ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO Bachelor Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Croho-registratienummer: aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29 mei 2007 en 19 juni 2007 Inhoud van het verslag Identificatie... 2 Managementsamenvatting... 3 Bevindingen... 5 Bijlage 1: Programma...30 Bijlage 2: Documenten...32 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...33 Bijlage 4: Visitatieteam...35 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...36 De verantwoordelijke teamleider: dr. M.S. Leloux namens deze, M.Lathouwers Certiked Oktober 2007 Pagina 1 van 36

2 Identificatie J. Catsplein 1 Postbus CB Leeuwarden Telefoon: Website: Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: A. Uitham, directeur instituut Zorg en Welzijn Kwaliteitsfunctionaris: W. van de Galiën, afdelingshoofd Welzijnsopleidingen Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: HBO Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (Bachelor of Social Work) Voltijd en deeltijd Locatie Leeuwarden Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat worden afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: dr. M.S. Leloux Extern deskundige: H. Kuiper Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren RC Studentlid: M.H. Breedveld Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding en deze doen toekomen aan het visitatieteam op 27 april De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 25 mei 2007 en op 19 juni 2007 is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 18 juli 2007 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 10 oktober 2007 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er eenmaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomst had een voorlichtend en planningstechnisch karakter. Pagina 2 van 36

3 Managementsamenvatting Op 25 mei 2007 en 19 juni 2007 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de HBO Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Algemeen beeld De (NHL) is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op het gebied van achtereenvolgens Zorg en Welzijn, Techniek, Educatie en Communicatie en Management en Economie. De NHL is onderverdeeld in een viertal instituten, waarbinnen de opleidingen in deze vier sectoren zijn georganiseerd. Binnen de instituten bevinden zich afdelingen, die gelijksoortige opleidingen bundelen. De NHL kent ongeveer 70 opleidingen. Er studeren in totaal ongeveer studenten aan de NHL en er werken 950 medewerkers. Binnen de hogeschool bestaat het Instituut Zorg en Welzijn. Dit instituut omvat vier afdelingen, waarvan de afdeling Welzijnsopleidingen er één is. In de afdeling Welzijnsopleidingen zijn drie opleidingen opgenomen, zijnde Pedagogiek, Culturele en Maatschappelijke Vorming en Maatschappelijke Werk en Dienstverlening. De NHL in haar geheel wordt bestuurd door het College van Bestuur. De directeur van het Instituut Zorg en Welzijn is verantwoordelijk voor de afdelingen, die tot het instituut behoren. Het hoofd van de afdeling Welzijnsopleidingen is verantwoordelijk voor de opleidingen daarbinnen en derhalve ook voor de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. De opleiding kent nu zowel een deeltijdvariant als een voltijdvariant. De deeltijdvariant is van start gegaan in 2004/2005. Met ingang van het jaar 2005/2006 is het curriculum van de voltijdvariant vernieuwd. De studenten in de voltijdvariant van de studiejaren 2005/2006 en 2006/2007 volgen nu het vernieuwde programma. Dat zijn de studenten die zich in de studiejaren 1 en 2 bevinden. De voltijdstudenten in de studiejaren 3 en 4 volgen nog het oude programma. Dat geldt ook voor de deeltijdstudenten. In het jaar 2007/2008 zullen zij voor het eerst het nieuwe programma volgen. In het jaar 2006 heeft de opleiding ook een organisatieverandering ondergaan. Elk van de cohorten van studenten van de voltijdstudie heeft nu een cohortteam, dat vanaf het instroommoment tot en met het diploma de studenten begeleidt. Aan het hoofd van elk van de cohortteams staat een coördinator. Voor de deeltijdstudenten is er ook een coördinator, die evenwel voor alle studenten is. De begeleiding van de deeltijdstudenten is niet per cohort georganiseerd. De docenten voor de deeltijdstudenten zijn afkomstig uit de cohortteams. De opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening is in 2002 in de afdeling Welzijnsopleidingen ondergebracht. De redenen daarvoor waren niet alleen organisatorisch maar ook onderwijsinhoudelijk van aard. De opleidingen Pedagogiek, Culturele en Maatschappelijke Vorming en Maatschappelijk Werk en Dienstverlening bleken een groeiende verwantschap te vertonen. Dat heeft voor de drie opleidingen samen tot een gemeenschappelijke verzameling van eindkwalificaties geleid, die voor het diploma Bachelor of Social Work opleiden. Daarnaast kennen de drie opleidingen een gemeenschappelijke propedeuse. Pagina 3 van 36

4 De zelfevaluatie van de opleiding, de bijlagen daarbij en de documenten die tijdens de visitatiedagen ter inzage lagen, waren helder, hadden een goed niveau en boden het visitatieteam genoeg aanknopingspunten om mede aan de hand daarvan de opleidingen te beoordelen. Tijdens de visitatiedagen is het visitatieteam in de gelegenheid geweest met alle geledingen van de opleiding te spreken. Op grond van deze informatie heeft het visitatieteam de overtuiging zich een betrouwbaar oordeel over de opleiding te hebben kunnen vormen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat alle onderwerpen van het NVAO beoordelingskader, te weten Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten voor de onderzochte opleiding een positieve beoordeling hebben. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de HBO Bacheloropleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voldoende het geheel van het NVAO Beoordelingskader afdekt. Pagina 4 van 36

5 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de kaders de NVAO-criteria aangegeven die bij de betreffende facetten behoren. Daaronder is een beschrijving gegeven van de bevindingen en vervolgens is een beoordeling ten aanzien van het betreffende facet gegeven. Overzicht van Certiked beoordelingen [voltijd] en [deeltijd] opleidingen [naam opleiding] Onderwerp en facet Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen Niveau: Bachelor Oriëntatie HBO Programma Eisen HBO Relatie doelstellingen / inhoud Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming vormgeving / inhoud Beoordeling en toetsing Inzet van personeel Eisen HBO Kwantiteit personeel Kwaliteit personeel Voorzieningen Materiële voorzieningen Studiebegeleiding Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten Maatregelen tot verbetering Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Resultaten Gerealiseerd niveau Onderwijsrendement Voltijd en deeltijd Positief goed voldoende voldoende Positief goed goed voldoende voldoende goed voldoende goed voldoende Positief goed voldoende goed Positief voldoende voldoende Positief voldoende goed voldoende Positief goed voldoende Pagina 5 van 36

6 Pagina 6 van 36

7 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De opleiding heeft competenties opgesteld voor de Bachelor of Social Work. Dit is gebeurd vanuit het besef dat de opleidingen Pedagogiek, Culturele en maatschappelijke vorming en Maatschappelijk werk en dienstverlening veel elementen gemeenschappelijk hebben en meer naar elkaar toegroeien. Het gaat bij elk van deze opleidingen om een bepaalde verbijzondering van het begrip sociaal werker. De competenties zijn vastgesteld door de opleiding in het afdelingsoverleg in april 2006 en worden beschouwd als eindkwalificaties waarover de afgestudeerden dienen te beschikken. Deze competenties zijn verdeeld in drie categorieën, te weten Werken met cliënten, Werken in en vanuit een organisatie en Werken aan eigen professionaliteit. Binnen Werken met cliënten vallen drie eindkwalificaties, te weten dat afgestudeerden (1/Oriëntatie) het vermogen hebben situaties van cliënten op verschillende niveaus te beschrijven, te analyseren en te interpreteren, (2/Plannen) beschikken over het vermogen om op basis van gegevens een resultaatgericht en reëel werkplan te ontwerpen, (3/Uitvoeren) methoden en technieken van veranderingsprocessen op cliëntsituaties af te stemmen, toe te passen en te evalueren. Werken in en vanuit een organisatie is verdeeld in drie eindkwalificaties, en wel dat de afgestudeerden (4/Organiseren) beschikken over het vermogen om vanuit het kader van de organisatie en de financiers te werken ten behoeve van de cliënt, (5/Samenwerken) kunnen samenwerken met professionals en zowel intern als extern samenwerking kunnen stimuleren en organiseren en (6/Beleid) weten bij te dragen aan de ontwikkeling, beïnvloeding en uitvoering van het beleid van de instelling en de overheid. Werken aan de eigen professionaliteit kent drie eindkwalificaties, zijnde dat de afgestudeerden (7/Zelfreflectie) hun eigen handelen kritisch kunnen bekijken, kunnen beoordelen en op basis daarvan vorm kunnen geven, (8/Afstemmen) het vermogen hebben om te gaan met een diversiteit van normen en waarden en het eigen handelen daarop af te stemmen en (9/Ontwikkelen) de ontwikkelingen op het vakgebied kritisch kunnen volgen en actief bij kunnen dragen aan het verder ontwikkelen van het beroep. Voor het oude programma, dat de derde- en vierdejaars voltijdstudenten en de deeltijdstudenten heden nog volgen, gelden ook eindkwalificaties. Deze eindkwalificaties luiden ook in termen van competenties van de afgestudeerden. De eindkwalificaties van het nieuwe programma zijn een actualisering en een verbreding van de eindkwalificaties van het oude programma om deze van toepassing te kunnen doen zijn op het huidige en bredere gebied van de Bachelor of Social Work. Alle eindkwalificaties van het oude programma zijn opgenomen in de eindkwalificaties van het nieuwe programma. De opleiding heeft de eindkwalificaties onderverdeeld in indicatoren die een concrete aanwijzing geven voor de kennis, inzichten en vaardigheden van de afgestudeerden. De indicatoren zijn verdeeld in generieke indicatoren die van toepassing zijn op alle drie opleidingen, Pedagogiek, Culturele en maatschappelijke vorming en Maatschappelijk werk en dienstverlening en specifieke indicatoren die uitsluitend gelden voor één van deze gebieden. Deze laatste indicatoren geven een nadere inkleuring van de algemene eindkwalificaties voor Maatschappelijk werk en dienstverlening. De opleiding heeft de eindkwalificaties ontleend aan een aantal rapporten. Deze zijn achtereenvolgens Toekomstverkenning ten behoeve van een beroepenstructuur in zorg en welzijn (2004, Verweij Jonker Pagina 7 van 34

8 Instituut), Pedagogische en Agogische Domeincompetenties (2004, Hoger Sociaal-Agogisch Onderwijs, HBO-Raad), Klaar voor de Toekomst, Beroepenstructuur Zorg en Welzijn (2005, Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn) en Beroepsomschrijving ten aanzien van Sociaal Work (International Federation of Social Workers). De eindkwalificaties van de oude opleiding zijn gebaseerd op het beroepsprofiel van de maatschappelijk werker uit Dat geldt ook voor de nieuwe opleiding. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding brede eindkwalificaties heeft opgesteld voor de Bachelor of Social Work, waar de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening ook voor opleidt. Deze eindkwalificaties zijn nader uitgewerkt in generieke indicatoren en specifieke indicatoren, waarvan de laatste specifieke aspecten van deze opleiding benoemen. De opleiding heeft, zo heeft het visitatieteam vastgesteld, de eindkwalificaties ontleend aan relevante Nederlandse en internationale bronnen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van het nieuwe programma een actualisering zijn van die van het oude programma en op die wijze getuigen van de actualiteit van de eindkwalificaties. De oude eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepsprofiel van de maatschappelijk werker. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. 1.2 Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master. De opleiding is voor de opgestelde eindkwalificaties nagegaan of deze overstemmen met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de bachelor, die in de Dublin descriptoren weergegeven zijn. Omdat de eindkwalificaties van het oude programma op hoofdlijnen inhoudelijk overeenstemmen met die van het nieuwe programma en omdat de nieuwe eindkwalificaties te beschouwen zijn als een actualisering van de oude eindkwalificaties, is onderstaande beschrijving gericht op de eindkwalificaties van het nieuwe programma. De kennis en inzichten van de afgestudeerden blijkt met name op (Oriëntatie/1) het gebied van het beschrijven, analyseren en interpreteren van situaties en achtergronden van cliënten, (Plannen/2) het analyseren van gegevens van de cliënten en hun omgeving (3/Uitvoeren), de methoden en technieken van veranderingsprocessen en (6/Beleid) het bijdragen aan het beleid van de instelling en de overheid. Het toepassen van kennis en inzicht komt vooral aan bod in (Plannen/2) het ontwerpen van een werkplan dat resultaatgericht is en een reële tijdsplanning heeft en (4/Organiseren) voor cliënten te werken vanuit het kader van de instelling en de financiers. Pagina 8 van 34

9 De oordeelsvorming van de afgestudeerden komt onder andere naar voren in (3/Uitvoeren) het afstemmen, toepassen en evalueren van methoden en technieken van veranderingsprocessen op specifieke situaties van cliënten, (5/Samenwerken) stimuleren en organiseren van interne en externe samenwerking met professionals en (6/Beleid) bijdragen aan de ontwikkeling, beïnvloeding en uitvoering van het beleid van de instelling en van de overheid. De oordeelsvorming blijkt zowel in het cliëntgebonden werken als in het werken binnen de organisatie. De communicatieve vaardigheden van de afgestudeerden blijken onder andere bij (3/Uitvoeren) het toepassen van methoden en technieken op situaties van cliënten, waar communicatieve vaardigheden bij komen kijken, (5/Samenwerken) het samenwerken met professionals en (6/Beleid) het bijdragen aan het beleid van de instelling. De leervaardigheden van de afgestudeerden komen aan de orde in (7/Zelfreflectie) het kritisch kijken, beoordelen en vormgeven van hun eigen handelen, (8/Afstemmen) het afstemmen van het eigen handelen op verschillende normen en waarden en (9/Ontwikkelen) het kritisch volgen van de ontwikkelingen op het vakgebied actief bijdragen aan het verder ontwikkelen van het beroep. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties heeft vergeleken met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties, zoals deze naar voren komen in de Dublin descriptoren. Uit deze vergelijking komt in de ogen van het visitatieteam in voldoende mate naar voren dat elk van de Dublin descriptoren in de eindkwalificaties terug te vinden. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam dit facet als zijnde voldoende. 1.3 Oriëntatie HBO/WO De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master in HBO en WO: HBO: De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Een HBO-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een HBO-opleiding vereist of dienstig is. WO: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multien interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. Pagina 9 van 34

10 De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd op de behoeften van het afnemende beroepenveld. Dat is op landelijk niveau gebeurd door de eindkwalificaties af te stemmen op de documenten waarin de huidige en de toekomstige beroepenstructuur op het gebied van zorg en welzijn in beeld gebracht is. Hierdoor zijn de eindkwalificaties op het landelijke beeld en ook op het internationale beeld van de beroepen in de sector afgestemd. De opleiding heeft daarnaast de eigen werkveldadviescommissie geraadpleegd over de eindkwalificaties en het nieuwe programma. Het overleg tussen de opleiding en de werkveldadviescommissie daarover heeft enkele malen plaatsgevonden. De werkveldadviescommissie heeft ingestemd met het definitieve leerplan van de opleiding. In samenspraak met het beroepenveld is de opleiding gekomen tot een opsomming van beroepen waar de opleiding toe opleidt. De opleiding leidt aldus op voor functies van onder meer in het jeugd- en jongerenwerk, het ouderenwerk, de reclassering, de jeugdzorg, de specifieke verslavingszorg, het instellingsmaatschappelijk werk, het schoolmaatschappelijk werk en het algemeen maatschappelijk werk. De opleiding richt zich erop dat de afgestudeerden deze functies op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar kunnen vervullen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties heeft afgestemd op de eisen van het afnemende beroepenveld. De opleiding heeft deze eisen zowel op landelijk niveau als op het niveau van de opleiding zelf meegenomen in de eindkwalificaties. De opleiding richt de eindkwalificaties op een lijst van functies en sectoren en leidt de afgestudeerden op tot het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. Om die reden beoordeelt het visitatieteam de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding eindkwalificaties heeft opgesteld. De opleiding heeft bewust gestreefd naar de brede eindkwalificaties van de Bachelor of Social Work, die een afspiegeling zijn van de verdergaande convergentie van beroepen in de sector welzijn. De opleiding heeft de eindkwalificaties uitgewerkt in indicatoren die concreet aangeven aan welke eisen de afgestudeerden moeten voldoen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de opleiding overeenstemmen met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het bachelorniveau. De opleiding heeft de eindkwalificaties op verschillende niveaus afgestemd op de eisen van het beroepenveld. De eindkwalificaties komen overeen met de eisen voor de beginnende beroepsbeoefenaar in een aantal relevante sectoren. Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit onderwerp als positief. Pagina 10 van 34

11 2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO/WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. WO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. De opleiding maakt gebruik van actuele vakliteratuur. Naast deze literatuur stelt de opleiding readers, artikelen en verwijzingen naar internetadressen als studiemateriaal ter beschikking. De opleiding onderhoudt intensieve relaties met de beroepspraktijk. De opleiding beschikt over een werkveldadviescommissie. Deze komt minstens drie keer per jaar bijeen. Deze commissie denkt mee met de curriculumontwikkeling vanuit de beroepspraktijk. Daarnaast heeft de opleiding zeer regelmatig contact met stageverlenende organisaties waarmee de opleiding overleg pleegt over de inhoud van de stage en de opleiding als geheel. Met een zekere regelmaat geven vertegenwoordigers van het beroepenveld gastcolleges bij de opleiding. Tenslotte hebben personen van het beroepenveld zitting in de commissie die de afstudeeropdracht van de studenten beoordeelt. In het oude curriculum bestaat het aandeel van de opleiding dat zich daadwerkelijk in de praktijk afspeelt, voornamelijk uit de stage. Deze beslaat het overgrote deel van het derde studiejaar. In het nieuwe curriculum is het deel van de opleiding dat buitenschools, in de beroepspraktijk gebeurt, over alle studiejaren uitgespreid. In het eerste jaar besteden de studenten 160 uur, dat is 10 % van de studietijd buitenschools, in het tweede jaar is dat 320 uren of 20 % van de studietijd, in het derde jaar gaat het om studieuren of 79 % van de studietijd en in het vierde jaar is het 320 uren ofwel 20 % van het totaal aantal studieuren. Pagina 11 van 34

12 Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding actuele en maatgevende literatuur gebruikt. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de vertegenwoordigers van het werkveld op verschillende manieren betrokken zijn bij de opleiding. Het visitatieteam heeft waardering voor de inzet en betrokkenheid van de vertegenwoordigers van het beroepenveld. Daarnaast heeft het visitatieteam gezien dat de studenten een groot deel van de studie in de praktijk, buitenschools besteden. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de HBO eisen als zijnde goed. 2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Zowel voor het nieuwe programma als voor het oude programma, in voltijd en in deeltijd, heeft de opleiding een overzicht samengesteld waarin de eindkwalificaties en de studieonderdelen tegen elkaar zijn afgezet. In het oude programma zijn de studieonderdelen modulen, stage en afstudeerwerkstuk. De modulen hebben veelal de vorm van projecten, waarin de studenten kennis, inzicht en vaardigheden op een geïntegreerde wijze verwerven en ook toepassen. Het nieuwe programma is opgebouwd uit professionaliseringstaken en in het vierde jaar een tweetal minoren. De professionaliseringtaken zijn leereenheden waarbinnen de leeractiviteiten aan de hand van beroepsactiviteiten zijn geordend. Binnen deze taken vinden leeractiviteiten plaats, waaronder het maken van beroepsproducten, praktische oefeningen, opdoen van vaardigheden, verwerven van kennis en ontwikkelen van een beroepshouding. Voor het oude programma zowel in de voltijdstudie als in de deeltijdstudie zijn overzichten beschikbaar waarin de opleiding een relatie heeft gelegd tussen de eindkwalificaties en de studieonderdelen, zoals de modulen, de stage en de afstudeeropdracht. Uit deze overzichten is af te leiden dat de eindkwalificaties allemaal en evenwichtig in het programma vertaald zijn. In de modulen is sprake van de integratie van kennis, inzicht en vaardigheden en de toepassing van deze. Op deze wijze komen de eindkwalificaties in de modulen tot hun recht. Daarnaast is plaats ingeruimd voor loopbaanbegeleiding, waarin de studenten hun eigen persoonlijke en professionele ontwikkeling nagaan. Voor het nieuwe programma liggen de relaties tussen de eindkwalificaties ofwel competenties en de studie vast in het door de opleiding gemaakte leerplanschema. Daarin is te zien dat de eindkwalificaties in hun geheel en op een evenwichtige wijze in de professionaliseringstaken zijn vertaald. De opleiding heeft de professionaliseringstaken gecodeerd. Deze codering geeft aan de ene kant de eindkwalificatie aan die in de professionaliseringstaak aan de orde komt en aan de andere kant het niveau waarop dat gebeurt. De opleiding heeft standaardniveaus van beheersing vastgesteld. Zowel de inhoud als de toetsing en beoordeling van de professionaliseringstaken is afgestemd op de eindkwalificaties. Binnen elk van de professionaliseringstaken heeft de opleiding een gestandaardiseerde verdeling van leeractiviteiten gemaakt. Uit deze verdeling is af te leiden dat binnen deze taken zowel het opdoen van Pagina 12 van 34

13 beroepsvaardigheden, het opdoen van kennis en inzicht, het opdoen van communicatieve en sociale vaardigheden en het reflecteren op de persoonlijke en professionele ontwikkeling aan bod komen. De inkleuring van de opleiding in het nieuwe programma ten aanzien van het gebied maatschappelijk werk en dienstverlening vindt plaats doordat van alle in totaal 24 professionaliseringstaken binnen het programma tenminste 16 professionaliseringstaken op maatschappelijk werk en dienstverlening geënt moeten zijn. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zowel voor het oude programma als voor het nieuwe programma de eindkwalificaties heeft vertaald in de studieonderdelen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties volledig en evenwichtig in het curriculum terecht zijn gekomen. De modulen in het oude programma en de professionaliseringstaken in het nieuwe programma omvatten de verwerving van kennis en inzicht, het opdoen van algemene en beroepsvaardigheden en reflectie op de eigen ontwikkeling. Zo komen de verschillende eindkwalificaties ook binnen deze studieonderdelen tot hun recht. Voor het nieuwe programma heeft de opleiding ervoor gezorgd dat de inkleuring van vakgebied maatschappelijk werk en dienstverlening is gewaarborgd door deze inkleuring voor 16 van 24 professionaliseringstaken te eisen. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam de relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma als goed. 2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Zowel het oude programma als het nieuwe programma kent een gemeenschappelijke propedeuse. De propedeuse is hetzelfde voor alle drie welzijnsopleidingen Pedagogiek, Culturele en maatschappelijke vorming en Maatschappelijk werk en dienstverlening. De studenten krijgen zo een breed beeld van de aspecten waaruit het gebied van de welzijnsopleidingen in hun geheel bestaan. In enkele projecten binnen de propedeuse biedt de opleiding de studenten een beeld van de beroepsprofessional. In het oude programma besteedt de opleiding in het tweede jaar aandacht aan het methodiekonderwijs, de verdere verdieping van kennis, inzicht en een aantal beroepsondersteunende cursussen. Het derde jaar is hoofdzakelijk ingeruimd voor de stage. In het vierde jaar vindt nadrukkelijk de integratie van de theorie en de praktijk en de verdieping van de kennis, inzichten en vaardigheden plaats. In het vierde jaar vinden ook de afstudeeropdracht en het eindgesprek plaats. Zowel in het oude als in het nieuwe programma vindt de stage plaats in het derde studiejaar. Dat heeft de opleiding bewust gedaan. De studenten die in het derde jaar de stage hebben doorlopen, kunnen de kennis, inzichten en vaardigheden in het vierde jaar beter op waarde schatten. Ze kunnen deze plaatsen tegen de achtergrond van de praktijkervaring die zij in het derde jaar hebben opgedaan. Het is wel zo dat in het nieuwe programma het praktijkleren meer verspreid is over de opleiding. De hoofdstage vindt evenwel plaats in het derde studiejaar. In het nieuwe programma zijn de professionaliseringstaken de voornaamste sturende eenheid waarin het onderwijs verdeeld is. De professionaliseringstaken zijn concentrisch en op volgorde van toenemende complexiteit gerangschikt. Elk van de eindkwalificaties ofwel competenties komt twee tot vijf keer in Pagina 13 van 34

14 het programma terug en elke keer op een hoger beheersingsniveau. De studenten verwerven zo kennis, inzicht en vaardigheden op een steeds hoger niveau naarmate de studie vordert. Binnen de professionaliseringstaken streven de studenten naar het verwerven van de competentie waar de betreffende taak voor bedoeld is. Zij werken binnen de taak langs leerlijnen aan het verwerven en toepassen van kennis, inzichten en vaardigheden. De studenten werken primair aan een beroepsproduct. In de professionaliseringstaak maken de studenten zich ook kennis en inzicht eigen, voeren ze een deel van de studie in de praktijk uit, volgen zij trainingen op het gebied van communicatieve en sociale vaardigheden en volgen ze hun studieloopbaan. De leeractiviteiten zijn in een professionaliseringstaak samengebracht met als doel daartussen samenhang aan te brengen. In het vierde jaar van de studie volgen de studenten een verplichte, op het vakgebied maatschappelijk werk en dienstverlening gerichte minor en een keuzeminor, elk van 30 ECTS. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding op verschillende wijzen de samenhang van het curriculum bevordert. De gemeenschappelijke propedeuse van de welzijnsopleidingen biedt de studenten de oriëntatie op het gehele werkveld van de welzijnsopleidingen. Bij het oude programma zijn de studiejaren logisch opgebouwd, alhoewel de samenhang tussen de studieonderdelen sterker zou kunnen zijn. Bij het nieuwe programma is de samenhang beter gewaarborgd door onder meer te werken met vaste lesblokken, aan competenties gerelateerde professionaliseringstaken, een geleidelijke opbouw van de moeilijkheidsgraad van deze taken en de integratie van verschillende leerlijnen binnen de taken. Daarom beoordeelt het visitatieteam de samenhang van het programma als voldoende, ook al zijn heden nog niet alle professionaliseringstaken en minoren uitgeschreven. 2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Doordat de studenten van de drie welzijnsopleidingen een gezamenlijke propedeuse volgen, kunnen de studenten hun keuze voor één van de opleidingen uitstellen en afstemmen op de kennismaking daarmee in het eerste jaar. Ze kunnen zo een meer verantwoorde keuze maken. De opleiding geeft de studenten na de propedeuse een bindend studieadvies. Dat kan bij minder goed presterende studenten een afwijzend advies inhouden, waardoor zij minder lang aan een opleiding zullen blijven studeren die de hunne eigenlijk niet is. Studenten die in het eerste studiejaar minder dan 40 ECTS halen, krijgen een negatief bindend studieadvies. In het nieuwe programma zijn de studiejaren verdeeld in vier blokken. In elk van deze blokken volgen de studenten twee professionaliseringstaken van elk 7 ECTS. Alle studiejaren zijn op deze wijze ingericht behalve het vierde jaar dat bestaat uit een verplichte en een keuzeminor. De duur van de blokken is steeds negen weken, bestaande uit zeven weken voor de professionaliseringstaak, de achtste week voor zelfstudie en de negende week als toetsweek. Pagina 14 van 34

15 De nominale studieduur op basis van 42 studieweken per jaar bedraagt 40 uur per week. De studenten geven aan in werkelijkheid een studiebelasting van tussen 35 uur en 40 uur te hebben. De opleiding evalueert zeer regelmatig de reële studielast. De studenten kunnen alleen een professionaliseringstaak afronden wanneer zij voor alle onderdelen daarvan een voldoende resultaat hebben behaald. De opleiding kan aldus eerder zien welke studenten studievertraging oplopen en kan daarop ook eerder ingrijpen. De studenten kunnen tweemaal per jaar een toets afleggen. Voor een derde mogelijkheid dienen zij van de examencommissie toestemming te verkrijgen. De studenten vullen binnen hun groep per leerblok zogenoemde competentiemeters in, aan de hand waarvan ze mede hun eigen vorderingen kunnen bepalen. Voor de theoretische kennis en inzichten in de conceptuele leerlijn kunnen de studenten naast de colleges ook aanvullende responsiecolleges of consulturen volgen. Deze zijn bedoeld als extra middel om de studenten de leerstof te doen beheersen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de propedeuse van de studie een selecterende werking heeft zowel inhoudelijk als in termen van een bindend studieadvies. De opleiding heeft in het nieuwe programma door de indeling van perioden en professionaliseringstaken met een vaste duur helderheid voor de studenten gecreëerd. De studenten beamen dat maar geven wel aan dat de relatief grote vrijheid van de studenten bij het uitvoeren van de professionaliseringstaken voor een aantal studenten een te grote belasting is. Daarvoor vraagt het visitatieteam aandacht. Het is het visitatieteam opgevallen dat de opleiding zoekende is naar het evenwicht tussen de sturing door de opleiding en de zelfsturing door de studenten. Het visitatieteam beklemtoont het belang van een balans tussen beide. De reële studielast in uren is in overeenstemming met de nominale studielast, waarbij het visitatieteam opmerkt dat sommige studenten de studie als zwaar ervaren. De opleiding evalueert de studielast. De opleiding stuurt de studievoortgang door als eis te stellen dat alle onderdelen van professionaliseringstaken voldoende moeten zijn. Daarom beoordeelt het visitatieteam de studeerbaarheid als voldoende. 2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: HBO-bachelor: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. HBO- en WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. Het aantal instromende studenten in de opleiding bedroeg 71 (2002/2003), 86 (2003/2004), 98 (2004/2005) en 103 (2005/2006). De instroom neemt in de loop der jaren toe. De opleiding laat studenten toe met een diploma VWO of HAVO, een MBO-diploma op niveau-4, een (deel van een) opleiding op HBO- of WO-niveau of een relevante buitenlandse vooropleiding. Pagina 15 van 34

16 Aankomende studenten uit het MBO die een aan Maatschappelijk werk en dienstverlening verwant diploma bezitten, kunnen instromen in het tweede jaar van de opleiding. De studenten uit het MBO hadden aansluitingsproblemen vanwege de andere didactiek in het HBO. De opleiding heeft voor deze aansluitingsproblematiek verbeteringen aangebracht. Instromende studenten die een andere HBO- of een WO-opleiding hebben, komen in meestal in aanmerking voor één of meer vrijstellingen. Aankomende studenten die een relevante baan in de welzijnsector hebben, kunnen instromen in de deeltijdopleiding. Dat betekent dat zij slechts twee dagdelen binnenschoolse studieactiviteiten hebben naast hun werkkring. Deze studenten zijn vrijgesteld van de verplichting van de stage en kunnen voor het praktijkgedeelte van de studie gebruik maken van hun eigen organisatie. De opleiding toetst de kwaliteit van de werkplek. De opleiding hanteert een aantal eisen van algemene ontwikkeling in het kader van de 21+-regeling voor studenten die niet aan de toelatingseisen voldoen. Voor studenten uit het buitenland gelden aanvullende eisen, waaronder de goede beheersing van de Nederlandse taal en de door de opleiding vast te stellen waarde van het diploma. Studenten die ouder dan 22 jaar zijn en een baan of zorgtaken hebben, hebben de mogelijkheid een aangepaste leerroute te volgen. Dat houdt in dat zij twee dagen binnenschoolse studieactiviteiten hebben en dat zij daarnaast de verplichtingen voor de studie in de praktijk c.q. de stage kunnen naar hun eigen mogelijkheden in de tijd kunnen uitspreiden. Aankomende studenten die ouder dan 35 jaar zijn, kunnen instromen volgens de 35+ regeling. De opleiding beoordeelt deze studenten op een aantal opdrachten. Aan de hand van een intakegesprek heeft de opleiding de mogelijkheid hen toe te laten. De opleiding beschikt over een procedure voor het verlenen van vrijstellingen. De instroomcoördinator of de deeltijdcoördinator voert een gesprek met de indiener en op basis van de resultaten van dat gesprek neemt de examencommissie een besluit over de aanvraag. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding over toelatingsprocedures beschikt voor verschillende categorieën studenten. Het visitatieteam heeft waardering voor de procedures en de afstemming van het programma die de opleiding voor verschillende groepen van aankomende studenten heeft ontwikkeld. Daarom beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. Pagina 16 van 34

17 2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: HBO-bachelor: 240 studiepunten WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten HBO-master: minimaal 60 studiepunten WO-master: minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding. De opleiding omvat in totaal 240 ECTS. De opleiding bestaat uit vier studiejaren en ieder studiejaar telt 60 ECTS. De studieuren zijn evenwichtig over de jaren en binnen de jaren over de perioden gespreid. Het aantal contacturen bedraagt 13 uur per week. Naast deze uren zijn er nog uren voor toetsing en beoordeling en voor individuele begeleiding. De contacturen staan in verhouding tot 40 studieuren per week. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding aan de formele vereisten voor de studieduur voldoet en dat het aantal contacturen in een aanvaardbare verhouding tot de totale studieduur staat. Het visitatieteam beoordeelt daarom de duur van de opleiding als voldoende. 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. De opleiding heeft een didactisch concept opgesteld. Voor het oude programma berust het didactisch concept op de uitgangspunten dat competentiegericht leren en leren leren voor de studenten wezenlijk zijn. Leren leren is dat de studenten zelfstandig beroepsproblemen kunnen formuleren en kunnen oplossen. Competentiegericht leren betekent de integratie van kennis, vaardigheden en houding om te komen tot adequaat professioneel handelen. De leervormen en werkvormen die daarbij horen, zijn hoorcolleges waarin de docenten feiten en concepten overdragen, werkcolleges waarin studenten in kleinere groepen de leerstof verwerken, projectgroepen waarin kleinere groepen studenten integratief werken aan beroepsrelevante thema s, practica, waarin studenten vaardigheden oefenen, supervisie en intervisie waarin kleine groepen studenten onder begeleiding van een supervisor aan professioneel handelen werken en individuele begeleiding, waarin de studenten individueel een studieloopbaan of afstudeeropdracht uitvoeren. Pagina 17 van 34

18 In het nieuwe programma heeft de opleiding het reeds bestaande didactische concept en de leervormen en werkvormen verder uitgebreid. De opleiding versterkt het concept van het leren leren met name door de studenten sterk hun studieloopbaantraject te laten inrichten en uitvoeren. Het competentiegerichte leren ligt ten grondslag aan de integrale benadering binnen de professionaliseringstaken van het opdoen van kennis en vaardigheden. Het didactisch concept is uitgewerkt in leerlijnen. Deze zijn de integrale leerlijn waarin de studenten binnen de professionaliseringstaken beroepsproducten maken, de praktijkleerlijn die aangeeft welk deel van de leeractiviteiten buitenschools, in de praktijk plaatsvindt, de conceptuele leerlijn waarin de studenten feitelijke en conceptuele kennis verwerven, de vaardigheidsleerlijn waarbinnen deelvaardigheden worden getraind en de studieloopbaanlijn waarin de studenten zich op de ontwikkeling van zijn beroepshouding richt. De zelfsturing die in het didactisch concept centraal staat, komt terug in de beheersingsniveaus die de opleiding onderscheidt. Het gaat om drie niveaus, te weten toepassen, beslissen en ontwikkelen. Deze niveaus zijn onderscheiden naar de mate van zelfstandigheid van de studenten in het formuleren en oplossen van vraagstukken. Door de studie heen komen de studenten op een steeds hoger niveau terecht. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zowel voor het oude programma als voor het nieuwe programma een didactisch concept heeft ontwikkeld. Het didactisch concept van het nieuwe programma is een versterkte doorvoering van dat van het oude programma. De leervormen en werkvormen van de opleiding sluiten aan bij het didactisch concept en geven invulling aan de uitgangspunten van leren leren en competentiegericht leren. Het visitatieteam waardeert de rijkdom van de didactiek die de opleiding heeft ontwikkeld. Daarom beoordeelt het visitatieteam de afstemming van vorm en inhoud van het programma als goed. 2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. In het oude programma vinden de toetsing en beoordeling plaats op basis van de verschillende modulen waaruit de opleiding bestaat. De beoordeling van de stage gebeurt aan de hand van de resultaten van de stage. De toetsing van de afstudeeropdracht is een zaak van meerdere beoordelaars op basis van criteria die daartoe zijn opgesteld. De toetsing van de conceptuele leerlijn is in het nieuwe programma hetzelfde gebleven als in het oude programma, te weten door middel van een schriftelijke toets over de kennis van de studenten. In het nieuwe programma is de toetsing en beoordeling primair rond de professionaliseringstaken georganiseerd. De toetsing en beoordeling van de professionaliseringstaken zijn gebaseerd op de te toetsen eindkwalificaties. Pagina 18 van 34

19 Per professionaliseringstaak vindt een assessment plaats, in de vorm van een performance-assessment of een portfolio-assessment. Bij portfolio-assessments is altijd sprake van toetsing en beoordeling van een beroepsproduct. De beoordeling van het assessment berust op vooraf door het cohortteam vastgestelde beoordelingscriteria. De eerste assessments die worden beoordeeld, worden beoordeeld door twee assessoren. Van de performance-assessments worden video- of geluidsopnames gemaakt. Deze worden drie maanden bewaard. Na afloop van een semester waarin er vier professionaliseringstaken zijn geweest, vindt een integraal assessment plaats. Dit assessment is summatief en vindt op individuele basis plaats. De beoordeling gebeurt op basis van beoordelingscriteria en is in handen van tenminste twee assessoren, waarbij bij voorkeur één van hen afkomstig is uit de beroepspraktijk. In het geval dat er geen tweede assessor zou zijn, komt de beoordeling in samenspraak binnen het cohortteam tot stand. De toetsing en beoordeling van de studieloopbaan vindt plaats aan de hand van het persoonlijk ontwikkelingsplan en het portfolio dat de studenten daartoe opstellen. De toetsing van de portfolio is voorwaardelijk voor het slagen voor het integraal assessment. De toetsing en beoordeling van het werkstuk dat aan de verplichte minor is verbonden, komen overeen met de toetsing en beoordeling van een integraal assessment. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zowel aan de toetsen als aan de beoordeling daarvan aandacht besteedt. Het is het visitatieteam opgevallen dat er verschil in zwaarte is tussen de verschillende toetsen. Dit uit zich in de slagingspercentages per toets, die uiteenlopen. Het visitatieteam moedigt de opleiding aan tot een meer evenwichtige toetsing te komen en dit aspect mee te nemen in de verdere ontwikkeling van het onderwijs. Deze opmerking is een kanttekening van het visitatieteam en leidt het visitatieteam niet tot een onvoldoende beoordeling voor dit facet. De tentamens, toetsing en beoordeling van de portfolio s en de (integrale) assessments zijn deugdelijk onderbouwd. Daarom beoordeelt het visitatieteam de toetsing en beoordeling als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Programma Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding in zeer sterke mate het onderwijs mede buitenschools, in de beroepspraktijk vormgeeft. De opleiding heeft, zo heeft het visitatieteam gezien, de eindkwalificaties in de studieonderdelen vertaald. Het visitatieteam heeft gezien dat de eindkwalificaties volledig en evenwichtig in het curriculum zijn verantwoord. In het programma van de opleiding is de samenhang gewaarborgd door aan competenties gerelateerde professionaliseringstaken, de opbouw van de moeilijkheidsgraad van de taken en de integratie van verschillende leerlijnen binnen de taken. vastgesteld dat de propedeuse van de studie een selecterende werking heeft zowel inhoudelijk als in termen van een bindend studieadvies. De opleiding stuurt de studeerbaarheid door een bindend studieadvies na de propedeuse, de indeling van het programma in perioden en professionaliseringstaken met een vaste duur en het bewaken van de reële studielast. Het visitatieteam waardeert de procedures en de afstemming van het programma van de opleiding voor de verschillende groepen van aankomende studenten. De opleiding voldoet aan de formele vereisten voor de studieduur en het aantal contacturen staat in een aanvaardbare verhouding tot de totale studieduur. Het didactisch concept is gebaseerd op de uitgangspunten van leren leren en competentiegericht leren en de leervormen en werkvormen van de opleiding sluiten aan bij het didactisch concept. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de toetsing en beoordeling deugdelijk is onderbouwd. Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam het onderwerp Programma als positief. Pagina 19 van 34

20 3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO/WO De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. WO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. Van de docenten van de opleiding is 90 % werkzaam geweest of nog steeds werkzaam in het werkveld van social work. Ongeveer 20 % van de docenten is werkzaam geweest of nog steeds werkzaam als maatschappelijk werker. De docenten die niet uit het werkveld afkomstig zijn, krijgen het eerste jaar dat ze in dienst zijn de ruimte om zich in het werkveld te oriënteren. De docenten nemen deel aan studiedagen en symposia op het werkgebied. Daarnaast volgen docenten stages bij organisaties in het werkveld. De docenten participeren in zogenoemde kennisdiensten die de levert. De docenten van de opleiding nemen deel in de kennisdiensten ten behoeve van een aantal vormen van intensieve zorgverlening van uiteenlopende organisaties. Deze inzet van de docenten levert een actuele en concrete binding met de beroepspraktijk op. Daarnaast treden de docenten als supervisor op voor werkers in het werkveld. Naast de vaste docenten zet de opleiding ook docenten vanuit het werkveld zelf in. Het streven is om en nabij 25 % van de totale formatieve ruimte van onderwijsgevend personeel met mensen vanuit het werkveld in te vullen. Deze docenten treden onder meer op als docent voor bepaalde delen van het curriculum, als gastdocent, als supervisor en als stagebegeleider. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de meeste docenten betrekt vanuit het beroepenveld en hen ruime mogelijkheden biedt om de ontwikkelingen in de beroepspraktijk te volgen. De opleiding maakt gebruik van meerdere instrumenten om de docenten het contact met het beroepenveld te laten onderhouden, waaronder docentstages. De docenten participeren actief in het beroepenveld. Daarnaast zet de opleiding relatief veel personen uit het werkveld in het onderwijs in. Het visitatieteam beoordeelt daarom dit facet als goed. Pagina 20 van 34

21 3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. De afdeling Welzijnsopleidingen heeft de beschikking over een formatieve ruimte en inzet van 37,82 fte aan onderwijzend personeel, dit naast 7,7 fte aan onderwijsondersteunend personeel. Binnen de formatieve ruimte voor het onderwijzend personeel is 2,0 fte opgenomen voor de vervanging in het geval van ziekte. Op basis van deze formatieve inzet van het onderwijzend personeel bedraagt de student-docentratio van de opleiding tussen 25 : 1 en 30 : 1 over de afgelopen jaren, sedert Met het oog op de uitvoering van het nieuwe onderwijsconcept met andere rollen van docenten houdt de opleiding de taakbelasting van de docenten bij. Dit doet de opleiding om te bewaken dat voldoende inzet voor deze rollen beschikbaar is. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding over voldoende formatieve ruimte beschikt om de onderwijsactiviteiten vorm te geven. De student-docentratio is voldoende, ook al houdt het in de ogen van het visitatieteam niet over. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen dit facet als voldoende. 3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De docenten dienen te voldoen aan het competentieprofiel dat de heeft opgesteld. In dit profiel staan de beroepsrollen van de docenten, het taakgebied, de competenties en de context van het beroepshandelen. De docenten voeren periodiek een plan- en beoordelingsgesprek met hun leidinggevende teneinde vast te stellen of zij in hun functioneren met het profiel overeenkomen en welke ontwikkelingen ten aanzien van het functioneren te voorzien zijn. Afgeleid van het generieke competentieprofiel stelt de opleiding toegespitste eisen aan de docenten van de opleiding. Deze eisen zijn het beschikken over vakinhoudelijke kennis en belangstelling, het kunnen verzorgen van onderwijs, het kunnen optreden als coach en assessor, het zijn van een teamspeler zijn en het flexibel inzetbaar zijn. De docenten werken per cohort samen in een cohortteam. De cohortteams spreken wekelijks over de voortgang en ontwikkeling van het onderwijs binnen hun cohort. Binnen de teams hebben docenten specifieke taken in de vorm van zogenoemde sterrollen. Een sterrol is bijvoorbeeld die voor kwaliteitszorg of voor studieloopbaanbegeleiding. Pagina 21 van 34