Sociaal-etnische segregatie en desegregatiebeleid in het Vlaamse onderwijs
|
|
- Janne Sanders
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Sociaal-etnische segregatie en desegregatiebeleid in het Vlaamse onderwijs Sven Sierens ODiCE 9 mei 2011, Planeet Mars Sint-Amandsberg Steunpunt Diversiteit & Leren Universiteit Gent Sint-Pietersnieuwstraat 49 B-9000 Gent Telefoon: 09/ Fax: 09/ sven.sierens@diversiteitenleren.be Website:
2 Overzicht 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen
3 Overzicht 1 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen
4 1. Wat is onderwijssegregatie? Gescheiden schoolgang van bevolkingscategorieën Leerlingkenmerken: sociale klasse (SES), etnische herkomst, taal, geslacht, woonplaats, levensbeschouwing, GOK, onderwijsvorm Meestal tweepolig criterium (tweedeling) Twee dimensies: Evenredigheid (absolute segregatie): Hutchens index (0-1) (Hutchens, 2004) Relatieve concentratie: relatie samenstelling schoolpopulatie buurtpopulatie (spiegel)
5 Overzicht 2 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen
6 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie? Ontstaan van concentratiescholen : geschiedenis in vogelvlucht Sociale segregatie: vast kenmerk onderwijssysteem, standenonderwijs (19e eeuw): arbeidersscholen vs. burgerscholen; weerspiegeling segregatie in de samenleving Vanaf jaren 1960: in oude stadswijken stadsvlucht (residentiële segregatie) + arbeids- en volgmigratie -> gestaag stijgend percentage migranten in arbeidersscholen Jaren : witte vlucht -> zwarte scholen (etnisch homogeen) Vanaf jaren 1990: in zwarte scholen toenemende etnische diversiteit (nieuwe immigratie) Jongste jaren: zwarte vlucht -> concentratiescholen= kansarme scholen
7 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie? (2) 1. Waar leerlingen wonen (residentiële segregatie): band school buurt (BaO) 2. De schoolkeuzes die ouders/leerlingen maken (vrije schoolkeuze) 3. De leerlingkeuzes die scholen maken (aannamebeleid) -> openlijke of subtiele selectie en discriminatie in witte scholen -> vrijwillige voorrangsregels (GOK)
8 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie? (3) Onderwijsvrijheid Quasi-markt : economische marktmechanismen (concurrentiestrijd tussen scholen en tussen ouders) Ouders als consumenten met eigen wensen en eisen -> beste school voor mijn kind als een individueel recht (voorkeur: school met de langste wachtrij) Toenemend individualisme, prestatiedrang, opleidingsniveau (kennis!) en ruimtelijke mobiliteit
9 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie? (4) Vraagzijde: schoolkeuze ouders sociaal bepaald Machtsongelijkheden (duale samenleving): sterke vs. zwakke onderwijsconsumenten Kansrijke ouders: bewuste schoolkeuze betere kennis van lokale onderwijsaanbod -> meer (gepercipieerde) keuzemogelijkheden verplaatsingsmogelijkheden ( achterbankkinderen ) kennis en afdwingen van inschrijvingsrechten lossere binding school-buurt (tegenbeweging: terug naar de buurtschool ) Ouders uit lagere sociale klassen: minder bewuste, buurtgerichte schoolkeuze Soort zoekt soort : keuze voor een school met ouders die zijn zoals wij (SES, levensstijl, onderwijsstijl )
10 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie? (5) Aanbodzijde: leerlingkeuze scholen sociaal bepaald Witte prestigescholen profilering t.a.v. bevoorrechte ouders (openlijk of subtiel): imago van kwaliteitsschool (indicator: wachtrijen) selectieve toelating -> afstoten ongewenste, zwakke leerlingen (verdoken, subtiel) argument: instandhouding onderwijspeil Onderwijsbeleid: demoniseert zwarte scholen (en indirect gemengde scholen); gezonde sociale mix zijn sommige scholen dan ziek? Besluit: individuele schoolkeuzes (vrijheid) -> segregatie op macroniveau (ongelijkheid)
11 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie? (6) Illustratie a.d.h.v. Sinba-onderzoek naar oorzaken van sociaal-etnische segregatie in het Vlaamse basisonderwijs (ouderbevraging; N=1900) (Juchtmans & Nouwen, 2010) Stelling: Kinderen van verschillende culturen moeten leren samenleven en dat begint op school : 91% akkoord Stelling: Het is de taak van de overheid om ervoor te zorgen dat allochtone en Belgische kinderen gemengd naar school gaan : 70% akkoord DUS, ouders vinden het opgetelde resultaat van hun individuele keuzes (segregatie) onwenselijk MAAR, als het aandeel allochtone leerlingen zeer groot wordt, moet de school deze inschrijvingen kunnen beperken (73% autochtone ouders, lager bij allochtone ouders)
12 Overzicht 3 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen
13 3. Waarom desegregatie? Sociaal-etnische schoolsegregatie = onderwijsprobleem EN maatschappelijk probleem
14 3. Waarom desegregatie? (2) Onderwijsprobleem Gelijke onderwijskansen van allochtonen Aanname: concentratie negatief effect op leerprestaties van kinderen van laagopgeleide (allochtone) ouders (cognitieve concentratieeffecten) Onderwijskwaliteit (lesgeven/prestatieniveau): concentratiescholen= slechte scholen; indicator: % allochtone/kansarme kinderen Oplossing: spreiding / menging -> verbetering onderwijskansen
15 3. Waarom desegregatie? (3) Maatschappelijk probleem Sociale integratie van allochtonen ( zwarte scholen) Diversiteit, sociale cohesie en burgerschap: gezamenlijke schoolgang van alle categorieën leerlingen gemengde school als leerplaats voor de diverse democratische samenleving (zwarte en witte scholen) Segregatie negatieve invloed op sociale integratie van allochtonen en kansarmen sociale houdingen en relaties tussen groepen (niet-cognitieve concentratie-effecten) Oplossing: spreiding / menging -> verbetering sociaal leerklimaat, sociale houdingen en relaties democratische burgerschapswaarden, welzijn + sociale integratie (-> culturele assimilatie van allochtonen/kansarmen)
16 Overzicht 4 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen
17 Desegregatiebeleid (interventies) Jaren 1980: concentratiescholen zijn een probleem Interventies Vlaamse overheid 1. OVB (1991-): degressieve gewichtenregeling Trapsgewijze coëfficiënt Doelgroepleerlingen (migranten) Financiële sturing (ontmoediging)
18 Desegregatiebeleid (2) % van het totaal aantal leerlingen Coëfficiënt voor een leerling OV Brussel-hoofdstad Andere gemeenten de eerste 30% 1,7 1,35 de volgende 20% 2,0 1,5 de volgende 30% 1,5 1,25 de laatste 20% 1,0 1,0
19 Desegregatiebeleid (3) 2. Non-discriminatieverklaring (NDV) (15 juli 1993) Eerste luik: bewustere opstelling van scholen: voorkomen en tegengaan van discriminatie (non-discriminatiecode) Tweede luik: toelatingsbeleid -> evenredige aanwezigheid van doelgroepleerlingen (= spreiding van migranten) Plaatselijk overleg -> non-discriminatieovereenkomsten (28 gemeenten, 5 jaar) Beoordelings- en bemiddelingscommissie (Vlor) 3 GOK-decreet (28 juni 2002) Recht op inschrijving Weigering op objectieve gronden Doorverwijzing (taal) -> voorrangsregelingen (2005) Lokale overlegplatforms (LOP s) + Commissie inzake leerlingenrechten Geïntegreerd ondersteuningsaanbod
20 Desegregatiebeleid (4) Lokale initiatieven Bottom-up initiatieven van scholen en ouders: bv. School in zicht (2006-): Antwerpen, Lokeren, Sint-Jans-Molenbeek, Anderlecht, Laken, Gent ( concentratiescholen -> gemengde buurtscholen Gents stedelijk onderwijs: Freinetonderwijs -> sociale mix
21 Overzicht 5 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie? 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen
22 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie -> Cognitieve effecten (leerprestaties) SES-compositie Internationaal Amerikaanse studies na 1990: hogere kwaliteit (Mickelson, 2008) redelijke eensgezindheid: positief verband tussen SES-samenstelling en leerprestaties (Schofield, 2006) recente meta-analyse SES-peer effect: 30 studies; belangrijke invloed (van Ewijk & Sleegers, 2010a) synthese peer group-effecten: sociaal milieu, etnische herkomst, geslacht, ability, combinatieklassen (Driessen, 2007) harde conclusies niet mogelijk (haken en ogen) hooguit kleine effecten van klassamenstelling op prestaties MAAR, individuele SES-achtergrond heeft meestal meer invloed! Amerikaanse studie: SES-compositie heeft geen impact na controle voor schoolbeleid en schoolpraktijken (Rumberger & Palardy, 2005)
23 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie (2) Vlaanderen longitudinaal SiBO-onderzoek in het basisonderwijs Steunpunt SSL: groepscompositie-effecten (klas en school) leerlingen L1 presteren beter voor technisch lezen naarmate ze omringd zijn door meer Nederlandstalige niet-gok leerlingen (minder anderstalige en/of kansarme leerlingen) (van de Gaer et al., 2006) effect niet teruggevonden voor wiskunde (Verhaeghe et al., 2006) leerlingen L1 en L2: geen verband tussen de toegevoegde waarde (aandeel school in leerwinst) voor wiskunde/technisch lezen/spelling en de samenstelling van de leerlingengroep (Verhaeghe & Van Damme; 2007) alle types scholen (kansrijke, modale, kansarme, zeer kansarme): effectieve en minder effectieve scholen (Verhaeghe & Van Damme, 2007) Sinba-onderzoek: 68 basisscholen, leerlingen (10-12 jaar) (Agirdag, Van Houtte, & Van Avermaet, 2011) SES-compositie effect op wiskundescores, dus meer kansrijke leerlingen op school heeft een uplifting effect voor kansarme leerlingen verklaring: in lagere-ses scholen heerst groter gevoel van zinloosheid bij de leerlingen ( mensen als wij zullen het nooit goed doen op school zelfs als we hard proberen ) + cultuur van zinloosheid op schoolniveau ( onze leerlingen mislukken toch ) beleidsimplicatie: maak scholen met veel kansarme leerlingen beter analyse PISA 2006 secundair onderwijs: SES-compositie school heeft invloed op leerlingprestaties, voor scores wiskunde zelfs belangrijker dan individuele SES-achtergrond (Jacobs et al., 2009)
24 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie (3) Etnische compositie Internationaal minder eensgezindheid: verdeelde resultaten (Schofield, 2006) recente meta-analyse etnisch-peer effect: geringe invloed, zeker voor immigranten (van Ewijk & Sleegers, 2010b) Vlaanderen Sinba-onderzoek: geen significant etnisch schooleffect voor wiskunde (Agirdag et al., 2011) analyse PISA 2006 secundair onderwijs: etnische compositie school heeft invloed op leerlingprestaties bovenop SES-compositie (Jacobs et al., 2009) Etnische schooldiversiteit (Dronkers, 2010) Grotere etnische diversiteit heeft een stevig negatief gevolg voor leerprestaties van allochtone en autochtone leerlingen Etnisch homogene scholen kunnen onderwijsachterstanden bij (islamitische) immigrantenleerlingen uit bepaalde herkomstlanden beter verkleinen dan etnisch diverse scholen
25 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie (4) -> Niet-cognitieve effecten (sociaal en psychologisch) Internationaal Onderwijs als instelling heeft een belangrijke functie van sociale cohesie Aanname van positieve effecten van geïntegreerde scholen: contacttheorie (Allport, 1954), structurele theorie (Blau, 1977) Focus op etnische segregatie (Amerikaanse geschiedenis van raciale segregatie) Onderzoeksuitkomsten hangen samen met soort effect: attitudes: minder vooroordelen/stereotypen gedragingen: meer contacten, interactie, minder conflicten relaties: vriendschappen psychosociaal welzijn: zelfwaardering, belonging prestatieverwachtingen (leerkrachten) Onderzoek naar uitkomsten van etnische diversiteit op bevooroordeelde attitudes jegens outgroup: tegenstrijdige resultaten Amerikaans onderzoek toont iets positiever resultaten (Mickelson, 2008; Orfield, Frankenberg, & Garces, 2008) Meta-analyse (515 studies): intergroepscontact vermindert vooroordelen (Pettigrew & Tropp, 2006) Duits onderzoek: interetnische vriendschappen -> minder vooroordelen en stereotypen (Reinders, 2011) Nederlands onderzoek naar contacten en attitudes van leerlingen jegens outgroup in spontaan gemengde scholen: weinig reden tot optimisme (Bakker, Denessen, Pelzer, Veneman, & Lageweg, 2007; Verkuyten & Thijs, 2002)
26 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie (5) Vlaanderen Unieke studie in 85 secundaire scholen (Van Houtte & Stevens, 2009) vraagstelling: verband tussen schoolcompositie en (1) interetnische vriendschappen, (2) sociale participatie (buitenschoolse activiteiten), (3) sense of belonging allochtone leerlingen hebben algemeen meer interetnische vriendschappen (meer kansen op contact) verschil in effect tussen allochtone en autochtone leerlingen: hoger aandeel immigrantenleerlingen: autochtone leerlingen hebben meer allochtone vrienden allochtone leerlingen: geen verband tussen etnische schoolcompositie en interetnische vriendschappen maar wel verband tussen SES-context en interetnische vriendschappen: migranten met lage SES in lage SES-scholen hebben minder autochtone vrienden sense of belonging : geen verband met etnische schoolcompositie voor zowel autochtone als allochtone leerlingen beleidsimplicaties: promotie van etnisch gemengde scholen is gunstig voor Vlaamse jongeren voor sociale integratie van allochtone jongeren maakt het niet uit (niet meer vriendschappen, niet meer sociale participatie), geen grond voor demonisering van concentratiescholen meer interactie is zowel positief als negatief: meer interetnische vriendschappen maar ook meer conflicten
27 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie (6) Sinba-onderzoek (68 basisscholen) relatie tussen etnische schoolcompositie en pesten (Agirdag et al., 2010a) autochtone leerlingen worden niet vaker gepest in concentratiescholen + hogere zelfwaardering (dominante groep in de samenleving) allochtone leerlingen worden minder vaak gepest in concentratiescholen; risico op pesten in scholen met weinig migranten is hoger, maar dit is niet automatisch zo, is mee afhankelijk van interetnisch schoolklimaat (conflicten) beleidsimplicaties: wanneer je scholen desegregeert, verbeter dan het interetnisch schoolklimaat ten voordele van migrantenleerlingen; het houdt geen steek Vlaamse kinderen weg te houden uit concentratiescholen omdat ze er vaker gepest zouden worden relatie tussen etnische schoolcompositie en (sub)nationale identificatie (Agirdag et al., 2010b) in concentratiescholen voelen allochtone leerlingen zich minder Belg/Vlaming maar autochtone leerlingen voelen zich juist meer Belg/Vlaming afhankelijk van interetnische vriendschappen: allochtone leerlingen met autochtone vrienden voelen zich meer Belg/Vlaming; autochtone leerlingen met allochtone vrienden voelen zich minder Belg/Vlaming beleidsimplicatie: wanneer je scholen etnisch mengt, moet je kansen op interetnisch contact en vriendschap binnen en buiten de school stimuleren
28 Overzicht 6 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Effecten van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen
29 6. Effecten van desegregatie(beleid) Eerste vraag: effecten op schoolcompositie -> Vlaanderen OVB: degressieve gewichtenregeling Geen extern evaluatieonderzoek Vermoedelijk effect: nihil Negatief neveneffect: minder extra middelen voor +80%-concentratiescholen -> klachten directies
30 6. Effecten van desegregatie(beleid) (2) Eerste vraag: effecten op schoolcompositie (vervolg) NDV Probleem van evaluatie: kwantitatieve effecten? extern evaluatieonderzoek (Janssens, Kesteloot, & Verlot, 2000; Mahieu, 1998) beperkte effectmetingen: geen globaal effect, wel aanwijzingen voor lokale successen Pluspunten plaatselijk overleg ND (Gent: Verhellen et al., 2000) meer evenredige spreiding allochtone leerlingen over de netten (Janssens et al., 2000; Mahieu, 1998)
31 6. Effecten van desegregatie(beleid) (3) Pijnpunten ND-beleid spreidingsbeleid allochtone leerlingen, geen actief toelatingsbeleid voor allochtone én autochtone leerlingen doorverwijzing: niet-bindende bovengrenzen en procedures -> bestendiging sociale ongelijkheid in vrije schoolkeuze verschillende bovengrenzen: arbitraire percentages,verschillende (subjectieve) aanvaardbaarheidsniveaus ( perfecte/gezonde sociale mix?), referentiepunt quota: buurt of regio/stad witte scholen: discriminatie, geen instrumenten voor sanctionering gemengde scholen met open aannamebeleid -> concentratiescholen (witte vlucht) gemengde scholen met bovengrenzen: weigering van allochtone leerlingen -> ouders scholenronde, ervaren als discriminatie gemengde scholen: gescheiden klassen (interne segregatie) zwarte scholen: weigering allochtone leerlingen -> leerlingenverlies zwarte scholen: weinig ervaring met marketing en strategisch schoolbeleid gericht op verandering schoolpubliek (De Mets & Mahieu, 1998)
32 6. Effecten van desegregatie(beleid) (4) Eerste vraag: effecten op schoolcompositie (vervolg) GOK-beleid (inschrijvingsbeleid) Probleem van evaluatie: kwantitatieve effecten? zacht vrijwillig beleid: verwachting -> weinig vat op leerlingenstromen (Sierens, Mahieu, & Nouwen, 2011; Verhaeghe et al., 2006) geen extern evaluatieonderzoek (Rekenhof, 2008) trendanalyses op lange termijn zijn bijna ondoenlijk vanwege steeds veranderende beleidscriteria (Sierens et al., 2011) schoolinterne segregatie? LOPs: wisselende dataverzameling; analyse? veranderingen in schoolcompositie (minder witte en zwarte scholen, meer gemengde scholen): objectieve cijfers ontbreken fragmentaire studies m.b.t. Antwerpen en Gent (Mahieu, 2004; Heyerick, 2005): status-quo opm.: recente officiële cijfers Gent ( ): licht positieve tendens
33 6. Effecten van desegregatie(beleid) (5) GOK-beleid (inschrijvingsbeleid) (vervolg) Pluspunten (kwalitatief onderzoek en terreinervaring) absolute willekeur in het selectief aannamebeleid van witte/gemengde scholen is verdwenen (Laquière, 2009), maar er blijft een grijze zone (Verhaeghe & Goetmaeckers, 2010) LOPs: verdere uitbouw en professionalisering (regionale verschillen) (Van Petegem, Godderis, & De Maeyer, 2008) online centraal aanmeldingssysteem Gent: afstandscriterium leidt niet tot meer segregatie (Verhaeghe & Goetmaeckers, 2010; Verhaeghe & Van Moorleghem, 2009) Pijnpunten eerst komt, eerst maalt : principe chronologische inschrijving houdt ongelijkheden in stand, bevoordeligt de sterke onderwijsconsument (Overbeeke, 2004) centraal aanmeldingssysteem Antwerpen: chronologie van aanmelden houdt ongelijkheden in stand doorverwijzing: onvoldoende om te voorkomen dat gemengde scholen met een open toelatingsbeleid evolueren naar concentratiescholen (Ornelis, 2006) LOP-afspraken (voorrangsregels GOK-/niet-GOK-leerlingen, aanpak subtiele discriminatie witte scholen): niet-verplichtend, dus weinig doeltreffend (Juchtmans & Nouwen, 2010)
34 6. Effecten van desegregatie(beleid) (6) Tweede vraag: effecten op leerprestaties Vlaams onderzoek:? Internationaal onderzoek (Bakker & Denessen, 2011) Effect op leerprestaties van beleidsinterventies onderbelicht Onderzoek: natuurlijke menging van schoolpopulaties Veralgemening is problematisch Rol van de leerkracht: attitudes -> verwachtingen -> prestaties leerlingen (bv. van den Bergh et al., 2010)
35 6. Effecten van desegregatie(beleid) (7) Derde vraag: effecten op sociale cohesie Vlaams onderzoek:? Internationaal onderzoek (Bakker & Denessen, 2011) Te weinig kennis: studies naar niet-cognitieve effecten van beleidsinterventies ontbreken Vermoeden: intergroepsrelaties zijn positiever wanneer de klasheterogeniteit het gevolg is van vrijwillige menging eerder dan van extern opgelegde menging (Amerikaans onderzoek) Integratie -> conflicten, vermijdingsgedrag, zelfsegregatie Rol van leerkrachten: omgaan met diversiteit in de klas
36 1. Wat is onderwijssegregatie? 2. Oorzaken sociaal-etnische segregatie 3. Waarom desegregatie? 4. Desegregatiebeleid (interventies) 5. Gevolgen van sociaal-etnische segregatie 6. Effecten van desegregatie(beleid) 7. Lessen Overzicht 7
37 7. Lessen 1. Is onderwijssegregatie een probleem? Aanvaarden we homogene scholen of niet? Maatschappelijke discussie, politieke keuze Wetenschappelijke kennis: gemengde scholen hebben beperkt upliftend effect op leerprestaties van kansarme leerlingen, criterium menging= kansarme + kansrijke leerlingen individuele SES-achtergrond is belangrijker dan SESsamenstellling school schoolcompositie: klasse (armoede) is belangrijker dan etnische herkomst scholen met veel kansarmen kunnen kwaliteit bereiken niet-cognitieve effecten van schoolmenging: vrijwillige is beter dan gedwongen menging (scholen en ouders) menging zonder meer integratie (conflicten, vermijding, mediërende rol leerkrachten) weinig kennis over effecten van interventies op de leerlingen
38 7. Lessen (2) 2. Doelstelling desegregatie: kleinere sociale afstand tussen groepen (burgerschap) en/of betere onderwijsprestaties? 3. Realistisch tijdsperspectief Lange termijn: zachte, vrijwillige desegregatie is een moeizaam werk van lange adem; is sociale mix haalbaar? Korte termijn: inzetten op onderwijskwaliteit van zwarte scholen
39 7. Lessen (3) 4. Zwarte scholen (aanbodzijde) Pragmatische oplossing: investeren in kwaliteit, dus meer extra middelen en ondersteuning Argumenten: onvermijdelijk in bepaalde stedelijke buurten sociale menging is moeilijk haalbaar op korte termijn kwaliteitsvol onderwijs in zwarte scholen is mogelijk know-how in zorgbeleid t.a.v. kansengroepen (schaduwzijde: terugplooiing op kansengroepen in schoolwerking) Voorwaarden: onderzoek effectiviteit zwarte scholen strategie voor disseminatie van goede praktijken geduld: verwachte effect op (middel)lange termijn
40 7. Lessen (4) 5. Dwingender beleid? (aanbodzijde) Spanningsveld: maatschappelijk draagvlak desegregatie <-> onderwijsvrijheid Radicale optie: verplichte toewijzing + zo nodig busing ; werkt contraproductief Verplichte (uniforme) voorrangsregels voor GOK- /niet-gok-leerlingen; relatieve desegregatie (10%- regel) (Ides Nicaise). Voorwaarden: eensgezindheid binnen LOP realisme: tegenstand, polarisatie referentiepunt relatieve desegregatie: LOP-werkingsgebied? Meer armslag voor LOP: doeltreffend controle- en sanctiebeleid t.a.v. scholen met een selectief aannamebeleid
41 7. Lessen (5) 6. Ouders (vraagzijde) Empowerment van ouders uit kansengroepen methodieken: gestructureerde informatie, schoolmarkten, scholenbezoekronde ondersteuning vanuit het verenigingsleven (netwerken) inzetten van intermediairs (brugfiguren, intercultureel bemiddelaars) Aanmoedigen van kansrijke ouders om te kiezen voor gemengde buurtscholen (<-> witte vlucht) bottom-up initiatieven van inschrijving en bloc in zwarte scholen (School in Zicht): netwerken, schoolbezoeken Beleid van gecontroleerde keuze (Bakker et al., 2011): vrijwillige inperking van de vrije schoolkeuze het recht op een kwaliteitsvolle, makkelijk toegankelijke en sociaal gemengde school (Oproep voor een democratische school) Voorwaarden: kwaliteitscontrole (schoolinspectieverslagen?) centrale regiobrede aanmeldingssystemen
42 7. Lessen (6) 7. Onderwijs en samenleving Sociaal gesegregeerde samenleving: gemengde school als enige hefboom voor sociale integratie en burgerschapsvorming? Sociaal gemixte schoolomgeving: flankerend beleid in andere sectoren Wonen, vrije tijd (cultuur, sport), mobiliteit Uitbouw van brede netwerken in de buurt ( Brede school ) Relatie met stadsontwikkelingsprojecten Pleidooi voor de buurtschool : Relatieve segregatie: de schoolpopulatie weerspiegelt buurtpopulatie Voorwaarde: een sociale mix in de buurt, zo niet: sociaal homogene scholen (kansengroepen)
43 Referenties Agirdag, O., Demanet, J., Van Houtte, M., & Van Avermaet, P. (2010a). Ethnic school composition and peer victimization: A focus on the interethnic school climate. International Journal of Intercultural Relations. In press. Agirdag, O., Van Houtte, M., & Van Avermaet, P. (2010b). Ethnic school context and the national and sub-national identifications of pupils. Ethnic and Racial Studies. Advance online publication. Agirdag, O., Van Houtte, M., & Van Avermaet, P. (2011). Why does the ethnic and socio-economic compostion of schools influence math achievement? The role of sense of futility and futility culture. European Sociological Review. Advance online publication. Albertijn, M., & Smeyers, M. (2009). School in zicht. Tien lessen uit drie jaar werken aan desegregatie in het onderwijs. Antwerpen: Tempera. Gedownloaded van Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Cambridge, MA: Addison-Wesley. Bakker, J., & Denessen, E. (2011). Reflections on international perspectives on countering school segregation (pp ). In J. Bakker, E. Denessen, D. Peters & G. Walraven (Eds.), International perspectives on countering school segregation. Antwerpen: Garant. Bakker, J., Denessen, E., Pelzer, B., Veneman, M., & Lageweg, S. (2007). De houding jegens klasgenoten: etnisch gekleurd? Een onderzoek naar factoren van invloed op de attitude van basisschoolleerlingen jegens klasgenoten van verschillende etnische herkomst. Pedagogiek, 27, Bakker, J., Denessen, E., Peters, D., & Walraven, G. (Eds.). (2011). International perspectives on countering school segregation. Antwerpen: Garant. Blau, P. M. (1977). A macrosociological theory of social structure. American Journal of Sociology, 83, De Mets, J., & Mahieu, P. (1998). Witte vlucht, zwarte magie? Stapstenen in het opnieuw aantrekkelijk maken van concentratiescholen voor autochtone leerlingen. Brussel: Koning Boudewijnstichting. Gedownloaded van Driessen, G. (2007). Peer group effecten op onderwijsprestaties. Een internationaal review van effecten, verklaringen en theoretische en methodologische aspecten. Nijmegen ITS, Radboud Universiteit Nijmegen. Gedownloaded van Dronkers, J. (2010). Positieve maar ook negatieve effecten van etnische diversiteit in scholen op onderwijsprestaties. Een empirische toets met internationale PISA-data. T.O.R.B. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, ,
44 Referenties (2) Heyerick, L. (2005). Instroom/samenstelling van scholen. Workshopinleiding colloquium Onderwijs onderweg in de immigratiesamenleving, Gent, 28 april Hutchens, R. (2004). One measure of segregation. International Economic Review, 45, Jacobs, D., Rea, A., Teney, C., Callier, L., & Lothaire, S. (2009). De sociale lift blijft steken. De prestaties van allochtone leerlingen in de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap. Brussel: Koning Boudewijnstichting. Gedownloaded van FRB/05%29_Pictures,_documents_and_external_sites/09%29_Publications/PUB2009_1909_DeSocialeLiftBlijftSteken%2 81%29.pdf Janssens, M., Kesteloot, C., & Verlot, M. (2000). Evaluatie van het non-discriminatiebeleid. Conclusies en voorstellen inzake het onderzoek naar leerlingstromen, het plaatselijk non-discriminatieoverleg en de interculturalisering van scholen (onuitgegeven onderzoeksrapport). Leuven: K.U.Leuven. Juchtmans, G., & Nouwen, W. (2010). Werken aan gelijke kansen met respect voor sociaal-etnische complexiteit. Presentatie Studienamiddag in het kader van 35 jaar HIVA, HIVA, K.U.Leuven, 22 oktober Te downloaden van Laquière, M. (2009). Het inschrijvingsrecht: de processie van Echternach. T.O.R.B. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, , Mahieu, P. (1998). Een leerling op vier. Een tussentijdse verkennende evaluatie van de eerste proefprojecten in het kader van de non-discriminatieverklaring. T.O.R.B. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, , Mahieu, P. (2004). Gelijke kansen volstaan niet. Segregatie in het Vlaamse onderwijs. Ons Erfdeel, 47, Mickelson, R. A. (2008). Twenty-first century social science on school racial diversity and educational outcomes. Ohio State Law Journal, 69, Gedownloaded van Orfield, G., Frankenberg, E., & Garces, L. M. (2008). Statement of American social scientists of research on school desegregation to the U.S. Supreme Court in Parents v. Seattle School District and Meredith v. Jefferson County. Urban Review, 40, Ornelis, F. (2006). Leerlingen inschrijven, spreiden en voorrang toekennen: juridische vragen bij het gelijkekansendecreet [. In S. Sierens, M. Van Houtte, P. Loobuyck, K. Delrue, & K. Pelleriaux (Red.), Onderwijs onderweg in de immigratiesamenleving (pp ). Gent: Academia Press.
45 Referenties (3) Overbeeke, A. (2004). Segregatie, desegregatie, integratie? Het recht op schoolkeuze en stichting, schoolkeuzegedrag en de gevolgen ervan voor de schoolsamenstelling. T.O.R.B. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, , Pettigrew, T. F., & Tropp, L. R. (2006). A meta-analytic test of intergroup contact theory. Journal of Personality and Social Psychology, 90, Reinders, H. (2011). Integration policy and education: Between segregation and integration. The case of Germany (pp ). In J. Bakker, E. Denessen, D. Peters & G. Walraven (Eds.), International perspectives on countering school segregation. Antwerpen: Garant. Rekenhof (2008). Gelijke kansen in het gewoon basis- en secundair onderwijs. Verslag van het Rekenhof aan het Vlaams Parlement. Brussel: Rekenhof, 19 augustus Gedownloaded van Rumberger, R. W., & Palardy, G. J. (2005). Does segregation still matter? The impact of student composition on academic achievement in high school. Teacher College Record, 107, Schofield, J. W. (2006). Ability grouping, composition effects and the achievement gap. In J. W. Schofield, Migration background, minority-group membership and academic achievement: Research evidence from social, educational, and developmental psychology (pp ). Berlin: AKI/WZB. Gedownloaded van Sierens, S., Mahieu, P., & Nouwen, W. (2011). The desegregation policy in Flemish primary education: Is distributing migrant students among schools an effective solution? (pp ). In J. Bakker, E. Denessen, D. Peters & G. Walraven (Eds.), International perspectives on countering school segregation. Antwerpen: Garant. van de gaer, E., Verhaeghe, J.P., Reynders, T., & Van Damme, J. (2006). Longitudinaal onderzoek in het basisonderwijs. GOK-leerlingen in het eerste leerjaar: achterstand en evolutie voor het leergebied technisch lezen (LOA-rapport, 43). Leuven: Steunpunt LOA, SiBO. Gedownloaded van RAPPORT43_GOKL1TechnischLezen.pdf van den Bergh, L., Denessen, E., Hornstra, L., Voeten, M., & Holland, R. W. (2010). The implicit prejudiced attitudes of teachers: Relations to teacher expectations and the ethnic achievement gap. American Educational Research Journal, 47,
46 Referenties (4) van Ewijk, R., & Sleegers, P. (2010a). The effect of peer socioeconomic status on student achievement: A meta-analysis. Educational Research Review, 5, van Ewijk, R., & Sleegers, P. (2010b). Peer ethnicity and achievement: A meta-analysis into the compositional effect. School Effectiveness and School Improvement, 21, Van Houtte, M., & Stevens, P. (2009). School ethnic composition and students integration outside and inside schools in Belgium. Sociology of Education, 82, Van Petegem, P., Godderis, M.-A., & De Maeyer, S. (2008). Evaluatie van het functioneren van de Lokale Overlegplatforms als beleidsinstrument voor gelijke onderwijskansen. T.O.R.B. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, , Verhaeghe, J. P., & Van Damme, J. (2007). Leerwinst en toegevoegde waarde voor wiskunde, technisch lezen en spelling in eerste en tweede leerjaar. Leuven: Steunpunt Studie- en Schoolloopbanen. Gedownloaded van Verhaeghe, J. P., Van de gaer, E., Reynders, T., & Van Damme, J. (2006). Longitudinaal onderzoek in het basisonderwijs. GOK-leerlingen in het eerste leerjaar: achterstand en evolutie voor het leergebied wiskunde. Een benadering vanuit onderwijseffectiviteit (LOA-rapport, 44). Leuven: Steunpunt LOA. Gedownloaded van Verhaeghe, J. P., & Goetmaeckers, J. (2010). Evaluatie aanmeldingsperiode januari maart oktober Gent: Lokaal Overlegplatform Gent Basisonderwijs. Gedownloaded van Verhaeghe, J. P., & Van Moorleghem, Y. (2009). Evaluatie aanmeldingsperiode januari maart oktober Gent: Lokaal Overlegplatform Gent Basisonderwijs. Gedownloaded van %282%29.pdf Verhellen, E., Verschelden, G., & Vanthuyne, T. (2000). Kinderrechten en non-discriminatie. Het plaatselijk overleg nondiscriminatie in het Gentse Onderwijs. T.O.R.B. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid, , Gedownloaded van Verkuyten, M., & Thijs, J. (2002). Racist victimization among children in The Netherlands: The effect of ethnic group and school. Ethnic and Racial Studies, 25,
Nieuwsbrief. Wat houdt onderwijssegregatie juist in?
De discussie over etnische segregatie in het onderwijs, zeg maar over zwarte en witte scholen, is onlangs weer opgeflakkerd in de media. Stemmen gaan op dat het inschrijvingsbeleid in het kader van het
Nadere informatieVan segregatie naar diversiteit Overzicht van het SSL onderzoek
Van segregatie naar diversiteit Overzicht van het SSL onderzoek Thomas Wouters College De Valk, Leuven 23 september 2016 www.steunpuntssl.be Overzicht: segregatie en groepscompositie Meting en evolutie
Nadere informatieJacobs, D., Rea, A., Teney, C., Callier, L. & Lothaire, S. (2009) De sociale lift blijft steken. De
Jacobs, D., Rea, A., Teney, C., Callier, L. & Lothaire, S. (2009) De sociale lift blijft steken. De prestaties van allochtone leerlingen in de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap, Brussel: Koning
Nadere informatieRacisme & onderwijs. Prof. dr. Orhan Ağırdağ KU Leuven UvA
Racisme & onderwijs Prof. dr. Orhan Ağırdağ KU Leuven UvA Ervaren discriminatie Institutioneel racisme Ervaren discriminatie Focus: ervaren (etnische) discriminatie door de leerlingen Discriminatie >
Nadere informatieSamen staan we sterk: (de)- segregatie in het onderwijs
Samen staan we sterk: (de)- segregatie in het onderwijs Orhan Agirdag, Patrick Loobuyck en Mieke Van Houtte Midden februari 2011 gaf de Nederlandse minister van onderwijs te kennen dat ze de strijd tegen
Nadere informatieWaarom heeft sociaal-economische en etnische segregatie een impact op studieprestaties. van leerlingen in het lager onderwijs in Vlaanderen?
Waarom heeft sociaal-economische en etnische segregatie een impact op studieprestaties van leerlingen in het lager onderwijs in Vlaanderen? Orhan Agirdag Mieke Van Houtte Citeren als: Agirdag, O., Van
Nadere informatieHet Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken
Het Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken Jeroen Lavrijsen Doctoraatsonderzoeker, HIVA - KU Leuven www.steunpuntssl.be Structuur secundair onderwijs Focus op twee kenmerken van het secundair
Nadere informatieOrhan Agirdag, Mieke Van Houtte, Piet Van Avermaet & Paul Mahieu
VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN HERINNERINGSEDUCATIE 1 1 De impact van sociaaleconomische en etnische afkomst van de leerlingen en de impact van samenstelling van het leerlingenpubliek van scholen op de
Nadere informatieImplicaties van migratie voor onderwijskwaliteit in Vlaanderen. Prof. dr. Orhan Ağırdağ KU Leuven / UvA
Implicaties van migratie voor onderwijskwaliteit in Vlaanderen Prof. dr. Orhan Ağırdağ KU Leuven / UvA 1 2 3 Onderwijskwaliteit Beleid rond culturele diversiteit Implicaties van 2 op 1 1 2 3 Onderwijskwaliteit
Nadere informatieValue added of primary schools with high proportions of minority students: A longitudinal study. J.P. Verhaeghe, J. Van Damme & H.
Value added of primary schools with high proportions of minority students: A longitudinal study J.P. Verhaeghe, J. Van Damme & H. Knipprath T Value added of primary schools with high proportions of minority
Nadere informatieSchoolsegregatie onderzocht
Orhan Agirdag 1 en Mieke Van Houtte 2 Schoolsegregatie onderzocht De gevolgen van sociaaleconomische en etnische samenstelling van lagere scholen 218 Cultuuroverdracht en onderwijs in een multiculturele
Nadere informatieSamen staan we sterk. Over de wenselijkheid van een desegregatie- en ondersteuningsbeleid in het Vlaamse onderwijs
Samen staan we sterk. Over de wenselijkheid van een desegregatie- en ondersteuningsbeleid in het Vlaamse onderwijs Orhan Agirdag, Patrick Loobuyck & Mieke Van Houtte Midden februari 2011 gaf de Nederlandse
Nadere informatieGROEPSSAMENSTELLINGS- EFFECTEN IN HET LAGER ONDERWIJS Een propensity score matching onderzoek. Barbara Belfi, Carla Haelermans & Bieke De Fraine
GROEPSSAMENSTELLINGS- EFFECTEN IN HET LAGER ONDERWIJS Een propensity score matching onderzoek Barbara Belfi, Carla Haelermans & Bieke De Fraine GROEPSSAMENSTELLINGSEFFECTEN IN HET LAGER ONDERWIJS Een
Nadere informatieDe vraag is waarom: de impact van segregatie op cognitieve en noncognitieve
De vraag is waarom: de impact van segregatie op cognitieve en noncognitieve uitkomsten Orhan Agirdag, Piet Van Avermaet en Mieke Van Houtte (Universiteit Gent) URN:NBN:NL:UI:10-1-100809 Samenvatting Terwijl
Nadere informatieHuiswerk, thuismilieu en het Gelijke Onderwijskansenbeleid. Emilie Franck
Huiswerk, thuismilieu en het Gelijke Onderwijskansenbeleid Emilie Franck Ongelijkheid in Vlaanderen (1) Ongelijkheid in Vlaanderen is groot Zowel in basisonderwijs (SIBO, TIMSS) als secundair onderwijs
Nadere informatieVisie en profilering van scholen
Visie en profilering van scholen Dirk JACOBS dirk.jacobs@ulb.ac.be Twitter: @DirkJacobs71 Studiedag VIRBO directeurs basisonderwijs GO! Brussel, 11 februari 2014 The research leading to these results has
Nadere informatieDe vraag is waarom: De impact van segregatie op cognitieve en noncognitieve
De vraag is waarom: De impact van segregatie op cognitieve en noncognitieve uitkomsten Orhan Agirdag 1, Piet Van Avermaet & Mieke Van Houtte (Universiteit Gent) URN:NBN:NL:UI:10-1-100809 Samenvatting Terwijl
Nadere informatieEtnische Diversiteit van scholen en de relatie met onderwijsprestaties in de Nederlandse PISA data 2009
Researchcentrum Researchcentrum voor voor Onderwijs Onderwijs en Arbeidsmarkt Etnische Diversiteit van scholen en de relatie met onderwijsprestaties in de Nederlandse PISA data 2009 Jaap Dronkers ROA/CPB
Nadere informatieProf. dr. Jaap Dronkers Onderwijssocioloog
Prof. dr. Jaap Dronkers Onderwijssocioloog Etnische diversiteit van scholen is een gevoelig onderwerp in Nederland. De overheid, maar ook tal van maatschappelijke organisaties en actiegroepen, zeggen zich
Nadere informatievooroordelen bij Vlaamse jongeren geworden. Deze evolutie ging gepaard met een toename van studies naar de attitudes van de
Veilige hechting met ouders, leerkrachten en school, sociale cohesie op school en etnische vooroordelen bij Vlaamse jongeren Sinds de Tweede Wereldoorlog is Vlaanderen een multiculturele samenleving geworden.
Nadere informatieGelijke onderwijskansen in het gewoon basisonderwijs. Verslag van het Rekenhof aan het Vlaams Parlement September 2017
Gelijke onderwijskansen in het gewoon basisonderwijs Verslag van het Rekenhof aan het Vlaams Parlement September 2017 Budget voor SES-lestijden SES-lestijden (sedert 2012) 175 miljoen Euro / jr = 3750
Nadere informatieDe implementatie van het gelijke onderwijskansendecreet. Van overheidsbeleid naar schoolpraktijk
De implementatie van het gelijke onderwijskansendecreet Van overheidsbeleid naar schoolpraktijk Peter Van Petegem Jan Van Hoof EduBROn UA Jef C. Verhoeven Ina Buvens Centrum voor Onderwijssociologie KU
Nadere informatieTien jaar gelijke onderwijskansen-decreet in Vlaanderen
Tien jaar gelijke onderwijskansen-decreet in Vlaanderen Ides Nicaise HIVA / Dept Ped. Wet. (K.U. Leuven) www.steunpuntssl.be Downloadbaar van www.steunpuntssl.be 9-4-2015 2 Historiek Onderwijsvoorrangsgebiedenbeleid
Nadere informatieGelijke onderwijskansen in het gewoon basisonderwijs
Gelijke onderwijskansen in het gewoon basisonderwijs Vlaams Parlement, 37-A (2017-2018) Nr. 1 Uiteenzetting in de Commissie voor Onderwijs 12 oktober 2017 1 Situering van GOK-beleid Decreet van 28 juni
Nadere informatieDe evolutie van schoolse segregatie in Vlaanderen. Overzicht. Segregatie gedefinieerd Belangrijkste bevindingen
De evolutie van schoolse segregatie in Vlaanderen Een analyse voor de schooljaren 2001-2002 tot 2011-2012 Thomas Wouters & Steven Groenez Studiedag SSL Een sterk secundair onderwijs 13 maart 2014 www.steunpuntssl.be
Nadere informatieOvertuigingen van leerkrachten over taal in onderwijs. Reinhilde Pulinx, Universiteit Gent VFO SSL, Leuven, 18 september 2014
Overtuigingen van leerkrachten over taal in onderwijs When in Paris Reinhilde Pulinx, Universiteit Gent VFO SSL, Leuven, 18 september 2014 Onderwijs in Vlaanderen Vroege studiekeuze, sociale hiërarchie
Nadere informatieDe uitdagingen van etnische diversiteit in het onderwijs. Prof. dr. Orhan Agirdag
De uitdagingen van etnische diversiteit in het onderwijs Prof. dr. Orhan Agirdag Uitdagingen Ongelijkheid Schoolsegregatie Multicultureel onderwijs Meertaligheid Uitdagingen Ongelijkheid Schoolsegregatie
Nadere informatieLeerlingen en scholen volgen: je kan er uit leren! Uitkomsten van het SiBO-onderzoek
Leerlingen en scholen volgen: je kan er uit leren! Uitkomsten van het SiBO-onderzoek Leuven, 29 april 2009 1 Leerlingen en scholen volgen: je kan er uit leren! Uitkomsten van het SiBO-onderzoek Jan Van
Nadere informatieResearchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Het belang van herkomstlanden voor scholen en onderwijssucces van migrantenkinderen Jaap Dronkers
Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Het belang van herkomstlanden voor scholen en onderwijssucces van migrantenkinderen Jaap Dronkers 2 stellingen: 1. Herkomstland van migranten is veel belangrijker
Nadere informatieDOET DE SCHOOL ERTOE? Jan Van Damme Marie-Christine Opdenakker
DOET DE SCHOOL ERTOE? Jan Van Damme Marie-Christine Opdenakker Leuven Februari 2003 Inhoud Probleemstelling Achtergrond Aanpak Resultaten Internationaal Vlaanderen Conclusies Doet de school ertoe? 2 Probleemstelling
Nadere informatieGeneration What? 1 : Etnisch vooroordeel
Generation What? 1 : Etnisch vooroordeel Onze samenleving wordt steeds diverser. De studiedienst van de Vlaamse Regering berekende dat begin 2013 ca. 18% van de inwoners van het Vlaamse Gewest van vreemde
Nadere informatieEFFECTEN VAN VERANDERING VAN ONDERWIJSVORM OP SCHOOLSE PRESTATIES & ACADEMISCH ZELFCONCEPT
EFFECTEN VAN VERANDERING VAN ONDERWIJSVORM OP SCHOOLSE PRESTATIES & ACADEMISCH ZELFCONCEPT Dockx J, De Fraine B. & Vandecandelaere M. EFFECTEN VAN VERANDERING VAN ONDERWIJSVORM OP SCHOOLSE PRESTATIES &
Nadere informatiepeiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso
peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso colloquium 7 juni 2017 dr. Eef Ameel overzicht de peiling burgerzin en burgerschapseducatie beschrijving van de steekproef
Nadere informatiePositive Education Psychology
Positive Education Psychology (2013 onderwijsvlaanderen.be) In landen met een sterke sociale segregatie in het onderwijs heeft de sociale achtergrond van de leerlingen een grotere invloed op het kennisniveau
Nadere informatieRonde van Vlaanderen 2008. Omgaan met Diversiteit
Ronde van Vlaanderen 2008 Omgaan met Diversiteit Omgaan met diversiteit Diversiteitstest Referentiekader: omgaan met diversiteit Screeningsinstrument Doe de diversiteitstest! Vul de test individueel in.
Nadere informatievolledige kaart voor Wat zijn voor verschillende belanghebbenden voor en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs?
Wat zijn verschillende belanghebbenden argumenten en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs? Mengen vergroot de ontwikkelingskansen van leerlingen Zwakkere leerlingen kunnen zich optrekken
Nadere informatieDE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN. VLOR Zenitdialoog 13 december Jan Vanhoof
DE VOOR(OOR)DELEN VAN GESTANDAARDISEERD TOETSEN VLOR Zenitdialoog 13 december 2017 Jan Vanhoof 0 Als het Vlaamse onderwijssysteem niet oplet, dan loopt ze het gevaar het goede en bruikbare te verwerpen
Nadere informatieHoorzitting inschrijvingsrecht Commissie Onderwijs. Departement Onderwijs & Vorming 17 maart 2015
Hoorzitting inschrijvingsrecht Commissie Onderwijs Departement Onderwijs & Vorming 17 maart 2015 1. Historiek van het inschrijvingsrecht 2. Evaluatie van het implementatiejaar van het huidige decreet inschrijvingsrecht
Nadere informatieBELEIDSPLAN LOP GERAARDSBERGEN BASIS
BELEIDSPLAN LOP GERAARDSBERGEN BASIS 2013-2019 SD2 SD3 OD1 In kaart brengen van onderwijslandschap en schoolloopbanen binnen de lokale maatschappelijke context Actie 1 Een brede en actuele omgevingsanalyse
Nadere informatieWaarom diversiteit tot de kern van onderwijs behoort
Een andere kijk op diversiteit 5 december 2012 VLOR, Brussel Waarom diversiteit tot de kern van onderwijs behoort Piet Van Avermaet Structuur Inleiding Reflecties op vorige presentaties Stroomopwaarts
Nadere informatieOnderwijs in een meertalige Brusselse omgeving Inhoud Stad en onderwijs: topdown bottom up
Onderwijs in een meertalige Brusselse omgeving BEO-studiedag 16 maart 212 - Rudi Janssens Inhoud Stad en onderwijs Politiek-institutionele context Pedagogische context Demografisch-geografische context
Nadere informatieMorele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012
Morele Ontwikkeling van Jongeren Hanze Jeugdlezing 2012 Wiel Veugelers Universiteit voor Humanistiek Universiteit van Amsterdam Opbouw verhaal Wat is morele ontwikkeling? Wat leert onderzoek over morele
Nadere informatieFiguur 1. Intelligentiescores (numerieke, spatiale, verbale en algemene) per geslacht
Tweede luik "Het verschil in schools presteren tussen jongens en meisjes" (literatuurstudie en emprirsche studie) (Jan Van Damme & Agnes De Munter- K.U.Leuven) 1. Welke sekseverschillen in prestaties?
Nadere informatieCONVENANT KLEURRIJKE BASISSCHOLEN. Convenant tussen schoolbesturen, stadsdelen en Centrale stad om segregatie in het primair onderwijs tegen te gaan
CONVENANT KLEURRIJKE BASISSCHOLEN Convenant tussen schoolbesturen, stadsdelen en Centrale stad om segregatie in het primair onderwijs tegen te gaan Préambule De stad Amsterdam kent een grote diversiteit.
Nadere informatieOuderinitiatieven in de strijd tegen onderwijssegregatie
Ouderinitiatieven in de strijd tegen onderwijssegregatie Een verkenning van de ontwikkeling van ouderinitiatieven J. P. Lucassen Studentnummer 0342998 Begeleiders: R. Penninx, M. Crul Juni 2010 Masterscriptie
Nadere informatieGok is overal Gelijke onderwijskansen realiseren op alle niveaus
Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Gok is overal Gelijke onderwijskansen realiseren op alle niveaus Prof. Dr. I. Nicaise KU Leuven (HIVA / PPW) Deel 1 INLEIDING 17-2-2017 2 Armoederisico (%)
Nadere informatieDe stad en wijk als motor voor sociale mobiliteit
De stad en wijk als motor voor sociale mobiliteit Prof. Dr. Stijn Oosterlynck Stijn.Oosterlynck@uantwerpen.be Centrum OASeS & Urban Studies Institute University of Antwerp Inhoud Stad als oord van problemen?
Nadere informatieInformatie voor vertegenwoordigers van ouders uit het vrij onderwijs in het lokaal overlegplatform
Informatie voor vertegenwoordigers van ouders uit het vrij onderwijs in het lokaal overlegplatform Het Gelijke Onderwijskansendecreet De focus van het decreet ligt op kinderen en jongeren uit kansarme
Nadere informatiePeiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016
Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016 Inspiratiedag PAV sessie 5 7 december 2017 Margo Vandenbroeck Overzicht DEEL 1 Peiling burgerzin
Nadere informatieSegregatie in het onderwijs Factsheet
Segregatie in het onderwijs Factsheet Al in de jaren 80 werd een maatschappelijke discussie gevoerd over etnische segregatie in het Nederlands onderwijs, de zogenaamde zwarte-scholenproblematiek. Sindsdien
Nadere informatieOpgave 2 Religie en integratie
Opgave 2 Religie en integratie Bij deze opgave horen tekst 3 en figuur 1 en 2 uit het bronnenboekje. Inleiding Zijn Islamieten die geïntegreerd zijn minder religieus? Is integreren moeilijker als iemand
Nadere informatieADVIES. Algemene Raad. 25 september 2008 AR/PCA/ADV/002
ADVIES Algemene Raad 25 september 2008 AR/PCA/ADV/002 Advies over het voorontwerp van decreet houdende de toelatingsvoorwaarden tot het gewoon lager onderwijs en de engagementsverklaring tussen school
Nadere informatieBevorderen van integratie op de politieke agenda
Bevorderen van integratie op de politieke agenda Door Hans Teegelbeckers, VOS/ABB Sinds de jaren 80 wordt een maatschappelijke discussie gevoerd over etnische segregatie in het Nederlands onderwijs, de
Nadere informatieVan de periferie naar de kern. Omgaan met diversiteit in onderwijs.
Van de periferie naar de kern. Omgaan met diversiteit in onderwijs. Piet Van Avermaet & Sven Sierens 1 Inleiding Een samenleving is per definitie altijd divers. Dat is nooit anders geweest. Maar kunnen
Nadere informatieOnderzoek Steunpunt Gelijke Onderwijskansen
Onderzoek Steunpunt Gelijke Onderwijskansen Onderzoeksproject Diepte-onderzoek naar werkzame ingrediënten binnen GOK-leeromgevingen 2006-2009 Probleemstelling: Grote verschillen qua effectiviteit tussen
Nadere informatieICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie. Koninklijk Atheneum E. Hiel, Schaarbeek, 7 november 2017
ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie Koninklijk Atheneum E. Hiel, Schaarbeek, 7 november 2017 ICCS = internationaal vergelijkend onderzoek bij 2de jaar secundair
Nadere informatieHet Nederlandse onderwijsachterstandenbeleid: bewezen effectief?
Het Nederlandse onderwijsachterstandenbeleid: bewezen effectief? dr. Geert Driessen ITS Radboud Universiteit Nijmegen g.driessen@its.ru.nl www.geertdriessen.nl Achterstandenbeleid Algemene doel Bestrijden
Nadere informatieDe invloed van de zomervakantie op het leren van jonge kinderen. Pieter Verachtert, Jan Van Damme, Patrick Onghena & Pol Ghesquière
De invloed van de zomervakantie op het leren van jonge kinderen Pieter Verachtert, Jan Van Damme, Patrick Onghena & Pol Ghesquière 1 Inhoud presentatie 1. Probleemstelling 2. Literatuur 3. Onderzoeksvragen
Nadere informatieHet inschrijvingsrecht in een notendop
COC Trierstraat 33 1040 Brussel Het inschrijvingsrecht in een notendop Dat alle leerlingen op school gelijke kansen moeten krijgen, is onbetwistbaar. Het Gelijke Onderwijskansendecreet(GOK-decreet) wil
Nadere informatieDe onvoorziene gevolgen van tracking voor de dagelijkse schoolpraktijk nader onderzocht
VFO studiedag De onvoorziene gevolgen van tracking voor de dagelijkse schoolpraktijk nader onderzocht Lore Van Praag Mieke Van Houtte Simon Boone Peter Stevens Tracking Groeperen van studenten in onderwijsvormen
Nadere informatieTaaldiversiteit in Brussel: een analysekader. Rudi Janssens Studiedag 27 mei 2016 VUB-Jette
Taaldiversiteit in Brussel: een analysekader Rudi Janssens Studiedag 27 mei 2016 VUB-Jette Overzicht Welke begrippenkader voor discussie en beleid? Overzicht van meertaligheid in Brussel Communicatie in
Nadere informatieOnderwijs, minderheden en meertaligheid
Essay Onderwijs, minderheden en meertaligheid Orhan Agirdag* 1 Rede uitgesproken bij het in ontvangst nemen van de Frans Van Cauwelaertprijs op woensdag3 december 2014 te Brussel. Inleiding Dames en heren,
Nadere informatieICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie
ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie International Civic and Citizenship Survey ICCS-2016 ICCS = internationaal vergelijkend onderzoek bij leerlingen uit het
Nadere informatieDe relatie tussen geboortekwartaal en schools succes in de eerste jaren van het lager onderwijs
De relatie tussen geboortekwartaal en schools succes in de eerste jaren van het lager onderwijs Verachtert P. De Fraine B. Onghena P. Ghesquière P. Katholieke Universiteit Leuven 1. Achtergrond A. Leeftijdsverschillen
Nadere informatieSegregatie in het basisonderwijs tegengaan en dialoog bevorderen: de casus Nederland 1
Segregatie in het basisonderwijs tegengaan en dialoog bevorderen: de casus Nederland 1 Guido Walraven, m.m.v. Dorothee Peters (Hogeschool Inholland) URN:NBN:NL:UI:10-1-100807 Samenvatting Segregatie in
Nadere informatieEFFECTEN VAN SOCIAAL-ETNISCHE SEGREGATIE IN DE EEN KWALITATIEF ONDERZOEK NAAR DE PERCEPTIES VAN TURKSE MOEDERS IN GENT. LAGERE SCHOOL.
EFFECTEN VAN SOCIAAL-ETNISCHE SEGREGATIE IN DE LAGERE SCHOOL. EEN KWALITATIEF ONDERZOEK NAAR DE PERCEPTIES VAN TURKSE MOEDERS IN GENT. MASTERPROEF NEERGELEGD TOT HET BEHALEN VAN DE GRAAD VAN MASTER IN
Nadere informatieGelijk onderwijskansenbeleid: op zoek naar meer resultaat
Gelijk onderwijskansenbeleid: op zoek naar meer resultaat Ides Nicaise (HIVA / PPW) (m.m.v. M. Vandeputte, K. Bellens, E. Ooghe, J.P. Verhaeghe e.a., I. Glorieux, I. Laurijssen, O. Sobczyk) www.steunpuntssl.be
Nadere informatieDe lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK
De lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK Krachtige leeromgeving Inbreken in de klas Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het secundair onderwijs Diversiteit
Nadere informatieDiversiteitsbarometer Onderwijs. Hoe gaan Vlaamse scholen om met de diversiteit in de klas?
Diversiteitsbarometer Onderwijs Hoe gaan Vlaamse scholen om met de diversiteit in de klas? International perspective: Flanders International perspective With regards to social equality, Belgium is the
Nadere informatieVoorwoord 11 Ides Nicaise, Bram Spruyt, Mieke Van Houtte, Dimokritos Kavadias
Inhoud Voorwoord 11 Ides Nicaise, Bram Spruyt, Mieke Van Houtte, Dimokritos Kavadias Intermezzo 1. Worstelen om jezelf te blijven 17 Emma (oud-leerling) Hoofdstuk 1. Het onderwijsdebat: een tussenstand
Nadere informatieEVALUATIE VAN DUBBELE CONTINGENTERING Impact op schoolsamenstelling en schoolse segregatie bij instappers in het kleuteronderwijs
EVALUATIE VAN DUBBELE CONTINGENTERING Impact op schoolsamenstelling en schoolse segregatie bij instappers in het kleuteronderwijs Nele Havermans, Thomas Wouters & Steven Groenez EVALUATIE VAN DUBBELE CONTINGENTERING
Nadere informatieAntwoordformulier Kennisrotonde
Antwoordformulier Kennisrotonde Datum: 21 maart 2016 Opsteller: Anne Luc van der Vegt Door een beleidsadviseur bij een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs is aan de Kennisrotonde de volgende vraag
Nadere informatiePIAAC IN FOCUS 1: IS ONDERWIJS WEL EEN HEFBOOM VOOR HET WEGWERKEN VAN HET GELETTERDHEIDSDEFICIT?
PIAAC IN FOCUS 1: IS ONDERWIJS WEL EEN HEFBOOM VOOR HET WEGWERKEN VAN HET GELETTERDHEIDSDEFICIT? Samenvatting Volwassenen met een lage sociaal-economische status behalen gemiddeld een lager geletterdheidsniveau
Nadere informatieHET GOK-DECREET DE LOKALE OVERLEGPLATFORMS
HET GOK-DECREET DE LOKALE OVERLEGPLATFORMS 14/11/2008 INHOUDSOPGAVE INLEIDING...3 1. MET WELKE BEDOELING WERDEN DE LOP S OPGERICHT?...4 2. TAKEN VAN HET LOKAAL OVERLEGPLATFORM...4 3. DE LOP-DESKUNDIGE...5
Nadere informatieHOE DE COLLECTIEVE DOELMATIGHEIDSBELEVING VAN LERARENTEAMS WORDT BEÏNVLOED DOOR SOCIAALECONOMISCHE SCHOOLCOMPOSITIE
HOE DE COLLECTIEVE DOELMATIGHEIDSBELEVING VAN LERARENTEAMS WORDT BEÏNVLOED DOOR SOCIAALECONOMISCHE SCHOOLCOMPOSITIE Een onderzoek naar de rol van organisatieproceskenmerken Barbara Belfi, Sarah Gielen,
Nadere informatieHet belang van externe examens
Het belang van externe examens Leuven Economics of Education Research, KU Leuven Top Institute for Evidence Based Education Research, Maastricht University www.econ.kuleuven.be/leer Onderwijsmiddag VGC,
Nadere informatieSymposiumvoorstel Onderwijs Research Dagen 2013
Symposiumvoorstel Onderwijs Research Dagen 2013 1. Auteurs Jaap Roeleveld, Kohnstamm Instituut, Universiteit van Amsterdam (jroeleveld@kohnstamm.uva.nl) Ed Smeets, ITS, Radboud Universiteit Nijmegen (e.smeets@its.ru.nl)
Nadere informatieResearchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Was de Mammoetwet succesvol, ook vanuit interna5onaal perspec5ef?
Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Was de Mammoetwet succesvol, ook vanuit interna5onaal perspec5ef? Jaap Dronkers www.roa.unimaas.nl/cv/dronkers/nw_dronkers.htm Doelen van de mammoet wet Het
Nadere informatie8 Desegregatie in de praktijk: de Feniks
145 8 Desegregatie in de praktijk: de Feniks Sofie Strobbe & Orhan Agirdag Basisschool De Feniks aan de Brugse Poort in Gent, begon als een zwarte concentratieschool (genaamd Acacia), werd omgevormd tot
Nadere informatieParallellen tussen België en Nederland
Parallellen tussen België en Nederland Integratie in Nederland Beleidstheorie, beleidsinformatie en beleidsimplicaties Mechelen 8 mei 2018 Arjen Verweij Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Nadere informatieZorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen
Zorg op Tijd EIF Conferentie Nijmegen 19-11-2015 Projectpartners Project in Gouda Scholen in Gouda Onderdelen Training van professionals Overleg over de screening Bijeenkomsten met ouders Individuele
Nadere informatieSteunpunt Gelijke Onderwijskansen. Diversiteit
Steunpunt Gelijke Onderwijskansen Diversiteit Diversiteit Omgaan met diversiteit Leren omgaan met diversiteit in de wereld begint in de klas: verschillende onderwerpen, invalshoeken, meningen, gewoontes,
Nadere informatieFacts & Figures: Studeren
Facts & Figures: Studeren Onderwijs wordt in het algemeen gezien als de belangrijkste factor in de herverdeling van mogelijkheden (Giddens, 2000). Wie hogere studies afrondt, heeft ongeveer een driemaal
Nadere informatieEr gaat niets boven een goede theorie!
Er gaat niets boven een goede theorie! Over onderzoek naar effecten van toezicht Prof dr Frans J.G. Janssens Universiteit Twente Lezing ten behoeve van het Symposium Handhaving en Toezicht: een kwestie
Nadere informatieONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES. Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M.
ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. Promotor: B. De Fraine Research paper
Nadere informatieInleiding op Divers jong. Diversiteit. What s in a name? Stefaan Pleysier. Leuvens Instituut voor Criminologie, KU Leuven
Inleiding op Divers jong Diversiteit What s in a name? Stefaan Pleysier Leuvens Instituut voor Criminologie, KU Leuven Studiedag Divers jong, 11 april 2016, BIP Brussel Inhoud Aanleiding tot het boek Wat
Nadere informatieInschrijvingsdecreet. Vlaams Parlement, Commissie Onderwijs, hoorzitting 24 maart 2015
Inschrijvingsdecreet Vlaams Parlement, Commissie Onderwijs, hoorzitting 24 maart 2015 Inschrijvingsbeleid in Mechelen Regie inschrijvingsbeleid = LOP BASISONDERWIJS Mechelen Zemst Sint-Katelijne-Waver
Nadere informatieSegregatie in het onderwijs. Visie van de DWARS onderwijscommissie
Segregatie in het onderwijs Visie van de DWARS onderwijscommissie Utrecht, 15 maart 2011 1 Inhoudsopgave Inleiding...3 1. Achtergrond...4 1.1 Segregatie...4 1.2 Desegregatie...6 2. Oplossingen...7 2.1
Nadere informatie4 Conclusies van vier jaar onderzoek naar segregatie
97 4 Conclusies van vier jaar onderzoek naar segregatie Ward Nouwen, Orhan Agirdag, Mieke Van Houtte, Piet Van Avermaet, Anneloes Vandenbroucke & Paul Mahieu Alvorens enkele centrale discussievragen op
Nadere informatieSegregatie in het onderwijs
Segregatie in het onderwijs Wat maakt middelbare scholen aantrekkelijk voor verschillende groepen leerlingen? Lotje Cohen 25 november 2010 25 november 2010 Segregatie in het onderwijs 2 In dit onderzoek
Nadere informatieTechniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek?
Techniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek? Juliette Walma van der Molen Center for Science Education
Nadere informatieOvergang basis-secundair: alle partners slaan de handen in elkaar!
Overgang basis-secundair: alle partners slaan de handen in elkaar! Nathalie Van Ceulebroeck en Marie Seghers Inspiratiedag Ouder-school-leerlingen 10 februari 2015 Verloop van de workshop Voorstelling
Nadere informatieOnderwijs en (individuele en maatschappelijke) welvaart: een cognitief-psychologisch perspectief. Wouter Duyck. Onderwijs en welvaart:
Onderwijs en (individuele en maatschappelijke) welvaart: Wouter Duyck 1. onderwijs: cognitive state of the union 2. cognitieve prestaties van kwetsbare groepen 3. schoolprestaties en taal 4. cognitie en
Nadere informatieWat leren we uit TIMSS over de kwaliteit en de gelijkheid van ons onderwijs?
Wat leren we uit TIMSS over de kwaliteit en de gelijkheid van ons onderwijs? Jan Van Damme Centrum voor Onderwijseffectiviteit en evaluatie PIAAC-Conferentie Brussel, 20 maart 2014 Departement Onderwijs
Nadere informatieNota met betrekking tot het voorstel van decreet betreffende het inschrijvingsrecht
Nota met betrekking tot het voorstel van decreet betreffende het inschrijvingsrecht Situering Uit twee recente debatten in de schoot van het Vlaams Parlement zijn twee actualiteitsmoties gevloeid m.b.t.
Nadere informatieBurgerschapsonderwijs op school in Europa 2017
Eurydice studie Burgerschapsonderwijs op school in Europa 2017 VLOR 6 maart 2018 Opzet van de studie Doel: verschillende benaderingen van burgerschapsonderwijs in Europa in kaart brengen Breed conceptueel
Nadere informatiePIAAC Studiedag. Workshop 4: Maakt ons secundair onderwijs de leerlingen vaardig genoeg voor de 21ste eeuw? Brussel, 20 maart 2014
PIAAC Studiedag Workshop 4: Maakt ons secundair onderwijs de leerlingen vaardig genoeg voor de 21ste eeuw? Brussel, 20 maart 2014 PIAAC: Programme for the International Assessment of Adult Competencies
Nadere informatieWelke klaspraktijken bevorderen begrijpend lezen bij kansarme leerlingen?
Welke klaspraktijken bevorderen begrijpend lezen bij kansarme leerlingen? Gudrun Vanlaar, Machteld Vandecandelaere, Jan Van Damme en Bieke De Fraine 16-11-2012 Centrum voor onderwijseffectiviteit en -evaluatie
Nadere informatieInclusief onderwijs? beno.schraepen@ap.be
Inclusief onderwijs? beno.schraepen@ap.be Nieuwe inzichten Kennis, rechten, beeldvorming 21 ste eeuw: Andere beeldvorming Vn-verdrag Gelijke rechten van personen in een handicapsituatie Apart zetten =
Nadere informatieVandaag staan wij aan de start van het implementeren van een uniek ONDERWIJSPROJECT in de Vlaamse scholen.
Vandaag staan wij aan de start van het implementeren van een uniek ONDERWIJSPROJECT in de Vlaamse scholen. Sedert januari 2015 sloegen Edhuca Mexico, Edhuca Aalst en Steunpunt Welzijn vzw de handen in
Nadere informatie