Gemeente Ouderkerk Structuurvisie 2030 AANVULLING VOORKEURSMODEL N.A.V. OPMERKINGEN RAADSFRACTIES

Transcriptie

1 Gemeente Ouderkerk Structuurvisie 2030 AANVULLING VOORKEURSMODEL N.A.V. OPMERKINGEN RAADSFRACTIES 1

2 2

3 Gemeente Ouderkerk Structuurvisie 2030 De ambities gewogen: het voorkeursmodel Aanvulling naar aanleiding van reacties raadsfracties 12 augustus

4 4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Doel Proces MOTTO EN DOELEN VAN DE STRUCTUURVISIE Centraal motto van de structuurvisie: Uitwerking centraal motto in doelstellingen Nadere motivatie woningbouwproductie Nadere motivatie bedrijventerreinen Strategie uitbreiden en verdichten Ten slotte OUDERKERK A/D IJSSEL Inleiding Visie Ouderkerk a/d IJssel op hoofdlijnen De maatregelen in het historisch lint en het centrum Maatregelen in de woonbuurten ten zuiden van de Abelenlaan Maatregelen: visie westkant Ouderkerk a/d IJssel Maatregelen: visie oostkant Ouderkerk a/d IJssel Kanttekening GOUDERAK Inleiding Visie Gouderak Maatregelen historische lint en centrum Maatregelen bestaande woonbuurten Maatregelen: uitbreiding Gouderak Kanttekening omleiding Gouderak

6 5. LAGEWEG & LANDELIJK GEBIED Inleiding Lageweg & landelijk gebied: het uitnodigend landschap Maatregelen landelijk gebied Maatregelen Lageweg: recreatief knooppunt Opmerkingen: DE NOORDELIJKE POORT VAN DE KRIMPENERWAARD Inleiding Maatregel: realisering bedrijventerrein Veerstalblok

7 1. INLEIDING In het voorliggende document zijn beknopt de keuzes van het College van Burgemeester en Wethouders aangegeven voor het toekomstig beleid van de gemeente Ouderkerk. Deze keuzes zijn mede gemaakt aan de hand van de uitkomsten van het overleg met BOT d.d. 31 maart Uit dat overleg is duidelijk een richting naar voren gekomen, waarin onze gemeente verder ontwikkeld wordt. Uiteraard kan na discussie in de raad het pakket maatregelen worden gewijzigd. In het voorliggend document zijn enkele aanvullingen en wijzigingen aangebracht naar aanleiding van de schriftelijke reacties van de 5 raadsfracties Doel De uiteindelijke structuurvisie omvat een integraal toekomstbeeld op hoofdlijnen van de ruimtelijke en functionele ontwikkeling van de gemeente Ouderkerk. Hoe ziet de gemeente er in 2030 uit? Het complexe van een structuurvisie is het schetsen van een beeld van hoe de dorpen en het landelijk gebied er op lange termijn in 2030 uit zien en functioneren. Wij leven nu en moeten onze leefomgeving van de toekomst vastleggen! Dit document geeft de oplossing voor essentiële, principiële vraagstukken. Dit document wordt uiteindelijk vertaald en uitwerkt in de definitieve Structuurvisie Ouderkerk Die versie wordt uiteindelijk door de gemeenteraad vastgesteld. De structuurvisie heeft een duidelijke status. Het plan omschrijft de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid. In principe is de vaststellende overheid gebonden om dit beleid uit te voeren. Opgemerkt wordt, dat niet alles vooraf kan worden bepaald. Het gemeentelijk beleid moet alert blijven op nieuwe ontwikkelingen. Dit kan en zal zeker tot bijsturing van het beleid leiden. De aansturing van deze processen en projecten vindt dan vanuit de vastgestelde structuurvisie plaats! De structuurvisie zelf kan daarbij met een zekere regelmaat aan de inzichten van dat moment worden aangepast. Mede hierdoor beschikt de gemeente steeds over een actueel beleidskader Proces De structuurvisie vraagt om een zorgvuldig aangestuurd proces. Het gehele planvormingtraject is vastgelegd in het Draaiboek Structuurvisie Ouderkerk Dit draaiboek is in principe nauwgezet gevolgd. In het voorjaar van 2009 is Ordito gestart met het voeren van gesprekken met stakeholders (onder meer woningstichtingen, historische vereniging, ondernemersverenigingen, agrarische belangengroeperingen, waterschap, provincie, dorpsraden) om de verschillende standpunten in beeld te krijgen. Mede op basis van deze individuele gesprekken is een visie opgesteld in de vorm van een powerpoint-presentatie. Deze visie is in het najaar van 2009 opnieuw, individueel aan de stakeholders gepresenteerd. Vervolgens is de concept-structuurvisie Ouderkerk 2030 opgesteld. Uiteraard zijn op- en aanmerkingen vanuit de stakeholders - waar mogelijk - verwerkt. Deze conceptstructuurvisie is in januari 2010 aan uw raad gepresenteerd. 3

8 Tijdens de behandeling is door uw raad gevraagd om eerst de bewoners te raadplegen alvorens een gewogen besluit te nemen. Deze aanpak vergroot het maatschappelijk draagvlak. In mei 2010 zijn conform dit verzoek twee inspraakavonden gehouden in respectievelijk Ouderkerk a/d IJssel en Gouderak. Tegelijkertijd heeft de conceptstructuurvisie gedurende een zeer ruime termijn ter inzage gelegen en is ook ter kennisneming gebracht aan onze buurgemeenten en betrokken instanties. De ontvangen opmerkingen zijn samengevat in het separaat bij dit document gevoegde concept verslag zienswijzen. Het toekomstig beleid hangt nauw samen met de ambitie van uw raad. De mogelijke ambities zijn op 31 maart 2011 met de raad bediscussieerd. Een ambitie is omschreven in de vorm van een scenario. Per scenario zijn de meest relevante maatregelen ten aanzien van essentiële vraagstukken verwoord. Aan de hand van de uitkomsten van deze discussie heeft het College van Burgemeester en Wethouders een voorlopige - keuze gemaakt uit de verschillende scenario s. Deze zijn in het voorliggend document vastgelegd. Dit document vormt daarmee de basis voor het overleg in de gemeenteraad 1. 1 Voor een overzicht van de vervolgstappen om te komen tot een vastgestelde structuurvisie wordt op deze plaats kortheidshalve verwezen naar de bijgevoegde notitie inzake het verdere proces. 4

9 2. MOTTO EN DOELEN VAN DE STRUCTUURVISIE In dit hoofdstuk worden enkele achtergronden c.q. overwegingen van de structuurvisie nader gemotiveerd. Vanuit deze motivatie worden de gemaakte keuzes in het voorkeursmodellen verduidelijkt Centraal motto van de structuurvisie: Ouderkerk is een redelijk vitale, veilige gemeente gelegen aan de Hollandsche IJssel in een polderlandschap met alle kenmerkende activiteiten en uiterlijkheden die daarbij horen. Er is ruimte, zorg en aandacht voor iedereen passend bij de kleinschaligheid Uitwerking centraal motto in doelstellingen Om dit motto te kunnen bereiken zijn de volgende doelen geformuleerd: a. behoud en versterking van het karakter van Groene hartgemeente; b. bijdragen in de ontwikkeling van Krimpenerwaard tot vitale regio. Verwezenlijken projecten die van betekenis zijn voor de gehele regio en daarmee ook een gemeentegrens overstijgend karakter hebben; c. zorgdragen voor economische en maatschappelijke vitaliteit van de dorpen mede als gevolg en ter compensatie van transformaties van het landelijk gebied. d. zo lang mogelijk behoud van inwonertal inwoners. Krimp van de omvang van de bevolking zal op lange termijn optreden. Het gemeentelijk beleid kan echter tijdig de effecten van de krimp trachten te ondervangen door op korte en middellange termijn de ontwikkelingspotenties te benutten; e. verbetering van de bereikbaarheid van Gouderak en het opheffen van verkeersconflicten in en rond Ouderkerk a/d IJssel; f. de ontwikkelingspotenties dienen mede te worden ingezet om noodzakelijke en/of wenselijke structurele verbeteringsmaatregelen financieel en praktisch te kunnen uitvoeren; g. geen vergaande verdichting van de dorpen, waardoor kwaliteit van het bestaande woon- en leefmilieu onder druk komt te staan Nadere motivatie woningbouwproductie Het aantal personen per huishouden daalt alleen al door vergrijzing. Ouderen wonen immers met minder personen in een woning (soms maar met één persoon) dan jongeren (gezinnen bestaande uit ouders met kinderen). Ook al groeit het aantal inwoners niet of daalt het aantal licht dan moet het aantal woningen toch groeien om de gezinsverdunning op te vangen. In de afgelopen jaren groeide in Nederland het aantal huishoudens bijna 0,5% per jaar sneller dan het aantal inwoners als gevolg van de gezinsverdunning (daling van aantal personen per huishouden). In de navolgende tabel wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van Ouderkerk in de periode

10 Jaar aantal wooneenheden aantal inwoners gem. bezetting Gouderak Ouderkerk a/d IJssel Aantal woningen Aantal woningen , , , (cijfers: voorjaarsnota 2012) Uit deze tabel blijkt, dat het aantal woningen met circa 160 is gegroeid, maar het totaa aantal inwoners met slechts 4 Indien de structuurvisie kiest voor het alleen bouwen binnen de contour en in de linten is de volgende ontwikkeling in de periode tot 2040 te verwachten: Jaar aantal woningen aantal inwoners gem. bez. Gouderak Ouderkerk a/d IJssel 2015 ca (+ 200 wo) , ca (+ 40 wo) , ca (+ 20 wo) , Totaal ca. 260 nieuwe woningen Uit deze tabel blijkt, dat het bouwen binnen linten en de bestaande contouren van de dorpen te allen tijde leidt tot een teruggang van de omvang van de bevolking (van nu 8143 nar 7700 inwoners). Voorts wordt opgemerkt, dat de bouwlocaties grotendeels gelegen binnen de bebouwde kom - een eenzijdig ontwikkelingsprofiel hebben. Deze locaties lenen zich voornamelijk voor intensieve bouwvormen en daarmee voor huisvesting van een specifieke doelgroep. Het maken van een evenwichtige wooncarrière binnen onze gemeente is hiermee moeizaam. Om het aantal inwoners op peil te houden (ca inwoners) is het volgende noodzakelijk: Jaar aantal woningen aantal inwoners gem. bez. Gouderak Ouderkerk a/d IJssel 2030 ca , ca , Totaal ca. 460 nieuwe woningen 2 Na 2040 lijkt er een stabilisatie van de gezinsverdunning op te treden. 6

11 Aanvullende woningbouw biedt onder meer de volgende voordelen: er ontstaat draagvlak om de vitaliteit van Ouderkerk a/d IJssel en Gouderak te waarborgen: de geconstateerde structurele ruimtelijke knelpunten kunnen mede in het kader van de uitbreidingslocaties duurzaam worden opgelost; er wordt een evenwichtige ontwikkeling van de woningvoorraad mogelijk. Niet alleen specifieke verdichtinglocaties worden ontwikkeld, maar ook groene woonmilieus en/of specifieke woonmilieus (= niches in de markt). Deze ontwikkeling bevordert de doorstroming en het maken van een wooncarrière binnen de eigen kern;. continuïteit in de woningbouwproductie is gewaarborgd; de druk op verdere verdichting van de bestaande bebouwingsstructuren en daarmee op verlies van bestaande kwaliteiten wordt afgezwakt; aanvullende woningbouw voorkomt ook dat degenen die bijvoorbeeld een groen woonmilieu in de eigen kern zoeken naar elders (= een locatie buiten de gemeente) wegtrekken. ook met de bouw van maximaal 460 woningen blijft het streekeigen karakter van Ouderkerk gehandhaafd. Het groene, landelijk karakter wordt niet aangetast Nadere motivatie bedrijventerreinen Inzake de motivering van de noodzaak en behoefte tot ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen wordt op deze plaats naar de concept-structuurvisie verwezen. Opgemerkt wordt, dat het huidig aanbod van werkgelegenheid gerelateerd aan de landbouw en de watergebonden bedrijven geleidelijk afneemt. De ontwikkeling en het opleidingsniveau van de beroepsbevolking maakt vervangende werkgelegenheid in onder meer de sfeer van kantoorhoudende bedrijven wenselijk en noodzakelijk. Juist de aanwezigheid van stedelijke dynamiek van de Randstad leidt tot verschuivingen in het landelijk aanbod van werkgelegenheid. Uit onderzoeken blijkt bijvoorbeeld, dat bedrijven op termijn uit de nu bekende krimpregio s naar de Randstad willen verplaatsen. Reden hiervoor is, dat juist daar voldoende aanbod aan werknemers gewaarborgd is. Door actief op ontwikkeling van bedrijventerrein in te zetten uiteraard in de maat en schaal van de Krimpenerwaard kunnen de effecten van optredende krimp worden ondervangen c.q. in ernst worden beperkt. Het niet ontwikkelen van een nieuw bedrijventerrein betekent, dat de wervingskracht van de regio en daarmee ook van de gemeente Ouderkerk voor eigen inwoners en/of mensen van buiten geleidelijk in betekenis afneemt. Juist daarmee ontstaat een kader waarin het aangegeven centrale motto van de structuurvisie geleidelijk aan wordt ondergraven. De vraag naar nieuw bedrijventerrein kan slechts in beperkte mate door revitalisering van bestaande bedrijventerreinen en locaties worden opgevangen. Voor enkele locaties geldt, dat herbestemming als bedrijventerrein strijdig is met bijvoorbeeld de groene en blauwe doelstellingen rond de Hollandsche IJssel en met de beoogde kwalitatieve versterking van het woon- en leefmilieu. Ook blijkt uit landelijke ervaringen, dat het welslagen van een herontwikkeling c.q. revitalisering mede wordt bepaald door de opstelling van de eigenaar van de desbetreffende gronden. Deze medewerking wordt vaak op grond van bedrijfseconomische c.q. strategische overwegingen vaak niet gegeven. Dit betekent, dat 7

12 naast de inzet van het instrument revitalisering ook ontwikkeling van nieuw bedrijventerrein noodzakelijk is en blijft. De ontwikkeling van het bedrijventerrein Veerstalblok neemt dan ook in de regionale structuurvisie een belangrijke plaats in. De gemeente Ouderkerk heeft dan ook een subregionale taak om met het bedrijventerrein Veerstalblok de geraamde behoefte aan bedrijventerrein vanuit een belangrijk deel van de,krimpenerwaard op te vangen. Ook voor Ouderkerk en dan met name Gouderak heeft het bedrijventerrein Veerstalblok structurele betekenis. De ontwikkeling van dit bedrijventerrein verhoogt de vitaliteit, versterkt het imago van dit dorp en maakt Gouderak attractief als vestigingsmilieu (dit leidt onder meer waardebehoud onroerend goed) Strategie uitbreiden en verdichten De ruimtelijke knelpunten van Ouderkerk a/d IJssel en Gouderak komen onder meer voort uit verkeersoverlast op enkele wegvakken. In dit verband wordt de aanleg van aanvullende gebiedsontsluitingswegen noodzakelijk geacht. Deze en andere knelpunten kunnen worden opgelost. Echter, nieuwe voorzieningen kosten geld en hiervoor zijn kostendragers noodzakelijk. Het is dan ook belangrijk deze maatregelen mede in het kader van ontwikkeling van een nieuwe woonbuurt en/of aanleg van nieuw bedrijventerrein uit te voeren (= principe van werk met werk maken). In de periode waarin nog een redelijk omvangrijke ontwikkeling kan worden gerealiseerd (= in ieder geval korte en middellange termijn) ontstaat hiervoor voldoende draagvlak c.q. middelen. Dit is dan ook richtinggevend voor het beleid. Op korte termijn inzetten op de relatief omvangrijke uitbreidingen van Ouderkerk a/d IJssel en Gouderak. In het kader daarvan worden de geschetste doelen geëffectueerd. Op lange(re) termijn komen dan louter de in omvang beperkte verdichtingslocaties aan de orde. De beperkte plancapaciteit daarvan sluit dan sterk aan op de op dat moment beperkte vraag. Strategisch voorkomt deze benadering, dat binnen dorpen en met name in omgeving van de centra op korte termijn alles wordt volgebouwd. Hiermee vervalt ook de flexibiliteit van de ruimtelijke structuur om eventuele nieuwe, nu niet voorziene ontwikkelingen te kunnen opvangen. In dit kader wordt opgemerkt, dat door enkele fracties is gesteld dat extra capaciteit kan worden verkregen door verdichting van de bebouwingslinten. Bijvoorbeeld, het bebouwingslint ten oosten van de Waal in Gouderak. Onderkend wordt, dat hier enige bouwcapaciteit aanwezig is. Echter, de totale bouwcapaciteit, profilering, reële ontwikkelingsmogelijkheden daarvan zijn beperkt en complex. Dit vormt al met al geen reëel alternatief voor bijvoorbeeld een nieuwe woonbuurtje in de huidige kernrand. De toename van het aantal een persoonshuishoudens kan en zal leiden tot de bouw van specifieke woningen. Echter, zoals in de concept-structuurvisie is aangegeven, moet er voor worden gewaakt om bijvoorbeeld in nu intensief bebouwde woonbuurten enkele bouwblokken met eengezinswoningen door appartementen te vervangen. Dit leidt tot een verdere intensivering en verstening en daarmee tot aantasting van de woonkwaliteit en leefbaarheid. De structuurvisie pleit juist voor extensivering van deze woonbuurten (=ontdichten). 8

13 De aangegeven specifieke vormen van huisvesting kunnen eventueel op strategische plekken worden gerealiseerd. Bijvoorbeeld, op een plek die enerzijds stedenbouwkundig dient te worden gemarkeerd en anderzijds vanuit de woningen een levendig uitzichtpositie biedt. Ook een landgoed kan in dit opzicht betekenisvol zijn. Het heeft daarbij overigens de voorkeur om ook deze woningen zoveel mogelijk levensloopbestendig te ontwikkelen. Dit vergroot de flexibiliteit van de totale woningvoorraad Ten slotte De vorenstaande overwegingen leiden tot het handhaven van de hoofdlijnen van het gepresenteerde voorkeursmodel. De opmerkingen en wensen vanuit de verschillende raadsfracties leiden wel tot aanpassingen van het aan dit voorkeursmodel ten grondslag liggend programma. Dit programma en de daarbij behorende overwegingen zijn in de navolgende hoofdstukken verwerkt. 9

14 10

15 2.3. OUDERKERK A/D IJSSEL Inleiding Uitgangspunt Voor Ouderkerk a/d IJssel zijn - binnen de planologische ruimte (= rode contour) - de direct beschikbare bouwmogelijkheden vrijwel volledig benut. Een nog verdergaande verdichting gaat ten koste van bestaande waarden! Beleidskader De regionale structuurvisie van de K5-gemeenten onderkent dit probleem en geeft aan dat extra ruimte voor woningbouw verkregen wordt door het uitplaatsen van sportvelden. Aanvullend geeft deze visie aan, dat woningbouw het landelijk gebied ten oosten van Ouderkerk a/d IJssel aansluitend op de sportvelden kan plaatsvinden (=richting Gouderak). Voor de aanleg van nieuw bedrijventerrein is geen plaats ingeruimd. Het nieuwe regeerakkoord biedt in principe extra ruimte voor ontwikkeling van kleinschalige locaties in het Groene Hart. Uiteraard moet dit beleid nog worden geconcretiseerd, maar dit lijkt voor de gemeente Ouderkerk extra perspectieven te bieden. De provinciale structuurvisie is echter stringent. De provincie houdt nog stevig vast aan de rode contouren. Vraagstellingen vanuit stakeholders en bevolking De ambities vanuit stakeholders waaronder de ondernemers en de Dorpsvisie Ouderkerk a/d IJssel zijn hoog. De stakeholders met een economische achtergrond vragen extra ruimte voor vestiging van nieuwe en/of uitbreiding van bestaande bedrijven. De belanghebbenden vanuit de woongemeenschap wensen een vitale woonkern, waar het aangenaam wonen is, een wooncarrière kan worden gemaakt en over voldoende eigen voorzieningen kan worden beschikt. De meningen hoe een en ander kan worden bereikt verschillen. Een deel van de reacties vraagt om een sterk consoliderend beleid: Ouderkerk a/d IJssel behoudt min of meer de huidige opbouw. De landschappelijke ruimte tussen dit dorp en Krimpen a/d IJssel behoudt het huidig karakter. Een ander deel van de reacties ondersteunt ambitieuze plannen tot een geheel of gedeeltelijke ontwikkeling van deze laatstgenoemde zone. Ook zijn ideeën naar voren gebracht om Ouderkerk a/d IJssel aan de zuidkant - richting Loetbos- uit te breiden. Nieuwe ontwikkelingen In het kader van de bereikbaarheid van Rotterdam en de ontlasting van de Brienenoordcorridor vindt studie plaats. Een optie is de aanleg van een weg tussen het knooppunt Ridderkerk (A15) - via de westrand van de Krimpenerwaard - naar de rijksweg A20. Dit tracé loopt tussen de dorpen Ouderkerk a/d IJssel en Krimpen a/d IJssel. Een dergelijke weg tast de 11

16 Uitbreiden bedrijventerrein + verbeteren ontsluiting dijk. Behoud historie Modernisering centrum Woonzorgzone optimaliseren Oostelijke uitbreiding Verfraaiing landschap oostkant dorp Externe ontsluiting sportvelden vanaf oostkant + aanleg nieuw parkeerterrein Sportvelden behouden/verbetering integratie woonomgeving Externe ontsluiting via Heemraadsweg Park/woonbuurt/landgoed - zone woon-werkcombinaties eventueel landgoed dorpsmantel Zijdeweg Maatschappelijkee voorziening thema senioren In overleg met Krimpen a/d IJssel plek nader te bepalen ontwikkelen 12

17 de landschappelijke omgeving van beide kernen zwaarwegend aan en past om deze reden niet in het beoogd eindbeeld van de gemeente Ouderkerk. Deze problematiek is in eerder overleg met BOT aan de orde gekomen. Om deze reden wordt deze mogelijke ontwikkeling niet nader belicht. Het maakt overigens wel duidelijk, dat een duurzame, gemeentelijke visie op en functie voor deze geledingszone dringend noodzakelijk is Visie Ouderkerk a/d IJssel op hoofdlijnen De structuurvisie is gebaseerd op overleg met de Dorpsvisie Ouderkerk a/d IJssel & Lageweg en gesprekken met diverse stakeholders/vertegenwoordigers van maatschappelijke groepen, waaronder ondernemers. Vanuit de resultaten van dit overleg kiest de structuurvisie voor het bieden van ruimte voor opvang van de eigen bevolkingsgroei en voor het realiseren van aanvullende en/of vervangende werkgelegenheid. Deze ambitieuze - visie respecteert een belangrijk deel van de reacties vanuit de individuele burgers, maar gaat voorbij aan wensen tot volledig behoud van het weidelandschap tussen Krimpen a/d IJssel en Ouderkerk a/d IJssel. Doelen Voor Ouderkerk a/d IJssel worden vanuit de fracties de volgende doelen onderschreven: behoud van vitaliteit en voorzieningenniveau woonkern; oplossen van de verkeerssituatie op de IJsseldijk-West; oplossen van de verkeerssituatie op de Abelenlaan ter hoogte van de centrumvoorzieningen; sterk dorpscentrum; versterking van de woonzorgzone en voorzieningen voor ouderen; geen vergaande verdichting (behoud van groene longen); evenwichtige woningbouw: de woningen zijn zo direct mogelijk georiënteerd op de kern. Het laatstgenoemde doel vormt de aanleiding om reguliere woningbouw niet in het gebied tussen Ouderkerk a/d IJssel en Krimpen a/d IJssel op te vangen, maar aan de oostkant van de kern. Op die plek ontstaat een duidelijke fysieke oriëntatie op de basisvoorzieningen in Ouderkerk a/d IJssel. Men woont in het dorpslichaam en voelt zich maximaal bij het dorp betrokken. Hier zal dan ook het leeuwendeel van de woningbouwproductie worden opgevangen. Dit betekent, dat het College de visie om woningbouw louter door middel van het Landgoed Ouderkerk te realiseren, los laat. Het toevoegen van een oostelijke schil met woningbouw maakt aanvullende infrastructurele maatregelen noodzakelijk c.q. mogelijk. Immers, deze woonbuurt zal enerzijds vanaf de Heemraadsweg en anderzijds vanaf de dijk moeten worden ontsloten voor het autoverkeer. In het tussenliggend gebied zijn de bestaande verbindingsmogelijkheden alleen geschikt voor langzaam verkeer. Om een adequate ontsluiting te realiseren en ook te financieren is uiteindelijk de ontwikkeling van de gehele oostrand noodzakelijk. Alleen dan is een goede ontsluiting vanaf het externe wegennet (Zijdeweg- Heemraadsweg) mogelijk, alsmede naar het centrum (via de nieuwe afrit vanaf de dijk langs de begraafplaats). 13

18 De financiële middelen, die deze weidelocatie genereert, worden in de oplossing van knelpunten in en om het dorp gestoken. Om deze reden heeft de realisering van deze oostelijke uitbreiding hoge prioriteit en heeft de voorkeur boven herontwikkeling van de sportvelden. Dit vereist immers een kostbare integrale aanleg van een nieuw vervangend sportcomplex en roomt de opbrengsten van de woningbouw sterk af. Tevens wordt opgemerkt, dat de sportvelden een te beperkte bouwcapaciteit hebben voor opvang van de woningbouw op lange termijn. Met andere woorden, de uitplaatsing van de sportvelden biedt voor de woningbouw geen duurzame oplossing. De geledingszone aan de westkant heeft voor Ouderkerk a/d IJssel en voor Krimpen a/d IJssel een strategische waarde. Door vanuit beide gemeenten gemeenschappelijk een nieuwe functie aan en een visie op deze zone te geven, ontstaat een duurzame situatie. Niet langer twee dorpen met de rug tegen elkaar aan en gescheiden door een groene barrière, maar een evenwichtig opgebouwde dorpenband aan de westkant van de Krimpenerwaard. Dit biedt een tegengewicht ten opzichte van het knooppunt van dorpen in het hart van de waard ( Schoonhoven Bergambacht Stolwijk ). Beide dorpen benutten in deze benadering elkaars sterke punten. Ouderkerk a/d IJssel e.o. vormt een aantrekkelijk uitloopgebied vanuit het meer stedelijke Krimpen a/d IJssel. De ruimte tussen beide dorpen vormt in deze benadering een duurzame hoogwaardig, ingerichte, landschappelijke geledingzone De maatregelen in het historisch lint en het centrum Vanuit deze visie worden de volgende hoofdlijnen van beleid voorgesteld: 1. het eigen historisch karakter van het dijklint e.o. wordt behouden en waar mogelijk versterkt. De samenhang tussen het dorp en de rivier wordt waar mogelijk geoptimaliseerd; 2. de levendigheid van het historisch lint wordt behouden en waar mogelijk versterkt door ruimte te geven aan vestiging van kleinschalige centrumactiviteiten (kleine winkels, ateliers, restaurants etc.); 3. gestreefd wordt naar een vitaal dorpswinkelcentrum met een stevige concurrentiepositie ten opzichte van centra in de omgeving; het heeft de voorkeur indien praktisch uitvoerbaar een duidelijke(r) relatie aan te brengen tussen het winkelcentrum en het dijklint. Hiermee worden beide sterke gebieden met elkaar verweven en wordt de eigen identiteit van het winkelcentrum versterkt; 4. herschikking van functies, uitbreiding van de supermarkt tot een marktconforme omvang van m 2, verhoging van de attractiviteit en de sfeerbeleving vormen het uitgangspunt. Het is denkbaar de omvang van de detailhandel uit te breiden door naast de kwaliteitssupermarkt ook ondersteunende en aanvullende winkels en winkelformules te werven; 5.4. het woonzorgcentrum wordt sterker in de omgeving geïntegreerd. Dit kan door vestiging van winkel s e.d. in de onderbouw aansluitend op het centrum worden verkregen. Dit is vooral wenselijk indien het winkelcentrum naar de dijk wordt uitgebreid; 3 3 In de concept-structuurvisie zijn diverse mogelijkheden om dit programma te verwezenlijken aangegeven. De keuze behoeft nu niet te worden gemaakt. Er bestaat zoals aangegeven een voorkeur om de samenhang tussen het centrum en het historisch dijklint te vergroten. Indien dit echter niet mogelijk blijkt, dan is één van de andere opties zeker te overwegen. 14

19 6.5. de woonzorgzone wordt na gebleken behoefte geoptimaliseerd en uitgebreid door transformatie van de omliggende bebouwing; 6. in het centrum blijft een aantrekkelijk evenementenplein aanwezig. Het heeft de voorkeur het bestaande plantsoen hiervoor duurzaam in te richten;. 7. de aanwezige groene ruimten dienen zoveel mogelijk te worden gerespecteerd en de uitstraling van het groen op de ruimtelijke omgeving dient te worden versterkt; 8. het doorgaand verkeer over de Abelenlaan (onder meer vrachtwagens) is strijdig met de omgevingskwaliteit van het centrum (openbare ruimten gericht op verblijf en parkeren). De intensiteit, aard van het verkeer en de rijsnelheden kunnen en leveren conflicten met het langzaam verkeer op. De verkeersoverlast van de Abelenlaan wordt ingeperkt door ter hoogte van het centrum het wegvak als verblijfsgebied in te richten (het nieuwe shared space-principe. Ook kan worden bekeken of afwikkeling van het doorgaand verkeer langs de oostkant van het dorp (zie paragraaf 3.6) mogelijk is Maatregelen in de woonbuurten ten zuiden van de Abelenlaan Voor de bestaande woonbuurten ten zuiden van de Abelenlaan zijn de volgende maatregelen op hoofdlijnen gewenst: 1. het karakter van de Kerkweg blijft als historisch lint behouden. Door inrichtingsmaatregelen wordt de stedenbouwkundige eenheid geleidelijk - versterkt; 1.2. aan de zuidkant van de Kerkweg wordt de relatie tot het landelijk gebied versterkt. Eventueel krijgt deze relatie extra betekenis door op een nader te bepalen plaats een uitkijktoren te bouwen; 2.3. de openbare ruimten in de ter weerszijden van de Kerkweg gelegen woonbuurten zijn en worden volledig als verblijfsgebied ingericht (duurzaam veilig); 3.4. vrijkomende (bedrijfs)locaties met name langs de Kerkweg (onder meer locaties Goudriaan, Dekker, de Waard) - komen voor transformatie naar woningbouw in aanmerking. De stedenbouwkundige opzet van de vervangende bebouwing wordt wat betreft maat en schaal afgestemd op het karakter van de omgeving. Dit betekent een relatief beperkte bouwcapaciteit en een menging van grondgebonden en niet-grondgebonden woningen; 4.5. de huidige locatie van de sportvelden is gunstig en biedt een goede, laagdrempelige bereikbaarheid. De sportvelden blijven op deze locatie gehandhaafd en vormen het groene hart van Ouderkerk a/d IJssel. Wel wordt nader bekeken of maatregelen mogelijk zijn om directe overlast voor omwonenden te beperken. Dit kan bijvoorbeeld door wijziging van de externe ontsluiting en aanleg van parkeervoorzieningen aan de oostzijde van het sportcomplex. Ook kan op lange termijn een eventueel overbodig geworden speelveld hiervoor gedeeltelijk - worden benut; De inrichting van het sportcomplex wordt mede in het kader van de oostelijke uitbreiding van de kern nader bezien. Er ontstaan wellicht kansen om de opzet en inrichting optimaal af te stemmen op het bestaand en/of toekomstig woonmilieu. Dit biedt inzicht in de mogelijkheid de fysieke knelpunten duurzaam oplosbaar zijn en zo ja tegen welke kosten; 15

20 5.6. aan de westzijde wordt langs de Zijdeweg een groene dorpsmantel aangelegd. De inrichting wordt mede afgestemd op wensen van direct aanwonenden en sluit aan op de interne groenstructuur van de aangrenzende woonbuurten. In dat kader wordt onder meer ook de aard van de beplanting nader bepaald. Immers, waar mogelijk zullen aantrekkelijke zichtlocaties over het omliggend weidelandschap worden gerespecteerd c.q. gecreëerd Maatregelen: visie westkant Ouderkerk a/d IJssel De bouwcapaciteit van Ouderkerk a/d IJssel is nagenoeg volledig benut. Wil het dorp ook naar de toekomst de nodige vitaliteit behouden, dan is uitbreiding voor zowel wonen als werken een absolute noodzaak. Voor het gebied ten westen van Ouderkerk a/d IJssel zijn de volgende opties gekozen: 1. de verkeersproblematiek op het dijkvak tussen Ouderkerk a/d IJssel en Krimpen a/d IJssel (=IJsseldijk-West) wordt duurzaam opgelost door de Abelenlaan in westelijke richting door te trekken en deze aan te sluiten op de interne verzamelstraten in Krimpen a/d IJssel; 2. tussen dit nieuwe wegvak en de dijk worden enkele dwarswegen aangelegd ( kamstructuur ). Het vrachtverkeer naar en van de bedrijven op dit dijkvak kan hierdoor snel naar de Zijdeweg worden afgewikkeld. Dit beperkt de huidige overlast. ;Deze kamstructuur maakt een gefaseerde aanleg van de verlengde Abelenlaan mogelijk, waarbij stap voor stap de bereikbaarheid van het dijklint wordt verbeterd. 3. vanuit gesprekken met ondernemers is de wens naar voren gekomen tot uitbreiding van het bedrijventerrein. Aan deze wens en behoefte wordt tegemoet gekomen door uitbreiding van het bedrijventerrein aan de westkant van de huidige locatie met een blok van louter bedrijven. Het profiel van dit bedrijventerrein komt sterk overeen met het bestaande bedrijventerrein (bedrijfsverzamelgebouwen en individuele bedrijven met een perceelsomvang van maximaal circa m 2 ); 4 4. centraal over dit blok wordt een groenzone aangelegd, waarboven de hoogspanningsluchtleiding loopt. Hiermee wordt aan de geldende afstandseisen voldaan. Eventueel kan in deze zone ook een parkeerterrein voor vrachtwagens worden aangelegd. Indien mogelijk kan de barrièrewerking en overlast van de hoogspanningsluchtleiding worden ondervangen door deze ondergronds uit voeren. Indien zich hiervoor kansen voordoen, worden deze vanuit de structuurvisie natuurlijk ondersteund; 5. direct ten westen van dit blok wordt ruimte geboden aan vestiging van kleine bedrijven (woon-werkcombinaties). Hiermee wordt aan een duidelijke behoefte voldaan. In de dicht bebouwde kom van Ouderkerk a/d IJssel en op de grote bedrijventerreinen van Krimpen a/d IJssel is voor deze vraag geen geschikte ruimte aanwezig; 6. het bedrijventerrein wordt goed in de landschappelijke omgeving ingepast. Dit geldt zowel naar de lintbebouwing langs de dijk als naar de verlengde Abelenlaan; 7. aansluitend op beide blokken met bedrijven wordt tegen de bebouwde kom van Krimpen a/d IJssel ruimte geboden voor realisering van woningbouw in een parkachtige omgeving. Hier is zowel de bouw van exclusieve, dure 4 De omvang van deze bedrijventerreinen kan planologisch mede worden beargumenteerd vanuit het geleidelijk verlies van bedrijventerreinen op de zellingen tussen Ouderkerk a/d IJssel en Gouderak. De aanleg van vervangend bedrijventerrein vindt immers op een wel goed bereikbare locatie plaats. 16

21 woningen mogelijk als ook de bouw van goedkope en middeldure woningen (= zogenaamde sociale kastelen). Dit betekent, dat huisvesting van een doorsnee van de samenleving in dit hoogwaardig landschap mogelijk is; 5 8. het landschap ten zuiden van de verlengde Abelenlaan blijft in principe als weidegebied behouden. De strategische ligging wordt benut door het passief recreatief medegebruik vanuit de omliggende dorpen mogelijk te maken. Dit betekent onder meer de aanleg van houtwallen en wandelpaden. Door dit gebied hoogwaardige in te richten ontstaat een stevige buffer tot Krimpen a/d IJssel met een duurzaam karakter; 9. in deze zone kan desgewenst - ruimte worden geboden voor realisering van een thematisch gebouwencomplex. Hierbij kan worden gedacht aan een bijzondere huisvesting voor een groep senioren in een landelijke c.q. landschappelijke omgeving. Vindt een dergelijke ontwikkeling plaats, dan heeft de situering aansluitend op de Tiendweg (= de zuidkant van het gebied) de voorkeur. Een dergelijk complex vormt een belangrijke aanvulling op het woonzorgcomplex aan de Abelenlaan; 10. in het gebied tussen Ouderkerk a/d IJssel en Krimpen a/d IJssel zijn ook gemeenschappelijke voorzieningen denkbaar, die vanuit beide dorpen worden gebruikt. Eén van de mogelijke voorzieningen betreft bijvoorbeeld de ontwikkeling van een manege. 9. De ontwikkeling van de onder -3- en -5- genoemde bedrijventerreinen vormen de harde kostendragers voor aanleg van de Verlengde Abelenlaan. Het aangegeven concept is indicatief en zal bij de verdere uitwerking nader vorm krijgen. Het verdichten van louter de lintbebouwing langs de teen van de IJsseldijk biedt gelet op de stedenbouwkundige en landschappelijke opbouw geen alternatief voor deze visie. Vanuit een zekere planefficiency moet met een zo doelmatig opbouw rekening worden gehouden. Het karakter van de zuidkant van de IJsseldijk-West kan daarbij worden gerespecteerd. Immers, het dijklint vormt ook een belangrijke kwalitatieve schakel tussen beide dorpen. Het huidig aanblik van dit bebouwingslint dient daarbij te worden gerespecteerd Maatregelen: visie oostkant Ouderkerk a/d IJssel. De reguliere woningbouw wordt aan de oostkant van het dorp (= de naar Gouderak gekeerde zijde) opgevangen. Hiermee wordt de uitbreidingsrichting van de Structuurvisie K5-gemeenten gevolgd. De ontwikkeling van dit woongebied start op korte termijn en krijgt uiteindelijk een relatief grote omvang. De capaciteit is voldoende voor opvang van de woningbehoefte op korte, middel- en lange termijn. De volgende maatregelen zijn in ieder geval noodzakelijk: 1. het gebied wordt extern vanaf de zuidkant via de Heemraadsweg ontsloten. Op deze nieuwe ontsluitingsweg worden ook de sportvelden aangesloten. Dit lost een belangrijk deel van de overlastsituatie rond dit sportcomplex duurzaam op; 5 Deze woningen bevinden zich op een relatief grote afstand van de huidige bebouwde kom van Ouderkerk a/d IJssel. Dit betekent, dat de bewoners zich sterker zullen oriënteren op het belendende Krimpen a/d IJssel. Deze eventuele ontwikkeling heeft dan ook meer betekenis voor Krimpen a/d IJssel dan voor Ouderkerk a/d IJssel. 17

22 2. gelet op het stedenbouwkundig gesloten karakter van de huidige oostrand van Ouderkerk a/d IJssel is ook een directe ontsluiting vanaf de dijk ten oosten van de begraafplaats noodzakelijk. Deze laatstgenoemde verbinding maakt ook een relatie tot het centrum van Ouderkerk a/d IJssel mogelijk; 3. de aansluitende woonstraten in de aangrenzende woonbuurten worden waar mogelijk - benut voor langzaam verkeer. Hiermee blijven de afstanden vanuit dit nieuwe woongebied tot de aanwezig basisvoorziening kort en direct; 4. aansluitend op de bestaande woonbuurten blijft een zone met waterberging, groen e.d. behouden; 5. de grens van dit woongebied naar het landschap kan nog nader mede aan de hand van de benodigde bouwcapaciteit worden bepaald. Het heeft in ieder geval de voorkeur in de planopzet de aanleg van een groene dorpsmantel mee te nemen. Dit leidt tot een ingetogen inpassing van deze uitbreiding in het landschap en draagt ook hier bij aan de beoogde verweving van dorp en landschap. De continuïteit van woningbouw is verzekerd. Dit biedt een goede basis voor het in stand houden van maatschappelijke voorzieningen, zoals de brede school en de woonzorgzone. Ouderkerk a/d IJssel is hiermee onafhankelijk van specifieke maatschappelijke voorzieningen elders in de regio Kanttekening De optie van een westelijke uitbreiding van Ouderkerk a/d IJssel is noch weergegeven in de provinciale noch in de regionale structuurvisie. Het regeerakkoord biedt zoals gezegd - ruimte voor nieuwe kleinschalige projecten in het Groene Hart. Om deze succesvol te werven, is samenwerking met Krimpen a/d IJssel een succesfactor. Het programma voor deze visie overstijgt immers de behoefte vanuit Ouderkerk a/d IJssel zelf. Dit betekent, dat - zonodig - nader overleg met de gemeente Krimpen aan de IJssel noodzakelijk is. Burgemeester en Wethouders van die gemeente staan in principe achter de eerder gepresenteerde ideeën voor Landgoed Ouderkerk :. een parklandschap : de tuinen van Krimpen a/d IJssel en Ouderkerk a/d IJssel 18

23 3.4. GOUDERAK Inleiding Uitgangspunt Gouderak ligt in de zuidrand van het stedelijk gebied van Gouda. De relatie met Gouda wordt door de aanleg van de nieuwe randweg ruimtelijk, functioneel en sociaal-economisch versterkt. Anderzijds sluit Gouderak aan op het natuurgebied Veenweidepact en de Hollandsche IJssel: een duurzame, natuurlijke omgeving. Vraagstellingen vanuit stakeholders en inspraak De Dorpsvisie van Gouderak legt de lat hoog: er wordt gestreefd naar huisvesting van inwoners. De wensen ten aanzien van ontwikkeling van economische activiteiten (werken en winkels) zijn minder expliciet. In overeenstemming met deze dorpsvisie wordt nu druk gebouwd in de Zellingwijk en is het besluit genomen om op diverse locaties in het centrum van Gouderak circa 50 woningen (grotendeels niet grondgebonden) bij te bouwen. Binnen de rode contour ligt nog een bescheiden uitbreidingslocatie aan de noordoostkant aansluitend op het aanwezige wiel. Voor geheel Gouderak is een versterking van de opbouw van de openbare ruimten en van een deel van de sociale huurwoningenvoorraad noodzakelijk/wenselijk. De beherende corporatie geeft aan, dat deze huurwoningen op middellange termijn vervangen moeten worden. Vanuit de inspraak zijn wisselende reacties ontvangen. Deze lopen uiteen van het volledig volgen van de dorpsvisie tot ondersteuning van de ingebrachte ideeën vanuit de concept-structuurvisie. Een aantal reacties is tegen zuidelijke uitbreiding: het merendeel ondersteunt een oostelijke uitbreiding. Ook wordt een oplossing gevraagd voor de leegstand van de winkelstrip langs de Langerol Visie Gouderak De kwaliteit van het woon- en leefmilieu wordt vooral bepaald door bestaande maatschappelijke voorzieningen (gemeenschapshuis, brede school, zwembad, kerkelijke gebouwen, medisch centrum). Het streven richt zich dan ook op behoud van deze voorzieningen (leefbaarheid platteland). De economische voorzieningen (horeca en winkels) zijn bescheiden van omvang en kunnen alleen voortbestaan dankzij lage huisvestingskosten en/of particulier initiatief. Dit maakt Gouderak geleidelijk meer en meer afhankelijk van voorzieningen in met name Gouda. Om deze afhankelijkheid te verminderen, wordt gestreefd naar een maximale uitbreiding. Dit betekent dat er buiten de rode contour toch ruimte voor uitbreiding wordt gezocht. Aanvullend wordt binnen te dicht bebouwde woonbuurten extra ruimte gecreëerd. Het ontdichten is op termijn voor een duurzaam woon- en leefmilieu en waardebehoud van het vastgoed van grote betekenis. Immers, de desbetreffende buurten en straten blijven attractief voor bewoners en woningzoekenden. De verbeterde uitstraling heeft positieve effecten op waardevastheid van omliggend onroerend goed. 19

24 Behoud historie Versterking interne groenstructuur Modernisering centrum Oostelijke uitbreiding Aanleg nieuwe ontsluitingsweg Gouderak Extensief, groen woonmilieu aansluitend op het wiel Verfraaiing landschap oostkant dorp Verweving dorp en landschap aan zuidkant Transformatie bedrijven naar wonen? Recreatief medegebruik behoud zwembad Extensivering woonbuurt 20

25 Doelen De doelen vanuit de structuurvisie voor Gouderak zijn behoud en versterking van vitaliteit woon-werkgemeenschap imagoversterking mede gericht op behoud waarde onroerend goed. het verkrijgen van een meer evenwichtige bevolkingssamenstelling door bouw van duurdere en/of vrijstaande woningen en het terugdringen van de sterke concentratie van sociale huurwoningen; behoud en versterking van kwaliteit van woon- en leefmilieu onder meer door een sterke kwaliteitsverbetering van de openbare ruimten; beperken van verkeersoverlast op de Dorpsstraat (echter geen rondweg); verbetering van de externe ontsluiting door aanleg van een nieuwe oostelijke invalsweg naar de Essendreef; benutten kansen Veenweidepact door positionering van Gouderak als recreatief knooppunt Maatregelen historische lint en centrum Voor het historisch lint en het centrum van Gouderak zijn de volgende hoofdlijnen van beleid gekozen: 1. het eigen historisch karakter van het dijklint e.o. wordt behouden en waar mogelijk versterkt; 2. in ruimtelijk opzicht betekent dit onder meer het in historische stijl bouwen: in functioneel opzicht dat er ook ruimte wordt geboden aan kleinschalige centrumvoorzieningen (met name ateliers). Nieuw vestiging van publiekaantrekkende voorzieningen langs de Dorpsstraat is in Gouderak niet wenselijk gelet op de krappe verkeerssituatie en de hoge, overlastgevende verkeersbelasting; 3. de omgevingskwaliteit van het historisch centrum wordt door herinrichting van openbare ruimten verbeterd. Het opknappen van de ruimten rond het winkelcentrum heeft daarbij prioriteit; 4. handhaven en upgrading van het winkelcentrum. De toename van het aantal inwoners van het dorp vergroot de kansen op structurele investeringen in de kwaliteit van het winkelcentrum (opplussen van bestaande winkelruimten) en daarmee tot het duurzaam in stand houden van deze winkels); 5. het gezondheidscentrum is de katalysator voor de leefbaarheid van Gouderak en is een essentieel element in het dorp. In dit centrum vindt zoveel mogelijk integratie plaats van zorgloketten en adviesfuncties. Dit kan betekenen, dat functies worden verplaatst en samengevoegd op één locatie; 6. in aanvulling op het gezondheidscentrum wordt een steunpunt voor ouderen ontwikkeld. Het deels leegstaande complex aan de Langerol en aangrenzende bedrijfsruimten bieden hiervoor kansen. Met deze afstemming en voorzieningen wordt ook in Gouderak een woonzorgzone ontwikkeld;; 7. het dorpshuis is voor de leefbaarheid van Gouderak een essentiële voorziening. Eventueel kan worden overwogen het dorpshuis te herbouwen bij het wiel dan wel op de huidige locatie te vernieuwen. In dat laatste geval worden op de begane grond gemeenschapsruimten gesitueerd en op de verdieping(en) woningen. Hiermee wordt het compact wonen in het hart van het dorp geïntensiveerd; 8. het aangrenzende dorpsplein blijft in omvang behouden en wordt ingepast in de beoogde groene basisstructuur van Gouderak. 21

26 8. Sterke intensivering van het ruimtegebruik in het centrum is slechts beperkt mogelijk. Er moet ook voldoende ruimte beschikbaar moeten blijven voor verblijf (onder meer groenvoorzieningen) en parkeren. Ook de groene uitstraling van het Dorpsplein dient te worden verstrekt. Dit kan alleen worden bereikt door de druk op (her)ontwikkeling van het centrumgebied af te zwakken. Dit is alleen mogelijk door realisering van een structurele uitbreiding Maatregelen bestaande woonbuurten Ten aanzien van bestaande woonbuurten worden in ieder geval de volgende hoofdlijnen van beleid voorgestaan: 1. de interne groenstructuur wordt in noord-zuidrichting versterkt (vergroten ruimtelijke samenhang verschillende groene ruimten en pleinen); 2. de opbouw en vooral de herkenbaarheid van de interne wegenstructuur worden versterkt. De Essendreef wordt verbonden met de ontsluitingsweg van de noordoostelijke uitbreiding (zie paragraaf 4.5). Dit verbetert niet alleen de structuur, maar ook de externe bereikbaarheid van Gouderak bij calamiteiten. De nieuwe weg dient te worden ingepast in het bestaande en toekomstige woon- en leefmilieu en mag geen onevenredige overlast veroorzaken; 3. het zwembad blijft op de huidige locatie gehandhaafd en wordt beter ingepast in de groene dorpsmantel; 4. op middellange termijn is groot onderhoud en of structurele vervanging van een deel van de voorraad huurwoningen noodzakelijk. Doet deze noodzaak zich voor, dan worden deze nu te dicht bebouwde woonbuurten geëxtensiveerd. Hiermee wordt niet alleen een mix van leeftijds- en inkomensgroepen nagestreefd, maar ook een duurzame oplossing voor onder meer de nu optredende parkeerproblemen; 5. het recreatief medegebruik van de landschappelijke omgeving aan in ieder geval de westkant wordt mogelijk (het maken van een ommetje om het dorp). Dit kan betrekkelijk eenvoudig plaatsvinden door de verschillende woonstraten te verbinden met een aan te leggen wandelroute door dit fraaie gebied; 6. dit zelfde uitgangspunt wordt ook nagestreefd aan de overige zijden van Gouderak; 7. het kleine bedrijventerrein aan de westkant van Gouderak blijft in principe gehandhaafd en wordt evenwichtiger in het landschap ingepast. Mocht een en ander financieel haalbaar en praktisch realiseerbaar zijn, dan is transformatie van dit bedrijventerrein naar wonen acceptabel. Hierbij wordt een duidelijke samenhang met het belendend deel van Gouderak nagestreefd., alsmede een maat en schaal van de bebouwing die enerzijds past in het dijklint en anderzijds in het sfeerbeeld van geheel Gouderak. Transformatie naar wonen heeft de voorkeur boven handhaving en revitalisering als bedrijventerrein Maatregelen: uitbreiding Gouderak Het is belangrijk vanuit de leefbaarheid van Gouderak dat de eigen woningbehoefte in en aansluitend op het dorp wordt opgevangen. Het dorp is op korte termijn volgebouwd. Ook wordt rekening gehouden met vermindering van het aantal woningen door vernieuwing van de woningvoorraad. Dit maakt een structurele uitbreiding noodzakelijk. De volgende maatregelen zijn gewenst: 1. aan de oostkant van Gouderak wordt evenwijdig aan de dijk en aansluitend op het dijklint een uitbreiding gerealiseerd. Deze ligt volledig buiten de rode contour; 22

27 2. in de structuur van dit nieuwe woongebied wordt de wiel en omgeving geïntegreerd. Het aansluitend gebied wordt extensief opgezet en krijgt een overwegend groen karakter. De Waal vormt een belangrijk groen/blauw rustpunt in de bebouwde kom. De structurele betekenis van dit element dient te worden versterkt. Dit biedt onder meer compensatie voor de nu intensief opgebouwde bestaande woonbuurten; 3. deze uitbreiding wordt direct vanaf de dijk ontsloten. Deze ontsluitingsweg sluit aan op de Essendreef en biedt daarmee bestaande woonbuurten een extra ontsluitingsmogelijkheid. Dit vermindert de verkeersdruk op de Dorpsstraat en de aansluitende Essendreef. De lokale wegenstructuur wordt hierdoor minder kwetsbaar; 4. bij de uitwerking wordt prioriteit gegeven aan het op streekeigenwijze bouwen. De stedenbouwkundige identiteit van het dorp wordt hiermee hersteld c.q. versterkt; 4.5. vanuit versterking van de positie van het dijklint wordt bezien of vestiging van een ruitersportaccommodatie mogelijk is. Deze wordt daarmee geïntegreerd in het dorp en kan medegebruik maken van de dorpsmantels als uitrijgebied.. Teneinde tot een evenwichtige opzet van de oostelijke uitbreiding te komen, dient deze op basis van een integrale visie te worden vormgegeven. Dit totaal plan kan vervolgens in fasen worden gerealiseerd (bijvoorbeeld een geleidelijk verdichtend nieuw bebouwingslint). In het kader van deze uitwerking worden de begrenzing, vorm etc. van deze locatie nader bepaald. De nevenstaande afbeelding is in deze slechts indicatief en illustrerend, Kanttekening omleiding Gouderak Een structurele oplossing van de verkeersproblematiek op de dijk is alleen mogelijk door aanleg van een randweg om Gouderak over een nog nader te bepalen tracé. Deze randweg lost de nu aanwezige knelpunten in en rond het historisch dijklint structureel op. De aanleg gaat echter het financieel draagvlak van de gemeente te boven en is om deze reden niet uitvoerbaar is. Mochten beherende instanties (onder meer Hoogheemraadschap) een dergelijke ontwikkeling realiseerbaar achten, dat staat de structuurvisie positief ten opzichte van een dergelijke ontwikkeling. 23

28 24

29 4.5. LAGEWEG & LANDELIJK GEBIED Inleiding Uitgangspunt Over de toekomst van het landelijk gebied is veel gesproken. Op een belangrijk deel van het grondgebied van onze gemeente wordt fasegewijs het nieuwe natuurgebied Veenweidepact gerealiseerd. Het resterend landelijk gebied blijft voor de landbouw behouden (veeteelt). In het landelijk gebied neemt het 3 e dorp Lageweg een centrale, bijzondere positie in. Om deze reden wordt Lageweg in het kader van het perspectief voor het landelijk gebied geplaatst. Lageweg is een landelijk gebied. Dit karakter dient te worden gerespecteerd. Voor het wonen in Lageweg (met als thema rust) is bewust gekozen. Vraagstellingen vanuit stakeholders en bevolking Belanghebbenden zien de ontwikkeling van het Veenweidepact als bedreiging (landbouw) en als kans (natuurorganisaties). Voor de landbouw is herbezinning op de toekomstige bedrijfsvoering noodzakelijk en onafwendbaar. Is omvorming naar duurzame landbouw, samenvoeging van bedrijven, ontwikkeling van nevenactiviteiten noodzakelijk en vooral economisch mogelijk? Voor het gemeentelijk beleid betekent deze ontwikkeling in ieder geval dat langs het dijkvak tussen Lageweg en Gouda rekening gehouden moet worden met bedrijfsbeëindigingen en transformaties (=functieverandering) van agrarische bouwblokken. Niet alleen door natuurontwikkeling zijn traditionele economische, agrarische activiteiten in een belangrijk deel van het buitengebied aflopend. Op en langs de dijken vindt ook een geleidelijk proces plaats van beëindiging van het gebruik van veelal grootschalige, buitendijks gelegen bedrijventerreinen. De economische vitaliteit van het langgerekte dijklint tussen de dorpen Ouderkerk a/d IJssel en Gouderak zwakt aldus geleidelijk af. Het positieve gevolg is, dat de intensiteit van het (zware) vrachtautoverkeer afneemt. Ook worden ruimtelijke en milieuhygiënische contrasten tussen grootschalige bedrijven en omliggende kleinschalige woningen afgezwakt. Het negatieve gevolg is, dat het aantal arbeidsplaatsen binnen de gemeente sterk afneemt. Voor Lageweg zijn vanuit de bevolking wensen geuit voor een kleine winkel. Ook wordt aangegeven, dat de aard van nieuwe natuur en/of recreatie moet worden afgestemd op het landschapsbeeld. Actuele ontwikkelingen In het rijksbeleid zijn investeringen in natuurontwikkeling sterk teruggeschroefd. Dit beleid heeft zeker ook consequenties voor het Veenweidepactgebied. Immers, er treedt nu een beduidend financieringstekort op. Dit kan worden ondervangen door een minder groot weidegebied tot natuurgebied te transformeren. Dit kan leiden tot een meer logische grens tussen het Veenweidepactgebied en het resterend agrarisch gebied. Niet een willekeurige lijn door het landschap, maar een duidelijke topografische lijn. Dit komt tegemoet aan wensen vanuit de landbouworganisaties en individuele boeren. Een dergelijke logische grens is bijvoorbeeld de Tiendweg e.v. 25

30 26

31 Het beperken van de omvang van het Veenweidepactgebied heeft niet alleen voor landbouw positieve effecten: ook wordt de directe omklemming van Gouderak door nieuwe natuur opgeheven. Dit biedt naast beheertechnische voordelen ook extra ruimte om ambitieuze doelstellingen inzake de uitbreiding van het dorp mogelijk te maken Lageweg & landelijk gebied: het uitnodigend landschap De positieve effecten van de aanleg van het Veenweidepactgebied worden vanuit de gemeentelijke structuurvisie - benut om ook dit deel van de Krimpenerwaard op de toeristische kaart te zetten. Niet als een intensief recreatief gebruikt landschap, maar een landschap interessant als stedelijk uitloopgebied en voor de natuurminnende recreant. Recreatie vormt de nieuwe in het draagvlak van het gebied passende economische drager!. In dit uitnodigend landschap vormt Lageweg het recreatief knooppunt. In dit knooppunt worden de gebouwde recreatieve voorzieningen en buitenactiviteiten geconcentreerd. Het waarborgen van recreatief medegebruik vormt de inzet van het gemeentelijk beleid bij de verdere verwezenlijking van het Veenweidepact Maatregelen landelijk gebied Het beleid inzake het landelijk gebied is gebaseerd op de volgende maatregelen: 1. het Veenweidepact wordt in overeenstemming met de provinciale plannen integraal gerealiseerd. De noordgrens wordt bij voorkeur gevormd door een duidelijke topografische lijn in het landschap; 6 2. het recreatief medegebruik blijft beperkt tot de geprojecteerde fietspaden e.d. In aanvulling op dit recreatief medegebruik wordt een positieve, actieve ondersteuning gegeven aan nieuwe initiatieven gericht op recreatief medegebruik. Dit betreft bijvoorbeeld het uitzetten van kanoroutes en routes voor fluisterboten. De verhuurpunten worden zoveel mogelijk langs het dijklint en/of bij entrees van het nieuwe landschap gerealiseerd. Onderkend wordt dat hiervoor enkele bruggetjes in de routes moeten worden aangepast; 3. initiatieven tot exploitatie van bijvoorbeeld theehuisjes en bed and breakfast worden ondersteund bij voorkeur op of in de onmiddellijke omgeving van Lageweg. Eén of meerdere van deze voorzieningen kunnen worden gecombineerd met een natuureducatieterrein met uitleg over de waarden van het veenweidepactgebied;. Uiteraard dienen deze eventuele ontwikkelingen afgestemd te worden op de vraag en het karakter en draagvlak van Lageweg e.o.; 4. de economische activiteiten op en langs de dijken worden geleidelijk afgebouwd. Vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen worden of tot wonen of tot woon-werkcombinaties herbestemd. Aanvullend wordt ruimte geboden aan nevenactiviteiten met publiekgerichte functies (kaasboerderij, verkoop streekeigenproducten, paardenhouderijen, bed and breakfast, kamperen bij de boer, zorgboerderijen etc.); 6 Zoals in de aanhef van dit hoofdstuk is verwoord, biedt het nieuwe rijksbeleid mogelijkheden tot inperking van het Veenweidepactgebied. Deze mogelijkheden kunnen in het kader van de Structuurvisie Ouderkerk 2030 expliciet door de gemeente worden aangegeven. Immers, de eigen voorkeur over de begrenzing kan nadrukkelijk naar voren worden gebracht. 27

32 Pont naar Moordrecht Wonen t.p.v. bedrijven Nieuw fietspad Landhuizen in groen Behoud historie Markeren poorten tot Lageweg Recreatieve voorzieningen in landschappelijk kader: plekken nader te bepalen Behoud open binnengebied: beperkte landschapsbouw Fietsroute naar Veenweidepact gebied Verfraaiing landschap rond woonbuurt Lagweg Inrichten van openbare ruimten op basis van 30 km/uur - buiten kom 60 km/uur 28

33 5. het perspectief van aan de buitenzijde van de dijk vrijkomende bedrijfslocaties (= zellingen) wordt zorgvuldig bepaald. Is hergebruik dan wel vervangende nieuwbouw bij eventuele bedrijfsbeëindiging niet mogelijk, dan worden deze gronden teruggegeven aan deels de natuur, deels de rivier. Op enkele plaatsen kan dan recreatief medegebruik plaatsvinden bijvoorbeeld als jacht- en passantenhaven al of niet in combinatie met restaurant, hotel en woningen; 6. een minimale versterking van het recreatief gebruik van de Hollandsche IJssel is het bieden van mogelijkheden tot het te water laten van boten. Het Aviaterrein ter hoogte van IJsseldijk-Noord 56 is één van de geschikte locaties. 7. aan de zuidkant van de IJsseldijk-Noord worden specifieke en vernieuwende vormen van landbouw gestimuleerd, zoals fruitteelt en wijnteelt. Enkele van deze landbouwbedrijven kunnen ook met een bezoekerscentrum worden gecombineerd Maatregelen Lageweg: recreatief knooppunt Lageweg is een buurtschap binnen het dijklint. Lageweg vormt een knooppunt in oostwestrichting (Gouderak - Ouderkerk a/d IJssel) en in noordzuidrichting (Moordrecht-Berkenwoude). De strategische ligging wordt benut om Lageweg tot een bijzonder recreatief knooppunt te ontwikkelen met voornamelijk kleinschalige recreatieve voorzieningen. De volgende maatregelen zijn voorzien: 1. in de duurzame landbouwgronden wordt ruimte geboden voor optimalisering van de bedrijfsvoering van de grondgebonden veehouderijen. Vanuit duurzaamheid worden voorzieningen zoals biogasinstallaties waar mogelijk en mits in de omgeving inpasbaar bevorderd. 2. enkele (niet)agrarische bedrijven maken evenals elders langs het dijklint - plaats voor woningen; 3. tussen het Veenweidepactgebied en Moordecht wordt een nieuwe fietsroute ontwikkeld. In deze route wordt een pont over de Hollandsche IJssel opgenomen; 4. langs deze nieuwe route kan mede als kostendrager de bouw van enkele landhuizen worden overwogen. Voorwaarde is, dat de openheid van het landschap in het hart van Lageweg hierdoor niet onevenredig wordt aangetast; 5. rond Lageweg wordt de groene basisstructuur beduidend versterkt. Binnen dit kader wordt op nader te bepalen plaatsen ruimte geboden voor aanleg van een minicamping en dagrecreatieve voorzieningen (bijvoorbeeld boeren-golf); 6. eventuele ontwikkeling van recreatieve voorzieningen gaat te allen tijde met landschapsbouwende maatregelen gepaard, waardoor deze zich op een vloeiende wijze in het open landschapsbeeld voegen; 7. extra bezoekers c.q. gebruikers van Lageweg bieden een basis voor ontwikkeling van een kleine winkel als nevenfunctie bij een woning en/of agrarisch bedrijf (verkoop streekproducten); 29

34 8. versterking van het recreatief medegebruik biedt mede ruimte voor afgeleide voorzieningen en dienstverlenende, publieksgerichte bedrijfsactiviteiten (bijvoorbeeld kunstgalerij, streekmuseum, pottenbakker etc.); 8.9. stimulering van de vestiging van een winkel als nevenactiviteit van bijvoorbeeld een agrarisch bedrijf, zorgboerderij de verkeersbelasting van de wegen door Lageweg blijft gehandhaafd. Er bestaan geen mogelijkheden voor het omleiden van het (zware, intensieve) autoverkeer. Door de aangegeven functieveranderingen van agrarische en niet-agrarische bedrijven naar wonen treedt een verandering in de aard van het gemotoriseerd verkeer op. Het aandeel van vrachtverkeer neemt geleidelijk af evenals van de totale verkeersbelasting. ; 11. een tweezijdige bereikbaarheid van Lageweg is mogelijk door aanleg van een calamiteitenroute via de begraafplaats. Eventueel kan aan een verbindingsweg tussen de IJssellaan en de Lageweg enige woningbouw worden gerealiseerd. Deze woningbouw kan in een zeer open opzet bijdragen aan de realiseerbaarheid van deze verbinding. 12. Gestreefd wordt naar behoud van de busroutes door Lageweg, waarbij de haltes op strategische plaatsen zijn gesitueerd (onder meer nabij de begraafplaats); Vanuit de leefbaarheid is behoud van de school belangrijk Opmerkingen: Ten aanzien van het uitnodigend landschap worden de volgende opmerkingen geplaatst: 1. paardensport staat landelijk in een toenemende belangstelling. Het veenweidegebied leent zich echter gelet op de zachte bodems - niet voor aanleg van een fijnmazig stelsel van ruiterpaden. Dit betekent dat paardensport zich concentreert op huiskavels van (vrijkomende) agrarische bedrijven. Deze hebben overwegend een stevige ondergrond; 2. nu het parallel aan de dijk aan te leggen fietspad niet haalbaar is, wordt nader bekeken of de beschikbare ruimte op en langs de dijk toch enige ruimte biedt om het fietsverkeer een zo veilig mogelijke omgeving te bieden.; 3. het opheffen van niet-agrarische bedrijven langs de dijken is alleen aanvaardbaar indien de ambities om ten westen van Ouderkerk a/d IJssel nieuw bedrijventerrein en het bedrijventerrein Veerstalblok te realiseren worden verwezenlijkt. Het zonder compensatie opheffen van bedrijventerrein tast de economische vitaliteit van Ouderkerk onevenredig aan! 30

35 5.6. DE NOORDELIJKE POORT VAN DE KRIMPENERWAARD Inleiding Uitgangspunt De noordoostkant van de gemeente vormt een verbinding tussen Gouderak en Schoonhovenseweg. Dit gebied ligt voor de gehele Krimpenerwaard strategisch. Dit wordt benadrukt door de nieuwe zuidelijke randweg van Gouda. Het gebied vormt daarmee de noordelijke poort tot de Krimpenerwaard. In de regionale structuurvisie wordt dit onderkend. Hier wordt dan ook een regionaal bedrijventerrein geprojecteerd: het bedrijventerrein Veerstalblok. Vraagstellingen vanuit stakeholders Stakeholders met een overwegend economische achtergrond wijzen op verlies van een groot aantal bedrijfskavels vanwege de aanleg van de randweg. Dit verlies dient volgens hen te worden gecompenseerd door aanleg van het bedrijventerrein Veerstalblok. Regionaal is de ontwikkeling van dit terrein onvermijdelijk vanwege de beperkte capaciteit van de overige bedrijventerreinen. Vanuit hogere overheden wordt gepleit eerst de capaciteit van bestaande bedrijventerrein te benutten voordat een nieuw terrein wordt aangelegd. Dit sluit aanleg van het bedrijventerrein Veerstalblok op termijn ook bij deze instanties - niet uit. Het moment van realisering van het bedrijventerrein wordt bepaald door de positionering van de bedrijventerreinen bij Bergambacht en Schoonhoven. Nadere regionale afspraken over de omvang, begrenzing en prioritering van deze bedrijventerreinen kan tot een versnelde ontwikkeling van Veerstalblok leiden. Argumenten hiervoor zijn onder meer de herhuisvesting van bedrijven langs het Middelblok en het Veerstalblok in het eigen verzorgingsgebied, maar ook van de te verplaatsen bedrijven langs het dijklint tussen Gouderak en Ouderkerk a/d IJssel Maatregel: realisering bedrijventerrein Veerstalblok Voor deze stadsrandzone van Gouda en van de Krimpenerwaard wordt voor voortzetting van de ingezette beleidslijnen vanuit de Structuurvisie van de K5-gemeenten gepleit. Vanuit segmentering van bedrijventerreinen en het kunnen beschikken over een ijzeren voorraad is een (partiële) aanleg op korte termijn wenselijk en zelfs noodzakelijk. Met andere woorden, de regionale ambities worden één op één overgenomen in de Structuurvisie Ouderkerk Het aangegeven gebied kan zonder meer als geschikt voor bedrijventerrein worden aangemerkt. Er bestaat geen strijdigheid met andere waarden,. 31