Ik geef mijn grenzen aan (lessenserie Omgaan met pesten)

Transcriptie

1 Ik geef mijn grenzen aan (lessenserie Omgaan met pesten) Inleiding Introductie Ik geef mijn grenzen aan Beginopstelling: Kring Deze dramales "Ik geef mijn grenzen aan" voor groep 7/8 maakt onderdeel uit van de lessenserie over omgaan met pesten. Centraal in de lessen staat het spel "Ik denk me sterk". Op de 60 kaarten uit dit spel staat een afbeelding en een helpende gedachte. Deze helpende gedachten richten zich op vier thema's: weerbare lichaamstaal, opkomen voor jezelf en een ander, zelfvertrouwen en omgaan met eigen en andermans grenzen. Door het spel in te zetten leren kinderen de eigen niet-helpende gedachten te herkennen en om te zetten in helpende gedachten. Op die manier zullen zij positiever gaan denken en gemakkelijker voor zichzelf en een ander opkomen. Het spel is los te verkrijgen via De lessenserie voor groep 1 t/m 8 is ontwikkeld in samenwerking met Stichting Omgaan met Pesten en heeft als doel het thema pesten inzichtelijk en bespreekbaar te maken. Kijk voor meer informatie op en voor meer werkvormen bij het spel In deze les voor groep 7/8 staat het thema omgaan met eigen en andermans grenzen centraal. De leerlingen maken kennis met de helpende gedachten in het "Ik denk me sterk" spel. Ze helpen elkaar om deze gedachten in beeld om te zetten en bedenken een eigen helpende gedachte. Ze improviseren scènes waarbij het belangrijk is om grenzen aan te geven, in zowel fictieve als herkenbare situaties. Hierbij wordt aandacht besteed aan wenselijk en niet-wenselijk gedrag. Bespreek met de leerlingen waar ze aan denken bij "je grenzen aangeven". Is het belangrijk om je grenzen aan te geven? Waarom? In welke situaties vind je het moeilijk om nee te zeggen? Warming-up klassikaal Pagina 1 van 6

2 Kaart in beeld Muziek: Les CD 1, nr. 4 Benodigdheden: Spel Ik denk me sterk De leerlingen lopen door de ruimte. U leest hardop de zin voor die op één van de spelkaarten staat, bijvoorbeeld "Ik maak vrienden". De leerlingen maken direct een stilstaand beeld passend bij deze zin. Ze mogen dit alleen doen of bij elkaar aansluitend. Hierna lopen de leerlingen verder en zegt u een volgende zin. Herhaal dit met een aantal zinnen. Dit past bij mij Tijdsduur: 10 minuten Beginopstelling: Kring Benodigdheden: Spel Ik denk me sterk De leerlingen staan in de kring. In het midden legt u de spelkaarten verspreid op de grond met de tekst naar boven. Laat de leerlingen de kaarten goed bekijken en er één pakken die zij qua tekst bij zichzelf vinden passen of voor zichzelf wensen. De leerlingen lopen opnieuw door de ruimte. Laat hen de tekst op de kaart goed in zich opnemen. Wat betekent de tekst? Hoe zou dit er uit zien in een beeld? U noemt de naam van één van de leerlingen. Iedereen stopt met lopen en de leerling leest hardop zijn of haar kaart voor. De anderen maken direct zonder geluid een gezamenlijk stilstaand beeld passend bij de helpende gedachte. Degene die de zin heeft voorgelezen is hierbij het middelpunt. Bij de zin "Ik hoor erbij" kunnen de leerlingen die dichtbij diegene staan bijvoorbeeld een arm om de leerling heen slaan. De anderen helpen dus om de helpende gedachte van de leerling in beeld neer te zetten. Het is hierbij belangrijk dat deze positief bevestigd wordt en op een respectvolle manier in beeld wordt gezet, zodat niemand de kans krijgt een ander naar beneden te halen. Ga hiermee door totdat iedereen de eigen kaart heeft voorgelezen. Warming-up groepjes Pagina 2 van 6

3 Belspel (deel 1) Groepsverdeling: Tweetallen De leerlingen hebben nu kennis gemaakt met helpende gedachten. Bespreek kort na. Waarom zouden de teksten op de kaarten helpende gedachten genoemd worden? De leerlingen mogen hun kaart aan u teruggeven. We gaan het nu hebben over je grenzen aangeven. Wanneer is het belangrijk om je grenzen aan te geven? En hoe ga je om met de grenzen van een ander? Welke korte zin zou jou kunnen helpen bij het aangeven van je grenzen? Dit is jouw helpende gedachte. Bijvoorbeeld "ik kom voor mezelf op", "ik zeg nee" of "dit is mijn grens". Laat de leerlingen sterk aan deze helpende gedachte denken. De leerlingen zitten in tweetallen verdeeld in de ruimte, met de ruggen tegen elkaar. Leerling 1 belt leerling 2 op met een denkbeeldige telefoon. U noemt telkens klassikaal de personages die elkaar aan de lijn hebben. De leerlingen vullen zelf in waar het gesprek over gaat, maar het onderliggende thema is grenzen aangeven. Leerling 1 komt hierbij met een voorstel, waar leerling 2 niets voor voelt. De wolf belt bijvoorbeeld Roodkapje op om te vertellen dat hij haar vanavond op gaat eten. Het is in deze oefening nog niet van belang of de reactie wenselijk is of niet, zolang er met respect met elkaar wordt omgegaan. Geef duidelijk aan wanneer het gesprek afgerond moet worden. Vervolgens belt leerling 2 op vanuit een nieuw personage. Pagina 3 van 6

4 Belspel (deel 2) Groepsverdeling: Tweetallen Voorbeelden: de wolf en Roodkapje schooljuf en kind bediende en koning dief en politieagent buurman en buurvrouw verkoper en klant kerstelfje en Kerstman Hans en Grietje Als er een aantal keer gebeld is vanuit een fictief personage, vraagt u de tweetallen met elkaar in gesprek te gaan. In welke situatie vinden ze het zelf lastig om hun grenzen aan te geven? Laat nu een telefoongesprek plaatsvinden waarbij deze situatie centraal staat. Leerling 1 belt de ander bijvoorbeeld op om te vragen of hij samen buiten wil spelen, maar leerling 2 geeft aan daar vandaag geen zin in te hebben. Tip: Denk goed na over het samenstellen van de tweetallen. Zeker in dit thema is het van belang veilige combinaties te kiezen als over eigen grenzen gesproken wordt. Spreek daarnaast met elkaar af hoe er wordt omgegaan met de informatie die gedeeld wordt in deze oefening. Zeker op deze leeftijd wordt er veel over elkaar gepraat en dat pakt bij het thema grenzen in een groep waar pesten speelt niet altijd goed uit. Door hier van te voren aandacht aan te besteden als leerkracht, voorkomt u dat de oefening een negatief effect krijgt na afloop. Kern Pagina 4 van 6

5 Zo hoort het niet (maakopdracht) Tijdsduur: 15 minuten Groepsverdeling: Groepjes De leerlingen worden verdeeld in groepjes van ongeveer 4 personen. U legt de spelkaarten opnieuw in het midden van de ruimte, ditmaal met de afbeelding naar boven. De groepjes zoeken ieder een kaart uit die zij vinden passen bij het thema grenzen aangeven. De leerlingen maken nu een korte scène geïnspireerd op de afbeelding. Bijvoorbeeld een groepje trollen, dat een voorbijvliegend elfje belachelijk maakt. Het elfje geeft hierbij haar grenzen aan, maar op een nietwenselijke manier, door bijvoorbeeld de trollen ook belachelijk te maken. De ondertoon van de scène is dan ook "Zo hoort het niet". Ook hierbij is het weer belangrijk dat de spelers met respect met elkaar omgaan. Hierna presenteren de groepjes hun scène. De scènes zijn echter nog niet afgelopen. Laat de spelers hun scène terugspoelen en vervolgens al improviserend een eind spelen met een wenselijke reactie. Het uitgangspunt is nu "Zo hoort het wel". Bespreek kort de scènes na en geef ook duidelijk het verschil aan tussen verhalen en de echte wereld. In verhalen is het prettig om niet-wenselijke reacties te zien. Dit zorgt namelijk voor narigheid en spanning en dat is waar een verhaal interessant door wordt. Als de stiefmoeder van Sneeuwwitje van de spiegel hoort dat zij niet de mooiste van het land is en zij aangeeft dat niet prettig te vinden en de spiegel zijn excuses aanbiedt, blijft er weinig verhaal over. Als lezer en als kijker vinden we het veel spannender dat zij in woede ontsteekt en haar stiefdochter dood wil maken. In de echte wereld is het uiteraard wenselijker om hier op een respectvolle en eerlijke manier op te reageren. Wat betekent het voor je als klasgenoten grenzen aangeven en anderen die respecteren? Wie zou een eigen ervaring willen delen waaruit dat blijkt? Hoe komt het dat het soms moeilijk is om de grens van de ander te herkennen of daar naar te handelen? Afsluiting Pagina 5 van 6

6 Het donkere bos Categorie: Vertrouwen Tijdsduur: 10 minuten De leerlingen verdelen zich over de ruimte en staan daar stil als boom. Eén leerling loopt geblinddoekt of met de ogen dicht van de ene kant naar de andere kant van de ruimte. Als deze leerling te dicht bij een boom komt, maakt de boom een bosgeluid. Tip: Loop mee met de geblinddoekte leerling en zeg hardop helpende gedachte tegen hem of haar, waardoor de leerling zich veilig voelt. Variatie: Wanneer de sfeer dit toe laat, kunt u meerdere leerlingen tegelijkertijd door het bos laten lopen. Pagina 6 van 6