Milieu Ingekomen stuk D18 (PA 4 september 2013) Klimaat & Groen & Wonen. Ons kenmerk ML10/ Datum uw brief

Transcriptie

1 Ingekomen stuk D18 (PA 4 september 2013) Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum 25 juni 2013 Ons kenmerk ML10/ Contactpersoon Kim Kerckhoffs Onderwerp Beantwoording motie "Sporten met zonneenergie Datum uw brief Doorkiesnummer (024) Geachte leden van de raad, Op 19 december 2012 heeft u de motie sporten met zonne-energie aangenomen. U heeft het college opgeroepen om: 1. Met een plan te komen om zoveel mogelijk sportverenigingen te voorzien van zonne-energie en hiermee voor de sportclubs een besparing op de energielasten te realiseren; 2. Hierin ook mee te nemen dat deze clubs een belangrijke rol gaan spelen in de promotie van zonne-energie (zonnekrachtteam) en te bekijken in hoeverre zij een rol kunnen spelen in het in bruikleen geven van hun daken aan derden, om ze zoveel mogelijk groene energie op te wekken. In deze brief treft u onze reactie op dit voorstel aan en stellen we een aanpak voor. Bij de totstandkoming van onze reactie is tevens gebruik gemaakt van de kennis en ervaringen van een drietal externen, die affiniteit hebben met het verduurzamen van sportverenigingen. Ook hebben we gesprekken gehad met twee vertegenwoordigers van de Belangenvereniging Voetbal Nijmegen en een hockeyvereniging. Wij juichen het toe als sportverenigingen investeren in de duurzaamheid en energiebesparing van hun accommodaties en daarmee een bijdrage leveren aan onze ambitie Nijmegen energieneutraal in 2045 te realiseren. We zijn echter ook realistisch: investeringen in zonnepanelen kennen over het algemeen terugverdientijden tussen de 7 en 15 jaar. We denken dat andere maatregelen eerder kunnen leiden tot een lastenverlaging op de korte termijn. De clubhuizen van buitensportverenigingen zijn in eigendom van de sportverenigingen zelf. De verenigingen hebben daarom ook zelf de primaire verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en duurzaamheid van de accommodaties. Zij hebben belang bij het doorvoeren van energiebesparende maatregelen in het kader van de exploitatie van hun accommodatie(s). Daarnaast hebben we zelf geen financiële mogelijkheden om de sportverenigingen vergaand te ondersteunen. Onze rol zal daarom vooral faciliterend en ondersteunend van aard zijn. Hoogachtend,

2 college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg

3 Plan van aanpak uitvoering motie Sporten met zonne-energie 1. Aanleiding Sportverenigingen in Nijmegen hebben de raad laten weten dat zij moeite hebben (financieel) het hoofd boven water te houden. Sportverenigingen krijgen over het algemeen te maken met bezuinigingen en dalende sponsorinkomsten, terwijl kosten blijven stijgen. Energieverbruik is een belangrijke kostenpost, maar de sportverenigingen lijken hier nog weinig aandacht voor te hebben. Het beperken van de energielasten betekent een lagere energierekening en kan daarmee voor een betere financiële positie zorgen. Duurzaamheid is een speerpunt in het coalitieakkoord We hebben de doelstelling om in 2045 een energieneutrale stad te zijn (Duurzaamheidsagenda ). Dat bereiken we door energiebesparing en de opwekking van duurzame energie. Deze doelstelling bereiken we als overheid niet alleen. De inzet van alle partijen is nodig. Sportverenigingen kunnen hier ook een bijdrage aan leveren. Ook biedt het kansen om een grote groep mensen (ook jongeren) in aanraking te laten komen met de voordelen van energiebesparing en alternatieve energiebronnen. 2. Doelstelling Het doel van het project is: De bewustwording omtrent energiebesparing en duurzame energie bij de doelgroep te vergroten De sportverenigingen inzicht te geven in de collectieve en individuele kansen en mogelijkheden om (op korte termijn) een besparing op de energielasten te realiseren De sportverenigingen inzicht te geven in verschillende financieringsmogelijkheden Dit alles teneinde de doelgroep zelf stappen te laten ondernemen om de vereniging daadwerkelijk te verduurzamen. 3. Uitgangspunten en randvoorwaarden Doelgroep: We richten ons primair op: - buitensportverenigingen, zij beschikken in beginsel allemaal over een clubhuis (in eigendom) en kleedkamers. Het gaat hierbij om 14 parken, waar 43 verenigingen gebruik van maken. - binnensportverenigingen, die beschikken over een eigen accommodatie Sportaccommodaties: Het project heeft betrekking op het verduurzamen van de panden (kantines, kleedruimten, kantoren), de buitenruimten (sportvelden, lichtinstallaties) die in eigendom zijn van de sportvereniging en het gedrag van de leden en de medewerkers van de sportvereniging. Als wij als gemeente de eigenaar van een sportaccommodatie zijn, deze in eigen beheer hebben en zelf de energiekosten betalen, dan valt deze buiten de scope van dit project. In het Uitvoeringsplan Verduurzaming Gemeentelijke Vastgoedportefeuille zijn dergelijke sportaccommodaties meegenomen. Denk bijvoorbeeld aan de Jan Massinkhal, waar we 150 zonnepanelen hebben geplaatst en de Vocasahal, die voorzien is van zonneboilers voor warm douchewater.

4 Brede aanpak: We willen een aanbod doen, waar veel sportverenigingen iets mee kunnen. De ene sportvereniging is de andere niet. Er zijn al verenigingen waar duurzaamheid op de agenda staat, maar lang niet bij allemaal. Sommigen hebben de mogelijkheid om tijd en/of geld te investeren, maar anderen niet. Ingeschat wordt dat bijvoorbeeld van de 20 voetbalverenigingen in de BV Voetbal ca. 4 clubs zelf (voor een deel) zouden kunnen investeren. Hierbij is echter een sterke afhankelijkheid van bijdragen van derden, waaronder de gemeente. Ook zijn er verenigingen die ervaring en competenties hebben hun netwerk te mobiliseren, terwijl anderen dat minder of niet hebben. Tot slot bestaat de kans dat er sportverenigingen zijn die al energiebesparende maatregelen hebben genomen en sommigen in een beginfase zijn. Pakket van maatregelen: We willen ons niet louter richten op de kansen van zonne-energie bij de sportverenigingen, aangezien de terugverdientijden tussen de 7 en 15 jaar kunnen liggen. De terugverdientijd van zonnepanelen hangt af o.a. van de prijs en de prijsontwikkeling (EU importheffing) van de panelen, de type aansluiting per locatie (groot/kleinverbruik) en welk energietarief de sportvereniging betaalt en of de vereniging in aanmerking komt voor bijvoorbeeld SDE subsidie. Er zijn namelijk eenvoudige maatregelen die een relatief lage investering vragen, maar die wel direct energiebesparing opleveren (quick-wins) en daarmee dus ook lastenverlaging op korte termijn (= het doel van de motie). Voorbeelden zijn het plaatsen van lichtsensoren en tijdschakelklokken op apparatuur, het toepassen van energiezuinige verlichting, het beter inregelen van installaties, gedragsmaatregelen en het (gezamenlijk) inkopen van energie. Allemaal maatregelen waar de sportverenigingen snel mee aan de slag kunnen. Daarnaast zijn er ook maatregelen, die grotere investeringen vragen, maar die zichzelf wel terugverdienen. Denk bijvoorbeeld aan het vervangen van de veldverlichting door LED-verlichting, zonneboilers voor warm douchewater en zonnepanelen. En al levert het geen energiebesparing op: het controleren van de energiefacturen kan ook bijdragen aan lagere lasten. De ervaring leert dat er regelmatig meer geld wordt betaald dan daadwerkelijk aan energie is verbruikt. Medewerking sportverenigingen essentieel: Het initiatief moet leiden tot draagvlak bij en bereidheid van de sportverenigingen tot het nemen van een of meerdere concrete acties, die bijdragen aan het verminderen van het energieverbruik en het verlagen van de energierekening. Dit doel kan alleen gerealiseerd worden met behulp van en in samenwerking met de sportverenigingen en hun vrijwilligers. Maatregelen en acties kunnen per club verschillen; vrije keuze is dus het uitgangspunt. De bereidheid om tijd, kennis en creativiteit aan dit traject te besteden en bereidheid om daadwerkelijk energiebesparende maatregelen te nemen zijn van essentieel belang. We zijn ons ervan bewust dat dit in veel verenigingen meestal vrijwilligers zijn en dat zowel de vereniging als wij afhankelijk zijn van hun inzet. Tot slot: de sportverenigingen moeten het immers zelf doen. We kunnen ze daarbij niet dwingen, het gaat immers om maatregelen die gericht zijn op eigendommen van de club. Dit beperkt onze sturingsmogelijkheid. Gemeente faciliteert, sportvereniging regelt: Wij als gemeente hebben een faciliterende rol. We voeren niet zelf dergelijke scans uit, maar gaan op zoek naar een organisatie die sportverenigingen kunnen helpen met het verkrijgen van inzicht in het energieverbruik, de besparingsmogelijkheden en het begeleiden van de uitvoering van de maatregelen. Ook investeren we zelf niet in te nemen duurzame maatregelen. Gebruik van ervaring elders: Het wiel moet niet opnieuw uitgevonden worden. Daar waar in sportverenigingen en/of in andere steden succesvolle resultaten zijn bereikt wordt bekeken in hoeverre deze in de Nijmeegse situatie toepasbaar zijn.

5 4. Diverse financieringsconstructies We hebben een aantal mogelijke financieringsconstructies op een rij gezet. Gemeente financiert het faciliteren We kunnen sportverenigingen de mogelijkheid tot een (maatwerk)advies / energiescan aanbieden. Hiermee krijgen ze gedetailleerd inzicht in de bespaaropties, de investeringen en de terugverdientijden. We kunnen deze aanbieden op basis van wederkerigheid: we vragen wel een tegenprestatie aan de verenigingen, zodat het advies ook daadwerkelijk een vervolg krijgt. Renteloze lening of subsidie De optie om als gemeente een renteloze lening of een lening met een lage rente aan de sportverenigingen te verlenen geniet niet de voorkeur. Uitgaande van twintig deelnemende sportverenigingen, die vergaande maatregelen treffen voor een bedrag van gemiddeld ,- vraagt van ons een reservering van ,-. Deze middelen hebben we niet ter beschikking. Voor een subsidieregeling hebben we momenteel geen beschikbare middelen, maar we zullen onderzoeken welk van de geïnteresseerde verenigingen in aanmerking komen voor de landelijke subsidieregeling en financieringsconstructies. No cure no pay Er zijn bureaus die op basis van no cure no pay de energiefacturering van organisaties onder de loep nemen. Uit ervaringen elders blijkt dat er nog financiële winst te behalen valt bij de factuurcontrole, omdat veel verengingen structureel te veel energiekosten betalen. Dit levert weliswaar geen energiebesparing op, maar kan wel een start zijn voor een energiebesparingstraject. Ook kijken we of er nog meer mogelijkheden zijn om externe bedrijven te laten werken op basis van no cure- no pay, waardoor energiebesparing bij de sportverenigingen kan worden gerealiseerd. Collectieve inkoop Bij collectieve inkopen van energie, maar ook van energiebesparende maatregelen valt winst te behalen. Ook hierbij zullen we nagaan of er marktpartijen zijn die dit op basis van no cure - no pay willen doen. Zodra sportverenigingen met hen in zee gaan, krijgen ze een deel van de besparing. ESCO Een ESCO-constructie biedt kansen. Een Energy Service Company neemt o.a. de aanleg, het onderhoud en het beheer van (klimaat-) installaties van gebouwen over. ESCO s leveren gegarandeerde energiebesparing, inclusief de financiering ervan maar zonder investeringskosten. Sportverenigingen betalen de investering via de energierekening terug. Het voordeel is dat zij niet hoeven te investeren, maar een nadeel is wel een maandelijkse betalingsverplichting van enkele jaren. We bespreken met de provincie Gelderland de mogelijkheden hiervoor. De provincie wil namelijk het gebruik van ESCO-constructies stimuleren. Het hangt uiteraard af van het animo bij de sportvereniging om een dergelijke constructie op te zetten of niet. Dat zal moeten blijken. Daken in bruikleen De motie vraagt om te bekijken in hoeverre derden de daken van de sportverenigingen in bruikleen kunnen nemen voor het plaatsen van zonnepanelen om ze zoveel mogelijk groene energie op te wekken. Sportverenigingen kunnen inderdaad hun daken aan derden verhuren om er zonnepanelen op te laten plaatsen. Ze profiteren dan echter niet van de duurzame energie. Daarbij is het voor andere partijen financieel niet interessant om zonnepanelen op hun daken te plaatsen, aangezien de stroomopbrengst volgens de wet niet gesaldeerd mag worden met de energierekening. Dat dit wel mogelijk is met de twee Zonneparken in Nijmegen heeft ermee te maken dat dit een pilotproject is en er een uitzondering voor het salderingsvraagstuk is gemaakt.

6 We blijven de landelijke ontwikkelingen op het gebied van saldering volgen. Zodra saldering wel mogelijk wordt nemen we deze mogelijkheid in het project mee. Crowd fundig Sportverenigingen beschikken over het algemeen over een goed netwerk (sponsoren, leden, familie van leden), waar mogelijk ook kansen liggen voor financiering, zoals crowd funding. Door middel van crowd funding kunnen ze (een deel van) de financiering voor energiebesparende middelen bij elkaar krijgen en biedt de actie tevens kansen om duurzaamheid bij deze groepen te promoten. Eerder opgedane ervaring bij bijvoorbeeld basisschool NSV2, die door middel van crowd funding zonnepanelen op het dak hebben gerealiseerd, kan hierbij worden ingezet. 5. Aanpak Als we de uitgangspunten in acht nemen en kijkend naar de haalbaarheid en de benodigde tijdsinvestering, de tijdshorizon, de beschikbare middelen vanuit de gemeente, stellen we de volgende aanpak voor. Fase I: we selecteren een externe partij, die de opdracht krijgt om sportverenigingen te adviseren en te begeleiden tijdens het verduurzamingstraject. Fase II: we nodigen sportverenigingen uit voor een bijeenkomst over het verduurzamen van de sportverenigingen, waarin ze worden geïnformeerd over de mogelijkheden van energiebesparing en duurzame energie in sportaccommodaties. Goede voorbeelden worden toegelicht, inclusief de financieringsmogelijkheden en de manieren waarop de leden en de buurt betrokken kunnen worden. Tijdens de bijeenkomst peilen we de wensen en behoeften van de verenigingen en proberen daar waar kan verbanden te leggen (bijvoorbeeld voor collectieve inkopen), maar laten hen ook weten welke rol we als gemeenten hebben en wat de (on)mogelijkheden zijn. Fase III: we bieden sportverenigingen de mogelijkheid tot een (maatwerk)advies / energiescan aan. Hiermee krijgen ze gedetailleerd inzicht in de bespaaropties, de investeringen en de terugverdientijden. We vragen van de sportverenigingen wel een inspanningsverplichting: zij stellen iemand in de vereniging aan, die gedurende het traject trekker, aanjager en aanspreekpunt is en volledige medewerking aan het adviestraject verleent. Verder spant deze persoon zich in om de maatregelen daadwerkelijk uit te voeren en gefinancierd te krijgen. Fase IV: op basis van de resultaten van de bijeenkomst en de scans bepalen we een vervolgtraject, aangezien we dan een duidelijk inzicht hebben in de behoeften van de sportverenigingen. Fase V: we volgen de sportverenigingen, die een advies hebben gekregen bij het vervolg. Welke maatregelen worden daadwerkelijk genomen en met welk resultaat? Wat kunnen (andere) sportverenigingen hiervan leren? Fase VI: evaluatie van project.

7 6. Tijdsplanning Wat Wie Wanneer Fase I: Selecteren externe partij VSA en Zomer 2013 Fase II: Bijeenkomst voor sportverenigingen Externe partij i.s.m. September 2013 VSA en Fase III: Uitvoeren maatwerkadviezen, opzetten participatietraject en zoeken Externe partij i.s.m. sportverenigingen September December 2013 financieringsmogelijkheden (waaronder de ESCO en collectieve inkoop) Fase IV: Bepalen vervolg op basis van College Januari 2014 uitkomsten bijeenkomst en scans Fase IV: Start uitvoeren maatregelen Sportverenigingen 2014 i.s.m. bedrijven Fase V: Evaluatie VSA,, externe partij, sportverenigingen Zomer Financiering door gemeente Nijmegen Het organiseren van een bijeenkomst en sportverenigingen aanbieden van energieadviezen op maat (schatting: 250 uur) zal ongeveer kosten. Deze kosten moeten dan worden gedekt door programma Klimaat en Energie en Sport. Mocht uit de bijeenkomst blijken dat verenigingen geen behoefte hebben aan een scan, maar bijvoorbeeld iemand die een collectieve inkoopactie begeleidt, dan kunnen we overwegen om deze begeleiding uit deze middelen te betalen. Wat Wie Kosten Organiseren bijeenkomst Externe partij i.s.m. gemeente Uitvoeren energieadviezen op maat (250 uur advies) Externe partij Risico In tegenstelling tot bijvoorbeeld scholen hebben sportverenigingen over het algemeen geen professionals op het gebied van duurzaamheid in dienst. Het zijn de vrijwilligers die een essentiële rol hebben bij het functioneren van sportverenigingen. Zij zullen een belangrijke rol spelen bij het verduurzamen van de verenigingen. Het kan zijn dat er minder of juist meer animo voor energiebesparing en duurzame energie is bij de sportverenigingen dan verwacht. Of dat het animo er wel is, maar dat extra inzet van de gemeente nodig is om de vrijwilligers te faciliteren. Dat zal blijken in fase II en fase III. Praktisch betekent dat er minder of meer sportverenigingen worden geadviseerd en begeleid. Dit heeft uiteraard een effect op het beschikbaar budget. 9. Organisatie Een externe partij zal de sportverenigingen gaan adviseren en begeleiden in opdracht van de gemeente Nijmegen. De partij is gedurende het traject de contactpersoon voor de verenigingen en koppelt bevindingen en (tussentijdse) resultaten terug aan de opdrachtgever.

8 Raadsvergadering 19 September 2012 Behorende bij agendapunt: 12 Naam agendapunt: Beleidsplan Sport en Bewegen De Raad van de Gemeente Nijmegen in vergadering bijeen op woensdag 19 december 2012 Overwegende dat: a) Sportverenigingen hebben laten weten dat zij moeite hebben (financieel) het hoofd boven. water te houden; b) Energielasten een substantieel deel uitmaken van de lasten van de sportclubs, mede omdat zij door o.a. veldverlichting veel energie gebruiken; c) Sportverenigingen veel vrijwilligers en jongeren bereiken en dat dit een kans biedt jongeren al vroeg in aanmerking te laten komen met de veordelen van bijvoorbeeld zonne-energie; d) Nijmegen in 2045 een energieneutrale gemeente zal zijn. Nijmegen daarbij zelf in zijn stedelijke energiebehoefte met duurzame energie voorziet. De stijging van de energielasten veor Nijmegenaren hiermee beperkt wordt; e) In het programma klimaat en energie in de stadsbegroting 2013/2015 scherpe doelstellingen zijn gesteld om zonne-energie te bevorderen en hieraan ook middelen zijn verbonden. Roept het College op om: 1. In het voorjaar van 2013 te komen met een plan om zoveel mogelijk sportverenigingen te voorzien van zonne-energie en hiermee voor de sportclubs een besparing ep de energielasten te realiseren; 2. Hierin ook mee te nemen dat deze clubs een belangrijke rol gaan spelen in de promotie van zonne-energie (zonnekrachtteam) en te bekljken in hoeverre zij een rel kunnen spelen. in het in bruikleen nemen van hun daken Om ze zoveel mogelijk groene energie ep te wekken. En gaat over tot de orde van de dag,