Bariatrie Wereldwijd: , prognose per jaar. NL. 2024>>30% obees operaties???

Transcriptie

1 Bariatrie 2013 Geschiedenis Metabole chirurgie Welke operatie voor wie, waar? Hoeveel en waar in Nederland? Valkuilen voor diëtisten en patiënten Toekomst visie Classificatie van overgewicht uitgedrukt in BMI, kg/m 2 ) Bron: Ned Tijdschr ift voor Geneeskunde 2010;154:A1504; Wereldwijd: , prognose per jaar NL. 2024>>30% obees operaties???

2 Overgewichtoperaties Griekse term ca. 1965, Bar = gewicht / iatrie = behandeling Weight Loss Surgery WLS in VS 1881 Billroth I en II Wenen prof. Billroth 1926 Roux-en-Y anastomosis César Roux Zwitserse chirurg 1954 VS Kremen e.a. R-Y techniek verfijnd met klein absorptief circuit 1963 Jejuno-colic Shunt, Payne, DeWind, the upper small intestine to the colon 1967 Gastric Bypass Mason, Ito et al Bilio-pancreatic Diversion prof.scopinaro BPD 1990 Sleeve 1992 Duodenal Switch by Hess, Marceau

3 Metabole chirurgie 85% obese patiënten hebben: DMII, apneu, Hart-, en Vaatziekten Hoe hoger BMI, hoe meer buikvet, hoe hoger insuline resistentie Verstoorde glucose regulatie Sulfonylureum derivaten en insuline gewichtstoename Eetstoornis en/of andere psychische problematiek Gewichtsreductie lijkt logische optie Behoud van gewichtsreductie zeer moeilijk

4 Maag-darmkanaal als endocrien orgaan Murphy KG, Bloom SR. Nature 444: , 2006

5 Soorten operaties Restictief Malabsorptief Combinatie

6 Effecten van maagomleiding Roux-Y maagomleiding Gewichtsverlies tot > 60% EWL Reductie van vetmassa, niet van lean body mass Darmhormonen: Ghrelin GLP-1 PYY Achterliggend mechanisme: Verminderde voedsel inname Resorptie nauwelijks veranderd Toegenomen energieverbruik Activiteit bruin vetweefsel hoger

7 Nederlandse bariatrische centra Sint Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Stichting Gewicht Op Maat, Velp Gld Stichting Lievensberg, Bergen Op Zoom Catharina Ziekenhuis, Eindhoven Het Rode Kruis Ziekenhuis, Beverwijk Maxima Medisch Centrum, Veldhoven Medisch Centrum Leeuwarden, Leeuwarden MCH Antoniushove, Leidschendam

8 IFSO-criteria International Federation for the Surgery of Obesity Internationale Federatie voor Bariatrische Chirurgie 18 tot en met 60 jaar Nederlandse of Engelse taal goed (NT2 niveau B1) BMI: > 40 of >35 met comobiditeit (DMII, HV, apneu, arhtose) Meer dan 5 jaar, meerdere serieuze pogingen gedaan om af te vallen Bereidheid tot medisch en psychologisch onderzoek Bereidheid tot leefstijlverandering Levenslange controle bij de internist / diëtist Bereidheid tot deelname aan groepsbijeenkomsten pre-, en post OK

9 Complexiteit behandeling Multidisciplinair behandelteam: Diëtist, psycholoog, fysiotherapeut, chirurg, anesthesioloog, gespecialiseerde physician assistants huisarts

10 Risico s en complicaties Onvoldoende voorbereiding teleurstelling, depressie Naadlekkage peritonitis Longembolie Heroperatie < 30 dagen Ziekenhuissterfte Chronische ondervoeding osteoporose, hormonale disbalans

11 Effectiviteit metabole chirurgie DMII Metaanalyse 621 studies, in 257 ook patiënten met DM Ca 8000 patiënten met type 2 diabetes Totaal Maagband Gastroplastiek Gastric bypass BPD/ DS % EWL EWL = Excess weight loss Resultaten Sleeve gastrectomy te vergelijken met GB Buchwald et al. Am J Med 122: , 2009

12 Pre-operatieve voorbereiding mede bepaald voor post-operatieve succes Antropometrie -Lengte, gewicht, BMI, navelomtrek Voorgeschiedenis -Pogingen, waarom gaat het steeds mis Huidige eetpatroon -Externe eter, zoet eter, emotionele eter

13 Patiënt denkt na over bariatrie en bespreekt dit met de diëtist 2 voortrajecten Gewichtige besluit is genomen en wil graag advies van de diëtist

14 Doelstelling behandeling diëtist Gewichtsreductie en stabiliseren bereikte gewicht: Maagband: > 45% EWL Roux-en-Y gastric bypass / sleeve gastrectomie > 60% EWL Duodenal Switch: > 70% EWL Handhaven/verbeteren van de voedingstoestand, met name gericht op het voorkomen / behandelen van voedingsdeficiënties, Verminderen/voorkomen van comorbiditeit, Verminderen/voorkomen van fysieke en/of psychische klachten

15 Dieetkenmerken Starten met (helder)vloeibare voeding 5-10 dagen Eiwit: min. 60- streven naar 90 g (0,8-1,5 g kg ideaal gewicht) Regelmatig eetpatroon, 3 hoofdmaaltijden in 2 delen Goed kauwen en tijd nemen voor een maaltijd Scheiden van vocht en voeding tijdens de maaltijden Stoppen met eten bij gevoel van verzadiging en/of misselijkheid Levenslange suppletie van multivitamine: maagband/sleeve gastrectomy 1 x multivitamine met 100% ADH Roux-en-Y gastric bypass/ds 2 x multivitamine 100% ADH suppletie van calcium en vitamine D NB: 2 uur tussen inname calcium en ijzerpreparaat of ijzerbevattende multivitamine

16 Verandering eetgedrag Gedwongen gedragsverandering Onvoorziene klachten Opgeblazen gevoel Sleeve, Duodenal DS Switch DS Pijn maag dunne darm Beperkingen Deficiënties GB met RouxY Gastric Bypass GB Y

17 A dream comes true Een gewichtig besluit met zwaarwegend gevolgen

18 Leefstijlveranderingen Beperkte maag capaciteit Angst om dieetfouten te maken Verwondering om te moeten leven / werken op muizenhapjes Leren denken in hapjes en slokjes ipv porties, borden en bekers Langzaam eten, goed kauwen, recht op zitten, aerophagie Beperkte resorptie Verandering voedingspatroon: suiker dumping / diarree zout dumping / bloeddrukdaling vet krampen / diarree

19 Vóór bariatrie

20 Na bariatrie

21 Pre-operatief Dame: 42 jaar, Lengte: 1,71 m gewicht: 121 kg Navelomtrek: 102 cm BMI: 43 Vet % 51,8, vetmassa: 55,6 kg Eetgedrag: geen eetstoornis, gedisciplineerd, kent géén verzadigingsgevoel goed, rijk, luxieus, maar druk, stressvol leven! Beroep: wetenschapper Activiteiten: sportief, 1 zoon, partner GB op

22 Post-operatief Gewicht: 102,9 kg Blij, maar uitgeput, ondervoed in 9 weken Misselijk, veel diarree, eet alles gepureerd, heftige pijn in beide flanken, feces normaal (2 x pd) Aversie tegen eten Dumpt op zout, zoet, eiwit Angstig, ziet zwarte vlekken, kan niet meer zelf boodschappen doen en koken overleeft op sterk verdunde opkikkertjes en cracottes met kipfilet Slechte huid en haaruitval

23 Voedingsinterventie 2 x 400 Ca extra, Vit D druppeltjes, ferritine B12 injecties 2 x per jaar Dagelijks extra portie kwark met eiwitpoeder Angst om te veel te kunnen eten, weer aan te komen en geen eetstoornis te ontwikkelen Na 1 jaar 67,5 kg (-73 kg) BMI 23,9, vetmassa: 17,4 kg (55,6 kg) Buikwandcorrectie

24 Overzicht gewicht Voor de GB kg kg Dag van de GB kg kg kg kg Buikwandcorrectie kg

25 Korte termijn valkuilen Euforie, vreugde, trots, twijfels Aanpassing nieuw eetgedrag Minder co-morbiditeit Angst dumping Angst te veel eten Hele dag aan eten denken

26 Lange termijn valkuilen Deficiënties: Ca, Fe en vit. B8 (biotine) en B12 (cobalamine) Combinatie eten + (resorptie) medicatie en suppletie Extreme vermoeidheid, prikkelbaarheid, geïrriteerdheid, verminderde weerstand, chronische spierpijn Nieuwe kwalen: osteoporose, oxalaat stenen Terugval oud gedrag Angst eetstoornissen Onzekerheid over nieuwe lichaam Geen levenlange nazorg

27 Valkuil 1 TE WEINIG VOCHT Risico - Dehydratie - Obstipatie Oorzaken - Drinken vergeten, onvoldoende dorstprikkel - Braken Advies l suikervrije dranken per dag - Aandacht voor timing - Dorstprikkel stimuleren en bewust drinkgedrag aanleren

28 Valkuil 2 TE LAGE EIWITINTAKE Risico - Spierverlies - Verlies orgaanmassa Oorzaken - Moeilijkheden met rood of stug vlees - Onvoldoende zuivel Advies g eiwit per dag direct na OK 0,8-1,2 g/kg/lich BMI 27

29 Valkuil 2 TAAK DIETIST Berekening eiwitintake Kennisvermeerdering functie van eiwit Levensmiddelen rijk aan eiwit Informatie hoeveelheden en verstrekkingseenheden

30 Valkuil 3 TE WEINIG POLYSACCHARIDES Risico -Te weinig voedingsenergie wordt veelal door meer snoepen gecompenseerd Oorzaak - Capaciteitsprobleem om brood, aardappel, pasta, rijst of graanproducten te eten Advies - Polysacchariden moeten onderdeel uitmaken van de 3 verplichte hoofdmaaltijden - Brood roosteren, toast, aardappel

31 Valkuil 4 TE VEEL MONO-, EN DISACCHARIDEN Risico - Gewichtstoename - Dumping Oorzaak - Te geringe capaciteit bij de maaltijd - Te veel suikerhoudende frisdranken - Terugkeer oude gewoontes, eetstoornissen - Snoepen na uitbraken reguliere maaltijden Advies - Suikervrije frisdranken - de tijd nemen om braken te voorkomen - Psychologische hulp i.c. eetstoornissen

32 Valkuil 5 TE WEINIG VOEDINGSVEZELS Risico - Obstipatie - Chronische diaree t.g.v. gebrek aan bulk Oorzaak - Te weinig groente, fruit en graanproducten Advies - Vers fruit en groentes (blender?!) - Vezelhoudende voeding - Smoothies zonder toegevoegde suikers

33 Valkuil 6 TEVEEL VERZADIGDE EN TRANSFOUT VETZUREN Risico - Te veel verzadigde vetzuren - Gebrek aan Vitamine ADEK Oorzaak - Te veel tussendoortjes koekjes, chips, worst, kaas, crème fraîche / slagroom Advies - Minder tussen de maaltijden snoepen en maaltijden in 2 delen splitsen

34 Valkuil 7 TE WEINIG ONVERZADIGDE VETZUREN Risico - Te gebrek aan essentiële vetzuren (hormoonproductie) - Vitamine ADEK tekort Oorzaak - Te weinig olie, mayonaise, geen margarine op brood - Lijngedrag, light producten - Misleidende informatie Advies - Stimuleren vloeibare bakproducten, oliën, margarines avocado, olijven, vette vissoorten, noten, pitten, zaden

35 Valkuil 8 TEVEEL GEPUREERDE OF VLOEIBARE PRODUCTEN Risico - Gewichtstoename - Dumping - Gebrek aan verzadiging Oorzaak - Angst voor buikpijn - Ongezonde leefstijl, gemakzucht - Stress factoren (knoop in de maag) Advies: - Voedingsinterventie, smaak-, kooklessen

36 Valkuil 9 TERUGVAL IN, of NIEUWE VERSLAVINGEN Risico -Alcohol, suikers, MSG s -Gewichtstoename -Partiële ondervoeding Oorzaak -Ongezonde leefstijl -Kiezen voor gemakkelijke producten -Verslavingsgedrag preoperatief Advies -Psychologisch hulp (afkick programma s) en voedingsadvisering

37 Valkuil 10 ONREGELMATIGHEID + KLEINE HOEVEELHEDEN SNOEPEN, SNACKEN, GRAZEN Risico - Gewichtstoename - Dumping Oorzaak - Ongezonde leefstijl, oud gedrag - Stress factoren / emoties - Misleidende informatie op internet Advies - Voedingseducatie, inzicht - Psychologische ondersteuning

38 Dumping syndroom Te snelle maagontlediging grote brokken onbewerkt in de darm gedumpt 3-4 l. vocht aan bloed onttrokken Vroege dumping Duizeligheid, misselijk, braken, maagkramp / pijn zweten, hartkloppingen, verlaagde bloeddruk darmkrampen, diarree Late dumping Verstoorde verhouding bloedglucose / hyperinsulinemie Hypo-achtige klachten, gevoel van flauwvallen

39 Valkuil 11 ONVOLDOENDE CALCIUM EN VIT. D Risico - Op korte termijn onduidelijk - Op lange termijn osteoporose, vermoeidheid Oorzaak - Lactose intolerantie - Binnenzitten - Donkere huid - Insufficiënte voeding Advies - Substitutie dosis calcium en vitamine D nog niet goed onderzocht microgram

40 Valkuil 12 Patiënt: Overschatting eigen voedingskennis Diëtist: Onvoldoende kennis over bariatrie

41 Succesvolle bariatrie Bulketers Grazers Gedragstherapie G-schema Externe stimuli visualiseren Stimulus controle Zelfbeheersing Zelfbeeld Verbeteren emotioneel zelfbewustzijn

42 Na 2 jaar omslagpunt Gewicht stabiliseert, toename ontevredenheid Onvrede lichaamsverhoudingen, lichaamsbeleving plastische chirurgie Oude psychische problemen

43 Conclusie Hogere incretinespiegels (GLP1) betere verzadiging, verhoogde immuniteit Minder co-morbiditeit Partiële deficiënties Optimale voeding Levenslang: Suppletie en Begeleiding van gespecialiseerde diëtist van het Netwerk Diëtisten Bariatrische Chirurgie ( NDBC)

44 Is er tijd voor vragen? Vicevoorzitter KDOO Voorzitter NDBC Nienke ten Hoor-Aukema Voedingskundige Diëtist Lid adviesraad Stichting WLS en WLS-plein Lid werkgroep PON bariatrie