Burgerbegroting, wat levert het op. Vitalisering lokale democratie Meer en betere dienstverlening en infrastructuur Duizenden burgers actief

Transcriptie

1 Joop Hofman

2 Joop Hofman

3 Burgerbegroting, wat levert het op. Vitalisering lokale democratie Meer en betere dienstverlening en infrastructuur Duizenden burgers actief

4

5 Programma Introductie burgerbegroting wereldwijd -wat is het, voorbeelden, resultaten, methode, schaduwkanten

6 Bewonersbudget modellen Bewonersbudgetten Budgetten (deels) inzetbaar op basis van bewonersprioriteiten, bewonersinitiatieven Vouchers krachtwijken, buurtbonnen, leefbaarheidsbudget, wijkbudget Bewonersaankoop Diensten aanbesteden via organisaties van bewoners Smederijen van Hoogeveen, Zorgcoöperatie Hoogloon, Dorpsbedrijven Burgerbegroting Inrichten van de begroting op basis van prioriteiten bewoners Porto Allegre, Berlijn-Lichtenberg

7 Burgerbegroting een besluitvormend proces waarin burgers delibereren en onderhandelen over het aanwenden en verdelen van publieke geldbronnen van de lokale overheid en/of maatschappelijke partijen. 1. toewijzing en omvang budgetten bediscussieren t is dealen met het probleem van gelimiteerde bronnen 1. bevoegd bestuur moet er zich mee verbinden 2. proces van aantal volgordelijke handelingen om te komen tot budgetbeïnvloeding 3. sprake zijn van openbare, publieke deliberatie, 4. openbare maatschappelijke verantwoording tav resultaten

8 Karakteristieken: directe burgerparticipatie bij overheidsbesluitvorming, transformatie van inwoners naar actieve burgers transparantie in de organisatie en de financiën van de overheid, merkbare verbetering in de kwaliteit van de dienstverlening en infrastructuur Zuid Amerika Afrika: West-Europa: transparantie en eerlijker verdeling diensten. empowerment en gemeenschapsontwikkeling instrument voor modernisering van de overheid en het practisch vormgeven aan het vernieuwen van de lokale democratie

9

10 Burgers richten zelf de begroting in (Porto Alegre) Burgers beoordelen bestaande begrotingsopmaak, stellen bij (Christchurch) Burgers kunnen binnen een gelimiteerd bedrag autonoom keuzes maken (Deventer). 3x5

11 XL Invloed burgers Partijen Burgerregie Gericht op individuele burgers, netwerken van burgers en een 0rganisatie-vorm van burgers L Burgerprioritering Gericht op de individuele burgers en informele netwerken van burgers M Uitwisseling Een mix van belangengroepen, voorhoede, en professionele groepen en individuele burgers S Consulteren Met belangengroepen en semi-professionele partijen en soms is er een open platform voor individuele burgers aan toegevoegd XS 3x5 Onderwerp burgergesprekken Begroting uitvoeringsklaar maken Begrotingsindeling Begrotingsonderwerpen De begrotingkeuzes Informeren De bevolking in brede zin Kennisopname van de begroting Deliberatie gericht op Beslissen tav begroting en zorgen dat het uitvoerbaar is Diensten kwalificeren, begrotingsprioriteit en stellen Meningen delen, meningsvorming en oplossingscompete nties benutten Meningspeiling begrotingskeuzes Informatie overdracht Definitie Budgetvoorstel Bevoegdheden zijn gedelegeerd naar burgers. Zij beslissen Burgers bepalen de indeling van budgetten in de begroting. Overheid neemt beslissingen over middels een budgetkadervoorstel Overheid overlegt met partijen en burgers om te komen tot oplossingen. Overheid maakt eigen beslissingen Overheid legt voorstellen voor. Vraagt partijen naar inzichten en opvattingen maar maakt eigen beslissingen Overheid

12 Van cynisme naar betrokkenheid Van versplintering naar saamhorigheid Van uitsluiting naar emancipatie Van gemakzucht naar burgerschap Van corruptie naar transparantie Van egoïsme naar solidariteit Van ongelijkheid naar verheffing

13 Wat doet Hengelo

14 Open Spending

15 Alle Gemeenten in Begrotingswijzer

16 Begrotingsapp Sjek In ontwikkeling: Burgerbegrotingsapp Sjek

17 Burgerbegroting, wat levert het op. Vitalisering lokale democratie Meer en betere dienstverlening en infrastructuur Duizenden burgers actief

18

19 Burgerbegroting, wat levert het op. Vitalisering lokale democratie Meer en betere dienstverlening en infrastructuur Duizenden burgers actief Nieuwe netwerken en partnerships rond practische publieke vraagstukken Actief burgerschap(svorming) Transparantie in keuzes en uitbesteding Eerlijker verdeling schaarste Modernisering participatieve overheid Politieke motieven: - macht aan achtergestelden - actief burgerschap - overheidsdiensten concurrerend op de markt zetten

20 EVALUATIE PILOT BURGERBEGROTING GEMEENTE GROEN WEGEN Eigenaarschap inwoners Kwaliteit oplossi9nen Relatie burger overheid Burgerbegroting instrument Eigenaarschap Kwaliteit oplossing Relatie Burger-gemeente Burgerbegroting als instrument beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder EVALUATIE PILOT BURGERBEGROTING DORPEN Eigenaarschap Kwaliteit oplossing Relatie Burger-gemeente Burgerbegroting als instrument beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder

21 Paolo Spada Universiteit Yale politici worden vaker herkozen als ze macht weggeven

22 Burgerbegroting, wat levert het op. Vitalisering lokale democratie Meer en betere dienstverlening en infrastructuur Duizenden burgers actief Betere dienstverlening en infrastructuur Vergroten van de oplossingscompetenties Scherpere financiële discipline Sneller beroep op en aansluiten op sociaal kapitaal en kapitaal van bedrijven en organisaties

23

24 Maatschappelijke Ondersteuning: Het benutten van de capaciteiten en de kracht van burgers en van hun sociale netwerk om samenredzaamheid en samenwerkzaamheid in de leefomgeving te bevorderen, daartoe gefaciliteerd door effectief samenwerkende burgers en professionals (HAN SOCIAAL, 2011)

25 Burgerbegroting, wat levert het op. Vitalisering lokale democratie Meer en betere dienstverlening en infrastructuur Duizenden burgers actief Discussie in de stad verschuift van voorhoede naar de niet-elite Uitvoering door de samenleving/burgers middels eigen aanbesteding Lokale sociale netwerkvorming

26

27

28 huurdersvereniging wordt wooncorporatie afnemers energiebedrijf worden energiecooperatie internetlozen worden glasvezelcooperatie insprekers raad worden een G1000 geldkredietklanten worden eigen bank onverzekerden worden broodfonds platform informele zorg wordt zorgcooperatie openbaar vervoerreizigers worden eigen vervoersdienst wijkcomitees worden bewonersbedrijf klant/client wordt producent

29 Jacques Wallage: De horizontale, individualistische wereld waarin we leven komt niet overeen met ons verticale politieke bestuur. Dat accent is verschoven van een partijendemocratie naar een publieksdemocratie en dat vergt voor politici een andere houding én competenties Verticale samenleving heeft plaatst gemaakt voor horizontale netwerksamenleving Reflectie op huidige organisatie- en besluitvormings-structuren De boodschap van vicevoorzitter Donner is somber, hoewel de rijksadviseur dat zelf niet zo wilde noemen. 'Het is geen kwestie van tijdelijke crisis en dan terug naar hoe het was.' Nederland verandert en samenleving en overheid moeten zich daarop instellen en daaraan aanpassen, waarschuwt de Raad van State.

30 burgerkracht Zelfsturing Burgerproductie Inzet Regie Gemeenschap Relaties

31 Berlijn Lichtenberg

32

33

34

35 Breda

36 Breda

37

38 1 Agenderen 2 Delibereren 3 Prioriteren 4 Verdelen

39

40

41 EVALUATIE PILOT BURGERBEGROTING GEMEENTE GROEN WEGEN Eigenaarschap Kwaliteit oplossing Relatie Burger-gemeente Burgerbegroting als instrument beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder EVALUATIE PILOT BURGERBEGROTING DORPEN Eigenaarschap Kwaliteit oplossing Relatie Burger-gemeente Burgerbegroting als instrument beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder beter gelijk minder

42

43 Succesfactoren 1. De overheid als inspirator, vaandeldrager en rots in de branding 2. Burgers en bedrijven als meebouwers 3. Budget waarmee geschoven kan worden 4. Alle partijen als partners die samen aan de klus staan 5. Een methode als een permanente krachtmotor zijn Raad treedt op als bestuur en niet als palet politieke partijen

44 De achterkant van de Burgerbegroting 1 Politiek clientelisme en aanbestedingsketens zijn er nog 2. Bewonersinzet stop als buit (=keuze) binnen is 3. Afhankelijk van wil bestuurlijke voortrekker 4. Deelname van de niet-elite 5. Bezuiniging

45 Burgerbegroting een besluitvormend proces waarin burgers delibereren en onderhandelen over het aanwenden en verdelen van publieke geldbronnen van de lokale overheid en/of maatschappelijke partijen. Schuiven Keuzes maken Zeggen schap en zelf doen Deliberatie tussen mensen Aanbeste ding

46

47

48

49

50

51