Verslag van de NGS studiereis D.O. Penedes en D.O. Cava van 25 tot 29 Juni Deel 1 - door Kees van Sante.

Transcriptie

1 Verslag van de NGS studiereis D.O. Penedes en D.O. Cava van 25 tot 29 Juni Deel 1 - door Kees van Sante. Op maandag 25 juni was het zover, de langverwachte reis naar de Penedes en het Cavagebied. Vroeg opstaan, om toch maar niet te laat op Schiphol aan te komen. Verzamelen bij incheckbalie "groups", waar al enkele leden stonden te wachten. Na een vlotte afhandeling van onze bagage nog even langs de taxfree shops voor een fles Hollandse specialiteit om aan onze gastheren in Spanje aan te bieden. Iets later dan gepland stegen wij op, met als bestemming Barcelona, waar wij om uur weer vaste grond onder de voeten kregen. Olympische Spelen Al snel bleek dat heel Barcelona en omgeving in de ban was van de komende Olympische Spelen in In de komende 15 maanden moest alles in gereedheid gebracht worden voor de enorme stroom mensen die deze spelen met zich meebrengen. Het was alsof alles opnieuw gebouwd werd, gerenoveerd of opgeknapt. Een fantastisch gezicht. Na een korte rit kwamen we bij ons hotel aan. Hotel Condes de Barcelona, een 4-sterren hotel met 5-sterren-allure, in het centrum van Barcelona, uitkijkend op de bouwkundige meesterwerken (Jugendstil) van de Spaanse Architect Antonio Gaudi ( ), waarvan in Barcelona nog enkele objecten staan, zoals bijv. zijn kerk van de Heilige Maria. Cava Nadal Na een korte opfrispauze vertrokken wij voor een bezoek aan de eerste Cava producent, in het plaatsje Pla del Penedes, ongeveer 50 km buiten Barcelona. De sympathieke eigenaar Enrique Nadal ontving ons zeer hartelijk en gaf een kleine lezing over de Cava in het algemeen en Nadal in het bijzonder, gevolgd door een rondleiding. Wijngaarden Het bedrijf is opgericht in 1943 en heeft een oppervlakte van 110 ha wijngaarden, aangeplant met de inheemse druivenrassen macabeo, xarello en perelada. Men gebruikt alleen most van eigen wijngaard en is dus niet afhankelijk van andere boeren. De gemiddelde leeftijd van de stokken is jaar. De gemiddelde jaarlijkse productie is ongeveer flessen, waarvan een groot gedeelte in Catalonië zelf wordt geconsumeerd en een zeer klein gedeelte wordt geëxporteerd. Vinificatie Na de oogst wordt de most 24 uur gekoeld, waardoor eventuele vuildeeltjes naar de bodem zakken. Vervolgens wordt de most overgestoken en begint de gisting bij een temperatuur van 18 C, ongeveer 20 à 30 dagen. Na deze eerste gisting worden de wijnen gebotteld en krijgen ze, na toevoeging van likeur en reincultuurgist, een tweede alcoholische gisting op fles, waarbij weer veel koolzuur wordt gevormd. De inmiddels ontstane wijn rijpt dan volgens de Méthode Traditionnelle 9 maanden in de kelders, met op de fles een kroonkurk, waarop de datum van de botteling staat. De controle hierop is streng, want zodra het moment is aangebroken waarop de wijn wordt vrijgegeven, moeten alle kroonkurken worden opgestuurd naar het Consejo Regulador. De verwijdering van de vuildeeltjes (gistcellen e.d.), door middel van remuage vindt in dit bedrijf merendeels plaats met behulp van gyropalletes en voor een klein deel met de traditionele pupitres. Nadal Brut 1987 Neus belooft zoet. In de smaak tropisch fruit met veel zuur en een super droge afdronk.

2 Nadal Brut Special 1986 Zeer fruitige neus. lets droger dan de '87 maar minder body, wel iets verfijnder. Nadal Brut Salvatge 1984 Minder fruit (dit kwam naar men zei door de late oogst). Komt iets harder over, fris zuur. Jammer genoeg werden er maar dozen per jaar naar Nederland geëxporteerd. Diner en overnachting Hierna werd ons een zeer smakelijk diner voorgeschoteld, voorafgegaan door overheerlijke tapas met een selectie van de diverse geproefde wijnen als begeleider. Daarna volgde de terugreis naar ons hotel. Enkelen konden de slaap niet vatten en gingen op verkenning in Barcelona. De volgende morgen moest uiteraard vroeg worden ontbeten om op tijd bij onze volgende bodega te kunnen zijn. Bodegas Freixenet Wij werden bij Spanje's grootste producent ontvangen door twee pr-dames van het immense bedrijf. De ontvangst bestond uit een reclamefilm waarin de ene Hollywoodster nog mooier schitterde dan de andere. Treintje Hierna volgde een rondleiding per treintje. Het bedrijf heeft 12 km gangen en totaal m² kelders met een totale stock van 80 tot 100 miljoen flessen en is op dit ogenblik nog enorm aan het uitbreiden. Na de rondleiding kregen wij enkele producten te proeven: Cordon Negro Brut Ongeveer 80% van de totale productie. 6 maanden in stalen tanks, 3 jaar flesrijping. 29% macabeo, 35% xarello, 46% perelada. Suiker 7 g/l, zuurgraad 4,2 g/l. Een uiterst commercieel product. Brut Nature maanden stalen tanks, 3 jaar flesrijping. 40% macabeo, 30% xarello, 30% perelada. Suiker 4 g/l, zuurgraad 4 g/l. Reserva Real Het kwaliteitsproduct van de gigant. Bestaat voor 82% uit Vintage 1982 en voor 18% uit Vintage Druivenrassen van 1982: 50% perelada, 25% macabeo, 25% xarello. Deze wijn heeft een malolactische gisting ondergaan. Druivenrassen voor 1981: 80% xarello, 20% macabeo. Ondanks de enorme kwantiteit waren we toch wel verrast door de kwaliteit van deze wijn. Na het bezoek aan deze gigant vervolgden wij onze weg naar San Sadurni de Noya voor een bezoek aan de volgende Cava producent. Cava Segura Viudas Maakt sinds 1978 deel uit van het grote concern Freixenet, waarin drie bedrijven zijn opgenomen, René Barbier, Conde de Caralt en Segura Viudas. Segura Viudas heeft een gemiddelde capaciteit van 15 miljoen liter. We begonnen met een rondleiding. Oogst en vinificatie

3 Als de druiven op hun bestemming aankomen worden de kistjes op een lopende band gezet en automatisch geleegd met een tempo van kistjes per uur. De most wordt geproduceerd in moderne Wilmes persen, waarbij 80% van het sap wordt verwijderd. De 40% die men bij de eerste persing verkrijgt wordt gescheiden van de 40% van de tweede persing. De most gaat nu door leidingen naar de met kunsthars beklede kuipen voor koeling. De fermentatie vindt plaats in betonnen kuipen en roestvrijstalen reservoirs, eveneens bekleed met kunsthars. De wijnen worden alleen geleidelijk geklaard, gefiltreerd door diatomeen aarde en tijdens het bottelen dan nog eens gesteriliseerd. De rode wijn wordt geperst in een Vaslin en de hoed laat men 4 tot 5 dagen intact, zodat de juiste hoeveelheid pigment eraan onttrokken kan worden. Bottelen Het bottelen gebeurt geheel automatisch en alle flessen passeren een beeldscherm om te controleren of alles in orde is. De bottelarij heeft een capaciteit van flessen per uur. De wijn rijpt in eikenhouten vaten met een inhoud van 220 liter. De rode wijnen blijven 2 jaar in vat en de reserva s laat men dan nog eens rijpen op fles in de rust van de stille, koele kelders. Wij proefden: Segura Viudas Brut Reserva Wijnmaker Adolfo Heredia Figuarola. Blend zonder jaartal van macabeo, xarello en perelada. Minimaal drie jaar op fles gelagerd. Zuivere wijn met veel smaak en jeugdige frisheid. Non-Dosage 1985 Perfect glas Cava, vol, fris en perfect droog. Lunch Hierna volgde een uitstekende lunch: Ananas gevuld met zeevruchten Vina Heredad 1989, blanc *** Kalfshaas met cantharellen en champignons Cabernet-Sauvignon Cosecha 1986 *** Fruitsalade Cava Vintage 1985, brut *** Mokka Marc Na dit alles, een kleine pauze en een groepsfoto vertrokken wij richting onze laatste gastheer van die dag. Bodegas Jean Leon Een vrij jonge bodega, opgericht in Jean Leon is de eigenaar van het beroemde restaurant La Scala te Beverley Hills en heeft de Amerikaanse Nationaliteit. Wijngaarden en productie De bodega ligt verscholen tussen de wijngaarden in een vriendelijk dorpje in de Penedes en heeft een oppervlakte van 160 ha, waarvan 70 ha beplant met cabernet sauvignon, cabernet franc en chardonnay. Productie: flessen witte wijn en flessen

4 rode. De rode wijn bestaat voor 85% uit cabernet sauvignon en voor 15% uit cabernet franc, met vanaf 1983 ook wat merlot was het laatste jaar met alleen cabernet sauvignon. Cementerio In het "cementerio" (kerkhof) van de bodega bewaart men voorraden van alle jaargangen, inclusief de historische jaargang 1969,toen de eerste wijn van cabernet en pinot noir werd gemaakt. Helaas had de directeur Luis Tellechea geen ruimte beschikbaar voor een proeverij. Maar geen nood, we kregen diverse jaargangen mee waaronder ook de historische Na een telefoontje van Marianne Nuberg, richting Madrid konden wij de volgende dag, s avonds in een zaal van het hotel de wijnen degusteren. Proefnotities vanaf het dakterras van het hotel: Jean Leon Chardonnay 1989 De chardonnay fermenteert 3 maanden op hout, als de zuurgraad te hoog is volgt een malolactische gisting. De witte wijn wordt na een jaar gebotteld en kan dan gedronken worden. Licht goudgeel. Volop fruit. Vrij scherpe wijn, fris, hout met mooie zuren. Jean Leon 1984 De rode wijnen fermenteren in betonnen vaten bij een temperatuur van 26 C. 4 of 5 dagen lang laat men de most fermenteren samen met de schil. Gedurende de volgende 2 weken vertraagt men het gistingsproces. Vervolgens verricht met de coupage met de twee of drie variëteiten, waarna de fusten naar de opslagruimte gaan en om de 3 maanden worden overgestoken. Tussen het eerste en tweede jaar wordt de wijn geklaard met eiwitten. Donkerrood, intens. Kersen, fruit. Ronde wijn, je proeft duidelijk hout, niet overheersend. Jean Leon 1983 Donkerrood, intens. Krachtige neus. Krachtiger dan 1984, meer body, meer lengte. Jean Leon 1982 Robijnrood, fonkelend. Lichte kersen-neus, ceder. Volle krachtige aanzet, zeer droge tannines. Jean Leon 1981 Minder geconcentreerde kleur. Geur van rijpe kersen, fruit. Minder rijke smaak, maar wel eleganter. Jean Leon 1981 Speciaal voor de Amerikaanse markt. Donkerrood. Zeer mooie neus, vanille. Mooi in balans, hout, krachtig, heel mooi! Jean Leon 1980 Purperrood, intens. Zeer fruitige neus. Fris, veel tannines en krachtig zuur. Zeer rijke wijn. Jean Leon 1979 Donkerrood, zeer intens. Stevige houtneus, complex, fruit. Hout, volle, rijke wijn met droge tannines. Jean Leon 1978 Donkerrood, geen spoortje bruin. Krachtige, evenwichtige neus, fruit. Complexe wijn met rijke houttoon, nog iets te overheersend; een wijn om bij te eten.

5 Jean Leon 1977 Deze wijn werd afgekeurd wegens onzuiverheid. Vrije avond Hierna volgde onze "vrije" avond. Deze werd doorgebracht in een Catalaans specialiteiten restaurant, waar wij een zeer aangename avond hadden, helaas zonder onze gastvrouw Marianne Nuberg en Leslie Leyenhorst. De volgende dag, woensdag 27 juni inmiddels, vertrokken wij rond 8 uur 's morgens voor een bezoek aan de eerste bodega van die dag. Bodegas Can Rafols Del Caus Een oud landgoed gelegen in de kalk- en krijthoudende streken van het naar de Middellandse Zee aflopende kustgebergte. In deze historische wijngaarden heeft Carlos Esteva een bodega gebouwd waar men sinds 1978 nobele wijnen maakt. Een zeer kleine productie van 33 ha met aanplant van cabernet franc, cabernet sauvignon, sauvignon blanc en chardonnay. De helft van de most wordt verkocht, van de andere helft maakt men eigen wijnen. Proefnotities Gran Caus Blanco 1988 Bleekgeel, helder. Fruitige neus met ananas, exotisch. Licht pétillant, elegante wijn met mooie frisse zuren. Gran Caus 1987 Volle rode kleur, intens. Fruit, vanille. Volle smaak met hout in de afdronk. Gran Caus 1986 Volle rode kleur, intens. Fruitige neus, wat houterig. Vol in aanzet, fruit, meer lengte dan de '87er, wel wat boerser, zeer droog. Al met al zeer mooie wijnen. Ook het panorama was in dit gebied fantastisch! Vervolgens gingen wij op pad naar een van de bekendste producenten van Spanje: Miguel Torres De familie Torres houdt zich al sinds de 17 e eeuw bezit met het verbouwen van druiven in de Penedes en maakt wijnen sinds Na vijf generaties Torres is deze bodega één der beroemdste wijnmakerijen ter wereld geworden. Wijngaarden De 450 ha aan wijngaarden leveren de familie 50% van hun wijnen. Men maakt een goed gebruik van de verschillende klimaatzones van de Penedes. In het centrale gedeelte cultiveert met cabernet franc en sauvignon blanc, merlot, pinot noir en pinot meunier. In de Penedes Superior heeft men met succes gewurztraminer, riesling, muscat d'alsace, sauvignon blanc, chardonnay, mourvèdre en cabernet sauvignon kunnen aanplanten. Alle niet Spaanse druivenrassen worden over stellingen geleid en het snoeien gebeurt via de methode Guyot, waarbij om en om wordt gesnoeid. De oogsten die men koopt van de naburige boeren worden streng geselecteerd. De bodega heeft contracten met de wijnboeren en er is een ploeg van specialisten die zorgt voor de kwaliteitsbewaking. Winery Behalve de historische gebouwen te Villafranca, die tegenwoordig dienst doen als kantoor, laboratoria, drukkerij, bottelarij en andere technische diensten, zijn de zeer

6 modeme installaties gevestigd in het plaatsje Pacs del Penedes. De eerste daarvan, die in 1972 werd gebouwd, beschikt over het modernste materieel. Goede horizontale persen, roestvrijstalen vaten voor de fermentatie bij gecontroleerde temperaturen, filtreerinstallaties, e.d. De nieuwe installaties hebben ook de beschikking over roestvrijstalen kuipen waar de fermentatie plaatsvindt onder gecontroleerde temperaturen. Een van de persen is gemonteerd op rails en vangt de schillen van de druiven op, waarvan de zogenaamde perswijn wordt gemaakt. Op deze manier hoeft er geen transport door de open lucht plaats te vinden, zodat oxidatie wordt voorkomen. Opvoeding De witte wijnen worden na geklaard, gekoeld en gefiltreerd te zijn direct gebotteld; met uitzondering echter van de Gran Vina Sol, die 6 tot 9 maanden lang rijpt in vaten van Amerikaans eikenhout. De rode wijnen laat men zonder uitzondering rijpen op eikenhout, maar nooit langer dan 18 maanden. De Bodega heeft twee onderaardse ruimte van flinke afmetingen waar uitgebalanceerde klimatologische omstandigheden heersen. Hier rusten ongeveer vaten, die in alle stilte hun inhoud laten rijpen tot optimale aroma's. Deze vaten worden elke 6 tot 7 jaar vernieuwd, zodat de vitaliteit er niet op achteruit kan gaan met de jaren. Export Op alle vijf continenten vinden we wel een of meerdere vertegenwoordigers van Torres. Men is bovendien nog eigenaar van een Bodega in Chili, waar de witte Vina Santa Digna wordt geproduceerd van sauvignon blanc; van cabernet sauvignon maakt men een rode wijn met dezelfde naam. Ook maakt Torres sinds 1928 zeer gerenommeerde brandy's, dessertwijnen, likeuren en port-achtige wijnen. Vina Sol % parellada. Bleekgeel, glanzend, fruit, citroen; frisse wijn, vrij strak. Gran Vina Sol % parellada, 45% chardonnay. 30% van deze wijn rijpt in eiken. Bleekgeel; krachtig exotisch fruit; volle krachtige aroma's; mooi in balans; fris, zeer mooi! Milmanda % chardonnay. 7 maanden eiken, malolactische gisting. Lichtgeel, helder; krachtige chardonnay neus; vol, vettig, rond, licht bittertje in afdronk. Vina Esmeralda % muscat, 20% gewurztraminer. Bleekgeel; muskaat, fruit; licht zoetje, frisse droge wijn met een typische gewurztraminer afdronk. Gran Sangre de Toro % garnacha tinta, 35% cariñena. Robijnrood, helder; lichte amandeltoon; krachtige tannines met veel zuren. Mas Borras % pinot noir. Helderrood, doorschijnend; fruit, aardbeien; fris, vriendelijk, toch een krachtige wijn. Vina Magdala 1984

7 51% pinot noir, 49% tempranillo. 6 maanden nieuw Frans eiken, 1 jaar gemend Amerikaans/Frans oud/nieuw. Robijnrood, fonkelend; noten, vanille en fruit; volle, rijke aanzet, fruit, mooie, niet te droge tannines, heel mooi. Coronas % tempranillo. Robijnrood; fruit en licht noten; mooie ronde wijn, fijne balans en goede afdronk. Vina Las Torres % merlot. Paarsrood; fruit; rond, fris en droge tannines; heel mooi! Santa Digna 1987 Rode wijn uit Chili van 100% cabernet sauvignon. Mooie rode kleur met wat evolutie. Vrij gesloten neus, ceder en amandelen; aanzet vrij vlak, toch vrij explosief. Gran Coronas Black Label % cabernet sauvignon. Diep robijnrood, intens; kersen, ceder, amandelen, alcohol; volle krachtige aanzet, fantastisch mooi rijk fruit, mooie houtbalans, droog; enorme lengte. Deze serie van het huis Torres maakte een diepe indruk op ons. Na de proeverij kregen wij een fantastische lunch aangeboden, waar ook de geproefde wijnen niet bij ontbraken en natuurlijk een brandy bij de koffie. Na het dankwoord van Chang-Ta Tcheng aan de heer Torres vertrok ons gezelschap richting San Sadumi de Noya voor een bezoek aan: Bodegas Marques de Monistrol Deze bodega werd gesticht in 1882 door José Maria Escriva de Romani, markies van Monistrol, oenoloog en groot animator van de landbouw. Zijn zoon Joaquin was de oprichter van de oenologische centra van Spanje. Het bedrijf bezit uitgestrekte wijngaarden waar inheemse druivenrassen worden verbouwd. Het gebouw werd geconstrueerd op de fundamenten van een Benedictijnse kerk. De vinificatie vindt plaats in moderne installaties met roestvrij stalen kuipen en de opslagcapaciteit bedraagt hl. De rijping vindt plaats in gebruikte fusten van eikenhout en natuurlijk op fles. Het bedrijf heeft ongeveer 12 miljoen flessen in stock, waarvan jaarlijks ongeveer 6 miljoen flessen worden verkocht, waarvan rood is. Brut Nature Gemaakt van de drie lokale druivenrassen, elk 33%. Een perfecte zuivere wijn. Brut Reserva 40% macabeo, 40% xarello, 20% parellada. Brut Rosé Vin Nature Blanc de Blanc 1989 Mooie frisse wijn met veel body. Vin Nature Blanc de Noir Witte wijn gemaakt van rode druiven. Gran Reserva, 1982

8 Na deze degustatie vertrokken wij richting hotel, voor de proeverij van de wijnen van Jean Leon (zie boven). Na deze proeverij hadden we de mogelijkheid om ons op te frissen. Diner Hierna gingen we dineren in een van de beste restaurants van Barcelona, "Vila Veneto", wat ons uitermate beviel. De avond, c.q. nacht kon iets langer doorgaan, want onze eerste gastheer van Bodegas Juve I Camps van de volgende dag, kon ons wegens ziekte niet ontvangen. Na een lekker, laat ontbijt vertrokken wij richting laatste bodega van deze reis. Cordorniu Masia Bach Werd in 1975 gekocht door Cordoniu. Masia betekent in het Catalaans "boerderij ", hoewel het niets met een boerderij te maken heeft. Het huis heeft 15 slaapkamers en een garage voor 40 auto's en is gebouwd tussen 1918 en 1924 door twee broers met de naam Bach, erfgenamen van de Barcelona Katoenhandel. Deze broers hebben een fortuin verdiend met het verkopen van uniformen aan het Franse en Britse leger tijdens de eerste wereldoorlog. De gebroeders Bach begonnen met wijn maken als hobby onder hun huis, in de prachtige kelders. Maar het was de familie Mata, die het huis en de landerijen in 1932 overnamen, die de wijngaarden uitbreidden en met de wijnhandel begonnen. Masia Bach produceerde in de tijd van overname dozen per jaar. Vandaag de dag bereikt de productie dozen per jaar en er zijn zelfs nog uitbreidingsplannen. Vinificatie en opvoeding Voor het persen wordt een Vaslin gebruikt die bij de eerste persing 50% most aan de druif onttrekt en tijdens de tweede persing nog eens 20%. Voor de rode wijnen gebruikt men een moderne ontpitmachine. De most fermenteert in roestvrij stalen vaten met waterkoeling. De hygiënische omstandigheden van het bedrijf zijn voorbeeldig. Voor de rijping gebruikt men vaten van eikenhout uit Virginia met een inhoud van 225 en 235 liter. Om het oversteken in de eerste fase te vergemakkelijken, gaat de wijn eerst in de fusten van eikenhout, alvorens in de definitieve vaten verder te rijpen. Diepe kelders Het was zeer de moeite waard deze onderaardse ruimten, waar men in 1924 mee begonnen is uit te graven tot 25 meter onder het aardoppervlak, te bezoeken. De gewelven hebben een lengte van ruim een kilometer. In deze koele omgeving liggen de wijnen jarenlang te rijpen, worden ze overgestoken en van desinfecterende zwaveldioxide voorzien. Helaas was het door vermoeidheid en maagklachten voor mij niet mogelijk om proefnotities te maken. Extricimo Seco 35% xarello, 45% macabeo, 15% chenin blanc en 5% parellada. Rosado Ook wel Tuti Fruti genoemd. Gemaakt van diverse druivenrassen. Masia Bach 1987 Red Wine 15% cabernet sauvignon, 45% tempranillo en 30% garnacha tinta. Reserva 1986

9 40% cabernet sauvignon, 40% tempranillo en 20% garnacha tinta. Cordoniu Na deze proeverij gingen we op weg naar Cordoniu. 's Werelds grootste producent van mousserende wijnen volgens de méthode traditionnelle, heeft een wijngeschiedenis die 400 jaar teruggaat. Het was de familie Raventos, nog steeds 100% eigenaar van het bedrijf, die voor de wereldfaam zorgden. In 1872 maakte José Raventos de allereerste méthode traditionnelle. Wijngaarden Manuel Raventos nam het roer in 1985 over en zorgde voor een gigantische herplanting van de wijngaarden, die waren aangetast door de phylloxera. Hij nodigde Franse experts uit voor advies en veranderde de naam van het bedrijf in "Cordoniu". Grootste kelders Het bedrijf is voor een groot deel een nationaal monument en bezit een groot museum. De kelders zijn met hun 30 km de grootste ter wereld, met de hand gegraven over 5 verdiepingen, met een gezamenlijke stock van ongeveer 12 miljoen flessen. En men breidt deze kelders nog steeds verder uit. We hebben enorm gelachen toen, nadat de sirene ging, de ongeveer 700 werknemers als gekken het bedrijf verlieten voor het vrije weekend. Oogst De oogst begint in de laatste week van augustus en loopt door tot eind oktober. In deze periode ontvangt Cordoniu meer dan 1,5 miljoen kilo druiven per dag. Ze worden dag en nacht aangevoerd. De chardonnay is het eerste ras dat geplukt wordt, gevolgd door macabeo, Xarello en Parellada. Winery Alle wijnen van Cordoniu worden gemaakt van druiven geperst op het bedrijf zelf, ze kopen dus geen most of wijn elders. Het bedrijf bezit 50 roestvrijstalen tanks met een inhoud van liter elk en 60 roestvrijstalen tanks met een inhoud van liter elk. Dit betekent dus een fermentatiecapaciteit van meer dan 10 miljoen liter. De fermentatie wordt vier maal herhaald gedurende de gehele oogst en duurt 12 dagen bij ongeveer C, hierna volgt een tweede fermentatie op fles, nadat de liqueur en gist is toegevoegd. Dan volgt lagering van 2 tot 5 jaar, remuage, dégorgement en tenslotte is de wijn rijp voor de verkoop. Cordoniu Classico % chardonnay, 47% xarello, 46% parallada. Restsuiker 8 g/l - zuur 6,5 g/l. Blanc de Blancs % macabeo, 21% parellada, 30% xarello, 9% chardonnay. Restsuiker 5 g/l - zuur 6,8 gr/l. Anna de Cordoniu 47% macabeo, 17% xarello, 29% parellada, 12% chardonnay. Restsuiker 4,9 g/l - zuur 7 g/l. Chardonnay 90% chardonnay en 10% parellada. Restsuiker 5 g/l - zuur 7 g/l. Na dit alles was er wederom een perfecte lunch, met aansluitend een bezoek aan Villafranca waar wij wederom een proeverij hadden, aangeboden door UVIPE (Union Vinicola Del Penedes).

10 Ik had helaas niet meer de lichamelijke conditie om deze proeverij goed te kunnen verslaan, mijn excuses hiervoor. Diner De avond werd doorgebracht in het wereldberoemde restaurant Los Caracolles, eigendom van Miguel Torres, waar wij diverse Catalaanse specialiteiten nuttigden. Zeer gezellig en uiterst smakelijk! Tot slot De volgende dag vroeg op, richting vliegveld om vervolgens op te stijgen richting Amsterdam, waar wij om uur aankwamen. Graag zou ik uit naam van de gehele groep Vinos de España en in het bijzonder Marianne Nuberg, heel hartelijk danken voor deze zeer goed georganiseerde en uitermate leerzame studiereis. Tevens wil ik onze zeer sympathieke Spanje-deskundige Leslie Lyenhorst danken voor zijn interessante uitleg en adviezen.