Vakdidactiek. Lescyclus ontwerpen. Hoofdfase FHK, leerjaar 2, 4dt2. Docent : Judith Boessen

Transcriptie

1 Vakdidactiek Lescyclus ontwerpen Hoofdfase FHK, leerjaar 2, 4dt2 Docent : Judith Boessen Inge Timan, Suzanne van Overbeek, Nathalie Jurhill, Rita de Bresser en Peter Lubbers November 2012

2 Inhoudsopgave Bronnen, aantekeningen, brainstormen, e.d Lesbrieven voor de docent 1 t/m 4 + extra opdrachten Lesbrieven voor de leerling 1 t/m 4 + extra opdrachten Reflectie verslagen Overzicht van Prezi s Inge en Natalie

3 Bronnen, aantekeningen, brainstormen, e.d Eerst 8 lessen vakdidactiek, daarna Stage; 26 sept: géén les Aantekeningen Les 1, door Peter Lubbers Voorbereiden + Uitvoeren Voorbereiden Doelen : kennis, vaardigdheden, attitude Taken : ( wie +hoe?) Plannen ( tijd) met name bij een praktijkvak! Uitvoeren Voorkennis / Informatie / Instructie / Begeleiden / Afsluiten Einde van de les sluiten we af met een casus : Brainstormen over the American Dream We gaan een les ontwikkelen voor HAVO 4, CKV, 28 leerlingen, 4x2 lesuren ( blokuren) Brainstorm sessie per groep; Kreten van ons waren : Big,bigger / Reclame / choise of freedom / Vrijheid / Vrijheidsbeeld / Iconen the Rich / Andy Warhole / Hero / Suburbs / Materialistisch / all men are equal / lifestyle / macht van de producent / ideaal plaatje / homogeniteit van een cultuur Aantekeningen Les 2, door Peter Lubbers Bekijk de site voor meer info.: We hebben een filmpje bekeken van leraar24.nl van een klas met Bas Postma ( VMBO-kaderklas) én het vak CKV, docu : our dairly bread Een term genoemd door Bas Postma is constructivistisch American Dream Didactisch handelen ( onderwijsproces) Pedagogisch handelen Leerdoelen ( als leraar, maar ook voor leerlingen) Materialen, technieken Structuur (werkvolgorde) Organisatie + klasmanagement (practische zaken, organisatie binnenschools) Brainstormgroepje : Natalie, Peter, Suzanne, Rita en Inge Portal : Formulier ( model voorbereiding hoofdfase) (of.nl??) Wo 3-10 Les 4, door Peter Lubbers Tijdens deze les gaan per tweetal een voorwerp bekijken en bevragen. Na het beantwoorden van diverse vragen over dit voorwerp, presenteren onze bevindingen. Tussen de vragen zit ook een befremdungsfrage. Dit is een vraag die geheel NIET over het onderwerp gaat, met als doel te

4 katalyseren. Je weerstand wordt lager, Andere prcessen komen op gang, én meer ruimte kan komen voor creatieve gedachten! De vraag was : Ben je weleens knetter verliefd geweest?..! Culturele en kunstzinnige vorming (afgekort tot CKV, soms Cultureel Kunstzinnige Vorming genoemd) is een vak dat op Nederlandse middelbare scholen wordt gegeven sinds de invoering van de tweede fase. Het werd vanaf het schooljaar 1999 / 2000 ingevoerd in de bovenbouw van havo en vwo. Per 1 augustus 2003 is het vak ook ingevoerd op het vmbo. Het vak is een kennismaking met allerlei kunstvormen en is bedoeld om de jeugd bekend te maken met Kunst. Diverse kunstinstellingen proberen hier op in te spelen. Zo heeft het Filmmuseum de 'CKV tip van de maand' ingevoerd en zijn veel musea goedkoper of gratis toegankelijk voor ckv-leerlingen. Dit gebeurt door middel van een CKV-pas (wat een speciale CJP-pas is). Daarnaast krijgen leerlingen bonnen die een bedrag waard zijn van 2,00 tot 3,70. Sommige scholen houden (een gedeelte van) de bonnen in eigen zak, om zo algemene CKV-bezoeken te financieren. Met de komst van de vernieuwde tweede fase in het schooljaar 2007/2008 is CKV gewijzigd. CKV bestond voor de nieuwe tweede fase uit drie delen: 1. CKV-1 was een verplicht (algemeen) vak voor alle leerlingen, waarbij aan het gymnasium de klassieke variant KCV (Klassieke Culturele Vorming) gevolgd kan worden. 2. CKV-2 was een theoretisch vak, waarbij allerlei kunstdisciplines bestudeerd worden, zoals beeldende kunst, dans, muziek, toneel en film en kunstgeschiedenis 3. CKV-3 was een praktisch vak, hierbij staat expressie centraal. Vaak wordt hierbij getekend/geschilderd of gemusiceerd. Enkele vormen: Beeldend / Tekenen / Muziek / Textiel / Drama De vakken CKV-2 en CKV-3 waren verplichte vakken in het profiel Cultuur & Maatschappij en konden op sommige scholen in het vrije deel bij een ander profiel worden gekozen. In de vernieuwde tweede fase: 1. In de vernieuwde tweede fase heet het vroegere CKV-1 nu enkel CKV, en is ook nu voor iedereen verplicht. Voor gymnasiumleerlingen is nog steeds de klassieke variant KCV verplicht in plaats van CKV. 2. In alle profielen bestaat de mogelijkheid om 'Kunst' te kiezen. De leerling krijgt dan het theorievak 'Kunst Algemeen' (vergelijkbaar met CKV-2, er zijn wel verschillen) en een specifiek praktisch vak (vergelijkbaar met CKV-3). Dit is echter niet op alle scholen mogelijk. Aantekeningen vakdidactiek d.d. 17 oktober 2012 door Rita de Bresser Differentiatie op niveau: a) divergente differentiatie (bijv. splits groepen op basis van leeftijd en intelligentie v.n. bij rekenen en taal. In het V.O. zijn dat bijv. bijklassen) b) convergente differentiatie ( één leerdoel voor alle leerlingen)

5 Een nadeel van divergente differentiatie is het Matheus effect "zoekt en gij zult vinden". Sterke kinderen in een groep sterken elkaar op en bevragen elkaar etc. Maar bij zwakke kinderen in een groep gebeurd dit niet. Het werkt juist andersom. 1e manier Matig 17 leerl. Zwak 4/5 leerl. Sterk 3/4 ll Zelfstandig werken Verlengde instructie Zelfstandig werken * Zelfstandig werken Halverwege de les klaar Allen hebben het lesdoel behaald - instructie 10 min - verl. instructie 5 min. - begeleiding 5 min. - extra lesbrief 10 min. * begeleidende inoefening (stap voor stap; ik doe het voor en jij doet het na) 2e manier Pre-teaching; instructie naar voren schuiven, door de instructie in eerder stadium als huiswerk mee naar huis te geven aan de zwakkere kinderen. Of via ambulant begeleider (komt niet vaak voor!). De extra lesbrief ( verrijkingsstof) voor de sterke leerlingen in de opdracht American Dream (lessencyclus) meenemen. Meervoudige intelligentie Intelligentie wordt getest op: a) psychomotorische mogelijkheden (hinkelen, lopen, springen etc.). Wanneer een kind dat niet kan, dan is hij/zij niet schoolrijp. b) Citotoets: - verbaal/linguïstisch (taal) - logisch/matematisch (rekenen) Tijdens de les wordt een filmpje van Howard Gardnen getoond. Het gaat om een ander concept. Een concept waarbij aangesloten wordt op het talent van kinderen. Dat vraagt om een totaal andere organisatie etc. binnen het onderwijs. Broadcoastingmodel Industriële maatschappij omslag naar kenniseconomie (bedenken en verhandelen van concepten) 21st century skills: nu opleiden voor beroepen in de toekomst

6 Opdracht vakdidactiek 2 e studiejaar ABV Ontwerp een lessencyclus over The American Dream Door: Inge Timan, 4DT2. Schooljaar Bronnenonderzoek Wat wordt verstaan onder The American Dream? De American Dream is het Amerikaanse ideaal van vrijheid en gelijkheid van alle mensen. Deze vrijheid strekt in zodanige mate dat een armlastige persoon in staat is multimiljonair te worden en dat de geringste qua afkomst president kan worden. De American Dream is het ideaal waarin een ieder die bereid is hard te werken, altijd de top kan bereiken. Het verhaal van de krantenjongen die eindigt als directeur van een grote krant is illustratief voor de American Dream. Het maakt hierbij niet uit of men al dan niet van adel is, of "oud geld" in de familie heeft. Ontstaan van dit gedachtegoed In de 17 e eeuw toen de eerste migranten naar Amerika, het ontgonnen land van de onbegrensde mogelijkheden, vertrokken om daar hun geluk te beproeven. Beroemde toespraak, de Gettysburg Address, door president Abraham Lincoln (1863) (verwoording van The American Dream) Zevenentachtig jaar geleden brachten onze vaders op dit continent een nieuwe natie voort, ontstaan in vrijheid en toegewijd aan het beginsel dat alle mensen als gelijken zijn geschapen. Nu zijn we verwikkeld in een grote burgeroorlog, die beproeft of deze natie, of elke natie zo ontstaan en toegewijd, lang stand kan houden. We zijn bijeen op een groot slagveld van die oorlog. We zijn gekomen om een deel van dat veld toe te wijden als laatste rustplaats voor hen die hier hun levens gaven opdat deze natie mocht leven. Het is al met al gepast en juist dat we dit doen. Maar in ruimere zin kunnen wij deze grond niet toewijden, wij haar niet zegenen, wij haar niet heiligen. De dappere mannen, overlevenden en gesneuvelden, die hier streden hebben haar gezegend ver boven onze armzalige macht daaraan toe of af te doen. De wereld zal amper opmerken, noch lang onthouden, wat wij hier zeggen, maar ze kan nooit vergeten wat zij hier deden. Het is aan ons, die leven, om ons toe te wijden aan het onvoltooide werk dat zij die hier vochten al zo nobel vooruit hebben gebracht. Het is dan aan ons om ons hier toe te wijden aan de grote taak die voor ons overblijft: dat uit deze geëerde doden we een versterkte passie kunnen putten voor het doel waarvoor zij de laatste volle dosis toewijding gaven; dat we hier plechtig vastleggen dat deze doden niet vergeefs zullen zijn gestorven; dat in deze natie, onder God, een nieuwe vrijheid zal opleven; en dat bestuur van het volk, door het volk, voor het volk, niet van de aarde zal verdwijnen. Relevantie voor ons Het gedachtegoed van de American Dream heeft een stempel gedrukt op de ontwikkeling van de Amerikaanse cultuur en indirect ook die van ons, gezien de positie van Amerika als wereldmacht met als gevolg vele zichtbare invloeden wereldwijd. Amerikaans symbool voor de vrijheid Het vrijheidsbeeld of statue of Liberty. Voor de miljoenen immigranten die over de oceaan toekwamen in de Verenigde Staten was dit monument letterlijk het eerst wat ze te zien kregen van het beloofde land.

7 Belangrijke ontwikkelingen - Toename van de welvaart tussen 1950 en 1970 waardoor de algehele levensstandaard omhoog gaat. Tevens: opkomst van de media, die reclame maken voor een manier van leven gebaseerd op comfort en amusement. (Coca-cola, jeans, koelkasten, auto s, drive- - in-bioscoop). Ontstaan van de consumptiemaatschappij. - Leefsituatie van mensen: in prefab woningen in voorsteden (de vroegere Vinex wijken?) - Het beeld van die tijd is er een van luxe artikelen. In werkelijkheid is de maatschappij zeer conservatief met duidelijke regels en rolpatronen voor mannen en vrouwen. - Ideaalbeeld van het gelukkige gezin (komt ook veelvuldig terug in reclames). Invloed hiervan op het leven van jongeren Jongeren worden mondiger en onafhankelijker ten opzichte van hun ouders. Ze hebben meer financiële middelen en kunnen luxe en image building artikelen kopen zoals kleding, scooters, etc. Er ontstaan ook tegenbewegingen die zich verzetten tegen de consumptiemaatschappij en de burgerlijke moraal, zoals; de nozems, existentialisten en de hippies. Bron: (over massacultuur) Interessant video en beeldmateriaal - De met een Oscar bekroonde documentaire American Dream uit 1990 van regisseurs Barbara Kopple en Arthur Cohn: - De film Trouble in Tahiti uit 2001 van Tom Cairn (remake van de musical van Leonard Bernstein uit 1952.) Fragment op Youtube: - Foto s en advertenties uit de fifties: (Pop art in Europa t/m ) - (No more Westerns festival, oktober 2012) - Andy Warhol en the silver factory (Youtube) - Photoshop tutorial om een pop-art werk te maken van een foto: - Jeff Koons and Pink Panther (Youtube) - Roy Lichtenstein: - Morgan Spurlock: The greatest movie ever sold. Kunststromingen en bijbehorende kunstenaars - Abstractie : opkomst van abstract expressionisme. New York als kunstencentrum van de wereld. Action painting: Pollock en coulour-field painting: Rothko en Newmann. Optical art en minimal art: Riley en Stella. Kunst wijkt af van het figuratieve en er onstaat een behoefte aan vrijere expressie. Ook zonder van tevoren bepaalde betekenis. - Pop art: een reactie op het opdringerige karakter van de consumptiemaatschappij. Ook de veelheid van beelden in de media. (Collages van massaconsumptieartikelen, kunst als commercie) Kunstenaars: Hamilton, Andy Warhol, Lichtenstein, Oldenburg (assemblages) - Hyperrealisme: Het uitvergroten van de werkelijkheid, gedetailleerder dan deze in werkelijkheid is. De hyperrealisten willen demonstreren dat de zonnige welvaartsmaatschappij schijn is. Hierachter schuilt een wereld van leegte en eenzaamheid. Kunstenaars: Close, Hanson, Estes. - Image makers/ Jeff Koons: banaliteit als thema. Hij sluit met zijn werk aan bij de platte beeldcultuur van reclame en televisie. Wij leven in een spektakelmaatschappij. - Performance art.

8 Beeldmateriaal Andy Warhol Roy Lichtenstein Jackson Pollock

9 Richard Hamilton Claes Oldenburg, in Eindhoven en Rotterdam! Claes Oldenburg

10 Voorbereidingsmodel lessencyclus The American Dream 1. Doelstellingen Wat wil ik dat er geleerd is na afloop van deze lessen? - Leerlingen maken kennis met het gedachtengoed van de American Dream. - Zij vormen zich een beeld over dit fenomeen; ideaalbeeld en de keerzijde ervan. (uitgedaagd worden om meerdere kanten te bekijken) (mindmap/ bronnenboekje maken) - Zij vormen een eigen mening door uitwisseling met klasgenoten en door samenwerkingsmomenten tijdens de opdrachten. - Door middel van een beeldende opdracht doen zij hier een uitspraak over. - Een introductie m.b.t. een aantal kunststromingen die voort zijn gekomen of een antwoord bieden op de realiteit van de American Dream. - Kennis maken met een aantal technieken, zoals; (digitale) collage, reproduceren d.m.v. afdrukken een assemblage maken? die aansluiten bij deze kunststromingen. - Er wordt een koppeling gemaakt naar actuele kunst en tentoonstellingen, zoals; het Impakt festival (thema verschuiving van de wereldmacht van het Westen naar het Oosten) en de tentoonstelling Pop art in Europa in het Valkhof museum in Nijmegen.) Hierdoor gaan leerlingen zien dat dit gedachtegoed ons leven nu nog beïnvloedt. - Aansluiting vinden met de leefwereld van de doelgroep: In hoeverre wordt jouw leven beïnvloed door dit gedachtegoed uit Amerika? Invloeden vanuit Amerika: popcultuur, fastfood, reclame, ideaalbeeld van luxe, etc. - Een persoonlijke aansluiting vinden: Wat is jouw ultieme (American) droom? Evaluatie Hoe controleer je wat er geleerd is van deze les/ lessen? Belangrijk lijkt het mij om voldoende terugkoppeling en/ of reflectiemomenten in te plannen (ieder einde van de les en aan het einde van de lessencyclus) en ook om een goed beeld te krijgen van de beginsituatie. Wat weten de leerlingen al? Eventueel de leerlingen een schrift of bronnenboekje laten aanleggen waarin zij materiaal verzamelen wat bij het thema past. (vrije school: periodeschrift). 2. Inhoud Waar gaat mijn les over? Welke onderwerpen komen aan bod? De lessen gaan over het gedachtegoed van de American Dream, de ideaalzijde en de keerzijde ervan. (Een introductie) Er wordt een link gelegd met het ontstaan van diverse kunststromingen als reactie op het ontstaan van de consumptiemaatschappij, een van de gevolgen van de American Dream. Daarnaast wordt er aangesloten bij een stuk actualiteit: In hoeverre ondervindt jij zelf als leerling nog effect van dit fenomeen en wat betekent dit voor jou persoonlijk? Welke droom heb je zelf voor jouw eigen leven? (jouw American Dream, wanneer ben je volgens jou succesvol?) 3. Beginsituatie en didactiek (werkvorm) Een klas 4 Havo studenten, 4 x 2 lesuren (= 100 min?) Beginsituatie: er wordt verondersteld dat het thema al geïntroduceerd is tijdens een geschiedenis of maatschappijleer les. Werkvormen: afwisselend klassikaal (instructies, terugkoppeling), groepsgewijs en individueel. 4. Leerproces van de leerling Op welke manier maakt de leerling zich de leerstof eigen? Auditief, visueel (beeld- en videomateriaal), door luisteren, door actief aan de slag te gaan: informatie opzoeken, spreken over het onderwerp met leeftijdsgenoten, beeldend werk maken naar aanleiding van dit thema. Hierdoor vindt ook verwerking van het geleerde plaats. Reflectie met klasgenoten en leraar.

11 Randvoorwaarden voor een goede les (ideeën hierover) - Veiligheid in de klas (uitleg omtrent gereedschappen en materialen) - Duidelijke afspraken omtrent omgang met elkaar in de klas (luisteren wanneer de docent of een medeleerling aan het woord is), vinger opsteken wanneer je iets wilt vragen of wilt pakken. Dingen gebeuren in overleg. - Heldere instructies - Rekening houdend met de spanningsboog van de doelgroep - Voldoende afwisseling in passief en actief in de les zijn. Interactie tijdens de les. - Afwisseling in aangeboden werkvormen, aansluitend bij verschillende manieren van leren; auditief, visueel, schrijven, lezen, erover spreken. - Tijdplanning en structuur van de les: vertellen waar de les over gaat en hoe de opbouw van de les(sen) zal zijn. - Relevantie: Het moet voor de leerlingen helder worden wat de meerwaarde is om deze lesstof te kennen, actueel, aansluiting bij belevingswereld. Voldoende uitdaging bieden, tevens goede aansluiting bij het beginniveau.

12 Lesbrieven voor de Docent 1 t/m 4 + extra opdrachten (lesbrief 1 voor de docent, Suzanne van Overbeek 4dt2) Informatie/briefing/video/moodboard Wat is de verwachte/ vereiste voorkennis van de leerlingen? De leerlingen hebben tijdens de geschiedenisles al het een en ander behandeld over America. En dan met name over de burgeroorlog, en de aanname van wetten en hoe deze tot stand kwamen, de rassenverschillen en hoe noord en zuid over de situatie dachten. Martin Luther King is bekend. Geef een korte beschrijving van de activiteiten: Er zijn diverse links beschikbaar waar je via videomateriaal kunnen toelichten wat The American Dream inhoud. Middels een selectie wordt dit aangeboden. Dat is het startpunt van les 1. De leerlingen krijgen een briefing middels een Lesbrief (nr 1). Het totale project The American Dream bestaat uit 4 blokuren en 4 lesbrieven. De leerlingen verzamelen na het zien van videomateriaal begrippen, randvoorwaarden en steekwoorden omtrent The American Dream. Dit wordt uitgevoerd middels een brainstorm. De klas van 30 leerlingen wordt verdeeld in groepjes (6 pers) en er wordt door 1 persoon genotuleerd. Middelen: Docent: Beamer met computer en internet. Handvaardigheidlokaal: Vellen A3. Stiften/potloden.Lijm en scharen. Kranten, tijdschriften, mogelijkheid tot printen. Organisatie: Iedere leerling ruimt zijn of haar spullen op aan het eind van de les, en zorgt ervoor dat de tafel waaraan hij/ zij gezeten heeft netjes is voor de volgende klas. Moodboards zijn nu af. Doel van de les: - Communicatie en samenwerken in de groep. - De leerlingen hebben nu duidelijkheid over wat het thema inhoudt. - Politieke inzichten als aanvulling op het burgerschap. - Morele inzichten vertalen in beeld. - Kunstgeschiedenis midden 20e eeuw. Aandachtspunten voor mijzelf: - De groepen leerlingen verdelen; zorgen dat de meervoudig intelligente kinderen gematigd verdeeld zijn, zodat het evenwicht in elke groep gemiddeld gehandhaafd blijft. - De kinderen een beperkte tijd achter een laptop geven; niet alles digitaal oplossen. - Voldoende surveilleren tussendoor. - Klassenboek aftekenen.

13 Huiswerk: - Tijdschriften verzamelen voor volgende week. - Filmtips meegeven (American Gangster Directed by Ridley Scott. Starring, Denzel Washington, Russell Crowe). Suzan Overbeek, 4dt2

14 Les 1 Moodboard EXTRA OPDRACHT (lesbrief 1 uitvoeringsmodel voor de leerkracht) door Rita de Bresser The American Dream Geef een korte beschrijving van de activiteiten: De leerlingen die eerder klaar zijn zet je aan de slag om een extra dimensie aan zijn/haar moodboard te geven. Dit kan bijvoorbeeld door onderdelen van het moodboard te benadrukken met 3d effecten of juist onderdelen weg te laten. Zo komen binnen het werk visueel nadrukken te liggen. Maak de betreffende leerlingen wel duidelijk dat ze later moeten kunnen uitleggen waarom de keuzes zo zijn gemaakt. Wie doet wat? leerkracht leerling Je legt gekleurd karton klaar voor de extra opdracht Aan het einde van de les vragen waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt De leerling maakt de extra opdracht middels eigen materiaal wat nog over is en/of met gekleurd karton wat de leerkracht heeft neergelegd. De invulling van de opdracht mag geheel naar eigen inzicht gemaakt worden, maar de keuzes daarin moet de leerling wel kunnen verklaren De leerling legt uit waarom hij bepaalde keuzes heeft gemaakt Middelen: De middelen die beschikbaar zijn kunnen ook hiervoor gebruikt worden (zie de lesbrief voorafgaande aan deze extra opdracht). Verder nog extra gekleurd karton. Organisatie: De individuele leerling borduurt voort op zijn/haar gemaakte stuk. Er verandert klassikaal niets aan de organisatie. Doel: De leerling is in staat om zijn/haar creativiteit naar eigen inzicht tot uitvoering te brengen en weet visueel nadruk te leggen op de belangrijkste onderdelen van zijn/haar collage en kan de gemaakte keuzes motiveren. Aandachtspunten: De leerling de ruimte te geven om naar eigen inzicht het beeld te versterken. De voorbeelden hoe dat gedaan kan worden, zijn dan ook niet leidend. Op deze manier inzicht krijgen in hoeverre de leerling ook buiten eigen kaders kan en durft te treden. Rita de bresser 4 dt2

15 Les 2 bronnenboekje/collage/terugkoppeling (lesbrief 2 uitvoeringsmodel) door Nathalie Jurhill Wat is de verwachte/ vereiste voorkennis van de leerlingen? De leerlingen hebben tijdens geschiedenis al het een en ander behandeld over America. En dan met name over de burgeroorlog, en de aanname van wetten en hoe deze tot stand kwamen, de rassenverschillen en hoe noord en zuid over de dingen dachten. Vanuit dit beginpunt en wat de leerlingen zelf al weten over America, het zei door tv, radio of krant, kan ik een aanvulling geven. De leerlingen weten wat een collage is en hoe die gemaakt kan worden. De leerlingen kunnen reflecteren over wat hun eigen dromen zijn en idealen en dit omzetten naar beeldmateriaal. Geef een korte beschrijving van de activiteiten: een korte uitleg over het maken van een goede bronvermelding in je bronnenboekje. Voorbeelden laten zien van een collage, en wat de voorwaarden zijn voor het maken van een collage. Wie doet wat? docent Voorbeelden van collage en bronnenboekje Materiaal om mee te werken Leerling/ student Neemt zelf materiaal mee Middelen: docent: vellen A3 of karton, knipsel uit kranten en magazines, prints van de computer opgezochte websites.lijm en scharen. Voorbeelden van hoe een collage eruit ziet. Voorbeelden van een bronnenboekje, handout van de lesbrief voor de leerlingen. Beamer met computer en internet. Leerlingen: knipsel uit kranten en magazines, prints van de computer opgezochte websites. Moodboard als leidraad. Huiswerk: afval dat je nog kunt gebruiken, denk aan plastic bekers, zakjes, mc Donalds zakjes papieren zakdoekjes etc... ivm de assemblage die ze de volgende week gaan maken. Begin maken met hun bronnenboekje. Organisatie: Iedere leerling ruimt zijn of haar spullen op aan het eind van de les, en zorgt ervoor dat de tafel waaraan hij/ zij gezeten heeft netjes is voor de volgende die komen. Mogen hun collages in de daarvoor aangegeven kast leggen op hun plank. Doel van de les: dat de leerlingen een eigen collage kunnen maken met hoe zij hun ideale American dream willen bereiken/vormgeven. Dat de leerlingen kunnen aangeven en opschrijven waar ze hun materiaal vandaan hebben gehaald, en dit kunnen omzetten in een collage.

16 Aandachtspunten voor mijzelf: Ik wil graag bij elke leerling stilstaan om te zien waar hij/ zij mee bezig is, en hoe hij/ zij dit wil gaan aanpakken. Ik wil graag het overzicht bewaren over de klas en zou graag willen dat iedereen aan de slag kan met de opdrachten dat het helder en duidelijk is wat er van de leerlingen word verwacht. Nathalie Jurhill 4dt2 Earthships (Bouwen met afval) : (Na?) de Americaanse droom?:

17 Les 2 bronnenboekje/collage/terugkoppeling EXTRA OPDRACHT (lesbrief 2 uitvoeringsmodel voor de leerkracht) door Rita de Bresser The American Dream Geef een korte beschrijving van de activiteiten: Laat de leerling zich voorbereiden op een presentatie van max. 5 minuten over zijn/haar werk. De presentatie gaat uit van zelfreflectie op het gemaakte werk. De vragen die daarbij aan bod komen zijn: - Van welk uitgangspunt is uitgegaan? Bijv. van een persoonlijke of van een droom of idee in het algemeen; - Welke onderdelen vindt je mooi of juist niet mooi aan je collage en waarom vind je dat?; - Is het uiteindelijke resultaat ook het resultaat wat je voor ogen had of heeft het gaandeweg een andere invulling gekregen?; - Is er sprake van een tussentijdse omslag in het werk en zo ja, waarom is dat zo gekomen? Wie doet wat? leerkracht Leerling Deel a4-schrijfpapier uit waar de leerlingen hun De leerling reflecteert zijn/haar werk d.m.v. voorbereidingen op de presentatie kunnen beantwoording van voornoemde vraagstellingen beschrijven en schrijft dit ter voorbereiding voor een korte presentatie op Geef de leerlingen tijdens de klassikale evaluatie het woord en laat ze voor de klas hun verhaal doen Laat de leerling zijn voorbereiding in zijn/haar bronnenboek plakken Middelen: A4 formaat papier om op te kunnen schrijven. De leerling die gevraagd wordt iets te vertellen over de uitkomst van de extra opdracht, doet dit voor de klas De leerling plakt zijn voorbereiding in zijn/haar bronnenboek Organisatie: De zelfreflectie mag de leerling in zijn bronnenboek plakken en mee naar huis nemen. Doel van de extra les: De leerling is bewust van het werkproces en zijn/haar werk en kan het zelf beoordelen en presenteren. Evaluatie: Naast klassikale evaluatie geef je een of twee leerlingen die de extra opdracht hebben gemaakt het woord. je vraagt hun verhaal voor de klas te vertellen. Aandachtspunten: Beoordelen of de leerlingen die voortijdig klaar zijn met de collageopdracht ook daadwerkelijk hebben stilgestaan over waar hij/zij voor zichzelf mee bezig zijn geweest. (Wanneer het afraffelwerk zou zijn uit demotivatie komt dat tijdens een zelfreflectie naar boven. Wanneer dit niet het geval is kan de gehele groep iets opsteken van eigen klasgenoten.)

18 Rita de bresser 4dt2 Lesbrief 3 De Assemblage opdracht (handleiding voor de docent) Door: Inge Timan, 4DT2, ABV Thematiek lessencyclus Overkoepelend thema voor deze lessencyclus is het fenomeen; The American Dream en de betekenis die dit heeft voor het leven van jongeren nu. Overkoepelende doelstellingen - Leerlingen vergroten hun kennis met betrekking tot The American Dream en kunnen verwoorden en/of door een beeldende opdracht laten zien welke invloed dit heeft op het leven van jongeren anno Persoonlijke invalshoek: leerlingen denken na over hun eigen American Dream. Hoe ziet jouw ideale toekomst eruit? Wat wil je gaan bereiken en wanneer ben je in jouw ogen succesvol? En wat heb je nodig om dit te kunnen bereiken? (materie, kwaliteiten ) Doelstellingen van les 3 (uit het voorbereidingsmodel) - Een kennismaking met en een oefening in de assemblage techniek. - Begrijpen welke relatie er is tussen de assemblagetechniek en de American Dream. - Een oefening in planning, organisatie (hoe gaan we te werk met deze opdracht) en samenwerking (Hoe doen we dit als groep? taken verdelen, etc. Beginsituatie Een klas 4 Havo studenten, bestaande uit 30 leerlingen. De les bestaat uit 100 min. (blokuur van 2x50min) Uitvoeringsmodel les assemblage opdracht Voorkennis De leerlingen hebben in eerdere lessen kennis gemaakt met het thema en hebben al enige informatie verzameld hierover in de vorm van een moodboard of digitale collage. Activiteiten In groepen (30 leerlingen = 6 groepen van 5 personen) werken aan een assemblageopdracht met als thema The American Dream. Leerlingen gebruiken hierbij verzameld beeldmateriaal uit het eigen bronnenboek, beeldmateriaal van Internet en de eigen fantasie. Leerlingen nemen voor deze opdracht eigen materialen mee, bijv. afvalmateriaal zoals plastic bekers, verpakkingsmateriaal, oude tijdschriften, kranten, gekleurd plastic, gevonden voorwerpen (stenen, hout, bladeren, foto s, spijkers, knopen, etc. Benodigde materialen Een beamer, scherm en geluidsinstallatie, Internet (film en presentatie) Lesbrieven voor de leerlingen (35 stuks) 1 pak A4 papier wit 35 potloden (schetsen) Afvalmateriaal en oude tijdschriften (materiaal voor achter de hand) 7 plastic opbergboxen (1 per groep) met daarin het gereedschap. Gereedschap; scharen, nietmachine, plakband, lijm, metaaldraad, (knip)tangen Voorwaarden Deze les vindt plaats in een handvaardigheidslokaal met werkbanken. Iedere groep krijgt een plastic box om de materialen en werkstukken in te bewaren. Door: Inge Timan, 4DT2, ABV

19 Tijdpad (totaal = 100 min.) Tijd in min. Taken en opdrachten Wie doet wat? 5 Lesopening: Wat gaan we vandaag doen? Docent 5 Korte film over assemblage/ Noah Purifoy Docent en leerlingen 5 Beantwoorden van vragen hierover (lesbrief) Leerlingen (individueel) 5 Klassikale terugkoppeling Docent en leerlingen 10 Korte presentatie over assemblage Docent 5 Uitleg assemblage opdracht (opdracht) Docent 5 Tot zover vragen? Docent en leerlingen 45 Uitvoering assemblageopdracht in (lesbrief) Leerlingen in groepen 5 Opruimen Leerlingen 3 Klassikale afsluiting les Docent 7 Huiswerkopdracht uitleggen; vragen? Docent Achtergrondinformatie voor de docent Wat is een assemblage? Bij een assemblage worden verschillende onderdelen bij elkaar gebracht en tot één geheel gevoegd. Een assemblage kan zowel 2dimensionaal (=plat) als 3d (=ruimtelijk) zijn. Het woord assemblage is afgeleid van het Franse assembler, dat 'verzamelen' of 'samenvoegen' betekent. Een assemblage wordt meestal gemaakt met uiteenlopende materialen, bijvoorbeeld plastic, hout, metaal, papier, maar ook gevonden voorwerpen. Deze worden aan elkaar gemaakt door middel van lijmen, nieten, rijgen, etc. Hierdoor ontstaan nieuwe vormen met een andere betekenis. Waarom een assemblage? The American Dream heeft gezorgd voor meer welvaart en het ontstaan van de consumptiemaatschappij. Door middel van reclame worden we gestimuleerd om veel spullen te kopen en te verbruiken. Daardoor houden we een hoop afval over. De kunstenaar gebruikt dit afval als materiaal voor nieuwe kunst. Huiswerkopdracht (max 20. min) Bereid met je groep een korte presentatie voor waarin je aan je klasgenoten vertelt en/ of laat zien hoe jullie tot jullie eindwerkstuk, de groepsassemblage, zijn gekomen. De presentatie duurt minimaal 5 en maximaal 10 minuten. Taken verdelen binnen de groep. Terugkoppeling (eind van les 4) Reflectievragen om te bespreken in de groepen, dan klassikale uitwisseling. - Wat vond je van deze opdracht? - Wat sprak je wel/ minder aan? - Voldoet het werkstuk volgens jullie als symbool voor jullie American Dream? Leg uit, waarom wel of niet. - Hoe verliep de samenwerking? - Wat zouden jullie een volgende keer anders doen? Door: Inge Timan, 4DT2, ABV

20 Kunst van afval Robert Bradford ( Door: Inge Timan, 4DT2, ABV

21 Assemblage kunst Jean Dubuffet Jean Arp Bruce Conner Pablo Picasso Salvador Dali Robert Rauschenberg Noah Purifoy ( Door: Inge Timan, 4DT2, ABV

22 Lesbrief 4, Voorbereidingsmodel, Peter Lubbers 4dt2, ABV, FHK, nov Les 3 en 4 vallen samen onder de assemblage opdracht; Les 4 voortzetting en kringpresentaties Doelstellingen : Het samenwerken in beeldvertalen ( van plan tot uitvoer ) In acht houden van de doelstellingen van lesbrief 3 Evaluatie: Inhoud: Aan het einde van de les zal er een korte kring presentatie zijn per groepje; hierin komen reflectie aspecten aan bod. Uitvoeren en presenteren van de assemblage techniek; Uitvoeren ; samenwerken + gebruik van materialen Presenteren; per groep refelecterend op gemaakte werk en keuzes Beginsituatie Havo 4, CKV, 30 leerlingen; handarbeidlokaal (praktijklokaal) Het verzorgen van prettige, veilige les. Leerproces : v/d leerling Verkregen inspiratie/ info. uitvideo Noah Purifoy specifiek voor deze opdracht plús eerder gevormd beeld en voorkennis binnen thema American Dream Leermiddelen Docent neemt ook zelf afval mee van thuis of school Docent: Individuele en klassikale instructies. Plakband, schaar, nietmachine, hamer en spijker Leermiddelen presentatie: Dummy/ schrift waar het plan in staat Leerlingen: Afvalmateriaal ( plastic vormen, draad, doppen, buizen, zakken etc)van thuis of straat Tijdspad Tijdpad Taken Wiedoet het? 10 lesopening; klassikaal hervatten wat we nu weten? Docent (+ leerlingen) 5 Benodigde tijd om te starten Leerlingen 40 Aan de slag met de praktijk opdracht Leerlingen <10 Opruimen Leerlingen ( + Docent) 30 Kring Presentatie Leerlingen in groepjes van 4/5 5 Afsluiting les (+ cyclus) + huiswerk Docent Peter Lubbers 4dt2 ABV, nov 2012

23 Les 4 Assemblage EXTRA OPDRACHT (lesbrief 4 uitvoeringsmodel voor de leerkracht) door Rita de Bresser The American Dream Geef een korte beschrijving van de activiteiten: Een lesonderdeel bestaat uit klassikale reflectie. De groepen die eerder klaar zijn met het maken van de assemblage, kun je voor zichzelf laten bepalen welk onderdeel van de assemblage ze het meest aanspreekt en waarom. Tijdens de klassikale evaluatie laat je ook deze groepen aan bod komen om zo meer in te zoomen op het vervaardigde werk. Wie doet wat? leerkracht Leerling Deel a4 tekenpapier aan de groep uit waar de De individuele leerlingen reflecteren het schetsen op gemaakt kunnen worden groepswerk op één onderdeel d.m.v. een schets van een onderdeel van de assemblage die hem/haar het meest aanspreekt. Vervolgens gaat de betreffende groep de schetsen bespreken en bekijken of er dwarsverbanden gemaakt kunnen worden Tijdens de klassikale evaluatie laat je 1 of 2 groepen die de extra opdracht hebben uitgevoerd ook aan het woord komen Je vraagt de groep om hun schetsen en bevindingen in hun bronnenboek te plakken en te beschrijven Middelen: A4 formaat tekenpapier voor de schetsen. De groep die tijdens de klassikale evaluatie gevraagd wordt iets te vertellen over hun werk vertellen iets over de uitkomst van de extra opdracht De individuele leerlingen van de groep voeren de vraag uit Organisatie: De schetsen kunnen de leerlingen in hun eigen bronnenboek plakken en voorzien van een beschrijving waarom het onderdeel hem/haar het meest aanspreekt en of er binnen de groep dwarsverbanden gelegd konden worden tussen de keuzes die gemaakt zijn en de ideeën daarover. Doel van de extra les: De leerling ook individueel bewust maken van het in groepsverband vervaardigde werk en laten ontdekken wat voor hem/haar het meest aanspreekt. Vervolgens de groep meer te binden door er samen ook over te praten. Evaluatie: De extra uitwerking van de groepen die eerder klaar waren in de evaluatie ook aan bod laten komen om zo meer sociale en inhoudelijke betrokkenheid te realiseren van de gehele klas. Aandachtspunten: Beoordelen of de groep ook in staat is om naast samenwerking met de handen ook samen ideeën kunnen uitwisselen daarover. De extra les tijdens de klassikale evaluatie niet de overhand laten krijgen, maar het doel voor ogen houden.

24 Rita de Bresser 4 dt2 Lesbrieven 1 t/m4 voor de leerling + extra opdrachten The American Dream Suzanne van Overbeek 4dt2 Informatie/briefing/video/moodboard (lesbrief 1 voor HAVO 4) Wat gaan we doen? Les 1 Het totale project The American Dream bestaat uit 4 blokuren en 4 lesbrieven. Dit is lesbrief 1, er volgen er nog 3. Bewaar deze! Je kunt ze ook digitaal vinden op intranet. Deze les beginnen we met een Powerpoint presentatie en een video waarin je wordt verteld wat de American Dream inhoud. - Wat is een American Dream? Bestaat er ook een Dutch Dream? Videomateriaal is tevens terug te vinden op intranet. Na het zien van de PP en de video wordt de klas in groepjes verdeeld. Dit gebeurd in overleg met de docent! Je gaat per team het volgende doen: - Moodboard/mindmap op A3. Verzamelen van begrippen, randvoorwaarden en steekwoorden omtrent The American Dream. Dit wordt uitgevoerd middels een brainstorm. Alles wordt op een A3 geschreven en geplakt. Probeer 1 persoon te laten notuleren. Je mag gebruik maken van internet, en uiteraard beeldmateriaal printen. Er zijn tijdschriften en kranten aanwezig. Organisatie: Iedere leerling ruimt zijn of haar spullen op aan het eind van de les, en zorgt ervoor dat de tafel waaraan hij/ zij gezeten heeft netjes is voor de volgende klas. Moodboards zijn nu af. Doel van de les: - Communicatie en samenwerken in de groep. - De leerlingen hebben nu duidelijkheid over wat het thema inhoudt. - Politieke inzichten als aanvulling op het burgerschap. - Morele inzichten vertalen in beeld. - Kunstgeschiedenis midden 20e eeuw. Huiswerk: - Tijdschriften verzamelen voor volgende week. - Filmtips meegeven (American Gangster Directed by Ridley Scott. Starring, Denzel Washington, Russell Crowe).

25 (lesbrief voor de leerlingen) Suzanne van Overbeek 4dt2 The American Dream Les 3 Een assemblage maken Wat gaan we deze les doen? We bekijken een korte film over het werk van assemblage kunstenaar Noah Purifoy. Beantwoord de vragen (5 minuten) - Wat denk je dat bedoeld wordt met een assemblage? - Wat valt je op aan deze film? - Wat hebben assemblage en The American Dream volgens jou met elkaar te maken? Schrijf de antwoorden op in je bronnenboek. Meer kunst zien van Noah Purifoy? We bekijken een korte presentatie over assemblage en zien voorbeelden hiervan. Assemblage opdracht (45 min.) In groepen van 5 personen gaan jullie aan de slag met het maken van een groeps-assemblage. Formaat: minimaal 50x50 cm. Het thema is: The American Dream. Je gebruikt hierbij het eigen meegenomen (afval)materiaal. Iedere groep krijgt een plastic opbergbox met daarin het gereedschap dat je mag gebruiken. Let op! Voordat je begint met het maken van de assemblage, bespreek je in de groep de volgende punten: Noteer de antwoorden in je bronnenboek. (20 min.) - Een plan van aanpak: hoe gaan we te werk? (maken van een ontwerp en de uitvoering) - Welke materialen en welk gereedschap gaan we gebruiken? - Welk uitgangspunt kiezen we: Wat moet het nieuwe beeld gaan betekenen of uitstralen? - Takenverdeling: wie doet wat? Tip: Gebruik het beeldmateriaal uit je bronnenboek voor inspiratie. Dan aan de slag! 15 min. voor het einde van de les: samen opruimen. Bewaar alle gemaakte schetsen en materialen in de opbergbox. Bouwwerk op palen door Noah Purifoy. Joshua Tree Desert Art Museum, Californië. Huiswerkopdracht Bereid met je groep een korte presentatie voor waarin je aan je klasgenoten vertelt en/ of laat zien hoe jullie tot jullie eindwerkstuk, de groepsassemblage, zijn gekomen. De presentatie duurt minimaal 5 en maximaal 10 minuten. Denk ook goed na over de manier waarop je wilt presenteren; bijvoorbeeld een digitale presentatie (Prezi) of een korte film. Maak een goede taakverdeling binnen de groep. Door: Inge Timan, 4DT2, ABV

26 Lesbrief 4 (voor de leerlingen), voortzetting assemblage en kringpresentaties door Peter Lubbers Wat gaan we doen deze les? We gaan verder met het samen-werken aan de assemblage opdracht; daarna opruimen lokaal. 5 x Kring presentatie (per groepje) Assemblage opdracht 40 min!! Dit is de laatste les van deze cyclus van de American Dream. Dus : Aan de slag! Denk aan : Taakverdelingen,Bronnenboekjes, Gereedschappen én Veilig werken Opruimen Eigen gereedschappen en materialen van thuis weer mee terug nemen! Spullen van school en lokaal opruimen. Presentaties, Denk aan : Wat is jullie uitgangspunt? En hoe zijn jullie hiertoe gekomen? Laat voorbeelden zien Vertel beknopt hoe jullie samenwerking verliep, hoe kan het beter? Voldoet het werkstuk volgens jullie als symbool voor jullie American Dream? Leg uit, waarom wél of niet. Huiswerk Bundel zoveel bewijstlast die je deze 4 lessen verzamelt hebt tot een overzichtelijk geheel! Dus ook mindmaps, plaatjes, tekst, etc.!. Neem deze volgende week mee. Deelcijfer! Peter Lubbers dt2 FHK, nov 2012

27 EXTRA OPDRACHT (lesbrief 4 uitvoeringsmodel voor de leerling) door Rita de Bresser Les 4 Assemblage The American Dream Geef een korte beschrijving van de activiteiten: Jij hebt met jouw groep een assemblage gemaakt. Nu ga je voor jezelf bepalen welk onderdeel van de assemblage jouw het meeste aanspreekt en waarom. Je tekent op een a4- tje, wat je van de docent hebt gekregen, een schets van het door jou gekozen onderdeel. Deze plak je in je bronnenboek en je vermeld daarbij waarom je dit onderdeel het meest interessant vindt. Vervolgens ga je met je groepje de individuele keuzes bespreken. Daarbij ga je na of er binnen de groep dwarsverbanden gelegd kunnen worden t.a.v. de keuzes. Bijvoorbeeld speelt het aspect "mooi" een rol, of compositie, of zijn er meer mensen met eenzelfde associatie bij het kijken naar een bepaald onderdeel? Tijdens de klassikale evaluatie kan jouw groep gevraagd worden om hier iets over te vertellen. Spreek met elkaar af wie dit evt. gaat doen. Middelen: A4 formaat tekenpapier voor de schetsen. Doel van de extra les: Je bent je jezelf meer bewust van de inhoud van het in groepsverband vervaardigde werk en je kunt er ook inhoudelijk iets over vertellen. Rita de Bresser 4dt2

28 Reflectie verslagen Reflectie Suzanne van Overbeek 4DT2 nav samenwerking en tot standkoming The American Dream Vak: Didactiek (Judith Boessen) november Team: Nathalie Jurhill, Inge Timan, Rita Bresser, Suzanne van Overbeek Didactiek spreekt me aan, deze opdracht vond ik dan ook leuk om te doen. Uiteraard kwam ik een aantal puntjes tegen waar ik mee heb lopen stoeien. En dat is maar goed ook, we zijn tenslotte nooit uitgeleerd. Een daarvan was de samenwerking met mijn groepje. Uiteraard is dat een belangrijke competentie als docent, en dit samenwerken heb ik inmiddels 7 jaar gedaan. In het onderwijs heb ik de afgelopen jaren gesteund op mijn collega docenten die ai langere tijd in het onderwijs werkten. Dat is ook logisch, ik was een leraar in opleiding (Lio), dus ik nam dankbaar hun kennis en tips aan. Tijdens mijn werk als docent kreeg ik ook verdiepingscursussen, vergadertechnieken, ben op schoolreis meegeweest, op excursies. Ik heb projecten en examens begeleid, op mijn bek gegaan en weer opgestaan, lesmateriaal geschreven en in de MR gezeten. Al met al, alles bij elkaar een aardige ervaring, ook doordat ik op 4 verschillende scholen heb gewerkt, die ook zo hun eigen structuur eigen beleid hebben. Tijdens het samenwerken met Nathalie, Inge, Peter en Rita merkte dat ik qua opbouw en uitwerking direct vruchtbare ideeen had. Die hadden mijn klasgenoten ook,en we hadden al gauw een berg aan informatie waar we goed mee uit de voeten konden. Vooralsnog heb ik in het verleden lesmateriaal vnl zelf geschreven, in overleg en met supervisie van collegea docenten. In dit oogpunt gezien had ik de neiging om het werk naar me toe te trekken en te vertellen hoe we het gingen doen. Maar zo werkt dat dus niet. Dat heb ik dus algauw losgelaten, om ruimte te maken voor de anderen, en zo te leren hoe een ander het zou doen, ondanks dat ik intussen een powerpoint en basisinformatie van 4 lessen had voorbereid. Ik heb niet alle wijsheid in pacht. Toch merkte ik dat door de verschillende invalshoeken die iedereen had van hoe oa een les(brief) op te bouwen, ik overzicht verloor. Dat maakte me eenbeetje kribbig; ik merkte dat ik de neiging had te "kiezen" voor de beste opbouw, en daarmee zette ik mezelf voor het blok. Ik wil nl niet kiezen, ik wil dat iedereen met zijn tips and tricks goed uit de verf komt, en dat er een opbouw ontstaat die voortkomt uit een evenredige samenwerking. Dat is misschien nog te vroeg om dat te kunnen, omdat dit de eerst keer was dit jaar. Mijn ego heeft me in de weg gezeten :) Wat ik wel wil opmerken is dat ik heb kunnen onderscheiden dat een ieder van onze groep zijn/haar eigen talenten heeft. Leuk om te ervaren! Uiteindelijk ben ik zeer tevreden over het resultaat, en ben heel positief over de inzet die er is getoond. Er wordt serieus gewerkt, en we zijn niet bang onze zwakheden te delen. Dit heeft ons sterker gemaakt, door elkaar daarin te ondersteunen en te helpen. Verder wil ik Inge citeren; ik denk er net zo over! "We hebben als groep een ongelukkige start gemaakt door regelmatige afwezigheid van groepsgenoten. Er is in de beginfase te weinig communicatie geweest waardoor voor mij onduidelijk was welke uitgangspunten we hadden gekozen en welke taakverdeling er was. Gelukkig hebben we hiervan geleerd: we hebben na het doorhakken van een aantal knopen een intensief mailcontact onderhouden en zijn een enkele keer bij elkaar geweest om ideeën uit te wisselen en afspraken te maken, onderling afstemmen.

29 Ik vind dat je niet echt kunt spreken van samenwerking, wel van afstemming. We hebben allemaal individueel gewerkt aan een eigen lesbrief. Leerzaam aspect hieraan vind ik wel dat je kunt zien hoe ieder groepslid deze opdracht aanpakt, waarvan je veel kunt leren. (persoonlijke stijl van lesgeven, manier van uitwerken, etc.) Zelf zie ik het eindproduct meer als een verzameling van individuele aanpakken dan als het resultaat van een samenwerking".

30 Reflectieverslag vakdidactiek Ik vond het in het begin nogal onduidelijk vooral mijn groepje waarvan 2 er gelijk na de eerste les mee ophielden. Dus er moesten nieuwe groepjes gevormd worden. Daarna werd de lerares ziek en misten we een les vanwege uitleg over stage. Er zat niet echt een lekker flow in jet geheel. De lessen zelf waren duidelijk, maar ik vind achteraf dat we te weinig tijd hebben gehad. En omdat er een nieuw groepje gevormd moest worden, konden we eigenlijk vanaf voor af aan beginnen. Al met al kwam het pas laat op gang voor mijn gevoel. Maar eenmaal op weg waren de taken vlug verdeeld en had iedereen zo zijn taak. Mijn taken waren een Prezi te maken voor les 1, lesbrief 2 en voorbereidingsmodel voor les 2. ik zal ook de algemene presentatie verzorgen zoals we hem in de les geven. Waar we aan moesten denken, over hebben gebrainstormd, de convergente differentiatie lessen. Ik ben zelf nogal een tijd is tijd gebonden persoon en liep daar dan ook tegenaan in het werken met ons groepje. Ik wil graag alles op tijd af hebben en vind het dan moeilijk dat je dan afhankelijk bent van anderen om verder te gaan met waar je mee bezig bent. Ik heb dit opgelost door mails te schrijven met daarin een datum waarin ik het graag zou willen hebben van iedereen. Alhoewel het in het laatste wel het geval is dat ik eigenlijk te laat daarmee kom, zodat ik zelf in tijd nood kom. Dat levert mij eigenlijk alleen maar meer stress op dan dat het daad werkelijk rust geeft. Voornamelijk omdat het voor mijn gevoel op het laatste moment aankomt. Al met al zie je toch dat alles op zijn pootjes terecht komt, maar het heeft me wel doen inzien dat het werken in een groep mij veel stress oplevert, en als ik heel eerlijk ben zelfs soms irritatie omdat het niet gaat zoals ik dat wil. Logisch natuurlijk als je 5 persoonlijkheden bij elkaar zet en zegt dat ze moeten samenwerken. Iedereen heeft zo zijn eigen manier van werken. Al met al denk ik dat het een mooi resultaat is geworden, en hebben we het toch samen gedaan. Hebben we duidelijke afspraken kunnen maken en is er een eindproduct gekomen waar ik heel blij van word, ik hoop met mij ook mijn andere groepsgenoten. Nathalie Jurhill 4dt2

31 Reflectie Persoonlijke ontwikkeling Het vooruit denken, het voorbereiden is voor mij, laten we maar zeggen, sterk in ontwikkeling. Een soort opgebouwde allergie van structuur is hier de basis van. Tijdens mijn stage in de propedeuse heb ik al mogen ervaren dat deze doelgroep ( HAVO 4 e.d.) mij, als vader van 3 kinderen en weet ik wat nog meer, mij wel ligt. Maar als mijn chaos de hunne wordt, dan is het hek van de dam! Ik besef dat ik, als ik op mijn structuurtjes kan terugvallen, ik een goede les kan geven. Uiteraard is dit ook van belang bij het samenwerken met collega s binnen een systeem. Tijdens diverse presentaties afgelopen jaar, heb ik kunnen concluderen dat ondanks de soms hoge spanning in mij, het me toch aardig afgaat. Wel heb ik een soort motortje, eerste versnelling nodig. Als die eenmaal opgang komt, dan gaat het wel. Werk aan de winkel. Voor mij dus nu de opdracht om een structuur uit te pluizen en daar, al proberende ( schuivende) aan te houden. Samenwerking in onze groep Start voor mij in een periode waarbij mijn klant (en steeds meer een vriend) stervende was. Dit heeft het de eerste lessen niet makkelijker gemaakt om de focus te bewaken tijdens de lessen. Waarschijnlijk is de Wet van Murphy toe te passen in onze groep, gedurende deze periode. Afwezigheid en te weinig communicatie werkte ons tegen. Desondanks alles werden er goede pijlen afgeschoten door een één en ieder! Ik zelf ben een soort van oude vel tegen gekomen, die ik nog niet geheel benoemen kan. Dit moet ik nog verder gaan onderzoeken; hoogste tijd hiervoor. Het gevoel / idee dat ik ondergesneeuwd word in groepsgesprekken. Dit is gelukkig incidenteel geweest, waarschijnlijk met meerdere factoren die op dat moment speelden. Vakdidactiek opdracht herfst 2012, hoofdfase vóór de stage leerjaar 2, Peter Lubbers 4dt2

32 REFLECTIE vakdidactiek Rita de Bresser 2e jr deeltijd ABV Inleiding In dit stuk beschrijf ik mijn ervaring en leerpunten ten aanzien van de samenwerkingsopdracht voor het vak Vakdidactiek. In groepsverband hebben we gewerkt aan een lessencyclus voor de doelgroep Havo-4 met als thema The American Dream. De opdracht Het onderwerp is veelzijdig en je kunt er veel kanten mee op. Het is ook een onderwerp wat actueel is en waar iedereen ook in de Nederlandse maatschappij dingen in herkent. Want in zekere zin veramerikaniseerd Nederland zich ook al enige jaren. Veel stof tot denken en dus ook om erover te praten. Naarmate ik er steeds meer met het onderwerp bezig was, des te interessanter het werd. In die zin heb ik er zelf ook veel van opgestoken. Alleen een link leggen met kunst vond ik in het begin wel moeilijk, maar de gesprekken binnen de groep hebben ertoe bijgedragen dat ik de link wel kan leggen en er zijn genoeg voorbeelden te noemen. Het ontwikkelen van een lessencyclus is nieuw voor mij. Vorig jaar heb ik wel een les ontwikkeld voor een 2e-jaars VMBO-klas. De betreffende klas was een "zorgenkind" van de school. Ik viel dan ook met mijn neus in de boter. Het ontwikkelen van een les die passend is voor de doelgroep en waarmee je ook doelen kunt bereiken is echt een vak. Ook nu had ik veel vragen voor mezelf. Want hoe communiceer je met een havo4-groep en waar moet ik allemaal rekening mee houden. Ik heb zelf geen kinderen en kom nauwelijks met jongeren uit deze doelgroep in aanraking. Ik heb wel een idee hoe het in mijn tijd er ongeveer aan toe ging, maar die tijd is lang voorbij. Alles is anders. Wanneer kun je de aandacht van deze jongeren vasthouden en wat zijn hun interesses? Welke problemen kom je nu in zo'n klas tegen en hoe moet je daarop inspelen? Wel heb ik ervaren dat het belangrijk is om een goede voorbereiding te treffen en dat een format om dat te doen je tot nadenken zet om later goed uit de verf te kunnen komen. Ik zie het als een projectmatige aanpak. Een dergelijke manier van aanpak ben ik al ruim 22 jaar binnen de overheid gewend. Ik realiseer me nu dat een dergelijke aanpak ook binnen het onderwijs van groot belang is om doelen te bereiken. Ik wil er wel een kanttekening bij plaatsen: Ik heb ik in mijn vorige stage ervaren dat de praktijk soms grillig is. Wat je ook bedenkt, je zult altijd moeten improviseren of bijstellen, omdat het nu eenmaal anders kan lopen dan je had gedacht. De nadruk bij mijn vorige stage lag veelal op het omgaan met ongewenst gedrag en conflicten. Inhoudelijk mocht je blij zijn als je ergens nog aan toe kwam en dat was dan al direct een groot pluspunt. Hoe mooi en doordacht je lessen er ook mogen uitzien, de randverschijnselen binnen een groep en individuen van een groep bepalen voor een groot deel of je ook kans maakt je vakkennis te mogen inzetten. Verder zie ik de aanpak als een doorlopend proces, waarbij continue bijstelling een must is om invulling te geven aan ervaringen en ontwikkelingen. De samenwerking Over het algemeen was de samenwerking plezierig. Alle leden van de groep waren gemotiveerd en ieder heeft op zijn/haar manier een bijdrage aan het project geleverd. Helaas was de groep niet altijd compleet, waardoor we niet altijd met elkaar gelijk opgingen. Zo heb ikzelf twee maal door privé-