Boeren rond Brussel Kansen en bedreigingen voor voedselproductie in de Vlaamse Rand. Voorstelling resultaten landbouwstudie 12 mei 2015

Transcriptie

1 Boeren rond Brussel Kansen en bedreigingen voor voedselproductie in de Vlaamse Rand Voorstelling resultaten landbouwstudie 12 mei 2015

2 Inhoud Achtergrond Hoe zijn we te werk gegaan? Landbouw in de Vlaamse Rand in cijfers Het Landbouweffectrapport VSGB De landbouwbedrijven Verbrede en gediversifieerde landbouw Brussel en de Vlaamse Rand Sterkte/zwakte analyse Beleidsaanbevelingen 18/05/2015 2

3 Achtergrond Vlaamse Rand: 19 Vlaamse gemeenten rondom Brussel Gebied van ongeveer ha 18/05/2015 3

4 Achtergrond RUP VSGB: ongeveer 300ha agrarisch gebied omgezet naar andere bestemming Doel van de studie: Tweeledig Enerzijds: Voor getroffen landbouwers inschatten gevolgen op bedrijven en uitstippelen flankerend beleid Landbouweffectrapport Anderzijds: aanzet toekomstgericht beleid voor landbouw in hele Vlaamse Rand, zowel voor klassieke als verbrede landbouw Algemeen eindrapport 18/05/2015 4

5 Hoe zijn we te werk gegaan? Basisinventarisatie op basis van beschikbare gegevens Inschatten gevolgen bestemmingswijziging en uitwerken flankerende beleid voor landbouwers getroffen door RUP VSGB via methodiek Landbouweffectrapport (LER) 18/05/2015 5

6 Hoe zijn we te werk gegaan? Bijkomende enquêtering van landbouwers in volledige Vlaamse Rand: gestreefd naar representatieve steekproef, totaal 171 landbouwers bevraagd Studie naar mogelijkheden korte keten, verbrede landbouw en biolandbouw 3 infovergaderingen waar landbouwers onderling in discussie konden gaan 18/05/2015 6

7 Landbouw in de Vlaamse Rand in cijfers Oppervlakte in landbouwgebruik in Vlaamse Rand: ha landbouwers, waarvan 642 met bedrijfszetel in gebied Grote verscheidenheid: vooral veel akkerbouw en rundvee, maar ook fruitteelt en groenteteelt, sierteelt Typische teelten als witloof en tafeldruiven zijn er nog, maar gaan sterk achteruit Aantal landbouwbedrijven daalt, zoals overal in Vlaanderen 18/05/2015 7

8 Landbouw in de Vlaamse Rand in cijfers Aandeel totale landbouwoppervlakte (%) per teelt 1,2 3,6 0,7 2,6 1,5 Granen Overige akkerbouw 24,3 Blijvend grasland Tijdelijk grasland 22,7 Maïs Overige voedergewassen Groenteteelt 12 Fruitteelt 7,3 Sierteelt Andere of onbekend 23,8 Bedrijfsgebouwen 18/05/2015 8

9 Studiegebied

10

11 Het Landbouweffectrapport VSGB In kader RUP VSGB: ongeveer 300ha omgezet van geel naar groen, waarvan 205ha geregistreerd als landbouwgebruik 68 gebruikers getroffen door bestemmingswijzigingen, waarvan 63 bevraagd 5 bedrijven voor meer dan 10 ha betrokken Zwaarst getroffen bedrijf ziet 25ha omgezet worden naar natuurgebied Flankerend beleid zeker aangewezen 18/05/

12 Het Landbouweffectrapport VSGB Kapitaalschadecompensatie en gebruikerscompensatie: veel eigenaars en gebruikers die recht op hadden toch niet aangevraagd Belang van voldoende communicatie en informatie Grondenbankwerking VLM: gronden verwerven om landbouwers uit te ruilen (op dit moment ongeveer 46ha) Opmerking: Nog veel onduidelijkheid over RUP VSGB 18/05/

13 18/05/

14 De landbouwbedrijven Van de 171 geënquêteerde bedrijven: Gemiddelde leeftijd landbouwers: 55jaar Gemiddelde bedrijfsoppervlakte: 48,2ha 24 gepensioneerde landbouwers Afzet vooral via traditionele kanalen, maar bijna de helft die toch ook in meer of mindere mate aan thuisverkoop doet Grote verscheidenheid aan bedrijfstypes: vooral akkerbouwbedrijven en rundvee, ook veel tuinbouw 18/05/

15 Verbrede en gediversifieerde landbouw Van de 171 bevraagde landbouwers: Bijna helft doet aan thuisverkoop. 6 met eigen hoevewinkel 2 bedrijven doen aan hoevetoerisme 40 hebben beheersovereenkomsten 26 doen aan energieproductie op bedrijf 18/05/

16 Brussel en de Vlaamse Rand Landbouwers zien meer nadelen dan voordelen aan ligging in Vlaamse Rand Hoge gronddruk en prijzen Druk verkeer Kleine en versnipperde landbouwpercelen Soms onbegrip omwonenden en recreanten Anderzijds ook wel: Nabijheid grote afzetmark Centrale ligging Mogelijkheden seizoensarbeid 18/05/

17 Brussel en de Vlaamse Rand Grote en stijgende vraag vanuit Brussel voor lokaal geproduceerde kwaliteitsvoeding. Beleid speelt daar ook op in Veel landbouwers zien mogelijkheden in nabijheid Brussel voor afzet producten, maar ook voor hoevetoerisme, recreatie, educatie In praktijk: grens met Brussel is barrière Rol overheid om vraag Brussel en aanbod Vlaamse Rand op elkaar af te stemmen 18/05/

18 Sterkte/zwakte analyse Algemeen Sterktes Goede bodems Diverse landbouwsector Centrale ligging Mogelijkheden deeltijdse arbeid Kansen Mogelijkheden seizoensarbeid Hoger gewaardeerde grond als basis voor investeringen Zwaktes Hoge gronddruk en prijzen Grote verkeersdrukte Matige perceelstructuren Juridische onzekerheid Moeilijkheid krijgen vergunningen Mentaliteit omwonenden Bedreigingen Verstedelijkingsdruk Druk vanuit natuur Steeds strengere milieuwetgeving 18/05/

19 Sterkte/zwakte analyse Verbrede landbouw Sterktes Aanwezigheid grote afzetmarkt Groot en gevarieerd gamma kwaliteitsproducten Kansen Grote vraag vanuit Brussel naar lokaal geproduceerd voedsel Vraag allochtone bevolking Kansen voor toerisme en recreatie Vraag naar educatie Landbouw als landschapsbeheerder Zwaktes Logistiek en marketing niet afgestemd op Brussel Versnippering van informatie Regelgeving vaak niet afgestemd op verbrede landbouw Bedreigingen Bereidheid tot betalen? 18/05/

20 Beleidsaanbevelingen Algemene aanbevelingen en acties Verschaffen van juridische zekerheid Vereenvoudiging regelgeving - informatie verschaffen Afstemmen regelgeving Rekening houden met landbouwverkeer bij uitstippelen van verkeersbeleid Afstemmen met beleid in Brussel Investeren in herstructurering van gronden Grondmobiliteit sturen 18/05/

21 Beleidsaanbevelingen Voorstellen gericht op verbrede en gediversifieerde vormen van landbouw Ondersteuning voor distributie en logistiek voor lokale afzet van landbouwproducten Ondersteuning voor marketing Samenbrengen van informatie rondom verbreding en diversificatie Ondersteunen vraag naar volkstuinen en zelfpluktuinen Potenties voor valorisatie van biomassa benutten 18/05/

22 Meer informatie Departement landbouw en visserij lv.vlaanderen.be Vlaamse Landmaatschappij 18/05/

23