Zandmaas MaasrouteNIEUWS

Transcriptie

1 Zandmaas MaasrouteNIEUWS 1 Periodieke externe nieuwsbrief van jaargang 4 najaar 2000 nr. 6 UIT DE INHOUD Standpunt staatssecretaris toegelicht 3 Hoe nu verder 6 Uit te werken maatregelen 9 NU DE REALISATIE In de voorbije maanden hebben Den Haag en de provincie Limburg afspraken gemaakt over de uitvoering van het project Zandmaas/Maasroute. Daardoor ligt er nu een doordacht pakket maatregelen. Voor de Zandmaas levert dat hoogwaterbescherming op, waarbij het risico van kadeoverstroming teruggebracht wordt tot gemiddeld slechts ééns in de 250 jaar. Bewoners van Roermond, Venlo/Tegelen en Gennep kunnen al vóór 2006 op dit hoge beschermingsniveau rekenen. Bovendien leveren de maatregelen een bijdrage aan natuurontwikkeling en wordt de Maasroute beter bevaarbaar gemaakt. De maatregelen hiervoor zijn, net als die voor de Zandmaas, helder beschreven. De komende maanden worden ze verder uitgewerkt, zodat de volgende inspraakronde begin 2001 kan plaatsvinden. Met het Tracébesluit, dat we medio volgend jaar verwachten, eindigt een belangrijk deel van de besluitvorming. Daarna komt het aan op de realisatie. Alle drie de convenantpartners van projectorganisatie : het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de provincie Limburg en het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij zullen hieraan een bijdrage leveren, zodat de belofte van het kabinet uit 1995 (Deltaplan Grote Rivieren) kan worden waargemaakt. In de voorbereiding op en begeleiding van de uitvoering zullen wij ons hiervoor als projectorganisatie maximaal inspannen. Joost Huurman, directeur Grote betrokkenheid tijdens de inspraak op de Trajectnota/MER. Mijlpaal in besluitvorming bereikt Staatssecretaris bepaalt standpunt Bijna bewoners, betrokkenen, belangenorganisaties en overheden hebben begin vorig jaar ingesproken op de plannen voor Zandmaas/Maasroute. Dit project heeft hoogwaterbescherming, natuurontwikkeling en verbetering van de scheepvaartroute tot doel. Over deze plannen, beschreven in de Trajectnota/MER Zandmaas/Maasroute, heeft nu ook staatssecretaris De Vries van Verkeer en Waterstaat zich uitgesproken. Dit is een belangrijk moment in de besluitvorming over het project. De staatssecretaris geeft daarmee immers aan welk alternatief verder wordt uitgewerkt als Voorkeursalternatief. In deze nieuwsbrief licht het standpunt toe en komt de procedure tot aan de realisatie van de voorgestelde maatregelen aan bod. Belangrijk moment is de inspraak die begin volgend jaar mogelijk is op het Voorkeursalternatief. De standpuntbepaling van de staatssecretaris heeft lang op zich laten wachten. Dat heeft een reden. Voorjaar 1999 beoordeelde de Commissie voor de millieu-effectrapportage (m.e.r.) de Trajectnota/MER. Het oordeel was positief, maar de commissie vond ook dat aanvullende berekeningen nodig waren, voorafgaand aan een definitieve keuze voor een van de vier beschreven alternatieven. De staatssecretaris gaf hiertoe opdracht en stelde in afwachting van de uitkomsten haar standpuntbepaling uit. lees verder op pagina 2 >> Begrippen in blauw vindt u toegelicht in de begrippenlijst op pagina 4 en 5.

2 2 Zandmaas/Maasroute Nieuws jaargang 4 najaar 2000 nr. 6 Hard punt Uit de nieuwe berekeningen bleek eind 1999 dat het beoogde beschermingsniveau van 1:250 per jaar achter de kaden met de beschreven alternatieven uit de Trajectnota/ MER niet overal kon worden gehaald. Voor staatssecretaris De Vries was (en is!) dit echter een hard punt, net als haar toezegging dat in 2005 zo n 70 tot 80 procent van de bewoners langs de Maas beschermd is. Daarom heeft zij zich uitgesproken voor een samenhangend pakket maatregelen (zie pagina 9) dat via kadeverhoging en extra ingrepen in het winterbed het beoogde beschermingsniveau moet bereiken. Het gekozen pakket maatregelen is gericht op de landschappelijk verschillende gebieden van de Zandmaas: Julianakanaal, Plassenmaas, Peelhorst, Venloslenk en Benedenmaas. Dat is nieuw. Voor het merendeel zijn deze maatregelen gebaseerd op het breed gedragen Combinatie-alternatief uit de Trajectnota/MER. Het Voorkeursalternatief heeft een aantal verdiepingsmaatregelen uit dit Combinatie-alternatief echter niet opgenomen, onder meer als gevolg van de inspraakreacties en aanvullende berekeningen. De verdiepingsmaatregelen uit het Combinatie-alternatief leiden tot te veel verdroging, ongewenste effecten in gebieden benedenstrooms en tot instabiliteit van de rivierbodem. Met het pakket maatregelen dat de staatssecretaris voorstelt, komt minder grond vrij en wordt dus ook minder grond verwerkt en geborgen, wat de overlast voor de omgeving aanzienlijk beperkt. Daarnaast is minder peilopzet nodig. In sommige stuwpanden (het traject tussen twee stuwen in) kan die nu zelfs helemaal achterwege blijven. Ook retentiegebieden benedenstrooms zijn niet langer nodig. Voor de Maasroute ten slotte, heeft de staatssecretaris het Vb-3,5 meter alternatief uit de Trajectnota/MER voorgesteld. Dat maakt de scheepvaartroute bevaarbaar voor grote schepen met meer laadvermogen, de zogeheten tweebaksduwvaart. Die schepen verlagen de kosten van goederentransport over water en verhogen daarmee de aantrekkelijkheid van deze transportvorm. Meer transport over water ontlast het wegennet. Hoe nu verder? Met het uitwerken van het standpunt van de staatssecretaris tot Voorkeursalternatief is deze zomer begonnen. Toen is ook het overleg met belangenorganisaties, gemeenten en andere betrokkenen over het standpunt gestart. Verdere detaillering van de plannen in de vorm van een Ontwerp- Tracébesluit (OTB) en Ontwerp-Streekplan Zandmaas vindt dit najaar plaats op basis van deze overleggen, de inspraakreacties en adviezen op de Trajectnota/MER, aanvullende berekeningen en onderzoek. Naar verwachting zijn de plannen begin 2001 klaar voor de volgende inspraak. Mijlpalen project Zandmaas/Maasroute december 1993, januari/februari 1995 Limburg en delen van Noord-Brabant en Gelderland worden getroffen door overstromingen. februari 1995 Regering stelt Deltaplan Grote Rivieren vast. Om de meest bedreigde gebieden te beschermen wordt in versneld tempo 145 km kaden aangelegd. De belangrijkste beschermingsmaatregelen moeten dan nog worden genomen: het verruimen van de Maas over een lengte van circa 220 km. oktober 1995 Publicatie van Startnotitie Zandmaas/ Maasrouteproject. april 1997 Projectorganisatie gaat van start en krijgt opdracht voor de planvorming en uitvoering van twee deelprojecten: Zandmaas/Maasroute (Maastricht Den Bosch/Nijmegen) en Grensmaas (Maastricht Roosteren) zomer/najaar 1997 Publicatie notitie Maasvarianten, waarin de plannen voor de Zandmaas/Maasroute op hoofdlijnen staan beschreven. Discussie en overleg met omgeving. Nieuwe ideeën en inzichten worden in de plannen opgenomen. februari 1999 Publicatie Trajectnota/MER Zandmaas/ Maasroute, waarin de vier alternatieven voor het Zandmaas/Maasrouteproject zijn opgenomen. Bewoners, betrokkenen, belangorganisaties en overheden spreken in. Het voorgestelde alternatief levert een belangrijke bedrage aan verbetering van de vaarweg, onder meer via aanpassingen van sluizen. Ingesproken op de Trajectnota/MER? Dan ontvangt u medio oktober een brief en een samenvatting van de Reactienota. Deze samenvatting bevat de belangrijkste en meest voorkomende vragen & antwoorden. najaar 2000 Staatssecretaris neemt haar standpunt in. werkt het Voorkeursalternatief verder uit tot het Ontwerp-Tracébesluit (OTB) en Ontwerp-Streekplan Zandmaas. voorjaar 2001 Inspraak op Voorkeursalternatief en Ontwerp-Streekplan Zandmaas.

3 3 Standpunt nader bekeken Minder maatregelen in het zomerbed en juist meer in het winterbed. Een verdere verhoging van de bestaande kaden in de dichtbevolkte gebieden Roermond, Venlo/Tegelen en Gennep. Kort samengevat zijn dat de belangrijkste maatregelen uit het alternatief dat de staatssecretaris voorstelt. Deze maatregelen zijn noodzakelijk om de beoogde hoogwaterbescherming van 1:250 per jaar achter de kaden te bereiken. De staatssecretaris wil voorrang geven aan de verhoging van de bestaande kaden, om - zoals zij heeft beloofd - het merendeel van de bewoners langs de Zandmaas al in 2005 beschermd te hebben. Samen met de overige maatregelen die uitwerkt tot het Voorkeursalternatief, wordt de beoogde hoogwaterbescherming uiteindelijk overal gerealiseerd. Dat geldt ook voor de maatregelen gericht op natuurontwikkeling en verbetering van de scheepvaartroute. Hoogwaterbescherming voorop dus. Om de gewenste bescherming te bieden wordt de Maas verbreed en verdiept, komen er hoogwatergeulen en een retentiegebied en worden de bestaande kaden verhoogd. Voor nog meer rivierverdieping heeft de staatssecretaris bij invulling van het pakket maatregelen niet gekozen, wegens de bezwaren die reeds zijn genoemd (zie openingsartikel). Kaden in het buitengebied. De keuze Ten opzichte van het Combinatie-alternatief uit de Trajectnota/MER bevat het Voorkeursalternatief bovendien minder rivierverruiming. Een aantal maatregelen uit dit Combinatie-alternatief is zij het soms gewijzigd wel overgenomen. De keuze van maatregelen in het Voorkeursalternatief is gebaseerd op de inspraakreacties (zie volgende pagina), de ervaringen die heeft opgedaan met proefprojecten, uitkomsten uit onderzoeken en aanvullende hoogwaterberekeningen. Bij hoogwater stroomt het water de hoogwatergeul in, waardoor het water in de Maas versneld wordt afgevoerd. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat rivierverdieping op sommige plaatsen risico s met zich meebrengt, omdat de bodem van de rivier instabiel wordt. De aanvullende berekeningen hebben geleid tot nieuwe maatregelen gericht op kadeverhoging, zodat 70 tot 80 procent van de bevolking in 2005 veilig is. Natuurontwikkeling De beschermingsmaatregelen uit het voorgestelde alternatief gaan uit van een gebiedsgerichte benadering. Ze zijn met oog voor de omgeving inpasbaar in de landschappelijk diverse locaties van de Zandmaas: Julianakanaal, Plassenmaas, Peelhorst, Venloslenk en Benedenmaas. Dat geldt ook voor de maatregelen die bijdragen aan natuurontwikkeling. Die richten zich onder andere op de ontwikkeling van enkele aaneengesloten natuurkernen. Het Maasdal zal daardoor een belangrijke schakel worden in een netwerk van natuurgebieden in Nederland (de zogeheten Ecologische Hoofdstructuur). De maatregelen voor natuurontwikkeling zijn gekoppeld aan maatregelen voor hoogwaterbescherming en soms aan compensatie voor negatieve effecten die de hoogwaterbeschermingsmaatregelen met zich meebrengen. Voorbeelden van compenserende maatregelen zijn de aanleg van natuurlijke oevers, hoogwatergeulen en het aankopen en inrichten van vernatte gebieden. Het voorgestelde alternatief biedt veel mogelijkheden tot natuurontwikkeling: in totaal gaat het om 2000 ha, waarvan ruim 550 ha het eerst kan worden gerealiseerd. Zo zullen de oeverstroken in het traject tussen de Maasplassen en de hoogwatergeulen in stuwpand Sambeek over een breedte van 100 meter als natuurontwikkelingsgebied met elkaar worden verbonden. Vaarweg verder verbeteren Voor de Maasroute gaat het Voorkeursalternatief uit van een pakket maatregelen dat de hele rivier van Weurt aan de Waal via Heumen tot aan Ternaaien (Belgische grens) bevaarbaar maakt voor tweebaksduwvaart tot 3,5 meter diepgang. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om maatregelen als het verdiepen en verbreden van sluizen, de bouw van nieuwe sluizen, het verbreden van het Julianakanaal en het toepassen van peilopzet in sommige stuwpanden. Natuurlijke oevers zijn onderdeel van de maatregelen gericht op natuurontwikkeling.

4 4 Zandmaas/Maasroute Nieuws jaargang 4 najaar 2000 nr. 6 Inspraakreacties & standpuntbepaling De inspraakreacties op de Trajectnota/MER Zandmaas/Maasroute hebben een goede bijdrage geleverd aan de gedachtebepaling. Vaak vormden zij tevens aanleiding tot verder onderzoek. Een overzicht. Minder peilopzet Een maatregel als peilopzet kan plaatselijk vernatting van gronden tot gevolg hebben. Landbouw- en recreatiesector maken bezwaar tegen peilopzet vanwege de schade aan grond en gewassen en de benodigde aanpassing of schade aan steigers, stranden en jachthavens. Op grond van deze reacties (peilopzet voerde de lijst inspraakreacties aan!) zijn alternatieve maatregelen onderzocht én gevonden. Het voorgestelde alternatief gaat uit van minder rivierverdieping, en daarmee is ook minder peilopzet nodig. Bij stuwpand Sambeek bijvoorbeeld, wordt peilopzet minder zwaar toegepast: slechts 25 cm in plaats van cm. In andere gebieden, waaronder stuwpand Roermond en Belfeld en omgeving, blijft deze maatregel nu zelfs helemaal achterwege. Verbreding Julianakanaal tussen Limmel en Stein aan westzijde Nogal wat insprekers waren tegen de verbreding van het Julianakanaal in oostelijke richting, zoals de Trajectnota/MER voorstelde. Het zou onder meer sloop van woningen en aantasting van het Bunderbos betekenen. Om die reden zijn de effecten van verbreding in westelijke richting alsnog onderzocht. Wat bleek? Die blijven vrijwel uit. De kosten van een westelijke verbreding zijn bovendien aanzienlijk lager dan een verbreding in oostelijke richting. Voor de staatssecretaris vormde dit voldoende reden om in het voorgestelde alternatief uit te gaan van een verbreding in westelijke richting tussen Limmel en Stein. Geen weerdverlaging bij Grubbenvorst Van verlaging van de uiterwaarden bij Grubbenvorst is in het voorgestelde alternatief afgezien. In de Trajectnota/MER was daar wel nog sprake van. Reden voor de staatssecretaris om deze optie te verlaten is onder andere dat gebruikers van de uiterwaarden in de voorbije jaren forse investeringen hebben gepleegd in dit gebied. Insprekers maakten dan ook bezwaar tegen het afstaan van een deel van de gronden ten behoeve van weerdverlaging. Geen retentiegebieden benedenstrooms Aanvullende berekeningen hebben aangetoond dat bij een extreem hoge waterafvoer (die niet vaker voorkomt dan eens in de 1250 jaar) benedenstroomse effecten in het gebied van de bedijkte Maas uitblijven. Bij dergelijke extreme hoogwaters lopen de kaden, die straks een beschermingsniveau bieden van 1:250, bovenstrooms over en stromen sommige achterliggende gebieden vol. In zo n situatie ontstaan als het ware natuurlijke retentiegebieden. Overigens is de kans dat deze situatie zich voordoet erg klein. Het voorgestelde alternatief voorziet om die reden dan ook niet in benedenstroomse retentiegebieden. Ze zijn niet langer nodig. Daarmee is tegemoet gekomen aan de bezwaren die veel insprekers hebben geuit. Minder verruiming In het Voorkeursalternatief zijn aanzienlijk minder rivierverruimingsmaatregelen opgenomen dan in de Trajectnota/MER. Dit betekent dus ook dat aanzienlijk minder grond moet worden verwerkt en geborgen. Dit vermindert het aantal bergings- en verwerkingslocaties. Hiermee neemt de kans op hinder voor omwonenden af en komen veel bezwaren tegen mogelijke overlast te vervallen. Begrippenlijst In het Zandmaas/Maasrouteproject is het gebruik van technische termen niet altijd te vermijden. Hieronder de uitleg van enkele in deze uitgave voorkomende begrippen. PEILOPZET Zomerbedverruiming verlaagt niet alleen de waterstanden bij hoge, maar ook bij lagere afvoeren. In beide gevallen dalen ook de grondwaterstanden. Dit heeft, afhankelijk van het seizoen, verdroging van natuur en landbouwgronden tot gevolg. Om dit op te heffen wordt bij lagere afvoeren (in het voorjaar en de zomer) het waterpeil tussen twee stuwen kunstmatig verhoogd. Daarmee stijgt ook het grondwaterpeil. Peilopzet kan bij het benedenstroomse deel van een stuwpand PEILOPZET wateroppervlak Bestaande situatie: de Maas stroomt met een bepaald verhang. Verdroging Stuw Bodem echter tot vernatting van gronden (en daarmee tot schade aan gewassen) leiden. kleiner verhang Door de verdieping wordt het verhang kleiner. Geen verdroging Door peilopzet wordt het kleinere verhang gecompenseerd en wordt het verdrogend effect opgeheven. Peilopzet RETENTIE Het opvangen en tijdelijk vasthouden van rivierwater in een opvang- of overloopgebied bij extreem hoge waterstanden. Dit gebied is omzoomd door een dijk, waar het water alleen bij zeer grote waterafvoer overheen kan stromen. Het opvangen van zo n hoogwater-

5 5 Enkele brandende vragen 1 Leidt de kadeverhoging in Roermond, Venlo/ Tegelen en Gennep niet tot nadelige effecten in de tussenliggende gebieden? De verwachting is dat de verhoging van de kaden in Roermond, Venlo/Tegelen en Gennep tijdelijk zal leiden tot een zeer geringe waterstandsverhoging in de tussenliggende gebieden. Zodra het definitieve ontwerp van de kaden gereed is, kan worden berekend hoeveel centimeter dit is. Met de uitvoering van de rivierverruimende maatregelen wordt die waterstandsverhoging later overal opgeheven. Ook na de rivierverruiming worden op sommige plaatsen kaden aangelegd en/of verhoogd. Bij het ontwerp van deze kaden wordt uiteraard rekening gehouden met waterstandsverhogende effecten. Maaswerken contact op met grondeigenaren die als gevolg van de maatregelen uit het Voorkeursalternatief een aanzienlijk deel van hun grond verliezen. 2 3 Hoe zit het met de boeren langs de Maas? Wanneer is bekend hoeveel hectare grond het voorgestelde alternatief bij uitvoering gaat kosten? De staatssecretaris heeft zich uitgesproken voor een pakket maatregelen dat nu verder uitwerkt tot het Voorkeursalternatief. Dat Voorkeursalternatief detailleert in het Ontwerp-Tracébesluit en Ontwerp-Streekplan Zandmaas. Reeds vóór publicatie van (en inspraak op) dit Ontwerp-Tracébesluit en Ontwerp-Streekplan neemt De Hoe wordt de hoogwaterbescherming bereikt voor mensen die niet in Roermond, Venlo/ Tegelen en Gennep wonen? Uitgangspunt van het voorgestelde pakket maatregelen is dat het beoogde beschermingsniveau van 1:250 uiteindelijk overal wordt bereikt. Vanaf 2002 wordt daarvoor met de uitvoering van de plannen voor het Zandmaas/ Maasrouteproject gestart in Roermond, Venlo/ Tegelen en Gennep. De staatssecretaris geeft prioriteit aan kadeverhoging in deze stedelijke gebieden, omdat ze voor het merendeel van de bevolking (dat is procent) langs de Maas al in 2005 het beoogde beschermingsniveau van 1:250 wil bereiken. Dit betekent dat de andere gebieden pas later, namelijk vanaf 2006 aan de beurt zijn. Na de hoogwatergolven van 1993 en 1995 zijn echter ook in deze gebieden al kaden aangelegd. Die bieden bescherming tegen hoogwatergolven als die van 1993 en Welke maatregelen voor hoogwaterbescherming waar en wanneer worden voorgesteld, leest u in het uitgewerkte Voorkeursalternatief dat vanaf begin volgend jaar bij de wettelijke inzagepunten ter inzage ligt. piek heeft een waterstandsverlagend effect: het water blijft zolang opgeslagen tot de hoogwatergolf voorbij is en het overtollige water uit het retentiegebied kan worden geloosd. VB-VAARWEG 3,5 METER ALTERNATIEF Op dit moment is de Maasroute bevaarbaar voor éénbaksduwvaart met een diepte tot 3 meter. Het Vb-3,5 meter alternatief, waarvoor de staatssecretaris zich nu heeft uitgesproken, maakt de gehele Maasroute van Weurt aan de Waal via Heumen tot aan Ternaaien (Belgische grens) bevaarbaar voor tweebaksduwvaart tot 3,5 meter diepgang. STREEKPLAN ZANDMAAS LIMBURG Het Streekplan Zandmaas Limburg beschrijft op hoofdlijnen het gewenste gebruik van de ruimte in het noordelijk Maasdal (Roermond tot Mook) voor de komende tien jaar, met een doorkijk naar de verdere toekomst. Hierin komen bijvoorbeeld het gebruik van ruimte door landbouw, bebouwing en transport aan de orde.

6 6 Zandmaas/Maasroute Nieuws jaargang 4 najaar 2000 nr. 6 Hoe nu verder? Procedures & proces De staatssecretaris heeft haar standpunt ingenomen. werkt dit nu verder uit in overleg met provincies, waterschappen, gemeenten en belangenorganisaties (zie kader). De overleggen zijn bedoeld om informatie te verstrekken over het voorgestelde pakket maatregelen én om reacties daarop terug te horen. Deze reacties zijn informeel; de overleggen zijn geen inspraakbijeenkomsten. Zij kunnen wel aanleiding zijn om wensen en suggesties mee te nemen bij de inkleuring van het Voorkeursalternatief. Uiteraard wel voor zover dit past binnen de budgetten en projectdoelen. Net als bij de inspraak op de Trajectnota/ MER Zandmaas/Maasroute kunnen bewoners, belangenorganisaties en overheden begin 2001 inspreken op het Voorkeursalternatief dat nu wordt uitgewerkt. Het Voorkeursalternatief kent ook maatregelen die nieuw of sterk veranderd zijn ten opzichte van de Trajectnota/MER (denk aan de kadeverhogingen). Een aantal daarvan valt niet of niet langer onder de inspraakprocedure voor het Ontwerp-Tracébesluit (OTB). Die maatregelen zullen de inspraak voor het Ontwerp-Streekplan Zandmaas volgen. Insprekers merken daar overigens niets van. wil beide inspraakprocedures die van toepassing zijn op het Voorkeursalternatief via één loket laten lopen. Daarover volgt voorafgaand aan de inspraak nog nadere informatie. Samen met het Voorkeursalternatief gaat begin volgend jaar ook een aantal aanvullingen op de Trajectnota/MER de inspraak in. Bij publicatie van deze nota werden die al gemeld. Het gaat om de locatiekeuze en inrichting van bergings- en bewerkingslocaties en de inrichting van het gebied Lateraalkanaal West (ten westen van Roermond). Fasering Tracébesluit Inspraak en besluitvorming Fasering Streekplan Opstellen Ontwerp- Streekplan en vaststelling door Gedeputeerde Staten van Limburg Bekendmaking Ontwerp-Streekplan door Gedeputeerde Staten Voorlichting en Inspraak Aanpassen Ontwerp-Streekplan en vaststellen definitief Streekplan door Provinciale Staten van Limburg 8 weken * 5 maanden 4 maanden Begin 2001 inspraak op Voorkeursalternatief. * KOMENDE INSPRAAKMOGELIJKHEID VOOR BUR

7 7 Reactienota Vraag de samenvatting op Dit document behandelt alle inspraakreacties die van particulieren en overheden op de Trajectnota/MER zijn ontvangen. Alle reacties zijn voorzien van een antwoord namens de staatssecretaris. Dat is gevormd op basis van haar standpuntbepaling. De Reactienota ligt vanaf medio oktober bij alle wettelijke punten ter inzage (zie pagina 8). Van dit omvangrijke document is ook een samenvatting gemaakt. Hierin vindt u de belangrijkste en meest voorkomende thema s, voorzien van een toelichting en antwoord. Insprekers ontvangen deze samenvatting en het standpunt van de staatssecretaris medio oktober thuis. Deze twee documenten staan vanaf begin oktober ook op de internetsite van De Maaswerken: en liggen vanaf medio oktober eveneens ter inzage bij de wettelijke inzagepunten. Via het gratis Maaswerken-telefoonnummer zijn de samenvatting en het standpunt (gratis) opvraagbaar. Nota lezen en/of downloaden? Bezoek: stap voor stap vragen over Zandmaas/Maasroute? gratis bellen met op werkdagen van tot uur In gesprek GERS Bekendmaking Streekplan door Provinciale Staten Beroepsprocedures tegen concrete beleidsbeslissingen Voor de verdere uitwerking van het voorgestelde alternatief tot Voorkeursalternatief voert gesprekken met gemeenten, provincies, waterschappen (zie inzagepunten op pagina 8) en belangenorganisaties. U kunt bij deze gesprekspartners ook terecht met vragen over de maatregelen uit het Voorkeursalternatief. Dit zijn de belangenorganisaties waarmee praat: ANWB, Stichting Federatie van Oppervlakte Delfstofwinnende Industrieën (FODI), Hiswa Vereniging, Koninklijke Schippersvereniging Schuttevaer, Kamer van Koophandel voor Noord- en Midden-Limburg, Kamer van Koophandel voor Zuid-Limburg, Koninklijk Verbond Nederlandse Baksteenfabrikanten, Horeca Nederland, Limburgse Scheepvaart Vereniging, Industriebank LIOF, Limburgse Land en Tuinbouw Bond (LLTB), Logistiek Knooppunt Zuid-Limburg, Ministerie van Economische Zaken Regio Zuid, N.V. Duinwaterbedrijf Zuid-Holland, Nederlandse vereniging van keramische dakpannenfabrikanten, Nederlandse vereniging van regionale industriezand en grindproducenten, Nederlandse Vereniging Van Sportvissers regio Zuid (NVVS), Organisatie van Recreatie Ondernemers Nederland (RECRON), Samenwerkende Rijn- en Maaswaterleidingbedrijven, Vereniging van Rivierwaterbedrijven, Samenwerkingsverband Visstandsbeheer en sportvisserij Maas, Staatsbosbeheer, Stichting Brabants Landschap, Stichting Grind, Stichting Limburgs Landschap, Stichting Milieufederatie Brabant, Stichting Milieufederatie Limburg, Stichting Zand, Vereniging Natuurmonumenten, Vereniging van Nederlandse Zilverzandproducenten, Waterleidingmaatschappij Limburg, Waterleidingmaatschappij Oost- Brabant en Waterwinningbedrijf Brabants Biesbosch.

8 8 Zandmaas/Maasroute Nieuws jaargang 4 najaar 2000 nr. 6 Hier kunt u de Reactienota inzien GELDERLAND Kanaal van St. Andries 225 Hedel 's-hertogenbosch Dommel Gefaseerde uitvoering Uit te werken Reactienota en samenvatting liggen vanaf medio oktober ter inzage bij: Provinciehuizen van Limburg, Noord-Brabant en Gelderland Rijkswaterstaat Directie Limburg Ministerie van Verkeer en Waterstaat Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Waterschap Roer en Overmaas, Waterschap De Maaskant, Waterschap Peel en Maasvallei, Zuiveringschap Rivierenland, Zuiveringschap Limburg, Polderdistrict Groot Maas en Waal Gemeentehuizen van Arcen en Velden, Beesel, Belfeld, Bergen, Beuningen, Born, Boxmeer, Horst, Cuijk, Echt, Eijsden, Gennep, Grave, Grubbenvorst, Haelen, Heel, s-hertogenbosch, Heumen, Kessel, Lith, Maasbracht, Maasbree, Maasdriel, Maastricht, Meerlo-Wanssum, Meerssen, Mook en Middelaar, Nijmegen, Oss, Ravenstein, Roermond, Roggel en Neer, Stein, Susteren, Swalmen, Tegelen, Thorn, Venlo, West Maas en Waal, Wijchen. Alle instanties in blauw hebben een infopunt. De bezoekadressen van genoemde provinciehuizen, waterschappen, Rijkswaterstaat en ministeries kunt u opvragen via het gratis telefoonnummer van : De samenvatting van de Reactienota is ook te lezen op internet: Infopunten In 35 gemeentehuizen, in het Provinciehuis van Limburg, bij Rijkswaterstaat Directie Limburg, in het infocentrum Sluis Lith en in de bibliotheek van Born zijn infopunten ingericht, waar de plannen en actuele informatie over het Zandmaas/Maasrouteproject op heldere wijze worden gepresenteerd. U kunt er niet alleen de Reactienota en bijbehorende samenvatting op schrift inzien, maar bijvoorbeeld ook de Trajectnota/MER en Visie Maasdal. Een aantal documenten - inclusief beeldmateriaal - kunt u bovendien op trefwoorden doornemen via een makkelijk te bedienen beeldscherm. Heeft u toch nog vragen, dan kunt u bellen via het gratis telefoonnummer: (op werkdagen van tot uur). De uitvoering van het voorgestelde pakket maatregelen verloopt in fases. In fase I (vanaf 2002 tot 2005) start de kadeverhoging bij de bevolkingscentra Roermond, Venlo/Tegelen en Gennep. Ook de bocht bij Steijl wordt in deze fase verruimd. Verder vindt direct bij de start van de uitvoering de inrichting van Lateraalkanaal West als retentiegebied plaats voor wat betreft het eerste gedeelte: aanpassing van de omringende kaden, kanaaldijk en de bijbehorende in- en uitlaatwerken. Ook de voorbereiding voor de rivierverruiming (dit is het inrichten van de locaties waar de vrijgekomen grond kan worden verwerkt en geborgen) vindt in fase I plaats. In fase II (van 2006 tot 2012) gaan de rivierverruimende maatregelen de uitvoering in, evenals de maatregelen die bijdragen aan natuurontwikkeling. Tegelijk worden mitigerende maatregelen zoals peilopzet gerealiseerd. Ook de maatregelen voor de Maasroute zijn voor deze fase gepland. Die worden uitgevoerd van noord (start) naar zuid. In de laatste fase (tussen 2010 en 2015) worden de maatregelen voor hoogwaterbescherming uitgevoerd op de locaties die geen voorrangsgebieden zijn. Verder staan de resterende Maasroute-ingrepen op de rol. vragen over Zandmaas/Maasroute? gratis bellen met op werkdagen van tot uur

9 9 SL Weurt Verhogen bruggen over sluis Weurt SL+ST Lith 180 SL+ST Grave Nijmegen SL Heumen 165 Gennep I Zomerbedverdieping km aansluiting bij project Keent Bouwen keersluis Heumen I Peilopzet stuwpand Grave 50 cm I Zomerbedverdieping km II Hoogwatergeul Mook + natuurontwikkeling 40 ha II Retentie Lob van Gennep Cuijk I Aanpassing kaden Gennep II Aanpassing brug Oeffelt - Gennep Retentie stroomgebied Dommel en Aa Aa maatregelen NOORD-BRABANT 150 SL+ST Sambeek II Nevengeul Sambeek oost 30 ha Verdiepen en verbreden oude sluis Sambeek I Peilopzet stuwpand Sambeek 25 cm II Zomerbedverdieping km I Compensatie vernatting Heukelomse Beek + natuurontwikkeling 170 ha II Hoogwatergeul Vierlingsbeek + natuurontwikkeling 15 ha II Hoogwatergeul Maashees + natuurontwikkeling 45 ha I Hoogwatergeul Well - Aijen + natuurontwikkeling 130 ha II Hoogwatergeul Wanssum + natuurontwikkeling 45 ha I Hoogwatergeul Ooijen + natuurontwikkeling 65 ha Legenda SL Sluizencomplex 120 II Weerdverlagingen (in relatie tot kadenaanpassing) I Proefprojecten eroderende oevers ST Stuw Maatregelen Bescherming Maatregelen Natuur Maatregelen Verbetering Scheepvaartroute I Pakket I, maatregelen waarvoor financiële dekking aanwezig is II Pakket II, maatregelen waarvoor financiële dekking gezocht wordt Venlo I Hoogwatergeul Lomm + natuurontwikkeling 95 ha I Zomerbedverdieping km I Aanpassing kaden Venlo SL+ST Belfeld 100 Verruimen bocht Steijl II Nevengeul Belfeld West 20 ha Verdiepen en verbreden oude sluis Belfeld I Zomerbedverbreding km Overige maatregelen (niet opgenomen in kaart) I Aanpassing kaden overige gemeenten I Maatregelen uit Compensatieplan natuur en recreatie II Uitplaatsen glastuinbouw winterbed I Compenserende en mitigerende maatregelen I Natuurontwikkeling 140 ha Oeverstroken 0-25 meter: I Lith - Grave I Grave - Sambeek I Sambeek zomerbed verdieping km II Sambeek - Belfeld overige oeverstroken II Belfeld - Roermond BELGIE SL Linne SL Heel SL Born 34 Echt 70 Susteren ST Linne Linne SL Maasbracht SL+ST Roermond Roermond DUITSLAND II Hoogwatergeul Stadsweide 10 ha I Retentiegebied Lateraalkanaal West (fase 1) II Retentiegebied Lateraalkanaal West (fase 2) + natuurontwikkeling 500 ha I Aanpassing kaden Roermond e Bouwen 3 sluiskolk Heel Peilopzet stuwpand Linne 15 cm Verlengen sluiskolk Maasbracht Peilopzet kanaalpand Maasbracht 25 cm Verlengen sluiskolk Born Peilopzet kanaalpand Born 10 cm Verbreden Julianakanaal oostzijde Natuurlijke oevers tot 100 meter: II Lith - Grave II Grave - Sambeek II Sambeek - Belfeld II Belfeld - Roermond Stein Geleen Verruimen Julianakanaal bocht Elsloo Verbreden Julianakanaal westzijde 20 5 ST Borgharen 15 SL Limmel Vervangen sluis Limmel door keersluis 10 5 Maastricht SL Ternaaien Eijsden

10 10 Zandmaas/Maasroute Nieuws jaargang 4 najaar 2000 nr. 6 Na deze werkzaamheden loopt de uitvoering van proefproject Swalmen-Beesel dan (waarschijnlijk tegen mei 2001) ten einde. Werk in uitvoering Om ervaring op te doen met verschillende aspecten van de uitvoering van het Zandmaas/ Maasrouteproject worden nu al proefprojecten uitgevoerd. Zo bouwt kennis en vaardigheid op rond zaken als vergunningaanvragen, grondaankoop, het verleggen van kabels en leidingen, archeologisch onderzoek, de omgang met explosieven, rivierverruiming en de verkoop van delfstoffen. Elk proefproject heeft zijn eigen leerdoelen, en minstens zo belangrijk: draagt plaatselijk al bij aan hoogwaterbescherming. Zo ook in het gebied van proefproject Gennep-Grave, dat in 1996 is uitgevoerd. Het in kaart brengen van de effecten daarvan liep vorig jaar ten einde. Proefproject Swalmen- Beesel is nog in uitvoering. Proefproject Swalmen-Beesel ging medio vorig jaar van start. Over een traject van circa 4,5 kilometer werd daarvoor eerst de deklaag en oeverbegroeiing verwijderd en klei afgegraven. Daarna haalde de aannemer van het project, Dredging International, groot materieel van stal voor het verbreden van het zomerbed aan de oostelijke oever met circa 30 meter. Bij die werkzaamheden, die nog tot voorjaar 2001 zullen duren, komen grind ( kuub) en zand ( kuub) vrij. De delfstoffen worden direct op het water gescheiden en per schip afgevoerd, waarmee de hinder en geluidsoverlast voor omwonenden beperkt blijft. Bij het voorbereidend werk op proefproject Swalmen-Beesel bleek de liefst kuub afgegraven klei van uitstekende kwaliteit: de keramische industrie was er zeer tevreden mee. Bij het verbreden komt ook grond vrij die niet kan worden verkocht. Deze wordt deels gebruikt voor het minder diep maken van het natuurgebied Rijkelse Bemden. Ook wordt bij dit proefproject ervaring opgedaan met het bergen van grond in kleischermen. Eventuele gevolgen hiervan voor het milieu worden nauwlettend gevolgd. Proefproject Gennep-Grave is in 1996 uitgevoerd. Binnen dit project werd vooral ervaring opgedaan met het verdiepen van de rivier. Dat gebeurde over een afstand van 20 kilometer. Sinds de start in april 1996 is de invloed van verdieping op het waterpeil nauwlettend gevolgd. De gewenste verlaging werd inderdaad bereikt: bij Gennep is de grootste daling gemeten (56 cm bij een afvoer van kuub water per seconde). Hoe sneller het water door de rivier stroomt, hoe meer slib en zand het water meeneemt. Op de plekken waar de stroomsnelheid lager wordt, kan dat materiaal makkelijk zinken of aan de oever worden afgezet. Dit kan afbreuk doen aan het resultaat van rivierverdiepingen of -verbredingen. Bij proefproject Gennep- Grave is dit niet het geval: de aangebrachte verruimingen van de rivier zijn grotendeels in stand gebleven. Wel is de dwarsdoorsnede enigszins gewijzigd. De reden daarvoor is dat het water de niet-zichtbare oevers (de randen van de afgravingen die zich onder de waterspiegel bevinden) een beetje heeft afgekalfd. Een andere belangrijke vaststelling is dat de verdieping geen ongewenste effecten blijkt te hebben op flora en fauna. Tijdens en na de uitvoering van proefproject Gennep-Grave heeft een groot aantal metingen van uiteenlopende aard uitgevoerd (monitoring). Op basis van deze uitkomsten mag worden geconcludeerd dat het ontwerp voor proefproject Gennep- Grave een geschikt ontwerp is geweest en als voorbeeld kan dienen bij het schrijven van bestekken voor de uitvoering op grotere schaal. Proefproject Swalmen-Beesel. Delfstoffen worden op het water gescheiden en per schip afgevoerd. Voor omwonenden betekent dat minder overlast.

11 11 Uitvoering Grensmaas nadert Voor de uitvoering van het Grensmaasproject (Maastricht-Roosteren) voert De Maaswerken momenteel onderhandelingen met het Consortium Grensmaas B.V. Dit consortium bestaat uit een aantal zand- en grindproducenten, aannemers en Vereniging Natuurmonumenten. Naar verwachting zal in november dit jaar een uitvoeringsovereenkomst met worden gesloten. Intentie is de projectdoelen, hoogwaterbescherming (van 1:250 per jaar achter de kaden) en natuurontwikkeling (ruim ha) met de opbrengsten van grindwinning (minimaal 35 miljoen ton) via een publiek-private samenwerking te realiseren. Vooruitlopend op de totale uitvoering van het Grensmaasproject, start volgend jaar in Meers een proefproject. bied dat zich daarna bij Meers aan de Maas ontwikkelt, zal worden beheerd door Natuurmonumenten. De kosten van het proefproject Meers worden volledig gedekt door de opbrengsten van de grondwinning (budget-neutraal; er hoeft geen geld bij). De uitvoering vindt plaats via Abonnee? Bent u nog geen abonnee van Zandmaas/Maasroute Nieuws, maar wilt u deze nieuwsbrief wel gratis ontvangen? Vul dan deze bon in en stuur hem in een envelop zonder postzegel naar:, Afdeling Communicatie, Antwoordnummer 1127, 6200 VB Maastricht Organisatie*: Naam: Functie*: Adres: Postcode en plaats: Telefoon/fax/ Gewenst aantal exemplaren van Zandmaas/Maasroute Nieuws: *Invullen indien van toepassing Voorbereidende werkzaamheden bij proefproject Meers, dat model staat voor het hele Grensmaasproject. Het proefproject omvat de verbreding van de Maas over een lengte van ongeveer 2 kilometer. Daarnaast wordt de Julianaplas tot het niveau van de weerdverlaging ondieper gemaakt om een natuurontwikkeling te realiseren. De af te graven grond zal worden opgeslagen in een kleischerm, dat door Exploitatiemaatschappij L Ortye Stein BV, de vergunninghoudende uitvoerder, volledig wordt afgewerkt op maaiveldniveau. Het 45 ha grote natuurgeeen publiek-private samenwerking, en staat daarmee model voor de uitvoering van het totale Grensmaasproject. ZM 6

12 12 Zandmaas/Maasroute Nieuws jaargang 4 najaar 2000 nr. 6 Publicaties Onderstaande uitgaven zijn, zolang de voorraad strekt, verkrijgbaar via het gratis nummer (Maaswerk). Voor enkele uitgaven wordt een vergoeding gevraagd. De bedragen staan zowel vermeld in guldens als in euro s. Tot 1 januari 2002 kunt u alleen betalen in guldens. Bij ontvangst van uw bestelling krijgt u een nota. ALGEMEEN, eerste kennismaking, brochure januari 1998 Poster, januari 1998 fl. 10,- ( 5) GRENSMAAS Rapporten, notities Ontwerp-Streekplan Grensmaas, mei 1998 fl. 25,- ( 11) Milieueffectrapport Grensmaas, mei 1998 Samenvatting MER Grensmaas fl. 5,- ( 2) Hoofdrapporten A en B fl. 25,- ( 11) Folders, brochures, nieuwsbrieven Grensmaas Nieuws nr. 6 (mei 1998) en nr. 7 (april 1999) Overig Videofilm Met de stroom mee, mei 1998 fl. 12,50 ( 6) Videofilm Groen voor grind, 1994 fl.12,50 ( 6) ZANDMAAS/MAASROUTE Trajectnota/MER Zandmaas/Maasroute Samenvatting Hoofdnota fl. 25,- ( 11) Achtergronddocumenten fl. 20,- per stuk ( 9) Bescherming tegen hoogwater Natuur Scheepvaart Grond Huidige situatie en autonome ontwikkelingen Basisalternatieven deel 1: rivierverruiming Basisalternatieven deel 2: scheepvaart Combinatie-alternatief Meest Milieuvriendelijk Alternatief Beleid en besluiten Methodieken Kaarten Visie Maasdal fl. 20,- ( 9) Volledige cassette Trajectnota/MER en Visie Maasdal fl. 150,- ( 70) Samenvatting aanvullende berekeningen fl. 25,- ( 11) Reactienota fl. 75,- ( 34) Samenvatting Reactienota Folders, brochures, nieuwsbrieven Zandmaas/Maasroute Nieuws nr. 2 (februari 1998), nr. 3 (augustus 1998), nr. 4 (januari 1999) en nr. 5 (juli 1999) Themafolders over hoogwater- en nevengeulen, natuurlijke en natuurvriendelijke oevers, particuliere initiatieven, peilopzet - verdroging en vernatting, Streekplan Zandmaas Limburg. Overig Videofilm De Maas in balans, januari 1999 fl. 12,50 ( 11) De Maasprojecten op een rij Projectorganisatie is een samenwerkingsverband van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij en de provincie Limburg. verzorgt de planvorming en voorbereiding van de uitvoering van de deelprojecten Zandmaas/ Maasroute en Grensmaas. Zandmaas/Maasroute Doelstellingen: hoogwaterbescherming 1:250 per jaar achter de kaden (Zandmaas), verbetering van de vaarweg (Maasroute) en beperkte natuurontwikkeling. Plangebied: de Zandmaas van Linne tot Hedel (148 km) en de Maasroute van Maastricht tot Nijmegen/Hedel inclusief de kanalen (222 km). vragen over Zandmaas/Maasroute? gratis bellen met Den Bosch Grensmaas Doelstellingen: hoogwaterbescherming 1:250 per jaar achter de kaden, natuurontwikkeling (minimaal 1000 ha) en grindwinning (35 miljoen ton). Plangebied: de Grensmaas van Maastricht tot Roosteren (45 km). Proefproject Gennep-Grave Verdieping zomerbed over een lengte van 20 km; uitgevoerd in Proefproject Swalmen-Beesel Verbreding zomerbed over een lengte van 4,5 km; uitvoering mei mei op werkdagen van tot uur Grensmaas proefproject Meers Zandmaas Roermond Maastricht Nijmegen proefproject Gennep-Grave Venlo Maasroute proefproject Swalmen-Beesel Proefproject Meers Grindwinning en rivierverbreding door weerdverlaging; uitvoering zomer Daarna zal deze locatie worden ingericht als natuurgebied. Colofon Zandmaas/Maasroute Nieuws is een uitgave van projectorganisatie, een samenwerkingsverband van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de provincie Limburg en het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Fotografie en illustraties: Jan van de Kam, Van Sloun en Ramaekers, Total Design Maastricht, Frits Widdershoven, Twan Wiermans en Peter Wijnands Redactie-adres: Postbus 1593, 6201 BN Maastricht Telefoon: (Maaswerk) gratis info@maaswerken.nl internet: