PLAN VAN AANPAK TOEGANKELIJKHEID versie 14 september 2016

Transcriptie

1 PLAN VAN AANPAK TOEGANKELIJKHEID versie 14 september 2016 Wat mooi dat je mee wilt doen aan het bereiken van ons doel: Drenthe de mooiste provincie, binnen drie jaar ook de meest toegankelijke! Dit plan helpt bij het verwoorden van onze visie voor het bereiken van ons doel, in de 12 gemeenten van de provincie Drenthe. Ook ondersteunt dit plan de samenwerking tussen de leden van de werkgroep (woordvoerders PvdA gemeentefractie) in de 12 gemeenten onderling en de woordvoerder(s) van de PvdA Statenfractie Drenthe. Dit plan bestrijkt drie jaar. Dit is een termijn die redelijk te overzien is, niet te kort, maar ook niet te ver weg in de toekomst. Qua haalbaarheid van het te bereiken doel is het misschien wat aan de krappe kant, dan zou men eerder aan 5 jaar moeten denken. Maar Nederland heeft al bijna 10 jaar lang getreuzeld om het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap te ratificeren. Verder willen we graag dat het plan concreet genoeg is om richting te geven aan én tegelijk voldoende ruimte laat om werkendeweg te ontdekken wat beter kan dan in eerste instantie bedacht is, en waar de doelgroep (de inwoners van Drenthe met of zonder beperking) behoefte aan heeft. Houvast bieden, samenwerken aan het doel binnen het vastgestelde kader, maar ook voldoende ruimte voor nadere invulling door de deelnemers van de werkgroep. Visie en motivatie Eén op de acht Nederlanders heeft een langdurige beperking (CBS, 2008) en bijna een derde van de Nederlanders heeft een chronische ziekte (Gijsen, Van Oostrom en Schellevis, 2014). Een beperking kan zowel fysiek, psychisch, verstandelijk, intellectueel of zintuiglijk zijn en is in principe langdurig van aard. Iemand met een beperking kan bijvoorbeeld doof, blind of slecht ter been zijn. Maar ook beperkingen zoals het syndroom van Down, dyslexie, dyscalculie en autisme vallen hieronder. De overheid heeft verschillende wetten en regels gemaakt zodat mensen met een beperking zoveel mogelijk aan de samenleving kunnen deelnemen. Desondanks kunnen mensen met een beperking niet altijd aan de samenleving deelnemen (NIVEL, participatiemonitor 2015). Zo zijn er kinderen die thuiszitten, omdat scholen hen vanwege hun beperking niet toelaten. Er zijn studenten die uitvallen, omdat de opleiding niet voor een doeltreffende aanpassing zorgt. Veel mensen met een beperking kunnen geen werk krijgen, vanwege vooroordelen van werkgevers. 1

2 Ook blijkt het vaak lastig om met een beperking zelfstandig met het openbaar vervoer te reizen of zijn internetsites of gebouwen ontoegankelijk 1. Nederland heeft het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap op 30 maart 2007 ondertekend. Op 14 juni 2016 overhandigde Nederland het Verdrag aan de Verenigde Naties en daarmee is het Verdrag geratificeerd. Op 14 juli 2016 is het Verdrag daadwerkelijk in werking getreden. De Statenfractie en het gewestelijk bestuur hebben dit onderwerp geagendeerd binnen de PvdA Drenthe. De PvdA Drenthe werkgroep ouderenbeleid heeft dit opgepakt en 2 bijeenkomsten hierover georganiseerd in najaar 2015 en het voorjaar van Uitkomst daarvan was het willen realiseren van de hierboven in de eerste zin geformuleerde doelstelling: Drenthe de meest toegankelijke provincie, binnen 3 jaar! Doelgroep Inwoners van Drenthe met een beperking vormen de uiteindelijke doelgroep voor onze activiteiten in dit Plan van Aanpak (PvA). De PvdA Drenthe werkgroep toegankelijkheid wordt gevormd door de woordvoerders van de 12 gemeenteraadsfracties en de Statenfractie in Drenthe. De coördinatie, en randvoorwaardelijke ondersteuning wordt gedaan door de ondersteuningsgroep: Luuc Christensen, Albert Huizing en Ike Huisman-Holmersma. Ook zijn er nog tal van (ervarings-) deskundigen die bereid gevonden zijn om hun expertise met ons te delen, zoals Gerrit Hidding, Otwin van Dijk en Jeroen Veltheer. Elkaar inspireren met Eureka s en best practices, het uitgevonden wiel opnieuw gebruiken, gebruik maken van wat anderen al voorbereid of in gang gezet hebben, zoals Het College van de Rechten van de Mens ( ), de Coalitie voor Inclusie ( ) dat is wat wij voorstaan, niet het onbedoeld of onbewust voorschrijven of opleggen van ideeën aan elkaar. Er leiden meerdere wegen naar Rome of Athene. Ieder maakt zelf uit wat in de eigen praktijk het beste werkt qua timing en draagvlak, en realisatiegehalte. Aanpak, planning en communicatie Dit PvA behelst 3 jaar. Het is een toevalligheid dat deze termijn globaal samenvalt met de nog resterende zittingstermijn van de Statenfractie. Het onderwerp is (weer) opgepakt mede naar aanleiding van de actualiteit van de ratificatie van het VN-verdrag dat voor Nederland op 14 juli 2016 daadwerkelijk in werking is getreden. Globaal zou de planning 2 er als volgt uit kunnen zien: 1 Tekst uit: Indien het voor jouw eigen aanpak als deelnemer aan deze werkgroep van belang is om de meer actuele getallen ter beschikking te hebben, of op meer gedetailleerd gemeentelijk of provinciaal niveau, dan zou je kunnen overwegen om die op te vragen bij B&W of GS. 2 Mede ontleend aan Jeroen Veltheer, organisatieadviseur ( jeroen.veltheer@zylt.nl ) ondermeer betrokken bij het organiseren van VN-panels 2

3 De politieke inzet zou moeten zijn om in alle afdelingen van de 12 gemeenten de bewustwording van het belang van hun raads- en of Staten- werk voor mensen met een beperking te vergroten (jaar 1). Deze vergroting van de reeds bestaande bewustwording omvat zowel het zich meer bewust zijn van dat toegankelijkheid meer is dan een brede deur zonder drempel en dat een beperking ruimer is dan alleen fysiek van aard. Maar tevens het realiseren van beleidsmatig gezien het binnen halen van het zogenaamde laaghangend fruit, maatregelen die al met weinig inspanning gerealiseerd kunnen worden met een snel resultaat in het eerste jaar van dit PvA. Een twee sporen traject (jaar 1): werken aan meer bewust worden op zich, én het tegelijkertijd realiseren van maatregelen in de samenleving die snel tot zichtbaar (en direct praktisch van nut voor de doelgroep) resultaat leiden. Elk PvA begint meestal met het opstellen van een zogenaamde sterkte/zwakte analyse van de uitgangssituatie, en het vervolgens in beeld brengen van de kansen/bedreigingen om van de bestaande situatie naar de gewenste situatie (qua doelen) te komen (in dit geval in de tijdsperiode van drie jaar). Dit onderdeel laten wij hier in dit PvA achterwege, het komt waarschijnlijk wel terug in de diverse bij dit PvA behorende Werkplannen die door elk van de afzonderlijke leden van de werkgroep nog gemaakt moet worden. Zij kunnen in hun specifieke situatie het beste aangeven wat de start situatie is, en die is natuurlijk niet nul, want er is natuurlijk in de loop van de jaren al van alles gedaan op het gebied van toegankelijkheid. Niet alleen inhoudelijk (hoe staat het met de toegankelijkheid) maar ook qua proces van doelrealisatie en draagvlak (hoe breed is de politieke steun in jouw Raad of Staten, zit je als PvdA wel of niet in het College? etc.) kan daar beter aangegeven worden hoe een sterkte/zwakte analyse eruitziet dan in dit PvA. Het woord werkplan is misschien wat groter dan bedoeld, het hoeft niet meer dan een A4-tje te zijn, waarop je puntsgewijs opsomt wat jouw voornemens (acties) zijn voor het komende jaar, gelet op de doelstelling en haalbaarheid. Het kunnen 3 punten zijn, of 5 of 10, maakt niet uit. Voor jezelf is het een handig controlemiddel en communicatie handvat: waar wil je aan werken, wie wil je daarbij betrekken, en terugblikkend: hoe staat het met de voortgang. Dit laten we hier dus weg, en gaan hieronder verder in op de globale fasering van 3 jaar. Na de fase van bewustwording (in het 2-sporen traject zoals hierboven aangegeven) willen wij in de werkwijzen van de afdelingen aangrijpingspunten af spreken die garanderen dat in de werkprocessen (van beleids -ontwikkeling, -bepaling en -uitvoering) tijdig aan de rechten van mensen met een handicap wordt getoetst (jaar 2). Daarna dan een jaar waarin we lawaai maken over wat dit oplevert (en je als raads- en staten- fracties zonodig bijstuurt) (jaar 3). De concrete actiepunten worden als volgt over deze 3 jaar verdeeld, in een werkplan A4-tje per jaar: Elke lid van de werkgroep maakt een actiepunten lijstje (werkplan A4-tje) voor de aanpak in de eigen gemeente. Als hulpmiddel hierbij kan de instrumenten box voor volksvertegenwoordigers 3 dienen (kaderstellende-, volksvertegenwoordigende- en controle- instrumenten). NB: let wel het is een hulpmiddel, het is geenszins een voorschrijfrecept! Als volksvertegenwoordiger 3 Deze instrumenten box is per eerder toegezonden, en de inhoud is voor elke volksvertegenwoordiger bekende kost 3

4 maak je zelf de keuze welk van de middelen in jouw situatie het beste tot zijn recht komt, toepasbaar en uitvoerbaar is. Wellicht ten overvloede opgemerkt: je hoeft je natuurlijk niet aan dit lijstje te houden, het aangeven in eigen steekwoorden is natuurlijk ook prima. Als belangwekkend inhoudelijk hulpmiddel bij het bepalen van de lokale actiepunten (werkplan A4- tje) kan het VN-afvinklijstje dienen, zie de AFC-lijst 4, waarbij we ons natuurlijk realiseren dat Amen geen Amsterdam is, Assen ook niet, of anyhow any place! Uiteraard gaat het er niet om dat je alles zelf doet (dat kan niet eens, als parttime volksvertegenwoordiger: je moet sturen, niet roeien! ), maar je geeft hier wel aan welke zaken je van belang vindt die er moeten gebeuren om de doelstelling te halen. En dan maakt het niet uit of het College dit VN-afvinklijstje hanteert bij het uitvoeren van het VN-verdrag of een ander eigen afvink lijstje. Op woensdag 31 augustus hebben we een startbijeenkomst van de werkgroep gehad, waar ondermeer de eerste versie van dit PvA werd doorgenomen. Zaken werden verduidelijkt waar nodig en er werden ervaringen uitgewisseld, en de stand van zaken per gemeente. We spraken af dat 4 á 5 bijeenkomsten per jaar als volledige werkgroep toereikend moet zijn voor het goed functioneren als werkgroep ter ondersteuning van de deelnemers. De volgende bijeenkomsten worden gepland (globaal) als volgt: 2016 week 50. In 2017: 1 e week februari; 1 e week april; week 38 (Prinsjesdag); week 43; We willen geen nieuwe (ongewild) interne bureaucratie creëren, het vergaderen willen we zoveel mogelijk beperken, het gaat om het (zelf of laten) doen, het inhoudelijk resultaat behalen! Voor een goede onderlinge interne communicatie wordt er bekeken of een internet platform gemaakt kan worden, met actieve toegang voor alle deelnemers. Er is inmiddels bij het PvdA partijbureau een aanvraag in gediend voor een eigen website van de Werkgroep Toegankelijkheid. Deze openbare website is bedoeld als een soort bibliotheek van relevante documenten (van rijk, provincie, gemeenten en anderen), moties, initiatieven en standpunten van de PvdA-fracties, activiteiten, enz. Voorstel: om per fractie een soort logboek of activiteitenoverzicht te maken van één zin per activiteit met een link naar de motie, of het standpunt, of het voorstel van de fractie. Deze link kan verwijzen naar een bestand op de website van de werkgroep of naar een artikel of bestand op de website van de afdelingen/gewest. Belangrijk nieuws over verbetering van de toegankelijkheid kan dan ook een plaats krijgen op de website. Alles op de website is openbaar, dus iedereen kan er kennis van nemen en de informatie gebruiken. Het beheer van de website zal volledig bij de ondersteuners van de PvdA werkgroep Toegankelijkheid liggen. En als het project is afgelopen wordt de website opgeheven. Hiermee stappen we af van het aanvankelijke idee om een aparte pagina op de website van PvdA Drenthe of op de website van de PvdA Werkgroep Ouderenbeleid te gebruiken. Totdat deze website in de lucht is, doen we het met een actieve uitwisseling. 4 Is ook eerder per toegezonden 4

5 Daarnaast kunnen er diverse bijeenkomsten en ontmoetingen nodig zijn voor het opdoen van inspiratie en of uitwisselen van ervaringen. Hierbij kan er ook ingehaakt worden op de VN-panels of andere relevante platforms zoals WMO-panels en patiënten en cliënten platforms in de (gehandicapten) zorg die in de betreffende gemeente of op provinciaal niveau functioneren. Gaandeweg zullen deze overige bijeenkomsten en ontmoetingen in overleg gepland kunnen worden naar bevind van zaken en met de wijsheid van dat moment. Dit hoeft niet altijd in werkgroep verband te gebeuren. Dit kan zowel lokaal als regionaal of (inter) provinciaal gepland worden. De planning dient wel binnen de werkgroep afgestemd te worden (in verkiezingstijd ook met de campagne commissie). Geschiedenis Elke gemeente en plaats kent zijn eigen (voor) geschiedenis m.b.t. het wegnemen van drempels voor het op een gelijkwaardige wijze deelnemen aan het maatschappelijk verkeer voor inwoners met een beperking. Dit kleurt de lokale aanpak, waar liggen gevoeligheden uit het verleden, waar zijn eerdere initiatieven gestrand, en welke actoren (volksvertegenwoordigers, ondersteunende organisaties, ondernemers, onderwijs-, woningbouw- organisaties etc.) waren toen al dan niet betrokken. De meeste leden van de werkgroep kennen elkaar uit partijverband, in diverse rollen en in diverse intensiteit van samenwerking, dit kleurt de samenwerking op dit onderwerp. Wat we gemeenschappelijk hebben zijn de gedeelde idealen en uitgangspunten ( van Waarde, verkiezingsprogramma, etc.). Van daaruit werken we samen, en spreken elkaar daarop aan. Voor dit onderwerp is mede het vertrekpunt de ratificatie van het VN-verdrag. Samenwerking Samenwerking betreft met name die tussen de raadsfracties en Statenfractie, en gebruik makend van de diverse werkgroepen, forums en panels en andere reguliere (woordvoerder) contacten (zoals met de Tweede en Eerste Kamerfractie) binnen de partij op dit onderwerp. (Een overzicht, van contactpersonen wordt gemaakt, en zal per toegezonden worden). Evalueren en besluiten nemen De goede voortgang van de uitvoering van dit PvA (en bijbehorende Actielijsten en jaaraanpak) wordt bewaakt door de ondersteuningsgroep. Besluitvorming (tussentijdse aanpassing) vindt plaats zo veel als mogelijk is op basis van unanimiteit en naar bevind van zaken, waarbij draagvlak een belangrijk criterium is. De individuele actiepunten lijstjes (werkplan A4-tje) worden binnen de werkgroep gehanteerd als inspiratiebron, daarover vindt geen inhoudelijke besluitvorming plaats in de werkgroep, behalve als het afstemming- coördinatie- punten betreft. Risico s Wat zou er kunnen tegenvallen bij het bereiken van de doelstelling? Wat zijn daarbij de belangrijkste risico s? Op dit moment vooralsnog pro memorie. Gaandeweg het eerste jaar van het PvA is hierover een beter en minder speculatief beeld te verkrijgen. Maar misschien zijn er al ervaringspunten bekend? Deze worden gedurende de voortgang ter lering geïnventariseerd. 5

6 Verbinding met betrokken belanghebbenden en belangstellenden Het is van belang om een goede verbinding te houden met de diverse belanghebbenden en belangstellenden op de verschillende niveaus (landelijk, provinciaal, gemeentelijk) en de verschillende verbanden (den Haag 2 e en 1 e Kamer, VNG, IPO, VDG, MEE, Zorgbelang, Patiënten/cliënten organisaties, VN-panels, etc.). Het is wel zaak om hier oog voor te hebben, maar als werkgroep dienen we de focus te houden op doen en minimaal deel te nemen aan het onderhouden van een relevant netwerk, op dit onderwerp. Uiteraard is het aan de gekozen volksvertegenwoordigers (of partij functionarissen) zelf of zij voldoende prioriteit, kunnen geven aan het onderhouden van het netwerk op dit onderwerp. Waar relevant kunnen we dan wel profiteren van de deelname aan het onderhouden van de netwerken door (andere) leden van de werkgroep. Wellicht is het handig om een overzicht op te stellen van deelnemers in diverse netwerken. Tevens kan het meehelpen niet opnieuw het wiel uit te hoeven vinden. Begroting 5 Inkomsten Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Bijdragen PvdA Raadsfracties 600, = Bijdrage PvdA landelijk (CLB) 1200, = Bijdrage PvdA Statenfractie 1200, = Bijdragen sponsoren Bijdragen (vrijwillige donaties) Bijdragen deelnemers activiteiten Totaal 3000, = Uitgaven Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Vrijwilligersvergoedingen Personele kosten Huur locaties, vergader accommodaties, (evt. reiskosten 1200, = 1200, = 1200, = externe deskundigen) Aanschaf t.b.v. vergaderingen Deskundigheidbevordering Communicatiekosten 1200, = 500, = 500, = Overige kosten 600, = 500, = 500, = Totaal 3000, = 2200, = 2200, = 5 Dit overzicht van inkomsten en uitgaven is in dit stadium (juli 2016) globaal en voorlopig: wij willen een bijdrage vragen aan CLB, Staten, en Raadsfracties. Ten eerste is (nog) niet bekend of daarop welwillend positief gereageerd zal (kan) worden, ten tweede is het overzicht van uitgaven niet volledig goed in te schatten, en is mede afhankelijk van de realisatie van ingeplande activiteiten. En de hoogte van bepaalde kosten is soms alleen speculatief te ramen (bv indien het redelijkerwijze gewenst is om een spreker (deskundige) reiskosten openbaar vervoer te vergoeden). En sommige uitgaven zijn in het eerste jaar hoger, bv het drukken van flyers. 6

7 Assen, 14 september 2016 Ruud Fokkens, voorzitter, mede namens Luuc Christensen, Albert Huizing en Ike Huisman-Holmersma 7