COMPLEXE STADSPROJECTEN

Transcriptie

1 KENNISCENTRUM VLAAMSE STEDEN - interlokale vereniging COMPLEXE STADSPROJECTEN draaiboek Naam website KCVS CONSENSUSNOTA Oorspronkelijke naam document Consensusnota. Visie van de stad mbt de gewenste ontwikkeling van het Schipperskwartier. Project Schipperskwartier Antwerpen

2 Consensusnota. Visie van de stad mbt de gewenste ontwikkeling van het Schipperskwartier. Het Schipperskwartier, een verleidelijk stukje Antwerpen. November 2002.

3 Noot Voorliggende consensusnota is het resultaat van de werkgroep op 11 juni 2002 en 12 september 2002 waarbij de verschillende betrokken bedrijfseenheden en kabinetten werden samengebracht met het oog op het formuleren van een gedegen en strategische visie op de gewenste ontwikkeling van het Schipperskwartier. Het door de werkgroep uitgewerkte voorstel werd ter discussie voorgelegd aan de bewoners. De bewonersnota vormt de neerslag van de opmerkingen die verzameld werden op het info- en consultatiemoment (16 oktober 2002) en via de interactieve tentoonstelling op 17 en 18 oktober in het Stadsmagazijn. Het College van burgemeester en schepenen wordt in de loop van de maand november gevraagd om de consensusnota goed te keuren en kennis te nemen van de bewonersnota. Als oorspronkelijke basis- en startdocumenten wordt verwezen naar de startdocumenten (mei 2002). Colofon Auteur & tekeningen BZ/PB OB/Planningscel Kitty Haine Supervisie Planningscel Dries Willems en Hardwin De Wever Dienst prostitutiebeleid Joris Wils 2 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

4 Inhoud Participanten stedelijke werkgroep 11 juni en 12 september Kabinetten Stedelijke diensten Externen Ten geleide Principes mbt de gewenste (ruimtelijke) ontwikkeling. 6 Stadsdeel. Een verleidelijk stukje stad. Een verleidelijke woonbuurt. Een verleidelijke raamprostitutiebuurt. Verleidelijk voor investeerders. Deelruimten. Traject binnenstad-schipperskwartier. 7 St-Paulusplaats. Oude Mansstraat. Raamprostitutiegebied. Culturele as. 8 Falconplein. Bouwblok Zeemanshuis. Traject St-Jansplein binnenstad 9 Paardenmarkt. Klapdorp. Traject Eilandje universiteit 9 Hessenplein. Grafische voorstelling van de gewenste ruimtelijke structuur Principes mbt het vervolgproces 11 Principes mbt de ontwikkeling. Principes mbt de organisatie. 12 Principes mbt de communicatie. 3 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

5 Participanten stedelijke werkgroep 11 juni en 12 september 2002 Kabinetten De heer Gerard Van Elzen, kabinet KB Mevrouw Leentje Van Dooren, kabinet KB Mevrouw Caroline Bastiaens, kabinet KBDP De heer Tom Meeuws, kabinet KICSES Mevrouw Els Nulens, kabinet KROSOW De heer Luc Peeters, kabinet KROSOW De heer Hugo Vermeulen, kabinet KIRIS Mevrouw Ellen Van Beek, kabinet KIV Mevrouw Tine Verduyn, kabinet KIV De heer Jurgen Hoefkens, kabinet KFM Mevrouw Chris Anseeuw, district Antwerpen Volgende personen waren verontschuldigd op de werkgroep maar gaven opmerkingen op de startdocumenten schriftelijk of mondeling door: De heer Björn Verhoeven, kabinet KHET Stedelijke diensten De heer Tom Dumez, programmacoördinator federaal grootstedenbeleid Mevrouw Irène Xhaët, cel stadsontwikkeling Mevrouw Ilse Somers, coördinator stedelijk ontmoetingscentrum Stadsmagazijn De heer Stefan Nieuwinckel, wijkontwikkeling De heer Joris Wils, consulent prostitutiebeleid De heer Vincent Stubbe, openbaar domein Mevrouw Brigitte Kerremans, winkelcentramanagement Mevrouw Els Van Hoof, winkelcentramanagement De heer Geert Troucheau, consulent mobiliteit binnenstad Mevrouw Katrin Stammen, stedenbouwkundige vergunningen De heer Rene Daniels, stadsbouwmeester De heer Dries Willems, coördinator planningscel De heer Hardwin De Wever, planningscel Mevrouw Heidi Vandenbroecke, planningscel De heer Serge Muyters, hoofdcommissaris politie zone West Mevrouw Kitty Haine, consulent stedenbouw De heer Louis Van den Abbeele, directeur Zeemanshuis De heer Koen Der Kinderen, coördinator grond- en pandenbeleid Volgende personen waren verontschuldigd op de werkgroep maar gaven opmerkingen op de startdocumenten schriftelijk of mondeling door: De heer Tom Waeyaert, dienst toerisme Mevrouw Wendy Mattheesen, stedelijk wijkoverleg Externen De heer Luk Janssen, moderator De heer Michel Albertijn, studiebureau Tempera Mevrouw Patries Haberer, extern adviseur ruimtelijk structuurplan Antwerpen 4 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

6 Ten geleide. Stadsvernieuwing is: meer dan stenen alleen. Stadsvernieuwing is: samenwerken met andere partners. Stadsvernieuwing is: acties, zoals culturele evenementen, opstarten op korte termijn. Stadsvernieuwing: vraagt een draagvlak op lange termijn. Stadsvernieuwing is: een proces dat in het Schipperskwartier zeker niet mag stilvallen anders wordt het een spookstad. Stadsvernieuwing is: continu werken met mensen om de aandacht en de droom levendig te houden. Het Schipperskwartier, een verleidelijk stukje Antwerpen is een slogan met betekenis. Investeerders verleiden, bewoners verleiden, het stadsdeel uitbouwen als een verleidelijk onderdeel van Antwerpen, de raamprostitutiebuurt uitbouwen als een verleidelijke plek, het maakt allemaal deel uit van een verleidelijk verhaal. Om dit verhaal tot leven te wekken moet een stadsvernieuwingsproces opgestart worden. Kleinschalig, met visie, met steun van de bewoners, met politiek draagvlak, met interesse van de private sector. We staan in het Schipperskwartier verder dan toen we in de stationsomgeving begonnen. Daar zijn het proces en de visie opgebouwd tijdens de rit. En zie waar we vandaag staan. In het Schipperskwartier is de visie rond. De stad staat erachter. De bewoners hebben, zeker niet voor de laatste keer, hun zegje gedaan. Alle elementen zijn aanwezig om dit stadsvernieuwingsproces te doen slagen. Met de goedkeuring van de consensusnota door het college hebben we een kader, een koers die we in het Schipperskwartier gaan varen. Bovenal is stadsvernieuwing teamwork van dreamers en believers. De droom is uitgetekend. De believers staan ongeduldig te wachten om te starten. Dries Willems, Coördinator Planningscel/OB 5 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

7 1. Principes mbt de gewenste (ruimtelijke) ontwikkeling. In onderstaande tabellen wordt een overzicht gegeven van de ontwikkelde visie en de maatregelen en acties die in functie van die visie werden uitgezet. In een eerste tabel worden visie en maatregelen op stadsdeelniveau weergegeven. In een tweede tabel worden uit het stadsdeel een aantal strategische deelruimten gelicht op basis van vier trajecten doorheen het stadsdeel. VISIE STADSDEEL Een verleidelijk stukje stad. Aanhechten van het Schipperskwartier als volwaardige stadswijk met een eigen karakter. Scharnier tussen binnenstad Academie & universiteitsbuurt Eilandje en Antwerpen Noord. Een verleidelijke woonbuurt. GSA Woonbuurten ook in de stadskern. Een verleidelijke prostitutiebuurt. Raamprostitutie krijgt binnen het Schipperskwartier een legitieme plaats in de stedelijke structuur. Verleidelijk voor investeerders. MAATREGELEN IFV DE ONTWIKKELDE VISIE Strategie. Perforeren van de wanden vertaling in het openbaar domein. Trajecten doorheen het gebied vertaling in het openbaar domein. Opladen van de trajecten activiteiten en projecten. Versterken van de woonfunctie. Ondersteunen van huidige bewoners. Aantrekken van nieuwe bewoners. Verbetering van de woonomgeving (openbaar domein, groen, verkeer en parkeren, ). Uitbouw van buurtgerichte voorzieningen. Geconcentreerd inzetten van bestaande en nieuwe woonbeleidsinstrumenten. Minimaliseren van de overlast van prostitutie. Uitbouw van een kwalitatief en beheersbaar raamprostitutiegebied. Met de consensusnota beschikt de stad over een kader waarbinnen investeerders realisatievoorstellen kunnen doen. Een degelijk kader zal investeerders aantrekken maar er zullen eerst een aantal stedelijke strategische impulsen moeten gegeven worden om devooropgestelde doelstellingen te kunnen verwezenlijken en investeringen aan te zwengelen. Voor de ontwikkeling dient gezocht te worden naar goede samenwerkingsverbanden tussen publieke en private partijen (PPS), die worden aangesloten op het in oprichting zijnde Autonoom Gemeentebedrijf.

8 VISIE DEELRUIMTE FUNCTIES MAATREGELEN & ACTIES IFV DE ONTWIKKELDE VISIE Traject stadshart Schipperskwartier. Verbindingsroute van historische/toeristische trekpleisters. Vertaling van het traject in het openbaar domein. Uitwerken van een toeristisch programma Antwerpen Ondergronds (ruien & rosse buurt). St-Paulusplaats, uitloper van het toeristisch stadshart & schakel met het Schipperskwartier. Horeca als ondersteunende functie van de aanwezige voorzieningen (en een nieuwe publiekstrekkende toeristische functie). Wonen op de verdiepingen. Ruimtelijk samenvoegen van beide delen van de St-Paulusplaats over St-Paulusstr/St-Pietersvliet heen. Kwalitatieve verbindingsstraten tussen St-Paulusplaats en Veemarkt. Inplanten van een toeristische trekpleister door aansluiting op het ruienproject van de dienst toerisme verder onderzoek naar de mogelijkheid tot het maken van een toegang tot de ruien en de ruienkathedraal aan de St-Paulusplaats. Oude Mansstraat, strategische link tussen het raamprostitutiegebied & het historisch stadshart. Horeca & (erotisch getinte) commerciële en socioculturele functies. Wonen op de verdiepingen. Heraanleg Oude Mansstraat. Ontwikkeling van de koppen van de straat invulling braakliggende terreinen. Onderzoek mogelijkheden van het Eroscenter als sleutelproject in de heroriëntering van de straat. Inspelen op de vraag naar studentenhuisvesting in de binnenstad om de woonfunctie in deze straat opnieuw te introduceren. Ondersteunen van wooninitiatieven dmv de bestaande en nieuwe instrumenten. Inspelen op de vraag naar atelier- en tentoonstellingsruimte voor kunstenaars. Een kwalitatief raamprostitutiegebied Hoofdbestemming = raamprostitutie. Heraanleg van het raamprostitutiegebied. Kwalitatieve en creatieve markering van de koppen van de prostitutiestraten en beeldkwaliteit van het gebied kunstproject ism de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen. Renovatie en kwaliteitsverbetering van de panden op basis van de geschiktheidsverklaring. Streven naar een verweving van publiek, met respect voor de vrouwen die er werken, dmv verbetering van de ruimtelijke kwaliteit (zie punt 1-3) en verbetering van de werking dmv de geschiktheidsverklaring en sociale projecten zoals het gezondheidsproject. 7 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

9 VISIE DEELRUIMTE FUNCTIES MAATREGELEN & ACTIES IFV DE ONTWIKKELDE VISIE Culturele as. Verbinding van stedelijke culturele voorzieningen. Vertaling culturele as in het openbaar domein. Ontwikkeling van Academie en M.A.S. als belangrijke polen op de as buiten het gebied. Promotie van het traject. Falconplein, zenuwcentrum van het Schipperskwartier. Mix van wonen, stedelijke en buurtgerichte functies. Heraanleg van het plein en aanhechtingspunten in de aangrenzende ontwikkelingsgebieden. Kunstproject geeft het raamprostitutiegebied een gezicht langs de culturele as (zie boven). Minimalisering gemotoriseerd verkeer ten voordele van langzaam verkeer en openbaar vervoer parallel verkeerssysteem met Hessenplein (zie onder). Activiteiten op het openbaar domein als impuls voor imagoverandering & herinvulling. Blijvend optreden tegen malafide handel. Ondersteunen van kwalitatieve ontwikkelingen in de wanden evt dmv grond- en pandenbeleid. Bouwblokproject Zeemanshuis. wonen en groene open ruimte ifv de ondersteuning van het wonen in de wijk. Bedrijvigheid ifv het afbouwen van het bouwblok en de link Brouwersvliet- Zeemanshuis en met respect voor de draagkracht van bouwblok en wijk. Zeemanshuis in een sterkere economische positie (logistieke ondersteuning van de bestaande bedrijvigheid) met behoud en uitbouw van de sociale en buurtgerichte poot geen grootschalige cultuurindustrie. Bouwblokproject in samenwerking (PPS) met de eigenaar van de gronden Westerlund. Randvoorwaarden voor het bouwblokproject zijn: 1. Programma zoals hiernaast beschreven onder functies, binnen de grenzen van de ruimtelijke draagkracht van het bouwblok (bouwhoogten, m², korrel). 2. Verweving van functies. 3. Maximale betrokkenheid op het Falconplein (bv commerciële activiteiten horen daar thuis). 4. Scheiding van verkeer: gemotoriseerd verkeer via Brouwersvliet (poort Westerlund), langzaam verkeer via Falconpoort. 5. Inbreng van de stadsgronden in het project met het oog op de ondersteuning van de woonfunctie in het gebied. 6. Kwalitatieve ruimtelijke uitwerking van het project evt. beperkte wedstrijd voor het stadsontwerp. Afbreken van de concessieovereenkomst mbt de muziekhal op de stadsgronden. Inzetten van grond en pandenbeleid voor de verwerving van strategische panden indien wenselijk/noodzakelijk binnen het bouwblokproject. 8 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

10 VISIE DEELRUIMTE FUNCTIES MAATREGELEN & ACTIES IFV DE ONTWIKKELDE VISIE Traject St-Janspleinbinnenstad. Looptraject gekoppeld aan parkeertraject van de stad. Vertaling van het traject in het openbaar domein. Aanbieden van een duidelijk en aangenaam looptraject richting binnenstad voor parkeerders. Paardenmarkt, wijkcentrum en verbindingsruimte. Hoofdfunctie = wijk(winkel)centrum Heraanleg van de Paardenmarkt met vernieuwd dwarsprofiel waarbij de rijruimte wordt ingeperkt ten voordele van de verblijfsruimte, groen en bijkomende parkeerplaatsen voor kort parkeerders en wijkbewoners. Ondersteuning van het wijkcentrum (WCM). Klapdorp, de woonstraat heruitgevonden. Hoofdbestemming = wonen. Nevenfunctie = buurtwinkels. Project Klapdorp (woningen + woonwijzer) als impuls voor de woonfunctie. Vertalen van de visie in juridische plannen (BPA). Inzetten van bestaande en nieuwe woonbeleidsinstrumenten (o.a. pilootproject premiestelsel omvorming winkels naar wonen). Maatregelen ten voordele van het bewonersparkeren. Verkeersremmende maatregelen. Stimuleren en ondersteunen van vernieuwende woonprojecten (bv patiowoningen). Inzetten van het grond en pandenbeleid ifv de realisatie van de visie. VISIE DEELRUIMTE FUNCTIES MAATREGELEN & ACTIES IFV DE ONTWIKKELDE VISIE Zakelijke as. Verbinding Eilandje Universiteit. Vertaling van het traject in het openbaar domein. Hessenplein, zakelijk centrum. Hoofdbestemming = Bedrijvigheid. Heraanleg van Hessenplein noord-zuid verbinding voor lokaal gemotoriseerd verkeer (parallel systeem met Falconplein). Stimuleren van de profilering van de bestaande bedrijvigheid. 9 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

11 Grafische voorstelling gewenste ruimtelijke structuur 10 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

12 2. Principes mbt het vervolgproces. Het college heeft op 20 februari 2002 het planningsproces goedgekeurd waaruit voorliggende nota is gegroeid. Goedkeuring door het college van de nota als de stedelijke visie op de ontwikkeling van het gebied, gelijktijdig met de kennisname van de opmerkingen en prioriteiten van de bevolking (klankbord 16 oktober 2002) is slechts de start van het eigenlijke ontwikkelingsproces. Om de verdere planning en concrete uitvoering te organiseren is het noodzakelijk om samen met de stedelijke consensus, een aantal principes mbt het vervolgproces, mandaten en verantwoordelijkheden vast te leggen. Principes mbt de ontwikkeling Met de consensusnota beschikt de stad over een kader waarbinnen investeerders realisatievoorstellen kunnen doen. Een degelijk kader zal investeerders aantrekken maar er zullen eerst een aantal stedelijke strategische impulsen moeten gegeven worden om de doelstellingen te kunnen verwezenlijken en investeringen aan te zwengelen. Er dient gezocht te worden naar een goede juridische vertaling (BPA, RUP) van de visie-elementen uit de consensusnota als ondersteuning van het vergunningenbeleid.. Voor de ontwikkeling dient gezocht te worden naar goede samenwerkingsverbanden tussen publieke en private partijen (PPS) en wordt aangesloten op het in oprichting zijnde Autonoom Gemeentebedrijf. 11 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN

13 Principes mbt de organisatie (verantwoordelijkheden en mandaten). Het collegeteam stadsontwikkeling is de politiek verantwoordelijke voor de ontwikkeling van het gebied. Oprichting van de Stuurgroep Schipperskwartier. De stuurgroep staat in voor de sturing en beleidsvoorbereiding mbt projecten die voortvloeien uit de consensusnota voor het Schipperskwartier. De samenstelling van de stuurgroep kan gaandeweg worden aangepast. Aanduiding van een projectverantwoordelijke die, met de consensusnota als basis, instaat voor het initiëren, begeleiden en opvolgen van het vervolgproces en de concrete projecten op inhoudelijk vlak. Verder is er nood aan een onderhandelaar vanuit de stedelijke administratie die, in het kader van de uitvoering, samenwerkingsprocessen tussen verschillende partijen (private en publieke) managet. Beide projectmedewerkers worden gestuurd door de stuurgroep Schipperskwartier. Aanduiding van een communicatieverantwoordelijke als aanspreekpunt voor informatie met betrekking tot de ontwikkelingen in het gebied en als verantwoordelijke voor interne en externe communicatie. De communicatieverantwoordelijke werkt nauwe samen met de projectmedewerkers. De functies van projectmedewerkers en communicatieverantwoordelijke zijn initieel geen voltijdse betrekkingen maar kunnen naargelang meer middelen geïnvesteerd en projecten opgestart worden wel tot voltijdse functies uitgroeien. Prinicpes mbt de communicatie. Een belangrijk klankbord voor de stedelijke consensus was het overleg met de bewoners op 16 oktober Onder de vorm van een interactieve beurs met plenair infomoment werd bij de bewoners gepolst naar opmerkingen en prioriteiten mbt de nota. De opmerkingen- en prioriteitennota die hieruit voortvloeide wordt samen met de stedelijke consensus voorgelegd aan het college. Het Schipperskwartier behoort tot de 8 wijken waarin eerstvolgend stedelijk wijkoverleg wordt opgestart. De wijkcoördinator en inspraakdeskundige voor de cluster waarin het Schipperskwartier vervat zit staan in voor de verdere communicatie met de bewoners. Het Stadsmagazijn wordt de centrale spil in de communicatie rond de ontwikkelingen in het Schipperskwartier. Na de goedkeuring van de stedelijke consensus (incl. kennisname van de opmerkingen en prioriteitennota van de bevolking) wordt een speciale brochure bijgevoegd bij de infokrant van Het Stadsmagazijn. De brochure vertaalt de belangrijkste krachtlijnen en de resultaten van het inspraakmoment van 16 oktober Nadien zal systematisch via de infokrant Het Stadsmagazijn bericht worden over de stand van zaken. 12 CONSENSUSNOTA HET SCHIPPERSKWARTIER, EEN VERLEIDELIJK STUKJE ANTWERPEN