg, francoboerderij / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bran: LEI. ) Tot seizoen / zakgoedprijzen: vanaf / bij levering van kg in bulk. ) T/m / % N; in /,% N en in / % N. ) T/m / % P, vervolgens t/m / % P. ) Tot % K, vervolgens t/m / % MgO. b. Verbruikersprijzen ) van mengmeststoffen, incl. BTW Consumers prices of mixed fertilizers juli/juni samenstelling NPK ) (+MgO) gld per kg, francoboerderij / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bran: LEI. ) Tot seizoen / zakgoedprijzen; vanaf / bij levering van kg in bulk. ) Tot seizoen / prijzen van ++.

148 c. Verbruikersprijzen van mengvoeders, incl. BTW Consumers prices of compound feeds juli/juni standaard brok A eiwitrijke brokb zeugebrok standaard energiebrok vleesvarkenbrok ) legbatterijmeel vleeskuikenkorrel m.a.c. Bij afname van kg in bulk gld per kg francoboerderij / / oss/w /^,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, /' ^aras / /" /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / /' /,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI. ) Gemiddelde van standaard en hoogenergierijk vleesvarkensvoer. d. Verbruikersprijzen van hooi, stro en andere ruwvoeders, incl. BTW Consumers prices of hay, straw and other roughage juli/juni weidehooi tarwestro gerstestro haverstro snijmais bierbostel voeraardappelen gld per kg francoboerderij / / / /',,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, /' /' / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, / / /,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI.

149 . Prijzenvanenergie a. Verbruikersprijzen van brandstoffen, gas en elektriciteit, incl. BTW, oktober Consumers prices of fuel, gas and electricity handelseenheid Motorbrandstoffen Benzine, normaal I Benzine, super (t/m /' gelood) I,,,,,,,,,,,,,, LPG) Autogasolie (rood),,,,,,,,,,,,,, Stookoliën Petroleum ) zone I zone II,,,,,,,,,,,,,, Huisbrandolie I ) zone I zone II,,,,,,,,,,,,,, Stookolie cst ( sec.) zone I zone II a zone II b I I I,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Stookolie cst ( sec.) zone I zone II a zone II b kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Stookolie cst ( sec.) zone I zone II a zone II b kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gassen Aardgas, kleinverbruik ) Aardgas, glastuinbouw Propaangas ) m m,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Elektriciteit ) Dagstroom Nachtstroom kwh kwh,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI. De condities Benzine Autogasolie Stookoliën Aardgas Aardgas Tb Propaangas Elektriciteit m.b.t. vermelde prijzen zijn de volgende: : afpomp. M.i.v. ' benzinenormaal loodvrij. : prijzen voor zone II; bij afname van min. I. ineens; franco per tankauto; bij gebruik in de landbouw (= verlaagde accijns). : bij afname van kg/l.; franco per volle tankauto; bij gebruik in de glastuinbouw; en met verminderd met de vaste bijdragen ingevolge de Beschikking bijdrageregeling ter zake van accijns op minerale oliën. : bij verbruik van m, incl. vastrecht, verbruiksbelasting op milieugrondslag, MAPtoeslag, BTWhoog. : bij levering van m incl. vastrecht en verbruiksbelasting op milieugrondslag. : bij afname van / I. ineens; franco per tankauto. : bij levering van kwh per jaar incl. vastrechtbedrag, brandstof en milieutoeslag; het vermogensvastrechtbedrag is niet inbegrepen; categorie: kleinverbruikers met dubbel telwerk. De prijs is gebaseerd op de regeling van een enkel elektriciteitsbedrijf. ZONE = Utrecht, NoordHolland, ZuidHolland. = Nederland m.u.v. de provincies onder zone I. = Het deel van Nederland buiten de zones I en Nb. = Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en het gebied oostelijk van de lijn Deventer, Zutphen, Arnhem, Nijmegen, Geldrop, Valkenswaard Belgische grens; bovendien de Waddeneilanden en ZeeuwsVlaanderen. ) M.i.v. inclusief Regulerende energiebelasting (REB). Vrijstelling voor de eerste m aardgas en de eerste kwh elektriciteit. ) Exclusief REB; prijzen gelden alleen als geen aansluiting voor aardgas aanwezig is (zie ook e).

150 b. Verbruikersprijzen van motorbrandstoffen, incl. BTW Consumers prices of motor fuels benzine, normaal benzine, super (t/m' gelood) ipgi) autogasolie (rood) gld per,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI. N.B.: De prijzen voor benzine en Ipg gelden afpomp; voor autogasolie franco per tankauto bij afname van minimaal ineens. De prijzen van autogasolie zijn gebaseerd op levering aan land en tuinbouwbedrijven (verlaagde accijns), gelegen in zone II (zie tabel a). ) M.i.v. inclusief Regulerende energiebelasting (REB); geldt niet voor wegverkeer.

151 c. Verbruikersprijzen van stookolie voor toepassing in de tuinbouw (incl. BTW) Consumers prices of heavy fuel oil in horticulture kwartaal petroleum ] I h.b.o. ) zware stookolie ) cst ( sec.) cst ( sec.) cst ( sec.) zonel zone II zone I zone II zonel zone IIa zone I zone IIa zonel zone IIa gldper gld per kg/i,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI. N.B.: Levering franco per volle tankauto van kg/l. Zie voor beschrijving zones tabel a. ) De prijzen vanaf zijn exclusief REB en gelden alleen als geen aansluiting voor aardgas aanwezig is. ) De meerprijs voor levering in Zone Nb bedroeg in ƒ, incl. BTW (zone Iprijs + ƒ,). d. Verbruikersprijzen van oliën en gassen naar stookwaarde, incl. BTW, oktober Consumers prices of oils and gasses by valuation of combustion, October st stookwaarde in megajoule (MJ) gld per megajoule Stookoliën ) Petroleum ) Huisbrandolie I ) Stookolie sec. Stookolie sec. Stookolie sec., per I, per I, per I, per kg, per kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Gassen: Aardgas ) Propaangas ), per m, per I,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI. ) Voor de stookoliën zijn de prijzen gebaseerd op zone I, levering franco per volle tankauto van l/kg. ) De prijzen vanaf zijn exclusief REB en gelden alleen als geen aansluiting voor aardgas aanwezig is. ) Incl. vastrecht en bij een verbruik van m per jaar in de glastuinbouw. ) Bij levering van I; inclusief REB.

152 e. Verbruikersprijzen ) van aardgas en van energie vanwarmtezkracht installaties voor tuinders excl. BTW Consumers prices of natural gas and of energy from al energy installations in behalf of horticulturists kwartaalnummer/ maand aardgas t/m m ) et per m m ) > miljoen m ) v a st ree ht t/m m ) gld per jaar > m Warmte/ kracht installatie min m )) et per m BTW % ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Nederlandse Gasunie. N.B.: De prijzen gelden bij toepassing in de tuinbouw. In de drie noordelijke provincies (Groningen, Friesland en Drenthe) wordt voor grootverbruikers (> m ) op de m prijs een korting van, et verleend. ) Prijzen inclusief brandstoffenbelasting (voorheen verbruiksbelasting op milieugrondslag; milieuzbrandstofheffing) Brandstoffenbelasting per m : '', et < min m,,ct> min m. Vanaf ':,ct< min m,,et >mlnm ) T/m zijn de boven en ondergrens van de tarieven weergegeven, vanaf is een gemiddeld tarief vermeld. De prijzen onder deze categorie zijn exclusief de MAPtoeslag {= Milieu Actie Plan). ) Vanaf inclusief, et vastrecht per geleverde m. ) Excl. MAPtoeslag ) Excl. ƒ, per m t.b.v. meerjarenafspraak Energie Glastuinbouw (MJAE).

153 . Prijsindexcijfers a. Brandstoffen en smeermiddelen, incl. BTW, prijsindexcijfers = Fuels and lubriciants Motorbrandstoffen Benzine (normaal) Autogasolie (rood) Stookoliën Petroleum Huisbrandolie I Stookolie sec. Stookolie sec. Stookolie sec. Smeermiddelen Motorolie Cardanolie Doorsmeervet Gassen Aardgas (tuinbouw) ) Propaangas Bron: LEI. N.B.: Voor de condities verbonden aan de gehanteerde prijzen zie tabel a. ) Cijfers op basis van gewogen gemiddelden. b. Prijsindexcijfers ) van verbruik goederen en van diensten in de landbouw incl. BTW = Goods and services in agriculture wegingsfaktor ) Veevoeders krachtvoer melkveehouderij ruwvoeders melkveehouderij vleeskalverenvoeders varkensvoeders legpluimveevoeders vleespluimveevoeders,,,,,,, Meststoffen stikstofmeststoffen fosfaatmeststoffen kalimeststoffen mengmeststoffen,,,,, Energie en smeermiddelen, Onderhoudskosten, Aankoop vee voor mestdoeleinden Aankoop overig vee,, Zaaizaad, poot en plantgoed zaaigranen en peulvruchten pootaardappelen suikerbietenzaad zaad voor voedergewassen zaad en plantgoed groenten zaad en plantgoed bloemen plantgoed voor bloembollen,,,,,,,, Gewasbeschermingsmiddelen, Werk door derden, Overige kosten, Totaal (excl. afschrijvingen) Bron: CBS Statistiek prijsindexcijfers in de land en tuinbouw. ) De indexcijfers geven het prijsverloop weer van een aantal artikelen (prijsrepresentanten) samengevoegd artikelgroepen en hoofdgroepen. ) In % van de waarde van het aal verbruik van goederen en diensten in de basisperiode.

154 c. Loonwerkadviestarieven in de land en tuinbouw, excl. BTW, kettingindexcijfers = Recommended rates of contract work in agri and horticulture, chain indices ) Totaal akkerbouw, veehouderij en tuinbouw Bron: LEI. ) In werd overgestapt van het uitbrengen van regionale uur en hatarieven naar landelijke adviestarieven. d. Landbouwwerktuigen en machines, incl. BTW, prijsindexcijfers (inverse, =) Agricultural implements and machineries, indices of prices Aardappelrooimachines Bietenoogstmachines Freesmachines Hooischudders Kipwagens (hydraulisch) Kuilvoersnijvorken Landbouwmaaiers (o.a. kneuzer) Maaidorsers / zwadmaaiers Mengmestverspreiders (met vacuumpomp) Mestinjecteurs/zodebemesters Opraappersen Opraapwagens / doseerwagens Ploegen Snij / voermengwagen Spuitmachines Stalmestverspreiders (zelflossende wagens) Trekkers Veld en maïshakselaars Zaai en pootmachines Bron: CBS en IKC, bewerking LEI. e. Prijzen van enkele belangrijke duurzame productiemiddelen in de glastuinbouw ), indexcijfers Hardwearing means of production in horticulture under glass eenheid * Glasopstanden Tralieligger Breedkapper gld/m gld/m Installaties Verwarmingsketel Brander Buizennet in kas Luchtverhitter Regeninstallatie Centr. C installatie gld/sluk gld/stuk gld/m kas gld/stuk gld/m kas gld/m kas Bron: LEI. ) Incl. technische verbeteringen.

155 . Prijzenvanproducten. Akkerbouwproducten a. Interventieprijzen voor granen en handelsgewassen, excl. BTW. Interventionprices for cereals and industrial crops oogst gldpemookg Interventieprijzen zachte voertarwe,,,,,,, gerst,,,,,,, rogge,,,,,,, koolen raapzaad, mais,,,,,, Bron: EU en Productschap voor Granen, Zaden en Peulvruchten. N.B.: Bovengenoemde prijzen gelden voor de maand augustus. De prijzen zijn gebaseerd op Europese standaardkwaliteit bij een vochtgehalte van % in het stadium van de groothandel. b. Richt, interventie en minimumprijzen voor suiker en suikerbieten, excl. BTW Target, intervention and minimum prices for sugar and sugarbeets oogst gldpemookg Richtprijzen witte suiker,,,,,,, Interventieprijzen witte suiker,,,,,,, gld per kg Minimumprijzen suikerbieten "Abieten",,,,,,, "Bbieten,,,,,,, Bron: EU.

156 c. Steunbedragen overige marktordeningsproducten in de akkerbouwsector, excl. BTW Subsidies for other regulated products in the farming sector eenheid oogst ) gld Vezelvlas ha,,,,,,, Hennep ha,,,,,,, Voedergewassen groenvoeder kunstmatig gedroogd streetprijs steunbedrag Zaaizaden ) kg kg,,,,,, zaaiiijnzaad vezelvlas zaailijnzaad olievlas graszaden ) steunbedrag min. steunbedrag max. vlinderbloemigen ) steunbedrag min. steunbedrag max. kg kg kg kg kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: EU. N.B.: Het oogstjaar voor vezelvlas en lijnzaad begint augustus, groenvoedergewassen april. ) Het recht op steun ontstaat aan het begin van het verkoopseizoen. ) De hoogte van de steunbedragen voor graszaden en vlinderbloemigen varieert al naar gelang de soort. ) Vanaf het seizoen y is het gemeenschappelijk landbouwbeleid veranderd en is overgegaan op een systeem met steunbedragen.

157 d. Telersprijzen van granen, incl. BTW Growers prices of cereals gld per kg,af boerderij oogst rogge winter/zomergerst brouwgerst haver,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninfomnatiedesk. N.B.: Boerenschoon product van doorsneekwaliteit met een vochtgehalte van %. M.i.v. oogst gelden de prijzen franko pand. Aankopen tegen dagprijs. De prijzen zijn exclusief medeverantwoordelijkheidsheffing. e. Telersprijzen van peulvruchten en handelsgewassen, incl. BTW Growers prices of pulses and crops mainly for industrial purposes oogst groene erwten veldbonen kapucijners bruine bonen karwijzaad koolzaad gld per kg, afboerderij,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninfomnatiedesk. N.B.: Boerenschoon product van doorsneekwaliteit, gewogen gemiddelde prijzen voor Nederland. M.i.v. oogst gelden de prijzen franko pand.

158 f. Telersprijzen van suikerbieten op basis % suikergehalte, excl. BTW Growers prices ofsugerbeets oogst basisprijs contr.prijzen ) incl. nabetaling eenjarige contr. meerj. contr. suiker ) gehalte prijscorrectie i.v.m. afwijkend suikergehalte per % per ton door telers ontvangen prijs ) bij % suiker bij werkelijk suikergehalte gld per kg,,,,,,,,,,, %,,,, gld per kg,,,, +,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, +, +,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ', *,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. ) De contractprijzen zijn gebaseerd op de EGsuikerregeling, zij gelden voor het basisquotum inclusief afkoop pulp. Vanaf prijzen voor zgn. mengprijsbieten, geleverd binnen de toewijzing. ) Resultaten op grotere akkerbouwbedrijven. g. Telersprijzen van consumptieaardappelen, mm opw., excl. BTW Growers prices of feeding potatoes oogst aug. sept. Okt. nov. dec. jan. febr. mrt. apr. mei gem. gld per kg Kleiaardappelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zandaardappelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. N.B.: Tot en met oogst Productschap voor Aardappelen; daarna LEIcijfers, berekend met behulp van de telersbeurzen te Goes, Middenmeer, Emmeloord en Dronten.

159 h. Telersprijzen van fabrieksaardappelen, incl. BTW Growers prices of industrial potatoes oogst * " Onderwatergewicht, in gram Zetmeelgehalte, in % Benodigde hoeveelheid aardappelen voor kg zetmeel, in kg,,,,,,,,, gld Prijs per kg, afboerderij,,,,,,,,, Bron: LEI Bedrijfsuitkomsten en Financiële positie; Actuele ontwikkeling van bedrijfsresultaten en inkomens. N.B.: Resultaten op akkerbouwbedrijven. ) Prognosecijfer. ) Berekeningen op basis van gram onderwatergewicht. i. Telersprijzen van hooi, stro en andere ruwvoeders, incl. BTW Growers prices of hay, straw and other roughage oogst gld per I kg, afboerderij Hooi (geperst) Weidehooi Luzernehooi Graszaadhooi voldbeemd zwenkrassen Engels raai Stro (geperst) Tarwestro Roggestro Gerstestro Haverstro Groene erwtenstro Ander erwtenstro Bruine bonenstro Overige ruwvoeders Voederbieten groep ) Bietenblad Voederaardappelen Snijmais Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. ) Voederbieten met een drogestofgehalte van %.

160 j. Prijzen van suiker Prices of sugar Seizoen Datum van ingang EGrichtprijs EG ) interventie prijs Producenten ) prijs af fabriek Vracht ) Accijns BTWtarief gldper kg /', (,),,, % laesrae, (,),,, % igse/w,, (,) (,),,,,,, % % /', (,),,, % A igg,, (,),,,,,,, % % irao,,,,,,,,,, % % /',,,,,,,,,,,,,,, % % % /',,,,,,,,,,,,,,, % % % /' ),,,,,,,,,,,,,, % % % /' i/, /" ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, % % % % % % % IMB/OT,,,,,,,,, ),,, % % % /' ms/^ ),,,,,,,,,,,,, ), ), ), ), ), ),,,,,, % % % % % % Bron: Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. NB. Vanaf zijn de landbouwkoersen (groene koersen) regelmatig gewijzigd. Met deze wijzigingen is bij de nieuwe affabrieksprijzen van de ondernemingen bij de omrekening van de EGrichtprijs en interventieprijs rekening gehouden. ) M.i.v. incl. bijdrage opslagkosten; (...) = excl. bijdrage. ) Prijs affabriek, basis kg verpakking en papieren wikkel van x kg. ) Franco thuis, ' levering tussen en ton; vanaf ' levering tussen en ton. ) Suikerunie '; CSM '. ) Suikerunie '; CSM '. ) SUCREA. ) CSM. ) invoering Euro.

161 . Tuinbouwproducten a. Gemiddelde veilingprijzen van enkele belangrijke groenten en fruitsoorten, excl. BTW Average auction prices of some important types of vegetables and fruit gldper kg Groenten Andijvie Asperges, excl. ondereinden Aubergines Augurken Bloemkool Bonen: snijsperzietuin Champignons Courgettes Komkommers rechte * Kool: rode savooie witte Koolrabi Kroten Paprika Peen: bosfijn grof Prei Rabarber Radijs Rettich Selderij: Weekblad en bos Sla: kropopen grond onder glas ijsberg Spinazie Spruiten Tomaten, excl. cherry Uien Venkel,knol Witlof Fruit Aardbeien Appelen ) Bessen,rode Bramen Druiven Frambozen Kersen + morellen Meloenen Peren Pruimen Bron: Productschap voor Tuinbouw. N.B.: Deze cijfers zijn berekend door de ale waarde (zonder aftrek van de heffingen en excl. vergoedingswaarde) te delen door de ale aanvoer (incl. de doordraai). ) seizoen /'.

162 b. Gemiddelde veilingprijzen van enkele belangrijke snijbloemen en potplanten, excl. BTW Average auction prices of some important types of cutflowers and potted plants gldpemoo stuks Snijbloemen Alstroemeria Amaryllis Anjer Anthurium Aster Bouvardia hybr. Chrysant, geplozen Chrysant, tros Cymbidium Eustoma russellianum (per stuk) Freesia Gerbera Gladiool Gypsophila Iris Lelie Narcis Roos Sering Tulp, gesneden Potplanten Azalea Begonia Bromelia Aechmea Guzmania Calathea Chrysant Codiaeum (croton) Cyclamen Dieffenbachia Draceana Ficus Hortensia Kalanchoë Klimop Lepelplant Nephrolepis Poinsettia Saintpaulia Scheffle ra Yucca Bron: Productschap voor Siergewassen. M.i.v. Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland. N.B.: Gemiddelde prijs van de verkochte hoeveelheden. Vanaf excl. Vleuten. M.i.v. berekend op basis van binnenlandse productie.

163 . Melkenzuivelproducten a. Richtprijzen voor en heffingen op melk bij een vetgehalte van,% vet, excl. BTW Target prices of milk and milk levies on the basis of,% fat content datum van ingang richtprijzen richtprijs afboerderij inhoudingen/heffingen francofabriek melkveehouderij gezondheidszorg runderen adm. heffing PZ medeverantwoordeiijkheidsheffing gldpemookg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: EU en Productschap voor Zuivel. Toelichting De richtprijs heeft het karakter van een na te streven producentenprijs, welke men o.a. tracht te verwezenlijken door een stelsel van marktordenende maatregelen {invoerheffingen, exportrestituties en interventiemogelijkheden voor boter en mager melkpoeder). De administratieve heffing van het Productschap voor Zuivel (PZ) bestaat uit twee delen. Vermeld is het deel dat de melkveehouder bij levering aan de fabriek betaalt. De looptijd van de heffingen is niet gelijk aan die van de richtprijzen. De medeverantwoordelijkheidsheffing, ingesteld door de Europese Commissie, had ten doel een bijdrage te leveren aan de oplossing van het probleem van de zuiveloverschotten. De heffing is per ' gestopt.

164 b. Interventieprijzen voor zuivelproducten, excl.btw Threshold and intervention prices and subsidies of dairy products / / / / Interventieprijzen franco koelhuis/opslagplaats incl. verpakking gldper kg Boter e kwaliteit Mager melkpoeder, extra kwaliteit,,,,,,,,,,,,,. Bron: EU. c. Opbrengstprijzen van melk, excl. BTW Producers prices of milk datum berekende richtprijs gem. netto opbrengstprijs bij,% vet bij gem. vet ontvangen door veehouders bij,% vet bij gem. vet gld per kg, afboerderij //// //// //// ////,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, //// // // //// //// ////,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, * //// //// ////,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Productschap voor Zuivel. Toelichting De gemiddelde nettoopbrengst wordt voor elk jaar door het Productschap voor Zuivel berekend. Hierbij wordt uitgegaan van de brutoopbrengst d.w.z. de verkoopprijzen voor consumptiemelk en de marktprijzen voor industrieproducten. De brutoopbrengst wordt verminderd met de kostenfactoren, zoals aanvoer, verwerkings en verpakkingskosten enz. zodat uiteindelijk de gemiddelde nettoopbrengst resulteert. In de kolom ontvangen door veehouders zijn de prijzen vermeld, die de veehouders uiteindelijk (gemiddeld over het gehele land) ontvangen hebben, inclusief nabetalingen en bijschrijvingen op het ledenkapitaal.

165 M e Ikp rijs ). "»»_ <f #> ^ / <f # **» J> o* / jfp ) bij,% veten,% eiwit.prijsincl.btw, excl.heffingenentoeslagen; d. Gemiddelde nettoopbrengstprijzenvan melk perweekse periode, excl. BTW Average nettproducers prices of milk per week period periode //'//' si/^gsas/^rae //'//' //"//' bij,% vet bij gem. vetgeh. bij,% vet bij gem. vetgeh. bij,% vet bij gem. vetgeh. bij,% vet bij gem. vetgeh. gldper kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, *,,,, * gem.,,,,,,, *, * Bron: Productschap voorzuivel. N.B.: Degemiddelde nettoopbrengstprijs kan licht afwijken vande prijsvermeld in tabel c.

166 e. Officiële Nederlandse zuivelnoteringen, excl. BTW Official Dutch dairy quotation gld per kg, affabriek (incl. verpakking) Verse boter Goudse fabriekskaas Edammer kaas, wk. Cheddar kaas, maanden weken Vol spray melkpoeder Mager spray melkpoeder, voor mens. consumptie voor veevoeder Spray weipoeder Koffiemelk Gesuikerde volle condens Melksuiker,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ), ),,,,,,,,,,,,,,, N.B.: De "Commissie officiële Nederlandse zuivelnoteringen" stelt wekelijks voor een aantal zuivelproducten noteringen vast. Bovenstaand overzicht is samengesteld uit de wekelijkse noteringen. ) Gemiddelde prijs over de periode / / Beurs en marktnoteringen voor kaas, excl. BTW Exchange and market quotations of cheese kaasbeurs Leeuwarden kaasmarkt Alkmaar + boerenkaasmarkt ) Bodegraven en Woerden gld per kg,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. ) T/m gewogen gemiddelde noteringen van e en extra kwaliteit kaas. Vanaf gemiddelde noteringen kg e soort. T/m zijn ook de noteringen van de markt Gouda in de berekeningen betrokken.

167 .Vee envlees (excl.vleespluimvee) a. Gemeenschappelijke prijzen in de sector vee en vlees Common market prices for cattle and meat periode datum van ingang runderen v.d. slacht varkens ) schapen oriëntatieprijs interventieprijs basisprijs interventieprijs basisprijs per kg levend gewicht per kg geslacht gewicht i/, isss/w «SOW /' /' igsgrao m /' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ',,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, /' /' /' ^s/w /' /' ^s/^ ' ' ' ' ' ',,,,,,,,,, Bron: EU. ) De datum van ingang van de basisprijs voor varkensvlees is steeds november.,,,,,,,,,,,,,,

168 b. Marktprijzen van gebruiksvee, incl. BTW Market prices of store cattle gld per stuk Vee bestemd voor fokkerij en melkproductie Graskalveren: ca. maanden Guste pinken en vaarzen t/m maanden Melk en kalfkoeien: vaarzen jaar hoogdrachtig mnd vers koeien drachtig van e kalf hoogdrachtig mnd gld per kg levend gewicht Vee bestemd voor vetweiderij of mesterij Nuchtere kalveren: zwartbont stierkalveren vaarskalveren roodbont stierka (veren vaars kalveren Gust vee jaar en ouder: zwartbont roodbont,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. Toelichting Het begrip "marktprijzen" moet in ruime zin worden opgevat. Onder "markt" wordt niet alleen de veemarkt verstaan, maar ook bijv. een boerderij, dus over het algemeen de plaats waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten. c. Marktprijzen van vleesvee, incl. BTW Market prices of slaughter cattle aanhoudingspercentage gld per kg levend gewicht Vette kalveren e kwaliteit e kwaliteit ;, i,,,,,,,,,,,,, Vleesstieren ca. jaar extra kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit Vleeskoeien extra kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit gld per kg geslacht gewicht e.m.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, e.m.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. N.B.: Zie toelichting tabel b.

169 d. Marktprijzen van schapen, incl. BTW Market prices of sheep eenheid Lammeren: weideslachtrammen slachtooien zuig gld stuk kg gesl. kg gesl. kg gesl.,,,,,,,,,,,,,,, Schapen: hoogdrachtig met lammeren stuk stel mnd. en ouder: voor de fokkerij voor de vetweiderij stuk stuk Vette schapen: mnd. en ouder kg gesl.,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. N.B.: Zie toelichting tabel b. e. Marktprijzen ) van varkens, incl. BTW Market prices of pigs gld per stuk Biggen: affokker ) kg,,,,,,,,, Vleesvarkens ) gld per kg Geslacht gewicht: ) kg kg,,,,,,,,,,,,,,,,, Levend gewicht: ) ± kg,,,,,,,,, Zeugen voor de slacht Levend gewicht: boven kg: e kwaliteit e kwaliteit,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. N.B.: Zie toelichting tabel b. ) Vanaf inclusief toeslagen. ) T.m. bij kg franco mester. ) M.i.v. gewichtsklassen gewijzigd. ) Geclassificeerde varkens. ) In de loop der jaren wisseling van gewichtsklassen; vermelde klasse is die van het laatste jaar. Vanaf Beurs Vleuten.

170 Biggenprijzen ( kg), af boerderij je Ü s loo & D D an feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec f. Marktprijzen van paarden voor de slacht, incl. BTW Market prices of horses gld per kg geslacht gewicht Jonge paarden Oude paarden,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. N.B.: Zie toelichting tabel b.. Eieren en vleespluimvee a. Producentenprijzen van vleespluimvee en kippeneieren per jaar, incl. BTW Producers prices of table poultry and hen eggs per year Vleespluimvee gld per kg levend gewicht Vleeskuikens: integratieprijzen gram ),,,,,,, vrije kuikens,,,,,,, Totaal gewogen gemiddelde prijs,,,,,,, Vleeskippen: oude legkippen zware lichte bruine ) lichte witte vleeskuikenmoederdieren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal gewogen gemidd. prijs,,,,,,, gld per kg Kippeneieren, incl. contracten excl. contracten,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. ) T/m inkoopprijzen van slachterijen van gecontracteerde kuikens tol gram. ) T/m "middelzware" vleeskippen.

171 b. Producentenprijzen van vleespluimvee en kippeneieren per maand, incl. BTW Producers prices of table poultry and hen eggs per month Vleeskuikens jan. april juni juli aug. sept. gld per kg levend gewicht ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vleeskippen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, gld per kg Kippeneieren, excl. contracten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI Prijzeninformatiedesk. ) Gewogen gemiddelden.. Wol a. Wolprijzen incl. BTW (exclusief nabetaling) Woolprices kwaliteit gld per kg Klasse I Klasse II Overige (Bwol),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Nederlandse Wolfederatie. N.B.: Wolprijzen, betaald door de Ned. Wolfederatie; t.m. bij % rendement, daarna vaste prijzen. De classificaties I en II betroffen t.m. fijne resp. goede wol.

172 . Prijsindexcijfers a. Prijsindexcijfers ) van de afzet van de land en tuinbouw, incl. BTW, Agri and horticultural sales wegingsfactor ) Rundveehouderijproducten (incl. schapen en paarden) vleesrunderen overige runderen nuka's voor de vleesproductie overig vleesvee melk overige producten,,,,,, Producten intensieve veehouderij, vleeskalveren vleesvarkens overige varkens vleespluimvee eieren overige producten,,,,,, Akkerbouwproducten, granen en graanstro peulvruchten hakvruchten handelsgewassen landbouwzaden voedergewassen,,,,,, Producten van de glastuinbouw (incl. champignons), groente en fruit onder glas champignons snijbloemen tuinbouwzaden potplanten,,,,, Producten tuinbouw open grond, groente open grond fruit open grond bloembollen boomkwekerijproducten,,,, Totaal Bron: CBS Statistiek prijsindexcijfers in de land en tuinbouw. ) De indexcijfers geven het prijsverloop weer van een aantal artikelen (prijsrepresentanten) samengevoegd artikelgroepen en hoofdgroepen. ) In % van de ale productiewaarde in de basisperiode.

173 . Inkomen en financiering Toelichting Schema nationale rekeningen Schema inkomensvorming Totale productiewaarde tegen marktprijzen Interne leveringen ) Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten ) Productiewaarde Toegevoegde goederen en diensten Netto bedrijfsresultaat (op pachtbasis) Berekend loon ondernemer Bruto toegevoegde waarde Afschrijvingen Netto toegevoegde waarde tegen marktprijzen Indirecte belastingen Prijsverlagende subsidies Arbeidsopbrengst ondernemer (op pachtbasis) Niet uitbetaalde vergoeding bedrijfsvermogen Incidentele bedrijfsopbrengsten Ondernemersinkomen Berekend loon meewerkende gezinsleden = Netto toegevoegde waarde tegen factorkosten = Agrarisch inkomen = Gezinsinkomen uit bedrijf + Inkomen buiten bedrijf = Totaal gezinsinkomen Betaalde belastingen Premies volksverzekeringen = Besteedbaar inkomen gezin + bedrijf Met de invoering in van de nieuwste internationale richtlijnen, zoals vastgelegd in het Europees Systeem van Nationale en Regionale rekeningen (ESR ) hebben de Nederlandse Nationale rekeningen een ingrijpende wijziging ondergaan, (rubriek ) De revisie was o.a. nodig i.v.m. nieuwe economische ontwikkelingen en ter bevordering van internationale vergelijkbaarheid. De bepaling van de productiewaarde van landbouw is ook aangepast en de afbakening van deze bedrijfstak gewijzigd. Zo zullen landbouwactiviteiten van andere bedrijfstakken niet meer onder landbouw worden geregistreerd. Een uitgebreide beschrijving is te vinden in de CBSpublicatie Nationale rekeningen Revisiepublicatie ESR. Bij het ter perse gaan van deze editie van Land en tuinbouwcijfers waren de nieuwe cijfers nog niet voorhanden. De arbeidsproductiviteit (indexcijfer van de productie per werkende) wordt gevonden als het quotiënt van de hoeveelheid van de productie en de gemiddelde personeelssterkte. Als maatstaf van de productie wordt daarbij genomen de bruto toegevoegde waarde tegen constante prijzen. Pachtbasis is het uitgangspunt voor de berekening van de rentabiliteit van landbouwbedrijven, waarbij voor alle kosten van grond en oude gebouwen (ongeacht de feitelijke eigendom/pachtverhouding) een bruto pacht in rekening is gebracht zoals die geldt voor vergelijkbare pachtbedrijven. Voor de indeling van de bedrijven genoemd in de rubrieken, en is gebruik gemaakt van de zgn. NEGtypologie (zie toelichting hoofdstuk ). De gegevens omvatten vanaf /' bedrijven met een omvang van minimaal nge (is ongeveer sbe). De jaren daarvoor was de minimumgrootte nge. Als basis voor de waardebepalingen zijn de volgende bss voor de respectievelijke boekjaren gehanteerd: de bss van voor \r tfm «de bss van voor KH^/TC de bss van voor /' en /' de bss van voor /' en igge/ot de bss van voor ISOT/SM} en /' de bss van m.i.v. / (zie ook tabel a). De overgang naar een nieuwe bss kan voor een aantal bedrijven een andere typering gevolg hebben. ) Dat gedeelte van de productie dat opnieuw in de bedrijfstak wordt aangewend bijv. zaaizaad en pootgoed. ) Inclusief berekend loon, berekende rente en berekende grondpacht.

174 . Productiewaarde enproductiviteit a. Productiewaarde van de land en tuinbouw en berekening van het agrarisch inkomen in min gld Production value of agriculture and horticulture, and calculation value of al farm income * * A. Productie Totaal akkerbouwgewassen w.o. granen aardappelen suikerbieten uien landbouwzaden Totaal veehouderijproducten w.o. rundvee varkens schapen en geiten paarden pluimvee melk eieren hooi Totaal tuinbouwgewassen w.o. groente fruit bloembollen bloemen en planten ) boomkwekerijproducten ) zaden Nevenactiviteit vervoer Totaal land en tuinbouw B. Interne leveringen Totaal akkerbouwgewassen w.o. granen aardappelen suikerbieten uien landbouwzaden Totaal veehouderijproducten w.o. rundvee varkens schapen engeiten paarden pluimvee melk eieren hooi Totaal tuinbouwgewassen w.o. groente fruit bloembollen bloemen enplanten boomkwekerijproducten zaden Totaal land en tuinbouw Specificatie naar aanwending veevoer zaai en pootgoed levend vee overig zie volgende pagina

175 a. Productiewaarde van de land en tuinbouw en berekening van het agrarisch inkomen in min gld (slot) Production value of agriculture and horticulture, and calculation of al farm income ' ' C. Productie minus interne leveringen Totaal akkerbouwgewassen w.o. granen aardappelen suikerbieten uien landbouwzaden Totaal veehouderijproducten w.o. rundvee varkens schapen en geiten paarden pluimvee melk eieren hooi Totaal tuinbouwgewassen w.o. groente fruit bloembollen bloemen en planten ) boomkwekerijproducten ) zaden Nevenactiviteit vervoer Totaal land en tuinbouw D. Waarde aangekochte grondstoffen en waarde dienstverleningen (inclusief interne leveringen) Totaal intermediaire landbouwproducten mengvoeders kunstkalvermelk overige veevoeders zaai en pootgoed kunstmest bestrijdingsmiddelen aardgas electriciteit overige energie onderhoud en reparatie agrarische dienstverlening veilingprovisie veterinaire diensten water E. Toegevoegde waarde Toegevoegde waarde (A. minus D.) bruto marktprijzen Afschrijvingen Toegevoegde waarde netto marktprijzen Indirekte belastingen Subsidies minus heffingen Toegevoegde waarde netto factorkosten F. Agrarisch inkomen Betaald arbeidsloon en sociale lasten Netto pacht en overig inkomen Totaal (= E.) Bron: CBS Nationale Rekeningen. NB: berekend in prijzen excl. BTW. ) M.i.v. heeft een herschikking in de definitie van bloemen en planten plaatsgevonden.

176 b. Landbouwproductie en toegevoegde waarde, kettingindexcijfers = Agricultural production and nett value added, indices * A. Hoeveelheid Productie (excl. subs.) akkerbouwgewassen veehouderijproducten tuinbouwgewassen Verbruik van grondstoffen en diensten Toegevoegde waarde {bruto marktprijzen) B. Prijs Productie (excl. subs.) akkerbouwgewassen veehouderijproducten tuinbouwgewassen Verbruik van grondstoffen en diensten C. Waarde Productie (excl. subs.) akkerbouwgewassen veehouderijproducten tuinbouwgewassen Verbruik van grondstoffen en diensten Toegevoegde waarde (bruto marktprijzen) Bron: CBS Nationale Rekeningen (bewerkt LEI). c. Productie en toegevoegde waarde van de land en tuinbouw per arbeidsjaareenheid Production and nett value added in agri and horticulture per labour year unit * * Productie (minus interne leveringen) min gld =,,,,,, Toegevoegde waarde (brutomarktprijzen) min gld =,,,,,, Arbeidsjaareenheden X =,,,,,,,,,,,, Productiewaarde per aje op basis productie gld/aje =,,,,,, Productiewaarde per aje op basis toegevoegde waarde (brutomarktprijzen) gld/aje =,,,,,, Bron: CBS Nationale Rekeningen en Arbeidskrachtentellingen aangevuld met LEIberekeningen. N.B.: Productie en bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen uit tabel a.

177 . Productiekosten enresultatenperproduct a. Productiekosten van melk (op pachtbasis) op sterk gespecialiseerde melkveebedrijven, per kg melk Production costs of milk af strongly specialized dairy farms, per kg milk rai i/ / /' Aantal melkkoeien per bedrijf, Melkkoeien per ha voederoppervlakte, Melkproductie in kg per ha voederoppervlakte,,,,,,,, gld Kosten Arbeid Werk door derden Werktuigen en materialen Grond en gebouwen Overige niet toegerekende kosten Toegerekende kosten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal,,,,, Opbrengsten Melk Overig,,,,,,,,,, Totaal,,,,, Nettobedrijfsresultaat Kostprijs melk,,,,,,,,,, Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. N.B. In de kostprijs is geen beloning voor bedrijfsleiding verdisconteerd. b. Resultaten van de zeugenhouderij Results of farms with breeding sows eenheid / / / / / Aantal zeugen per bedrijf st Grootgebrachte biggen per zeug Worpen per zeug per jaar Voeder per omger. zeug per dag Voederprijs per kg Opbrengstprijs per big st st kg gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, resultaten per zeug per jaar Opbrengst biggen Overige opbrengsten Totaal opbrengsten gld gld gld Aankoop dieren Voederkosten Gebouwen en inventariskosten Overige kosten Totaal kosten (excl. arbeid) gld gld gld gld gld Arbeidsopbrengst gld Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

178 c. Productiekosten van biggen Production costs of piglets (estimate) prijspeil September t/m december prijspeil mei t/m augustus prijspeil september t/m december Aantal zeugen per bedrijf gld Arbeid Voer Gebouwen en inventaris Overig,,,,,,,,,,,, Totaal brutokosten Omzet en aanwas zeugen,,,,,, Totaal nettokosten,,, Aantal grootgebrachte biggen,,, Kostprijs per big van kg,,, Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. d. Resultaten van de vleesvarkenshouderij Results of farms with fattening pigs eenheid /' ra msrae /' /' Aantal vleesvarkens per bedrijf st Afleveringen per varken per jaar Voeder per varken per dag Voeder per kg groei Voederprijs per kg Aankoopprijs per big Opbrengstprijs per kg geslacht gewicht st kg kg gld gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, resultaten per vleesvarken per jaar Totaal opbrengsten gld Kosten biggen (incl. uitval) Voederkosten Gebouwen en inventariskosten Overige kosten Totaal kosten (excl. arbeid) gld gld gld gld gld Arbeidsopbrengst gld Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

179 e. Productiekosten van vleesvarkens Production costs of fattening pigs (estimate) prijspeil September t/m december prijspeil mei t/m augustus prijspeil september t/m december Aantal vleesvarkens per bedrijf gld Biggen ) Arbeid Voer Gebouwen en inventaris Overig,,,,,,,,,,,,,,, Totaal brutokosten Overige opbrengsten,,,,,, Totaal nettokosten, Geslacht gewicht in kg Kostprijs per kg geslacht gewicht idem op basis van marktprijs biggen,, ),, ),, ) Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. ) De kosten van de biggen voor de mesterij zijn in rekening gebracht op basis van de kostprijs bij de vermeerdering plus de kosten van transport, commissie en uitval. ) Prijspeil december. ) Prijspeil augustus. f. Resultaten van leghennen op batterijbedrijven Results of farms with laying hens in battery cages eenheid /" /' / / /' Aantal leghennen per bedrijf st Eierproductie per leghen per jaar Voederverbruik per leghen per jaar Voederverbruik per kg eieren Voederprijs per kg Opbrengstprijs per eieren st kg kg gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, resultaten per leghen per jaar Opbrengst eieren Overige opbrengsten Totaal opbrengsten gld gld gld,,,,,,,,,,,,,,, Aankoop opfokhennen Voederkosten Gebouwen en inventariskosten Overige kosten (incl. vangloon) Totaal kosten (excl. arbeid) gld gld gld gld gld,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Arbeidsopbrengst gld,,,,, Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

180 g. Resultaten van de vleeskuikenhouderij Results of farms with broilers eenheid / / / / / Aantal opgehokte kuikens Uitval Afleveringen per jaar Levend gewicht per kuiken Groei per kuiken per dag Voederverbruik per kg groei Voederprijs per kg Opbrengstprijs per kg gewicht % st gr gr kg gld gid,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, resultaten per ' kg afgeleverd gewicht Totaal opbrengsten gld Aankoop kuikens Voederkosten Gebouwen en inventariskosten Overige kosten (incl. vangloon) Totaal kosten (excl. arbeid) gld gld gld gld gld Arbeidsopbrengst gld Bron: LEI Bed rijven Informatienet

181 . Bedrijfsresultaten a. Bedrijfsresultaten van akkerbouwbedrijven, op pachtbasis, gemiddeld per bedrijf Financial results of arable farms, on average by farm /^ /' /' /" ^ Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Veevoer Veestapel Zaaizaad en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige toegerekende kosten Totaal toegerekende kosten Arbeid Werktuigen Werk door derden Totaal bewerkingskosten Grond en gebouwen (op pachtbasis) Onderhoud onroerende goederen Materialen Energie (algemeen) Overige kosten Totaal niettoegerekende kosten TOTAAL KOSTEN NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per/, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

182 b. Bedrijfsresultaten van opengrondsgroentenbedrijven, gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with vegetables in the open, on average by holding Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per fl, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

183 c. Bedrijfsresultaten van glasgroentenbedrijven, gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with vegetables under glass, on average by holding Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) w.o. glastuinbouw (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetting Gas/warmte/olie/kolen/elektr.(gJ) Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,,,,,,,,,,,, gid TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per fl, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

184 d. Bedrijfsresultaten van glassnijbloemenbedrijven, gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with cut flowers under glass, on average by holding Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) w.o. glastuinbouw (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetting Gas/warmte/olie/kolen/elektr.(gJ) Ned. grootteeenheden (nge),,,, gid,,,,,,,,,,,,,,,, TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst perfl, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

185 e. Bedrijfsresultaten van pot en perkplantenbedrijven, gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with potted and flowerbed plants, on average by holding Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) w.o. glastuinbouw (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetting Gas/warmte/olie/kolen/elektr.(gJ) Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,,,,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per fl, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

186 f. Bedrijfsresultaten van bloembollenbedrijven, gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with flower bulbs, on average by holdings Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per fl, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

187 g. Bedrijfsresultaten van champignonbedrijven. gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with mushrooms, on average by holding Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Totale arbeidsbezetting Gas/warmte/olie/kolen/elektr.(gJ) Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Broed (champignons) Zaad, plant en pootgoed Compost (champignons) Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Dekgrond (champignons) Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per fl, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

188 h. Bedrijfsresultaten van fruitteeltbedrijven, gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with fruit growing, on average by holding Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gid TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per fl, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

189 i. Bedrijfsresultaten van boomkwekerijbedrijven, gemiddeld per bedrijf Financial results of holdings with tree cultivation, on average by holding ƒ /' ^r ^ T / ^ ^ Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Zaad, plant en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige materialen Energie Afschrijving dode, duurz. prod.mid. Afschrijving levende inventaris Berekende rente Arbeid Werk door derden Aleveringskosten Overige kosten Totaal kosten NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per/,kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

190 j. Bedrijfsresultaten van sterk gespecialiseerde melkveehouderijbedrijven ), op pachtbasis, gemiddeld per bedrijf Financial results of strongly specialized dairy farms, on average by farm (V i^s/w /' /' ) i^s^i) Aantalbedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned.grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gid TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Veevoer Veestapel Zaaizaad en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige toegerekende kosten Totaal toegerekende kosten Arbeid Werktuigen Werk door derden Totaal bewerkingskosten Grond en gebouwen (op pachtbasis) Onderhoud onroerende goederen Materialen Energie (algemeen) Overige kosten Totaal niettoegerekende kosten TOTAAL KOSTEN NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per /, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. ) l.v.m. definitiewijziging van melkveehouderijbedrijven is vergelijking met voorgaande seizoenen niet mogelijk.

191 k. Bedrijfsresultaten van varkens en pluimveehouderijbedrijven, op pachtbasis, gemiddeld per bedrijf Financial results of pigfarms and poultryfarms, on average by farm (V / /^ /^ /' Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Veevoer Veestapel Zaaizaad en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige toegerekende kosten Totaal toegerekende kosten Arbeid Werktuigen Werk door derden Totaal bewerkingskosten Grond en gebouwen (op pachtbasis) Onderhoud onroerende goederen Materialen Energie (algemeen) Overige kosten Totaal niettoegerekende kosten TOTAAL KOSTEN NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per/,kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

192 Bedrijfsresultaten van varkens en pluimveehouderijbedrijven, op pachtbasis, gemiddeld per bedrijf Financial results of pigfarms and poultryfarms, on average by farm Varkensbedrijven Pluimveehouderij Fokvarkens Vleesvarkens Legkippen \vms \er /' iros/ro /, /' Aantal bedrijven Oppervlakte cultuurgrond (ha) Aantal ondernemers Ned. grootteeenheden (nge),,,,,,,,,,,, gld TOTAAL OPBRENGSTEN KOSTEN Veevoer Veestapel Zaaizaad en pootgoed Meststoffen Gewasbeschermingsmiddelen Overige toegerekende kosten Totaal toegerekende kosten Arbeid Werktuigen Werk door derden Totaal bewerkingskosten Grond en gebouwen (op pachtbasis) Onderhoud onroerende goederen Materialen Energie (algemeen) Overige kosten Totaal niettoegerekende kosten TOTAAL KOSTEN NETTOBEDRIJFSRESULTAAT Per ondernemer Berekend loon ARBEIDSOPBRENGST Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbet. vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbrengst per /, kosten Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

193 . Financiering a. Balansen van de akkerbouw en veehouderijbedrijven, gemiddeld per bedrijf, per april Balance sheet of arable farms and livestock husbandries akkerbouwen veehouderijbedrijven akkerbouwbedrijven varkensbedrijven fokvarkens sterk gesp. melkvee houderijbedrijven vleesvarkens pluimveehouderij legkippen gld ACTIVA IMMATERIËLE VASTE ACTIVA MATERIËLE VASTE ACTIVA Grond (incl. investeringen) Bedrijfsgebouwen Werktuigen en installaties Levende have (fok en gebruiksvee) Overige materiële activa bedrijf Woning/woongedeelte boerderij Overige materiële activa privé Totaal FINANCIËLE VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vlees en handelsvee Overige voorraden Vorderingen afgeleverd product Overige kortlopende vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal BALANSTOTAAL PASSIVA EIGEN VERMOGEN VREEMD VERMOGEN Leningen van financiële instellingen Leningen van de overheid Leningen van familieleden Leningen van overige particulieren Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal vreemd vermogen BALANSTOTAAL Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

194 b. Balansen van de tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf, december Balance sheet of horticultural holdings opengrondsgroentenbedrijven glasgroentenbedrijven glassnijbloemenbedrijven pot en perkplantenbedrijven bloembollenbedrijven champignonbedrijven fruitteeltbedrijven boomkwekerijbed rijven ) gld ACTIVA MATERIELE VASTE ACTIVA Grond Bedrijfsgebouwen/glasopst. Installaties/ov. inventaris Machines en werktuigen Levende inventaris Woning Ov. materiële activa privé Totaal FINANCIËLE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Veldinventaris Voorraad product Overige voorraden Vorderingen afgeleverd prod. Kortlopende vorderingen Effecten Liquide middelen Totaal BALANSTOTAAL PASSIVA EIGEN VERMOGEN VREEMD VERMOGEN Leningen van fin.instellingen Leningen van de overheid Leningen van familieleden Leningen overige part. Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal vreemd vermogen BALANSTOTAAL Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. ) juni

195 c. Inkomensvorming en besteding op gespecialiseerde akkerbouw/veehouderijbedrijven, gemiddeld per bedrijf in goß/^ (in guldens per bedrijf) Income formation and spending of specialized arable farms and livestock husbandries akkerbedrijven varkensbedrijven fokvarkens sterk gesp. melkvee houderijbedrijven vleesvarkens pluimveehouderij legkippen NETTO BEDRIJFSRESULTAAT (pachtbasis) Berekend loon ondernemer(s) ARBEIDSOPBRENGST ONDERNEMER(S) Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbetaalde vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbr. bezittingen buiten het bedrijf Inkomen uit arbeid buiten bedrijf Uitkeringen sociale verzekeringen Overige neveninkomsten Totaal inkomen buiten het bedrijf TOTAAL GEZINSINKOMEN PER BEDRIJF Betaalde belastingen BESTEEDBAAR INKOMEN PER BEDRIJF Gezinsbestedingen per bedrijf BESPARINGEN Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

196 d. Inkomensvorming en besteding op tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf in (in guldens) Income formation and spending of horticultural holdings opengrondsgroentenbed rijven glasgroentenbedrijven glassnijbloemenbed rijven pot en perkpantenbed rijven NETTO BEDRIJFSRESULTAAT Berekend loon ondernemer(s) ARBEIDSOPBRENGST ONDERNEMER(S) Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbetaalde vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbr. bezittingen buiten het bedrijf Inkomen uit arbeid buiten bedrijf Uitkeringen sociale verzekeringen Overige neveninkomsten Totaal inkomen buiten het bedrijf TOTAAL GEZINSINKOMEN PER BEDRIJF Betaalde belastingen BESTEEDBAAR INKOMEN PER BEDRIJF Gezinsbestedingen per bedrijf BESPARINGEN bloembollenbedrijven champignonbedrijven fruitteeltbedrijven boomkwekerij bedrijven ) NETTO BEDRIJFSRESULTAAT Berekend loon ondernemer(s) ARBEIDSOPBRENGST ONDERNEMER(S) Incidentele bedrijfsopbrengsten Niet uitbetaalde vergoeding vermogen ONDERNEMERSINKOMEN Berekend loon gezinsleden GEZINSINKOMEN UIT HET BEDRIJF Opbr. bezittingen buiten het bedrijf Inkomen uit arbeid buiten bedrijf Uitkeringen sociale verzekeringen Overige neveninkomsten Totaal inkomen buiten het bedrijf TOTAAL GEZINSINKOMEN PER BEDRIJF Betaalde belastingen BESTEEDBAAR INKOMEN PER BEDRIJF Gezinsbestedingen per bedrijf BESPARINGEN Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. ) Boekjaar /.

197 e. Herkomst en besteding van financieringsmiddelen op gespecialiseerde akkerbouw en veehouderijbedrijven, gemiddeld per bedrijf in ST (in guldens) Origin and spending of financing means of specialized arable farms and livestock husbandries sterk gesp. varkensbedrijven fokvarkens akkerbedrijven houderijbedrijven vleesvarkens pluimveehouderij legkippen HERKOMST Afschrijvingen Besparingen Erfenissen en schenkingen Vermogenssubsidies Boekwinsten bij desinvesteringen Ov. mutaties in het eigen vermogen TOTAAL EIGEN MIDDELEN Nieuwe leningen op lange termijn Mutaties kredieten lange termijn Mutaties in kort vreemd vermogen TOTAAL VREEMDE MIDDELEN TOTAAL BESCHIKBARE MIDDELEN BESTEDING Aflossingen op leningen Bruto investeringen in: Immateriële vaste activa Grond (verbetering) Gebouwen Werktuigen en installaties Levende have en overige BRUTO INVEST. VASTE ACTIVA BEDRIJF Mutaties in voorraden Invest, en beleggingen buiten bedrijf Mutatie liquide midd. en vorderingen TOTAAL BESTEDE MIDDELEN Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet.

198 f. Herkomst en besteding van financieringsmiddelen op tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf in (in guldens) Origin and spending of financing means of horticultural holdings opengrondsgroenten bedrijven glasgroentenbedrijven glassnijbloemenbedrijven pot en perkplantenbed rijven HERKOMST Afschrijvingen Besparingen Erfenissen en schenkingen Vermogenssubsidies Boekwinsten bij desinvesteringen Overige mutaties in eigen vermogen TOTAAL EIGEN MIDDELEN Nieuwe leningen op lange termijn Mutaties kredieten lange termijn Mutaties in kort vreemd vermogen TOTAAL VREEMDE MIDDELEN TOTAAL BESCHIKBARE MIDDELEN BESTEDING Aflossingen op leningen Bruto investeringen in: Grond Gebouwen/Glasopstanden Installaties/overige inventaris Machines en werktuigen Levende inventaris BRUTOINVEST. VASTE ACTIVA BEDRIJF Mutaties in voorraden Invest, en beleggingen buiten bedrijf Mutatie liquide midd. en vorderingen TOTAAL BESTEDE MIDDELEN bloembollenbedrijven champignonbedrijven fruittteeltbedrijven boomkwekerijbedrijven) HERKOMST Afschrijvingen Besparingen Erfenissen en schenkingen Vermogenssubsidies Boekwinsten bij desinvesteringen Overige mutaties in eigen vermogen TOTAAL EIGEN MIDDELEN Nieuwe leningen op lange termijn Mutaties kredieten lange termijn Mutaties in kort vreemd vermogen TOTAAL VREEMDE MIDDELEN TOTAAL BESCHIKBARE MIDDELEN BESTEDING Aflossingen op leningen Brutoinvesteringen in: Grond Gebouwen/Glasopstanden Installaties/overige inventaris Machines en werktuigen Levende inventaris BRUTOINVEST.VASTE ACTIVA BEDRIJF Mutaties in voorraden Invest, en belegg. buiten bedrijf Mutatie liq.middelen en vorderingen TOTAAL BESTEDE MIDDELEN Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. ) Boekjaar /".

199 g. Verloop van het eigen vermogen op gespecialiseerde akkerbouwrveehouderijbedrijven gemiddeld per bedrijf in f (in guldens Course of privatcapital of specialized arable farms and livestock husbandries akkerbouwbedrijven varkensbedrijven fokvarkens sterk gesp. melkvee houderijbedrijven vleesvarkens pluimveehouderij legkippen EIGEN VERMOGEN EIND VORIG BOEKJAAR BALANSCORRECTIES Herwaardering grond Herwaardering gebouwen Herwaardering levende have Herwaardering overige middelen TOTAAL HERWAARDERINGEN EIGEN VERMOGEN BEGINBALANS Besparingen Erfenissen en schenkingen Overige vermogensmutaties EIGEN VERMOGEN EINDBALANS Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. h. Verloop van het eigen vermogen op tuinbouwbedrijven, gemiddeld per bedrijf in (in guldens) Course of privatcapital of horticultural holdings opengrondsgroentenbedrijven glasgroentenbedrijven glassnijbloemenbed rijven pot en perkplantenbedrijven EIGEN VERMOGEN EIND VORIG BOEKJAAR Balanscorrecties Herwaarderingen EIGEN VERMOGEN BEGINBALANS Besparingen Erfenissen en schenkingen Overige vermogensmutaties EIGEN VERMOGEN EINDBALANS bloembollenbedrijven champignonbedrijven fruitteeltbedrijven boomkwekerijbedrijven ) EIGEN VERMOGEN EIND VORIG BOEKJAAR Balanscorrecties Herwaarderingen EIGEN VERMOGEN BEGINBALANS Besparingen Erfenissen en schenkingen Overige vermogensmutaties EIGEN VERMOGEN EINDBALANS Bron: LEI Bedrijvenlnformatienet. ) boekjaar :f.

200 . Exploitatiegegevens andereagrarische bedrijven a. Exploitatiegegevens en investeringen van hoven iersbed rijven, Running costs and investments of marketgardener holdings grootteklasse (aantal werknemers per bedrijf) en meer aal aal gezinsbedrijven gezinsbedrijven BV's gezins BV's bedrijven Aantal bedrijven Respons Aantal werknemers per september Aantal AJE ) gezinsarbeid min gld Totaal baten w.o. aanleg/onderhoud tuinen en terreinen werkzaamheden in bermen en wegen bestratings en rioleringswerkzaamheden omzet tuincentrum Inkoopwaarde omzet w.o. beplanting dood materiaal kunstmest en bestrijdingsmiddelen brandstoffen werk door derden Bruto marge Personeelskosten Algemene kosten w.o. huisvestingskosten huur gebouwen en terreinen huur werktuigen en transportmiddelen autokosten kosten van verzekeringen betaalde rente reclamekosten Afschrijvingen Saldo van baten en lasten Investeringen w.o. bedrijfsgebouwen machines en installaties (vracht)auto's en aanhangwagens Bron: CBS, Productiestatistiek hoveniersbedrijven. ) AJE (arbeidsjaareenheid) = uur arbeid per jaar.

201 b. Exploitatiegegevens en investeringen van agrarische loonwerkers en werktuigencoöperaties Running costs and investments contractors and machineriescooperations aal aal aal gezinsbedrijven NV's en BV's werktuigencoöperaties Aantal bedrijven Respons Aantal werknemers per / Aantal AJE ) gezinsarbeid min gld Totaal baten w.o. omzet loonwerk w.o. agrarisch loonwerk Totaal lasten w.o. inkopen grond en hulpstoffen w.o. kunstmest bestrijdingsmiddelen zaai, plant en pootgoed energiekosten w.o. brandstoffen voor trekkracht personeelskosten afschrijvingen w.o. machines en werktuigen huur gebouwen en terreinen huur machines en werktuigen onderhoud machines/werktuigen werk door derden premies schadeverzekeringen betaalde rente Saldo van baten en lasten INVESTERINGEN w.o. gebouwen externe transportmiddelen interne transportmiddelen landbouwmachines en werktuigen overige machines en werktuigen Bron: CBS, Productiestatistiek agrarisch dienstverlenende bedrijven. ) AJE (arbeidsjaareenheid) = uur arbeid per jaar.

202 . Voorzieningsbalansen Toelichting voorzieningsbalansen. In deze balansenzijndehoeveelheldsgegevensvan devolgende producten verwerkt: Akkerbouwproducten (per oogstjaar) Graanteelt: granen,graanstro, snijmaïs; Aardappelteelt: consumptie,voer,poot en fabrieksaardappelen; Bietenteelt:suikerbieten, voederbieten,bietenkoppen en blad;m.i.v. ookperspulp; Peulvruchtenteelt: peulvruchten en peulvruchtenstro. Veehouderijproducten (per kalenderjaar) Rundveehouderij: rundvee (gebruiks en slachtvee), runden kalfsvlees/vleeswarenenmelk; Varkenshouderij:varkens (gebruiks en vleesvarkens),varkensvlees/vleeswaren; Pluimveehouderij:eendagskuikens, kippen (voor defok en voorde slacht),kippeneieren; Overige veehouderij: paarden, schapen.. Vanwege het ontbrekenvan gegevens zijn geen voorzieningsbalansen Tuinbouwproducten opgenomen.. Door de problemen met de registratie van de buitenlandse handeltussen de lidstaten van de Europese Uniesedert zijnde balansen sindsdien nietaltijdonderling vergelijkbaar. De balansen moetendanookmetvoorzichtigheid worden gebruikt.

203 . Akkerbouwproducten a. Voorzieningsbalansen granen, hoeveelheden Supply balance sheets of cereals, quantities juli/juni ) aso/w IMS/TO ^ /' ) [srm /* /' Tarwe ton Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Rogge Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Gerst Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) zie volgende pagina

204 a. Voorzieningsbalansen granen, hoeveelheden (vervolg) Supply balance sheets of cereals, quantities (continue) juli/juni ) (V isas/w / /' ) /' /' /' Haver ton Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Maïs ' Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Overige granen (o.a. sorghum en millet) Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten. Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) zie volgende pagina

205 a. Voorzieningsbalansen granen, hoeveelheden (slot) Supply balance sheets of cereals, quantities (end) juli/juni ) / / / / ) / / / Voedergranen ton Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Totaal granen (m.u.v. rijst) Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer als zodanig in producten Uitvoer als zodanig in producten Voorraad begin eind Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen industrie ) Bron: Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten en LEI. ) M.i.v. / loopt het seizoen van / t/m /. Hierdoor kunnen verschillen ontstaan bij de voorraden. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Geen voedingsmiddelenindustrie; bij "gerst" en "aal granen" incl. bierbrouwerijen.

206 b. Voorzieningsbalansen peulvruchten en aardappelen, hoeveelheden Supply balance sheets of pulses and potatoes, quantities juli/juni Bm /' morai /' ) Wer /' i/' Peulvruchten ton Productie, aal w.v. zaaizaad veevoeder overige Invoer, als zodanig Uitvoer, als zodanig Voorraadmutatie Verbruik zaaizaad veevoeder consumptie verliezen Aardappelen Productie ), aal w.v. cons.aardappelen voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen Invoer aal w.v. cons.aardappelen (w.o. in producten) voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen ) () () () () () () () Uitvoer aal w.v. cons.aardappelen (w.o. in producten) voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen ) () ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Voorraadmutatie ) Verbruik, aal w.v. cons.aardappelen (w.o. in producten) voederaardappelen pootaardappelen fabr.aardappelen () () () () () () () Aardappelmeel In aardappelmeelfabrieken vermalen aardappelen Aardappelmeel Productie Invoer Uitvoer Beginvoorraad Eindvoorraad Verbruik w.o. in industrie ) Bron: Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten en LEI. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) De productie is onderverdeeld naar de uiteindelijke bestemming. ) Als aardappelmeel incl. derivaten. ) Geen voedingsmiddelenindustrie.

207 c. Voorzieningsbalansen suikerbieten, hoeveelheden Supply balance sheets of sugarbeets, quantities juli/juni / / A /' ) / /^ / ton Suikerbieten Productie Invoer Uitvoer Verbruik, aal w.o. verwerkt suiker Suiker (witsuiker) Productie ) Invoer Uitvoer Begin voorraad Eindvoorraad Verbruik w.o. als veevoeder in industrie ) Melasse Productie Invoer Uitvoer Beg in voorraad Eindvoorraad Verbruik w.o. als veevoeder in industrie ) Gedroogde pulp Productie Invoer Uitvoer Verbruik Pers en natte pulp Bron: Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten en LEI. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Uit verwerkte bieten. ) Geen voedingsmiddelenindustrie.

208 . Veehouderijproducten a. Voorzieningsbalansen kippeneieren, hoeveelheden Supply balance sheets of hen eggs, quantities ton ) Productie ) Invoer als eieren als eiproducten Uitvoer als eieren als eiproducten Verbruik consumptieeieren broedeieren verliezen Bron: LEI, op grond van gegevens van de Productschappen Vee, Vlees en Eieren en het CBS. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Inclusief productie bij neetagrariërs.

209 b. Voorzieningsbalansen melk en zuivelproducten, hoeveelheden Supply balance sheets of milk and dairy products, quantities ) grondstof wbv odm grondstof wbv odm productgewicht productgewicht productgewicht grondstof wbv odm ton Productie,aal w.v.verwerkt boter kaas condens volpoeder mager poeder melk en melkproducten Invoer,aal w.v. als boter kaas condens volpoeder mager poeder melk en melkproducten Uitvoer,aal w.v. als boter kaas condens volpoeder mager poeder ) melk en melkproducten +/ Voorraadmutatie,aal w.v. als boter kaas condens volpoeder mager poeder melk en melkproducten Verbruik, aal w.v. als boter kaas condens volpoeder mager poeder melken melkproducten Zie volgende pagina Toelichting op de melkbalansen In de bovenstaande voorzieningsbalansen van melk en van de daaruit bereide zuivelproducten is naast de hoeveelheid zuivelproduct ook vermeld de hoeveelheid grondstof die voor de bereiding van dat product is gebruikt. Die hoeveelheid grondstof is gesplitst in de twee melkcomponenten 'winbaar vet" (wbv) en "ondermelk" (odm). Dit is gedaan omdat de uitgangsmelk voor de bereiding van de diverse zuivelproducten van een zeer verschillend vetgehalte is (bijv. boter ca. %, mager poeder vrijwel nihil). Bij de in en uitvoer en het verbruik zijn de hoeveelheden zuivelproduct in dezelfde verhouding omgerekend winbaar vet en ondermelk als bij de productie. De op bovenvermelde wijze samengestelde grondstofbalans biedt het voordeel een samenvattend overzicht te geven van het product melk, ongeacht de vorm en de mate van be of verwerking. I.v.m. de berekeningswijze, waarbij het verbruik de resultante is van die berekening, zijn de verbruikscijfers niet afzonderlijk te gebruiken.

210 b. Voorzieningsbalansen melk en zuivelproducten, hoeveelheden (slot) Supply balance sheets of milk and dairy products, quantities (end) grondstof wbv odm grondstof wbv odm productgewicht productgewicht productgewicht grondstof wbv odm ton Productie,aal w.v. verwerkt boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Invoer,aal w.v.als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Uitvoer,aal w.v.als boter kaas condens vol poeder mager poeder ) melk en melkproducten +/ Voorraadmutatie,aal w.v.als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Verbruik,aal w.v.als boter kaas condens vol poeder mager poeder melk en melkproducten Bron: LEI. Berekend uit gegevens van het Productschap voor Zuivel. N.B.: wbv = winbaar vet. odm = ondermelk. Zie toelichting op voorgaande pagina. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk. ) Incl. poeder in uitgevoerde kunstkalvermelk.

211 c. Voorzieningsbalansen vlees, hoeveelheden Supply balance sheets of meat, quantities ) * Rund en kalfsvlees Productie Invoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Voorraadmutatie Verbruik ton geslacht gewicht Varkensvlees en spek Productie Invoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Voorraadmutatie Verbruik + Schapenvlees Productie Invoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Voorraadmutatie Verbruik Paardenvlees Productie Invoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Uitvoer als levende slachtdieren als vlees, vleeswaren, conserven Voorraadmutatie Verbruik Vleeskippen, basis panklaar Productie Invoer Uitvoer vlees en bereidingen levend Voorraadmutatie Verbruik,,,, +,,,,,, +,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vleeskuikens, basis panklaar Productie Invoer Uitvoer vlees en bereidingen levend Voorraadmutatie Verbruik,,,, +,,,,,,,,,,,, +,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: LEI, op grond van gegevens van het CBS en de Productschappen Vee, Vlees en Eieren. ) Zie de toelichting aan het begin van dit hoofdstuk.

212 . Inen uitvoer Toelichting. In tegenstelling hoofdstuk waar de in en uitvoer wordt gewaardeerd tegen telersprijzen hebben de cijfers in dit hoofdstuk betrekking op de c.i.f.waarde bij invoer en de f.o.b.waarde bij uitvoer.. Met het stand komen van de interne markt op januari zijn de grensformaliteiten tussen de EUlidstaten afgeschaft. Daarmee zijn ook voor het handelsverkeer op de interne markt de douanedocumenten vervallen die ten grondslag lagen aan de registratie van de Nederlandse buitenlandse handel door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De handelsgegevens worden nu gebaseerd op rechtstreekse verstrekking van de handelsgegevens door ondernemers aan het CBS. Alleen ondernemingen met een handelsomzet van meer dan gulden per jaar moeten een statistische opgave aan het CBS doen. Bedrijven met een lagere handelsomzet zijn vrijgesteld. De geregistreerde intraeuhandel omvat dus niet de ale intrahandel. Ook is het CBS afhankelijk geworden van het inzendgedrag van de ondernemingen; men kreeg te maken met nonrespons. De geregistreerde goederenstromen bleken vaak aanzienlijk kleiner te zijn dan de werkelijke stromen. Het CBS is daarom met ingang van januari begonnen met het maken van bijschattingen voor de intrahandel. Voor de handel met nieteulanden zijn de douanedocumenten nog wel in gebruik en is de registratie volledig. Maar ook voor de extrahandel worden vanaf juni bijschattingen van de uitkomsten gemaakt doordat er overloop in de handelsstatistiek zat. Producten die bijvoorbeeld in maart werkelijk waren verhandeld, kwamen bijvoorbeeld pas in de maand mei in de statistiek. Het CBS heeft de statistiek van de internationale handel met macrocijfers, die het LEI hanteert, gewijzigd. Bij een groot aantal statistieknummers wordt het handelsvolume niet meer geregistreerd in kilogram, maar in een andere eenheid, zoals bijvoorbeeld stuks of liter. De goederengroepen zijn opnieuw ingedeeld, zodanig dat de statistieknummers binnen een goederengroep dezelfde eenheid hebben. De productgroepenindeling van deze publicatie is m.i.v. juni dan ook veranderd. Er zijn producten komen te vervallen, doordat ze in de CBSstatistiek in een goederengroep terecht kwamen met nietagrarische producten, bijvoorbeeld etherische oliën van de groep 'Plantenextracten'. Maar anderzijds kan het LEI nieuwe productgroepen vermelden, zoals 'Natuurkurk' en 'Textielvezels'. De definitie van 'Totaal Agrarisch' is hierdoor gewijzigd, en de handelscijfers van deze rapportage kunnen dan ook niet vergeleken worden met die uit de voorgaande rapportages.

213 . Agrarischehandel, aalenperland a. Nederlandse in en uitvoer, alen Imports and exports of The Netherlands, als Invoer Uitvoer aal EUlanden overige landen en overig EU aal EUlanden overige landen en overig EU miljard gld,,,,,,,,,,,,,,,,,, *,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel. b. Nederlandse invoer naar herkomst, ale en agrarische handel Imports of The Netherlands by origin, al and agrarian trade Totale handel Agrarische handel miljard gld EU Frankrijk België & Lux.burg Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Rusland overig Europa,,,,,,,,,,,, NoordAmerika overig Amerika,,,,,,,,,,,, Afrika,,,,,, MiddenOosten overig Azië,,,,,,,,,,,, overige landen,,,,,, Totaal invoer,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

214 c. Nederlandse uitvoer naar bestemming, ale en agrarische handel Exports of The Netherlands by destination, al and agrarian trade Totale handel Agrarische handel * * miljard gld EU Frankrijk België & Lux.burg Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Rusland overig Europa,,,,,,,,,,,, NoordAmerika overig Amerika,,,,,,,,,,,, Afrika,,,,,, MiddenOosten overig Azië,,,,,,.,,,,, overige landen,,,,,, Totaal uitvoer,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking. Ncd.agrarische handel, ', inmiljardguldens invoor uitvoer

215 d. Nederlandse invoer van agrarische producten in en naar product(groep)en Imports of The Netherlands of agricultural products in and by (groups of) products * Indexcijfers = min gld % min gld % volume prijs waarde Granen, zaden, peulvruchten, aardappelen w.o. tarwe, mengkoren maïs Oliehoudende zaden w.o. sojabonen Veevoeders, excl. granen w.o. mengvoeders (excl. honden, kattenvoer) Graanbereidingen, zetmeel w.o. bakkerswaren Suiker,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Tuinbouwzaden Sierteeltproducten, planten w.o. planten, stekken snijbloemen Groenten Fruit, noten, specerijen w.o. niettropisch fruit citrusvruchten overig tropisch fruit, noten Bereidingen v.aardappelen, groenten, fruit w.o. vruchtensappen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vee Vlees w.o. rundvlees pluimveevlees Eieren Zuivel w.o. mager melkpoeder kaas,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vis,,,,,,, Margarine, vetten, oliën,,,,,,, Dranken w.o. wijn Koffie, thee, cacao w.o. koffie cacaobonen cacaobereidingen (excl. boter, poeder) Tabak w.o. ruwe tabak sigaretten, sigaren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Hout, kurk,,,,,,, Diversen,,,,,,, Totaal agrarische producten in % van het aal Totaal goederen,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

216 e. Nederlandse uitvoer van agrarische producten in en naar product(groep)en Exports of The Netherlands of agricultural products in and by (group of) products mln gld. * % mln gld. % Indexcijfers = volume prijs waarde Granen, zaden, peulvruchten, aardappelen Oliehoudende zaden Veevoeders, excl. granen w.o. perskoeken mengvoeders (excl. honden en kattenvoer) Graanbereidingen, zetmeel w.o. bakkerswaren Suiker,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Tuinbouwzaden Sierteeltproducten, planten w.o. bloembollen planten, stekken snijbloemen Groenten w.o. tomaten Fruit, noten, specerijen w.o. niettropisch fruit Bereidingen v.aardappelen, groenten, fruit w.o. aardappelbereidingen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vee Vlees w.o. rundvlees varkensvlees pluimveevlees Eieren Zuivel w.o. boter, zuivelpasta's kaas,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Vis w.o bevroren vis, visvlees,,,,,,,,,,,,,, Margarine, vetten, oliën,,,,,, Dranken w.o. bier Koffie, thee, cacao w.o. cacaoboter, poeder cacaobereidingen Tabak w.o. sigaretten, sigaren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Hout, kurk,,,,,,, Diversen,,,,,,, Totaal agrarische producten in % van aal goederen Totaal goederen,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

217 . Akkerbouwproducten a. Invoer van akkerbouwproducten per soort Imports of arable products by sort in tonnen ) in min. gld. * * TOTAAL AKKERBOUW,,, GRANEN, ZADEN, PEULVR., AARDAPPELEN,,, Tarwe, mengkoren Gerst Maïs Rijst Overige granen Gedroogde peulvruchten Zaden v. voedergewassen Pootaardappelen Overige aardappelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, OLIEHOUDENDE ZADEN,,, Sojabonen Zonnebloempitten, e.d. Overige oliehoudende zaden,,,,,,,,,,,,,,,,,, VEEVOEDERS EXCL. GRANEN,,, Maniokwortel e.d. Perskoeken Honden, kattenvoer Cholinchloridevoer{ton cholincl.) Overige mengvoeders Overige veevoeders Dierlijke eiwitten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, GRAANBEREIDINGEN, ZETMEEL,,, Aardappelmeel e.d. Tarwemeel, gries Zetmeel Mout Overige producten v. meelindustrie Bakkerswaren Kindervoeding Overige graan, meelbereidingen Dextrine, gewijzigd zetmeel,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, SUIKER,,, Suiker Glucose(stroop) e.d. Suikerwerk,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking. ) tenzij anders aangegeven.

218 b. Uitvoer van akkerbouwproducten per soort Exports of arable products by sort in tonnen ) in min. gld. TOTAAL AKKERBOUW GRANEN, ZADEN, PEULVR., AARDAPPELEN,,,,,, Tarwe, mengkoren Gerst Maïs Rijst Overige granen Gedroogde peulvruchten Zaden v. voedergewassen Pootaardappelen Overige aardappelen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, OLIEHOUDENDE ZADEN,,, Sojabonen Zonnebloempitten, e.d. Overige oliehoudende zaden,,,,,,,,,,,,,,,,,, VEEVOEDERS EXCL. GRANEN,,, Maniokwortel e.d. Perskoeken Honden, kattenvoer Cholinchloridevoer (ton choiincl.) Overige mengvoeders Overige veevoeders Dierlijke eiwitten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, GRAANBEREIDINGEN, ZETMEEL,,, Aardappelmeel e.d. Tarwemeel, gries Zetmeel Mout Overige producten v. meelindusthe Bakkerswaren Kindervoeding Overige graan, meelbereidingen Dextrine, gewijzigd zetmeel,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, SUIKER,,, Suiker Glucose(stroop) e.d. Suikerwerk,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking. ) tenzij anders aangegeven

219 c. Herkomst en bestemming van akkerbouwproducten in min. gld. Origin and destination of arable products Invoer Uitvoer * Totaal w.v. EU % % % % % % Duitsland België/Luxemburg Frankrijk Verenigd Koninkrijk Italië Denemarken Spanje Oostenrijk Griekenland Zweden Ierland Portugal Finland Verenigde Staten Brazilië Argentinië Canada Overig Amerika Polen Zwitserland Overig Europa MiddenOosten Thailand Overig Azië Afrika Australië Overige Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

220 d. Herkomst en bestemming per groep van akkerbouwproducten in min. gld. Origin and destination by group of arable products Invoer Uitvoer Granen, landbouwzaden, peulvruchten, aardappelen Totaal Frankrijk Duitsland België/Luxemburg Verenigd Koninkrijk Italië Spanje Portugal Denemarken Griekenland Ierland Oostenrijk Zweden Finland Verenigde Staten Algerije Australië Oliehoudende zaden Totaal Duitsland Frankrijk België/Luxemburg Verenigd Koninkrijk Denemarken Spanje Italië Oostenrijk Ierland Zweden Finland Portugal Griekenland! Verenigde Staten Brazilië Argentinië Canada zie volgende pagina

221 d. Herkomst en bestemming per groep van akkerbouwproducten in min. gld. (slot) Origin and destination by group of amble products Invoer Uitvoer Veevoeders (excl. granen) Totaal Duitsland België/Luxemburg Frankrijk Verenigd Koninkrijk Italië Denemarken Oostenrijk Ierland Griekenland Spanje Zweden Finland Portugal Verenigde Staten Argentinië Thailand Polen Brazilië Graanbereidingen, zetmeel Totaal Duitsland België/Luxemburg Frankrijk Verenigd Koninkrijk Italië Spanje Zweden Griekenland Denemarken Finland Ierland Oostenrijk Portugal Verenigde Staten Taiwan Thailand Suiker Totaal Duitsland België/Luxemburg Frankrijk Verenigd Koninkrijk Denemarken Spanje Italië Zweden Ierland Oostenrijk Finland Griekenland Portugal Verenigde Staten Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

222 .Tuinbouwproducten a. Invoer van tuinbouwproducten per soort Imports of horticultural products by sort in tonnen ) in min. gld. * * TOTAAL TUINBOUW,,, TUINBOUWZADEN,,,, SIERTEELTPRODUCTEN, PLANTEN,,, Bloembollen ( stuks) Bloembollen Rozen ( stuks) Overige planten en stekken Snijbloemen ( stuks) Snijbloemen Kerstbomen Overig siergroen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, GROENTEN,, Tomaten Paprika's Komkommers Uien, knoflook Paddestoelen Sla Kool, spruitjes Overige verse groenten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, FRUIT, NOTEN, SPECERIJEN,,, Appelen Overig niettropisch fruit Citrusvruchten Overig tropisch fruit, noten Grondnoten Gedroogd fruit, notenmix Specerijen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, BEREIDINGEN AARDAPP., GROENTEN, FRUIT,,, Aardappelbereidingen Bevroren en gedroogde groenten Groenteber. ( ton/net eda) Groentebereidingen Bevroren fruit e.d. Vruchten, notenbereidingen Vruchtensappen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking. ) tenzij anders aangegeven

223 b. Uitvoer van tuinbouwproducten per soort Exports of horticultural products by sort in tonnen ) in min. gld. ' * TOTAAL TUINBOUW,,, TUINBOUWZADEN,,,, SIERTEELTPRODUCTEN, PLANTEN,,, Bloembollen ( stuks) Bloembollen Rozen ( stuks) Overige planten en stekken Snijbloemen ( stuks) Snijbloemen Kerstbomen Overig siergroen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, GROENTEN,,, Tomaten Paprika's Komkommers Uien, knoflook Paddestoelen Sla Kool, spruitjes Overige verse groenten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, FRUIT, NOTEN, SPECERIJEN,,, Appelen Overig niettropisch fruit Citrusvruchten Overig tropisch fruit, noten Grondnoten Gedroogd fruit, notenmix Specerijen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, BEREIDINGEN AARDAPP., GROENTEN, FRUIT,,, Aardappelbereidingen Bevroren en gedroogde groenten Groenteber. ( ton/net eda) Groentebereidingen Bevroren fruit e.d. Vruchten, notenbereidingen Vruchtensappen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking. ) tenzij anders aangegeven

224 c. Herkomst en bestemming van tuinbouwproducten in min. gld. Origin and destination of horticultural products Invoer Uitvoer * * Totaal w.v. EU % % % % % % Duitsland Frankrijk Verenigd Koninkrijk België/Luxemburg Spanje Italië Zweden Denemarken Oostenrijk Ierland Griekenland Finland Portugal Verenigde Staten Brazilië Argentinië Overig Amerika Zwitserland. Rusland Polen Turkije Overig Europa Israël Japan India Overig Azië Afrika Overige Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

225 d. Herkomst en bestemming per groep van tuinbouwproducten in min. gld. Origin and destination by group of horticultural products Invoer Uitvoer Tu inbouwzaden Totaal Frankrijk Duitsland Spanje Italië Verenigd Koninkrijk België/Luxemburg Denemarken Griekenland Zweden Portugal Oostenrijk Finland Ierland Verenigde Staten Japan Israël Polen Turkije Australië Canada Hongarije Sierteeltproducten, planten Totaal Duitsland Frankrijk Verenigd Koninkrijk België/Luxemburg Italië Oostenrijk Spanje Zweden Denemarken Portugal Ierland Finland Griekenland Verenigde Staten Israël Japan Zwitserland Polen zie volgende pagina

226 d. Herkomst en bestemming per groep van tuinbouwproducten in min. gld. (vervolg) Origin and destination by group of horticultural products Invoer Uitvoer ' Groenten Totaal Duitsland Spanje Verenigd Koninkrijk Frankrijk België/Luxemburg Zweden Denemarken Italië Finland Ierland Oostenrijk Griekenland Portugal Verenigde Staten Rusland Fruit, noten, specerijen Totaal Duitsland België/Luxemburg Spanje Frankrijk Verenigd Koninkrijk Italië Zweden Denemarken Griekenland Finland Oostenrijk Ierland Portugal Argentinië Verenigde Staten Rusland ZuidAfrika Brazilië India Turkije Indonesië zie volgende pagina

227 d. Herkomst en bestemming per groep van tuinbouwproducten in min. gld. (slot) Origin and destination by group of horticultural products * * Bereidingen van aardappelen, groenten, fruit Totaal Duitsland Verenigd Koninkrijk België/Luxemburg Frankrijk Italië Spanje Denemarken Zweden Ierland Griekenland Oostenrijk Finland Portugal Brazilië Verenigde Staten Turkije Thailand China Polen Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

228 . Veeenveehouderijproducten a. Invoer van vee en veehouderijproducten Imports of livestock and animal products in tonnen ) in min. gld. * * TOTAAL VEEHOUDERIJ,,, VEE,,, Runderen (stuks) Varkens (stuks) Schapen, geiten (stuks) Pluimvee ( stuks) Paarden, konijnen Overige levende dieren,,,,,,,,,,,,,,,,,, VLEES,,, Rundvlees Varkensvlees Schapen/ geitenvlees Pluimveevlees Overig vlees Vleesbereidingen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, EIEREN,,, Broedeieren pluimvee ( stuks) Overige vogeleieren ( stuks) Eiproducten Ovoalbumine,,,,,,,,,,,,,,,,,, ZUIVEL,,, Melk, room Magere melkpoeder Volle melkpoeder Condens Wei, weiproducten Boter, zuivelpasta's Kaas Consumptieijs Overige zuivelproducten Caseïne,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking. ) tenzij anders aangegeven

229 b. Uitvoer van vee en veehouderijproducten Exports of livestock and animal products in tonnen ) in min. gld. * TOTAAL VEEHOUDERIJ,,, VEE,,, Runderen (stuks) Varkens (stuks) Schapen, geiten (stuks) Pluimvee ( stuks) Paarden, konijnen Overige levende dieren,,,,,,,,,,,,,,,,,, VLEES,,, Rundvlees Varkensvlees Schapen/ geitenvlees Pluimveevlees Overig vlees Vleesbereidingen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, EIEREN,,, Broedeieren pluimvee ( stuks) Overige vogeleieren ( stuks) Eiproducten Ovoalbumine,,,,,,,,,,,,,,,,,, ZUIVEL,,, Melk, room Magere melkpoeder Volle melkpoeder Condens Wei, weiproducten Boter, zuivelpasta's Kaas Consumptieijs Overige zuivelproducten Caseïne,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking. ) tenzij anders aangegeven

230 c. Herkomst en bestemming van vee en veehouderijproducten, in min. gld. Origin and destination of livestock and animal products Invoer Uitvoer * * Totaal w.v. EU % % % % % % Duitsland België/Luxemburg Frankrijk Verenigd Koninkrijk Italië Griekenland Spanje Ierland Denemarken Oostenrijk Zweden Portugal Finland Rusland Overig Europa Brazilië Verenigde Staten Argentinië Overig Amerika SaoediArabië Overig MiddenOosten China Japan Hong Kong Thailand Overig Azië Afrika Overige Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

231 d. Herkomst en bestemming, naar levend vee en groep van veehouderijproducten, in min. gld. Origin and destination, by livestock and group of animal products Invoer Levend vee Totaal Duitsland België/Luxemburg Frankrijk Italië Spanje Verenigd Koninkrijk Denemarken Portugal Griekenland Oostenrijk Ierland Finland Zweden Verenigde Staten Vlees Totaal Duitsland Verenigd Koninkrijk Italië België/Luxemburg Frankrijk Griekenland Spanje Denemarken Ierland Oostenrijk Portugal Zweden Finland Brazilië Rusland Thailand zie volgende pagina

232 d. Herkomst en bestemming, naar levend vee en groep van veehouderijproducten, in min. gld. (slot) Origin and destination, by livestock and groups of animal products Invoer Uitvoer * Eieren Totaal Duitsland België/Luxemburg Verenigd Koninkrijk Oostenrijk Denemarken Frankrijk Griekenland Italië Spanje Portugal Zweden Ierland Finland Zwitserland Hong Kong Japan Zuivel Totaal Duitsland België/Luxemburg Frankrijk Verenigd Koninkrijk Ierland Italië Spanje Griekenland Denemarken Zweden Oostenrijk Portugal Finland SaoediArabië Bron: CBS Statistiek van de Internationale handel; LEIbewerking.

233 . EuropeseUnie. Algemeen a. Bevolking Population Bevolking arbeidsplaatsen inde sectoren land, bosbouw, jacht, visserij aal x in% van EU per km land op ' burgerlijke beroepsbevolking x in % van werkzame burg.beroeps bevolking aantal personen X België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk ËU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. inwoners perkm landop tfj. LI Q D n L ii n Ha ^^/v '//////s** * ct ** cf

234 b. Oppervlakte Areas Oppervlakte * x ha Spec, opp cultuurgrond ' aal incl. water cultuurgrond in % van ale oppvl. in % cult. grond EU bos akkeren tuinbouw % blijvend grasland % blijvende gewassen % België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. Oppervlakte cultuurgrond EUfanden, België Denemarken x min ha Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk

235 c. Waarde landbouwproductie en agrarisch inkomen Value agricultural production and income waarde landbouwproductie aal min ecu plantaardige producten % dierlijke producten % aandeel landbouw in het BIP % agrarisch inkomen ) min ecu België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) netto toegevoegde waarde tegen tactorkosten d. Prijsindexcijfers Indices of prices Gezinsconsumptie Opbrengstprijzen landbouwproducten ' plantaardige producten dierlijke producten aal Kostenfactoren in de landbouw goederen en diensten lopende productie investeringsgoederen aal = = België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. N.B.: Nominale prijsindexcijfers

236 H Aantal agrarische bedrijven, naar grondgebruik Number of agrarian holdings, by land utilization Gemiddelde bed rijfsgrootte Totaal aantal bedrijven bedrijven met: akkeren tuinbouw ) blijvend grasland blijvende gewassen glastuinbouw bosbouw ha bedrijven (x ) België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) bedrijven met blijvende gewassen en met glastuinbouw niet inbegrepen.

237 . Agrarische productie a. Oppervlakte akkerbouwgewassen ( ha) naar gewas, Area under arable crops, by crop Tarwe Rogge Gerst Haver Korrelmaïs Snijmaïs Aardappelen Suikerbieten België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) Bron: Eurostat. N.B.: geoogste oppervlakte ) Cijfer voorgaand jaar. b. Productie akkerbouwgewassen ( ton), Production of arable crops Tarwe Rogge Gerst Haver Korrelmaïs Snijmaïs Aardappelen Suikerbieten België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) ) ) ) ) ) ) Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar.

238 c. Oppervlakte tuinbouwgewassen ( ha) naar groep van gewassen, Area under horticultural crops, by group of crops Fruit excl. citrusfruit en olijven Groenten geoogste oppervlakte Citrusfruit Bloembollen en bloemkwekerijgewassen Boomkwekerijgewassen België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar. d. Productie groenten en fruit ( ton), Production of vegetables and fruit Kool aal w.o.bloemkool Sla Prei Uien Peen Tomaten België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) ) Appelen Peren Kersen Aardbeien Druiven (aal) Komkommers Sinaasappels België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU Bron: Eurostat. ) Cijfer(s) voorgaand jaar.

239 e. Veestapel ( stuks) december Livestock Rundvee w.o. melken kalfkoeien Schapen Geiten ) Varkens ) w.o. vleesvarkens >= kg ) België Oenemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU Bron: Eurostat. ) Oostenrijk: vrouwelijke dieren > jaar; Zweden: aantal moederdieren en bokken ) Zweden: aantal in de maand juni ) Oostenrijk: incl. varkens vanaf een 'A jaar; Finland: incl. varkens van maanden, excl. gedekte zeugen; Zweden: aantal in de maand juni f. Aantal bedrijven (x ) met vee, Number of farms with animals idvee w.o. bedr. met melken kalfkoeien Schapen Varkens w.o. bedrijven met zeugen Pluimvee Totaal België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland ) Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) Cijfers uit.

240 g. Aantal bedrijven (x ) met vee, Number of farms with animals Rundvee w.o. bedrijven Varkens w.o. bedrijven met melk en kalfkoeien w.o. met > dieren zeugen vleesvarkens w.o. met > dieren België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. h. Veehouderijproducten ( ton) Animal products Varkens vlees Rund/ kalfs vlees Schapenen geitenvlees Pluimveevlees Boter Kaas Eieren (consumptie) Melkaanvoer Condens Melkpoeder mager België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland ) Spanje Frankrijk Ierland Italië ) Nederland Oostenrijk ) Portugal ) Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU " " " " " Bron: Eurostat. ) = cijfer(s) voorgaand jaar

241 . Zelfvoorzieningsgraad enverbruik perhoofd a. Zelfvoorzieningsgraad en verbruik per hoofd plantaardige producten /" Self sufficiency and consumption per capita crop products Zelfvoorzieningsgraad (in %) granen suiker (op basis wit) groenten fruit (vers) aardappelen citrusfruit België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,, ), ),,,,, ),,, ),,, ), ),,,,, ), ),, ), ) Verbruik per hoofd (in kg per jaar) granen suiker (op basis wit) groenten fruit (vers) aardappelen citrusfruit België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ),,, ), ),,,,, ),, ),,, ), ),,,,, ),, ),,, ), ),, ),,, ) Bron: Eurostat. ) Cijfer voorgaand jaar.

242 b. Zelfvoorzieningsgraad en verbruik per hoofd dierlijke producten Self sufficiency and consumption per capita animal products Zelfvoorzieningsgraad (in %) rund/ kalfsvlees varkensvlees schapenen geitenvlees pluimveevlees eieren (consumptie) melkproducten vers (m.u.v. room) boter kaas condens melkpoeder mager België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland ) Spanje Frankrijk Ierland Italië ) Nederland Oostenrijk ) Portugal ) Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) " " " " " " " " Verbruik per hoofd (in kg per jaar) l rund/ kalfsvlees varkensvlees schapenen geitenvlees pluimveevlees eieren (consumptie) melkproducten vers (m.u.v. room) boter kaas condens melkpoeder mager België/Lux.burg Denemarken Duitsland Griekenland ) Spanje Frankrijk Ierland Italië ) Nederland Oostenrijk ) Portugal ) Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ),,,,,,,",,,,,,,,,,,,,,,",,,,,,,,,,,,,,,",,,,,,,,,,",,,,,",,,,,,,,,,,,,",,,,,,,",",,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Eurostat. ) = cijfer(s) voorgaand jaar

243 . Uitvoer EUlanden Foreign trade of EUcountries VAN Frankrijk België/Luxemburg Nederland Duitsland NAAR Koers: ECU = Fr.fr, Fr.fr, B.fr B.fr,, Ned.gld, Ned.gld, D.mark, D.mark, Totale goederenhandel min ECU Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Totaal agrarische producten en voedingsmiddelen Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu zie volgende pagina

244 . Uitvoer EUlanden (vervolg) Foreign trade of EUcountries (continuation) VAN Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken NAAR Koers: ECU = It.lire, It.lire, Eng.pnd Eng.pnd,, Iers pnd, Iers pnd, D.kr, D.kr, Totale goederenhandel min ECU Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Totaal agrarische producten en voedingsmiddelen Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu zie volgende pagina

245 . Uitvoer EUlanden (vervolg) Foreign trade of EUcountries (continuation) Griekenland Portugal Spanje Zweden Koers: ECU = Gr.dra Gr.dra,, Port.esc, Port.esc, Sp.pes, Sp.pes, Zw.kr, Zw.kr, min ECU Totale goederenhandel Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Totaal agrarische producten en voedingsmiddelen Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu zie volgende pagina

246 . Uitvoer EUlanden (slot) Foreign trade of EUcountries (end) VAN Finland Oostenrijk EU NAAR Koers: ECU = F.mrk, F.mrk, O.Sch., O.Sch., mln ECU Totale goederenhandel Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu. Totaal agrarische producten en voedingsmiddelen Frankrijk België en Luxemburg Nederland Duitsland Italië Verenigd Koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Zweden Finland Oostenrijk Gehele wereld Totaal EU Totaal nieteu Bron: Eurostat.

247 . Gemeenschappelijk marktenprijsbeleid a. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de WTO The CAPagreement and WTO In april is het slotakkoord ondertekend van de GATT Uruguayronde over handelsliberalisatie. Vanaf ' is de GATT vervangen door de Wereldhandelsorganisatie WTO. De afspraken over de handel in landbouwproducten behelzen verruiming van de markttoegang, verlaging van de interne steun, vermindering van de steun bij export, alsmede regels en normen op veterinair en fytosanitair gebied. Deze afspraken moeten tussen en worden geïmplementeerd. De markttoegang wordt vergroot door omzetting van invoerbelemmeringen in vaste tarieven, opeenvolgende tariefsverlagingen (gemiddeld %) en toenemende minimumeisen voor de markttoegang (van % % van de interne consumptie). De tariefsverlaging van gevoelige producten kan % beperkt blijven. De beperking van de interne steun betreft verlaging met % van de zogenaamde AMS (Aggregate Measure of Support). Diverse maatregelen zijn vrijgesteld van steunreductie. In de groene box zijn maatregelen geplaatst die niet of nauwelijks handelsverstorend werken. Deze uitgaven hoeven daarom niet te worden verminderd. In de blauwe box zijn maatregelen geplaatst die niet geheel voldoen aan de eisen voor de groene box, maar toch van reductie zijn vrijgesteld, zoals de dier en hectarepremies in het EUlandbouwbeleid. De reductieverplichting geldt alleen voor de (productgebonden) steunmaatregelen in de gele box. De exportsteun wordt langs twee lijnen verminderd: met % wat betreft de uitgaven aan subsidies, en met % wat betreft het gesubsidieerde exportvolume. Bij deze vermindering is onderscheid gemaakt tussen productgroepen, waaronder: tarwe en bloem; voergranen; suiker; boter en olie; magere melkpoeder; kaas; andere melkproducten. Anders dan bij de tariefsverlaging kan tussen deze productgroepen geen uitwisseling (aggregatie) plaatsvinden. b. Gemeenschappelijke marktordeningen voor akkerbouwproducten Common Market Organisation for arable products In /' is in het kader van de hervorming van het EU landbouwbeleid een regeling van kracht geworden waarbij de prijzen in drie jaar worden verlaagd en als compensatie hatoeslagen worden gegeven. Deze regeling geldt voor granen (w.o. ook snijmaïs), oliezaden, peulvruchten en lijnzaad (niet van vezelvlas). Met betrekking de toeslagen wordt onderscheid gemaakt tussen grote en kleine producenten, waarbij de grens tussen deze twee groepen in Nederland in de kleigebieden ligt op, ha van de genoemde gewassen en elders op, ha. Grote producenten komen alleen voor de toeslagen in aanmerking wanneer zij het van toepassing zijnde percentage van het areaal waarvoor hasteun wordt aangevraagd braakleggen. Het basispercentage is vastgesteld op procent. Aanvraag Oppervlakten seizoen / Producenten die subsidie (inkomenssteun) aanvragen voor bepaalde akkerbouwgewassen, krijgen vanaf het jaar te maken met enkele wijzigingen, waaronder: Het onderscheid tussen algemene (grote producenten) en vereenvoudigde (kleine producenten) regeling is vervallen, behalve in verband met de verplichte braakregeling. Alle producenten krijgen hetzelfde aanvraagformulier. Het onderscheid tussen grote en kleine producenten blijft wel bestaan: een producent die subsidie aanvraagt voor een oppervlakte die groter is dan die nodig om ton te produceren, heeft een braakverplichting van tien procent. Een producent die voor een kleinere oppervlakte subsidie aanvraagt, heeft die verplichting niet. Vanaf hebben alle producenten de mogelijkheid om gesubsidieerd akkerland vrijwillig uit productie te nemen. Vrijwillige braak is mogelijk % van de steunwaardige oppervlakte. Omdat de mogelijkheden met betrekking braak zijn verruimd, is de zogeheten verlaagde braak verdwenen. Producenten die in het kader van de Beschikking ter zake van het uit productie nemen van bouwland verplichtingen waren aangegaan, hadden onder bepaalde voorwaarden de mogelijkheid om na beëindiging van deze verplichtingen, de braak voort te zetten onder de Regeling EGsteunverlening akkerbouwgewassen. Deze groep producenten kreeg de verlaagde braakvergoeding en komt nu voor de gewone braakvergoeding in aanmerking. Het subsidiebedrag van oliehoudende zaden en lijnzaad wordt verlaagd en uiteindelijk in / gelijk aan het subsidiebedrag voor granen, nml. Euro (= fl.,) per ha. Voor mais geldt vanaf / een aparte opbrengst voor zowel Regio I als II, en aparte basisarealen. Voor alle overige gewassen (anders dan mais) zijn er vanaf / voor zowel Regio I als II, twee aparte basisarealen In Regio I kan voor max., ha ( ton :, t/ha) een bijdrage worden aangevraagd. In Regio II kan voor max., ha ( ton;, t/ha) een bijdrage worden aangevraagd. De subsidieverlening op grond van de Regeling EG steunverlening akkerbouwgewassen voor gronden waarop maïs wordt geteeld, kent voortaan een aanvullende milieuvoorwaarde, de zogeheten crosscompliance maatregel. Deze maatregel houdt in dat op deze gronden chemische onkruidbestrijding niet is toegestaan in de periode vanaf april en met juli. Chemische onkruidbestrijding met maximaal kg werkzame stof is wel toegestaan als in de periode vanaf de inzaai en met juli ten minste één maal het onkruid mechanisch bestreden wordt. Telers van non food/non feedgewassen hebben vanaf oktober te maken met één productschap, het Hoofdproductschap Akkerbouw (HPA). Dit betekent dat de eerste verwerker of inzamelaar waarmee de teler een contract heeft gesloten (of sluit) dit contract indient bij het HPA en daar ook de zekerheid stelt. Alle deelnemers aan de Aanvraag oppervlakten krijgen vanaf een op hun bedrijf toegespitste bedrijfskaart. Op deze kleurenkaart is de topografische oppervlakte in de percelen afgedrukt. De dusver gebruikte topografische kaart wordt vanaf niet meer gebruikt. Subsidies (gld) Akkerbouwgewas Subsidie per hectare in productieregio Subsidie per hectare in productieregio Mais,, Overige granen,, Oliehoudende zaden,, Eiwithoudende gewasen,, Lijnzaad van ander vlas dan vezelvlas,, Braak (verplicht en vrijwillig),, N.B. Voor mais wordt voor beide regio's uitgegaan van een rendement van, ton per hectare, voor alle overige gewassen, incl. braak, van, t/ha in Regio I en, t/ha in Regio II.

248 Granen (zie ook tabel a) Het verkoopseizoen loopt van juli juni. De graanmarkt wordt gereguleerd door middel van een regeling voor het handelsverkeer en een interventiemechanisme. De interventieprijs vormt de basis van de ondersteuning van het prijsniveau op de Europese markt Per juli is het systeem van variabele invoerheffingen vervangen door vaste tarieven (zie a). De (vaste) tarieven kunnen worden verhoogd indien de wereldmarktprijzen zeer laag zijn. In een bilateraal akkoord met de VS is afgesproken dat de tarieven geen aanleiding mogen zijn een verhoging van de EGbescherming. De maximale invoerprijs (= wereldmarktprijs + vaste tarief) is % van de interventieprijs. Exportrestituties kunnen worden verleend bij export naar derde landen, teneinde het verschil tussen de EGmarktprijs en de wereldmarktprijs te overbruggen. De restituties kunnen worden gevarieerd naar bestemming. In het GATTakkoord is afgesproken om de exportsteun, zowel in termen van budget als volume, te verminderen. Zetmeelaardappelen Voor aardappelen bestemd voor de zetmeelfabricage is een minimumprijs vastgesteld. Deze minimumprijs is bedoeld om de teler een prijsgarantie te geven en te voorkomen dat de aardappelzetmeelindustrie goedkoper over haar grondstof kan beschikken dan de graanzetmeelindustrie, die door het graanbeleid geconfronteerd wordt met gegarandeerde prijzen. De aardappelzetmeelindustrie ontvangt een zogenaamde evenwichtspremie, mits de minimumprijs is betaald. Voor zetmeel geldt een stelsel van verwerkingsrestituties. Voor zetmeelaardappelen is in het kader van de hervorming van het landbouwbeleid ter compensatie eveneens een stelsel van toeslagen ingevoerd. Hieraan is geen braaklegverplichting verbonden. De productie van aardappelzetmeel kent nationale contingenten. Het contingent voor Nederland bedraagt circa ton zetmeel. Suiker (zie ook tabel b) De grondslagen voor de ordening van de suikermarkt hebben o.m. betrekking op het prijsniveau en de beperking van de productie middels een quotumstelsel. Voorzien is in een richtprijs voor witte suiker, en een interventieprijs voor witte en ruwe suiker. Voorts geldt voor suikerbieten een basis en een minimum prijs. De basisprijs voor suikerbieten is een onderdeel van de interventieprijs. De invoer uit derde landen wordt belast met een vast invoerrecht, dat voor suiker en melasse eventueel verhoogd kan worden met een aanvullend recht. Bij uitvoer naar derde landen kunnen op witte en ruwe suiker alsmede op verwerkte producten restituties worden verleend. De zogenaamde quoteringsregeling kan voor Nederland als volgt worden samengevat: a. Het basisquotum (Aquotum) ad. ton witte suiker kan jaarlijks rechtstreeks op de gemeenschappelijke markt worden afgezet. b. Boven het basisquotum is een extra quotum (Bquotum) vastgesteld van. ton. Deze hoeveelheid kan eveneens op de gemeenschappelijke markt worden afgezet. c. De hoeveelheid suiker geproduceerd boven het maximumquotum (A + B), aangeduid als Csuiker, moet buiten de EG tegen wereldmarktprijs worden afgezet. d. De lasten om de overschotten te ruimen worden door de telers en suikerindustrie door middel van productieheffingen opgebracht. De productieheffing op A/B suiker bedraagt maximaal %. Indien noodzakelijk kan over de B suiker nog een productieheffing van /% worden opgelegd. Is ook deze productieheffing ontoereikend dan kan over de ale productieheffingen nog een extraheffing worden opgelegd. Evenals de suikerproductie is ook de bietenproductie verdeeld in A, B en Cquota. De minimumprijzen voor A en Bbieten bedragen respectievelijk en,% van de basisprijs. Bij het contracteren van de suikerbieten kunnen de suikerondernemingen kiezen voor een regeling waarbij voor elke teler afzonderlijk onderscheid wordt gemaakt tussen te leveren A, B en Cbieten (contractenstelsel) of voor het zogenaamde mengprijssysteem waarbij geen onderscheid wordt gemaakt en waarbij de telers de gemiddelde via de suikerregeling gerealiseerde prijs ontvangen. In Nederland is t/m / het mengprijssysteem toegepast en inde jaren / t/m /' het contractenstelsel. Vanaf het oogstjaar /' is het mengprijssysteem weer ingevoerd. Vanaf het verkoopseizoen /' is in Nederland een suikerquotering per individuele teler ingesteld (het zgn. bewaakte mengprijssysteem). Kool en raapzaad, zonnebloemzaad, sojabonen en vlas anders dan vezelvlas (olievlas) Voor oliehoudende zaden, alsmede voor olie en schroot heeft de EEG in één van de meest vrije invoerregelingen vastgesteld.bij invoer van deze producten bestaat geen kwantitatieve beperking;er worden alleen douanerechten toegepast, die gelijk zijn aan % voor zaad, schroot en perskoeken, en tussen,% en % voor olie, afhankelijk van de staat (ruw of geraffineerd), de bestemming (menselijke voeding of industrie) en herkomstland (APSlanden, ACS.landen, enz.). Gedroogde voedergewassen (zie ook tabel c) Voor deze groep eiwithoudende grondstoffen, waaronder begrepen lucerne, gras, vlinderbloemigen en dergelijke, ism.i.v. april een steunsysteem van kracht waarbij een vast steunbedrag van, euro/ ton kunstmatig gedroogd product wordt betaald. Voor zongedroogd product is dit bedrag, euro/ton. Er is een maximaal gegarandeerde hoeveelheid (MGH) ingesteld van ton voor kunstmatig gedroogd product en een voor Nederland nationale gegarandeerde hoeveelheid NGH van ton. Bij overschrijding van het MGH %, worden alle lidstaten met hetzelfde % gekort. Boven een overschrijding van % wordt de steun additioneel verlaagd in uitsluitend die lidstaten die hun NGH hebben overschreden. Zaaizaden (zie ook tabel c) Om de producenten van zaaizaad van onder meer grassen, vlinderbloemigen en lijnzaad een billijke prijs te kunnen garanderen wordt jaarlijks voor een deel van de productiekosten compensatie gegeven door het verlenen van een steunbedrag per kg zaad. De hoogte van de steunbedragen voor grassen en vlinderbloemigen varieert al naar gelang van de soort.

249 c. Gemeenschappelijke marktordeningen voor verse en verwerkte groenten en fruit Common Market Organisation for fresh and processed vegetables and fruit Op januari zijn voor verse en verwerkte groenten en fruit nieuwe gemeenschappelijke marktordeningen in werking getreden (respectievelijk verordening / en /). Hierna volgt een samenvatting van de desbetreffende brochure van het Productschap Tuinbouw. Verse groenten en fruit Kwaliteitsnormen Voor gemeenschappelijke kwaliteitsnormen wordt de basis gevormd door de bestaande VN/ECE (^Economische Commissie voor Europa)normen. Via de procedure van het beheerscomité worden de normen vastgesteld. De normen gelden in principe in alle handelsstadia. Uitzonderingen zijn mogelijk (bijvoorbeeld directe verkoop van de teler aan de consument, leveringen aan pakstations). Er zijn kwaliteitsnormen voor de volgende verse producten: Groenten: artisjokken, asperges, aubergines, andijvie en krulandijvie, bleekselderij, bloemkool, courgettes, doperwten, knoflook, komkommers, paprika's, prei, sla, sluitkool, snij en slabonen, spinazie, spruiten, tomaten, uien, witlof en wortelen. Fruit: aardbeien, abrikozen, advocaten, appelen en peren, citrusvruchten, tafelduiven, kersen, kiwi's, meloenen, perziken, pruimen, watermeloenen, noten in de dop, amandelen in de dop, hazelnoten in de dop. Telersverenigingen (T.V.) Een Telersvereniging (T.V.) is een door de telers opgericht rechtspersoon. Voor de volgende productgroepen zijn T.V.en mogelijk: groenten en fruit (universeel), fruit, groenten, producten bestemd voor verwerking, citrusfruit, noten, champignons. T.V.en kunnen worden erkend door de lidstaten (in Nederland is dat het Productschap voor Tuinbouw). Een T.V. zorgt ervoor dat de productie en kwaliteit worden afgestemd op de vraag, dat het aanbod van de leden geconcentreerd in de handel komt, dat de productiekosten omlaag gaan en dat de productieprijzen worden gereguleerd, dat de landbouwpraktijk, de productietechnieken en het afvalbeheer milieuvriendelijk zijn, de kwaliteit van water, bodem en landschap wordt beschermd en de biodiversiteit wordt behouden en bevorderd, dat het aanbod van de leden geconcentreerd in de handel komt. Actiefonds T.V.en nieuwe stijl kunnen financiële EUsteun krijgen als zij een actiefonds hebben dat gevormd is uit effectieve financiële bijdragen van de leden. De EUbijdrage is gemaximaliseerd een percentage van de afgezette hoeveelheid of omzet. Ook de effectieve bijdragen van de telers moeten gerelateerd zijn aan de omzet of hoeveelheid daadwerkelijk verkochte producten. Het actiefonds is bestemd voor financiering van een operationeel programma. Het operationele programma moet onder meer betrekking hebben op: het product (bijvoorbeeld verbetering van de kwaliteit, verhoging van de handelswaarde, ontwikkeling van een milieuvriendelijke en biologische productiekolom, beperking van uit de markt genomen hoeveelheden; de leden (maatregelen voor milieuvriendelijke technieken bij teelt en bij beheer van gebruikt materiaal) en financiële plannen (plannen voor het toezicht op naleving van de kwaliteitsnormen, van fytosanitaire voorschriften en van maximum residugehaltes). financiering van uit de markt genomen producten. Als het operationele programma is goedgekeurd mag de T.V. uit het fonds: interventievergoedingen betalen voor producten waarvoor geen volledige communautaire vergoeding (zie hierna) bestaat; een toeslag geven boven op de EUinterventievergoeding. Deze toeslag is wel aan een maximum gebonden. Vanaf het moment dat het programma is goedgekeurd mag in het eerste jaar maximaal % van het fonds voor de interventievergoeding bestemd worden. Vanaf het zesde jaar bedraagt dit nog slechts % (Afbraakritme %, %, %, %, % en %). De EUbijdrage aan het fonds is in principe gelijk aan de bijdrage van de leden aan het fonds (/). De EUbijdrage kan ook % zijn. In dit geval moet een operationeel programma geheel of voor een deel ingediend zijn: door T.V.en die in verschillende lidstaten werkzaam zijn en grensoverschrijdende maatregelen nemen of, door T.V.en voor maatregelen die in S.O. (sectorale organisaties en overeenkomsten)verband worden uitgevoerd. De maximale EUbijdrage aan het fonds bedraagt % van de waarde van de verhandelde productie van iedere T.V. De ale EUsteun mag niet meer bedragen dan % van de ale omzet van alle EU T.V.en te zamen. Vanaf worden de percentages % en % verhoogd,% respectievelijk,%. Er is een voorschotregeling. Deze is beperkt % om een overschrijding van de maximale bijdrage te voorkomen. De betaling van het eventueel resterende gedeelte vindt pas plaats nadat alle steunaanvragen bekend zijn. Na toestemming van de EU kan een lidstaat aan een T.V. in zwak georganiseerde gebieden nationaal financiële steun toekennen. Deze steun mag maximaal gelijk zijn aan de helft van de telersbijdragen. Deze steun komt boven op het actiefonds. De EU kan de nationale bijdrage vergoeden. Dit, op voorwaarde dat de afzet van groenten en fruit via een T.V. minder dan % van de nationale producten bedraagt en die productie minimaal % van de nationale landbouwproductie uitmaakt. Voor producten, die langdurige concurrentie problemen ondervinden en waarvoor de G.M.O. ontoereikend of ongeschikt is, kunnen specifieke maatregelen worden vastgesteld. Het gaat om producten die uit economisch of milieuoogpunt of plaatselijk dan wel regionaal zeer belangrijk zijn. Representatieve T.V.en of groeperingen daarvan kunnen de lidstaat verzoeken enkele voorschriften van hun statuten en besluiten ook toe te laten passen op telers uit hun economische regio die geen lid zijn.

250 Sectorale organisaties en overeenkomsten (S.O.) De Gemeenschappelijke marktordening omschrijft sectorale organisaties als brancheorganisaties. Een erkende sectorale organisatie (S.O.) is een rechtspersoon die bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende beroepsgroepen die betrokken zijn bij de productie en/of de verwerking en/of de verhandeling van groenten en fruitproducten. is opgericht op initiatief van alle of een deel van de aangesloten verenigingen of groeperingen daarvan. rekening houdend met de consumentenbelangen, zich in bepaalde EUregio's bezighoudt met werkzaamheden zoals: verbetering van kennis en doorzichtigheid van de productie en de markt, middels marktonderzoek of studies betere coördinatie van de afzet, opstellen van standaardcontracten, verenigbaar met EUwetgeving, verhogen handelswaarde van groenten en fruit, het zoeken naar methoden voor het verminderen van gewasbeschermingsmiddelen en andere productiemiddelen die kwaliteit van het product en behoud van bodem en water garanderen, ontwikkelen en beschermen van de biologische landbouw, oorsprongsbenamingen, kwaliteitslabels en geografische aanduidingen, bevorderen van geïntegreerde teelt of andere milieuvriendelijke teeltmethoden. Net als bij T.V.en kunnen regels die door S.O. 's zijn vastgesteld ook van toepassing worden verklaard op nietleden. Interventieregeling T.V.en of groeperingen daarvan bepalen zelf hoeveel, wanneer en welke producten in de interventie mogen. Begrippen als basis en aankoopprijzen alsmede preinterventie komen te vervallen. Hieronder volgt een overzicht van de interventieproducten die de EU volledig vergoedt. De erkende T.Ven of hun groepering betalen de vergoeding uit. Nietleden kunnen in hun regio dezelfde interventieproducten bij de (groepering van) T.Ven aanbieden. De communautaire vergoeding zal echter % lager zijn. Overzicht communautaire (ophoud) vergoeding, ecu resp. euro/ kg Verkoopseizoen / / / / / Vanaf Bloemkool Tomaten Appelen Druiven Abrikozen Nectarines Perziken Peren Aubergines Meloenen Watermeloenen Sinaasappelen Mandarijnen Clementines Satsuma's Citroenen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Maximaal mag van de ter verkoop aangeboden producten, m.u.v. citrusfruit, in het e jaar slechts % in de interventie gaan. Dit wordt geleidelijk verlaagd % vanaf het e jaar. Voor appelen en peren is dat dan Vz% (Afbraakritme %, %, %, %, % en % respectievelijk '/%). Voor citrusfruit geldt voor het e jaar slechts % en % vanaf het e jaar (Afbraakritme %, %, %, %, % en %). Voor (watermeloenen bedraagt het maximale interventiepercentage vanaf het seizoen / %. Interventie producten mogen alleen als volgt nog worden afgezet: Voor alle producten: gratis uitdelen aan liefdadigheidsinstellingen en aan mensen die van de nationale financiële bijstand moeten leven; boven het normale gebruik gratis uitdelen aan strafinrichtingen, vakantiekolonies, ziekenhuizen en bejaardentehuizen; via charitatieve instellingen gratis uitdelen aan behoeftigen in derde landen; en als vervangend: gebruik voor andere voedingsdoeleinden; gebruik voor (de) veevoeder(industrie). Voor fruit: gratis fruit uitdelen aan kinderen op school, buiten de verstrekte maaltijden. De T.V.en bepalen de bestemming. De normale afzet van de betrokken producten mag hierdoor niet in het gedrang komen. In sommige gevallen kan voor onderstaande producten ook een andere bestemming gegeven worden: appelen, peren, perziken, nectarines en bloedperziken bestemd voor verwerking alcohol van. Interventieproducten mogen ook compost verwerkt worden of worden bestemd voor toegestane biologische afbraakprocessen. Dit alleen als de bovengenoemde bestemmingen niet mogelijk zijn. Handelsverkeer met derde landen Het derdelandenbeleid is ongewijzigd en gebaseerd op de GATTovereenkomst van. Het beleid wordt uitgevoerd met behulp van in en uitvoercertificaten, entreeprijzen (zie hierna), vrijwaringsmaatregelen (dit kan een beperking of verbieden van de in en uitvoer inhouden of het opleggen van een aanvullend recht), tariefcontingenten en uitvoerrestituties. Bij producten met een entreeprijs wordt naast het algemene invoerrecht een specifiek invoerrecht opgelegd als de invoerprijs onder de entreeprijs ligt. Producten met entreeprijzen zijn: artisjokken (november t/m juni), courgettes, komkommers, tomaten, abrikozen (juni/juli), appelen, citroenen, clémentines (december t/m februari), kersen ( mei t/m augustus), mandarijnen e.d. (december t/m februari), peren (juli t/m april), perziken ( juni t/m september), pruimen ( juni t/m september), sinaasappelen (december t/m mei), tafeldruiven ( juli t/m november).

251 Verwerkte groenten en fruit Steunregeling Verwerkers die contracten afsluiten met telers of T.Ven voor de levering van de basisproducten en daarvoor een door de EU vastgestelde minimumprijs moeten betalen, krijgen van de EU een financiële vergoeding (verwerkingssteun). Deze vergoeding is in principe gelijk aan het verschil van de prijzen van het basisproduct in de Gemeenschap en derde landen. Leden van de T.V. moeten hun ale productie van de basisproducten afzetten via deze T.V. Verwerkers die met een T.V. contracten hebben afgesloten krijgen verwerkingssteun voor de gehele aangekochte hoeveelheid. De volgende producten komen voor EUsteun in aanmerking: Bevroren tomaten, tomatenvlokken, gedroogde vijgen, gedroogde pruimen verkregen uit gedroogde "Prunes d'ente", (on)gepelde tomaten, crush of pizzasaus e.a., tomatensap, tomatenconcentraat, Williams en Rochaperen op sap, perziken of sap, tomatensap. Gedurende een overgangsperiode van jaar mogen verwerkers nog contracten afsluiten met individuele telers. Het eerste jaar komt slechts % van de ale hoeveelheid in aanmerking voor verwerkingssteun % in het ' jaar (Afbraakritme %, %, %, %, %). Vanaf het ff jaar kunnen geen contracten meer gesloten worden met individuele telers. Voor tomaten geldt voor de EUsteun een productiedrempel van ton vers product. Periodiek wordt een verdeling gemaakt van de productiedrempel per producerende lidstaat (Griekenland, Frankrijk, Italië, Portugal en Spanje). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen tomatenconcentraat, gepelde tomaten en overige tomatenproducten. Voor perziken en peren zijn garantiedrempels vastgesteld zonder onderverdeling. Deze drempels bedragen voor perziken ton voor peren ton. Wanneer de drempels worden overschreden wordt de steun het jaar daarop verminderd. Voor krenten en Sultanine en moscatelrozijnen wordt de steun per hectare vastgesteld. Krenten, sultaninerozijnen en gedroogde vijgen mogen in de laatste maanden van het verkoopseizoen ter interventie worden aangeboden. De maximale hoeveelheid voor interventie voor krenten en sultaninerozijnen bedraagt ton. Voor gedroogde vijgen geldt geen maximum. Voor producten die door langdurige concurrentie problemen ondervinden en waarvoor de Gemeenschappelijke marktordening ontoereikend of ongeschikt is, kunnen specifieke maatregelen worden genomen. Het gaat om producten die uit economisch of milieuoogpunt, dan wel plaatselijk of regionaal van groot belang zijn. De extra maatregelen moeten dan met name betrekking hebben op: kwaliteit basisproduct afstemmen op de behoefte van de verwerkende industrie; ontwikkelen van nieuwe technieken voor verbetering van de kwaliteit en verlaging van de productiekosten: ontwikkeling van nieuwe producten voor verwerking; economische studies en marktonderzoeken. Voor asperges die bestemd zijn voor verwerking wordt in het kader van deze regeling een hasteun verleend. De steun bedraagt ecu/ha en is gemaximaliseerd ha. Handelsverkeer met derde landen Het derdelandenbeleid is ongewijzigd en gebaseerd op de GATTovereenkomst van. Het EUbeleid wordt uitgevoerd met behulp van: In en uitvoercertificaten; Uitvoerrestituties; Vrijwaringsmaatregelen (beperken c.q. verbieden van inof uitvoer); Tariefcontingenten; Minimuminvoerprijzen: het jaar minimuminvoerprijzen en compenserende heffingen voor de volgende producten: rozijnen en krenten; (zure)kersen: bevroren met of zonder toegevoegde suiker; (zure)kersen: voorlopig verduurzaamd, ongeschikt voor directe consumptie; (zure)kersen: verduurzaamd met of zonder toegevoegde suiker of alcohol. d. Gemeenschappelijke marktordening voor de sierteelt Common Market Organisation for omamental production De regeling voor sierteeltproducten betreft de producten van hoofdstuk van het gemeenschappelijk douanetarief en omvat slechts een stelsel van kwaliteitsnormen en een regeling van het handelsverkeer. Kwaliteitsnormen Deze hebben betrekking op: a. bloembollen, knollen en wortelstokken (in rusttoestand) binnen de Unie in het handelsverkeer het stadium van de detailhandel en bij import uit en export naar derde landen. De normen omvatten minimumkwaliteitseisen (geen klasseindeling), een sortering naar grootte op basis van minimummaat en/of grootteklasse, presentatie en aanduidingsvoorschriften. b. verse snijbloemen en vers snijgroen in het groothandelsstadium binnen de Gemeenschap, bij invoer in de Unie en uitvoer naar derde landen. Ten aanzien van kwaliteitseisen voor snijbloemen wordt onderscheid gemaakt in klasse I en II; daarnaast bestaat binnen klasse I nog de mogelijkheid te onderscheiden naar benaming "Extra" en I. Handelsverkeer a. Binnen de Unie Binnen de Unie is dé handel in sierteeltproducten geheel geliberaliseerd. b. Met derde landen De invoer van siergewassen uit derde landen is geliberaliseerd. Sedert juli geldt het gemeenschappelijk douanetarief en is een heffing, anders dan het douanetarief, verboden. In het kader van de toetreding van Spanje en Portugal de EU zijn met een aantal landen rond de Middellandse Zee akkoorden afgesloten. Voor rozen en anjers is daarbij bepaald dat indien deze producten worden ingevoerd tegen een prijs die lager is dan % van de EUproducentenprijs het normale EUdouanetarief van % of %zat worden toegepast. Enkele landen, waaronder belangrijke producenten als Colombia en Kenia, zijn vrijgesteld van betaling van het invoerrecht.

252 e. Gemeenschappelijke marktordeningen voor veehouderijproducten Common Market Organisation for livestock products Melk en zuivelproducten (zie ook tabellen a en b) In het kader van de gemeenschappelijke marktordening voor melk en zuivelproducten wordt naast een systeem van invoerrechten en restituties in het handelsverkeer met derde landen, jaarlijks voorzien in: Een gemeenschappelijke richtprijs voor melk met,% vet; Interventieprijzen voor boter en mager melkpoeder; Toeslagen ter ondersteuning van de prijzen van vloeibare ondermelk en mager melkpoeder voor veevoederdoeleinden en caseïne; Toeslagen voor afzet van boter aan bakkerijen en ijsfabrieken. Ook is voorzien in subsidieregelingen voor de schoolmelkvoorziening en voor de verkoop van boter aan sociale instellingen en aan personen die sociale bijstand genieten. Daarnaast kan een bepaald kwantum boter uit de markt of de interventievoorraad tegen verlaagde prijs aan de consument beschikbaar worden gesteld, (keukenboter) Ter verbetering van het evenwicht op de zuivelmarkt werd met ingang van het melkprijsjaar /' een heffing opgelegd op elke liter melk die boven een bepaalde referentiehoeveelheid wordt geproduceerd. Het bedrag van deze zogenaamde superheffing is % van de richtprijs. Als gevolg van het GATTakkoord zijn er hoeveelheids en budgetbeperkingen van de exportsteun ingevoerd. Als gevolg van de besluiten over Agenda zullen de interventieprijzen voor boter en poeder vanaf in aal met % verlaagd worden, in drie jaarlijkse stappen van %. Melkveehouders zullen gedeeltelijk voor de prijsverlagingen gecompenseerd worden in de vorm van een premie per ton quotum, die oploopt van, euroaon in naar, euro/ton in en, euro/ton in de volgende jaren. Daarnaast krijgen de lidstaten vanaf een zgn. nationale 'enveloppe', die naar eigen inzicht mag worden verdeeld. Het quotasysteem blijft voorlopig bestaan, met een evaluatie in. Het melkquotum wordt tussen en met in aal,% verruimd. Een specifieke quotumverruiming gaat in vanaf en komt toe aan Griekenland, Spanje, Ierland, Italië en Noordlerland. Daarnaast zal het quotum in alle lidstaten vanaf in drie jaarlijkse stappen met,% worden verruimd. Rund en kalfsvlees (zie ook tabel a) De marktordening voor rundvlees kent de volgende instrumenten: invoertarieven, exportrestituties, interventies en premies. In zijn de premies in de rundersector verhoogd om de verlaging van de interventieprijs met % te compenseren. Daarbij ging het om twee soorten premies, de zoogkoeienpremie en de stierenpremie. In is een verwerkingspremie voor nuchtere kalveren ingesteld. Voor landen die de verwerkingspremie niet wilden toepassen werd de vervroegde slachtpremie ingevoerd. Bij deze regeling, bedoeld voor de kalfsvleessector, wordt een premie gegeven op het slachten van vleeskalveren op een gewicht dat % onder het gemiddeld slachtgewicht ligt. Beide regelingen golden eind ' en hadden doel het aanbod van rundvlees te beperken door minder kalveren beschikbaar te laten komen voor de roodvleesproductie. Zoogkoeienregeling Om in aanmerking te komen voor zoogkoeienpremie moeten alle runderen op het bedrijf voldoen aan de Identificatie & Registratie (l&r)verplichtingen, dus ook runderen waarvoor geen premie wordt aangevraagd. De premie per zoogkoe is in het jaar euro (fl.,). De aanvullende premie bedraagt euro (fl.,) bij een veebezettingsgetal lager dan, gve/ha en euro (fl.,) bij een veebezettingsgetal tussen, en, gve/ha. Premie mannelijke runderen Met ingang van verkoopseizoen is het maximum aantal van dieren waarvoor premie kon worden aangevraagd vervallen. Wel geldt nog steeds een regionaal maximum, dit is het aal aantal dieren waarvoor in Nederland premie kan worden toegekend. Bij overschrijding van dit maximum, wordt het aantal dieren dat voor premie in aanmerking komt, per producent evenredig verminderd. Ook geldt een maximum veedichtheid van gve/ha. De premie bedraagt in het jaar Euro voor stieren en Euro voor ossen. Slachtpremie Houders van rundvee kunnen per januari een premie van fl., per dier ontvangen voor geslachte runderen. De premie is een (gedeeltelijke) compensatie voor de verlaging van de interventieprijzen, zoals besloten naar aanleiding van Agenda. De premie geldt voor elk binnen de EU geslacht rund en voor elk rund dat wordt geëxporteerd naar een land buiten dit gebied. Het rund moet tenminste acht maanden oud zijn. Bovendien moet de producent aan de l&reisen voldoen. De premie wordt stapsgewijs verhoogd: euro (f,) per dier in het jaar, euro (f,) in, en euro (f,) vanaf. Gekoppeld aan de slachtpremie kan nog een aanvullend bedrag uit de zogenoemde nationale enveloppe worden verkregen. De nationale enveloppe bedraagt, miljoen euro (f, miljoen) in het jaar,, miljoen euro (f, miljoen) in, en, miljoen euro (f, miljoen) vanaf. Het bedrag per dier hangt af van het aal aantal premiabele dieren van minimaal maanden oud en zal naar verwachting ongeveer euro (f ) voor een vrouwelijk rund en euro (f ) voor een mannelijk rund zijn in, oplopend respectievelijk euro (f ) en euro (f ) vanaf. Schapenvlees (zie ook tabel a) De EGmarktordening voor schapen, in werking getreden op oktober, voorziet in een jaarlijks vast te stellen basisprijs voor geslachte schapen, vers of gekoeld, en een premieregeling voor producenten van schapenvlees. De invoer van schapenvlees is gecontingenteerd. Ter compensatie van inkomensverlies door vrijmaking van het handelsverkeer is een premiestelsel ingesteld. De hoogte van deze premie (de ooipremie) wordt bepaald door het verschil tussen de basisprijs en de gemiddelde marktprijs in de EU voor zware lammeren. Dit verschil (inkomensverlies) wordt vermenigvuldigd met een coëfficiënt, die de gemiddeld in de EU geproduceerde hoeveelheid zware lammeren per ooi aangeeft. Indien men lichte lammeren in plaats van zware lammeren produceert krijgt men slechts % van de premie. Met ingang van geldt een per producent vastgesteld maximum aan premies. De ooipremie voor het verkoopseizoen is vastgesteld op f,. Melkschapenhouders ontvangen % van deze premie, oftewel f,. In het verkoopseizoen werd een definitieve premie van respectievelijk f, en f, uitbetaald. De hoogte van de premie wordt altijd achteraf bepaald op basis van de marktprijzen. Producenten waarvan het bedrijf in een probleemgebied ligt ontvangen een toeslag op de normale premie van f,. Melkschapenhouders in een probleemgebied ontvangen een toeslag van % van dit bedrag oftewel f,. In Nederland zijn bijna. aanvragen gedaan.

253 Varkensvlees (zie ook tabel a), eieren en pluimveevlees Met ingang van juli is ook voor intensieveveehouderijproducten het GATTakkoord van kracht geworden. Vanaf die datum is de gesteunde export aan maxima gebonden qua hoeveelheid en budget. Het systeem van variabele heffingen en sluisprijzen is met ingang van die datum vervangen door vaste invoertarieven die aan een maximum zijn gebonden. Tot slot dient te worden voorzien in minimum markttoegang voor producten uit derde landen. Voor varkensvlees geldt een steunregeling voor particuliere opslag. Hiervan is in volop gebruik gemaakt om de lage prijzen op de markt te verhogen. Voor eieren en pluimveevlees is niet voorzien in een interventieregeling, maar wel in restituties.

254 . Groenekoersen Green rates In hebben enkele belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden in het agromonetaire systeem. Het SwitchOvermechanisme is per februari afgeschaft. Het resultaat hiervan was dat de groene koersen van alle LidStaten daalden (werden gedeeld door Switch Overfactor,), terwijl tegelijkertijd alle bestaande ECU bedragen (prijzen, premies, etc.) werden vermenigvuldigd met,. Per saldo bleven daardoor de bedragen in nationale valuta uitgedrukt gelijk. Als gevolg van de omschakeling naar de Euro zijn de wisselkoersen van EUlanden per januari vastgezet, waarmee schommelingen uitgesloten zijn. De Groene koersen zijn voor alle EUlidstaten afgeschaft. Voor de EUlanden die de Euro niet hebben ingevoerd werkt de Europese Commisie een compensatiesysteem uit dat de wisselkoersschommelingen moet opvangen, EU waarde ECU in 'groene valuta' ) waarde Euro nationale valuta ) ' ' ' ' ' ' ' Nederland Gulden (NLG),,,,,,, Duitsland Mark (DEM),,,,,,, België / Luxemburg Frank (BEF) Frank (LUF),,,,,,, Denemarken ) Kroon (Dkr),,,,,,, Frankrijk Frank (FRF),,,,,,, Ierland Pond (IEP),,,,,,, Italië Lire (ITL),,,,,,, Ver. Koninkrijk ) Pond (EP),,,,,,, Griekenland ) Drachme (Dra),,,,,,, Spanje Peseta (ESP),,,,,,, Portugal Escudo (PTE),,,,,,, Finland Markka (FIM),,,,, Oostenrijk Schilling (ATS),,,,, Zweden ) SwitchOverfactor ) Kroon (Skr),,,,,,, ) Vanaf geen wettig betaalmiddel meer in de aan de Euro deelnemende landen (zie voetnoot ) De Euro als rekeneenheid in Nederland van t/m alleen giraal; vanaf ook chartaal. ) De stand per aangegeven data. De wijzigingen die zich in de loop van een jaar voordeden, zijn in deze tabel niet vermeld. ) Neemt niet deel aan de Euro. Een koerswijziging kan vrijwel elke dag voorkomen. ) De SwitchOverfactor is per februari afgeschaft.,. Euro De Euro is de munteenheid van de aan de euro deelnemende EUlidstaten. De nietdeelnemende staten zijn: Denemarken, Verenigd Koninkrijk, Griekenland en Zweden. Vanaf zijn de nationale valuta's van de Eurolanden geen wettig betaalmiddel meer. De overgangsperiode loopt van en met. Rekeneenheden van het Nederlandse geldstelsel g u I d e n : uiterlijk, vermoedelijk euro : gedurende overgangsperiode alleen giraal vanaf chartaal en giraal Omwisseling chartale gulden in euro bij bankwezen gratis vanaf met kosten bij De Nederlandse Bank.munten gratis. bankbiljetten gratis.

255 . UitgavenEuropeesOriëntatieenGarantiefonds voordelandbouw Payments of the European Agricultural Garantee and Guidance Fund (EAGGF) ) ) min ECU Totale brutouitgaven ) w.v. afd. Oriëntatie ) afd. Garantie ) w.o. verwante uitgaven en inkomenssteun begeleidende maatregelen andere landbouwuitgaven * Marktordeningen (afd. garantie) w.v. akkerbouwgewassen ) granen ) zuivel ) oliën en vetten ) olijfolie suiker ) rundvlees schapen en geitenvlees varkensvlees varkensvlees, eieren en slachtpluimvee groenten en fruit ) wijn tabak overige sectoren Bron: N.B.: ) ) ) ) ) ) ) ) Financiële Verslagen EOGFL/EG Commissie: De toestand van de landbouw in de Europese Unie. M.i.V. EG: landen. M.i.v. EU: landen. Begroting (voorlopige cijfers). Voorontwerpbegroting. In het kader van goedkeuring rekening(en) van voorafgaande jaren is het aal van: verminderd met, miljoen ECU; verminderd met, miljoen ECU; T/m inclusief % van het begrotingsbedrag voor braaklegging van landbouwgrond. Exclusief betalingen ingevolge Verordening EEG nr. / (visserij). Deze post omvat de kredieten voor granen, oliehoudende zaden, erwten, tuin/veldbonen en de braaklegging van landbouwgronden. Excl. rijst; granen m.i.v. onder "akkerbouwgewassen". Na aftrek opbrengst melkheffing. M.i.v. onder "akkerbouwgewassen". Zonder aftrek medeverantwoordelijkheidsheffing. Steun voor peulvruchten m.i.v. onder "overige sectoren".

256 . Diversegegevens. Landbouwcoöperatie a. Marktaandeel van land en tuinbouwcoöperaties in aanvoer, afzet e.d. ) Market share of agricultural cooperations sectoren maatstaf % * Krediet aan land en tuinbouw verstrekt bankkrediet Toeleverend Aan en verkoop Compost voor champignons veevoederomzet kunstmestomzet gewasbeschermingsomzet compostvoorziening Verwerking Zuivelproducten Vee en vleeswaren Suiker Consumptieaardappelenproducten Fabrieksaardappelen Pluimvee Eieren w.v. eiproducten melkaanvoer a/d fabrieken boterproductie kaasproductie melkpoederproductie gecondenseerde melkproductie weipoederproductie consumptiemelkafzet (incl. room) geslachte varkens geslachte runderen verwerkte suikerbieten productie consumptieaardappelproducten vermalen aardappelen geslacht pluimvee aanvoer eieren productie eierproducten " ** Afzet Groenten en fruit Bloembollen Bloemen en planten Champignons Poot en consumptieaardappelen Uien Eieren Pluimvee Wol afzet groenten afzet fruit afzet bloembollen afzet bloemen afzet planten afzet tuinplanten afzet champignons afzet pootaardappelen afzet consumptieaardappelen afzet uien afzet eieren afzet pluimvee wolafzet " " Dienstverlenende coöperaties Accountantsbureaus Grasdrogerijen Bed rijfsverzorging Werktuigen hoofdberoepsbedrijven gedroogd product hoofdberoepsbedrijven verricht loonwerk Bron: Nationale Coöperatieve Raad voor land en tuinbouw. ) Gebaseerd op het boekjaar (bijv.: = igge/ct). " = schatting

257 . Mengvoederindustrie a. Mengvoederbedrijven en productie naar productieomvang Compound feed factories and production, by size of production Jaar ) productie (x ton) <= > > aal aantal bedrijven ) n B S w.v. particulier coöperatief productie I [x ton) igse/w * * w.v. particulier coöperatief Bron: Productschap Diervoeder (voorheen Productschap voor Veevoeder), mengvoederenquête. ) Vóór gegevens per seizoen (julijuni). ) m.i.v. zijn de zgn. "zelfmengers" inbegrepen. Vanaf aantal ondernemingen; daarvoor aantal vestigingen. b. Mengvoederproductie naar voedersoort Production of the compound feed industry by kind of feed rund var pluim div. aal vee kens vee voevoeder voeder voeder ders rund var pluim div. vee kens vee voevoeder voeder voeder ders aal Bedrijfsvorm x ton. particulier. coöperatief Totaal Bron: Productschap Diervoeder (voorheen Productschap voor Veevoeder). N.B.: Rundveevoeder: exclusief kunstmelkpoeder. Varkensvoeder: exclusief kunstmatige zeugenmelk. Pluimveevoeder: hardvoer en andere voeders. Diverse voeders: w.o. voor paarden, schapen en geiten, honden en katten, konijnen, duiven enz.

258 c. Productie van mengvoeder naar voedersoort en van kunstmelk voor kalveren in de EU Compound feed production according to kind of feed and milkreplacer production for calves, EC * * ' (XX) ton Rundveevoeder België Denemarken Duitsland ) Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland) Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) Kunstmelkvoeder België Denemarken Duitsland ) Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland ) Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) Varkensvoeder België Denemarken Duitsland ) Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland ) Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) Pluimveevoeder België Denemarken Duitsland ) Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland) Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) zie volgende pagina

259 c. Productie van mengvoeder naar voedersoort en van kunstmelk voor kalveren in de EU (slot) Compound feed production according to kind of feed and milkreplacer production for calves, EC * * * tor l Diverse voeders België Denemarken Duitsland ) Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland ) Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) Totaal België Denemarken Duitsland ) Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Nederland ) Oostenrijk Portugal Finland Zweden Ver. Koninkrijk EU ) Bron: FEFAC. ) Tot excl. voormalig DDR. ) T/m boekjaren (juli t/m juni). Vanaf kalenderjaarcijfers. ) Luxemburg niet inbegrepen. M.i.v. incl. Spanje en Portugal. M.i.v. incl. voormalig DDR. M.i.v. incl. Griekenland. M.i.v. incl. Finland, Oostenrijk en Zweden

260 . Landbouwonderwijs. Leerlingen landbouwscholen en cursussen Pupils of agricultural schools I II I II I II I II Voltijdonderwijs Universiteit w.o. lejaars Hogere scholen ) w.v. afd. landbouw afd. levensm. technologie afd. tuinbouw afd. bosbouw en cult.techn. afd. bos en natuurbeheer afd. land, water en milieubeh afd. agr. bedrijfskunde afd. tuin en landsch.inr. afd. landb. lab. ond. afd. milieukunde afd. int. agr. handel afd. diermanagement afd. agr. accountancy afd. plantenteelt afd. veehouderij afd. tropische landbouw afd. agroproductkunde afd. agrologistiek afd. biotechnologie afd. milieutechnologie afd. biologische landbouw. Beroepsopleidende leerweg Voorbereidend beroepsonderwijs Docenten Deeltijdonderwijs Universiteit Hao afd. landbouw Hao afd. milieukunde Hao afd. tuinbouw Hao levensmiddelentechnologie Hao afd. milieutechnologie Hao afd. veehouderij Docenten (STOAS) Bron: CBS en Ministerie van LNV. I = aantal scholen/cursussen. II = aantal leerlingen/studenten. ) Excl. extraneï.

261 . (Omrekenings)normen a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstypering (bss) en Standaardbedrijfseenheden (sbe) Dutch standard gross margin for farm typology (sgm) and Standard farm units (sfu) ECU per ha nge per ha Sbe per ha bss bss Akkerbouw Wintertarwe Zomertarwe Wintergerst Zomergerst Rogge (geen snijrogge) Haver Triticale Groene erwten (droog te oogsten) + schokkers Kapucijners + grauwe erwten Bruine bonen Veldbonen Erwten (groen te oogsten) Koolzaad Karwijzaad Blauwmaanzaad Vlas Graszaad NAKPootaardappelen zand/veen NAKPootaardappelen klei Cons.aardappelen zand/veen Cons.aardappelen klei Fabr.aardappelen incl.pootgoed Suikerbieten Voederbieten Luzerne Snijmais Korrelmais Corncob mix Groenbemestingsgewassen Cichorei Hennep Poot en plantuien Zaaiuien Zilveruitjes Ov. akkerbouwgewassen ',,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Tuinbouw open grond GROENTEN Aardbeien Andijvie Asperges Bewaarkool Bloemkool Broccoli Herfstkool + vroege sluitkool Knolselderij >= are Knolselderij < are Kroten Sla Prei Schorseneren Spinazie >= are Spinazie < are Spruitkool Stamsperziebonen (groen) >= are Stamsperziebonen < are Tuinbonen >= are,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

262 a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstypering (bss) en Standaardbedrijfseenheden (sbe) (vervolg) Dutch Standard gross margin for farm typology (sgrri) and Standard farm units (sfu) (continuation) ECU per ha nge per ha Sbe per ha bss bss Tuinbouw open grond (vervolg) Tuinbonen < are Was en bospeen >= are Was en bospeen < are Winterpeen >= are Winterpeen < are Witlofwortel Overige groenten >= are Overige groenten < are,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, FRUIT Appelen Peren Overige pit + steenvruchten Klein fruit (ex mach. geoogst) Machinaal geoogst fruit,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, TUINBOUWZADEN Groentezaden Bloemzaden,,,,,,,, BLOEMKWEKERIJGEWASSEN Droogbloemen Ov. Bloemkwekerijgew.,,,,,,,, BLOEMBOLLEN EN KNOLLEN Hyacinten Tulpen Narcissen Gladiolen Krokussen Lelies Irissen Ov. bol knolgewassen BOOMKWEKERIJGEWASSEN,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bos en haagplantsoen Laan en parkbomen Vruchtbomen Rozestruiken Sierconiferen Ov. sierheesters + klimplanten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, VASTE PLANTEN,, PADDESTOELENTEELT ) Champignons Champignons teeltbare opp.z. doorgr. comp. Champignons teeltbare opp. m. doorgr. comp. Overige eetbare paddestoelen (per ton vers substraat),,,,,,,, BOLLENBROEI EN WITLOFTREK Tulpenbroei (per stuks) Narcis.broei (per kg) Witloftrek (per ha getrokken wortels),,,,,,,,,,,,,, zie volgende pagina

263 a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstypering (bss) en Standaardbedrijfseenheden (sbe)(vervolg) Dutch Standard gross margin tor farm typology (sgm) and Standard farm units (sfu) (continuation) ECU per ha nge per ha Sbe per ha bss bss Tuinbouw onder glas GROENTEN Tomaten Komkommers Aardbeien onder glas Aardbeien in betreedbare plastic tunnels Asperges in betreedbare plastic tunnels Paprika Radijs Aubergines Overige groenten Groentezaden onder glas Opkweekmateriaal groenten,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, FRUIT Fruit onder glas,, BLOEMKWEKERIJGEWASSEN Rozen Anjers Anthurium Chrysanten (snijbloemen) Freesia's Orchideeën Gerbera's Alstroemeria Gypsophila Eustoma Russellianum Lelies (snijbloemen) Nerine Overige snijbloemen Potplanten voor de bloei: Kalanchoë Potplanten voor de bloei: Begonia Overige potpl. voor de bloei Bladplanten: Ficus Bladplanten: Dracaena Overige bladplanten Amaryllisbollen Perkplanten Overige bloemkwekerijgewassen Opkweekmateriaal snijbloemen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, BOOMKWEKERIJGEWASSEN EN VASTE PLANTEN Boomkw. en vaste planten: Verm. en/of aantrekking Boomkw. en vaste planten: Voll, teelt onder glas,,,, zie volgende pagina

264 a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstypering (bss) en Standaardbedrijfseenheden (sbe) (vervolg) Dutch Standard gross margin for farm typology (sgm) and Standard farm units (sfu) (continuation) Veestapel RUNDVEE (geen vlees of weidevee) ECU per dier nge per dier Sbe per dier bss bss Ov.vrl.rundvee< jr Ov.mnl.rundvee< jr Ov. vit jongvee jaar Mnl. jongvee jr Ov. vaarzen jaar en ouder Melk en kalfkoeien Fokstieren jaar en ouder,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, RUNDVEE (vleesof weidevee) Vleeskalveren voor de witvleesproductie Vleeskalveren voor de rosevleesproductie Vrl. vleesvee < jr Ov.mnl.vleesvee< jr Vrl. vleesvee jr Mnl. vleesvee jr Vrl. vleesvee jaar en ouder Mnl. vleesvee jaar en ouder Zoogkoeien Vlees en weidekoeien,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, VARKENS Biggen bij de zeug Biggen niet bij zeug ) Vleesvarkens kg Vleesvarkens kg en meer Opfokzeugen + beertjes kg Opfokzeugen kg en meer Gedekte zeugen Zeugen bij biggen Ov. fokzeugen Opfokberen kg en meer Dekrijpe beren,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, KIPPEN per dieren Vleeskuikens Moederdieren vleesrassen< wkn Moederdieren vleesrassen wkn en ouder Leghennen < wkn. Leghennen wkn. mnd. Leghennen ouder dan mnd.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, EENDEN EN KALKOENEN per dieren Jonge eenden voor vlees Jonge vleeskalkoenen Kalkoenen voor de eierproductie < mnd. Kalkoenen voor de eierproductie > mnd. Ov. pluimvee (o.a. ganzen, parelhoenders, struisvogels),,,,,,,,,,,,,,,,,,,, PAARDEN EN PONYS Paarden < jaar Paarden > jaar Pony's,,,,,,,,,,,, zie volgende pagina

265 a. Nederlandse bruto standaard saldi voor bedrijfstypering (bss) en Standaardbedrijfseenheden (sbe)(slot) Dutch Standard gross margin for farm typology (sgm) and Standard farm units (sfu) (end) Veestapel (vervolg) SCHAPEN EN GEITEN ECU per dier / per ha nge per dier / per ha Sbe per dier / per ha bss bss Lammeren ) Ooien Ov. schapen mnl. ) Melkgeiten Ov. geiten),,,,,,,,,,,,,,,,,, KONIJNEN Vleeskonijnen (excl. moederdieren) ) Voedsters,,,,,,,, EDELPELSDIEREN Nertsen (moederdieren) Vossen (moederdieren) Overige pelsdieren (moederdieren),,,,,,,,,,,, Bedrijfsindeling Blijvend grasland Tijdelijk grasland Snelgroeiend productiehout Braakland Cultuurgronden niet in gebruik Natuurlijke graslanden Bos (inclusief kerstdennen) Overige gronden,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,., bss bss nge nge sbe ' sbe ' Overige normen Boerderijzuivelbereiding; per kg verzuivelde melk Werk voor derden; per fl, opbrengsten,,,,,,,, Overige gegevens sbe =... gulden netto toegevoegde waarde wisselkoers ecu =... gulden coëfficiënt R, nge =... ecu ege =... ecu Toegepast met ingang van Landbouwtelling,,,, Bron:LEI N.B.: Voor nadere toelichting zie o.a. LEI Periodieke Rapportage "Berekening en toepassing van Nederlandse grootleeenheden en standaardbedrijfseenheden. ) aantal rondes bij champignons op geënte compost,p.jr, op doorgroeide compost,p.jr; ov. paddestoelen,p.jr ) alleen wanneer niet aanwezig Gedekte zeugen, Zeugen bij biggen en Overige zeugen (gust), anders, ) alleen wanneer niet aanwezig Ooien, anders, ) alleen wanneer niet aanwezig Melkgeiten, anders, ) alleen wanneer niet aanwezig Voedsters, anders,

266 b. Arbeidsnormen in de tuinbouw, een man ) per een man ) per Groententeelt Boomkwekerij ) In de open grond: intensief ( sbe e.m. per ha) extensief ( sbe per ha) Onder glas: koud staand glas verwarmd staand glas Fruitteelt Appelen en peren Klein fruit Kersen en pruimen,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha ),, ha ) Heesters containerteelt Heesters, veredeld (Boskoop) Heesters, wortelecht (Boskoop) Heesters, gestekt (N.Brabant) Bos en haagplantsoen (Zundert) Rozen, veredeld (Nrd. Limburg) Coniferen, gestekt (N.Brabant) Vruchtbomen Laan en parkbomen, geoculeerd, spillen zwaardere bomen Bloementeelt,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha Bloembollenteelt Gladiolen kralen pitten Hyacinten Irissen Crocussen Lelies Narcissen Tulpen,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha,, ha Verwarmd staand glas Anjers, Amerikaanse Anjers, tros Anthuriums Chrysanten Gerbera's Rozen (onbelicht) grondteelt Rozen (belicht) grondteelt Rozen (belicht) steenwol Snijgroen Fresia's m z m z m m m m m m m m Bron: LEI. ) Eén man stelt ca. werkuren voor. ) Opgave voorgaand jaar.

267 c. Standaardomrekeningsfactoren voor enkele tuinbouwproducten, Standard conversion factors for horticultural products eenheid maandcode omrekeningsfactor (kg) Andijvie, krul Aubergines mini Bloemkool Bloemkool, groene Courgettes Komkommers, staand glas Koolrabi Kroten Meloenen Paprika Peen, bos Perziken Peterselie Prei Raapstelen Rabarber Radijs Radijs Radijs Rettich Selderij, bladselderij, bleekglas natuur Selderij, knol, met blad Sjalotten Sla, krop volle grond onder glas Tuinkers Uien Ijsbergsla Ijsbergsla Ijsbergsla st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. st. bos st. st. bos bos bos st. bos bos st. bos bos zak / bos st. bos st. st. st. bos st. st. st. st. st st. st. st. doos bos st. st. st. t/m t/m t/m en t/m t/m t/m t/m I en en II en t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m I t/m t/m II en,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: Productschap voor Tuinbouw.

268 d. Rendement akkerbouwproducten Converting factors of arable products verwerking van. tevert. kg tarwe kgbrouwgerst kgpelgerst kg haver kg stro kg aardappelen ton suikerbieten kg ongerepeld strovlas kg boekweit kg ruwe koffie kg bloem of ca. kg volkorenmeel kg bloem geeft ca. kg brood (met % droge stof) kg mout, resp. liter bier (gewoon soort) kg Alkmaarse gort kg havermout kg strocellulose of kg strokarton kg (kriel)aardappelen: bevroren; idem in blik/glas kg gedroogde aardappelen, aardappelstukjes of schijven kg meel, gries of vlokken kg frites, schijfjes, bolletjes, etc: bevroren; idem vers kg meel, gries, of vlokken (verduurzaamd): bevroren; idem niet bevroren kg andere producten zoals aardappelkroketten, koekjes, rösti kg chips, sticks ton witsuiker, ton natte pulp (= ton droge pulp), ton melasse, ton schuimaarde kg vlaslint en kg lijnzaad kg grutten/meel kg gebrande koffie e. Rendement melkverwerking Converting factors in milk processsing voor de productie van... is nodig. opbrengst kg melk met, kg vet kg boter, kg melk met,% vet kg kaas: volvet + +,,, kg melk met,% vet kg melk met,% vet kg melk met,% vet Bij boterbereiding:, kg boter met,% vet, kg karnemelk met,% vet, kg ondermelk met,% vet =, kg vet =, kg vet =, kg vet kg melkpoeder: vol mager kg gecondens.melk z. suiker, >% vet,,, kg melk met,% vet kg ondermelk kg melk met,% vet kg melk Bij bereiding van volle consumptiemelk:, kg boter met,% vet, kg karnemelk met,% vet, kg gest. melk met,% vet, kg vet, kg vet, kg vet :, kg vet kg caseïne, kg ondermelk kg melk, kg vet Bron: Productschap voor Zuivel.

269 f. Aanhoudingspercentages voor slachtdieren Killing out percentages animals for slaughter Nuchtere kalveren Vleeskalveren (vette) e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit Graskalveren e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit Stieren e kwaliteit e kwaliteit Vaarzen e kwaliteit e kwaliteit Koeien e kwaliteit e kwaliteit e kwaliteit worstkoeien Paarden Vette lammeren Vette schapen Varkens ca. kg levend gewicht ca. kg levend gewicht ca. kg levend gewicht ca. kg levend gewicht Zeugen Bron: EG e.a.

270 g. Omrekeningskoersen ) Exchange rates foreign currency eenheid jan. febr. maart april gld Ver.Staten België/Luxemburg Canada Denemarken Duitsland Ver.Koninkrijk Eur.Rekeneenheid Finland Frankrijk Griekenland Ierland Italië Japan Noorwegen Oostenrijk Portugal Spanje Zweden Zwitserland Goud ) dollar frs. dollar kr. mark pond ECU mark frs. drachme pond lire yen kr. sch. esc. peseta kr. frs. gr. fijn,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, mei juni juli aug. sept. okt. nov. dec. Ver.Staten België/Luxemburg Canada Denemarken Duitsland Ver.Koninkrijk Eur.Rekeneenheid Finland Frankrijk Griekenland Ierland Italië Japan Noorwegen Oostenrijk Portugal Spanje Zweden Zwitserland Goud ) dollar frs. dollar kr. mark pond ECU mark frs. drachme pond lire yen kr. sch. esc. peseta kr. frs. gr. fijn,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ) Jaar c.q. maandgemiddelden. Vermelde officiële wisselkoersen zijn gebaseerd op informatieve wisselkoersen zoals die door de Ned. Bank dagelijks om. u. worden vastgesteld. ) Laatprijs dagelijks vastgesteld om ca.. uur; biedprijs is, gld. lager; bron: H. Drijfhout en Zoon's edelmetaalbedr. N.V.

271 . Matenengewichten a. Lengtematen Linear measures Nederlandse maten Putse roede (Hoeksche Waard) Rijnlandse roede vadem voet Rijnlandse duim Franse duim oude el = =,,,,,,, m m m cm cm cm m Angelsaksische maten stat. mile = imp. yards imp. yard = feet foot = inches inch line point = =,,,,,, m m m cm mm mm b. Oppervlaktematen Surface measures Nederlandse maten Angelsaksische maten bunder deimt (Groninger Oldambt en Veenkoloniën) pondemaat (Friesland) hont = roe (Bet. en Brab.) Noordhollandse morgen snees (WestFriesland) Rijnlandse roede Limburgse morgen Bloois gemet (Zeeland) = =,,,,,,,, ha ha ha ha ha ha ha ha ha sq. mile acre rood (VK) sq. yard sq. foot sq. inch acres sq. yards sq. yards sq. feet sq. inches =, ha,,,,, are are cm cm c. Inhoudsmaten Measures of capacity Nederland last = hl wise mud = hl Nederlandse schepel Nederlands maatje = =, liter liter liter liter liter Verenigde Staten Vloeistoffen gallon = quart = pint = i gin quarts pints gills,,,, liter liter liter liter Verenigd Koninkrijk Droge stoffen register ton cubic yard = cubic foot = cubic inch hogshed quarter = bushel = gallon = quart = pint = gill cubic feet cubic inches bushels gallons quarts pints gills = =,,,,,,,,,,, m liter liter cm liter liter liter liter liter liter liter Winchester bushel dry quart = dry pint pints =,,, liter liter liter

272 d. Gewichten Weight measures Nederlandse gewichten Angelsaksische gewichten centenaar (in Duitsland: Doppelzentner = dz) kwintaal Nederlandse lood Nederlands wichtje Nederlandse korrel = = =, kg kg g g g long ton metr.ton short ton = = long cwt = short cwt (cental) quarter score lb av. troy lb ounce av troy ounce pennyweight grain quintal long cwt = = short cwt (centals) = quarters lbs av. lbs av. lbs av. lbs av. lbs av. lbs av. lbs av. ounces av. tr.ounces = = = = = = =,,,,,,,,,,, kg kg kg kg kg kg kg g g g g g g kg e. Kilogramgewichten per hl en per bushel Weights in kilograms per hectoliter and per bushel Kilogramgewichten per hi tarwe rogge gerst haver boekweit mais bruin mosterdzaad geel mosterdzaad koolzaad kanariezaad lijnzaad wikken veldbonen stambonen erwten consumptieaardappelen fabrieksaardappelen Kilogramgewichten per bushei tarwe rogge gerst haver maïs sojabonen boekweit sorghum lijnzaad aardappelen Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada, Australië, NieuwZeeland Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada, NieuwZeeland Australië Verenigd Koninkrijk, Australië, NieuwZeeland Verenigde Staten, Canada Verenigd Koninkrijk, NieuwZeeland Verenigde Staten Canada Australië Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Canada, Australië, NieuwZeeland Verenigde Staten, Canada Verenigde Staten, Canada Verenigd Koninkrijk, NieuwZeeland Verenigde Staten, Canada, Australië Verenigde Staten, Canada lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs = lbs =,,,,,,,,,,,,,,,, f.t/mi. Het internationale stelsel van meeteenheden (SI) International system of measurements De in volgende tabellen opgenomen meeteenheden en afleidingen daarvan zijn gebaseerd op het Internationale stelsel van Eenheden, volgens internationale afspraken aangeduid als SI. In de EG is in een Richtlijn inzake deze meeteenheden aangenomen. De bepalingen van deze Richtlijn (op een aantal punten gewijzigd in ) dienden in de wetgeving van de aangesloten landen te worden opgenomen. In Nederland is hieraan voldaan door aanpassing van de IJkwet. Het gebruik van Sleenheden is m.i.v. januari in de uitoefening van een beroep of bedrijf bij het vragen, het aanbieden of het leveren van goederen of diensten wettelijk verplicht gesteld. Bron: Dienst van het IJkwezen. zie volgende pagina's

273 f. Erkende meeteenheden (Sleenheden) Legal measurements (Slunits) grootheid symbool Grondeenheden lengte massa tijd elektrische stroom thermodynamische temperatuur hoeveelheid stof lichtsterkte Aanvullende eenheden vlakke hoek ruimtehoek Afgeleide eenheden oppervlakte inhoud snelheid versnelling hoeksnelheid golfgetal volumieke massa, dichtheid, massaconcentratie molaire concentratie stroomdichtheid luminantie Afgeleide eenheden met eigen naam en frequentie kracht druk energie, arbeid, hoev. warmte vermogen elektrische lading elektrische spanning elektrische capaciteit elektrische weerstand elektrische geleiding magnetisch flux magnetische inductie inductantie lichtstroom verlichtingssterkte symbool meter kilogram seconde ampère keivin mol candela radiaal sterradiaal vierkante meter kubieke meter meter per seconde meter per secondekwadraat radiaal per seconde (een) per meter kilogram per kubieke meter mol per kubieke meter ampère per vierkante meter candela per vierkante meter hertz newton pascal joule watt coulomb volt farad ohm Siemens weber testa henry lumen lux m kg s A K mol cd rad sr m' m m/s of m.s' m/s of m.s" rad/s of rad.s"' m kg/m of kg.m' mol/m of mol.m' A/m of A.m cd/m of cd.m" Hz( Hz=/s) N ( N = kg.m/s ) Pa ( Pa = N/m ) J ( J = N.m) W ( W = J/s) C ( C = A.s) V ( V = WA) F ( F = CA/) n ( n = V/A) S ( S = /Q) Wb( Wb = V.s) T ( T = Wb/m ) H ( H = Wb/A) Im ( Im = cd/sr) lx ( lx = lm/m ) Combinatie van afgeleide eenheden met eigen naam met grondeenheden en aanvullende eenheden moment van kracht oppervlaktespanning soortgelijke warmte thermische geleiding elektrische veldsterkte molaire energie dynamische viscositeit newtonmeter newton per meter joule per kilogram keivin watt per meter keivin volt per meter joule per mol pascal seconde N.m N.m' J.kg'.IC' W.m'.K' V.m'' J.mor' Pa.s g. Voorvoegsels voor het vormen van decimale veelvouden en delen van Sleenheden Prefixes for the formation of decimal multiples and parts (SI) voorvoegsel symbool factor voorvoegsel symbool exa peta tera giga E P T G ' ' ' ' deci centi milli micro d c m H "' io " mega kilo hecto deca M k h da e nano pico femto atto n P f a io' ' '

274 h. Eenheden die niet het SI behoren, doch blijvend zijn erkend Units, not belonging to SI, but permanently recognized grootheid eenheid symbool lengte oppervlakte voor landerijen zeemijl ) are hectare a ha zeemijl = m a = m I ha = m volume, inhoud liter registerton ) I II = dm = m reg.ton =, m massa ton ) t t = kg vlakke hoek graad (boog)minuut (boog)seconde decimale graad gon =/ rad ' = it/ rad " = n/ rad gon = ic/ rad tijd minuut uur dag min h d min = s h = s d = s snelheid knoop ) knoop = zeemijl.h' H druk en spanning bar bar bar= Pa energie electronvolt ev ev = ca.,." J vermogen (schijnbaar) voltampère VA VA = W vermogen (reactief) var var var = W ) Uitsluitend ter aanduiding van grootheden bij de zee en luchtvaart. ) Bij de ton kunnen de decimale veelvouden kiloton (kt), megaton (mt) enz. worden gebruikt. i. Herleiding van vervallen eenheden Sleenheden Conversion of abrogated units into Slunits grootheid niet Sleenheden vervangende Sleenheden herleiding naam symbool naam symbool lengte micron millimicron mu micrometer nanometer Hm nm n = urn mu = nm volume, inhoud kubieke centimeter cc kubieke centimeter cm cc = cm frequentie (toerental) toeren per minuut tpm/rpm hertz Hz tpm =, Hz massa pond ons kilogram gram kg g pond =, kg ons = g kracht kilogramkracht kgf newton N kgf =, N druk kilogramkracht per vierkante centimeter atmosfeer kgf/cm at kilopascal kilopascal kpa kpa kgf/cm =, kpa at =, kpa energie calorie kilocalorie cal kcal joule kilojoule J kj cal =, J kcal =, kj vermogen calorie p.seconde kilocalorie per uur paardekracht cal/s kcal/h pk watt kilowatt kilowatt W kw kw cal/s =, W kcal/h =, kw pk =, kw temperatuur graad Fahrenheit "F graad Celsius C F = / C F = C verlichtingssterkte foot candle ft candle lux lx ft candle =, lx

275 . Overigegegevens a. Aangifteplichtige besmettelijke dierziekten, aantal uitbraken Notifiable diseases, number of outbreaks Afrikaanse varkenspest Amerikaans vuilbroed Atrofische rhinitus Bovine spongiforme encefalopathie (bse) Endemische runderleukose Hondsdolheid Miltvuur bij alle vee Mond en klauwzeer Pseudovogelpest (Newcastle disease) Psittacose Rabies bij vleermuizen Rotkreupel bij schapen ) Runderbrucellose Rundertuberculose Salmonella Enteriditus Salmonella typhimurium Schurft bij schapen ) Scrapie Varkenspest (klassieke) Vesiculaire varkensziekte Vogelcholera ) ) Bron: Veterinaire Dienst. ) Sinds niet meer aangifteplichtig. ) bij herkauwers in een dierentuin geconstateerd. b. Omzetbelasting bij levering van fabrikant (producent) aan ondernemer Value added tax at delivery from producers to consumers Belasting over de toegevoegde waarde (BTW) (Wet omzetbelasting, ingaande januari ) BTWtarieven algemeen landbouwregeling normaal tarief verlaagd tarief inkoop productiemiddelen verkoop producten ' % % % % % % % % % % % % of % of % of % of % of % of % % %,%,%,%,% ' ' ' ' ' ' % %,%,%,%,% % % % % % % of % of % of,% of,% of,% of,%,%,%,%,%,%,%,% % of,%,% Toelichting op de tarieven voor goederen en diensten, welke voor de land en tuinbouw van belang zijn, naar de toestand op januari. Normaal tarief Voor de meeste goederen (w.o. landbouwwerktuigen, gereedschap, bestrijdingsmiddelen, meststoffen) en diensten (w.o. die van dierenartsen, het laten verzorgen van belastingaangiften door Boekhoudbureaus), geldt het normale tarief van,%. Verlaagd tarief Onder het verlaagd tarief van % vallen o.m.:. Goederen a. Alle land en tuinbouwproducten (w.o. ook sierteeltproducten), voor zover deze de zgn. eerste levensbehoefte gerekend kunnen worden; b. Enkele landbouwproducten t.w. land en tuinbouwzaden, planten voor uitpoot voor groente en fruit. Verder diergeneesmiddelen, stro en veevoeders (w.o. grit); c. Water, en voor verwarmingsdoeleinden in de glastuinbouw gas en stookoliën.

276 . Diensten Voor zover zij worden bewezen aan en uitgevoerd in opdracht van landbouwers, veehouders (w.o. pluimveehouders), tuinders en bosbouwers: het bewaren, drogen, koelen, ontsmetten, schonen, sorteren, verpakken en het vervoer naar veilingen van goederen welke de landbouwers enz. als zodanig hebben voortgebracht of geteeld alsmede de diensten bewezen door boekhoud en belastingadviesbureaus, agrarische loonbedrijven, fokinstellingen en instellingen voor keuring en onderzoek en kunstmatige inseminatie. Vrijstellingen Bepaalde diensten van agrarische bedrijfsverzorgingsdiensten komen voor vrijstelling in aanmerking. Verder zal in het algemeen vrijgesteld zijn: a. levering van onroerend goed (uitgezonderd levering door vervaardiger van dat goed en de levering binnen jaar na de eerste ingebruikneming daarvan). b. verhuur en verpachting van onroerend goed. Landbouwregeling De landbouwregeling houdt in dat landbouwers, veehouders, tuinbouwers en bosbouwers geen omzetbelasting behoeven af te dragen over de navolgende door hen verrichte prestaties: a. leveringen van goederen, vermeld onder het verlaagde BTWtarief, welke zij in hun vermelde hoedanigheid hebben voortgebracht of geteeld en b. diensten welke naar hun aard bijdragen de agrarische productie en welke zij met gebruikmaking van hun normale uitrusting en personeel verrichten. c. leveringen van gebruikte bedrijfsmiddelen en andere in het bedrijf gebruikte goederen. Ondernemers, aan wie deze prestaties worden verricht, kunnen,% over de prijs inclusief BTW (=,% over de prijs exclusief BTW) met de fiscus verrekenen. Landbouwers enz. die deze landbouwregeling toepassen en dus geen omzetbelasting afdragen kunnen de in hun aankopen berekende omzetbelasting niet verrekenen met de fiscus; compensatie is immers gevonden in de niet af te dragen omzetbelasting over de verrichte prestaties. Voorts zijn zij geen omzetbelasting verschuldigd over leveringen van gebruikte bedrijfsmiddelen en andere in het bedrijf gebruikte goederen. ledere landbouwer kan op verzoek afzien van de landbouwregeling en opteren voor de normale ondernemersregeling in de omzetbelasting. Teruggaan naar de landbouwregeling is eerst mogelijk na het verstrijken van tenminste jaren. Aangezien bij toepassing van de landbouwregeling alle goederen op het bedrijf inclusief omzetbelasting aanwezig zijn en bij toepassing van de ondernemersregeling exclusief omzetbelasting, dient de omzetbelasting bij overgang van het ene naar het andere systeem verrekend te worden. Van de landbouwregeling zijn uitgesloten veehouders voor zover hun bedrijfsuitoefening niet samenhangt met de exploitatie van de bodem, hetgeen in het algemeen het geval is indien de veehouder over minder dan ha cultuurgrond beschikt. c. Willekeurige afschrijving, investeringsaftrek en energieinvesteringsaftrek Free writeoff environmental investments (VAMIL), Investments deduction (IA) and energyinvestments deduction Willekeurige afschrijving willekeurige afschrijving is mogelijk van aanschaffings en voortbrengingskosten van bedrijfsmiddelen zodra ter zake van verwerving/verbetering verplichtingen zijn aangegaan voortbrengingskosten zijn gemaakt waarbij voor bedrijfsmiddelen moet gelden dat zij zijn aangewezen bij ministeriële regeling, en voldoen aan voorwaarde dat zij in belang zijn van Nederlandse milieubescherming (zie Milieuinvesteringen), of toegepast worden in aangewezen gebieden of door aangewezen groepen belastingplichtigen (zie "investeringen door startende ondernemers" en "immateriële activa"), of in belang zijn van arbeidsomstandigheden (zie Arboinvesteringen) onder beperking dat willekeurige afschrijving voor ingebruikneming bedrijfsmiddel slechts mogelijk is betaalde bedrag. vermindering wegens vervangingsreserve als eerste willekeurige afschrijving geldt willekeurige afschrijving toepassing vervangingsreserve in bepaalde gevallen gedeeltelijk uitsluit in aangegeven gevallen geldt verplichting indienen accountantsverklaring en aanmelding investering investering door / in accountantsverklaring aanmelding milieubescherming indienen bij aanvraag binnen maanden startende ondernemers niet vereist niet vereist immateriële activa indienen bij aanvraag binnen maand arboinvesteringen niet vereist binnen maanden boekwaarde wordt gecorrigeerd met willekeurig afgeschreven gedeelte indien binnen bij bedrijfsmiddel gegeven termijn niet langer aan gestelde voorwaarden wordt voldaan. (Voor"startende ondernemers" en "immateriële activa" geldt een termijn van jaar.) Milieuinvesteringen (VAMIL) Aanwijzingsregeling willekeurige afschrijving milieuinvesteringen + als in aanmerking komende bedrijfsmiddelen die in belang zijn van Nederlandse milieubescherming kunnen uitsluitend worden aangewezen bedrijfsmiddelen die in Nederland nog niet gangbaar zijn niet eerder gebruikt zijn belangrijke milieuverdienste voor Nederland hebben

277 milieulijst bevat diverse bedrijfsmiddelen die als volgt zijn onderverdeeld: voorkoming/beperking waterverontreiniging of waterbesparing voorkoming/beperking luchtverontreiniging voorkoming/beperking bodemverontreiniging voorkoming/beperking afvalstoffen voorkoming/beperking geluidsemissies energiebesparing en duurzame energie + milieulijst geldt niet indien bedrijfsmiddelen leidt productieverhoging waarvoor geen normale afzetmogelijkheden kunnen worden gevonden + voor de land en tuinbouwsector geldt milieulijst niet indien bedrijfsmiddel leidt toename productiecapaciteit /aantal dierplaatsen + op bedrijfsmiddelen op milieulijst bestemd voor gebruik in buitenland kan alleen op verzoek willekeurig worden afgeschreven. + vereist is accountantsverklaring omtrent juistheid/volledigheid inzake gegevens bedrijfsmiddel dient in afschrift bij boekhouding aanwezig te zijn dient te worden ingediend bij aanvraag aanmelding binnen maanden na aangaan verplichtingen/na begin kalenderkwartaal volgende op maken van voortbrengingskosten/na ingebruikneming bedrijfsmiddel. bij Bureau IRWA, postbus, DH Breda (tel., fax ) Investeringen doorstartende ondernemers + als bedrijfsmiddelen die door aangewezen groepen belastingplichtigen worden gebruikt komen in aanmerking (vanaf ) bedrijfsmiddelen aangeschaft/voortgebracht door belastingplichtigen in jaren waarin recht bestaat op startersaftrek en in kalenderjaar dat daaraan voorafgaat en waarin geen recht bestaat op zelfstandigenaftrek die niet vallen onder voor investeringsaftrek uitgesloten categorieën bedrijfsmiddelen investeringsmaximum in kalenderjaar van f (: f ; : f ; : f ; : f ) + indien geen sprake is van aangaan van verplichtingen (bijv. inbreng vanuit privé, toetreding firma) kan toch willekeurig worden afgeschreven op verzoek vanaf moment van ingebruikneming + investeringsmaximum geldt niet voor bedrijfsmiddelen waarop uit andere hoofde reeds willekeurig wordt afgeschreven + accountantsverklaring en aanmelding investering zijn niet vereist Immateriële activa + als bedrijfsmiddelen die door aangewezen groepen belastingplichtigen worden gebruikt komen in aanmerking immateriële activa waaronder wordt verstaan. concessies. vergunningen van privaatrechtelijke aard. rechten van intellectuele eigendom. goodwill door belastingplichtige verkregen bij verwerving van (zelfstandig onderdeel van) buitenlandse onderneming f min per verworven buitenlandse onderneming tenzij bedrijfsmiddelen bestemd zijn (direct/indirect) voor. terbeschikkingstelling aan derden. vrijgesteld bosbedrijf. onderneming waarvan winst is vrijgesteld ter zake van dubbele belasting reeds vóór verwerving buitenlandse onderneming ondernemingsvermogen van belastingplichtige / met belastingplichtige verbonden lichaam behoorden + vereist is accountantsverklaring omtrent juistheid / volledigheid inzake gegevens bedrijfsmiddel. dient in afschrift bij boekhouding aanwezig te zijn. dient te worden ingediend bij aanvraag aanmelding binnen maand. na aangaan verplichtingen. bij Bureau IRWA, postbus, DH Breda (tel. fax ) + inspecteur dient binnen maanden na aanmelding bij beschikking vast te stellen of sprake is van verwerving van buitenlandse onderneming of immateriële activa onmiddellijk voorafgaand aan verkrijging vermogen buitenlandse onderneming behoorden aanschaffingskosten bedrijfsmiddelen Arboinvesteringen + als in aanmerking komende bedrijfsmiddelen die in belang zijn van arbeidsomstandigheden kunnen (vanaf ) uitsluitend worden aangewezen bedrijfsmiddelen die bijdragen aan voorkomen van uitgesteld nadelig gezondheidseffect innovatief of nietgangbaar zijn + arbolijst bevat diverse bedrijfsmiddelen onderverdeeld in categorieën S voorkoming / vermindering blootstelling aan toxische en andere stoffen L voorkoming / vermindering blootstelling aan lawaai F voorkoming / vermindering blootstelling aan fysieke belasting en bevordering reïntegratie arbeidsgehandicapten + met op arbolijst aangewezen bedrijfsmiddelen worden gelijkgesteld bedrijfsmiddelen die in andere EUlidstaat rechtmatig zijn geproduceerd of in de handel zijn gebracht in andere EERlidstaat rechtmatig zijn geproduceerd mits bedrijfsmiddelen tenminste aan gelijkwaardige technische en veiligheidseisen voldoen + aanmelding arboinvesteringen moet binnen maanden; accountantsverklaring niet vereist

278 na aangaan verplichting / na begin kalenderjaar volgend op maken van voortbrengingskosten / na ingebruikneming bedrijfsmiddel bij Bureau IRWA, postbus, DH Breda (tel. ; fax ) Investeringsaftrek, energie en milieu (EnergieZmilieu) investeringsaftrek / desinvesteringsbijteliing onder investeren wordt verstaan: aangaan van verplichtingen voor aanschaf of verbetering bedrijfsmiddelen / maken van voortbrengingskosten investeringsaftrek, en (vanaf ) energieinvesteringsaftrek en (vanaf datum in ) milieuinvesteringsaftrek komen ten laste van winst van jaar van investeren voor zover betalingen op bedrijfsmiddel zijn gedaan,of bij eerdere ingebruikneming investeringsaftrek wordt alleen genoten indien investeringsbedrag in kalenderjaar ligt tussen een minimum en maximumbedrag; voor tussen f en f (vanaf ) naast investeringsaftrek kan bovendien energieinvesteringsaftrek worden genoten indien belastingplichtige in voor eigen rekening feitelijk gedreven onderneming voor meer dan f () investeert in (onderdelen van) bedrijfsmiddelen niet eerder gebruikt bij ministeriële regeling aangewezen (energielijst ) (vanaf ) onder energieinvestering wordt op verzoek ook verstaan kosten van energieadvies over energieinvestering, mits energieinvestering binnen maanden na opdracht advies plaatsvindt en in advies is aanbevolen ter zake beschikt over verklaring die verkregen wordt door energieinvestering aan te melden binnen maanden na aangaan verplichtingen/na begin kalenderkwartaal volgende op maken voortbrengingskosten/na ingebruikneming bedrijfsmiddel. bij Bureau IRWA, postbus, DH Breda (tel., fax met dien verstande dat (t/m ) voor investering onder VAMIL (zie hiervoor) geen verklaring vereist is (gecombineerde aanmelding was alsdan voldoende) bij aanmelding energieinvestering accountantsverklaring omtrent juistheid/volledigheid inzake gegevens bedrijfsmiddel indient (afschrift bewaren in boekhouding) desgewenst berekening van energiebesparing overlegt energielijst bevat generiek en specifiek omschreven bedrijfsmiddelen ingedeeld in categorieën AE alsmede categorie F categorie investeringen ten behoeve van A energiebesparing in bouwwerken B energiebesparing bij apparatuur of processen C gelijktijdig opwekken van warmte en kracht D energiebesparing in of bij transportmiddelen E aanwenden of toepassen van duurzame energie F energieadvies vanaf datum in : naast investeringsaftrek kan bovendien milieuinvesteringsaftrek worden genoten indien belastingplichtige in voor eigen rekening feitelijk gedreven onderneming voor meer dan f investeert in (onderdelen van) bedrijfsmiddelen. niet eerder gebruikt. bij ministeriële regeling aangewezen (op nog niet bekend gemaakt) onderverdeeld in categorie Iof categorie II in belang van Nederlandse milieu categorieindeling milieuinvesteringsaftrek categorie I : investeringen waarvan. vanuit milieuhygiënische optiek snelle marktintroductie wenselijk is,of. meerkosten van milieuvriendelijke variant ten opzichte van gebruikelijke variant relatief hoog zijn categorie II : investeringen die niet vallen in categorie I, maar waarbij financiële stimulans wenselijk is voor milieuinvesteringsaftrek zijn vereist accountantsverklaring omtrent juistheid / volledigheid inzake gegevens bedrijfsmiddel aanmelding binnen bepaalde termijn bij Bureau IRWA van belastingdienst milieuinvesteringsaftrek kan voor zelfde investering niet samengaan met energieinvesteringsaftrek wel samengaan met regime van willekeurige afschrijving geen investeringsaftrek en (vanaf ) geen energieinvesteringsaftrek en (vanaf datum in ) geen milieuinvesteringsaftrek voor volgende bedrijfsmiddelen investeringsbedrag minder dan f bedrijfsmiddelen die direct of indirect hoofdzakelijk worden gebruikt voor vrijgesteld bosbedrijf of voor onderneming waarvan winst is vrijgesteld ter zake van dubbele belasting gronden, inclusief ondergrond gebouwen woonhuizen en woongedeelten bedrijfspanden personenauto's niet bestemd voor beroepsvervoer vaartuigen voor representatie effecten, vorderingen, goodwill, vergunningen, ontheffingen, concessies en andere dispensaties van publiekrechtelijke aard dieren door minister aan te wijzen bedrijfsmiddelen geen investeringsaftrek voor bedrijfsmiddelen die direct of indirect hoofdzakelijk aan derden ter beschikking worden gesteld. (vanaf ) geen energieinvesteringsaftrek en (vanaf datum in ) geen milieuinvesteringsaftrek voor bedrijfsmiddelen die direct of indirect hoofdzakelijk ter beschikking worden gesteld aan in buitenland wonende personen/lichamen personen/lichamen, ten behoeve van onderneming waarvan winst is vrijgesteld ter zake van dubbele belasting geen investeringsaftrek en (vanaf ) geen energieinvesteringsaftrek en (vanaf datum in ) geen milieuinvesteringsaftrek behoudens ontheffing voor volgende transacties verplichtingen tussen naaste verwanten, echtgenoten en daarmee gelijkgestelden verplichtingen tussen gerechtigden nalatenschap verplichtingen tussen grootaandeelhouder en vennootschap

279 desinvesteringsbijtelling vindt plaats ter zake van goederen (zaken) waarvoor aftrek is genoten bij vervreemding of daarmee gelijkgestelde gebeurtenis binnen jaar bij desinvesteringsaal per jaar van meer dan minimumbedrag (: f ) tegen percentage aftrek, maximaal bedrag van genoten investeringsaftrek of energieinvesteringsaftrek of milieuinvesteringsaftrek met dien verstande dat met vervreemding wordt gelijkgesteld. onttrekken zaak aan onderneming. wijzigen bestemming van zaak (onder voorwaarden). wegens investering genieten van vermindering, teruggaaf of vergoeding ongedaan maken van investering, waarvan ook sprake is indien niet binnen maanden na aangaan verplichting ten minste % van investeringsbedrag is betaald en tevens ingebruikneming niet heeft plaatsgevonden ingebruikneming niet binnen jaar na aanvang investeringsjaar heeft plaatsgevonden d. Vrijstelling overdrachtsbelasting; Verklaring verbetering van de landbouwstructuur (WL) Exemption from transfer tax; Certificate improvement of agricultural structure Het doel van de regeling is het bevorderen van een duurzame agrarische productie. Dit gebeurt door het verbeteren van de landbouwstructuur met als streven een zo optimaal mogelijke inzet van de schaarse productiefactor grond. De Verklaring verbetering van de landbouwstructuur, kortweg VVL, is daarvan het schriftelijke bewijs. Overeenkomstig de Wet op belastingen van rechtsverkeer, in de wandeling WBR, is overdrachtsbelasting verschuldigd bij het verkrijgen van in Nederland gelegen onroerende zaken of zakelijke rechten daarop. De WBR kent onder meer een vrijstelling van deze belasting voor landerijen. Hieronder worden gronden verstaan die zijn bestemd voor agrarische doeleinden, zoals akkerbouw, tuinbouw, veeteelt en bosbouw. Aan de vrijstelling van overdrachtsbelasting zijn bepaalde voorwaarden verbonden. Eén ervan is dat het verkrijgen in het belang moet zijn van een verbetering van de landbouwstructuur. Deze voorwaarde is de enige die wordt beoordeeld door LASER. Wordt daaraan voldaan dan geeft LASER een verklaring verbetering van de landbouwstructuur, ofwel VVL, af. Met deze WL kan een verzoek om vrijstelling van de overdrachtsbelasting worden ingediend bij de inspecteur Registratie en Successie. Deze beoordeelt tevens de overige voorwaarden voor het verkrijgen van deze vrijstelling, zoals de naburigheidseis en de 'vijfjarigbezit' eis. Ook beslist de inspecteur over de gehele of gedeeltelijke vrijstelling van de overdrachtsbelasting, dan wel de afwijzing ervan. Voor meer informatie wordt verwezen naar het regiokantoor van LASER, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. e. Regulerende energiebelasting (REB)) Regulating energy tax Per januari is in Nederland een regulerende energiebelasting ingevoerd. De belasting wordt geheven over elektriciteit, aardgas, petroleum, huisbrandolie, LPG, propaan en butaan. De belasting geldt niet voor brandstoffen die worden gebruikt voor het wegverkeer en de pleziervaart. Er gelden vrijstellingen voor: het gebruik van de eerste m aardgas en de eerste kwh elektriciteit; het gebruik van aardgas boven. m ; het gebruik van elektriciteit boven. kwh en het ale gebruik indien de aansluiting een doorlaatwaarde heeft van meer dan x Ampère; het gebruik van aardgas en minerale oliën ) ten behoeve van de bevordering van het groeiproces van tuinbouwproducten. De belasting wordt gecompenseerd door belastingverlagingen die zijn ingegaan per januari. Informatie over de energiebelasting is verkrijgbaar bij Postbus infolijn, tel.. ) Indien geen aansluiting voor aardgas aanwezig is.

280 f. Leveringsvoorwaarden Terms of delivery voorwaarde F.o.b. (free on board) F.o.r. (free on rail) Cf. (cost and freight) C.i.f. (cost, insurance, freight) Franco lichter (f.o.s., free overside ship) Boord/auto/spoorvrij leverende fabriekof importhaven Franco wal inladen inladen inladen en vracht naar haven van bestemming zeevracht en verzekering gedurende zeereis overladen uit zeeschip in lichter laadkosten lossen voor rekening van: >. verkoper Affabriek F.a.s. (free alongside ship) Vrachtvrij voor wal of station van bestemming vervoer naar haven/station inladen lossen } koper g. Rentestanden en rendementen Rates of interest and profits of shares and debentures Onderhandse kapitaalmarkt Hypotheekrente van alle nieuwe inschrijvingen gewone hypotheken op onroerende goederen eerste hypotheken (ultimo) ) laagste hoogste Onderhandse leningen en nutsbedrijven ),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Totaal rendement op aandelen obligaties,,,,,,,,,,,,,, Gemiddelde rendementen van obligaties) Eeuwigdurende staatsleningen Aflosbare staatsleningen w.o. met gemiddelde resterende looptijd van jaar Pand en bankbrieven Bankleningen,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Bron: CBS Financiële maandstatistiek. ) Laagste en hoogste rentepercentages van gewone hypothecaire leningen zonder overheidsgarantie % van de executiewaarde, bij eerste afsluiting, op een nieuwbouw eengezinshuis in eigen gebruik, verstrekt door een aantal hypothecaire leningenverstrekkende instellingen, w.o. hypotheekbanken, handelsbanken, landbouwkredietinstellingen, spaarbanken en verzekeringsmaatschappijen. ) Tarieven bij afsluiting; gepubliceerd door de firma Diest en Geerling en Raven; vanaf niet meer berekend. ) Berekend als mutatie van de CBSherbeleggingsindices. ) Het effectief rendement wordt bepaald door de mediaan per looptijdskiasse; het groepsrendement en de rendementen van de samenvattende looptijdsklassen worden berekend als ongewogen gemiddelde van de medianen van de betrokken looptijdsklassen.

281 h. Klimaatgegevens Nederland Data on Dutch climate jan. febr. mrt apr. juni juli aug. sept. jaar Temperatu u r etmaalgemiddelde in graden Celcius Den Helder normaal Eelde normaal Vlissingen normaal Beek (L) normaal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,,,,,, De Bilt normaal,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Zonneschijn aantal uren Den Helder normaal Eelde normaal Vlissingen normaal Beek (L) normaal De Bilt normaal Neerslag in mm Den Helder normaal Eelde normaal Vlissingen normaal Beek (L) normaal De Bilt normaal Bron: Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut. N.B.: Normaal = gemiddelde van de periode t/m. De neerslagcijfers hebben betrekking op de districten waarin de vermelde hoofdstations zijn gelegen.

282 Trefwoordenregister Aanhoudingspercentages voor slachtdieren, Aardappelen bedrijven, consumptieaardappelen naar ras en resistentie, consumptieaardappelen, telersprijzen, fabrieksaardappelen, telersprijzen, voorzieningsbalansen, Aardgas, verbruikersprijzen, Agrarisch inkomen, EUlanden, Agrotoerisme bedrijven met, Akkerbouwbedrijven balansen, bedrijfsresultaten, herkomst en besteding financieringsmiddelen, inkomensvorming en besteding, verloop eigen vermogen, Akkerbouwgewassen aantal bedrijven, bedrijven naar areaalgrootte, EUproductie, gemiddelde opbrengst per ha,,, naar areaalgrootte, oppervlakte, productie, Akkerbouwproducten herkomst en bestemming,,, steunbedragen overige marktordeningsproducten, Alternatieve landbouwmethoden bedrijven en oppervlakten, Appelen en peren, oogstraming, Arbeidsjaareenheden, toelichting, Arbeidskrachten, naar positie t.o.v. het gezin,, naar werkduur per week, volgens geregistreerde jaarcontracten, Arbeidsmarktgegevens, Arbeidsnormen in de tuinbouw, Arbeidsvolume, Balansen akkerbouw en veehouderijbedrijven, tuinbouwbedrijven, Bed rijfsgrootte bedrijven naar,, Bedrijfsopvolging, Bedrijfstypering en bedrijfsgrootte, Bedrijfsverzorgingscijfers, Bedrijven aantal in de EU, aantal nieuwe en aantal beëindigde bedrijven, met verbrede landbouw, naar agrarisch dagonderwijs, naar grondgebruik, Beheerslandbouw in Relatienotagebieden bedrijven met, Beroepsbevolking, Bestrijdingsmiddelen,, biologische bestrijders, Bevolking, EU, geboorte en sterfte, inwoners naar gemeentetype, leeftijdsopbouw en geslacht, naar provincie, Biggen prijzen, productiekosten, Bloembolienbedrijven aantal naar areaalgrootte,, bedrijfsresultaten, bedrijven met narcissenbroei, bedrijven met tulpenbloei, oppervlakte, Bloemkwekerijgewassen onder glas bedrijfsresultaten glassnijbloemenbedrijven, bedrijven naar areaalgrootte, bedrijven naar gewas,, oppervlakte naar gewas, Bloemkwekerijgewassen open grond bedrijven naar areaalgrootte, Bodemgebruik, per provincie, Boomkwekerijbedrijven bedrijfsresultaten, Boomkwekerijgewassen open grond bedrijven naar areaalgrootte,, oppervlakte, Borgstellingen van het Borgstellingsfonds, Bouwvergunningen, verleend, Braakland, Brandstoffen, gas en elektriciteit, verbruikersprijzen, Bss, toelichting, BTW, CAOIonen basisuurlonen akkervweidebouw en veehouderij, minimumloon, per uur, weeklonen akker/weidebouw, vee en pluimveehouderij, weeklonen boomkwekerijen, weeklonen tuinbouw, Champignonbedrijven bedrijfsresultaten, Computers, Consumptieve bestedingen, mutaties, Cultuurgrond gebruik, naar grondgebruik, naar hoofdbedrijfstype, Dierziekten, aangifteplichtige besmettelijke ziekten, Edelpelsdieren, aantal dieren en bedrijven, Eenden, aantal bedrijven, Eigen vermogen akkerbouw en veehouderijbedrijven, tuinbouwbedrijven, Eigendom van bedrijven, Eigendom van grond, Energieinvesteringsaftrek, Energieprijzen, Energieverbruik gemiddeld per bedrijf, aal, Euro, Faillissementen, Financieringsmiddelen akkerbouw en veehouderijbedrijven, tuinbouwbedrijven, Fokzeugen aantal bedrijven, Fruit hoeveelheid verwerkt vers fruit, wijze van verwerking, Fruit open grond bedrijven met pit en steenvruchten naar areaalgrootte, bedrijven met pit en steenvruchten naar gewas, oppervlakte, oppervlakte appels en peren, oppervlakten klein fruit, Fruitteeltbedrijven bedrijfsresultaten, Geiten aantal dieren en bedrijven, Gemeenschappelijk markt en prijsbeleid, Gemeenschappelijke marktordening akkerbouwproducten, sierteelt, veehouderijproducten,

283 verse en verwerkte groenten en fruit, Gewichten, Gezinsconsumptie, prijsindexcijfers, Glasareaal, Granen bedrijven, telersprijzen, voorzieningsbalansen,,, Granen en handelsgewassen interventieprijzen, Grasland gemaaide oppervlakte, Groene koersen, Groenten hoeveelheid verwerkte verse groenten, wijze van verwerking, Groenten en fruit EUproductie, gemiddelde veilingprijzen, handelsproductie, Groenten onder glas bedrijven naar areaalgrootte, bedrijven naar areaalgrootte en gewas, oppervlakte naar areaalgrootte, Groenten open grond bedrijven naar areaalgrootte,, oppervlakte naar gewas,, Groentenbed rijven bedrijfsresultaten van glasgroentenbedrijven, bedrijfsresultaten van opengrondsgroentenbedrijven, Groentenzaden open grond oppervlakte naar gewas, Grondgebruik bedrijven naar, Grootveeeenheden per hectare, Handelsgewassen oppervlakte, productie, Hoofdberoepsbedrijven, Hoveniersbedrijven exploitatiegegevens en investeringen, Huisverkoop bedrijven met, Hypotheken op landelijke eigendommen, In en uitvoer Nederland, Indexcijfers landbouwproductie en toegevoegde waarde, Inkomensvorming en besteding akkerbouw en veehouderijbedrijven, tuinbouwbedrijven, inseminaties kunstmatig, bij varkens, kunstmatig, naar fokrichting v.d. stier, kunstmatig, naar rasgroep van de stier, Investeringen varkenshouderij, Besluit stimulering, Investeringen voor landinrichtingswerken, Investeringen, complementaire regeling, Investeringsaftrek, Investeringsaftrek, energie en milieu, Invoer akkerbouwproducten per soort, naar herkomst, tuinbouwproducten, vee en veehouderijproducten, Jeugdloon, Jongvee voor vleesproductie aantal bedrijven, Kaas beurs en marktnoteringen, productie, Kalkoenen, aantal bedrijven, Kavels, gemiddeld aantal per bedrijf en grootte, Kl. See Inseminaties Kippen aantal bedrijven met hokcapaciteit voor moederdieren van vleesrassen, aantal bedrijven met moederdieren van vleesrassen, eierenproductie, inleg van broedeieren, inleg van broedeieren van legrassen, Kippeneieren producentenprijzen,, voorzieningsbalansen, Kippenstapel, Klimaatgegevens, Koersen, Konijnen, aantal dieren en bedrijven, Koopkracht van de gulden, indexcijfers, Koopprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland, Koopprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden, Kostprijsberekening,,,, Krachtvoeders, Kunstmeststoffen binnenlandse afzet, binnenlandse afzet naar soort, verbruikersprijzen, voorzieningsbalans stikstofmeststoffen, Landbouwcoöperatie, Landbouwgebiedsindeling (zie kaartbijlage) toelichting, Landbouwonderwijs, Landbouwproductie en agrarisch inkomen EU, Landinrichtingswerken, investeringen, Leghennen aantal bedrijven, aantal bedrijven met hokcapaciteit, resultaten op batterijbedrijven, Leveringsvoorwaarden, Lonen en arbeidsduur, Loongrens, Loonkosten, Loonswijzigingen, Loonwerkers en werktuigencoöperaties exploitatiegegevens en investeringen, Maaidorsers, aantal bedrijven met, Mac Sharryregeling, bedrijven en oppervlakten, Machines gebruik van, in (mede)eigendom, invoer, in waarde, uitvoer, in waarde, Marktprijzen,,, Maten en gewichten, Melk gem. nettoopbrengstprijzen perweekse periode, opbrengstprijzen, productiekosten, richtprijzen en heffingen, Melk en kalfkoeien aantal bedrijven, per ha grasland en voedergewassen, Melk en zuivelproducten voorzieningsbalansen,, Melkaanvoer, Melkcontrole aantal bedrijven en melk en kalfkoeien, Melkproductie, gemiddeld van stamboekkoeien, Melkquotum beschikbaar, relatieve verdeling van houders en van basisquotum, Melkveehouderijbedrijven bedrijfsresultaten, Mengmeststoffen binnenlandse afzet, verbruikersprijzen, Mengvoederindustrie bedrijven en productie, Mengvoederproductie EU,, Mengvoederproductie naar voedersoort, Mengvoeders verbruikersprijzen,

284 Mest en mineralenproductie, Milieuinvesteringen (VAMILJ, Mineralenbalans, Motorbrandstoffen, verbruikersprijzen, Nationaal inkomen, naar sector, Natuurbeheer/natuurproductie bedrijven met, NEGtypologie toelichting, Nge, toelichting, Ngeklasse bedrijven naar,, Oliën en gassen, verbruikersprijzen, Omrekeningsfactoren tuinbouwproducten, Omrekeningskoersen, Omzetbelasting, Ontwikkelings en Saneringsfonds voor de landbouw, Oppervlakte EUlanden, Oriëntatie en Garantiefonds EU uitgaven voor de landbouw, Overdrachtsbelasting, vrijstelling, Overheidsuitgaven, Paarden aantal bedrijven, marktprijzen, Paardenstapel samenstelling, Pacht van cultuurgrond, Pachtprijzen van boerderijen, los bouwland en los grasland, Pachtprijzen van tuinbouwbedrijven, los tuinland en losse boomgaarden, Paddestoelenteelt aantal bedrijven, bedrijven en teeltoppervlakten met champignons, Persoonlijke ondernemingen, Peulvruchten bedrijven, oppervlakte, voorzieningsbalansen, Peulvruchten en handelsgewassen telersprijzen, Plantenbed rijven bedrijfsresultaten van pot en perkplantenbedrijven, Pluimvee producentenprijzen vleespluimvee,, Pootaardappelen gekeurde oppervlakte, geplombeerde hoeveelheid, Prijsindexcijfers afzet land en tuinbouw, brandstoffen en smeermiddelen, duurzame productiemiddelen glastuinbouw, EU, landbouwwerktuigen en machines, loonwerkadviestarieven, verbruik goederen en diensten, Productie en toegevoegde waarde per arbeidsjaareenheid, Productiewaarde,, Regulerende energiebelasting (REB), Rendement akkerbouwproducten, Rendement melkverwerking, Rentestanden en rendementen, Ruilverkavelingen, herinrichtingen en aanpassingsinrichtingen, Rundveestapel, Ruwvoeders telersprijzen, verbruikersprijzen, Sbe, toelichting, Schapen aantal bedrijven, marktprijzen, Schapen en geitenstapel, Snijbloemen en potplanten gemiddelde veilingprijzen, Snijbloemenbedrijven bedrijfsresultaten van glassnijbloemenbedrijven, Snijmais, bedrijven, Sociale lasten,, Spaargelden, Stookolie, verbruikersprijzen, Stro gemiddelde opbrengst, productie, Structuurverbetering landbouwbedrijven, Besluit, Struisvogelachtigen, aantal bedrijven en dieren, Suiker prijzen, Suiker en suikerbieten richt interventie en minimumprijzen, Suikerbieten bedrijven, telersprijzen, voorzieningsbalansen, Superheffing, Telersprijzen,,, Telersverenigingen, Trekkers, aantal, Tuinbouwbedrijven balansen, herkomst en besteding van financieringsmiddelen, inkomensvorming en besteding, verloop eigen vermogen, Tuinbouwgewassen oppervlakte, oppervlakte naar gewas, Tuinbouwgewassen onder glas bedrijven naar areaalgrootte, oppervlakte naar gewas, Tuinbouwgewassen open grond bedrijven naar areaalgrootte, oppervlakte naar gewas, Tuinbouwproducten herkomst en bestemming,,,, Uien bedrijven, oppervlakte, Uitvoer akkerbouwproducten per soort, EUlanden,,,, naar bestemming, tuinbouwproducten, vee en veehouderijproducten, Varkens marktprijzen, Varkens en pluimveehouderijbedrijven bedrijfsresultaten,, Varkensstapel, Vaste planten open grond bedrijven naar areaalgrootte, oppervlakte, Vee aantal bedrijven in de EU, marktprijzen gebruiksvee, marktprijzen vleesvee, Vee en veehouderijproducten herkomst en bestemming,,, Vee en vlees gemeenschappelijke prijzen, Veehouderijbedrijven balansen, herkomst en besteding financieringsmiddelen, inkomensvorming en besteding, verloop eigen vermogen, Veehouderijproducten EU, Veemarkten aanvoer van paarden, aanvoer van runderen, aanvoer van schapen,

285 Veestapel EU, Veevoeder beschikbare krachtvoedergrondstoffen, mengvoederproductie, productie van ruwvoer, verbruik krachtvoeder per melkkoe, verbruik van krachtvoeders, Veilingaanvoer, omzet en prijs appelen naar ras, peren naar ras, potplanten, snijbloemen, tuinplanten, vers fruit, verse groenten, Veilingomzet naar groep van producten, potplanten, snijbloemen, tuinplanten, vers fruit naar product, verse groenten, verse groenten en fruit, Verbrede landbouw bedrijven met, Verbruik per hoofd van de bevolking, dierlijke producten EU, plantaardige producten EU, Verkaveling bedrijven, Vlees voorzieningsbalansen, Vleeskalveren bedrijven, bedrijven met hokcapaciteit, Vleeskuikenhouderij aantal bedrijven, aantal bedrijven met hokcapaciteit, resultaten, Vleespluimvee, productie, Vleesproductie, aantal slachtingen en bruto eigen productie, gemiddeld geslacht gewicht, Vleesvarkens aantal bedrijven, aantal bedrijven met hokcapaciteit, naar handelsklasse, productiekosten, Vleesvarkens en fokzeugen aantal bedrijven, Vleesvarkenshouderij resultaten, Voorzieningsbalansen,,,,, Waterschappen, opbrengsten van de omslag, Willekeurige afschrijving, Witloftrek, bedrijven naar areaalgrootte, Wolinname, Wolprijzen, Zelfvoorzieningsgraad dierlijke producten EU, plantaardige producten EU, Zeugenhouderij resultaten, Zorgtaken bedrijven met, Zuivelnoteringen, officiële Ned., Zuivelproducten interventieprijzen, Zuivelproductie,

286 Topic index Adjudicatons in bancruptcy Agricultural census, explanation Agricultural structure, Certificate improvement Alternativ method of agriculture Arable products Arable crops, holdings and area Arboricultural crops in the open, Area of cultivated land, Associations for services in agriculture Auction supply and turnover Auction prices horticultural products, Biological control in cultivation under glass Cattle, Cereals, holdings and area Climate, data on The Netherlands Compound feed, Consumerprices fertilizers, feeding stuffs, energy Consumption Conversion standards Contract culture of vegetables in the open Cooperations, market share of agricultural... Cowsinmilk Diseases, notifiable; number of outbreaks Ducks, holdings and number EC Payments of the European Agricultural Garantee and Guidance Fund EAGGF ECforeign trade of ECcountries ECvarious data ECcommon market and price policy ECagricultural production ECself sufficiency and consumption per capita, Economically active population Education, agricultural Education of managers, holdings by Eggs and table poultry Ended holdings Energyconsumption, Euro Exchange rates foreign currency Exports and imports Extended agriculture, holdings with Farm classification and size Feeding stuffs Fertilizers, sales and rpices,,, Financial results Financing Floriculture crops under glass Floriculture in the open Flower bulbs in the open Foreign trade horticultural products Foreign trade arable products Foreign trade agricultural products ally Foreign trade animals and animal products Fruit in the open Glass, area under glass Goats, number and holdings Government expenditures Government activities in regard to agr. holdings Grassland area EC area The Netherlands Green maize, holdings and area Green rates Grower prices of arable products Hens, number and holdings Highbred furned animals, holdings and number Holdings according to land utilization Holdings and area by part of ownership, Holdins by (main) tyoe of holding (DCT) Holdings by dsuclass and (main)type of holding, Holdings by size and main type of holding (DCT), Horses Horticultural products Horticultural crops under glass Horticultural seeds in the open Horticultural crops in the open Hours of work Income, agricultural EC The Netherlands Insemination, artificial, Interest rates and profits of shares and debentures Labour force Labour market data Labour year units,, Land utilization, Livestock, composition,,,,, Mac Sharry regulation, holdings and areas Machineries Manure and minerals Market prices of livestock Measures and weights Meat, production Milk, producers prices Milk and dairy products Milkquota and superlery Mineral balance sheet Mushrooms National income Nett value added land en tuinbouw national Ostriches, holdings and number Ownership, number and area of holdings, Perennial plants in the open Pesticides for agricultural purposes, Pigs Population,, Potatoes, holdings and (inspected) area, Poultry Price index numbers agri and horticultural sales Price index numbers, means of production Prices, consumer price index Prices of wool Prices of livestock and meat Prices of eggs and tabel poultry, Prices of arable products Prices of horticultural products, Prices of energy Prices of fertilizers and feeding stuffs, Prices of milk and dairy products Production value and productivity Production costs and results per product Purchase prices and rents Purchasing power of the guilder Rabbits, number and holdings Rates of contract work, price index numbers Sales in agriculture, price indices Savings Sfu, standard farm units Sgm, Dutch standard gross margin Sheep Slaughter animals Succession Sugar beets, holdings and area Supplies of livestock,, Supply balance sheets, livestock husbandry products arable products nigrogenous fertilizer Turkeys, number and holdings Typification of holdings (DCT) Utilization of cultivated land VAT Value added tax Vegetables under glass Vegetables in the open Wages and social charges Wool Workers and labour year units, Yields of arable crops