Woningmarkt en bouwproductie in de nieuwe kabinetsperiode

Transcriptie

1 Woningmarkt en bouwproductie in de nieuwe kabinetsperiode Taco van Hoek Directeur EIB Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

2 Inhoud Drie vragen Wat zijn de verwachtingen voor de bouwproductie? Wat zijn de effecten van het regeerakkoord? Waar liggen kansen en bedreigingen? Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

3 Vooruitzichten Economische ontwikkeling /17 BBP -3,7 1,6 1,0 -½ ¾ 1¼ Particuliere consumptie -2,1 0,3-1, Werkgelegenheid (arb.jr) -2,2-1,8 0, Koopkracht (mediaan) 1,7-0,5-0,9-1¾ -¾ 0 Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

4 Vooruitzichten Orderportefeuilles woningbouw j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

5 Vooruitzichten Orderportefeuilles utiliteitsbouw j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

6 Vooruitzichten Orderportefeuilles gww j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u s o n d j f mam j u Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

7 Vooruitzichten Totale bouwproductie Mld Volumemutatie in % Woningen 23,3-9,5-12,1 6,6-5 Utiliteitsbouw 16,0-5,4-13,2 2,5-4½ GWW 14,6 0,8-3,1 2,0-5 Totaal 56,4-5,9-10,1 4,0-5 Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

8 Vooruitzichten Vooruitzichten totale bouwproductie miljard euro, prijspeil Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

9 Beleidsimplicaties Perspectieven op middellange termijn Gunstige perspectieven voor de woningbouw Herstel wordt beperkt door kabinetsbeleid Bescheiden groei utiliteitsbouw Stabilisatie gww-productie Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

10 Vooruitzichten op macroniveau Gunstige uitgangspositie voor herstel Huishoudens Woningvoorraad Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

11 Effecten overheidsbeleid Herstel bouwinvesteringen versterkt economische groei Volume investeringen gebouwen (miljard ) 5% 2¾% Verschil in %-bbp ,1 30, ,6 31,0 0, ,2 31,9 0, ,8 32,9 0, ,6 33,8 0,6 Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

12 Effecten overheidsbeleid HRA: harde landing dreigt HRA heeft sterk effect op relatieve prijs wonen Terugsluizen via inkomstenbelasting lost probleem relatieve prijs niet op Afschaffen in stappen beperkt vraaguitval maar zeer ten dele Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

13 Effecten overheidsbeleid HRA: omvangrijk transitieprobleem Miljoen Effect op bouwproductie Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

14 Effecten overheidsbeleid Liberalisering huursector Jaarlijks reële huurstijging < : +1½% : +2½% > : +6½% Hogere huren stimuleren de woningvraag! Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

15 Effecten overheidsbeleid Onderconsumptie sociale huurders Woz-waarde Bruto huishoudinkomen Kopers Sociale huurders Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

16 Effecten overheidsbeleid Liberalisering huren: extra vraag Miljoen Effect op bouwproductie Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

17 Effecten overheidsbeleid Verlagen overdrachtsbelasting Effectief en efficiënt instrument Kwaliteitsgroei realiseerbaar tegen duidelijk lagere kosten Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

18 Effecten overheidsbeleid Overdrachtsbelasting: extra vraag Miljoen Effect op bouwproductie Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

19 Kansen en bedreigingen Meer kredietruimte voor starters brengt doorstroming op gang Verhogen kredietruimte voor starters Gerantsoeneerde starters Overige starters Starterswoningen Laag middensegment Prijsstabilisatie Hoog middensegment Hoog segment Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

20 Kansen en bedreigingen Hypotheekrente en rente op staatsleningen 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1, Hypotheekrente 5-10 jaar Staatsobligatie 10 jaar Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

21 Kansen en bedreigingen Hypotheekrente: internationaal perspectief 6,0 Hypotheekrente 5-10 jaar 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2, Nederland Duitsland Frankrijk België Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november

22 Conclusies Conclusies Bouwproductie volgend jaar opnieuw onder druk Middellange termijn: perspectief op serieus herstel Kabinetsbeleid heeft licht dempend effect op vraag Aanvullend beleid hypotheekmarkt nodig Najaardsdag BNL afd. Zeeland Oosterland, 1 november