Koolhydraatadviezen in de praktijk

Transcriptie

1 Wie en wanneer adviseer je wat? Mariëlle van Veen Diëtist Leids Universitair Medisch Centrum

2 Koolhydraten zijn hot

3 Te verwachten effecten Verbeteren glucoseregulatie Verminderen medicatiegebruik Verbeteren lipidenprofiel Verbeteren lichaamsgewicht

4 Koolhydraatadvies, voor wie? Gezonde mensen Mensen met overgewicht Mensen met diabetes Mensen met diabetes en overgewicht

5 Koolhydraatadvies gezonde mensen Gezondheidsraad: Vervanging van mono- en disacchariden door polysacchariden verlaagt het LDL Een hoge inname van mono- en disacchariden uit met name suikerrijke dranken verhoogt het gewicht Isocalorische vervanging van koolhydraten door eiwit verlaagt de systolische bloeddruk Effect van verhoging eiwit inname en verlaging van koolhydaat inname tav handhaving van gewichtsverlies is niet eenduidig Bron: Gezondheidsraad. Achtergrondsdocument bij de Richtlijnen Goede Voeding 2015, verteerbare koolhydraten, uitwisseling van eiwit, vet en koolhydraten

6 Koolhydraatadvies mensen met overgewicht Koolhydraatbeperking leidt tot gewichtsverlies en afname van vetmassa Op langer termijn niet meer gewichtsverlies dan een controle dieet, wel meer verlies van vetmassa Conclusies blijven voorzichtig Bron: Hashimoto Y, et al: Impact of low-carbohydrate diet on body composition: meta-analysis of randomized controlled studies. Obes Rev Jun;17(6):

7 Koolhydraatadvies mensen met diabetes geen optimale hoeveelheid koolhydraten bekend soort of eigenlijk de bron belangrijker dan de hoeveelheid: beperking van geraffineerde zetmeelrijke producten beperking producten die veel suiker bevatten afstemmen van koolhydraatinname en bloedglucoseverlagende medicatie/insuline en activiteiten Bron: NDF Voedingsrichtlijn diabetes

8 Koolhydraatadvies mensen met diabetes Nadruk op voedingsmiddelen en voedingspatronen ipv op voedingsstoffen: mediterrane voedingspatroon gematigd koolhydraatbeperkte voedingspatroon vegetarische voedingspatroon laag glykemische voedingspatroon Bron NDF Voedingsrichtlijn diabetes 2015

9 Koolhydraatadvies mensen met diabetes en overgewicht geen optimale verhouding macronutriënten bekend diverse voedingspatronen mogelijk: het mediterrane voedingspatroon of een matige koolhydraatbeperking komen het meest in aanmerking een koolhydraatbeperking heeft de voorkeur boven een vetbeperking intensief leefstijlprogramma (voedingstherapie, lichaamsbeweging en gedragsverandering) Mate van koolhydraatbeperking wordt altijd individueel vastgesteld Bron NDF Voedingsrichtlijn diabetes 2015

10 Wat is de praktijk? Hoge bloedsuikers Hoge doseringen medicatie (insuline) Last van overgewicht

11 Koolhydraatadvies in de praktijk Altijd: Educatie over de verschillende mogelijkheden Aansluiten bij de wens van de patient Samen kijkenwat haalbaar is

12 Koolhydraatadvies in de praktijk Matige koolhydraatbeperking: max 40 en% Sterke koolhydraatbeperking : <130 gram koolhydraten/dag (<26en%) Zeer sterke koolhydraatbeperking: gram koolhydraten per dag (<10en%)

13 Matige koolhydraatbeperking Geensuikerrijke dranken, sterk beperken van suikerrijke producten Vocht: frisdranken, vruchtensappen, zuiveldranken gezoet met suiker, suiker in koffie, thee Beleg: zoetbeleg Zuivel: gezoet met suiker: vla, vruchtenyoghurt, vanille kwark Tussendoor: koek, chocola, gebak, snoep, eierkoek, ontbijtkoek, tussendoor repen, ijs

14 Overal zit suiker in Fabel: Op internet lees je: per fles 45 suikerklontjes! Feit: Fles a 400 ml = 18 suikerklontjes 1 eetlepel ketchup = 3 gram suiker

15 Matige koolhydraatbeperking Alternatieven: Vocht: water, koffie zonder suiker, thee zonder suiker Beleg: kaas, magere vleeswaren, fruit, groente, ei, zuivelspread Zuivel: naturel (volle) yoghurt, kwark, melk, karnemelk Tussendoor: fruit, volkoren cracker/boterham met beleg, handje noten, groente, schaaltje yoghurt of kwarkmet fruit, noten, pitten/zaden

16 Sterke koolhydraatbeperking Ruim gebruik van groenten vlees, kip, kalkoen, vis, eieren, noten en zaden olie, margarine, avocado Beperkt gebruik van melk en melkproducten fruit laag in koolhydraten (bijvoorbeeld bessen, aardbeien, kiwi, mandarijn) koolhydraatarme crackers, koolhydraatarm brood Koolhydraatrijke producten, die vermeden moeten worden brood, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten fruit hoog in koolhydraten suiker en producten die suiker bevatten

17 Voorbeeld van een dagmenu (40-50 gram KH per dag) Ontbijt: Koolhydraten 250 ml volle kwark of yoghurt gram noten 3 Lunch Salade vaste groente en bladgroente gram kip, kalkoen, ham, ei, vis, kaas - 25 gram noten 3 Halve avocado 2 Dressing: olijfolie, azijn, mayonaise, kruiden 1 Warme maaltijd gram vlees, kip gram groente 12 Totaal 43 gram

18 Voorbeeld van een dagmenu (40-50 gram KH per dag) Ontbijt: Koolhydraten 3 knäckebröd (laag in KH) 15 Ruim kaas, vleeswaren en/of ei - Lunch 1 groenteomelet: 2 eieren met bijvoorbeeld champignons, ui, tomaat, paprika 1 3 knäckebröd (laag in KH) 12 Warme maaltijd Soep, goed gevuld met groente (150 gram) 6 vlees 250 ml volle kwark of yoghurt 10 Totaal 44 gram

19 Hoe streng moet het?

20 Hoe ver ga je?

21 Back to basics Onbewerkte, verse, naturel producten Tijd investeren - Voorbereiden - Bereiden - Op eten Verhogen lichamelijke activiteit moet Toewerken naar structurele veranderingen in eet- en beweeggedrag à wat is haalbaar om op lange termijn vast te kunnen houden?

22 Moet je suppleren?

23 Multidisciplinaire aanpak Diabetesteam of zorggroep: (huis)arts, diabetesverpleegkundige/poh, diëtist Gezamenlijke afspraken/protocol Aanpassen diabetesmedicatie/monitoren bloedglucose Rol van de diëtist: belangrijke taak!

24 Diabetesmedicatie aanpassen Orale glucoseverlagende medicatie: Risico op hypoglycemie? àdosering verminderen of stoppen Metformine continueren Insuline: Dosering langwerkende insuline halveren Dosering kortwerkende insuline verminderen/stoppen Bloedglucose monitoren Voorkom hypoglykemie!!!

25 Bedankt voor uw aandacht!