Grafische vormgevers bij Ontwerpen van onderwijs 2005

Transcriptie

1 Grafische vormgevers bij Ontwerpen van onderwijs 2005 voor opdracht 1.2 (p. 17) Matrix casus Juf Annemiek elementen in de casus als ik die juf was Leraar Leerlingen Leerinhouden Leeromgeving voor opdracht 1.3 (p. 18) Venn-diagram casus Juf Diny Casus 1 Casus 2 verschillen overeenkomsten verschillen met casus 2 tussen de casussen met casus 1

2 voor opdracht 2.2 (p. 33) Informatiekaart leefwereld WIE (naam kind) WAT heeft het geleerd? WANNEER WAAR HOE Dit kan ik zo gebruiken: Mijn vuistregels: voor opdracht 2.5 (p. 37) Matrix Leefwereld Actualiteit Thema s Projectem Anders Reële leefwereld Fictieve leefwereld

3 voor opdracht 2.7 (p.50) Verzamelraster Vergelijking routes ROUTES Voorbeeld A Voorbeeld B Voorbeeld C Voorbeeld D Voorbeeld E Startpunt van de route Nadruk op leerstof of leefwereld Leerlingen meer passief of meer actief Functie van doen en/of maken (reflectie of toepassing) Reflectie vooral gericht op.(kiezen uit: leerstof, leerling, leefwereld

4 voor opdracht 3.1 (p.62) PMV-kaart Onderwerp Plus (+) Bepalen van de juiste haltes Min (-) Vraag voor opdracht 3.3 (p.65) Schema Onderwijsverhaal Onderwijsverhaal Reflecties voor opdracht 3.5 (p. 69) Schema lesanalyse Opeenvolgende activiteiten Mogelijke motieven van de leraar voor de opbouw van de onderwijssituatie Organisatie en middelengebruik Dit past bij mij :

5 voor opdracht 4.1 (p. 75) Invulschema Aspecten taalles Aspecten 1. verantwoording 2. leerstof 3. beginsituatie 4. leefwereld 5. leerdoelen 6. onderwijstijd 7. spel-/leeractiviteiten 8. werkvormen 9. groeperingsvormen 10. samenwerking 11. leer- en hulpmiddelen 12. ict 13. klassenmanagement 14. differentiatie 15. adaptief werken 16. pedagogisch klimaat 17. evaluatie 18. introductie 19. leerlingbegeleiding 20. afsluiting en overgang Invulling binnen de taalles voor opdracht 4.3 (p. 79) PMI-matrix Routes taalles P M I Route uit de taalmethode dit vind ik goed, want.. dit vind ik niet of minder goed, want. daar wil ik nog meer over weten Alternatieve route

6 voor opdracht 4.4 (p. 79) Gebruik hiervoor het volgende schema Schema analyse onderwijsmateriaal Aspecten 1. verantwoording 2. leerstof 3. beginsituatie 4. leefwereld 5. leerdoelen 6. onderwijstijd 7. spel-/leeractiviteiten 8. werkvormen 9. groeperingsvormen 10. samenwerking 11. leer- en hulpmiddelen 12. ict 13. klassenmanagement 14. differentiatie 15. adaptief werken 16. pedagogisch klimaat 17. evaluatie 18. introductie 19. leerlingbegeleiding 20. afsluiting en overgang Invulling binnen de les of activiteit

7 voor opdracht 4.5 (p. 80) Gebruik hiervoor het volgende schema Analyse van een les Aspecten van onderwijs Evaluatievragen Mijn reflectie Verantwoording Is het onderwerp achteraf zinvol geweest voor de leerlingen? Leerstof Was de leerstof of spelactiviteit geschikt voor de kinderen? Beginsituatie Was het lesdoel goed afgestemd op de beginsituatie van de kinderen? Heb ik de beginsituatie voldoende verkend? Leefwereld Konden de leerlingen iets van hun leefwereld in de stof herkennen? Leerdoelen Hebben alle leerlingen de doelen bereikt? Onderwijstijd Hadden ze voldoende tijd om de opdrachten of activiteiten uit te voeren? Spel-en/of leeractiviteiten Hebben de kinderen de activiteit positief gewaardeerd? Hebben de kinderen met plezier en inzet gewerkt? Werkvormen Waren de werkvormen bruikbaar voor de geplande of spontane spel- en leeractiviteiten? Groeperingsvormen Was de groepering van de leerlingen geschikt voor de doelen die ik wilde bereiken? Samenwerking Hebben de leerlingen samengewerkt op een manier die ieder kind verder hielp? Leer- en hulpmiddelen Pasten de leer- en hulpmiddelen bij de mogelijkheden en behoeften van de kinderen? Ict Is de computer zinvol en effectief gebruikt?

8 Klassenmanagement Differentiatie Adaptief werken Pedagogisch klimaat Evaluatie Introductie Leerlingbegeleiding Afsluiting en overgang Hebben de kinderen de spel- en/of leeractiviteiten kunnen uitvoeren zoals ik die had georganiseerd? Verliep mijn uitleg zoals ik die had gepland? Zijn de regels die ik vooraf stelde nagekomen? Is de door mij voorgenomen differentiatie gelukt? Waren de leerstappen niet te groot? Voor welke leerlingen wel, voor welke niet? Heb ik pedagogisch voldoende aandacht besteed aan kinderen die dat nodig hadden en had dat het gewenste resultaat? Was er voldoende sprake van veiligheid en rust tijdens de les? Was de gekozen evaluatievorm geschikt om de doelen van de les te evalueren? Raakten de kinderen door de introductie van de les betrokken en gemotiveerd? Welke informatie hebben mijn observatiepunten opgeleverd? Welke conclusies trek ik daaruit? Heeft mijn feedback geholpen? Verliep de afsluiting van de les en de overgang naar de volgende onderwijsactiviteit voor kinderen op de door mij voorbereide manier?

9 voor opdracht 4.6 (p. 80) Schema analyse onderwijsmateriaal Aspecten Invulling binnen les of activiteit Mijn reflectie 1. verantwoording 2. leerstof 3. beginsituatie 4. leefwereld 5. leerdoelen 6. onderwijstijd 7. spel-/leeractiviteiten 8. werkvormen 9. groeperingsvormen 10. samenwerking 11. leer- en hulpmiddelen 12. ict 13. klassenmanagement 14. differentiatie 15. adaptief werken 16. pedagogisch klimaat 17. evaluatie 18. introductie 19. leerlingbegeleiding 20. afsluiting en overgang

10 voor opdracht 5.1 (p. 84) Het werken met peuters en kleuters vergeleken PEUTERS KLEUTERS dagindeling eduactief arrangement aspecten van ontwikkeling betekenis van spel veel voorkomende tekorten/problemen leeromgeving uitwisseling van gegevens mijn conclusies

11 voor opdracht 5.2 (p. 86) PMI-kaart casus speelplein P M I Route 1 dit vind ik goed, omdat.. dit vind ik niet of minder goed, omdat. dit wil ik nog verder uitzoeken, overleggen of vragen Route 2 Route 3 voor opdracht 5.3 (p. 87) Arrangementen voor jonge kinderen kinderen van 1 jaar kinderen van 2 jaar kinderen van 3 jaar kinderen van 4 en 5 jaar ASPECTEN VAN ONTWIKKELING KENMERKEN VAN DE SPEEL-LEEROMGEVING

12 voor opdracht 5.4 (p. 89) Matrix Ervarend leren Haltes Halte 1 Halte 2 Halte 3 Halte 4 Halte 5 Halte 6 Halte 7 Halte 8 Halte 9 Halte 10 Halte 11 Halte 12 Activiteiten van de leerlingen Leereffecten bij de leerlingen voor opdracht 5.5 (p. 92) Schema Trainen en onderwijzen Overeenkomsten Verschillen Dit heb ik geleerd over: omgaan met kinderen ontwerpen van educatieve arrangementen

13 voor opdracht 7.1 (p. 120) Gebruik daarvoor het volgende schema: Doel van de les/activiteit: Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijdgebonden Context voor opdracht 7.3 (p. 121) Gebruik daarvoor het schema dat hiervoor bij opdracht 7.1 is gegeven. voor opdracht 7.4 (p. 123) Voorbereiden evaluatie Aspecten van onderwijs Mogelijke evaluatievragen Mijn eigen evaluatievragen Verantwoording Is het onderwerp achteraf zinvol geweest voor de leerlingen? Leerstof Was de leerstof of spelactiviteit geschikt voor de kinderen? Beginsituatie Was het lesdoel goed afgestemd op de beginsituatie van de kinderen? Heb ik de beginsituatie voldoende verkend? Leefwereld Konden de leerlingen iets van hun leefwereld in de stof herkennen? Leerdoelen Hebben alle leerlingen de doelen bereikt? Onderwijstijd Hadden ze voldoende tijd om de opdrachten of activiteiten uit te voeren? Spel-en/of leeractiviteiten Hebben de kinderen de activiteit positief gewaardeerd? Hebben de kinderen met plezier en inzet gewerkt? Werkvormen Waren de werkvormen

14 Groeperingsvormen Samenwerking Leer- en hulpmiddelen Ict Klassenmanagement Differentiatie Adaptief werken Pedagogisch klimaat Evaluatie Introductie Leerlingbegeleiding bruikbaar voor de geplande of spontane spel- en leeractiviteiten? Was de groepering van de leerlingen geschikt voor de doelen die ik wilde bereiken? Hebben de leerlingen samengewerkt op een manier die ieder kind verder hielp? Pasten de leer- en hulpmiddelen bij de mogelijkheden en behoeften van de kinderen? Is de computer zinvol en effectief gebruikt? Hebben de kinderen de spel- en/of leeractiviteiten kunnen uitvoeren zoals ik die had georganiseerd? Verliep mijn uitleg zoals ik die had gepland? Zijn de regels die ik vooraf stelde nagekomen? Is de door mij voorgenomen differentiatie gelukt? Waren de leerstappen niet te groot? Voor welke leerlingen wel, voor welke niet? Heb ik pedagogisch voldoende aandacht besteed aan kinderen die dat nodig hadden en had dat het gewenste resultaat? Was er voldoende sprake van veiligheid en rust tijdens de les? Was de gekozen evaluatievorm geschikt om de doelen van de les te evalueren? Raakten de kinderen door de introductie van de les betrokken en gemotiveerd? Welke informatie hebben mijn observatiepunten opgeleverd? Welke

15 Afsluiting en overgang conclusies trek ik daaruit? Heeft mijn feedback geholpen? Verliep de afsluiting van de les en de overgang naar de volgende onderwijsactiviteit voor kinderen op de door mij voorbereide manier? voor opdracht 7.6 (p. 129) Zelfreflectie op waarderingen Uitspraken Type Reflectie

16 voor opdrachten 7.7, 7.8 en 7.9 (p. 133) Stappenplan actieonderzoek Stappen Vragen Antwoorden a. De werksituatie verkennen b. De werksituatie onderzoeken c. Ideeën ontwikkelen d. Uitwisselen van ideeën e. Organiseren van hulp f. Taken formuleren en plannen g. Onderzoeken h. Gegevens bespreken i. Proberen anders te gaan werken j. Evalueren en reflecteren k. Presenteren voor opdracht 7.12 (p. 138) Metacognitieve vaardigheden in casus Meester Kees lanceert een project Metacogn. vaardigheden Voorbeelden uit de casus De rol van de leraar Oriënteren Plannen Reguleren Reflecteren

17 voor opdracht 7.14 (p. 141) Metacognitieve vaardigheden in casus Juf Clara aan de wandel Metacogn. vaardigheden Voorbeelden uit de casus De rol van de leraar Oriënteren Plannen Reguleren Reflecteren voor de opdrachten 8.1 t/m 8.7 f Kenmerken leef- en leeromgevingen jonge kinderen Opdrachten Kenmerken leef- en leeromgevingen jonge kinderen a t/m 8.7 f Dit vind ik belangrijk als ik zelf leef- en leeromgevingen voor jonge kinderen ga inrichten:

18 voor opdracht 8.4 (p ) De leeromgevingen naast elkaar Situatie 1 Situatie 2 verschillen overeenkomsten verschillen met situatie 2 tussen de situaties met situatie 1

19 voor opdracht 8.6 (p. 152) Middelen in de leef-/leeromgeving Elementen leeromgeving Spelmiddelen Omschrijving Leermiddelen Hulpmiddelen Inrichtingsmiddelen

20 voor opdracht 8.9 (p. 160) Voorbeelden vergelijken LEEROMGEVING Voorbeeld 1 Voorbeeld 2 Voorbeeld 3 Voorbeeld 4 Wie heeft de leeromgeving vooral ingericht en waar maak je dat uit op? Welke middelen zijn aanwezig en waar komen die vermoedelijk vandaan? Welke functie hebben de onderscheiden middelen? Wat kun je zeggen over de organisatie van de activiteiten? Wat vind je krachtig aan de leeromgevingen in de voorbeelden en wat niet? Welke suggesties heb je om de situaties in de voorbeelden krachtiger te maken?

21 voor de opdrachten 8.10 t/m 8.20 Kenmerken leef- en leeromgevingen oudere kinderen Opdrachten Kenmerken leef- en leeromgevingen oudere kinderen Dit vind ik belangrijk als ik zelf leef- en leeromgevingen voor oudere kinderen ga inrichten:

22 voor opdracht 9.6 (p. 181) Kinderen in de bloemenwinkel Naam kind Verwachte problemen Extra zorg Dit heb ik geleerd

23 voor opdracht 9.7 (p. 183) Overzicht circuitverhaal Aspecten adaptief onderwijs Komen zo voor in het fragment Ontwikkelen van betrouwbare relaties Zouden als volgt aan het fragment kunnen worden toegevoegd Competentiegevoelens bij kinderen versterken Kinderen stimuleren zelfstandig te zijn Differentiëren in tempo Extra uitleg geven aan zwakke leerlingen Aangepaste leer- en hulpmiddelen voor gehandicapte kinderen en allochtone leerlingen Differentiëren met moeilijker taken en verrijkingsstof Extra oefenstof voor zwakkere leerlingen

24 voor opdracht 9.8 (p. 183) Inventarisatie kinderen voor extra zorg Naam kind Reden voor extra zorg Vorm van de zorg Dit zou ik kunnen doen: voor opdracht 9.10 (p. 189) Overzicht samenwerkend leren Vormen van samenwerkend leren Mijn praktijkervaringen met elke vorm

25 voor opdracht 9.13 (p. 191) Analyse samenwerking in een project Groeperingsvormen in het project Kringgesprek Toepassing van de zes voorwaarden voor samenwerkend leren Toepassing van de basale vormen van samenwerkend leren Regels voor de samenwerking en oefening van sociale vaardigheden Uitvoeringsgroepjes Eventuele andere samenwerkingsvormen die goed zouden passen in dit project

26 voor opdracht 9.13 (p. 191) Schema: Analyse samenwerking in een project Groeperingsvormen in het project Kringgesprek Toepassing van de zes voorwaarden voor samenwerkend leren Toepassing van de basale vormen van samenwerkend leren Regels voor de samenwerking en oefening van sociale vaardigheden Uitvoeringsgroepjes Eventuele andere samenwerkingsvormen die goed zouden passen in dit project

27 voor opdracht 9.14 (p. 193) Gedifferentieerde doelen Leerlingen groep 7 Kinderen die extra zorg nodig hebben Doelomschrijvingen Gemiddelde leerlingen Sterke, snelle leerlingen voor opdracht 9.16 (p. 196) Schema Abacus-lessen Vragen en opdrachten Welke van de kerntaken (paragraaf 6.1; zie ook bijlage 4) komen in het voorbeeld voor en in welke vorm? Geef de code en beschrijf de vorm. Welke van de samenwerkingsvormen uit paragraaf 9.4 zou de juf gebruikt hebben? Hoe zou jij de kinderen voorbereiden op elk van de samenwerkingsvormen? Beschrijf welke voorwaarden je uit 9.4 vervuld wilt zien en hoe je dat aan de kinderen uitlegt. Omschrijf voor elk van de groepen rekenaars (sterke, gemiddelde, zwakke) de doelen die zij aan het eind van de drie lessen gehaald kunnen hebben. Antwoorden

28 voor opdracht 10.2 (p. 209) Venn-diagram: vergelijken van situaties Situatie 1 situatie 2 verschillen overeenkomsten verschillen met situatie 2 tussen de situaties met situatie 1 WVA-kaart Vergelijking situaties Situatie 1 Situatie 2 Situatie 3 Vergelijking Situatie 4 Situatie 5 sterke punten zwakke punten bruikbaarheid voor mezelf punten om te

29 Bijlage 1 Aspecten van onderwijs Aspect 1 De verantwoording van het onderwerp van de onderwijsactiviteit 2 De leerstof 3 De beginsituatie van de kinderen 4 De leefwereld van de kinderen 5 De leerdoelen die kinderen moeten halen 6 De onderwijstijd 7 De spel- en/of leeractiviteiten 8 De werkvormen 9 De groeperingsvormen 10 Samenwerking 11 De leer- en hulpmiddelen 12 Informatie- en communicatietechnologie (ict) als specifiek middel 13 Klassenmanagement 14 Differentiatie 15 Adaptief werken 16 Pedagogisch klimaat 17 Evaluatie 18 Introductie van de activiteiten 19 Leerlingbegeleiding 20 Afsluiting en overgang onthouden Vraag 1 Waarom moeten kinderen dit eigenlijk leren? 2 Wat is de inhoud van de onderwijsactiviteit? 3 Wat moet ik over hen weten? Wat weten en kunnen de kinderen al? 4 Hoe kan ik de leerstof verbinden met de leefwereld van de leerlingen? 5 Wat moeten kinderen kennen en/of kunnen aan het einde van de les? 6 Hoeveel tijd is beschikbaar? 7 Welke activiteiten laat ik kinderen achtereenvolgens uitvoeren? 8 In welke vorm giet ik elke activiteit? 9 Op welke manier(en) groepeer ik de leerlingen? 10 Hoe en waarin laat ik leerlingen met elkaar samenwerken? 11 Met welke leer- en hulpmiddelen en voorzieningen richt ik de leeromgeving in? 12 Welke plaats geef ik het werken met de computer binnen de onderwijsactiviteit? 13 Hoe bewaak ik de effectieve leertijd? Hoe regel ik wat er allemaal gebeurt tijdens de onderwijsactiviteit? 14 Hoe speel ik in op verschillen tussen leerlingen? 15 Hoe pas ik middelen en methodes aan de behoeften van leerlingen aan? 16 Welke waarden, normen en regels wil ik in praktijk brengen? 17 Hoe stel ik de kwaliteit van de ontwikkelings- en leerprocessen en van de leerresultaten vast? 18 Hoe zorg ik ervoor dat de kinderen betrokken en gemotiveerd aan de activiteiten beginnen? 19 Hoe begeleid ik de leerlingen tijdens hun spel- en/of leeractiviteiten? 20 Hoe sluit ik de onderwijsactiviteit af en hoe verloopt de overgang naar de volgende?.

30 Bijlage 2 Lesbeschrijvingsformulier Student: Stageschool: Mentor: Groep(en): Schoolvak(ken): Datum: Onderwerp les of activiteit: Codes van kerntaken waaraan ik in deze les of activiteit werk: (Zie verder het Invulschema Kerntaken in mijn portfolio.) Stelregel(s) die ik gebruik: Vuistregels die ik gebruik: Aspecten van onderwijs: 1 verantwoording: 2 leerstof: 3 beginsituatie: 4 leefwereld: 5 leerdoelen: 6 onderwijstijd: 7 spel/leeractiviteiten: 8 werkvormen: 9 groeperingsvormen: 10 samenwerking: 11 leer- en hulpmiddelen: 12 ict: 13 klassenmanagement: 14 differentiatie: 15 adaptief werken: 16 pedagogisch klimaat: 17 evaluatie: 18 introductie: 19 leerlingbegeleiding: 20 afsluiting en overgang: Didactische route Leerstof Leerling Leefwereld Aantekeningen:

31 Bijlage 3 Stageverslagformulier Student: Stageschool: Mentor: Groep(en): Schoolvak(ken): Datum: Onderwerp les of activiteit: Belangrijke momenten voor mijn ontwikkeling vóór en tijdens de les: Leerervaringen: Nieuwe aandachtspunten voor volgende stagesituaties: Vragen of problemen die ik wil bespreken: Aantekeningen na bespreking van dit formulier: Bijlage 4: Invulschema Kerntaken 1. Interpersoonlijk competent 1.1 ik maak contact met de kinderen en zorg ervoor dat zij contact kunnen maken met mij en zich op hun gemak voelen 1.2 ik geef de kinderen leiding maar laat hun ook verantwoordelijkheid en geef hun een eigen inbreng 1.3 ik schep een goed klimaat voor samenwerking met de kinderen en tussen de kinderen onderling

32 2. Pedagogisch competent 2.1 ik vorm een goed beeld van het sociale klimaat in een groep, van het individuele welbevinden van de kinderen en van de vorderingen die zij maken op het gebied van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid 2.2 ik ontwerp op basis daarvan een plan van aanpak of een benadering om de kinderen te begeleiden naar een veilig en harmonisch leef- en werkklimaat en om hun sociaalemotionele en morele ontwikkeling te bevorderen 2.3 ik voer dat plan van aanpak of die benadering uit 2.4 ik evalueer dat plan van aanpak of die benadering en stel het zonodig bij, voor de hele groep en ook voor individuele kinderen 2.5 ik signaleer problemen en belemmeringen in de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van leerlingen en stel, eventueel samen met collega s, een passend plan van aanpak of benadering op 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent 3.1 ik vorm een goed beeld van de mate waarin de kinderen de leerinhoud beheersen en van de manier waarop ze hun werk aanpakken 3.2 ik ontwerp op basis daarvan (speel- en) leeractiviteiten die voor de kinderen uitvoerbaar zijn en die hen aanzetten tot zelfwerkzaamheid

33 3.3 ik voer die activiteiten samen met de kinderen uit ik evalueer die activiteiten en de effecten ervan en stel ze zonodig bij, voor de hele groep maar ook voor individuele kinderen ik signaleer leerproblemen en belemmeringen en stel, eventueel samen met collega s, een passend plan van aanpak of benadering op Organisatorisch competent 4.1 ik hanteer op een consequente manier concrete, functionele en door de kinderen gedragen procedures en afspraken 4.2 ik gebruik organisatievormen, leermiddelen en leermaterialen die leerdoelen en leeractiviteiten ondersteunen 4.3 ik houd een planning aan die bij de kinderen bekend is en ga adequaat om met tijd 5. Competent in het samenwerken met collega s 5.1 ik deel informatie die voor de voortgang van het werk van belang is, met collega s en ik maak gebruik van de informatie die ik van collega s krijg 5.2 ik lever een constructieve bijdrage aan verschillende vormen van overleg en samenwerken op school

34 5.3 ik geef en ontvang collegiale consultatie en intervisie 5.4 ik lever een (onderzoeksmatige) bijdrage aan de ontwikkeling en verbetering van mijn school 6. Competent in het samenwerken met de omgeving 6.1 ik geef op een professionele manier aan ouders en andere belanghebbenden informatie over de kinderen en ik gebruik de informatie die ik van hen krijg 6.2 ik neem op een constructieve manier deel aan verschillende vormen van overleg met mensen en instellingen buiten de school ik verantwoord mijn professionele opvattingen en werkwijze met betrekking tot een leerling aan ouders en andere belanghebbenden en pas in gezamenlijk overleg zonodig mijn werk met die leerling aan 7. Competent in reflectie en ontwikkeling 7.1 ik werk planmatig aan de ontwikkeling van mijn bekwaamheid, op basis van een goede analyse van mijn competenties ik stem de ontwikkeling van mijn bekwaamheid af op het beleid van de school ik maak bij die ontwikkeling gebruik van informatie van kinderen en collega s en ook van collegiale hulp in de vorm van bijvoorbeeld intervisie en supervisie

35 Bijlage 6: Inhoudsformulier portfolio inhoud een foto afkomstig uit (situatie) passend bij mijn leer- en aandachtspunt. datum een video-opname een graphic organizer (zie A, par. 6.2) een lesbeschrijvingsformulier een onderwijsverhaal een stappenplan werkstuk(ken) van leerling(en) tekening plattegrond presentatie in PowerPoint een onderwijsmiddel titelpagina van een veel door jou gebruikt boek

36