De nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform Januari 2013 nr. 66

Transcriptie

1 Afzendadres: Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat Heverlee v.u. G. Reynders-Broos Residentie Borgeind, Borgeindstraat 13/ Schoten nummer 66 januari 2013 verschijnt per jaar in jan - ma - jun - sept en nov Afgiftekantoor Leuven Mail Erkenningsnummer: P2A8311 De nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform Januari 2013 nr. 66 Denkdag patient empowerment p. 2 Transparantie van kwaliteit van zorg p. 3 Kwaliteitsindicatoren binnen de algemene ziekenhuizen p. 6 Wist je dat p. 9 Data studiegroepen p. 10 In de pers! p. 11

2 Denkdag patient empowerment Het Vlaams Patiëntenplatform organiseerde op 10 november 2012 een denkdag voor haar leden over het thema empowerment. Empowerment is een proces van zelfversterking dat patiënten een actieve rol geeft in hun eigen zorgproces en leven. In de huidige debatten over een efficiëntere en effectievere gezondheidszorg krijgt patient empowerment de laatste tijd veel aandacht. Het VPP juicht initiatieven rond patient empowerment, die leiden tot een grotere zelfredzaamheid van de patiënt, toe. Toch moeten zeker ook patiënten aan het woord komen omtrent deze ontwikkelingen. De bedoeling van de denkdag was om na te gaan wat de houding van patiënten tegenover empowerment is en welke rol patiëntenverenigingen inzake patient empowerment kunnen spelen. De visie van patiënten over empowerment Het begrip empowerment is niet gemakkelijk te definiëren. Volgens de deelnemers van de denkdag heeft empowerment te maken met de kernelementen autonomie, steun, aanvaarding en verbetering van de leefsituatie. Zij haalden de volgende zaken over empowerment aan: Autonomie Steun Aanvaarding en verbetering leefsituatie groei naar zelfstandigheid van lijdzame patiënt tot actieve, assertieve, taalvaardige, bewust reagerende patiënt om onmacht te overkomen zelfversterking, greep krijgen, grip autonoom beslissingen nemen omkadering voor de patiënt tweerichtingsverkeer begrip krijgen proces van aanvaarden, leren leven met patiënt te zijn het leven in handen nemen op een positieve manier herstel van levenskwaliteit sociale participatie Naast de invulling van het begrip kwamen ook de benodigdheden, voorwaarden, aandachtspunten en valkuilen in het kader van empowerment aan bod. Volgens de deelnemers zijn voorwaarden voor empowerment: beschikbaarheid van betrouwbare en verstaanbare informatie over ziekten, behandelingen, tegemoetkomingen, het gezondheidszorgsysteem, steun en respect van familie, vrienden, zorgverleners,... voldoende emotionele en financiële draagkracht en zorgverleners die mee willen werken aan empowerment, voldoende tijd voor patiënten uittrekken, breder kijken dan het louter medische en rekening houden met de individuele behoeften van de patiënt. Ten slotte haalden de deelnemers enkele aandachtspunten aan, namelijk: begrip tonen als een empowered patient een terugval kent waardoor hij (tijdelijk) minder autonomie, aanvaarding en verbetering van de leefsituatie nastreeft, empowerment stimuleren vanuit de juiste motivatie: niet bijvoorbeeld omwille van besparingen in de gezondheidszorg, maar echt uit overtuiging dat het goed is voor patiënten, ervoor zorgen dat het gezondheidszorgsysteem voldoende transparant is om de juiste informatie en hulp te kunnen vinden, erover waken dat de verantwoordelijkheid voor empowerment niet bij de patiënt wordt gelegd patiënten zijn en blijven immers afhankelijk van zorgverleners, inkomen niet van elke persoon zelfstandigheid verwachten en mondige patiënten niet als lastige patiënten beschouwen. Na een voorstelling van verschillende instrumenten die bedoeld zijn om empowerment te ondersteunen, konden de deelnemers hun voorkeur uiten. Vooral medication reminders (zoals een herinneringstelefoontje- of sms, 2 Samenspraak nr. 66 januari 2013

3 intelligente pillendoosjes, elektronische of papieren medicatieschema s), persoonlijke gezondheidsdossiers en systemen voor patiënteninformatie op maat droegen de voorkeur van de deelnemers weg. Bij de voorstelling van instrumenten die met telegeneeskunde te maken hebben, bleek uit diverse reacties dat de digitale kloof en het belang van persoonlijke contacten in de zorg zeker elementen zijn om rekening mee te houden. De rol van patiëntenverenigingen De deelnemers aan de denkdag dachten ook na over de manier waarop patiëntenverenigingen kunnen bijdragen aan patient empowerment en over welke capaciteiten hiervoor nodig zijn. Het bleek dat patiëntenverenigingen empowerment vandaag de dag al op vele vlakken ondersteunen, zoals bijvoorbeeld: de organisatie van lotgenotencontact waarbij patiënten onder andere steun en hoop vinden, het informeren van patiënten via voordrachten, symposia, website, blog, cursussen, chatgroep, publicaties, telefonische bijstand, en post, het opzetten van acties om het grote publiek te sensibiliseren over ziekten en om stigmatisering tegen te gaan en het stimuleren en/of opvolgen van wetenschappelijk onderzoek over medische en sociale aspecten van chronische ziekten. Verschillende patiëntenverenigingen willen in de toekomst verdere stappen zetten naar empowerment door onder andere het aanbieden van 1 op 1 ondersteuning (bv. via coaching door ervaringsdeskundigen), het verlenen van hulp voor therapietrouw en het beschikken over instrumenten om naar de gepaste zorgverlener door te verwijzen. Om deze rol te kunnen realiseren, hebben patiëntenverenigingen nood aan materiële en financiële ondersteuning, een statuut voor vrijwilligers, een erkende opleiding voor ervaringsdeskundigheid, een betere toegang tot belangrijke informatie (wetgeving, beleid, ) en bekendmaking van hun vereniging door zorgverleners. Transparantie van kwaliteit van zorg Iedereen draagt kwaliteit hoog in het vaandel en streeft ernaar om de hoogst mogelijke kwaliteit te bereiken. Momenteel is er in België echter weinig informatie beschikbaar over de kwaliteit van zorg, zeker voor patiënten en burgers. Voor patiënten is het dus moeilijk om deze kwaliteit te beoordelen, terwijl ze er doorgaans wel interesse voor hebben. Transparantie van kwaliteit van zorg betekent het openbaar maken van informatie over de kwaliteit van zorg aan burgers en patiënten. Deze transparantie is belangrijk wanneer je op zoek bent naar een goede arts of zorginstelling. Zo kan je een goede keuze maken, gebaseerd op de juiste informatie. Momenteel is deze informatie immers nauwelijks terug te vinden en heb je als patiënt weinig anders om je op te baseren dan het advies van een familielid of vriend, je huisarts, of de ligging van de zorginstelling. Transparantie over de kwaliteit van de zorg kan dus een hulpmiddel zijn bij het maken van een goede keuze. Stimuleren van transparantie kan verschillende doelstellingen hebben: Emancipatie van patiënten: patiënten hebben recht op informatie over de kwaliteit van de gezondheidszorg. Meer transparantie over de kwaliteit van zorg bevordert ook patient empowerment. Kwaliteitsmanagement: transparantie leidt tot een verbetering van de kwaliteit van zorg. Wanneer informatie over de kwaliteit van zorg openbaar wordt, zullen er koplopers zijn die sterk presteren, maar ook achterblijvers die het minder goed doen. Niemand wil graag de slechtste leerling van de klas zijn, dus biedt het blootleggen van kwaliteitsverschillen een stimulans om de kwaliteit van zorg op peil te houden en te verbeteren. Vlaams Patiëntenplatform vzw 3

4 Publieke verantwoording: burgers hebben recht op informatie over de manier waarop de collectieve middelen besteed worden. Een Europees verdrag 1 stelt dat publieke verantwoording nodig is om het publiek informatie te verschaffen. Deze verantwoording kan in enge en in brede zin gebeuren. In enge zin gaat het om het afleggen van rekenschap aan de overheid. Verantwoording in brede zin betekent rekenschap afleggen aan de samenleving, gemeenschap, patiënt en nabestaanden. Rekenschap afleggen aan de overheid doen zorginstellingen voornamelijk via de verplichte registratie van gegevens (bv. de Minimale Ziekenhuisgegevens). De brede zin van publieke verantwoording is de transparantie waar het Vlaams Patiëntenplatform naar streeft, maar gebeurt momenteel nog heel weinig. Marktwerking en keuzevrijheid: transparantie bevordert de keuzevrijheid en mogelijkheden van patiënten en burgers. Binnen de gezondheidszorg speelt de marktwerking in groeiende mate een rol. Patiënten hebben meestal de keuze tussen meerdere zorginstellingen en zorgverleners. Momenteel is er in ons land echter nauwelijks informatie beschikbaar om een keuze op te baseren. Patiënten beschikken over weinig andere informatie dan mond-tot-mondreclame, de ligging van de zorginstelling of een doorverwijzing door een andere zorgverlener. Transparantie over de kwaliteit van zorg leidt tot bijkomende informatie om de keuze op te baseren, zoals de prestaties van een zorginstelling wat betreft zorgaspecten, service-aspecten en kostprijs. Zo kunnen patiënten een geïnformeerde keuze maken. Het VPP stelde zowel positieve als negatieve punten vast i.v.m. het transparant maken van kwaliteitsinformatie: er is al heel wat kwaliteitsinformatie beschikbaar (bv. verplichte registraties), het staat vast dat transparantie bijdraagt tot de kwaliteit van de zorg, binnen het huidige beleidsklimaat heerst er een grote openheid voor transparantie, in de praktijk is er echter een gebrek aan transparantie, het waarmaken van transparantie gebeurt slechts voorzichtig (bv. pas na verloop van tijd, geanonimiseerd of gedeeltelijk) en sommigen adviseren tegen transparantie van kwaliteitsinformatie vanuit een aantal argumenten zoals de (on)vergelijkbaarheid van de gegevens, de (on)juistheid van de gegevens en het risico op negatieve gevolgen. Naar meer transparantie? Het VPP streeft naar meer transparantie van de kwaliteit van zorg, op maat van de patiënt. Dit betekent voor het VPP vier dingen: 1. Verbeterperspectief als uitgangspunt: het doel van het transparant maken van kwaliteitsinformatie is een kwaliteitsverhoging van de zorg en een verhoging van de keuzemogelijkheden voor patiënten. Het is dus niet de bedoeling om zorgverleners of zorginstellingen met de vinger te wijzen of te controleren. 2. Alle informatie transparant: patiënten hebben recht op volledige informatie over kwaliteit van de zorg, zonder filter. De informatienood kan immers verschillen van patiënt tot patiënt. Elke patiënt kan een individuele keuze maken over het type informatie dat hij wil gebruiken. Uit internationaal onderzoek en uit bevragingen bij de leden van het VPP blijkt dat kwaliteit vanuit patiëntenperspectief betrekking heeft op informatie en communicatie, toegankelijkheid en betaalbaarheid, respectvolle bejegening en privacy, participatie en empowerment. Informatie over al deze aspecten moet dus transparant zijn. Andere voorbeelden van informatie waaraan patiënten nood hebben: informatie over alle niveaus in de zorginstelling: zorgverlener, afdeling en ziekenhuisbreed, geobjectiveerde subjectieve informatie zoals patiëntervaringen, patiënttevredenheid en informatie over de kwaliteit van leven met een bepaalde chronische aandoening (o.a. informatie vanwege patiëntenverenigingen), 1 Comité van Ministers van de Raad van Europa (27 november 2008). Verdrag betreffende toegang tot officiële documenten open voor ondertekening. 4 Samenspraak nr. 66 januari 2013

5 objectieve informatie zoals resultaten van kwaliteitsindicatoren, praktische informatie (bv. contactgegevens, raadplegingen, wachttijden, kosten van de zorg), de visie van de zorgverlener of zorginstelling over ethische aspecten zoals euthanasie en vrijheidsbeperkende maatregelen, conventionering en/of accreditering van zorgverleners/ zorginstellingen en geplande verbeteracties van de zorgverlener/zorginstelling. 3. Eén keuzewebsite: het VPP gaat voor de ontwikkeling van één centrale keuzewebsite die burgers en patiënten kunnen gebruiken bij het kiezen voor zorginstellingen of zorgverleners. Zo n website laat vergelijkingen toe tussen zorginstellingen en/of zorgverleners. Het gaat hierbij niet om een oplijsting op basis van algemene scores ( hitparades ), maar om vergelijkingen per kwaliteitsindicator. Het VPP startte met een denkproces over de vereisten van zo n keuzewebsite. Deze vereisten zijn gedetailleerd beschreven in de standpunttekst van het VPP (terug te vinden via Het VPP pleit dus voor informatieverstrekking via het internet. Toch mag dergelijke informatieverstrekking nooit mondelinge contacten tussen zorgverlener en patiënt vervangen; het gaat uitsluitend om bijkomende informatie. Mondelinge contacten blijven enorm belangrijk. Bovendien moet alle informatie ook beschikbaar zijn voor mensen die geen toegang hebben tot het internet of die hier niet vertrouwd mee zijn. 4. Aandacht voor de presentatiewijze van keuze-informatie: om te garanderen dat keuze-informatie op een zinvolle manier gebruikt wordt, is het belangrijk dat de gerapporteerde informatie correct is, dat burgers of patiënten toegang hebben tot deze informatie (en weten dat deze beschikbaar is), dat burgers of patiënten de aangeboden informatie op een correcte manier begrijpen en interpreteren en dat ze de informatie vertrouwen, appreciëren en waarderen. Bij de presentatie van keuze-informatie moet aandacht besteed worden aan: de algemene regels voor de visuele presentatie van informatie, de volgorde waarin de zorgverleners/zorginstellingen voorgesteld worden, de wijze waarop cijfergegevens visueel gepresenteerd worden, de hoeveelheid gepresenteerde informatie, het type gepresenteerde informatie, het taalgebruik, de kwaliteit van de gepresenteerde informatie en leeswijzers. Op elk van deze punten wordt dieper ingegaan in de standpunttekst over transparantie (terug te vinden via Vlaams Patiëntenplatform vzw 5

6 Kwaliteitsindicatoren binnen de algemene ziekenhuizen Het VPP neemt actief deel aan het Quality Indicators project van de Vlaamse overheid, de Vlaamse Vereniging van Hoofdgeneesheren en de ziekenhuiskoepels Zorgnet en ICURO. Dit project wil de kwaliteit van zorg in de Vlaamse algemene ziekenhuizen verbeteren en de transparantie van de kwaliteit van deze zorg bevorderen. Het biedt een forum waarin het VPP pleit om ook indicatoren op te nemen die voor patiënten van belang zijn (bv. rond patiëntenervaringen, communicatie, dienstverlening en bejegening). Indicatoren zijn meetbare elementen van een bepaald aspect van de zorg. Het zijn als het ware thermometers die iets zeggen over de kwaliteit van de geleverde zorg. Parallel met het project ontwikkelde het VPP de Vlaamse Patiënten Peiling, een instrument om patiënttevredenheid en patiëntenervaringen te meten. Het gebruik van een uniforme, gevalideerde en op patiëntervaringen gebaseerde vragenlijst maakt een vergelijking tussen ziekenhuizen mogelijk op vlak van dienstverlening. Zorginstellingen kunnen de feedback van patiënten gebruiken om de kwaliteit en efficiëntie van hun zorgverlening te verhogen. Het instrument vertrekt vanuit het perspectief van de patiënt, met stellingen zoals Ik kreeg van mijn huisarts vooraf informatie over hoe ik mij moest voorbereiden op deze opname in het ziekenhuis., De artsen gaven mij begrijpelijke uitleg. en Welk cijfer zou u dit ziekenhuis geven voor deze opname?. Het instrument werd in overleg met een expertengroep gevalideerd en zal vanaf 2013 gebruikt worden door de deelnemende algemene ziekenhuizen. Bovendien ontwikkelt het VPP momenteel een instrument om de patiëntgerichtheid van ziekenhuiswebsites te meten. Dit instrument zal in de loop van 2013 klaar zijn. Het zal met behulp van dit instrument mogelijk zijn om de websites te beoordelen op de informatie die ze bieden over deze thema s: gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid, algemene informatie over het ziekenhuis, informatie over de kwaliteit van de zorg, medische informatie, informatie over de kostprijs van de zorg, informatie over privacy en patiëntenrechten en interactiemogelijkheden van de website. Behalve de twee indicatoren die door het VPP ontwikkeld worden, zijn er nog verscheidene andere indicatoren ontwikkeld. Deze zijn ingedeeld in vijf groepen, namelijk moeder en kind, orthopedie, cardiologie, oncologie en ziekenhuisbrede domeinen. Deze vijf domeinen werden gekozen op basis van een aantal wetenschappelijke criteria: de impact van de aandoeningen op de gezondheidszorg; het volume van de patiëntenpopulaties (veelvuldig voorkomen), belangrijke bijdrage aan ziekte en sterfte en hoge maatschappelijke (in)directe kosten de wetenschappelijke kennis erover en het bestaan van een verband tussen de gemeten processen en resultaten van de zorg; het kwaliteitsverbeteringspotentieel: er moeten aanwijzingen zijn dat kwaliteit van de zorg voor de aandoening waarvoor indicatoren ontwikkeld worden variabel is en dat er mogelijkheid is voor verbetering; controleerbaarheid door verstrekkers: de zorgverstrekker moet zelf een invloed hebben op de kwaliteit van het te evalueren aspect. In de toekomst kunnen de domeinen nog uitgebreid worden. Bovendien kunnen er binnen elk domein bijkomende indicatoren ontwikkeld worden. 6 Samenspraak nr. 66 januari 2013

7 Hieronder geven we in het kort de verschillende indicatoren weer. Meer informatie kan je vinden op en een uitgebreid artikel met een korte uitleg bij elke indicator kan je vinden op Moeder en Kind De gezondheidszorg voor moeder en kind is een belangrijke maatstaf in internationale vergelijkingen over de kwaliteit van gezondheidszorgsystemen van landen. Het is dan ook vanzelfsprekend dat voor deze beide doelgroepen gekeken wordt hoever we staan met de kwaliteit van onze zorg en hoe we ze nog verder kunnen opdrijven. Volgende indicatoren werden uitgewerkt: keizersneden borstvoeding opname van zuigelingen op N* (neonatologie) en NIC (neonatale intensive care) afdelingen heropnames aanpak kindermishandeling Orthopedie In alle Vlaamse ziekenhuizen gebeuren orthopedische ingrepen. In een eerste fase werd beslist om zich voor deze groep te beperken tot informatie over knie- en heupprothesen. Cijfermateriaal van de ziekenfondsen leert dat er variatie is in zowel aantallen als de resultaten van deze ingrepen, zodat dit domein als relevant wordt beschouwd om op te nemen in de basisset. Volgende indicatoren werden uitgewerkt: bloedtransfusiegraad verblijfsduur revisies (vervanging prothese) tijdigheid van zorg Cardiologie Cardiologie (hartziekten) is opnieuw een domein waar een ruim verspreid zorgaanbod in Vlaanderen is. Internationaal bestaat er overeenstemming over een aantal te volgen maatstaven om de kwaliteit van zorg te evalueren. Zo bestaan er bijvoorbeeld internationale richtlijnen voor de verschillende fasen van de opvang van het acuut myocardinfarct (AMI of hartaanval) die resulteren in een verminderde sterfte. Ook organisatorische elementen zoals de tijd die verloopt tussen de oproep en het uitrukken van een ziekenauto en de tijd die verloopt tussen de aankomst in een ziekenhuis en het instellen van een behandeling spelen een rol. Het verband tussen betere zorgprocessen en een verminderd sterftecijfer voor AMI werd aangetoond. Doeltreffende zorg binnen een optimale termijn is essentieel voor het overleven van de patiënt en impliceert het aangepast gebruik van thrombolyse (een behandeling waarbij een stolsel in een bloedvat met krachtige middelen wordt opgelost) en revascularisatie (herstel van de bloedvoorziening). Volgende indicatoren werden uitgewerkt: mortaliteit gebruik van ACEI-inhibitoren (angiotensin-converting enzyme) of ARB-therapie (angiotensin receptor blockers) secundaire preventie van cardiovasculaire events: gebruik van aspirine secundaire preventie van cardiovasculaire events: gebruik van bètablokkers Vlaams Patiëntenplatform vzw 7

8 Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen. De borstkankersterfte daalde in Vlaanderen echter in de afgelopen tien jaar. De kwaliteit van de zorg voor borstkankerpatiënten gaat in stijgende lijn. Toch blijkt er nog ruimte tot verbetering. Volgende indicatoren werden uitgewerkt: vijfjaarsoverleving ziektespecifieke vijfjaarsoverleving diagnosestelling statusbepaling van oestrogeen- en progesteronhormonen en HER2-gen two-view mammografie en echografie cytologische (celdiagnose) of histologische (weefseldiagnose) beoordeling van kwaadaardigheid behandeling multidisciplinaire benadering aanvullende hormonale therapie borstsparende behandeling systemische behandeling radiotherapie chemotherapie neoadjuvante systemische behandeling vóór heelkundige ingreep secundaire preventie Ziekenhuisbreed domein Naast ziektespecifieke informatie over de kwaliteit van de zorg zijn er een aantal aspecten in de zorg in het ziekenhuis die meer omvatten dan één bepaald domein. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan een aantal evidente zaken zoals handhygiëne, geneesmiddelendistributie en het correct identificeren van patiënten. Daarom werd beslist om een domein ziekenhuisbrede indicatoren in te voeren. Dit domein bundelt een aantal kwaliteitsindicatoren die de ziektespecifieke domeinen overschrijdt. Daarnaast kunnen ook patiëntenervaringen heel wat aanknopingspunten aanreiken voor het opzetten van verbeterinitiatieven. Wetenschappelijk onderzoek en interne bevragingen wijzen uit dat er vier aspecten van de zorg (buiten het medische) doorwegen in de beoordeling van de kwaliteit van de zorg door de patiënt: 1) informatie en communicatie, 2) privacy, respect en bejegening, 3) toegankelijkheid en betaalbaarheid en 4) participatie. Het ziekenhuisbreed domein bevat daarom ook een aantal service-indicatoren. Volgende indicatoren werden uitgewerkt: heropnames ervaringen van patiënten (uitgewerkt door het VPP) informatie aan patiënten (uitgewerkt door het VPP) medicatieveiligheid incidentie van MRSA (Meticilline Resistente Staphylococcus Aureus) sepsis handhygiëne patiëntenidentificatie safe surgery checklist Kwaliteitsindicatoren in de geestelijke gezondheidszorg Eind 2012 ging een gelijkaardig project van start binnen de geestelijke gezondheidszorg. Het is de bedoeling om een gelijkaardig traject te volgen als bij het project binnen de algemene ziekenhuizen. Momenteel bepaalt men de domeinen waarrond er indicatoren ontwikkeld zullen worden. In één van de volgende nieuwsbrieven zullen we verder rapporteren over dit project. 8 Samenspraak nr. 66 januari 2013

9 Wist je dat... chronisch zieken binnenkort recht zullen hebben op de derdebetalersregeling? We moeten er nog even op wachten, maar vanaf 2015 zullen artsen en ziekenhuizen verplicht zijn om de derdebetalersregeling toe te passen bij personen met een chronische aandoening. Dit wil zeggen dat de patiënt in kwestie enkel zijn persoonlijk aandeel moet betalen en niet langer het bedrag moet voorschieten dat terugbetaald wordt door het ziekenfonds. Dit recht zal toegekend worden aan iedereen met het statuut chronische aandoening. Ook dit statuut is nieuw, en wordt nog volop uitgewerkt. Er werden al verschillende stappen gezet om deze nieuwe regelgeving in te schrijven in de wet. De eerstvolgende maanden zal er dus nog niets veranderen, maar van zodra deze nieuwigheden in werking treden, hoort u het van ons! de Vlaamse Tolkentelefoon toch gratis blijft voor huisartsen? Sinds 1 januari moeten hulpverleners, die een beroep doen op de Vlaamse Tolkentelefoon Ba-bel voor de communicatie met anderstalige patiënten, een vergoeding betalen voor deze dienst. Hierdoor kregen ook gezondheidsinstellingen te kampen met extra kosten. Dat was even schrikken want op die manier kwam de toegankelijkheid van onder andere de eerstelijnsgezondheidszorg plots in het gedrang! Zonder deze tolkdienst kon immers het recht op duidelijke informatie niet gewaarborgd worden. Intussen heeft Minister Vandeurzen echter beslist om de regelgeving aan te passen, en zullen huisartsen toch gratis beroep kunnen blijven doen op de Vlaamse Tolkentelefoon. Meer informatie over de dienstverlening door Ba-bel is te vinden op ereloonsupplementen voortaan strikt verboden zijn in meerpersoonskamers? In het verleden nam Minister Onkelinx reeds een aantal beslissingen om de financiële last van supplementen bij ziekenhuisopnames te beperken. Aangezien bleek dat patiënten nog steeds onterecht hoge facturen ontvingen, heeft de minister nu in een aantal gevallen de ereloonsupplementen kortweg afgeschaft. Zo is het sinds 1 januari van dit jaar verboden om toeslagen aan te rekenen voor gemeenschappelijke kamers of tweepersoonskamers. Het verbod is eveneens van toepassing op dagopnames. Belangrijk aan deze maatregel is dat hij ook geldt voor niet-geconventioneerde artsen. Hierdoor vallen voortaan alle artsen onder dezelfde regelgeving wat supplementen betreft, hopelijk met positieve gevolgen voor de ziekenhuisfactuur van de patiënt. het VPP in zijn volgende nieuwsbrieven de rechten van de patiënt zal voorstellen? Sinds de totstandkoming van de patiëntenrechtenwet in 2002 heb je als patiënt heel wat rechten, zoals bijvoorbeeld het recht op geïnformeerde toestemming en het recht op informatie over je gezondheidstoestand. Na meer dan 10 jaar blijkt dat zowel patiënten als zorgverstrekkers de patiëntenrechten nog steeds niet goed kennen. Daarom zullen we vanaf maart in iedere nieuwsbrief een patiëntenrecht uitleggen aan de hand van een concrete vraag van een patiënt. Wij hopen dat deze korte voorbeelden overgenomen worden in de tijdschriften van de patiëntverenigingen zodat patiënten nog beter hun rechten kennen! Vlaams Patiëntenplatform vzw 9

10 Data studiegroepen 2013 Studiegroep verzekeringen: woensdag 30 januari 2013 woensdag 24 april 2013 woensdag 11 september 2013 woensdag 13 november 2013 Studiegroep werk: maandag 18 februari 2013 maandag 13 mei 2013 maandag 7 oktober 2013 maandag 2 december 2013 Studiegroep medicatie: donderdag 14 maart 2013 donderdag 6 juni 2013 donderdag 31 oktober 2013 donderdag 19 december 2013 Studiegroep geestelijke gezondheid: donderdag 10 januari 2013 zaterdag 9 februari 2013 zaterdag 9 maart 2013 donderdag 4 april 2013 donderdag 9 mei 2013 zaterdag 8 juni 2013 donderdag 5 september 2013 zaterdag 5 oktober 2013 donderdag 7 november 2013 zaterdag 7 december 2013 Wat is een studiegroep? Vanuit de ervaringsuitwisseling rond specifieke thema's leren deelnemers in studiegroepen van elkaar en gaan ze de problematiek in een ruimer verband zien. De projectverantwoordelijken van het Vlaams Patiëntenplatform begeleiden de ervaringsuitwisseling en informeren de deelnemers over relevante beleidszaken. Voor het VPP zijn de studiegroepen een belangrijke bron van informatie met betrekking tot knelpunten die patiënten ervaren. De projectverantwoordelijken en de deelnemers kunnen samen oplossingen uitwerken en ideeën aftoetsen. Voor wie? Hoe vaak? Thema's Patiëntenvertegenwoordigers van aangesloten patiëntenverenigingen Een viertal keer per jaar en per thema Werkgelegenheid, verzekeringen, medicatie en geestelijke gezondheid Wil je deel uitmaken van een studiegroep? Neem dan contact op met ons! ( of info@vlaamspatientenplatform.be) 10 Samenspraak nr. 66 januari 2013

11 In de pers! In de laatste maanden van 2012 stuurde het Vlaams Patiëntenplatform twee persberichten de wereld in. In november schreven de medewerkers een persbericht over veilige zorg en in december over de derdebetalersregeling. In het persbericht met als titel Veilige zorg: naar een meer ambitieus beleid legde het VPP de nadruk op veilige zorg als een patiëntenrecht. Ondanks het feit dat er in België verschillende initiatieven op vlak van patiëntveiligheid genomen worden, is er nog veel ruimte voor verbetering. Daarom stelde het VPP een standpunttekst op met verschillende voorstellen die de zorg voor patiënten veiliger moet maken. De standpunttekst Patiëntveiligheid is te vinden op Met de verspreiding van deze standpunttekst wil het Vlaams Patiëntenplatform beleidsmakers inspireren voor een meer ambitieus patiëntveiligheidsbeleid in België. Kort samengevat vraagt het VPP: cijfergegevens over medische incidenten in België, open communicatie na medische incidenten, een meer dwingend beleid inzake veilige zorg en een betere voorlichting van patiënten inzake patiëntveiligheid. Eind december verscheen dan het persbericht Samen met Minister Onkelinx naar een veralgemeende derdebetaler. Met deze tekst uitte het Vlaams Patiëntenplatform naar aanleiding van de vastgelopen Medicomutonderhandelingen zijn steun en appreciatie voor de maatregelen die minister Onkelinx wilde doorvoeren. Zeker wat betreft de derdebetalersregeling streeft het VPP al jaren naar een uitbreiding van het systeem. Van alle landen die een derdebetalerssysteem hanteren is België één van de weinige waarbij dit systeem de uitzondering is en niet de regel. Slechts een beperkt aantal personen komt in aanmerking voor de toepassing van de derdebetaler. Minister Onkelinx wilde deze kleine groep uitbreiden met personen die een verhoogde verzekeringstegemoetkoming genieten of het statuut chronisch zieken hebben. Dit betekent dat het systeem toegankelijk wordt voor 2,2 miljoen Belgen. Voornamelijk de Belgische Vereniging voor Artsensyndicaten (BVAS) verzette zich hiertegen, wat het Vlaams Patiëntenplatform ten zeerste betreurt. In tegenstelling tot BVAS vindt het VPP dit een goede stap. Hoewel het VPP erg tevreden is met de voorstellen die op tafel lagen, willen we toch de voordelen van een veralgemeende derdebetaler nog even toelichten. In de eerste plaats is het moeilijk om een groep af te bakenen op basis van inkomensgrenzen. Het besteedbare inkomen dat overblijft na het afbetalen van allerlei kosten kan immers toch erg laag liggen, waardoor mensen gezondheidszorg gaan uitstellen. Anderzijds bestaat er een belangrijke drempel doordat de patiënt zelf moet vragen om de derdebetaler te laten toepassen. Wanneer dit systeem algemeen en automatisch toegepast zou worden, zullen heel wat mensen die nu de vraag niet durven stellen toch kunnen genieten van dit voordeel. Een derde belangrijke troef is het toegankelijk maken van de eerstelijnszorg. Door een bezoek aan de huisarts zo laagdrempelig mogelijk te maken, zullen de spoeddiensten en specialisten minder belast worden. Hierdoor kan ook vermeden worden dat mensen te laat beroep doen op een arts, waardoor hogere kosten ontstaan. Het Vlaams Patiëntenplatform vzw staat dan ook pal achter het beleid van Minister Onkelinx dat deze maatregel zal uitbreiden naar een grotere groep mensen. Op deze manier komen we steeds dichter bij een veralgemeende derdebetaler, waar iedereen gebruik van kan maken. Vlaams Patiëntenplatform vzw 11

12 Schriftelijk Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat Heverlee Bel naar +32 (0) Mail naar Surf naar 12 Samenspraak