DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE WINSUM IN 2012 Definitief

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE WINSUM IN 2012 Definitief Utrecht, maart 2013 Reg.nr Pagina 1 van 22

2 INHOUD Voorwoord 3 1 VVE in de gemeente Winsum Overzicht van de voor en de vroegscholen in Winsum Lijst met de VVE documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE beleid 8 2 De oordelen over de voor en de vroegscholen Het bereik Oordelen op de indicatoren van voor en vroegscholen 11 3 Conclusies 15 Bijlage 1: De beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 17 Bijlage 2 :De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor en de vroegscholen 21 Reg.nr Pagina 2 van 22

3 Voorwoord In het Memorie van Toelichting bij de OKE-wet wordt een zgn. VVE-bestandsopname aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is doorgestart met de overige gemeenten die onderwijsachterstandmiddelen krijgen van het Rijk. Na de bestandsopname wordt het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE signaalgestuurd vorm gegeven. Dat houdt in dat de inspectie periodiek afspraken met de gemeente maakt over de onderwerpen en de locaties waarop VVE-toezicht zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De Hoofdinspecteur primair onderwijs, Dr. A. Jonk Reg.nr Pagina 3 van 22

4 Reg.nr Pagina 4 van 22

5 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Winsum. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de Wet op het onderwijstoezicht) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens worden in hoofdstuk 2 de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin: de oordelen van de inspectie over de bezochte locaties; of de zelfbeoordelingen afwijken van de inspectieoordelen. Na iedere overzichtstabel wordt een toelichting gegeven door de inspectie. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Hoofdstuk 3, tenslotte, bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. De oordelen van de onderwijsinspectie over de voor- en de vroegscholen en de mate van overeenkomst met de oordelen uit de zelfevaluaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 5 van 22

6 Pagina 6 van 22

7 1 VVE in de gemeente Winsum De gemeente Winsum heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen: zie paragraaf 1.1 De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 1.2 De zelfbeoordeling van VVE-context en condities: zie paragraaf Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Winsum In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom kan de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar), dat overzicht nader invullen: zie tabel 1.1. Tabel 1.1: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Winsum. (Voor)scholen met een * hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met ** zijn (ook) bezocht. Voorschool: peuterspeelzaal t Onderdeurtje ** Lutjegrut Pippeloentje * t Molentje Vroegschool: Basisschool Tiggeldobbe * Mathenesseschool * Kromme Akkers * De Wierde * De 9 Wieken * De Holm * Op Wier * Ichthus * De Piramiden * De Meander * Borgschool * 1.2 Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Documentnaam Omschrijving Beleidsstuk Wet OKE Noordwest dubbelzijdig 11okt 2010.doc Gezamenlijke startnotitie wet OKE gemeentene Bedum, De Marne en Winsum Doelgroepen bepaling en Nadere uitwerking actiepunten VVE per toeleidingvve14 nov2011.doc Beleidsstuk Wet OKE Noordwest dubbelzijdig 11okt 2010.doc Doelgroepen bepaling en toeleidingvve14 nov2011.doc StNot. Winsum 2.doc LEA-REA pdf gemeente Gezamenlijke startnotitie wet OKE gemeentene Bedum, De Marne en Winsum Nadere uitwerking actiepunten VVE per gemeente Startnotie Lokale Educatieve Agenda gemeengene Bedum, Winsum en de Marne Uitvoering Lokale en Regionale Educatieve Agenda, met onderdeel VVE Pagina 7 van 22

8 Doelgroepen bepaling en toeleidingvve14 nov2011.doc jaarverslag VVE groep Winsum schooljaar docx Doelgroepen bepaling en toeleidingvve14 nov2011.doc informatiebrochure ouders kids2b.doc Overeenkomst Kids pdf Adresbestand Basisschool, kinderopvang, coordinator psz.xls jaarverslag VVE Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid, op de twee domeinen VVEbeleidscontext en de VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de gemeente haar eigen beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van haar verificatie van de digitale zelfrapportage door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van de oordelen van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 2 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 3 1a3 Toeleiding 2 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 2 1a6 Externe zorg 3 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2 1a8 Doorgaande lijn 2 1a9 Resultaten 1 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2 DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3 2b Gemeentelijk subsidiekader 2 Verificatie: Aan de hand van de ingestuurde documenten, en in voorkomende gevallen ook in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). Dit levert het volgende beeld op: Oordelen Verbeterpunten met een afspraak. 1a9 Resultaten Er zijn op gemeentelijk niveau nog onvoldoende afspraken gemaakt met de schoolbesturen en houders van kinderopvang en peuterspeelzalen over de te behalen resultaten met VVE. Na de invoering van de OKE-wet verwacht de inspectie dat op gemeentelijk niveau is bepaald wat de resultaten van VVE moeten zijn en hoe deze gemeten worden. In de zelfevaluatie van de gemeente kwam deze indicator ook als verbeterpunt met een afspraak naar voren. Verbeterpunten. Het gemeentelijke VVE-beleid Pagina 8 van 22

9 1a1 Definitie doelgroepkind Hoewel de gemeente in de beleidsnotitie Doelgroepenbepaling en toeleiding VVE in de Gemeenten Bedum, De Marne en Winsum de doelgroeppeuters duidelijk heeft gedefinieerd, beschikt zij nog niet over een definiëring van doelgroepkinderen in groep 1 en 2 op de basisscholen in de gemeente. 1a3 Toeleiding De gemeente Winsum heeft geen zicht is op de aard en de omvang van het non-bereik van alle doelgroeppeuters. Van de doelgroeppeuters in Baflo geeft de gemeente aan dat de afstand tot de VVE-locatie voor ouders niet haalbaar of organiseerbaar is. Ook in de zelfevaluatie van de gemeente is deze indicator beoordeeld als ontwikkelpunt. 1a4 Ouders Op gemeentelijk niveau is er nog geen analyse van de ouderpopulatie gemaakt. Het is daardoor onduidelijk waar het ouderbeleid zich op moet richten. Ook uit de zelfevaluatie van de gemeente komen onderdelen van het ouderbeleid naar voren als een ontwikkelpunt. 1a5 Integraal VVE-programma De gemeente geeft aan dat er gemeentelijk beleid is over het hanteren van een integraal VVEprogramma. Echter er is nog geen beleid over het gebruik van een integraal leerlingvolgsysteem op de voor- en vroegschool. Dit is een ontwikkelpunt en komt ook als zodanig naar voren in de zelfevaluatie. 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor-en vroegscholen De gemeente Winsum heeft op gemeentelijk niveau nog geen afspraken gemaakt over de wijze waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg monitoren. Uit het locatiebezoek en de vragenlijsten is gebleken dat op de voorscholen de kwaliteitszorg in het algemeen nog een ontwikkelpunt is. In de zelfevaluatielijst heeft de gemeente de kwaliteitszorg ook als ontwikkelpunt beoordeeld. 1a8 Doorgaande lijn De doorgaande lijn is gedeeltelijk op orde. Het gaat dan met name om gemeentelijke afspraken over de VVE-coördinatie en de warme overdracht. Uit de vragenlijsten en het locatiebezoek in de gemeente Winsum blijkt dat niet op alle locaties met hetzelfde programma wordt gewerkt. Het is belangrijk dat de gemeente met de voor- en vroegscholen afspraken maakt over de doorstroming van voor- naar vroegschool, de afstemming van het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen, de omgang met ouders en de begeleiding en zorg. 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau De inspectie heeft geen beleid aangetroffen waaruit blijkt op welke wijze de diverse domeinen van VVE door de gemeente worden geëvalueerd en in hoeverre verbetertrajecten volgen. Dit is een ontwikkelpunt en is ook als zodanig in de zelfevaluatie beoordeeld. VVE-condities 2a GGD-rapport Tijdens het bezoek aan de locatie was een GGD rapport beschikbaar waar ook de voorschoolse educatie was meegenomen in de beoordeling. In de zelfevaluatie wordt dit punt een verbeterpunt genoemd. De inspectie heeft deze indicator als voldoende beoordeeld (oordeel 3). 2b Gemeentelijk subsidiekader De gemeente dient er onder andere voor te zorgen dat zij de dubbele bezetting realiseert tijdens voldoende VVE-dagdelen overeenkomstig de wettelijke vereisten. In de overeenkomst Kids2b heeft de gemeente dit ook als beleid beschreven. Tijdens het locatiebezoek bleek dat sprake is van 2 VVE-dagdelen en twee dagdelen op een voorschool in de eigen woonomgeving van het kind. Daarom heeft de inspectie de indicator die hierover gaat aangemerkt als een verbeterpunt. Tevens dient de gemeente ervoor te zorgen dat zij beschikt over een integraal scholingsplan. Dit is in de zelfevaluatie van de gemeente ook als ontwikkelpunt naar voren gekomen. 4. Voorbeelden voor anderen. Pagina 9 van 22

10 Op gemeentelijk niveau zijn in de gemeente Winsum op het gebied van VVE-beleid geen indicatoren als voorbeeld voor anderen genoemd. Pagina 10 van 22

11 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVE-waarderingskader, met dien verstande dat sociaal-wenselijke antwoorden vermeden zijn ófwel door de formulering van de vragen, ófwel door bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke voor- en vroegschool heeft de eigen zelfrapportage teruggekregen, inclusief de bijbehorende oordelen. Paragraaf 2.1 bevat informatie over het gerealiseerde bereik. In paragraaf 2.2 staan de inspectieoordelen op de aspecten condities, ouders, proceskwaliteit, ontwikkeling, begeleiding en zorg, kwaliteitszorg, doorgaande lijn, en resultaten. 2.1 Het bereik In tabel 2.1 staat het aantal peuters op de verschillende voorscholen: peuterspeelzalen en kinderdagverblijven die de digitale vragenlijst hebben ingevuld of zijn bezocht. Tabel 2.1 Het aantal (doelgroep)peuters op de verschillende voorscholen: peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. VVE Peuterspeelzaal aantal peuters waarvan doelgroep Psz Winsum 30 0 Psz Baflo 45 0 Psz t Onderdeurtje 7 7 Volgens opgave van de VVE-locaties zitten er 7 doelgroeppeuters op de voorscholen. 2.2 Oordelen op de indicatoren van voor- en vroegscholen Alle peuterspeelzalen en basisscholen met doelgroepkinderen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Deze is ingevuld en geretourneerd door alle locaties. In de vragenlijst heeft iedere locatie aangegeven hoe ze zichzelf beoordeelt op het gebied van VVE. De inspectie heeft ter verificatie van de zelfevaluaties een locatie met doelgroepkinderen bezocht. 1 peuterspeelzaal De tabel uit paragraaf 1.1 laat zien of, en zo ja welke, voor- en vroegscholen met elkaar samenwerken. Het onderzoek bestond uit lesobservaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie op de locaties die bezocht zijn. In de laatste kolom wordt aangegeven of de inspectieoordelen overeenkomen (=), positiever zijn (+) of negatiever zijn (-) dan de antwoorden op de vragenlijst die aan alle voor- en vroegscholen gestuurd zijn. Omdat het aantal bezochte locaties klein is, moet bij de indicatoren met een afwijkend inspectieoordeel op gemeentelijk niveau goed bezien worden of die afwijking komt omdat de bezochte locatie anders is dan de andere locaties of niet. In bijlage 2 staan de digitale zelfbeoordelingen op de vragenlijsten. Het aantal oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven. Tabel 2.2 De frequentie van oordelen van de door de inspectie bezochte voorscholen. (In de rechterkolom staat of het inspectieoordeel positiever (+), gelijk (=) of negatiever (-) is dan het gemiddelde oordeel op de digitale vragenlijsten, voorzover de indicatoren in de digitale vragenlijst zijn meegenomen.) CONDITIES Verschil bezoek - vragenlijst A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 1 = A0.2 VE-basisvoorwaarden 1 = Pagina 11 van 22

12 A2 Groepsgrootte 1 = A3 "Dubbele bezetting" 1 + A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 1 = A5.2 Opgeleide leidsters 1 = A5.3 Nederlands spreken 1 = A5.4 VVE-geschoolde leidsters 1 + A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 1 = Toelichting: De inspectie heeft de dubbele bezetting (indicator A3) beter beoordeeld dan de zelfevaluatie, omdat tijdens het locatiebezoek sprake was van twee geschoolde leidsters op de groep. De doelgroeppeuters bezoeken de peuterspeelzaal gedurende vier dagdelen per week, waarvan twee dagdelen in een VVE-groep met twee leidsters. De andere dagdelen is er echter maar één leidster aanwezig. In feite is er daardoor maar op twee dagdelen sprake van VVE. Dit is een ontwikkelpunt (A4.1). Omdat de leidsters specifiek geschoold zijn voor het VVE programma is indicator 5.4 beter beoordeeld dan in de zelfevaluatie. OUDERS Verschil bezoek - vragenlijst B1 Gericht ouderbeleid 1 = B2 Vooraf info aan ouders 1 - B3 Intake 1 = B4 Thuis VVE-activiteiten 1 + B5 VVE-participatie van ouders op school 1 = B6 Info ouders over ontwikkeling kind 1 = B7 Thuistaal 1 Toelichting: De voor- en vroegscholen in de gemeente Winsum hebben nog geen concreet ouderbeleid geformuleerd gebaseerd op een analyse van de ouderpopulatie. Tevens zijn ouders nog onvoldoende geïnformeerd over het ambitieniveau dat de voor- en vroegscholen beogen met het aanbieden van VVE op de locaties. Daarom is deze indicator (B2) lager beoordeeld dan de zelfevaluatie. Tijdens het locatiebezoek is de indicator over het activeren van ouders om thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen als voldoende beoordeeld en is deze indicator (B4) positiever beoordeeld dan de zelfevaluatie. De voor- en vroegscholen organiseren wel bijeenkomsten met een onderwijskundig en/of pedagogisch thema, maar slechts een klein deel van de doelgroepouders is hierbij aanwezig. Dit is een ontwikkelpunt. KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst C1.1 Integraal programma 1 + C1.2 Doelgerichte planning 1 - C1.3 Aanbod taal 1 C1.4 Voldoende differentiatie 1 C2.1 Pedagogisch handelen 1 C2.2 Gedragsgrenzen stellen 1 C2.3 Sociale/persoonlijke vaardigheden 1 C2.4 Bevorderen autonomie kind 1 C2.5 Inrichting van de ruimte 1 = C3.1 Afstemming leidsters 1 C3.2 Activiteiten taalontwikkeling 1 C3.3 Interactie bevorderen 1 C3.4 Betrokkenheid kinderen 1 C3.5 Aanpakgedrag 1 C3.6 Responsiviteit 1 C3.7 Afstemmen op ontwikkeling kind 1 Pagina 12 van 22

13 Toelichting: Aangezien de meeste indicatoren over de uitvoering van VVE niet in de vragenlijsten staan, bevat deze tabel vooral de oordelen van de inspecteur. Het aangeboden programma Tijdens het locatiebezoek bleek de voorschool te werken met een integraal VVE-programma. Het oordeel op indicator C1.1 is daarom positiever dan de zelfevaluatie. Op de peuterspeelzaal heeft de inspectie de planning als te weinig doelgericht beoordeeld (C1.2) en daarom lager dan de zelfevaluatie. Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen De kwaliteit van het pedagogisch handelen op de bezochte voorschool is over het algemeen voldoende tot goed. De sfeer op de locatie is prettig en ontspannen. De leidsters treden de kinderen respectvol tegemoet en hanteren duidelijke gedragsgrenzen. Tevens hebben zij oog voor de eigenheid van kinderen. Dat is goed te herkennen in de communicatie van de leidsters met de kinderen en de positieve wijze waarop zij hen benaderen. De peuters wordt consequent en op een positieve manier geleerd zelf keuzes te maken, niet alleen voor activiteiten, maar ook voor hun eigen gedrag en handelingen. ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Verschil bezoek - vragenlijst D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 1 = D1.2 Planmatige begeleiding 1 D1.3 Evaluatie begeleiding 1 = D1.4 Begeleiding taalontwikkeling 1 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 1 + D2.2a Aanmelden voor externe zorg D2.2b Overleg ouders over externe zorg = D2.3 Volgen van de externe zorg 1 = Toelichting: Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep In de digitale vragenlijsten geven sommige locaties aan dat de zorg en begeleiding nog een ontwikkelpunt is. Tijdens het locatiebezoek op de voorschool blijkt de zorg en begeleiding van voldoende kwaliteit. Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de brede keten Op de voorschool verlopen de contacten met externe zorginstellingen voldoende efficiënt. Op de peuterspeelzaal waren de leidsters op de hoogte van de kinderen die externe zorg nodig hebben en al krijgen. Daarom is deze indicator (D2.1) hoger beoordeeld dan de zelfevaluatie (oordeel 3). KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL Verschil bezoek - vragenlijst E1 VVE-coördinatie binnen school 1 = E2 VVE evalueren 1 - E3 Opbrengsten evalueren - E4 Verbetermaatregelen 1 - E5 VVE borgen 1 - E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school - Toelichting: De op VVE gerichte kwaliteitszorg bevindt zich in een ontwikkelstadium en is door de inspectie negatiever beoordeeld dan in de zelfevaluatie. Een specifiek op VVE-beleid gerichte evaluatie evenals een evaluatie van de resultaten van de kinderen vindt nog niet plaats. Er zijn eveneens nog geen specifiek op VVE gerichte verbeterplannen opgesteld en om van borging van VVE te spreken is het nog te vroeg. DOORGAANDE LIJN Verschil bezoek - vragenlijst Pagina 13 van 22

14 F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 1 + F2 Doorstroom naar vroegschool 1 - F3 Warme overdracht 1 + F4 Afstemming aanbod 1 - F5 Afstemming ped/educ handelen 1 = F6 Afstemming over ouders 1 = F7 Afstemming begeleiding/zorg 1 - Toelichting: De coördinatie van VVE tussen de peuterspeelzaal en de scholen is functioneel belegd en daarom positiever beoordeeld dan de zelfevaluatie (F1). Kinderen gaan vanuit de VVE-locatie naar verschillende scholen binnen de gemeente. Indicator F2 is daarom lager beoordeeld dan de zelfevaluatie. Omdat bij de overdracht van de peuters naar de school sprake is van een warme overdracht is de indicator die hierover gaat (F3) als voldoende beoordeeld en daardoor positiever dan in de digitale vragenlijst door de locaties is aangegeven. De overige indicatoren die betrekking hebben op de doorgaande lijn (F4-F7) zijn nog ontwikkelpunten en moeten nog worden gerealiseerd. De afstemming van het aanbod en de begeleiding/zorg zijn daarom ook lager beoordeeld dan de zelfevaluatie (oordeel 2) OPBRENGSTEN VAN VVE Verschil bezoek - vragenlijst G1 VVE-resultaten meten G2 Niveau VVE-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode Toelichting: De inspectie spreekt geen oordeel uit over de resultaten van VVE, omdat zowel op gemeentelijk niveau als op de locaties geen normen voor opbrengsten VVE zijn gedefinieerd. Pagina 14 van 22

15 3 Conclusies De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, gekeken naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse, gesprekken en locatiebezoeken heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De oordelen van de bezochte locaties laten het volgende beeld zien: VVE op gemeenteniveau Punten die volgens de inspectie nog om een uitwerking vragen zijn: Het vaststellen van een definitie van een doelgroepkleuter. Het registreren van de doelgroeppeuters om het non-bereik te bepalen en de effectiviteit van de toeleiding te vergroten. Het maken van een analyse van de ouderpopulatie en op grond daarvan beleid maken over de ouderactiviteiten op de locaties die passen bij de kenmerken en de behoeften van de ouderpopulatie. Afspraken maken over een integraal leerlingvolgsysteem met voldoende aandacht voor de ontluikende gecijferdheid, de ontluikende geletterdheid, de sociaal- emotionele ontwikkeling en de motoriek. Afspraken maken over de wijze waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg monitoren. Afspraken maken over de wijze waarop de doorgaande lijn in het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen, de communicatie met ouders en de zorg en begeleiding invulling krijgt op de verschillende locaties. Afspraken maken over systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau. De gemeente dient ervoor te zorgen dat het aantal dagdelen voor VVE op de voorscholen overeenkomt met de wettelijke vereisten. De gemeente dient te zorgen voor een dubbele bezetting op de peuterspeelzalen tijdens de uitvoering van VVE en voor een integraal scholingsplan. Afspraken: De gemeente maakt voor 1 augustus 2013 afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten in de vroegschoolse periode. VVE op locatieniveau De kwaliteit op de locaties is over het algemeen voldoende. Daarnaast zijn er nog ontwikkelpunten: Condities Afspraken maken op de peuterspeelzaal over het realiseren van voldoende (minimaal 10 uur) VVE-tijd per gedefinieerd doelgroepkind. Ouderbeleid Het opstellen van een gericht VVE-ouderbeleid waarbij op basis van een analyse van de ouderpopulatie doelen geformuleerd worden en het beleid voor de te ondernemen ouderactiviteiten bepaald wordt. Programma Het uitwerken van doelen in een aanbod dat opklimt in moeilijkheidsgraad en ook rekening houdt met de verschillen in ontwikkelingsbehoefte per kind. Kwaliteitszorg Afspraken maken over systematische evaluatie van VVE, het borgen van de kwaliteit van VVE en de evaluatie van de resultaten op de peuterspeelzaal. Voor de meeste scholen geldt dat VVE nog een plaats moet krijgen in de reguliere cyclus van kwaliteitszorg. Doorgaande lijn Afspraken maken tussen voor en vroegschool over de afstemming van het aanbod, het pedagogisch didactisch handelen, het ouderbeleid, de zorg en de begeleiding. Pagina 15 van 22

16 Pagina 16 van 22

17 Bijlage 1: De beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? Ja 3 - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft Ja (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of Nee een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf Ja blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is Ja beschreven? - Doelgroepen bepaling en toelei~ov2011.doc Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is Nee beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de Ja onderwijsachterstandsgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus ? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus ? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus Ja 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? 12 Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? 12 Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is Ja beschreven? - jaarverslag VVE groep Winsum s~ 2011.docx 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van Ja 3 de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? - Doelgroepen bepaling en toelei~ov2011.doc Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen Ja 3 worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? Oordeel toeleiding. Ja 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders Nee worden bereikt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat Ja 3 adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Is dat in een document te lezen? Ja Pagina 17 van 22

18 - informatiebrochure ouders kids2b.doc Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is dat in een document te lezen? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Ja 3 Ja Nee 1 Pagina 18 van 22

19 Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? Nee Nee Ja 3 Ja DE VVE-CONDITIES Ant- Oordeel woord 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de Nee kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is dat in een document te lezen? Nee Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in Nee haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de Nee 1 peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een Ja 3 verordening, een beschikking, e.d.) - Overeenkomst Kids pdf Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? Ja 3 Wat is dan de maximale groepsgrootte? Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele Ja 3 bezetting? Wat is dat criterium? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? Ja 3 Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, Ja 3 d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten zijn voor VVE? Ja 3 Pagina 19 van 22

20 Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? mbo-3 voor leidsters. hbo voor de intern begeleider Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Pagina 20 van 22

21 Bijlage 2: De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 1 A0.2 VE-basisvoorwaarden 1 A2 Groepsgrootte 1 A3 "Dubbele bezetting" 10 1 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 1 A5.2 Opgeleide leidsters 1 A5.3 Nederlands spreken 1 A5.4 VVE-geschoolde leidsters A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 1 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 11 B2 Vooraf info aan ouders 7 4 B3 Intake 11 B4 Thuis VVE-activiteiten 7 4 B5 VVE-participatie van ouders op school 10 1 B6 Info ouders over ontwikkeling kind 11 KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 9 2 C1.2 Doelgerichte planning 1 10 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 2 7 C1.4b Brede ontwikkeling 10 C1.4c Leeftijddifferentiatie 2 8 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 1 9 C2.5 Inrichting van de ruimte 11 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 11 D1.2a Planning hele groep 7 4 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 7 4 D1.3 Evaluatie begeleiding 11 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 6 5 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 1 10 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 2 9 E2 VVE evalueren 4 7 E3 Opbrengsten evalueren 11 Pagina 21 van 22

22 E4 Verbetermaatregelen 1 10 E5 VVE borgen 6 5 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 6 4 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 5 5 F2 Doorstroom naar vroegschool 1 F3 Warme overdracht 3 7 F4 Afstemming aanbod 8 3 F5 Afstemming ped/educ handelen 9 2 F6 Afstemming over ouders 11 F7 Afstemming begeleiding/zorg 7 4 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten 4 6 G2 Niveau VVE-resultaten 4 G3 Verlengde kleuterperiode 1 9 Pagina 22 van 22