GEMEENTE KOLLUMERLAND C.A.

Transcriptie

1 GEMEENTE KOLLUMERLAND C.A. Multifunctionele Accommodatie De Tredder te Westergeest JAARVERSLAGGEVING 2012 Van Limburg Stirumweg 18 Postbus KB Kollum 9291 AA Kollum

2

3 Inhoudsopgave Onderdeel A: Jaarverslag Algemeen... 4 Programma's Programma 1: Sturende en dienstverlenende gemeente Programma 2 : Wonen en werken in netwerken Programma 3 : Sociale kwaliteit Programma 4: Voorzieningen Programma 5: Leefkwaliteit Programma 6: Mobiliteit en Infrastructuur Programma 7: Sociale en fysieke veiligheid Algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien en incidentele baten en lasten Paragrafen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Financiering Lokale heffingen Onderdeel B: Jaarrekening Grondslagen voor waardering van activa en passiva Balans per 31 december Programmarekening Toelichting op de balans Toelichting op de programmarekening Toelichting rechtmatigheid SISA bijlage Onderdeel C: Overige gegevens Bestuurlijke organisatie in Investeringsoverzicht 2012 per programma Vaststelling Controleverklaring Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

4 Algemeen De missie van onze gemeente is Woongemeente zijn in een omgeving met ruimte en met zorg voor jong en oud. Het afgelopen jaar is op verschillende terreinen een bijdrage geleverd aan deze missie. Door de slechte financiële positie van onze gemeente zijn er echter ook projecten, met name op het gebied van openbare werken, niet uitgevoerd. Wel is onder andere gewerkt aan de voorbereiding, realisatie en/of uitvoering van: Kollum Watersportdorp Hart van Kollum (oude gemeentehuis en omgeving) Mr. Andreaepassage Multifunctionele accommodatie Westergeest-Triemen Het betrekken van de burgers bij het maken en realiseren van plannen (burgerparticipatie) Deze jaarverslaggeving is net als vorige jaren opgesteld conform het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV). Er wordt gestart met de programmaverantwoording waarbij antwoord wordt gegeven op de vragen die gesteld zijn in de begroting 2012, dus wat willen we bereiken, wat doen we ervoor en wat mag het kosten. Tevens worden de algemene dekkingsmiddelen aangegeven en een overzicht van de bestuurlijke organisatie in Verder is, evenals vorig jaar, het burgerjaarverslag in deze jaarverslaggeving geïntegreerd. Het resultaat 2012: Het jaar 2012 wordt door de gemeente Kollumerland c.a. afgesloten met een negatief resultaat vóór bestemming van de reserves ( ). Dit resultaat is zowel positiever ten opzichte van de primitieve begroting ( negatief), als ten opzichte van de begroting na wijzigingen ( negatief). Daar er per saldo meer aan de reserves wordt onttrokken dan wordt toegevoegd, wordt het resultaat ná bestemming van de reserves positief. Primitieve Begroting begroting 2012 na Realisatie 2012 wijzigingen 2012 Resultaat voor bestemming Mutaties reserves Resultaat na bestemming Per programma zijn de afwijkingen op hoofdlijnen als volgt: Hoofdanalyse van het resultaat ten opzichte van de begroting Verschil Primitieve Begroting begroting na Saldo van de programma's begroting 2012 na Realisatie wijzigingen en realisatie (lasten minus baten) 2012 wijzigingen Sturende en dienstverl.gemeente Wonen en werken in netwerken Sociale kwaliteit Voorzieningen Leefkwaliteit Mobiliteit en infrastructuur Fysieke en sociale veiligheid Algemene dekkingsmiddelen Resultaat voor bestemming Mutaties reserves Resultaat na bestemming Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

5 Als we de begroting (na wijzigingen) met de rekening vergelijken is het resultaat vóór bestemming afgerond positiever dan begroot; het resultaat nà bestemming is afgerond positiever dan begroot. Dat het verschil na bestemming kleiner is komt doordat er minder ( ) aan de reserves is onttrokken dan was geraamd. De analyse van de afwijkingen van de realisatie ten opzichte van de begroting na wijzigingen is als volgt: Analyse resultaten op hoofdlijnen (realisatie t.o.v. begroting na wijzigingen) prog. positieve ontwikkelingen gezondheidszorg participatievoorzieningen maatschappelijke ondersteuning bibliotheekwerk peuterspeelzaalwerk speelvoorzieningen verkoop gronden afvalinzameling begraafplaatsen minder inhuur voor vacatures en ziekte 5/ brandweer algemene baten en lasten AD bespaarde rente AD terugontvangen btw-compensatiefonds AD vrijval voorziening btw-compensatiefonds AD algemene uitkering AD saldi diverse baten en lasten div nog niet afgeronde investeringen Mr. Andreaepassage onderwijshuisvesting negatieve ontwikkelingen bouwgrondexploitatie inkomensvoorzieningen hoger resultaat voor bestemming reserves mutaties reserves reserves die niet aangewend hoefden te worden tekorten sociale zaken resultaat afvalinzameling frictiekosten peuterspeelzaalwerk speelvoorzieningen saldi overige mutaties Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

6 nog te besteden reserves in 2013 Mr. Andreaepassage onderwijshuisvesting saldi overige mutaties reserves per saldo lagere onttrekking aan reserves hoger resultaat na bestemming reserves Toelichting Bij een nadere analyse blijkt dat de meevallers hoofdzakelijk van incidentele aard zijn. De bedragen die in de reserves gestort worden of niet besteed zijn, hebben deels betrekking op verwachte uitgaven die niet gekomen zijn en deels betrekking op investeringen die nog niet afgerond zijn. Van het niet onttrokken bedrag van aan de reserves zal naar verwachting alsnog aangewend worden in 2013 voor nog niet afgeronde investeringen. Voor een meer gedetailleerde analyse van de verschillen wordt verwezen naar de programmaverantwoording en de toelichting op de programmarekening. Liquiditeit Door de slechte liquiditeitspositie was het noodzakelijk dat er begin 2012 een nieuwe lening van moest worden aangetrokken. Ondanks deze lening bleef het saldo op de lopende rekening gemiddeld negatief. Resumerend Resultaat Het resultaat is voor bestemming van de reserves dus negatief. Doordat er aan de reserves onttrokken is, wordt het resultaat na bestemming van de reserves positief. Vergelijking rekening begroting Ten opzichte van de begroting is het resultaat voor bestemming positiever uitgevallen en na bestemming van de reserves positiever. Rechtmatigheid De rechtmatigheid valt onder de bedrijfsvoering en is de verantwoordelijkheid van het College van Burgemeester en Wethouders. De uitkomsten van de interne controles worden door de accountant gebruikt voor de oordeelsvorming. Deze interne controles maken onderdeel uit van het eindoordeel van de accountant. Door middel van de accountantsverklaring wordt verantwoording afgelegd aan de gemeenteraad. De belangrijkste conclusies en aanbevelingen zijn opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering. Achterin deze jaarverslaggeving is een paragraaf opgenomen over de fouten/onzekerheden welke naar voren zijn gekomen tijdens de jaarrekeningcontrole. Het gaat hierbij om mogelijke begrotingsonrechtmatigheden die met het vaststellen door de gemeenteraad worden opgeheven. Planning & control In 2007 is programmasturing ingevoerd en nog steeds vindt er regelmatig overleg plaats met de programmaregisseurs om verbeterpunten aan te brengen. In de tussentijdse rapportages vindt betere aansluiting plaats tussen de beleidsmatige- en inhoudelijke verantwoording. SiSa en de jaarstukken: Met ingang van het verantwoordingsjaar 2006 is het principe van Single information Single audit (Si- Sa) van toepassing. Hierdoor hoeven gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

7 voortaan minder informatie te verstrekken aan het Rijk over de besteding van specifieke uitkeringen. Ook wordt de controle van deze informatie sterk verminderd. Het CBS vervult hierbij namens het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) de intermediaire rol tussen medeoverheden en vakdepartementen. Voor de gemeente Kollumerland betreft het over 2012 de volgende uitkeringen: Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) Brede doeluitkering verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Gemeentedeel 2012 Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Totaal 2011 (Gemeenten inclusief deel gemeensch. regelingen) Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen) Wet Participatiebudget (WPB) Brede doeluitkering Centra voor Jeugd en Gezin (BDU CJG)_Hernieuwde uitvraag 2008 t/m 2011 Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

8 Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

9 Programmaverantwoording Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

10 Programma 1: Sturende en dienstverlenende gemeente Programmaportefeuillehouder: Bearn Bilker Programmaregisseur/fin.adviseur: Simon Hoeksma Donormanagers: Selmar de Boer Harmen Jonker uitgaven programma 1 uitgaven ov. programma's 93% Progr. 1 6% bevolkingszaken 2% bestuur 5% Wat hebben wij bereikt Het bestuur staat midden in de samenleving en wil haar taken op efficiënte en effectieve wijze uitvoeren. Ingezet wordt op het geven van meer sturing aan de organisatie waarbij de strategie zal zijn: Een doel- en resultaatgerichte organisatie Een lerende organisatie Een externe focus hebben De gewenste cultuur is als volgt samen te vatten: Duidelijkheid Openheid Vertrouwen en met elkaar. Het programma Sturende en dienstverlenende gemeente is een faciliterend programma die de uitvoering van de programma s 2 tot en met 7 mogelijk moet maken. Burgerparticipatie Bestrijding overlast van roeken in Westergeest Zwerfafval opruimen door vrijwilligers (ZAP ers) Inzamelen oud papier door verenigingen Herinrichting Oudwoude: evaluatie met bewoners en Plaatselijk Belang Revitalisering Rijdstraat: bespreking met bewoners Cantecleer Het opzetten van het virtuele loket en dorpshuis nieuwe stijl te Burum De realisatie van het MFC Westergeest-Triemen Het maken van dorpsspiegels in samenwerking met de dorpsbewoners Infodagen over de actualisering van het bestemmingsplan Buitengebied Inspreken bij vergaderingen raad en raadscommissie commissie raad commissie raad Totaal In de raadscommissie is ingesproken over It Paradyske, woonplan/woonakkoord/woonprogramma, bestemmingsplan Westergeest (2x) en over een bedrijfswoning aan de Singelweg. Daarnaast is voor het onderwerp Masterplan Onderwijs een keer gebruik gemaakt van de mogelijkheid om deel te nemen aan het debat in de raadscommissie. In de raad is ingesproken over inzameling oud papier. Ingekomen bezwaar- en klaagschriften Ingekomen bezwaarschriften Ingekomen klaagschriften Er zijn 15 bezwaarschriften binnengekomen waarvan er 4 ter afhandeling zijn doorgeschoven naar Van 11 bezwaarschriften zijn er voortijdig 4 ingetrokken, terwijl 1 bezwaarschrift bij schrijven Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

11 van de gemeente is beëindigd. Door de commissie zijn in 2012 derhalve 6 adviezen uitgebracht aan het college die betrekking hadden op: Algemene plaatselijke verordening Algemene wet bestuursrecht Wet milieubeheer Wet maatschappelijke ondersteuning Wet ruimtelijke ordening en Woningwet Wet Openbaarheid van bestuur Algemene subsidieverordening Verordening leerlingenvervoer Klacht (niet ontvankelijkverklaring) Functiewaardering ambtenaar Met betrekking tot alle uitgebrachte adviezen is aan het college van burgemeester en wethouders geadviseerd de bezwaren ongegrond te verklaren. Belastingzaken vallen buiten de competentie van de commissie op de bezwaar- en klaagschriften. Wet dwangsom en boete Totaal Rekenkameronderzoek De rekenkamercommissie is een onderzoek gestart naar het kapitaalgoederenbeheer. Dit rapport zal in 2013 verschijnen. Bevolkingszaken Afgegeven reisdocumenten particuliere paspoorten Kinderbijschrijvingen Kinderstickers zakenpaspoorten Nederlandse identiteitskaarten rijbewijzen Samenstelling van de bevolking Totaal inwoners Geboorten Overledenen Vestiging Vertrek Overige registraties huwelijken partnerschapsregistraties omzetting partnerschapsreg. in huwelijk ontbindingen huwelijk ontbindingen partnerregistratie Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

12 Hoofddoelstellingen 1. De dienstverlening zal mensgericht zijn 2. Burgers moeten hun zaken snel en betrouwbaar kunnen regelen 3. Burgers worden bij of via de gemeente naar het juiste loket gedirigeerd 4. We willen transparant werken en aanspreekbaar zijn 5. Een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering Wat doen we ervoor Hoofddoelst. Subdoelstelling 1. Vaker pre-mediationmogelijkheden toepassen Wat hebben we gerealiseerd De procedure om na ontvangst van een bezwaarschrift zoveel mogelijk overleg te zoeken met de bezwaarmaker heeft geleid tot goede resultaten. 5 van de 11 bezwaarschriften = 45% van de ontvangen bezwaarschriften konden voortijdig tot een oplossing worden gebracht, terwijl naar verwachting in 2013 nog een bezwaarschrift zal worden ingetrokken, waardoor het percentage op 55 uitkomt. Mediation is éénmaal ingezet in een burenconflict te Warfstermolen. 2. Minder regelgeving - Door het invoeren van de omgevingsvergunning hoeft er maar eenmaal een vergunning aangevraagd te worden. - Door het invoeren van de basisregistraties hoeven burgers en bedrijven minder vaak gegevens door te geven. - Doordat steeds meer zaken digitaal worden aangeboden kunnen burgers en bedrijven steeds meer zaken aanvragen op het moment wanneer het hen uitkomt. in de nieuw vastgestelde APV is alle overbodige regelgeving geschrapt. 3. TRIO (Operatie Opschudden Organisatie) In het kader van Trio zijn meerdere maatregelen genomen zoals het sturen op resultaat en het werken met afdelingsplannen. 4. Elektronische dienstverlening verbeteren - De doelstelling was om ten minste 10 diensten digitaal aan te vragen. Op dit moment zijn zes diensten direct digitaal aan te vragen. Dit jaar wordt dat aantal uitgebreid met minstens nog zeven producten. Vijf diensten zijn daarnaast digitaal aan te vragen via landelijke voorzieningen (bijvoorbeeld omgevingsloket/vws/minbzk). Totaal zijn dus elf producten digitaal aan te vragen. - De website voldoet aan de webrichtlijnen op steekproefniveau. Wel moeten alle pagina s afzonderlijk nog gecontroleerd worden. 5. Begrijpelijke taal gebruiken en communiceren 6. Burgers die bij de gemeente aan het loket verschijnen worden altijd correct geholpen 7. Burgers worden betrokken bij beleidsontwikkeling en projecten Zowel in de mondelinge als schriftelijke communicatie wordt goed gelet op het voorkomen van communicatieproblemen. Voor cursussen op het gebied van adviseren, communiceren, assertiviteit en dergelijke was veel ruimte ingepland in De KCC-module is opgeleverd en ingericht, momenteel wordt er op pilot-basis mee gewerkt. Doorontwikkeling van het KCC (klantcontactcentrum) is afhankelijk van beschikbare mensen/uren en van ontwikkelingen met betrekking tot samenwerking met andere gemeenten. Er wordt gewekt aan een herkenbare ingang voor alle vragen bij de overheid (14+netnummer, 1 fysieke informatiebalie, 1 website en 1 webloket) ( ): Het 14+ nummer is ingevoerd en wordt actief gecommuniceerd; er is één duidelijk webloket en website. In Burum zijn burgers betrokken bij de ontwikkeling van het Dorpshuis Nieuwe Stijl door middel van bewonersavonden, deelname in werkgroepen; er is een digitaal dorpsportaal ontwikkeld waarin toepassingen (applicaties) zijn opgenomen. Deze vormen de digitale vertaling van de wensen van de inwoners en zijn gericht op het versterken van de sociale samenhang. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

13 Hoofddoelst. Subdoelstelling 8. De gemeente neemt een meer voorwaardenscheppende rol op zich 9. Voor bedrijven en maatschappelijke instellingen wil de gemeente fungeren als partner 10. Duidelijkheid verschaffen over de toekomst van de gemeente 11. Zonder het beschikbaar stellen voor specifieke middelen zal het imago voortdurend worden bewaakt Wat hebben we gerealiseerd Er is nagedacht over voorstellen, die de doelstelling om de jeugdigen meer bij de politiek te betrekken, inhoud en vorm kunnen geven. De discussie over de meest effectieve aanpak loopt nog. In onder meer het Wmo beleidsplan Samen sterk in Noordoost-Fryslân is deze visie op de samenleving en de rol van onze gemeente neergelegd. Gemeenten hebben deze visie samen ontwikkeld voor het sociale domein, waartoe beleidsterreinen zoals Wmo, Jeugd en Gezin en Werk en Inkomen behoren. Bedrijven en maatschappelijke instellingen worden gestimuleerd op de eigen creativiteit te benutten. Dat is zeker nodig in een tijd waarin de overheid weinig speelruimte meer heeft. In december 2012 heeft de gemeenteraad het advies van het college van burgemeester en wethouders overgenomen. Onze gemeente zet in op een herindeling met de gemeenten Dongeradeel, Dantumadiel en mogelijk Ferwerderadiel zonder tussenstappen. Er is een continue aandacht van bestuurders en medewerkers voor het imago van de gemeente. 12. Digitaliseren interne organisatie In 2012 is het documentair informatiesysteem verder uitgebouwd en zijn nieuwe zaaksoorten uitgerold in de organisatie. 13. Naar één afdeling bedrijfsvoering Per 1 februari 2013 is de nieuwe afdeling Bedrijfsvoering van start gegaan. De afdelingen STAF (automatisering, personeel & organisatie, schoonmaak) en FZBS (financien), DIV (post en archief) en Control zijn hierin opgegaan en daarnaast het onderdeel Veiligheid van de afdeling VROM en het cluster communicatie/crisisbeheersing van de directeur. Het bestuurssecretariaat valt vanaf de genoemde datum weer onder de directeur. Het cluster balie en bode is overgegaan naar Samenlevingszaken. Wat heeft het gekost Programma 1 begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming gunstiger Op het product Burgemeester en Wethouders is minder uitgegeven. De wachtgeldverplichtingen voor voormalige bestuurders zijn lager uitgevallen dan begroot. Ook zijn de uitgaven voor het in kaart brengen van de toekomstscenario s lager uitgevallen. Doordat er minder reisbewijzen zijn verstrekt hoefden er minder leges afgedragen te worden aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken ( ) (zie ook bij ongunstiger). ongunstiger Er zijn meer uren aan het digitaliseren van de begrafenisregisters op het product burgelijke stand en bevolkingsregister besteed ( ). Er zijn minder identiteitskaarten en rijbewijzen verstrekt ( ) (zie ook bij gunstiger). Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

14 Programma 2 : Wonen en werken in netwerken uitgaven programma 2 wonen 3% Programmaportefeuillehouder: Lieuwe Bijleveld Programmaregisseur: Geert van der Wijk Donormanager: Berend Jan Kram Financieel adviseur: Ljibbe v.d. West uitgaven ov. programma' s 90% Progr. 2 9% ruimtelijke ordening 2% recreatie toerisme 1% leningen 2% bouwgr.ex. 1% econ. ontw. 1% Wat hebben we bereikt Het programma Wonen en Werken in Netwerken richt zich op het ontwikkelen en uitvoeren van ruimtelijk- en sociaal-economisch beleid. Een belangrijk onderdeel hiervan is de uitvoering van het gemeentelijk woningbouwbeleid vanuit het woonplan en het hieraan gekoppelde woonprogramma. Het draait hierin om het faciliteren van de woonwensen van de huidige inwoners en het werven van nieuwe inwoners. Een belangrijke doelstelling is het verbeteren van de woon- en leefkwaliteit in onze dorpen. Het programma is verder gericht op behoud en groei van de werkgelegenheid in Noordoost-Fryslân en in het bijzonder in de gemeente Kollumerland c.a. De gemeente streeft naar een gunstig ondernemersklimaat, waar bedrijven in diverse sectoren de ruimte krijgen om zich te kunnen ontwikkelen. De ontwikkeling van recreatie en toerisme vormt hierin een speerpunt van beleid. Wij zetten samen met onze partners in op kwalitatief goede voorzieningen, een gezonde middenstand, voldoende en gevarieerde verblijfsmogelijkheden, een goede recreatieve infrastructuur en een goed onderhouden en toegankelijke natuur. Aangevraagde vergunningen en vrijstellingen Totaal aantal binnengekomen WABO-aanvragen: activiteiten bouwen activiteit monumenten activiteit slopen activiteit handelsreclame ontheffingen bestemmingsplannen aanlegvergunningen partiële herzieningen planschadegevallen woningen aantal woningen banen (minimaal 15 uur) in Kollumerland c.a landbouw en visserij industrie en delfstoffenwinning bouwnijverheid handel en reparatie vervoer, opslag en communicatie horeca financiële instellingen zakelijke dienstverlening openbaar bestuur en overheid onderwijs gezondheids- en welzijnszorg overige dienstverlening totaal Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

15 Wat doen we ervoor Hoofddoelst. Subdoelstelling 1. Inzicht krijgen in de kwaliteit en kwantiteit van de woningvoorraad. 2. Realiseren van woningbouwprojecten op basis van vraag vanuit de woningmarkt. Wat hebben we gerealiseerd Het geactualiseerde woonplan, woonprogramma en woonakkoord zijn in 2012 afgerond. Het woonakkoord met de corporaties is ondertekend. De nieuwe regionale woningmarktmonitor is niet gereedgekomen. In 2013 komt echter een nieuwe provinciale woningmarktmonitor voor de gemeenten beschikbaar die meer bruikbare informatie bevat. Het appartementencomplex van Thús Wonen (hoek Tj. Hiddesstraat/G. Bleekerstraat) is gereedgekomen. Inmiddels zijn (vrijwel) alle appartementen verhuurd. In het complex kan zorg worden geboden en het voldoet aan een behoefte binnen de Woon-Service Zone. Er wordt gewerkt aan de totstandkoming van het project Hart van Kollum. De raad is in 2012 door het college geïnformeerd over de stand van zaken aan de hand van een voorgangsrapportage. 3. Alle nieuwe en bestaande woningen moeten zoveel mogelijk duurzaam, energiezuinig en levensloopbestendig zijn. Het Platform Wonen heeft de campagne energiekste woning van Kollumerland voor de zomer van 2012 afgerond met de prijsuitreiking en een afsluitende duurzaamheidsmarkt. Het Plan van Aanpak Woningen is in 2012 niet tot uitvoering gebracht i.v.m. capaciteit en bezuinigingen in het kader van milieubeleid. In 2013 zal een gewijzigde opzet van het plan worden uitgewerkt. 4. De uitvoering van het ruimtelijk beleid is op een adequaat niveau. Digitale bestemmingsplannen worden nog niet verbeeld op de eigen website, maar via een link naar Wel zijn we bezig met de aanschaf van NedGeomagazijn; hiermee (in combinatie met NedBrowser) kunnen we de bestemmingsplannen op eigen website verbeelden. Een aantal bestemmingsplannen kunnen na 1 juli 2013 niet meer aan de actualiseringsverplichting van de Wro voldoen, namelijk Kollum Kom, Kollum Dorp, Buitengebied, Veenklooster en Kollumerpomp. Ten aanzien van deze 5 plannen bestaat het risico dat voor bepaalde diensten ten aanzien van bouwactiviteiten in het plangebied geen leges kunnen worden gevraagd na 1 juli De actualisatie van de bestemmingsplannen Buitengebied, Kollum Centrum en Kollum Dorp is in gang gezet, het is de verwachting dat deze eind 2013 actueel zijn. Het bestemmingsplan Zwagerbosch is nog actueel is tot 15 april Het ligt in de planning het offertetraject voor het voor het actualiseren van Zwagerbosch, Veenklooster en Kollumerpomp in 2013 in gang te zetten. 5. De stedenbouwkundige kwaliteit wordt versterkt. 6. Een adequaat uitvoeringsniveau van de wettelijke taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht- en handhaving. 7. Het scheppen van randvoorwaarden voor toeristische ondernemers. Waar nodig wordt bij nieuwe bestemmingsplannen een beeldkwaliteitplan opgesteld. De uitvoering van de projecten BAG en WABO zijn in 2012 op het wettelijk vereiste uitvoeringsniveau. In 2012 zijn in Noordoost Fryslân kanoroutes en men- en ruiterroutes gerealiseerd. De routes worden bekend gemaakt via een website, routeboekjes en overzichtskaart. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

16 Hoofddoelst. Subdoelstelling 8. Een sociaal-economisch sterke en vitale regio Noordoost Fryslân. 9. Vanuit het gezamenlijk merk Noordoost Fryslân Kollumerland c.a. op de kaart zetten. 10. Vestigingsmogelijkheden bieden voor bedrijven. Wat hebben we gerealiseerd Uitvoering van de Agenda Netwerk Noordoost (ANNO) is gestart in 2012 en loopt t/m Het uitvoeringsprogramma voor het project Ontwikkeling Kollum Watersportdorp is gereed en een bijdrage vanuit ANNO is beschikbaar gesteld. De regiomarketingcampagne Noordoost Fryslân echt mooi! / Dwaande is in uitvoering. Kollumerland c.a. maakt hier onderdeel van uit. Op bedrijventerrein aan de Harm Smidswei in Kollumerzwaag heeft de gemeente bouwkavels beschikbaar voor bedrijven. Op bedrijventerrein Jumaheerd en watersportgebonden bedrijventerrein Dwarsried in Kollum heeft een ontwikkelaar bouwkavels beschikbaar voor bedrijven. 12. Verbetering detailhandel in Kollumerland c.a. 13. Een adequate dienstverlening aan (startende) ondernemers. Het project Mr Andreaepassage in Kollum is grotendeels gereed in Er is een adequate afhandeling van informatievragen door de gemeente. In Noordoost Fryslân zijn startersavonden georganiseerd, adviesgesprekken en workshops voor starters gehouden. 14. Bevorderen van samenwerking, kennis- en ervaringsuitwisseling met en tussen overheid, onderwijs en ondernemers (3 O s). 15. De gemeentelijke organisatie is klimaatneutraal in Er is afstemming tussen gemeente en ondernemers in het economisch en toeristisch platform Kollumerland c.a. De gemeente neemt deel in de gesprekken en activiteiten van de Gouden Driehoek. Deelname aan ondernemersplein Noordoost-Fryslân op de Bedrijvencontactdagen Friesland. Er is bezuinigd op de medewerker duurzaamheid, als ook op het duurzaamheidsbudget. Door gebrek aan tijd is deze doelstelling niet gemonitord. Wat is in 2012 gerealiseerd: Gebruikmakend van SDE subsidie zijn PV-panelen geplaats op brandweerkazerne, werkplaats en garage bij gemeentehuis en gymzaal Baensein. CO 2 compensatie in 2012 voor gasverbruik (gezamenlijke inkoop energie). Voor de leaseauto s is serieus gekeken of deze vervangen kunnen worden door elektrische auto s. In verband met ontvlechting Handhaving Achtkarspelen is hier geen gevolg aan gegeven. Door de auto s efficiënter in te zetten rijden er nu 2 auto s minder. In 2012 is een veegauto aangeschaft. Bij de keuze is gekeken naar een zuinige motor. Bijkomend voordeel is dat er minder onkruid wordt gespoten in de gemeente. Opstellen van een gezamenlijk inkoop- en aanbestedingsbeleid van ANNO-gemeenten, waarin duurzaam inkopen is opgenomen (vastgesteld 29 januari 2013). Eind 2012 is het gemeentehuis, i.v.m. plaatsen van zonnepanelen opnieuw gecertificeerd. Met een energie-index van 0,78 heeft het kantoorgebouw nu een A- label. Opdracht verleend voor het plaatsen van een zonneboiler op Van der Bijhal. Wat is blijven liggen: Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

17 Hoofddoelst. Subdoelstelling Wat hebben we gerealiseerd Uitvoering van het gemeentelijk beleidsplan openbare verlichting. Opstellen mobiliteitsplan op basis waarvan keuzes gemaakt kunnen worden over de reductie van CO 2 uitstoot door vervoersbewegingen. Monitoring. In het kader van de doelstelling gemeente Kollumerland c.a. klimaatneutraal in 2020 uit de Energievisie, is in 2012 uitgevoerd: Realiseren van een oplaadpaal voor elektrische vaartuigen in de haven van Kollum. Pilot verduurzamen voetbalverenigingen. Alle vier voetbalverenigingen hebben subsidie aangevraagd, waarvan 2,5 duurzaamheidsmaatregelen hebben uitgevoerd. In ANNO-verband opdracht verleend voor het opstellen van een duurzaamheidsvisie met uitvoeringsprogramma. Platform wonen in Kollumerland heeft plan verduurzamen van bestaande woningen geadopteerd van de gemeente. Het plan moet nog door college worden goedgekeurd. Het project Energie uit Hout van de NFW is afgerond. Eindconclusie is dat kosten voor kappen van houtsingels voor biomassa van houtkachels niet kostendekkend kan worden uitgevoerd. Wat heeft het gekost Programma 2 begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming gunstiger In 2011 waren voor economische ontwikkeling een aantal verplichtingen aangegaan; uiteindelijk bleken deze verplichtingen lager uit te vallen, waardoor er in 2012 een meevaller is ontstaan. Daarnaast werd er een eigen bijdrage voor stamppotavond gevraagd ( ). Op de energievisie (overige volkshuisvesting) is minder uitgegeven. storting in reserves Het exploitatiebudget voor wonen, herstructurering en leefkwaliteit is niet geheel besteed; volgens afspraak vloeit het niet-bestede deel terug in de reserve ( ). Hetzelfde geldt voor het project Mr. Andreaepassage (een onderdeel van het product wonen, herstructurering en leefkwaliteit); dit project is nog niet helemaal afgerond en daarom wordt het restantbudget terug gestort in de reserve ( ). ongunstiger Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

18 Een bedrag voor de aankoop van Ljeppershiem was per abuis begroot op de exploitatie, maar was ook al begroot (en geboekt) op de kapitaaldienst. Daardoor zijn de ontvangsten op het product watersportrecreatie lager ( ) dan begroot. Bij verkoop van Ljeppershiem ontvangen wij de aankoopprijs terug. Er zijn meer uren besteed aan bouw- en woningtoezicht en de kosten voor onderhouds- en andere abonnementen zijn hoger uitgevallen ( ). Doordat er via de bestuursrapportage van 2011 extra budget is vrijgemaakt voor de invoering van de basisregistraties, dat niet meer in de begroting van 2012 verwerkt kon worden, is er in 2012 een overschrijding op de kapitaallasten ontstaan ( ). Er is minder aan bouwleges binnen gekomen dan was begroot (al eerder was via de bestuursrapportage de begroting met naar beneden toe bijgesteld). onttrekking aan reserves Er moest een bedrag van aan planschades betaald worden. Dit gaat ten laste van de reserve planschades. Bij de bestuursrapportage is een deel van het budget voor de invoering van Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) overgeheveld naar 2013; bij nader inzien is er teveel overgeboekt, waardoor er voor 2012 een overschrijding is ontstaan ( ). compensatie inkomsten en uitgaven De uitgaven voor het ondernemersplein op de bedrijvencontactdagen op het product economische ontwikkeling zijn hoger. Deze worden aan de inkomstenkant echter weer gecompenseerd door bijdragen van de deelnemers. Voor het ontwikkelen van een waterrecreatievisie is in het kader van Agenda Netwerk Noordoost (ANNO) van de provincie ontvangen. Hiervan is in uitgegeven. De rest ( ) wordt via de post overlopende passiva overgeheveld naar bouwgrondexploitatie Voor het resultaat ( negatief ten opzichte van de begroting) op de bouwgrondexploitatie wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

19 Programma 3 : Sociale kwaliteit Programmaportefeuillehouder: Paul Maasbommel Programmaregisseur: Johan Visser Donormanager: Harmen Jonker Financieel adviseur: Jelte Sinnema uitgaven programma 3 uitgaven ov. programma's 54% Progr. 3 46% inkomensvoorz. 8% soc. werkvoorz. 14% minimabeleid 2% maatsch. zorg 7% gezondheid participatie 2% 3% Wat hebben we bereikt De gemeente heeft in 2012 gewerkt aan de volgende hoofddoelstelling: Individuele bewoners zijn in staat vorm te geven aan hun dagelijkse leefsituatie en (kunnen) participeren in de samenleving. sociale uitkeringen WWB WIJ IOAW IOAZ BBZ Bijzondere bijstand Langdurigheidstoeslag Lauwersregeling werknemers WSW WSW schuldhulpverlening trajecten Aanvragen Wmo-voorzieningen woningaanpassingen rolstoelen vervoersvoorzieningen hulp bij het huishouden herindicatie hulp bij het huishouden gesprekken zonder aanvraag 36 Totaal gehandicaptenparkeerkaart (Gpk) Wat doen we ervoor Hoofddoelstelling Individuele bewoners zijn in staat vorm te geven aan hun dagelijkse leefsituatie en (kunnen) participeren in de samenleving. Hoofddoelst. Subdoelstelling 1. Werkloze inwoners re-integreren binnen de arbeidsmarkt Wat hebben we gerealiseerd In 2012 blijft de instroom van het aantal uitkeringsgerechtigden WWB, WIJ en IOAW gelijk ten opzichte van het verwachte aantal van 211 in Het aantal uitkeringsgerechtigden is met 33 personen toegenomen van 232 per naar 265 per Dit wordt veroorzaakt door een slechte Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

20 Hoofddoelst. Subdoelstelling Wat hebben we gerealiseerd economie. In 2012 blijft het aantal te verstrekken uitkeringen bijzondere bijstand voor gerechtigden WWB, WIJ en IOAW gelijk ten opzichte van het verwachte aantal van 240 in In 2012 hebben 235 personen een uitkering bijzondere bijstand ontvangen, t.w.: Chronische zieken en ouderen: 66 Ouders met schoolgaande kinderen: 38 Deelnemers AV-Frieso: 131 In 2012 hebben 83 personen een langdurigheidstoeslag ontvangen. In 2012 stijgt het aantal deelnemers Sociale activering met kans op uitstroom naar werk met 10 % ten opzichte van het verwachte aantal van 17 in In 2012 zijn 22 personen via een sociaal activeringstraject, met de intentie uitstroom naar werk, begeleid. Hiermee is het doel gehaald om 10% meer deelnemers ten opzichte van 2011 op een traject sociale activering te plaatsen. Het beschikbare Participatiebudget is kaderstellend. In 2012 wordt het aantal deelnemers uitkeringsgerechtigden aan vrijwilligers-projecten verhoogd met 40% ten opzichte van de verwachte 5 personen in Er is een vrijwilligersproject senioren actief waaraan momenteel nog 4 personen uit Kollumerland c.a. meedoen. Het project loopt in 2014 af. Bijdragen aan het saneren van schulden In 2012 neemt de instroom van het aantal SDV ers (= schulddienstverlening) met 10% toe ten opzichte van het verwachte aantal van 65 personen in Met de komst van de Wet op de gemeentelijke schulddienstverlening in 2012 zijn de verwachtingen bijgesteld naar 40 klanten die jaarlijks een beroep doen op schulddienstverlening. Het streven is om dit aantal de komende jaren te handhaven. Gelet op de economische ontwikkelingen wordt dit aantal de komende jaren naar verwachting niet gehaald. Dit blijkt ook uit de gegevens 2012, toen hebben 46 nieuwe klanten een beroep op de schulddienstverlening gedaan. In 2012 neemt het aantal geslaagde schuldregelingen met 10% toe ten opzichte van het aantal in 2011 (n.b. de cijfers over 2011 zijn begin 2012 bekend) In 2011 was het slagingspercentage inclusief de Wsnp (Wet sanering natuurlijke personen) 68%. Dit percentage is in 2012 gelijk gebleven. De doelstelling van een toename van het aantal geslaagde regelingen wordt niet gehaald. Wat opvalt is dat steeds minder schuldeisers willen instemmen met een voorstel wanneer klanten een uitkering ontvangen. In 2012 neemt het aantal personen dat gebruikmaakt van de Lauwersregeling met 10% toe ten opzichte van 2011 (n.b. de cijfers over 2011 zijn begin 2012 bekend). Er zijn 321 declaraties in 2012 verwerkt. In 2011: 286 uitkeringen. Regievoering verbeteren over plaatsen van uitkeringsgerechtigden bij werkvoorzieningschap In 2012 worden alle Wsw-geïndiceerden geplaatst op een voortraject ter voorbereiding op een Wsw-baan. In 2011 is er een wachtlijst van 3 personen. Eén persoon is geplaatst op een voortraject Wsw via het Participatiebudget. Dit budget is echter kaderstellend en biedt geen financiële mogelijkheden meer. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

21 Hoofddoelst. Subdoelstelling Realiseren van een meer vraaggestuurde dienstverlening Wmo Vluchtelingen met een verblijfstatus worden in de gemeente gehuisvest Bevorderen dat inwoners in buurten en dorpen actief op elkaar zijn betrokken Wat hebben we gerealiseerd In 2012 wordt vastgesteld hoeveel inwoners via een meldingsformulier een gesprek hebben over hun beperkingen volgens het principe vraag gestuurd werken ( De Kanteling ). In 2012 hebben 135 personen een meldingsformulier voor een gesprek ingediend. Dit heeft geleid tot 99 aanvragen, en 36 personen hebben in overleg met de gemeente een eigen oplossing gevonden. In 2012 worden 10% minder aanvragen ingediend ten opzichte van het aantal van 460 in In 2012 zijn 338 aanvragen ingediend. Dit is een verlaging met 27%. Het halen van deze doelstelling is mede een gevolg van het Wmo-beleid dat per 1 april 2012 in werking is getreden. Het kan echter ook een autonome ontwikkeling zijn, in die zin dat er minder hulpvragen zijn of dat burgers minder geneigd zijn een aanvraag te doen vanwege de nadruk op meer zelfredzaamheid. Niet valt uit te sluiten dat in 2013 het aantal aanvragen weer toeneemt door gewijzigd Rijksbeleid (AWBZ). Burgers met zorgvragen blijven namelijk langer thuis wonen. In 2012 zijn de gevolgen van het decentraliseren van de AWBZ in kaart gebracht en is gestart met het invoerings-traject van het geformuleerde beleid. Door de val van kabinet Rutte 1 is deze doelstelling niet gerealiseerd. Samen met Dantumadiel, Dongeradeel, Ameland en Schiermonnikoog is daarom eerst het Wmo-beleidsplan Samen Sterk! opgesteld. Dit beleidsplan is eind 2012 uniform door de vijf gemeenteraden vastgesteld. Nu worden met DDFK, en mogelijk Ameland en Schiermonnikoog, de 3 decentralisaties Jeugdwet, Participatiewet en AWBZ en het Passend Onderwijs, integraal en binnen één projectstructuur opgepakt. In 2012 worden 8 vluchtelingen gehuisvest. Er zijn 6 vluchtelingen gehuisvest. De voorgenomen huisvesting van 8 personen is niet gehaald, omdat meerdere personen (3) een woning hebben geweigerd of zelf woonruimte (2) elders hebben gevonden. In 2012 worden 30 personen bemiddeld richting mantelzorg en vrijwilligerswerk (n.b. de cijfers over 2011 zijn begin 2012 bekend). Het steunpunt Vrijwilligers Kollumerland c.a. heeft niet de opdracht tot warme bemiddeling. Via de website worden vacatures geplaatst waarop inwoners kunnen reageren. Afgelopen jaar hebben er in totaal 52 vacatures op de website gestaan. Op 31 december 2012 stonden er 34 vacatures op de website. Onduidelijk is hoeveel vacatures zijn vervuld. Wij zullen nagaan of deze registratie in deze applicatie kan worden ingebouwd. In 2012 is de ondersteuningsstructuur voor buren, genaamd Graach Dien, in tenminste drie dorpen gerealiseerd. Graach Dien is in Burum opgezet in combinatie met het Dorpshuis Nieuwe Stijl en WeHelpen. In Kollum en Kollumerzwaag bleek onvoldoende draagvlak voor het opzetten van een burenhulpstructuur via Graach Dien. Uit de evaluatie zal moeten blijken of er een vervolg komt. In 2012 is in Burum het Dorpshuis Nieuwe Stijl operationeel. In dorpshuis Toutenburg is een ruimte ingericht met een digitaal loket. Men kan hier met de gemeente en de wijkverpleegkundige van het Friese Land beeld- Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

22 Hoofddoelst. Subdoelstelling Verbeteren van de participatie van inwoners ten aanzien van het gemeentelijke beleid Wat hebben we gerealiseerd bellen. Het dorpsportaal is operationeel, en voor de inwoners van Burum vanuit huis via internet toegankelijk. Burumers kunnen nu: onderlinge hulp (en mantelzorg) regelen via WeHelpen.nl zich via het portal aansluiten bij een veilige Burumse social community en zo met elkaar informatie, nieuws en foto s delen met elkaar boodschappen doen of een uitstapje maken met de PlusBus In 2012 is de aandacht voor het aantal (dreigend) overbelaste mantelzorgers vergroot en de ondersteuningsstructuur voor deze mantelzorgers verbeterd. Onze (vrijwillige) cliëntondersteuners, de ouderenadviseur en de Wmo-consulenten vragen tijdens de gesprekken, zoveel mogelijk via huisbezoeken, specifiek naar de positie van de mantelzorg(ers). Via het project Dorpshuis Nieuwe Stijl (Burum) wordt WeHelpen.nl ingezet als instrument om mantelzorgers te ondersteunen. Na de pilot kan dit instrument gemeentebreed worden ingezet, waardoor het een bredere toepassing krijgt. In 2012 wordt gerealiseerd dat, naast de gemeente, ook meer inwoners of medewerkers van andere instanties meedoen aan NL DOET Het College heeft aan 2 klussen meegedaan. De matching vindt plaats via een landelijke website. Daarvan ontvangt de gemeente geen rapportage. We zullen nog nagaan of deze rapportage toch kan worden geleverd. In 2012 brengen de Wmo-adviesraad en Seniorenraad 20 % meer (on)gevraagde adviezen uit ten opzichte van de 7 in Er zijn 9 adviezen uitgebracht. Dit is 29% meer dan in In 2012 krijgt onder regie van de gemeente burgerparticipatie verder vorm en inhoud. Burgerparticipatie voor doelgroepen die onder de Wmo vallen, vindt plaats via de Wmo-raad Kollumerland c.a. Cliëntenparticipatie voor onze uitkerings gerechtigden is via de cliëntenraad Dantumadiel/ Dongeradeel geregeld. De Stichting Seniorenraad Kollumerland c.a. is opgeheven, en geïntegreerd binnen de Wmoraad Kollumerland c.a. Op 22 november 2012 is over burger-participatie in brede zin voorlichting gegeven aan de gemeenteraad. Aangegeven is welke mogelijkheden er zijn en de visie van de raad is gevraagd. Dit proces krijgt een vervolg. In 2012 krijgt onder regie van de gemeente burgerparticipatie verder vorm en inhoud. Burgerparticipatie voor doelgroepen die onder de Wmo vallen, vindt plaats via de Wmo-raad Kollumerland c.a. Cliëntenparticipatie voor onze uitkerings- gerechtigden is via de cliëntenraad Dantumadiel/Dongeradeel geregeld. De Stichting Seniorenraad Kollumerland c.a. is opgeheven, en geïntegreerd binnen de Wmoraad Kollumerland c.a. Op 22 november 2012 is over burger-participatie in brede zin voorlichting gegeven aan de gemeenteraad. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

23 Hoofddoelst. Subdoelstelling Verbeteren van de voorlichtingsfunctie over Wmo- en WWB-voorzieningen Vergroten van de weerbaarheid van kinderen en jongeren Wat hebben we gerealiseerd Aangegeven is welke mogelijkheden er zijn en de visie van de raad is gevraagd. Dit proces krijgt een vervolg. In 2012 weten meer inwoners door minimaal 4 publicaties of nieuwsbrieven welke voorzieningen op grond van WWB of Wmo worden gecompenseerd door gemeente of andere instanties. De gemeente heeft voor uitkeringsgerechtigden 4 infobulletins uitgegeven. De Wmo-raad en gemeente hebben samen twee nieuws-brieven over de Wmo verspreid (digitaal). In 2012 worden 10% meer preventieve huisbezoeken bij ouderen >70 jr. afgelegd ten opzichte van het aantal 213 in 2011(n.b. dit aantal blijkt bij nader inzien te zijn: 89; 213 is het aantal aangeschrevenen). In 2012 zijn 236 senioren aangeschreven voor een huisbezoek. Van dit aanbod hebben 145 personen gebruik gemaakt, en 91 vonden een gesprek niet nodig. Dit betekent dat er ten opzichte van 2011 beduidend meer gesprekken zijn geweest (63%), en dat de doelstelling ruimschoots is gehaald. Iedere inwoner ontvangt bij de uitnodiging een voorlichtingsfolder (sociale kaart). In 2012 is een virtueel loket operationeel in Burum waarop het Wmo loket en de afd. Sociale Zaken is aangesloten. Binnen de gemeentelijke organisatie is onderzocht welke diensten via een virtueel loket (beeldverbinding) kunnen worden aangeboden. Het Wmo-loket is nu op deze manier gedurende 2 uren per week bereikbaar vanuit het dorpshuis Burum. De ISD te Damwoude kiest vooralsnog niet voor deze beeldverbinding om meer organisatorische redenen en omdat het niet past bij de doelstelling ten aanzien van de doelgroep wennen aan reizen naar werk. Wij zullen nogmaals voor deze vorm van dienstverlening aan onze inwoners de aandacht vragen. In 2012 wordt het aantal kinderen van 0 12 jaar dat thuis extra pedagogische ondersteuning ontvangt van de HVD Fryslân vergeleken met referentiejaar GGD Fryslân heeft het jaarverslag 2012 nog niet verstrekt. Uit een analyse van de (financiële) afrekening 2012 kunnen we herleiden dat er iets minder huisbezoeken zijn geweest (ingezet 39 uren in plaats van de geraamde 45 uren). Waarschijnlijk komt dat door het (door)ontwikkelen van het kernteam CJG. Er zijn geen pedagogische telefonische consulten geweest (raming 35). Er is 1 tienermoeder begeleid bij de zwangerschap (raming 4). Schoolarts en/of schoolverpleegkundige hebben met 133 kinderen (groep 8) en ouders gesproken over het gebruik van genotmiddelen als drugs en alcohol. In 2012 wordt het aantal kinderen met overgewicht (obesitas), dat extra pedagogisch wordt begeleid, vergeleken met referentiejaar In 2012 zijn 4 kinderen met overgewicht via het project Big Fun 4 Kids begeleid. Dit is een sterke afname ten opzichte van het aantal van 16 in 2011 (300%). Reden is dat de deelnamekosten in 2012 niet meer onder de vergoedingsregeling van de Zorgverzekeringswet vielen. In 2013 is dat wel weer het geval, en de verwachting is dat de deelname aan dit project Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

24 Hoofddoelst. Subdoelstelling Verbeteren van de leefstijl en de gezondheidssituatie van inwoners Wat hebben we gerealiseerd weer toeneemt. In 2012 zijn de gevolgen van de transitie van de jeugdzorg voor onze gemeente in kaart gebracht en is waar mogelijk gestart met voorbereidingen. In 2012 is door Friese gemeenten een provinciale kwartiermaker aangesteld. Er is eerst een visiedocument opgesteld. Voor een deel zijn de cijfers in beeld gebracht van het gebruik van jeugdzorg in onze gemeente. De managers en directieleden van de buurgemeenten DDFK zijn middels een presentatie geïnformeerd over de transitie van de jeugdzorg en de transities Wet werken naar Vermogen (inmiddels Participatiewet) en AWBZ. Daarnaast is de Wmo raad geïnformeerd over de gevolgen van de transitie van de jeugdzorg. In 2012 is het beleid rond prenatale voorlichting vorm gegeven en ingezet. Met de verloskundigenpraktijk zijn per oktober 2012 afspraken gemaakt over de inzet van prenatale voorlichting (vanaf oktober 2012 deelnemers yogafit: 8) In 2012 zijn twee bijeenkomsten voor het bevorderen van deskundigheid georganiseerd voor partners en kernteamleden van het CJG. In 2012 zijn twee bijeenkomsten georganiseerd. De eerste (thema)bijeenkomst was niet zo goed bezocht als verwacht. Bij de tweede bijeenkomst, in de vorm van een teamtraining, waren alle kernteamleden aanwezig. In 2012 heeft het kernteam CJG minimaal 50 gezinnen ondersteund. In 2012 zijn 32 casussen behandeld door het Kernteam CJG. Daarbij gaat het om 17 nieuwe casussen en 15 casussen voortvloeiend uit Bij een casus is over het algemeen meer dan 1 persoon betrokken. Een tendens in 2012 is dat mensen steeds meer bij fysieke loket CJG (balie, telefoon, ) hun hulpvraag stellen. De kernteamleden CJG zijn ook rechtstreeks benaderd voor hulpverlening. In 2012 wordt het aantal inwoners met vragen om hulp bij het Maatschappelijk Werk vergeleken met Opvallende ontwikkelingen zijn: Toename bestedingsproblematiek van 8% (2011) naar 15% Het percentage problemen relatie tot ouder/kind, partner en anderen is toegenomen van 26% (2011) naar 33%. Het begeleiden van inwoners met echtscheidingsproblematiek is fors afgenomen van 12% (2011) naar 3%. Dit is in overeenstemming met de afspraken. Het schoolmaatschappelijk werk (SMW) is van 22 kinderen (2011) toegenomen tot 45. Dit komt met name doordat de SMW er een brugfunctie vervult tussen de basisscholen en het CJG. In 2012 heeft het SMW en het algemeen maatschappelijk werk extra inspanningen gepleegd te Oudwoude. In 2012 wordt de nota gezondheidsbeleid vastgesteld en in uitvoering genomen. Het rijk heeft bepaald dat deze nota medio 2013 dient te zijn vastgesteld. De gemeenten DDFK werken samen om voor zover mogelijk tot een (gezamenlijk) gezondheidsbeleid te komen. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

25 Hoofddoelst. Subdoelstelling Wat hebben we gerealiseerd In 2012 wordt in samenwerking met de GGD de gezondheidssituatie van de inwoners in kaart gebracht De gezondheidssituatie van de inwoners is in kaart gebracht, en de gegevens worden verwerkt in de in 2013 vast te stellen nota gemeentelijk gezondheidsbeleid In 2012 wordt het drinkgedrag van jongeren en de leeftijd ervan in kaart gebracht en zo mogelijk vergeleken met bekend zijnde onderzoeksgegevens. De gemeente doet zelf geen onderzoek. We ontvangen gegevens vanuit de monitor jeugdgezondheid. Deze informatie wordt verzameld tijdens gezondheidsonderzoeken bij schoolgaande kinderen en jongeren (12-18 jr). Voor 2012 zijn nog geen gegevens bekend. Uit gegevens van voorgaande jaren blijken de jongeren in Kollumerland c.a. significant meer te roken. T.a.v ooit alcohol gedronken scoren ze iets negatiever dan het Friese gemiddelde, voor laatste 4 weken gedronken springen zij er gunstig uit t.o.v. Fries gemiddelde. In 2012 wordt het preventieve gezondheids-beleid voor ouderen meer ontwikkeld Eind 2012 hebben alle Friese gemeenten besloten de GGD Fryslân geen specifiek preventief gezondheidsbeleid voor ouderen uit te laten voeren. Het beleid voor deze doelgroep wordt daarom integraal meegenomen in beleidsplannen Wmo en Gezondheid, en door de gemeenten individueel of in samenwerkingsverband (DDFK) opgepakt. Wat heeft het gekost Programma 3 begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming gunstiger Door de teruggave van het positief saldo over 2011 van en vrijval van reserves bij de Veiligheidsregio zijn de uitgaven voor openbare gezondheidszorg en op de jeugdgezondheidszorg lager. Er zijn minder mensen die van voorzieningen gehandicapten ( ) en hulp bij het huishouden ( ) gebruik gemaakt hebben en/of minder dure voorzieningen hebben aangevraagd. Bovendien is het begrote bedrag voor een fysiek loket niet uitgegeven ( ). Het negatieve saldo op participatievoorzieningen is uiteindelijk lager uitgevallen dan was begroot. storting in reserves Op preventieactiviteiten voor genotmiddelen (op het product Centrum voor Jeugd en Gezin) is nog niet besteed en vloeit daardoor weer terug in de reserve. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

26 ongunstiger Via de bestuursrapportage is budget op Centrum voor Jeugd en Gezin naar beneden toe bijgesteld. Bij nader inzien is dit iets te rigoureus gebeurd, want de kosten bleek toch iets hoger uit te vallen ( ). De kosten voor de sociale werkvoorziening zijn hoger uitgevallen. Dit wordt veroorzaakt door het onderzoek naar de nieuwe uitvoeringsstructuur van de WSW/WWB. Bij de bestuursrapportage was een te negatieve ontwikkeling verwacht voor sociale zaken. Daardoor zijn de saldi (lasten minus baten) op inkomensvoorzieningen lager en Doordat er meer uitkeringen zijn verstrekt is er per saldo meer uitgegeven aan inkomstensvoorzieningen. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

27 Programma 4: Voorzieningen Programmaportefeuillehouder: Paul Maasbommel Programmaregisseur: Yteke Kuipers Donormanager: Harmen Jonker Financieel adviseur: Jelte Sinnema uitgaven programma 4 uitgaven ov. programma's 87% cultuur 2% Progr. 4 13% sport en spel 3% welzijn 2% onderwijs 6% Wat hebben we bereikt In 2012 hebben we gewerkt aan de volgende hoofddoelstelling: In de gemeente is een voorzieningenniveau dat past bij de schaal van het dorp/de gemeente. In onderstaande tabel is aangegeven wat onze gemeente op de terreinen van onderwijs, cultuur, welzijn en sport heeft gedaan. aantal leerlingen VCBO (christelijk onderwijs) Roobol (openbaar onderwijs) gebruik leerlingenvervoer aantal leerlingen Verstrekte subsidies sportbevordering kunst- en cultuur speelvoorzieningen sociaal-cultureel werk ouderenwerk oudejaarsactiviteiten dorpsbudgetten aantal leden openbare bibliotheek bezetting sportaccommodaties (op basis van 6 dagen x 16 uren) Van der Bijhal 69% 68% 75% De Saedkampe 45% 47% 52% Baensein 34% 33% 34% Wat hebben we ervoor gedaan Hoofddoelst. Subdoelstelling 1. Realiseren van een evenwichtig voorzieningenniveau dat past bij de schaal van de gemeente en haar dorpen. Wat hebben we gerealiseerd In 2012 wordt de methodiek dorpsspiegels als monitorinstrument voor leefbaarheid onderzocht. In 2012 zijn de dorpsspiegels uitgevoerd. Met de resultaten hebben zowel de gemeente als de verenigingen van Plaatselijk Belang inzicht gekregen in wat er in de dorpen leeft en hoe de bewoners de leefbaarheid van hun dorp ervaren. In 2012 wordt in het kader van de Agenda Netwerk Noordoost gewerkt aan een regionaal voorzieningenspreidingsplan. In 2012 heeft de Themagroep het projectplan goedgekeurd en er is opdracht verleend aan de RUG om het onderzoek uit te voeren. Daarnaast is er subsidie aangevraagd (PMJP en Vital Rural Area). Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

28 Hoofddoelst. Subdoelstelling Optimaliseren van (de kwaliteit en bereikbaarheid) van onderwijsvoorzieningen. Wat hebben we gerealiseerd In 2012 wordt in het kader van het Masterplan Onderwijs het door de raad gekozen scenario verder uitgewerkt. In 2012 is het volgende onderzocht: het scenario bouw van twee basisscholen in Kollum inclusief financiële onderbouwing. de mogelijkheid van bundeling van de beide scholen voor voortgezet onderwijs (bundelen bij CSG Lauwers College of Piter Jelles dan wel bij het Kindcentrum). De resultaten van dit onderzoek zijn vastgelegd in het rapport Kindcentrum Kollum, Eindrapport onderzoek haalbaarheid. Bij dit rapport behoren de volgende bijlagen: Rapport Kindcentrum (BCN, 2010). Haalbaarheidsonderzoek VO Scholen Kollumerland c.a. Quick Scan Maatschappelijke financiering (Grontmij, september 2012). In 2012 is Zorg een belangrijk punt op de agenda van het LEAK (Lokale Educatieve Agenda Kollumerland) geworden. De verantwoordelijkheid van de verschillende zorgonderwerpen die elke organisatie daarvoor heeft is helder. De verantwoordelijkheid van de gemeente voor het passend onderwijs is inzichtelijk gemaakt. In de laatst gehouden LEAK ( ) is afgesproken een aantal thema s regionaal op te pakken. In oktober 2012 is er daarom een Regionale Educatieve Agenda gehouden. Hieruit is naar voren gekomen dat thema s als Passend onderwijs en Zorg in en om de school belangrijke thema s zijn om verder uit te werken. Dit zal in het voorjaar 2013 gebeuren middels een nieuwe REA rondom dit thema. In 2012 en volgende jaren wordt afhankelijk van de keuze van de raad een onderdeel van het project Kindcentrum (bouw van twee scholen) verder uitgewerkt conform het Masterplan Onderwijs en wordt een plan van aanpak hiervoor geschreven. In december 2012 heeft de raad op basis van het rapport Kindcentrum Kollum, eindrapport onderzoek haalbaarheid besloten de financiële haalbaarheid van een Kindcentrum in Kollum nog verder te onderzoeken om medio 2013 een besluit te kunnen nemen over de bouw daarvan. Daarbij wordt uitgegaan van een accommodatie bestaande uit twee basisscholen, gecombineerd met een gemeenschapscentrum (zalencentrum De Colle) waarin onder meer een bibliotheek is gehuisvest. In de periode wordt het onderwijshuisvestingsplan uitgevoerd. In 2012 zijn er geen verzoeken gekomen van schoolbesturen om onderhoudsvoorzieningen die in het IHP staan uit te voeren. In 2012 vindt monitoring van Voor en Vroegschoolse Educatie (VVE) plaats. In 2012 is op de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven de VVE gemonitord. De resultaten van deze monitoring zijn nog niet bekend. In het schooljaar 2011/2012 is het aantal verzuimmeldingen via het verzuimloket van DUO met 5% afgenomen ten opzichte van schooljaar 2010/2011. Het aantal verzuimmeldingen in het schooljaar 2011/2012 is 54. Dit is een afname van 18% ten opzichte van het schooljaar 2010/2011 (66 verzuimmeldingen). In 2012 is het aantal jongeren zonder een startkwalificatie ten opzichte van schooljaar 2010/2011 afgenomen met 5%. In het schooljaar 2011/2012 hebben 22 jongeren de school verlaten zonder een startkwalificatie te behalen. In het schooljaar 2010/2011 waren dit 20 jongeren, een toename van 10%. In 2012 zijn tussen de muziekschool en de deelnemende Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

29 Hoofddoelst. Subdoelstelling Realiseren, aanpassen en/of behouden van een verscheidenheid aan culturele voorzieningen. Realiseren en/of behouden van (preventieve) voorzieningen op het terrein van welzijn. Wat hebben we gerealiseerd gemeenten afspraken gemaakt over bezuinigingen en over invoering van muzieklessen op de basisscholen. In 2012 heeft de muziekschool met de deelnemende gemeenten gesprekken gevoerd. Gesprekspunten waren o.a. het weerstandsvermogen en de financiële situatie van de muziekschool en de bezuinigingen; dit krijgt in 2013 een vervolg. In 2012 hebben twee basisscholen muzieklessen op de eigen school gehad (De Stapstien in Kollumerzwaag en Prof. Casimirschool in Kollum). In 2012 is het leerlingenvervoer conform gemaakte afspraken uitgevoerd. Het leerlingenvervoer in 2012 is door taxibedrijf Waaksma conform gemaakte afspraken uitgevoerd. In 2012 wordt het MFC Westergeest-Triemen geopend. Op donderdag 18 oktober 2012 heeft burgemeester Bearn Bilker de opening verricht van het MFC te Westergeest.. In 2012 heeft in het kader van de volwasseneneducatie het participatiebeleid vorm gekregen. In 2012 zijn er wijzigingen in het beleid voor volwasseneneducatie doorgevoerd. Het budget (onderdeel van het Participatiebudget) is sterk afgenomen. Daarnaast mag het budget alleen voor taal en rekenen worden ingezet. Het Regionaal OpleidingsCentrum is voor de gemeente de aangewezen partner voor volwasseneneducatie. In 2012 heeft het ROC volwasseneneducatie georganiseerd voor taal en rekenen. In 2012 zijn met de stichting Bibliotheken Noordoost- Fryslân in clusterverband prestatieafspraken gemaakt. Eind 2012 is een bevoegdhedenovereenkomst afgesloten tussen de clustergemeenten en Bibliotheken Noordoost Fryslân voor de jaren 2013 en In 2012 zijn de museale voorzieningen ten opzichte van 2010 gehandhaafd. In 2012 zijn de museale voorzieningen gehandhaafd. In 2012 trekt de Oudheidkamer 10% meer bezoekers dan In 2012 hebben 702 personen de Oudheidkamer bezocht. Ten opzichte van 2010 is dit een stijging van 19% (569 bezoekers). In 2011 waren er nog meer bezoekers, namelijk 794. Wel zijn er in 2012 meer betalende bezoekers geweest dan in 2011 (donateurs en museumjaarkaart houders hebben gratis toegang tot het museum). In 2012 trekt de Oudheidkamer 10% meer bezoekers dan In 2012 hebben 702 personen de Oudheidkamer bezocht. Ten opzichte van 2010 is dit een stijging van 19% (569 bezoekers). In 2011 waren er nog meer bezoekers, namelijk 794. Wel zijn er in 2012 meer betalende bezoekers geweest dan in 2011 (donateurs en museumjaarkaart houders hebben gratis toegang tot het museum). In 2012 zijn met de stichting Bibliotheken Noordoost- Fryslân in clusterverband prestatieafspraken gemaakt. Eind 2012 is een bevoegdhedenovereenkomst afgesloten tussen de clustergemeenten en Bibliotheken Noordoost Fryslân voor de jaren 2013 en In 2012 zijn maatregelen uit het plan van aanpak jeugd en alcohol uitgevoerd. De volgende maatregelen zijn uitgevoerd: Inzet project De Gezonde School en Genotmiddelen (basis en voortgezet onderwijs) KIVPA (Project vroegtijdige opsporing alcoholprobematiek jongeren, 3 e klas VMBO) Alcoholvoorlichting tijdens contactmoment JGZ in groep 7 basisonderwijs Gesprekken met jongeren via de jongerenwerkers (op straat, school of in de soos) Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

30 Hoofddoelst. Subdoelstelling Het ondersteunen en stimuleren van (sport)voorzieningen. Wat hebben we gerealiseerd Theatervoorstelling voor groepen 7 en 8 van de basisscholen (Geweld is niet oké); thema's: ouder worden, keuzes maken, beginnend alcoholgebruik & roken werden voorstellingen van 45 minuten gespeeld. In 2012 is ambulant jeugd- en jongerenwerk ingezet conform de afspraken. In 2012 zijn conform het werkplan 194 uren ingezet ten behoeve van het ambulant jongerenwerk. Het gaat om bezoeken op de scholen, inzetten van een theatervoorstelling en straatbezoeken in 7 dorpen. Daarnaast is 4 x afstemmingsoverleg gevoerd met gemeente en politie. In 2012 wordt het sociaal-cultureel werk in de dorpen op een efficiënte en doelmatige manier ondersteund conform het vastgestelde activiteitenplan Ten behoeve van de ondersteuning van de vrijwilligers in het kinderwerk en jongerenwerk zijn in ingezet. Dit is conform de gemaakte afspraken. In 2012 zijn activiteiten uitgevoerd in het kader van het Sportstimuleringsproject voor de inwoners van de gemeente Kollumerland c.a. De activiteiten worden georganiseerd voor een zo groot mogelijke doelgroep (0-100 jaar). In het project wordt samengewerkt met de gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel. In 2012 is het programma Kies voor hart en sport uitgevoerd. Daarnaast zijn een aantal sportstimuleringsactiviteiten en weerbaarheidstrainingen voor jongeren uitgevoerd. Op aanvraag zijn sportverenigingen ondersteund bij het aanvragen van (landelijke) subsidies. In 2012 zijn met behulp van de sportsubsidieregeling minimaal 20 activiteiten door de sportverenigingen georganiseerd. In 2012 zijn er in totaal 26 activiteiten met subsidie vanuit de sportstimuleringsregeling georganiseerd. Wat heeft het gekost Programma 4 begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming gunstiger De kosten voor het leerlingenvervoer zijn lager, omdat er minder leerlingen gebruik van hebben gemaakt ( ). Er zijn in 2012 geen leerlingen (die zijn vast gelopen in het reguliere onderwijs) begeleid door de Sluisgroep ( ). De jaarrekening van de Bibliotheken Noord-Oost Fryslân vertoonde een meevaller, daardoor heeft onze gemeente terugontvangen. Door minder aanvragen is er minder aan subsidies uitgekeerd aan kunst- en cultuuractiviteiten. Op ketenaanpak jeugd- en jongerenwerk was in 2012 minder geld nodig, o.a. omdat bepaalde zaken (nog) niet uitgevoerd zijn ( ). Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

31 In 2011 was een bedrag aan verwachte frictiekosten vanwege de harmonisering van de peuterspeelzalen en kinderopvang overgeheveld naar Uiteindelijk is hiervan niet besteed. storting in reserves Elk jaar wordt er een bepaald bedrag uit de algemene uitkering van het gemeentefonds, nadat de kosten voor onderwijshuisvesting hiervan afgetrokken zijn, in de reserve onderwijshuisvesting gestort. Voor 2012 wordt er (algemene uitkering) minus (uitgaven) is in de reserve gestort. Dit wordt o.a. veroorzaakt door uitgesteld(e) investeringen en onderhoud ( ), een ingeboekt bedrag voor de verkoop van De Bining te Triemen ( ) en huur van MFA Westergeest-Triemen ( ). Daar staat tegenover dat er meer uren op onderwijshuisvesting geboekt zijn ( ) en dat de boekwaarde van De Bining afgeboekt moest worden ( ). Voor het masterplan onderwijshuisvesting is nog niet uitgegeven. De toegezegde subsidie voor het beeld van Foekje Dillema is nog niet uitgekeerd ( 5.000). Dit bedrag wordt via de reserves overgeheveld naar De kwaliteitsverbetering van de Oudheidkamer is nog niet uitgevoerd; daarom wordt een bedrag van via de reserves overgeheveld naar 2013 (al eerder was via de bestuursrapportage overgeheveld naar 2013). Een toegezegde subsidie van bijna voor speelvoorzieningen is al twee jaar niet besteed. Daarom vervalt het bedrag, overeenkomstig onze financiële verordening, weer aan de reserves. ongunstiger Er zijn door de Veiligheidsregio meer inspecties van kinderopvangplaatsen verricht ( ). Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

32 Programma 5: Leefkwaliteit Programmaportefeuillehouder: Jelle Boerema Programmaregisseur: Jonny Bijlsma Donormanager: Tiede Boorsma Financieel adviseur: Simon Hoeksma uitgaven programma 5 uitgaven ov. programma's 87% Progr. 5 13% reiniging 6% riolering 3% milieu 1% begr.pl. 0% openb.groen 3% Wat hebben we bereikt Er is een bijdrage geleverd aan de fysieke en milieukenmerken van de woonomgeving die positief bijdragen aan het welbevinden van de bewoners, zonder dat de eigen milieubelasting afgewenteld wordt op toekomstige generaties of bevolkingsgroepen elders. Aangevraagde vergunningen en meldingen: milieuvergunningsplichtige bedrijven meldingsplichtige bedrijven milieuvergunningen milieumeldingen milieucontroles hercontroles milieu kapvergunningen De dekkingspercentages voor riolering, afval en begraafplaatsen zijn: begroting: rekening: riolering 95,06% 94,90% bedrijfsafval 99,00% 99,25% huishoudelijk afval 101,45% 103,69% begraafplaatsen 76,50% 116,61% Ingezamelde hoeveelheid afval in tonnen kosten per ton Rekening Begroting Rekening Rekening Begroting Rekening g.f.t.-afval , ,50 restafval ,50 107,00 107,00 Afval (in tonnen) klein chemisch afval elektrische apparaten bedrijfsafval vetten 1 1 kleding asbest accu s 1 2 bouw- en sloopafval verpakkingsglas vlakglas Afval (in tonnen) oud papier metaal grofvuil veegvuil/kolkenslib autobanden 11 8 vloerbedekking harde kunststoffen zachte kunststoffen gras, slootvuil, takken totaal (incl. rest/g.f.t.) Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

33 Wat hebben we ervoor gedaan In de volgende tabel is per subdoelstelling aangegeven welke werkzaamheden in 2012 zijn uitgevoerd. Hoofddoelst. Subdoelstelling Wanneer zijn we tevreden? => Geformuleerde doelen 1. Planmatig beheren van de openbare ruimte In 2012 zijn integrale onderhoudsprogramma s voor de openbare ruimte opgesteld. Wegens andere prioriteiten heeft dit nog niet plaats kunnen vinden. Wordt opgeschoven naar Een goede sociale en fysieke veiligheid In 2012 wordt een sociaal veiligheidsniveau gedefinieerd aan de hand van de inventarisatieformulieren voor de kwaliteit van de leefomgeving. Wegens andere prioriteiten heeft dit nog niet plaats kunnen vinden. Wordt opgeschoven naar Rioleringsonderhoud wordt planmatig uitgevoerd. In 2012 is een geactualiseerd gemeentelijk rioleringsplan vastgesteld door de gemeenteraad. Het beleidsdeel en kostendekkingsplan zijn gereed. Raadsbehandeling vindt in 2013 plaats. 6 Het maken van een bomenbeleid In 2012 wordt gestart met het uitvoeren van een jaarlijkse Visual Tree Assessment (VTA) (visueel boomonderzoek). De eerste reeks beoordelingen hebben in 2012 plaatsgevonden. Per onderhoudsronde zullen jaarlijks de resterende delen van het areaal worden beoordeeld. 7. Het op orde houden van het bestaande groenareaal 9. Het ontwikkelen van een visie op de landschappelijke ontwikkeling van gebied Noordelijke Friese Wouden In 2012 is het aanplantplan ter conservering van het bestaande areaal gereed. Wegens andere prioriteiten heeft dit nog niet plaats kunnen vinden. Wordt opgeschoven naar In 2012 is de inventarisatie van landschapselementen voortvloeiend uit de landschapsvisie uitgevoerd. Is uitgevoerd en afgerond. 10. De bovenbouwleerlingen (en indirect leerkrachten, ouders en verzorgers) te betrekken bij natuur, landschap, cultuurhistorie en beheer / onderhoud van Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden In 2012 nemen basisscholen uit Kollumerland c.a. deel aan het project Noardlike Fryske Wâlden, Takomst foar in unyk lânskip. Acht van de tien basisscholen in Kollumerland c.a. hebben in oktober 2012 deelgenomen aan het project Noardlike Fryske Wâlden, Takomst foar in unyk lânskip (195 leerlingen bereikt). 11. Verhogen natuur- en milieubewustzijn van de basisschooljeugd Vanaf 2012 komen alle basisschoolleerlingen in de gemeente meerdere keren in hun schoolperiode in aanraking met NME. Eind 2011 is besloten om scenario 2b uit het rapport NME Nieuwe Stijl nader uit te werken (88% i.p.v. 100% van de leerlingen in NO Fryslân worden jaarlijks bereikt). Aangezien de begroting voor dit scenario niet sluitend was, hebben in 2012 gesprekken plaatsgevonden met boven schoolse directeuren. Deze gesprekken hebben helaas niet geresulteerd tot een structurele bijdrage van de scholen voor het aanbieden van UurNatuur voor alle basisschoolleerlingen. Wel zijn de meeste scholen in NO- Fryslân sinds 1 januari 2012 Vriend van De Klyster. In het schooljaar hebben 94% van alle basisscholen in de klysterregio (waarvan alle 10 basisscholen in Kollumerland c.a.) gebruik gemaakt van het Klysteraanbod UurNatuur. Door ziekte van de NME-Coördinator is het Groendiploma nog niet uitontwikkeld. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

34 In 2012 vond op bestuurlijk niveau een eerste gesprek met de gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel plaats, om de mogelijkheden van samenwerking op het gebied van NME te verkennen. 12. Verbeteren afvalinzameling en scheiding In 2012 is de milieustraat zodanig heringericht dat er meer en beter afvalstoffen gescheiden kunnen worden. De nieuwe milieuvergunning voor de milieustraat is medio 2012 bij de provincie ingediend. Maart 2013 is de beschikking ontvangen. De wettelijke afhandelingstermijn van de Wm-vergunning van 6 maanden is van start gegaan. Wat heeft het gekost Programma 5 begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming gunstiger Er zijn meer agrarische gronden verkocht dan waren begroot ( ). Er zijn minder uren besteed aan plantsoenen en landschap ( ) en Trion heeft in een bepaald periode minder fte s geleverd ( ). Er is minder restafval ingezameld ( ). Er zijn meer vergoedingen ontvangen voor het gescheiden inzamelen van glas en oud papier ( ). De vergoedingen voor oud ijzer waren hoger ( 9.500). Doordat de investeringen in het overlaadstation in 2012 nog niet van start konden gaan ( 9.500) en nog niet alle vervangingsinvesteringen in de riolering ( ) zijn afgerond, zijn de kapitaallasten op deze beide producten lager. Er is minder onderhoud aan de riolering gepleegd ( ). Er zijn meer graven verkocht en en er waren meer graven waarvan de termijn is verlengd ( ). storting in reserves Een bedrag voor notariskosten voor het ruilen van grond met de Woningbouwstichting moet overgeheveld worden naar 2013, omdat de transactie dan plaats vindt ( ). ongunstiger Er zijn meer uren aan huisvuilinzameling ( ), bedrijfsafval ( ) en overlaadstation ( ) besteed; Dit komt o.a. doordat er overuren op zaterdagen gedraaid zijn, als gevolg van het feit dat er op feestdagen niet ingezameld wordt (overuren worden niet in de begroting meegenomen). De mensen van de buitendienst hebben meer uren aan riolering besteed en minder aan wegen; bovendien zijn er overuren als gevolg van rioolstoringen buiten de normale werktijd gemaakt ( ). De vergoeding van Smallingerland voor het kolkenzuigen is lager, omdat er minder werkzaamheden voor deze gemeente zijn verricht ( 9.500). Door een iets te hoge raming zijn de opbrengsten van de afvalstoffenheffing 1% lager ( ). Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

35 Er was in 2012 meer behoefte aan meststoffen en zwarte grond ( 9.000). compensatie inkomsten en uitgaven Er zijn meer kunststoffen ingezameld. Daar staat tegenover dat we ook een hogere vergoeding voor het nascheiden ontvangen hebben ( ). De oud papierprijs was in 2012 hoger, daardoor zijn de inkomsten ook hoger. Er is meer binnengekomen dan was begroot. Doordat de oud papierprijs hoog was, waren de subsidies aan de verenigingen ook hoger ( ). Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

36 Programma 6: Mobiliteit en Infrastructuur Programmaportefeuillehouder: Jelle Boerema Programmaregisseur: Teertse Reitsma Donormanager: Tiede Boorsma Financieel adviseur: Simon Hoeksma uitgaven programma 6 uitgaven ov. programma's 92% Progr. 6 8% wegen 6% verkeer en verlichting 2% waterwegen 1% Wat hebben we bereikt Er is een bijdrage geleverd aan de verbetering van de verkeersveiligheid en aan het onderhoud van de infrastructuur en kunstwerken. Aangevraagde vergunningen uitritvergunningen Gladheidsbestrijding aantal strooidagen/uitrukken Wat hebben we ervoor gedaan In de volgende tabel is per subdoelstelling aangegeven welke werkzaamheden in 2012 zijn uitgevoerd. Hoofddoelst. Subdoelstelling Wat hebben we gerealiseerd 1 Verkeersveilige wegen Het gladheidsbestrijdingsplan wordt jaarlijks geëvalueerd en door de raad vastgesteld. Er is 1 wijzigingsverzoek ingediend. Deze is op grond van de vastgestelde criteria afgewezen. Het plan van 2011 is ongewijzigd toegepast voor het winterseizoen Veilig verkeersgedrag Verkeershandhaving wordt uitgevoerd volgens het jaarplan van team Noordoost van de politie Fryslân. Er vinden regelmatig snelheidscontroles op verschillende wegen plaats, zoals langs de Foarwei te Kollumerzwaag, Tochmalaan te Kollum en Kwelderweg te Kollumerpomp. Bij een aantal basisscholen zijn gordelcontroles gehouden. Jaarlijkse uitvoering van het Verkeerseducatieplan De volgende verkeerseducatieve activiteiten zijn georganiseerd: plaatsen waarschuwingsborden De scholen zijn weer begonnen ; stickeractie Op voeten en fietsen voor onderbouw basisonderwijs om het lopen en fietsen naar school te stimuleren; het schriftelijk en praktisch verkeersexamen basisonderwijs groep 8; verkeersmarkt 1ste jaar Lauwers College; verkeerslessen voor 2de en 3de jaar op het Lauwers College Kollum; Traffic Informer over de gevolgen van een ongeval op het Lauwers College Kollum; cursus Bijtanken en Oppoetsen te Buitenpost in samenwerking met Achtkarspelen; rijvaardigheidstraining te Buitenpost in samenwerking met Achtkarspelen. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

37 Optimaal openbaar vervoersysteem Station Buitenpost Kollum blijft stopplaats voor de sneltrein. In regionaal verband is bij de provincie aangedrongen zowel Buitenpost als Veenwouden als stopplaats voor de sneltrein aan te houden. Abri s zijn schoon en goed onderhouden. De abri s verkeren in goede staat en worden regelmatig gecontroleerd. Verbeteren bereikbaarheid In 2016 is de ontsluiting van Kollum opnieuw geëvalueerd. Nog niet opgestart. In 2015 zijn 50% van alle parkeerknelpunten in woonwijken opgelost. De doelstelling van de parkeerknelpunten is bijgesteld. Vanaf 2013 luidt de doelstelling: In 2014 zijn de parkeerknelpunten in woonwijken geïnventariseerd. Voor het project Opwaardering N358 Skieding Uterwei is in ANNO verband bij de provincie aangedrongen op een goede kwaliteit van deze verbinding. Er is gepleit voor een goede doorstroming van het verkeer en verbeteren van de verkeersveiligheid. Mede door de inzet van ANNO worden de gepresenteerde plannen voor deze verbinding Skieding herzien. Adequate bewegwijzeringssystemen Duurzame, adequate openbare verlichting Goed beheer en onderhoud van de infrastructuur In 2015 is de gemeentelijke ANWB-bewegwijzering uitgevoerd volgens de principes van duurzaam veilig. De ANWB heeft de benodigde werkzaamheden uitgevoerd en opgeleverd. In 2012 is een energiebesparing gerealiseerd van 10% ten opzichte van Het energieverbruik is in 2012 met 0,4% gedaald ten opzichte van De besparingsdoelstelling is niet gehaald door onvoldoende financiële middelen en uitbreiding van het aantal lichtpunten. De kwaliteit van de wegen heeft in 2014 het rapportcijfer 6 overeenkomstig de Beleidsvisie Wegen. Dit jaar zijn diverse wegvakken in het kader van het planmatig wegenonderhoud aangepakt (zie paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen). De vaardiepte van de gemeentelijke vaarwegen is overeenkomstig de classificatie van het PVVP Het college heeft besloten geen financiële middelen beschikbaar te stellen voor het baggeren van de Alde Lunen. Wat heeft het gekost Programma 6 begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

38 gunstiger De renovatie van wegen is lager uitgevallen doordat vanwege de financiële situatie bepaalde werkzaamheden niet zijn uitgevoerd; daardoor zijn de kapitaallasten lager ( ). Om dezelfde reden is ook niet alle onderhoud aan de walbeschoeiingen uitgevoerd ( ). Er zijn door vacatures en ziektes minder uren aan wegen en paden besteed; daarnaast zijn er meer uren besteed aan riolering en daardoor minder aan wegen ( ). Door alleen het meest noodzakelijke onderhoud te doen zijn de uitgaven voor dagelijks onderhoud van de wegen lager ( 9.000). Van Pro Rail hebben wij een extra bijdrage van voor het onderhoud van de spoortunnel te Kollumerzwaag gekregen. Voor openbare verlichting hebben wij teveel betaalde bedragen voor energiekosten over voorgaande jaren terugontvangen ( ). storting in reserves Doordat nog niet geheel duidelijk was welke waterwegen onder het beheer van de gemeente blijven en welke naar het waterschap overgaan is er nog geen nieuw baggerplan opgesteld ( ). ongunstiger Aan gladheidsbestrijding zijn meer uren besteed ( 9.500). Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

39 Programma 7: Sociale en fysieke veiligheid Programmaportefeuillehouder: Bearn Bilker Programmaregisseur: Teake Hogendorp Donormanager: Berend Jan Kram Financieel adviseur: Jelte Sinnema uitgaven ov. programma' s 98% uitgaven programma 7 Progr. 7 2% veiligheid 1% brandweer 1% Wat hebben we bereikt Doelstelling van het programma is een structurele aandacht voor veiligheid bij de diverse beleidsdisciplines en een goede afstemming daarin. verleende vergunningen drank- en horecavergunningen aangemelde vergunningen en meldingen vergunningsplichtige bedrijven meldingsplichtige bedrijven vergunning brandveilig gebruik bouwwerk melding brandveilig gebruik bouwwerk brandweer branden hulpverleningen ongevallen gevaarlijke stoffen bijstand naburige korpsen Hoofddoelstelling Kollumerland c.a. moet een woongemeente zijn waar de inwoners veilig zijn en zich veilig voelen. Wat doen we ervoor Hoofddoelst. Subdoelstelling 1 Een veilige woon- en leefomgeving Wat hebben we gerealiseerd (geformuleerde doelen per dec t.o.v. referentiejaar 2011) Afname incidenten vernielingen -10% + 7% Afname inbraak woningen -10% - 42% Afname inbraak voertuigen -10% - 34% Afname diefstal rijwielen -10% +50% Afname Incidenten geweld op straat -20% +35% Toename meldingen huiselijk geweld +10% +8% Afname incidenten burenoverlast - 20% -5% Afname drugs- en alcoholoverlast - 5% 0% Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

40 Hoofddoelst. Subdoelstelling Wat hebben we gerealiseerd (geformuleerde doelen per dec t.o.v. referentiejaar 2011) 2 Veiligheid bij bedrijven Afname inbraken in bedrijven -10% -70% Afname Incidenten winkeldiefstal -20% +71% Afname Incidenten uitgaansoverlast -10% 0% 3 Beperken overlast hangjongeren Afname aantal Incidenten overlast groepen jongeren -20% -59% Afname schoolverzuim -10% -19% 4 Veiligheid in het verkeer aantal verkeersongevallen met letsel max met dodelijke afloop handhaven op Voorbereid zijn op rampenbestrijding Actueel rampenplan en geoefende bestuurders en medewerkers Actiecentra van de ieder deelplan oefenen 1x per 2 jaar. GBT en GMT oefenen jaarlijks. Toelichting: De geformuleerde doelen zijn gebaseerd op de trends zoals die zich lieten zien in de jaren 2007 t/m Niet in alle gevallen heeft de inzet van gemeente en ketenpartners het te verwachten resultaat. Daarvoor zijn er te veel factoren die we niet in de hand hebben. Alleen het weer al. Maar ook de economische recessie heeft zo gevolgen voor het veiligheidsbeeld. Na een forse toename in 2011 is het aantal woninginbraken en diefstal uit voertuigen weer flink afgenomen. Er is in 2012 veel gewaarschuwd in de media voor inbrekers en daarbij zijn tips gegeven om de woning er niet verlaten uit te laten zien. De fietsendiefstallen zijn weer toegenomen van 10 naar 15 aangiften. Dit zijn duurdere fietsen. Van diefstal van oudere fietsen wordt geen aangifte gedaan, zo blijkt. Met de beschrijving van gevonden fietsen wordt bij de politie gezocht naar een match met een aangifte, maar het komt zelden voor dat daarmee een eigenaar wordt gevonden. De inbraken in bedrijven en instellingen zijn weer flink afgenomen vooral dankzij preventieve maatregelen. Winkeldiefstallen zijn weer toegenomen. Althans de geregistreerde incidenten. De vraag is of dat niet te maken heeft met de maatregelen die de pakkans verhogen. De toename van geweldsincidenten heeft te maken met een zorgvuldiger en eenduidiger registratie van de incidenten. Dit is nodig om de effecten van het project Geweld is niet oké van de Noordoost Friese gemeenten in beeld te kunnen brengen. Het aantal meldingen van woonoverlast/ burengerucht is slechts weinig gedaald. De recessie en daarmee toenemende werkloosheid veroorzaakt dat mensen de tijd krijgen zich aan de buren te ergeren. Daarnaast zien we steeds meer psychisch kwetsbare personen die overlast veroorzaken. Steeds vaker wordt afgezien van interventie door wijkagent of gemeente, omdat de onderlinge verhouding tussen buren daardoor alleen maar slechter wordt. Er wordt mediation of hulpverlening aangeboden. Is men voldoende draagkrachtig is dan moet men mediation zelf betalen. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

41 Ook het aantal registraties van overlast van jongeren is flink afgenomen. De aanpak lijkt resultaten op te leveren. Gemeente, wijkagenten, jongerenwerk en de scholen werken samen. Als de identiteit van de overlastgevende jongere is vastgesteld volgt een huisbezoek door de wijkagent aan de ouders/verzorgers. De burgemeester waarschuwt schriftelijk. Het gedrag op straat wordt eventueel op school besproken. Het schoolverzuim is eveneens is afgenomen. Over de verkeersveiligheid kunnen we tevreden zijn. Het beeld is de afgelopen jaren redelijk constant. Weinig ernstige ongevallen en 44 geregistreerde aanrijdingen met uitsluitend materiële schade. Het aantal incidenten met rijden onder invloed was vorig jaar flink gedaald (30 naar 11). Wat heeft het gekost Programma 7 begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming gunstiger Door een vrijval van de reserves bij de Veiligheidsregio en door minder uit te geven dan was begroot door zowel de Veiligheidsregio als de Brandweer Noord-Oost Fryslân zijn de uitgaven voor provinciale en regionale brandweer lager. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

42 Algemene dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen begroting begroting rekening verschil begroting na wijziging na wijziging - rekening totale baten totale lasten resultaat voor bestemming onttrekking reserves toevoeging reserves resultaat na bestemming gunstiger De bespaarde rente over de eigen financieringsmiddelen (reserves) wordt berekend over de stand van de reserves per 1-1 van het boekjaar. Doordat op rekeningbasis de stand van de reserves op hoger blijkt te zijn dan geraamd ten tijde van het opstellen van de begroting, valt de bespaarde rente hoger uit ( ). De algemene uitkering is op rekeningbasis hoger dan begroot. Dit komt doordat er na geen begrotingswijzigingen meer voor het dienstjaar 2012 mogen worden gemaakt. De wijziging n.a.v. decembercirculaire, die in de raadsvergadering van januari 2013 aan de orde is gekomen, kon daardoor niet meer in de begroting verwerkt worden ( ). Op het product algemene baten en lasten zijn aan de lastenzijde de volgende meevallers: op onvoorziene lasten is overgebleven en op het budget voor vervanging wegens ziekte Verder kon aan de batenzijde een bedrag van aan btw teruggave worden geclaimd bij de fiscus, o.a. omdat de sportvelden met terugwerkende kracht onder het zgn. sportbesluit zijn komen te vallen. Daarnaast is het niet meer nodig om een voorziening voor het btwcompensatiefonds aan te houden, omdat er geen terugvorderingen van het rijk meer worden verwacht. De voorziening van kon daarom vrijvallen ten gunste van de exploitatie. ongunstiger De proces- en gerechtskosten als gevolg van de bezwaren tegen de WOZ-aanslag zijn hoger uitgevallen. De ozb-baten voor gebruikers vallen 1% lager uit ( ). Dit is deels te verklaren doordat er een vrijstelling geldt voor woningdelen binnen bedrijfspanden (wettelijke vrijstelling De Pater ). Bij de berekening van de OZB-tarieven 2013 is uitgegaan van gelijkblijvende waarde woningdelen. Na hertaxatie blijkt dat deze onderdelen ook redelijk in waarde gedaald zijn. Dus minder OZB inkomsten. Ontwikkeling reservepositie In 2012 hebben aanzienlijke onttrekkingen aan de reserves plaats gevonden. De reservepositie is ten opzichte van ,5% gedaald. De grootste onttrekkingen zijn veroorzaakt door: ten laste van: MFA Westergeest-Triemen saldi-reserve uitgestelde baten MFA W. geest onderwijshuisvesting afwaarderen Fûgeltsjelân W. geest saldi-reserve frictiekosten sociale zaken saldi-reserve Mr. Andreaepassage wonen, herstructurering en leefkwaliteit Niet alle begrote aanwendingen uit de reserves hebben in 2012 plaats gevonden. Naar verwachting zal in 2013 een bedrag van alsnog aan de reserves onttrokken worden. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

43 Ontwikkeling rente Daar het de laatste jaren noodzakelijk was om elk jaar een grote lening af te sluiten zijn de rentebetalingen de afgelopen jaren behoorlijk opgelopen. In 2011 is er ruim aan rente betaald. De rente wordt doorberekend aan de investeringen en via de kapitaallasten geboekt op de onder de programma s vallende producten Belastingen verloop reserves verloop rente WOZ-waarde verzonden aanslagen ontvangen bezwaren waarvan: niet ontvankelijk verklaarde bezwaren gegronde bezwaren ongegrond bezwaren ingestelde beroepen op uitspraken Kwijtschelding aanvragen toegewezen toegewezen bedrag Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

44 Onvoorzien en incidentele baten en lasten In de primitieve begroting was voor onvoorzien opgenomen. Naast een aantal incidentele lasten waren er ook enkele incidentele baten. Deze zijn toegevoegd aan onvoorzien. primitief e begrotingswijziging Fiscaal Portaal Gemeenten 16 e begrotingswijziging Kollum Watersportdorp 29 e begrotingswijziging verkoop tracties (restwaarde) 37e begrotingswijziging -600 roekenbestrijding 37e begrotingswijziging inrichting braakliggend terrein Munnekezijl 37e begrotingswijziging inhuur cluster DIV eindsaldo incidentele lasten Incidentele lasten en baten op begrotingsbasis via tussentijdse wijzigingen prog. negatieve ontwikkelingen gecorrigeerde primitieve begroting div masterplan onderwijshuisvesting overheveling restantkredieten uit 2011 div werkbudget ont- en invlechting sociale zaken MFC Westergeest-Triemen ontvlechting samenwerking Achtkarspelen salarisverhoging conform CAO hogere pensioenpremies wethouders lagere legesopbrengst vergunningen meer uitkeringsgerechtigden WWB hogere uitgaven participatiebudget nog te realiseren ontvangsten MFA W'geest boekwaardeverlies Fûgeltsjelân W'geest positieve ontwikkelingen leges id-kaarten oversluiten leningen AD verkoop grond Blije lagere kapitaallasten div te hoog begrote FPU-uitkeringen lagere kosten WMO uitstel realisatie baggerdoorgangsdepot invoering en koppeling basisregistraties (jeugd)gezondheidszorg/jeugd en gezin saldi diverse baten en lasten div resultaat vóór bestemming (na begrotingswijzigingen) onttrekking aan de reserves resultaat nà bestemming (na begrotingswijzigingen) Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

45 Paragrafen Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

46 Weerstandsvermogen Algemeen Onder het weerstandsvermogen wordt verstaan het vermogen om niet-structurele financiële risico s te kunnen opvangen teneinde de taken van de gemeente te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen weerstandscapaciteit (de middelen waarover de gemeente beschikt/kan beschikken om niet begrote posten te dekken) en de risico s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn afgesloten. Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van de gemeente voor het begrotingsjaar, maar ook voor de meerjarenramingen. Om het weerstandsvermogen te kunnen beoordelen is het noodzakelijk inzicht te hebben in de weerstandscapaciteit en de risico s die de gemeente loopt. In juni 2009 is de Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen in de Gemeente Kollumerland c.a. vastgesteld door de gemeenteraad. Een belangrijk onderwerp vormen de grondexploitaties en hiervoor is de Nota Grondbedrijf vastgesteld. Beleid omtrent weerstandscapaciteit en risico s De gemeente doet binnen de bestaande besluitvorming en de werkprocessen aan risicomanagement en kent een planmatig risicomanagement dat als zodanig in de nota Risicomanagement en weerstandsvermogen is vastgelegd en wordt uitgevoerd. Om risicomanagement toe te passen in de bedrijfsvoering is het onderdeel geworden van de planning & controlcyclus. Op de afdeling Bedrijfsvoering is een medewerker verantwoordelijk voor het up-to-date houden van de risicotabel en er wordt bij ieder voorstel kritisch gekeken of er aandacht is geweest voor het risicomanagement en weerstandsvermogen. In B&W- en Raadsvoorstellen wordt, waar dat van toepassing is, een kopje risico s opgenomen zodat ze door het cluster financiën in de paragraaf weerstandsvermogen zijn op te nemen. Voor het hoofdstuk risico s moeten bij elk advies, waar financiële risico s aan te pas komen, drie stappen worden doorlopen: 1. Identificatie van risico s: risico benoemen, omschrijven en categoriseren en het aanwijzen van een risicoverantwoordelijke 2. Analyse en beoordeling van risico s: de kans inschatten dat een risico optreedt, een uitspraak doen over in hoeverre het financiële gevolg van een risico is in te schatten in termen van goed, redelijk, slecht of niet, beoordelen of een risico regulier (afgedekt) is of niet en bij een niet regulier risico, waar mogelijk, aangeven wat het financiële gevolg is als het risico zich voordoet 3. Beheersing van risico s: beoordelen hoe met het risico om te gaan. Dat wil zeggen bekijken of een risico ook kan worden vermeden, verminderd, overgedragen of moet worden geaccepteerd Inventarisatie weerstandscapaciteit: Weerstandscapaciteit zijn de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. De onderdelen zijn de algemene reserves, de bestemmingsreserves, de stille reserves, de begrotingspost onvoorzien en de onbenutte belastingcapaciteit. De berekende weerstandscapaciteit per 31 december 2012 van de Gemeente Kollumerland c.a. is (afgerond) als volgt opgebouwd: a. Algemene reserves b. Bestemmingsreserves (deels) c. Stille reserves p.m. d. Begrotingspost onvoorzien e. Onbenutte belastingcapaciteit Totaal Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

47 Toelichting: a. Dit betreft de algemene (vrij besteedbare) reserve per b. Dit betreffen de bestemmingsreserves per Dit zijn de reserves waarvan de raad nog altijd kan bepalen of deze daadwerkelijk gebruikt worden voor de ingestelde bestemming of niet. Dit geldt niet voor de (egalisatie)reserves voor riolering en huishoudelijk afval welke gevormd zijn via de riool- en afvalstoffenheffing. Dit zijn van derden (burgers) verkregen gelden die uitsluitend voor die doelgroep bestemd moeten blijven. Daarnaast is er een bestemmingsreserve persoonlijke verplichtingen welke niet vrij besteedbaar is. Tot slot is er de bestemmingsreserve eigen kapitaal, niet vrij besteedbaar. Deze reserve wordt jaarlijks afbouwend ingezet voor structurele dekking, zodat ook deze reserve niet vrij te besteden is. c. Stille reserves zijn activa die onder de opbrengstwaarde of tegen nul zijn gewaardeerd. In andere woorden: de boekhoudkundige waarde is lager dan de reële waarde. De activa moeten direct verkoopbaar zijn. De winst bij verkoop is eenmalig vrij inzetbaar. De gemeenteraad heeft in februari 2011 de notitie stille reserves vastgesteld, waarbij de stille reserves van onze gemeente als p.m. post worden aangemerkt. d. In de programmabegroting is een post opgenomen voor onvoorziene incidentele uitgaven. e. De onbenutte belastingcapaciteit betreft het verschil tussen de opbrengsten die de gemeente zou moeten realiseren alvorens zij aanspraak zou kunnen maken op rijkssteun zoals die geldt conform de artikel 12 regeling van de financiële verhoudingswet en de huidige opbrengsten. Inventarisatie risico s: In de nota Risicomanagement en weerstandsvermogen is een uitgebreide risicotabel opgenomen. Deze wordt zowel ten tijde van het opstellen van de jaarrekening als de begroting geactualiseerd. Voor de tabel en de toelichting daarop wordt verwezen naar de genoemde nota. In deze paragraaf wordt volstaan met een gecomprimeerd overzicht. Inkomsten Kapitaalgoederen Financiering Deelnemingen Grondzaken Accepteren Bedrijfsvoering Grote projecten Verbonden partijen Open einde regelingen Juridische zaken Diversen/overige Totaal Toelichting Inkomsten: hieronder vallen o.a. de algemene uitkering uit het gemeentefonds, dubieuze debiteuren, onroerende zaakbelasting en dividend. Deze begrote inkomsten kunnen door allerlei oorzaken lager uitvallen. Kapitaalgoederen: hierbij moet met name gedacht worden aan de wegen. Door achterstallig onderhoud ontstaan er risico s als kapitaalvernietiging en schadeclaims. Financiering: de gemeente staat garant voor geldleningen aan derden, met name de woningstichting en zorgcentrum Meckama. Als deze instellingen niet aan hun verplichtingen voldoen, zal de gemeente voor de garantie aansprakelijk worden gesteld. Deelnemingen: de aandelen (Kabel Noord, Gasbedrijf, Gem. Kredietbank, Afvalsturing, BNG) die de gemeente bezit zijn gewaardeerd op de balans tegen nominale waarde. Het risico is nihil. Grondzaken: het in exploitatie nemen van een bouwgrondcomplex brengt risico s met zich mee, bijvoorbeeld omdat een aangekocht perceel niet voor de verwervingsprijs in exploitatie genomen kan worden of als de verwachte kosten en opbrengsten tegenvallen. Bedrijfsvoering: risico s als gevolg van de bedrijfsvoering zijn o.a. ontslag en wachtgeld vanwege het disfunctioneren van personeelsleden en verhoging van salariskosten als gevolg van Cao-onderhandelingen. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

48 Grote projecten: het realiseren van grote projecten, zoals het MFC Westergeest-Triemen, brengt risico s met zich mee, zoals tegenvallende baten of lasten. Verbonden partijen: de gemeente loopt risico s door een minder goede bedrijfsvoering of stijgende kosten door aanscherping van regels (als gevolg van wetgeving) bij verbonden partijen. Als gevolg daarvan kan de exploitatiebijdrage hoger worden. Open einde regelingen: door allerlei redenen is het mogelijk dat er een groter beroep op voorzieningen als de WWB, bijzondere bijstand, WSW, WMO en leerlingenvervoer wordt gedaan. Juridische zaken: door onrechtmatig handelen, planschades, bezwaarschriften en juridische procedures loopt de gemeente risico s. Diversen/overige: de gemeente loopt risico s door allerhande onvoorziene ontwikkelingen. Betekenis en ontwikkeling weerstandsvermogen: De benodigde weerstandscapaciteit wordt afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen. Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = Benodigde weerstandscapaciteit De betekenis van de uitkomst van deze berekening is als volgt: Categorie Ratio Betekenis A >2,0 Uitstekend B 1,4 2,0 Ruim voldoende C 1,0 1,4 Voldoende D 0,8 1,0 Matig E 0,6 0,8 Onvoldoende F <0,6 Ruim onvoldoende Beoogd wordt een weerstandsvermogen dat tenminste voldoende is (categorie C), hetgeen gelijk staat aan een ratio tussen 1 en 1,4. Per bedroeg de ratio 5,0. Deze uitkomst valt ruim in de categorie A = uitstekend. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

49 Onderhoud kapitaalgoederen Abri s Op een aantal plaatsen is het glas vervangen ten gevolge van vandalisme. Begraafplaatsen Het standaardonderhoud is uitgevoerd. Alle uitvaartverenigingen en plaatselijke belangen zijn benaderd om mee te werken aan het inventariseren van bijzondere graven in het kader van historie. In de loop van 2012 zijn Burum, Munnekezijl en Nijenhof geïnventariseerd. Begraafplaats Kollum, waar de meeste oude graven liggen, wordt in 2013 afgerond. Bewegwijzering De masten van de ANWB-wegwijzers geschilderd en schades zijn hersteld. Aan de andere bewegwijzeringssystemen (fietsroutenetwerk, historische wandelpaden, dorpsbewegwijzering, verwijzingen bedrijventerreinen en kerspelroute) is regulier onderhoud gepleegd en zijn schades hersteld. Bruggen Naast het reguliere onderhoud zijn een aantal werkzaamheden in het kader van groot onderhoud uitgevoerd: Onderhoudsschilderwerk zestal fietsbruggen; Herstel brughoofd brug Keatlingwier (damwand + straatwerk); Slijtlaag brug bij Visvliet; Tijdelijk herstel brug bij eiland Meckema State. Gemeentelijke gebouwen (incl. onderwijs) Naast het reguliere onderhoud zijn een aantal werkzaamheden in het kader van groot onderhoud uitgevoerd: Gemeentehuis: lakwerk blank gelakte kozijnen. Van der Bij-hal: renovatie toiletruimtes (wandtegels, sanitair, epoxyvloer, verlichting) MFC de Tredder: oplevering bouwwerkzaamheden. Groen De in 2010 ingezette werkwijze is doorgezet in Het gehele gemeentelijke groenareaal wordt onderhouden door eigen personeel en gedetacheerde medewerkers van NEF. In 2011 is door bureau Tauw een inventarisatie uitgevoerd naar de kwaliteit van de openbare ruimte. Uit deze zogenaamde schouw blijkt de kwaliteit van het groen veelal op basisniveau te liggen. Dit niveau is ook vastgesteld als te behalen niveau. In 2011 is een groenbeheerplan opgesteld en vastgesteld. In dit plan is naast een beschrijving van het groenareaal ook aangegeven wat nodig is om het vastgestelde kwaliteitsniveau te behouden. In 2013 wordt weer geschouwd op kwaliteit. Oeverbescherming en steigers Alle oeverbeschermingen zijn visueel geïnspecteerd. Er is nieuwe beschoeiing aangelegd langs de Stroobosser Trekfeart (ten behoeve van het fietspad langs de Adje Lambertszlaan) en naast de bruggen aan de Molenhoek en Oliemolen. Een deel van de beschoeiing aan de Olde Borchweg is hersteld. Aan de steigers is regulier onderhoud verricht. Openbare Verlichting Aan de openbare verlichting is regulier onderhoud uitgevoerd zoals het vervangen van defecte lampen en het herstellen van schades. In Oudwoude is aan de Feersma Hoekstrastrjitte nieuwe verlichting geplaatst. Bij het MFC de Tredder is ledverlichting langs de toegangsweg geplaatst. Overlaadstation De aanvraag voor de milieuvergunning is medio 2012 ingediend. De behandeling van de aanvraag kost de provincie extra tijd omdat in november 2012 bekend is geworden dat gemeentelijke milieustra- Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

50 ten voor een deel onder het activiteitenbesluit komen te vallen. Dit houdt in dat de beschikking op de aanvraag niet eerder dan het eerste kwartaal van 2013 kan worden verwacht. Met betrekking tot het onderhoud zijn de scheuren (ontstaan door verzakking van de ondergrond) in de vloeistofdichte vloeren gerepareerd. Riolering In het kader van de bezuinigingen is er geen riolering vervangen. Wel zijn riolen vervangen en gerenoveerd die al op het programma van 2011 stonden maar die vanwege de koppeling met het wegenonderhoud en reconstructies zijn uitgesteld naar Een deel van de riolering is visueel geïnspecteerd. Sportvelden In 2012 is het trainingsveld van WTOC uitgebreid. Op alle velden is het wekelijkse standaard onderhoud uitgevoerd, zoals (prik)rollen, maaien en bemesten. Ook het groot onderhoud (bezanden, doorzaaien, verti-draineren) is volgens planning uitgevoerd. Er zijn geen grote renovaties uitgevoerd. Waterwegen Er zijn geen waterbodems gebaggerd in Er is begonnen met het opstellen van een nieuw baggerplan. De sloten zijn volgens de bestaande overeenkomsten gehekkeld. Wegen De volgende herstraatwerkzaamheden zijn uitgevoerd: Kollum - herstraten drempel Tochmalaan - aanbrengen nieuwe deklaag Brongersmaweg Kollumerzwaag - herstraten D. Wiersmastrjitte en een gedeelte van De Paden - verwijderen voetpad Ganzingawei en herstraten inritten Kollumerpomp - aanbrengen twee lagen asfalt + asfaltwapening op een deel van de Westernieuwkruisland - reparatie werk Foiijngaweg (scheuren vullen, herstellen slijtlaag en bakfrezen) Munnekezijl - reparatiewerk Olde Borchweg (scheuren vullen, herstellen slijtlaag en bakfrezen) Westergeest - reparatiewerk Weardebuorsterwei (scheuren vullen, herstellen slijtlaag en bakfrezen) Verder zijn er nog diverse herstraatklusjes geweest aan voetpaden, afwateringsgoten en inritten. Ook zijn er weer diverse onverharde wegen voorzien van gebroken asfalt. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

51 Bedrijfsvoering Financieel beheer en Planning en Control Programmasturing De begroting is opgedeeld in zeven raadsprogramma s. Per programma is een groep van vier personen verantwoordelijk gesteld om inhoud te geven aan de respectievelijke programma s. De programmateams spelen een belangrijke rol bij de totstandkoming van (meerjaren)begroting, jaarrekening en tussentijdse verantwoordingen. Het geheel van activiteiten wordt gecoördineerd door de cluster Financiële zaken en control en staat binnen de organisatie bekend als programmasturing. Planning & Control In onze gemeente kiezen wij ervoor de planning & controlactiviteiten simpel te houden door middel van het vaststellen van een jaarlijks overzicht waarin is vastgelegd, welke bestuursinformatie wanneer bij wie moet worden aangeleverd. Dit overzicht wordt jaarlijks geactualiseerd. Het schema P&C is te vinden op intranet onder het tabblad Financiën & Control. Rechtmatigheid Voor 2012 is door de accountantsverklaring een goedkeurende verklaring afgegeven voor zowel getrouwheid als rechtmatigheid. Aan de gestelde kanttekeningen in het controlerapport wordt zoveel mogelijk uitvoering gegeven om de kwaliteit van het rechtmatig functioneren van de organisatie op niveau te houden. Door de gemeente worden gedurende het jaar interne controles uitgevoerd op de rechtmatigheid. De uitkomsten hiervan worden gebruikt door de accountant voor het bepalen van de inrichting van de controle. Ook worden ze intern gebruikt om verbeteringen aan te brengen. Deze verbeteringen kunnen betrekking hebben op de uitvoering van de processen, maar ook op de uitvoering van de controles. De interne controles hebben geen rechtmatigheidsfouten aan de orde gebracht. De accountantscontrole heeft enkel reeds bekende begrotingsoverschrijdingen aan het licht gebracht en deze worden toegelicht in de paragraaf rechtmatigheid. Organisatie P&O: Loopbaanbeleid en Strategische Personeelsplanning. De adviesnota Loopbaanbeleid bij de gemeente Kollumerland c.a. geeft antwoord op de vraag welke voorwaarden en interventies er moeten zijn om te komen tot een succesvol loopbaanbeleid. Met loopbaanbeleid wordt beoogd dat medewerkers van tijd tot tijd stil staan bij de ontwikkeling van hun loopbaan. Een belangrijk aspect in dit loopbaanbeleid is de basisgedachte dat medewerkers bij loopbaanontwikkeling hun eigen verantwoordelijkheid kennen en nemen. Medewerkers zijn architect van hun eigen loopbaan. Ze geven zelf op een proactieve wijze invulling aan hun loopbaanontwikkeling. De regie op het proces loopbaanontwikkeling ligt expliciet bij de zelfbewuste en zelfsturende medewerker. De organisatie biedt faciliteiten om vorm en inhoud aan de ontwikkeling van loopbaan te geven. In het verlengde van dit uitgangspunt is de rol van het management meer randvoorwaardelijk en faciliterend. Het management en medewerkers krijgen professionele ondersteuning in de vorm van advies en deels facilitaire uitvoering vanuit P&O. Strategische personeelsplanning geeft ook inzicht in de competenties, functies en formatie die nodig zijn om de korte- en lange termijndoelstellingen te verwezenlijken. Aan elke manager is gevraagd welke ontwikkelingen hij de eerstkomende drie tot vijf jaar verwacht die van invloed zijn op zijn afdeling en medewerkers en hoe hij hierop in denkt te spelen. Met deze uitkomsten kan gewerkt worden aan een werkelijke strategische personeelsplanning. Zeker in het kader van de toekomst van de gemeente Kollumerland c.a. en de (mogelijke) herindeling, zijn loopbaanbeleid en Strategische Personeelsplanning zeer actueel en beiden zullen een grotere rol gaan spelen de komende jaren. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

52 Aantal Wij bieden stagiaires de ruimte om zichzelf te ontwikkelen en geven hun de kans een kijkje in de keuken te geven. In 2011/2012 is door een stagiaire op de cluster P&O een onderzoek gedaan naar de bedrijfsvoering in de toekomst. In 2012 heeft verdere doorontwikkeling plaatsgevonden van de nieuwe afdeling Bedrijfsvoering welke op 1 februari 2013 van start is gegaan. Formatie Op 31 december 2012 waren er 110 personeelsleden in dienst.. Het aantal FTE is dan 95,7. Dit is een daling van 1 volledige FTE t.o.v. vorig jaar en is exclusief de vacatureruimte. Leeftijdcatogorie M/V: Leeftijdsklassen Man Vrou 21 t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m > Totaal: Verdeling Man/Vrouw naar leeftijdscategorie Man Vrouw t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m t/m 60 > 60 Leeftijdscategorie Verhouding: Vrouwen: 40,% Mannen: 60% Voor 2013 wordt de vacatureruimte, in het kader van de bezuinigingen, niet opgevuld. Uitgezonderd zijn de posities waarbij de taakuitvoering in gevaar komt. In 2012 is aan inhuur derden het volgende besteed: * automatisering * bestemmingsplannen * advisering/onderzoek/planvorming * juridische ondersteuning * overig specialistische kennis ziekte vacatures piekdrukte Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

53 De specificatie van de kosten voor advisering, onderzoek en planvorming is als volgt: MFA Westergeest procescoördinatie wonen Hart van Kollum Watersportdorp Kollum waterrecreatievisie ANNO ontwikkelingen sociale zaken MAD - milieucontroles masterplan onderwijshuisvesting bouwgrondexploitatie toekomstverkenning gemeente rekenkameronderzoek overig Informatisering en Organisatie Als onderdeel van het stelsel van Basisregistraties gaat de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) de Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN) vervangen en vormt dit een nieuwe uitdaging voor gemeenten en andere bronhouders. In dit opbouw- en implementatieproces is energie door de verschillende Bronhouders gestoken in 2012 en dit project loopt door tot in In de bestuursrapportage 2012 heeft al budgetoverheveling plaatsgevonden omdat het merendeel van de werkzaamheden in 2013 gaan plaatsvinden. In 2012 heeft een verdere uitrol plaatsgevonden van zaaksoorten in het Document Management Systeem. Het digitaal zaakgericht werken heeft de toekomst en de uitrol vindt breed plaats, dus door de gehele organisatie. ICT Mid-Office De samenwerking op dit gebied is nu beperkt tot het gezamenlijk ontwikkelen van producten binnen het Mid-Office. Het Document Management Systeem is in productie. Voor de toekomst is gekeken naar verdere samenwerking en dit heeft geleid tot het instellen van de werkgroep Midoffice/DMS met de gemeenten Dongeradeel, Dantumadiel en Ferwerderadiel. Door ontwikkelingen bij de leverancier moet kritisch worden gekeken of de huidige programmatuur geschikt is om in de toekomst mee verder te gaan. Samenvoeging ICT organisaties In 2012 is gestart met het project samenvoegen ICT organisaties van de gemeenten Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland c.a. Inmiddels is duidelijk geworden dat de gemeente Ferwerderadiel ook aansluit. Het project moet leiden tot één organisatie per 1 januari Communicatie In 2012 is de bezetting op het cluster communicatie/crisisbeheersing weer op volle sterkte. De communicatieadviseur is weer volledig begonnen en er heeft aanvulling plaatsgevonden van de bezetting. In 2012 is druk gewerkt aan een toegankelijke website die voldoet aan de webrichtlijnen. Het op niveau van de webrichtlijnen brengen van de website vraagt eerst nog een inhaalslag. Daarna is het de kunst dat niveau vast te houden. De digitale dienstverlening en de rol van de productencatalogus zal naar de toekomst toe alleen maar verder doorontwikkeld worden. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

54 Crisisbeheersing Met ingang van 1 oktober 2010 is de Wet veiligheidsregio s in werking getreden. Op grond van deze wet moet de Veiligheidsregio verschillende besluiten nemen, zoals het vaststellen van het risicoprofiel, het daaraan gekoppelde beleidsplan en het crisisplan. Het noodnet moet worden aangepast en er komt een nieuwe alarmering. Voor gemeenten is de Wet veiligheidsregio s van belang omdat hierin wordt geregeld dat, naast brandweer, politie en GHOR (Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen), de gemeenten als volwaardige vierde kolom (de oranje kolom) moeten optreden. Nieuw in dit verband is de functie van Officier van Dienst (OvD) bevolkingszorg, die ter plaatse van het incident samen met de OvD s van andere operationele diensten de ernst van de situatie en de noodzakelijke acties beoordeelt. Veel van de noodzakelijke besluitvorming in het kader van de Wet veiligheidsregio s is in 2011 in samenwerking met andere gemeenten opgepakt, evenals de hiermee samenhangende aangepaste inrichting van de rampenbestrijdingsorganisatie. Ook is een aanvang gemaakt met het in regioverband opleiden, trainen en oefenen van betrokken personeel. In 2012 zijn deze activiteiten met een intensieve inzet van mensen en middelen gecontinueerd om de gemeentelijke kolom in het kader van de crisisbeheersing goed neer te zetten. NOFA-samenwerking Zoals bekend richt NOFA zich, voor wat betreft de bedrijfsvoering vooral nog op lopende projecten. Dit betreft de ontwikkeling van de Mid-Office en de technische uitvoering van de basisregistraties inclusief de wettelijk verplichte uitwijk. Het jaar 2012 kan feitelijk het einde worden genoemd van NOFA. Alle nieuwe projecten worden opgepakt in DDKF verband (Dongeradeel, Dantumadiel, Kollumerland c.a. en Ferwerderadiel). De ontvlechtingen van sociale zaken en toezicht en handhaving met de gemeente Achtkarspelen en het samenvoegen met de gemeente Dongeradeel en Dantumadiel, zijn hier een sprekend voorbeeld van. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

55 Verbonden partijen Verbonden partijen worden volgens het BBV als volgt gedefinieerd: een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de provincie of gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft. Bij het opstellen van de voorliggende jaarverantwoording is de spreekwoordelijke stofkam door de paragraaf verbonden partijen gehaald. Hierbij bleek dat een groot aantal zaken niet aan de feitelijke definitie van een verbonden partij voldeed. Deze zaken zijn uit de paragraaf verwijderd waardoor er enerzijds een aanzienlijk beknoptere lijst is ontstaan in vergelijking met voorgaande jaren en anderzijds er nu een lijst voorligt die aan de definitie voldoet. In onze gemeente is geen algeheel beleid geformuleerd t.a.v. verbonden partijen. In voorkomende gevallen wordt met betrekking tot specifieke ontwikkelingen of bijzonderheden aangaande de verbonden partijen aan B&W c.q. de raad gerapporteerd. Programma Naam Rechtsvorm Aard belang 1. Sturende en NOFA-samenwerking gem.reg. bijdrage expl. dienstverlenende Kabel Noord n.v. aandelen Gemeente Bank Nederlandse Gemeenten n.v. aandelen Eneco n.v. aandelen Rekenkamercommissie gem.reg. bijdrage expl 2. Wonen en werken Recreatieschap de Marrekrite gem.reg. bijdrage expl. in netwerken Hûs en Hiem gem.reg. bijdrage expl. 3. Sociale kwaliteit Werk-/Leerbedrijf NoardEast gem.reg. bijdrage expl. Fryslân Veiligheidsregio Fryslân (VRF), gem.reg. bijdrage expl. onderdeel gezondheid Gemeensch. Kredietbank Fryslân gem.reg. kap.verstrekking 5. Leefkwaliteit Afvalsturing Fryslân / Omrin n.v. aandelen Milieuadviesdienst gem.reg. bijdrage expl. 7. Fysieke en socia- Brandweer N.O.-Fryslân gem.reg. bijdrage expl. le Veiligheid Veiligheidsregio Fryslân (VRF), gem.reg. bijdrage expl. onderdeel veiligheid Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

56 Welstandszorg Hûs en Hiem a. Gevestigd te Leeuwarden. b. Deelnemers: alle Friese gemeenten. c. Openbaar belang: de belangen van de gemeente op het gebied van bouwkunst en landschappelijke schoonheid worden door deze voor heel Fryslân opererende instantie behartigd. d. Financieel belang: de bijdrage in de kosten is naar rato van de afgenomen dienstverlening en wordt in rekening gebracht bij de vergunningaanvragers. Eventuele exploitatietekorten worden gedragen door de gemeente op basis van aantal inwoners. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: geen. Recreatieschap de Marrekrite a. Gevestigd te Leeuwarden. b. Deelnemers: de provincie Fryslân en eenentwintig Friese gemeenten. c. Openbaar belang: het schap behartigt de gemeenschappelijke belangen van de gemeenten en provincie op het gebied van watersport en voert het beheer en onderhoud aan het fietsknooppuntennetwerk uit. Daarnaast beheert het schap een baggerfonds waarin de gemeenten jaarlijks een bijdrage storten. e. Financieel belang: in totaliteit ,-.De bijdrage voor de waterrecreatie bedraagt ,-. De provincie betaalt 44% en de gemeenten betalen gezamenlijk 56% van de exploitatiekosten, waarbij de bijdragen van de gemeenten gebaseerd zijn op: 40% op basis van het aantal inwoners per gemeente; 40% op basis van het aantal watersportovernachtingen per gemeente; 20% op basis van het aantal meters Marrekrite-voorzieningen per gemeente. De bijdrage aan het baggerfonds bedraagt 1.444,-; De bijdrage voor het ontwikkelingsbeheer landrecreatie bedraagt 1.142,-. De provincie betaalt niet mee aan de landrecreatie. De bijdrage van de gemeenten is gebaseerd op: 40% op basis van het aantal inwoners per gemeente; 40% op basis van het aantal watersportovernachtingen per gemeente; 20% op basis van het aantal meters Marrekrite-voorzieningen per gemeente. f. Verandering in belang/ontwikkelingen: Marrekrite voert formeel het beheer en onderhoud uit aan wandelnetwerken. Het lopende contract blijft nog bij de huidige aanbieder. Na afloop van het lopende contract (31 december 2014) gaat het beheer en onderhoud over naar de Marrekrite. Werk-/Leerbedrijf NoardEast Fryslân a. Gevestigd te Kollum/Dokkum. b. Deelnemers: de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland c.a. c. Openbaar belang: Werk-/Leerbedrijf NoardEast Fryslân (NEF) voert voor de genoemde deelnemers de Wet Sociale Werkvoorziening uit. d. Financieel belang: het exploitatieresultaat van NEF bedraagt in 2012 ongeveer 2,2 miljoen negatief. Voor onze gemeente betekende dit een bijdrage van ruim Dit is exclusief de exploitatieverveningsbijdrage en de vermogensvereveningsbijdrage die onze gemeente heeft betaald in het kader van de fusie (in totaal ). Rijksbezuinigingen in de sector en moeilijke marktomstandigheden zijn ook in 2012 van aanzienlijke invloed geweest op het bedrijfsresultaat. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: de komende tijd zal, als vervolgstap op de fusie, bij NEF onder meer in het teken staan van het onderzoek naar de mogelijkheden om te komen tot een invlechting met de intergemeentelijke sociale diensten. Zo kunnen naar verwachting de uitvoering en de financiering van de diverse sociale regelingen in de toekomst verantwoord het hoofd worden geboden. Veiligheidsregio Fryslân (VRF), onderdeel gezondheid a. Gevestigd te Leeuwarden. b. Deelnemers: alle Friese gemeenten. c. Openbaar belang: gemeenten zijn verplicht een hulpverleningsdienst te hebben. De VRF voert de onderdelen (jeugd)gezondheidszorg, zorg, crisis en advies en brandweer en veiligheid voor de Friese gemeenten. d. Financieel belang: de definitieve bijdrage over 2012 is op het moment van het schrijven van deze paragraaf nog niet bekend, maar wel duidelijk is dat deze aanzienlijk (naar verwachting in ieder geval ) lager zal uitvallen dan begroot. Dit heeft onder meer te maken met het vrijvallen van budgetten en reserves en de directe terugbetaling hiervan richting de gemeenten. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

57 e. Verandering in belang/ontwikkelingen: door de recente herschikking van de begroting van de VRF is er beter inzicht is in de keuzemogelijkheden ten aanzien van de afname van de diverse producten. Hier zal vanuit de beleidshoek van onze gemeente aandacht voor moeten komen. Er zullen mogelijk keuzes moeten worden gemaakt over de wenselijkheid van het al dan niet aanhouden van bepaalde producten. Gemeenschappelijke Kredietbank Fryslân a. Gevestigd te Leeuwarden. b. Deelnemers: alle Friese gemeenten. c. Openbaar belang: deze voor de Friese gemeenten opererende bank heeft ten doel mensen die in betalingsproblemen zijn geraakt te begeleiden bij het zoeken en realiseren van oplossingen; behalve dat aan deze instantie kapitaal is verstrekt wordt betaald op basis van verleende diensten; in het verleden werd de schuldhulpverlening op contractbasis uitgevoerd door het Bureau Integrale Schuldhulpverlening (BISH) gelieerd aan deze Bank; sedert februari 2007 wordt deze dienstverlening aan de burgers in eigen beheer van het Samenwerkingsverband Sociale Zaken Achtkarspelen/Kollumerland c.a. uitgevoerd. d. Financieel belang: de kosten worden verrekend op basis van het aantal begeleide schuldhulptrajecten. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: na worden er nagenoeg geen diensten meer afgenomen door onze gemeente. Het klantenbestand met betrekking tot het budgetbeheer is namelijk (op twee personen na) overgehaald door Achtkarspelen. Afvalsturing Fryslân / Omrin a. Gevestigd te Leeuwarden. b. Deelnemers: 27 gemeenten uit Fryslân. c. Openbaar belang: het transporteren en verwerken van huishoudelijk restafval en groente-, fruit- en tuinafval; daarnaast zamelt Omrin ook andere afvalstromen voor verwerking in. d. Financieel belang: plm ,-; de kosten voor het inzamelen en verwerken worden verrekend op basis van de ingezamelde hoeveelheden afval; daarnaast bezit onze gemeente een aandelenkapitaal van ,- (aanschafwaarde); jaarlijks wordt over dit bedrag 7% aan dividend uitgekeerd. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: geen. Veiligheidsregio Fryslân (VRF), onderdeel veiligheid a. Gevestigd te Leeuwarden. b. Deelnemers: alle Friese gemeenten. c. Openbaar belang: gemeenten zijn verplicht een hulpverleningsdienst te hebben. De VRF voert de onderdelen (jeugd)gezondheidszorg, zorg, crisis en advies en brandweer en veiligheid voor de Friese gemeenten. d. Financieel belang: de definitieve bijdrage over 2012 is op het moment van het schrijven van deze paragraaf nog niet bekend, maar wel duidelijk is dat deze lager zal uitvallen dan begroot. Dit heeft onder meer te maken met het vrijvallen van budgetten en reserves en de directe terugbetaling hiervan richting de gemeenten. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: de eerstkomende tijd zal de regionalisering, die per 2014 gerealiseerd moet worden, de nodige aandacht vragen van de VRF (zie ook de verbonden partij Brandweer Noordoost-Fryslân ). Milieuadviesdienst/FUMO a. Gevestigd te Leeuwarden. b. Deelnemers: 15 gemeenten uit het noorden van Fryslân. c. Openbaar belang: de Milieuadviesdienst voert een aantal milieutaken voor de aangesloten gemeenten uit, waaronder het milieudeel van de omgevingsvergunning voor de zwaarste inrichtingen, waarvoor de gemeenten in het kader van de Wabo/besluit omgevingsrecht (Bor) bevoegd gezag zijn; ook geeft de dienst op verzoek specialistische adviezen. d. Financieel belang: de definitieve bijdrage over 2012 is op het moment van het schrijven van deze paragraaf nog niet bekend. Gemeenten betalen een bijdrage in de vaste kosten van deze gemeenschappelijke regeling; afgenomen diensten worden tegen tarief verrekend; het beleid is erop gericht de bijdrage te verlagen en de diensten kostprijsdekkend aan te bieden. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: de MAD is inmiddels overgegaan in de FUMO, de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing. Deze nieuwe, provinciebrede, organisatie legt zich toe op Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

58 de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van het omgevingsrecht voor de deelnemende partijen. Brandweer Noordoost-Fryslân a. Gevestigd te Dokkum. b. Deelnemers: de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Ameland, Kollumerland c.a. en Schiermonnikoog. c. Openbaar belang: professionalisering en bundeling van krachten zijn de aanleiding dat onze gemeente participeert in de regionale brandweer Noordoost-Fryslân. d. Financieel belang: De jaarrealisatie zal gunstiger uitvallen dan de begroting. Daarnaast zal er een eenmalige terugbetaling plaatsvinden van ruim in verband met de afwikkeling van eerdere boekjaren. De kostenverdeling vindt overigens plaats op basis van het aantal inwoners. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: in 2013 zal nog de nodige aandacht uitgaan naar de regionalisering: het ontwikkelen van één toekomstbestendige brandweerorganisatie in Fryslân. Deze zal per gevormd moeten zijn. NOFA-samenwerking a. Gevestigd te Buitenpost. b. Deelnemers: de gemeente Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland c.a. c. Openbaar belang: NOFA staat voor Noordoost Friese Aanpak en is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland c.a.; in 2004 is hiertoe door de raad een gemeenschappelijke regeling vastgesteld; beoogd wordt door middel van samenwerking voordelen binnen te halen. d. Financieel belang: ,-; de kosten van de gemeenschappelijke regeling worden over de vier gemeenten verdeeld met het inwonertal als verdeelsleutel; voor projecten die voortvloeien uit de NOFA-samenwerking geldt dat deze in de begroting worden opgevoerd via de gebruikelijke procedure, inclusief een voorstel over de verdeling van de kosten. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: in de praktijk beperkt de NOFA-samenwerking zich vooral nog op het project Vital Rural Area. De uren van de medewerkers van de NOFA-organisatie richten zich daarnaast vooral op de verdere ontwikkeling van ANNO, de Agenda Netwerk Noordoost (Sociaal Economische Masterplan). Kabel Noord a. Gevestigd te Dokkum. b. Deelnemers: de gemeenten Ameland, Dantumadiel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Schiermonnikoog. c. Openbaar belang: deze n.v. verzorgt het radio- en televisiesignaal, alsmede telefoon- en internetverbindingen in de huishoudens van de aangesloten gemeenten. d. Financieel belang: onze gemeente is aandeelhouder voor 1809 aandelen à 453,75; de gemeenten dienen als achtervang bij eventuele verliezen, echter Kabel Noord is een financieel gezond bedrijf; afhankelijk van de solvabiliteitspositie wordt bepaald of gemeenten ook een deel van de winst krijgen uitgekeerd; in 2012 is zo n ,- aan dividend uitgekeerd, wat betrekking had op het boekjaar e. Verandering in belang/ontwikkelingen: geen. Bank Nederlandse Gemeenten a. Gevestigd te Den Haag. b. Deelnemers: de meeste gemeenten in Nederland. c. Openbaar belang: BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank verzorgt het overgrote deel van de inkomsten- en uitgavenstroom van onze gemeente. Ook zijn de meeste langlopende leningen bij de BNG ondergebracht. d. Financieel belang: onze gemeente is aandeelhouder voor aandelen à 2.50; vanuit ons aandelenbezit ontvangen wij jaarlijks een dividenduitkering; in 2012 is een bedrag van ,- (ofwel 1,15 per aandeel) ontvangen wat betrekking had op het jaar In 2010 was dit nog 2,30 per aandeel. De oorzaak van de halvering van het dividend de eerstkomende jaren is gelegen in de verwachte toekomstige regelgeving (ten aanzien van het minimaal aan te houden vermogen) waar de BNG aan zal moeten voldoen. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: geen. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

59 Eneco a. Gevestigd te Rotterdam. b. Deelnemers: 60 gemeenten in Nederland. c. Openbaar belang: Eneco verzorgt de levering van energie. d. Financieel belang: ons aandeel in dit bedrijf bestaat uit 4002 aandelen met een nominale waarde van 100,- per stuk. Jaarlijks wordt dividend ontvangen, zo hebben we in ,- ontvangen wat betrekking had op het boekjaar De dividenduitkering over 2012 is nog niet bekend. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: geen. Rekenkamercommissie a. Gevestigd te Achtkarspelen. b. Deelnemers: de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland c.a. c. Openbaar belang: onderzoek naar doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van gemeentelijke beleid. Basis: wettelijke verplichting tot het uitoefenen van een rekenkamerfunctie. d. Financieel belang: De kosten van de rekenkamercommissie worden verdeeld over de deelnemende gemeenten naar rato van het aantal inwoners. e. Verandering in belang/ontwikkelingen: medio 2013 vindt evaluatie van de RKC plaats; op basis van deze evaluatie kan de raad bepalen of en zo ja welke aanpassingen in de huidige constructie nodig zijn. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

60 Grondbeleid Algemeen Om huizen te bouwen, nieuwe gebieden te ontwikkelen, wegen en andere openbare voorzieningen aan te leggen, moet over de grond worden beschikt die daarvoor bestemd is. Die grond is in beperkte mate aanwezig en dus schaars. Bij de verdeling ervan is een grote taak voor de gemeente weggelegd, zodat die ervoor kan zorgen dat de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen ook echt gerealiseerd worden. Dat kan door zelf gronden te verwerven of door er voor te zorgen dat private eigenaren de gewenste bestemming invullen. Het grondbeleid richt zich op de markt waar de grond wordt gekocht, geëxploiteerd, ontwikkeld en verkocht. Het hele palet aan instrumenten dat de gemeente ter beschikking staat om ruimtelijke doelstellingen te realiseren, wordt grondbeleid genoemd. Nota grondbeleid De voorschriften van het besluit begroting en verantwoording (BBV) verlangen dat de gemeenteraad een visie heeft op het grondbeleid en formuleert hoe dat te realiseren. In haar vergadering van 25 juni 2009 heeft de gemeenteraad daartoe de nota grondbeleid Kollumerland c.a. vastgesteld als werkdocument. In de voorgeschreven paragraaf grondbeleid bij de begroting en jaarrekening worden een aantal van de facetten uit deze nota grondbeleid nader toegelicht, naast de actuele (financiële) stand van zaken. Voor het overige wordt verwezen naar de hiervoor genoemde nota grondbeleid. Samenhang met programma s Het grondbeleid van de gemeente Kollumerland c.a. heeft invloed op en samenhang met de realisatie van diverse raadsprogramma s. Het grondbeleid dient dienstbaar te zijn aan de gemeentelijke doelstellingen. Het dient te worden ingezet om doelstellingen van de andere beleidsaspecten binnen de gemeente mede mogelijk te maken. Hierbij moet gedacht worden aan Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, Economie, verkeer en vervoer, Sport en recreatie e.d. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De eventuele baten, maar vooral de financiële risico s zijn van belang voor de algemene positie van de gemeente Kollumerland c.a. Actief grondbeleid in Kollumerland c.a. De gemeente Kollumerland c.a. heeft met Kollum als regionale centrumkern en Kollumerzwaag als tweede kern qua inwoneraantal en omvang woningvoorraad, gekozen voor het voeren van een sterk en actief grondbeleid met als doelstelling het (toekomstig) gemeentelijk grondbezit zodanig te exploiteren, dat nu en in de toekomst in de behoefte aan bouwgrond kan worden voorzien. Gelet op de prijsontwikkelingen op de grondmarkt en de ervaringen met andere marktpartijen zoals projectontwikkelaars, heeft een sterke en actieve gemeentelijke positie met name in Kollum en Kollumerzwaag een duidelijke meerwaarde. Voor de overige dorpen wordt een meer passief voorwaarden scheppend grondbeleid nagestreefd met de nadruk op het verhogen van de woonkwaliteit van de dorpen door nieuwbouw binnen de open gaten. Dit past binnen het uitgangspunt van het Woonplan, dat in eerste instantie wordt gekeken naar de inbreidingsmogelijkheden. De gemeente gaat als de mogelijkheden zich voordoen samenwerking met marktpartijen en deelnemingen in een PPS (Publiek Private Samenwerking) overigens niet uit de weg, in geval grondposities van derden daartoe leiden of als daardoor een beter eindresultaat kan worden behaald. Om aan het actieve grondbeleid vorm te geven heeft de gemeenteraad via de nota grondbeleid van , onder andere nadere criteria vastgesteld betreffende het aankoopbeleid strategisch gelegen (bouw)grond. Tot een verwervingsbedrag van berust het mandaat bij het college, daarboven bij de gemeenteraad. Naast minnelijke verwerving staan de gemeente instrumenten als onteigening, het voorkeursrecht, en de nieuwe grondexploitatiewet ter beschikking. Risico s In het kader van die actieve grondpolitiek loopt de gemeente zoals gezegd risico s. Als algemene risico s in de grondexploitatie worden genoemd: Loon- en prijsontwikkelingen Mutaties in woningbouwcontingenten Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

61 Fluctuaties op de aankoopmarkt Planschades Milieuschades / -saneringen Rente- en waarderisico s bij (vroegtijdige) strategische grondaankopen Archeologische belemmeringen Om de risico s binnen de grondexploitatie te beperken zijn de volgende maatregelen van kracht: Zorgvuldige afweging tussen vroegtijdige aankoop en te lopen renterisico s Jaarlijkse toetsing boekwaarde marktwaarde, gronden buiten exploitatie Financiële haalbaarheidstoets nieuwe exploitatiegebieden Nauwkeurige raming te verwachten exploitatielasten en -baten Uitgangspunt: minimaal kostendekkende exploitaties Jaarlijks actualiseren en herzien van bestaande exploitatieopzetten Toepassen marktconforme uitgifteprijzen Treffen van een voorziening voor geraamde (onafwendbare) verliezen Het aanhouden van een financiële (weerstand)buffer Bij het berekenen van de te lopen risico s bij grondexploitaties wordt uitgegaan van het risico volgens de IFLO norm (10% van het geïnvesteerd en 10% van het nog te investeren vermogen), tenzij uit een scenarioanalyse blijkt dat met een hoger risico rekening moet worden gehouden. De IFLO norm is door de Inspectie Financiën Lagere Overheden ontwikkeld voor artikel 12 gemeenten. Weerstandscapaciteit De reserve grondbedrijf fungeert als een stootblok tussen het grondbedrijf (met een horizon van minstens 10 jaar) en de algemene dienst. Bij onverhoopte tegenvallers (verliezen) hoeft dan geen beroep te worden gedaan op de budgetruimte van de algemene dienst. De begrotingspositie van de algemene dienst wordt evenmin plotseling verstoord. De reserve grondbedrijf wordt gevoed door de gerealiseerde winsten en noodzakelijke toevoegingen vanuit de algemene dienst. Tot de uitgaven van de reserve behoren stortingen in complexen met een feitelijk tekort en overboeking van overschotten naar de algemene dienst. De toelichting op artikel 16 van het BBV stelt dat: Indien de reserve voor de risico s van grondexploitatie groter is dan de gecalculeerde risico s, dan dient het meerdere van de reserve naar de algemene dienst te worden overgebracht. Bij het vaststellen van de nota reserves en voorzieningen 2010 heeft de raad besloten dat een eventuele verplichte afstorting ten gunste komt van de bestemmingsreserve Wonen, herstructurering en leefkwaliteit. De benodigde weerstandscapaciteit wordt jaarlijks ten tijde van de vaststelling van de jaarrekening bepaald. De omvang van de reserve grondbedrijf bedraagt minimaal 50% en maximaal 150% van de op basis van de IFLO dan wel scenarioanalyse over minimaal 10 jaar berekende risico s. Op basis van de recentste risicoberekening ligt de benodigde weerstandscapaciteit, rekening houdende met reeds gelegde claims op de reserve en het bedrag dat is gebruikt voor de vorming van de voorziening afwaardering grondvoorraden, ruim onder de maximale norm. Conform het gestelde in de nota grondbeleid is een verplichte afstorting daarom niet aan de orde. Dualisme binnen grondbeleid De raad streeft er naar om ook binnen het grondbeleid invulling te geven aan de, mede door het dualisme ontstane rollen, van raad en college, te weten: de raad stelt kaders over de inzet van het grondbeleidsinstrumentarium; de raad stelt middelen ter beschikking; het college handelt, koopt en verkoopt binnen deze kaders; de raad controleert de uitvoering van deze kaders. De gemeenteraad stelt de economische haalbaarheid van de exploitatieopzet van een gebied vast, stelt een raamkrediet beschikbaar waar het college mee aan de slag kan en stelt de verkoopprijs van Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

62 de grond bij aanvang van de exploitatie vast. Uitgangspunt is een in financieel-economische zin minimaal sluitende exploitatie. Het college is belast met het realiseren/uitvoeren van de door de raad in de exploitatieopzet gestelde kaders en doelen, waaronder het verkopen van de beschikbare bouwgrond. Jaarlijks worden alle lopende exploitatieopzetten ten tijde van het opmaken van het jaarwerk geactualiseerd en herzien. Het college legt aan de raad via deze paragraaf grondbeleid verantwoording af over de uitvoering en voortgang. Winst- verliesneming Het algemeen aanvaarde principe rondom winst en verlies komt voort uit goed Hollands koopmansgebruik: Gerealiseerde tekorten worden gedekt door middel van een storting in het complex en voor geraamde tekorten wordt een voorziening getroffen, beide ten laste van de algemene bedrijfsreserve (voorzichtigheidsprincipe). Winst wordt pas genomen als deze daadwerkelijk is verdiend bij afsluiting van het complex (realiteitsprincipe). Het BBV staat toe dat er onder bepaalde voorwaarden ook tussentijds winst mag worden genomen. Winst wordt tussentijds genomen als het complex een negatieve boekwaarde heeft en het saldo tussen nog te verwachten inkomsten en uitgaven positief is. Gronden in eigendom Een drietal categorieën grond kunnen we onderscheiden: 1. gronden in exploitatie 2. gronden in toekomstige exploitatie 3. overige gronden De categorie 1 en 2 vallen onder het grondbedrijf en categorie 3 onder de Algemene Dienst. Gronden in exploitatie Kollum inbreidingsplan Van Broersmastrjitte In het inbreidingsplan Van Broersmastraat kunnen maximaal 4 woningen worden gebouwd. Twee kavels worden door de gemeente uitgegeven en twee kavels via de particuliere eigenaar. Een van de particuliere kavels is inmiddels verkocht. Voor de gemeentelijke kavels is wel belangstelling getoond, maar mede door de ontwikkeling van de woningmarkt en de economische crisis heeft dit nog niet tot daadwerkelijke verkopen geleid. Daarnaast betreffen het kavels in het dure segment. Samen met de betrokken makelaar zal worden onderzocht welke mogelijkheden er zijn om de verkoop vlot te trekken. Kollumerzwaag bedrijventerrein Harm Smidswei Op het nieuwe gedeelte van het bedrijventerrein aan de Harm-Smidswei zijn in totaal twee kavels verkocht en is een kavel in optie gegeven. De overige kavels op het bedrijventerrein zijn in oppervlakte relatief groot in verhouding tot de vraag. Een herverkaveling van het bedrijventerrein wordt dan ook overwogen teneinde de kansen op verkoop te vergroten. Kollum Westenstein De kavels worden via de projectontwikkelaar uitgegeven. Kollum watersportgebonden bedrijventerrein Dwarsried Het bedrijventerrein Dwarsried is in eigendom van een projectontwikkelaar. In 2011 is het gedeelte van het terrein langs de Willem Loréweg verkocht. Op een gedeelte hiervan is een loods en bedrijfswoning gerealiseerd dit in verband met de ontwikkeling van de Mr Andreaepassage in Kollum. De uitgifte loopt achter bij de verwachtingen als gevolg van de economische crisis. Kollum bedrijventerrein Jumaheerd Het bedrijventerrein Jumaheerd is in handen van een projectontwikkelaar. Op het bedrijventerrein zijn nog een drietal kavels beschikbaar. Enkele kavels zijn verkocht, maar moeten nog worden bebouwd. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

63 Verdere realisatie van het project door de ontwikkelaar hangt samen met de verkoop van strategische gronden. Ten behoeve van een verdere uitbreiding zal een bestemmingsplanprocedure moeten worden gevoerd door de ontwikkelaar. De planning en start van de bestemmingsplanprocedure wordt in overleg tussen gemeente en ontwikkelaar nader uitgewerkt. Gronden in toekomstige exploitatie Uitgangspunt is dat de jaarlijkse exploitatielasten van de in gemeentelijk bezit zijnde ruwe (strategische) gronden, na verrekening met eventuele opbrengsten uit pacht/huur, worden bijgeschreven op de boekwaarde. Er zijn inmiddels echter complexen die zijn afgewaardeerd naar marktwaarde en waarvan de jaarlasten op basis van de voorschriften ten laste van de exploitatie algemene dienst moeten komen om een grotere afwaardering te voorkomen. De kans is groot dat dit deels een structureel karakter krijgt, zolang de markt niet aantrekt en deze gronden in eigendom zijn. Het gros van de ruwe gronden is verworven in tijden van hoogconjunctuur. Zolang het economisch tij mee zit vormt dit geen probleem, maar in tijden van laagconjunctuur waarin we nu verkeren, komen de nadelige consequenties van het gevoerde actieve aankoopbeleid naar boven. Zodra het geïnvesteerd vermogen in de gronden hoger wordt dan de marktwaarde, dan moet daarvoor conform de voorschriften een voorziening worden getroffen. Door een voorziening te treffen blijven de historische kosten in beeld. Uitgangspunt bij een toekomstige exploitatie blijft, dat een sluitende exploitatie wordt bereikt inclusief de in het verleden voorziene kosten. De marktwaarde van agrarische gronden in Fryslân staat de laatste jaren flink onder druk. In z n algemeenheid kan worden gesteld dat de marktwaarde van agrarische grond momenteel fluctueert tussen 30 en 40 duizend euro per hectare. De raad heeft besloten vooralsnog een marktwaarde van agrarische gronden van per ha. in onze gemeente aan te houden, om de hoogte van de nodige afwaarderingen te bepalen. In 2011 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van gronden die mogelijk voor afstoting in aanmerking komen en welke de gemeente wil behouden. De boekwaarde van deze gronden is afgezet tegen de vastgestelde marktwaarde. Dit heeft geleid tot de vorming van een voorziening ter hoogte van de geschatte overwaardering. Mocht het economisch tij gaan keren dan kan dat een positief effect hebben op de hoogte van de voorziening. Stel dat de prijs van agrarische grond weer aantrekt, dan valt de gevormde voorziening evenredig vrij ten gunste van de reserves waaruit deze is gevormd. Bij verkoop van grond wordt eerst de koopsom afgeboekt op de boekwaarde. Daarna wordt de gevormde voorziening aangesproken om het restant van de boekwaarde af te boeken. Als de verkoopopbrengst hoger is dan de marktwaarde, dan valt een deel van de voorziening vrij ten gunste van de reserve waaruit de voorziening is gevormd. De gemeente had in het kader van de grondexploitatie op 31 december 2012 op de balans ca. 70 ha. grond met een boekwaarde van ruim 5,2 miljoen staan (gemiddeld 7,52 per m2). Hiertegenover staat de gevormde voorziening afwaardering gronden buiten exploitatie van ruim 2,9 miljoen, waardoor de gemiddelde boekwaarde terug wordt gebracht naar een acceptabel niveau, t.w. 3,35. Overige gronden Deze categorie valt onder de Algemene Dienst en maakt derhalve geen deel uit van het grondbedrijf. De boekwaarde van deze gronden neemt niet jaarlijks toe aangezien de rente ten laste komt van de exploitatie. Huidige en toekomstige ontwikkelingen Woonplan De actualisatie van het woonplan met de nieuwe woningprogrammering is afgerond. Daarnaast is het woonakkoord tussen de gemeente en de corporaties Thús Wonen en WoonFriesland in 2012 door partijen ondertekend. Eind 2012 is duidelijk geworden dat de corporaties door diverse Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

64 maatregelen van het Rijk waarschijnlijk niet in staat zijn om de afspraken vanuit het woonakkoord in volledig na te komen. In 2013 zal een herijking van de afspraken met de corporaties plaatsvinden. Verkoop strategische gronden In 2012 heeft de raad besloten een deel van de strategische grondvoorraad af te stoten aan een ontwikkelaar. Het betreft gronden gelegen in Kollum (vml. Bijlsmagronden en Jumaheerd) en Kollumerzwaag (Cedelshof). Deze gronden zullen na overdracht fasegewijs door de ontwikkelaar worden ingevuld. De doorlooptijd voor realisatie van de plannen is mede afhankelijk van de marktsituatie en de te doorlopen bestemmingsplanprocedures. Op basis van de stand van zaken met betrekking tot de uitwerking van de bestemmingsplannen staat het bouwrijpmaken en de uitgifte van kavels in Cedelshof door ontwikkelaar in 2013 als eerste op de planning. De planning voor de overige projecten wordt in overleg tussen ontwikkelaar en gemeente verder uitgewerkt. De af te stoten gronden gelegen in Jumaheerd en Cedelshof alsmede 1/3 deel van de Bijlsmagronden zullen op basis van het raadsbesluit in de loop van 2013 ineens worden overgedragen en betaald. Circa 2/3 deel van de gronden zal ingaande het voorjaar van 2013 worden verpacht en uiterlijk over 7 jaar worden overgedragen en betaald. Voor Jumaheerd en de Bijlsmagronden is verder een nabetalingclausule overeengekomen afhankelijk van het verloop van de daadwerkelijke exploitatie. Herstructurering Kollum-ZuidOost Naast de eerder gerealiseerde bouw van 14 woningen binnen fase 1a van de herstructurering Kollum zullen op basis van het woonakkoord in 2013 door Thús Wonen nog 16 woningen worden gerealiseerd. De verdere ontwikkeling van deelgebied 2 en 3 staat vooralsnog niet in de planning. Kollumerzwaag - Brinklocatie De ontwikkeling van de Brinklocatie door de woningcorporatie Thús Wonen is meegenomen in het Woonprogramma Ook is dit project meegenomen in het met de corporatie gesloten woonakkoord. Na overleg met alle betrokken partijen op initiatief van de gemeente is duidelijk geworden, dat realisatie van het project op basis van de oorspronkelijke uitgangspunten niet haalbaar blijkt te zijn. In overleg met de woningcorporatie Thús Wonen als eigenaar van het terrein, zal in 2013 worden onderzocht welke mogelijkheden er zijn om een alternatieve ontwikkeling op gang te brengen. Kollumerzwaag - Cedelshof Realisatie van het project door de ontwikkelaar hangt samen met de verkoop van strategische gronden. Na het afronden van de planologische procedure en het bouwrijp maken zal naar verwachting rond het najaar van 2013 door de ontwikkelaar worden gestart met de uitgifte van de bouwkavels. Maatwerk in de dorpen Met de corporatie Thús Wonen is in het woonakkoord ook afgesproken dat partijen de mogelijkheden onderzoeken om goede afspraken te maken over de invulling van vrijkomende- en braakliggende kavels en overhoeken grond ten behoeve van woningbouw, o.a. door grondruil. Dit onderzoek is in 2012 in gang gezet en zal in 2013 worden afgerond. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

65 Westergeest Ljeppershiem In het bestemmingsplan voor Westergeest is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen voor het terrein van Ljeppershiem voor het realiseren van een aantal kleinschalige verblijfsaccommodaties. Het terrein is te koop aangeboden aan een initiatiefnemer die het plan verder wil ontwikkelen. Hierdoor heeft betrokkene gedurende een bepaalde periode exclusiviteit op het plan om dit verder uit te werken en de financiële haalbaarheid te onderzoeken. De intentie bestaat om de grond definitief af te nemen indien er een haalbaar plan ligt en de vergunningverlening rond is. Resultaat 2012 Het boekjaar 2012 wordt afgesloten met een nadelig resultaat van ,52 na bestemming ( ,63 nadelig). Het verlies wordt veroorzaakt doordat bij een zestal complexen (buiten exploitatie) de boekwaarde inmiddels gelijk is aan de actuele marktwaarde. Het (verder) bijschrijven van (rente)lasten is, conform de voorschriften, dan niet meer toegestaan. De (rente)lasten die moeten als verlies worden aangemerkt en meteen worden genomen ten laste van de exploitatie. Het resultaat op de grondexploitatie maakt onderdeel uit van het totale concernresultaat. De raad stelt de resultaatbestemming over 2012 vast. Herziening lopende exploitaties (onderhanden werk) o o Inbreidingsplan Van Broersmastrjitte te Kollum: de herziene exploitatieopzet heeft tot gevolg dat de winstverwachting met een bedrag van 275,- afneemt. Dit wordt veroorzaakt doordat er nog geen kavels konden worden verkocht en de looptijd verlengd moet worden. Dit heeft iets hogere rentelasten en overhead tot gevolg. Aan de andere kant valt het verlies relatief laag uit doordat er ten onrechte nog een opslag voor bovenwijkse voorzieningen was ingecalculeerd. Het door de raad beschikbaar gestelde raamkrediet voor de kosten infrastructuur kan per saldo met 105,- worden verlaagd. Harm Smidswei te Kollumerzwaag: de herziene exploitatieopzet heeft tot gevolg dat de winstverwachting met ,- afneemt. Dit wordt veroorzaakt doordat er nog geen kavels konden worden verkocht en de looptijd verlengd moet worden. Dit heeft hogere rentelasten en overhead tot gevolg. Het door de raad beschikbaar gestelde raamkrediet voor de kosten infrastructuur moet per saldo met 7.540,- worden verhoogd. Na vaststelling van het jaarverslag 2012 door de raad, zullen de uit de herziene exploitatieopzetten voortvloeiende mutaties in de boekhouding worden verwerkt. Financiële positie, prognose te verwachten resultaten totale grondexploitatie Binnen de grondexploitatie kan, ondanks de noodzaak in 2011 tot het vormen van een voorziening afwaardering grondvoorraden, worden gesproken van een gezonde financiële positie, waarbij verliezen meteen worden afgedekt door het vormen van een voorziening en met (in de toekomst) te verwachten winsten voorzichtig wordt omgegaan. De algemene reserve bedroeg per wat nog ruim boven de door de raad vastgestelde minimale buffer ligt. Er zijn op het moment van schrijven twee grondexploitaties onder handen, t.w. Kollum Van Broersmastrjitte en Kollumerzwaag Harm Smidswei. Het totaal voorlopig geprognosticeerde positieve exploitatieresultaat aan het einde van de looptijd van deze plannen bedraagt ,-. Grondverkopen Het verloop van de grondverkopen gedurende de laatste 10 jaren wordt hierna grafisch weergegeven. Zoals de grafiek laat zien zijn is er in 2012 geen bouwrijpe grond verkocht. In 2010 en 2011 is een kavel bedrijfsgrond aan de Harmen Smidswei verkocht. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

66 M2 Grondverkopen 2003 t/m Boekjaren Particulieren Industrie Totaal Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

67 Financiering Ingevolge het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten zijn de gemeenten gehouden in de begroting en rekening een paragraaf Financiering op te nemen. In de begroting dienen de beleidsvoornemens ten aanzien van het risicobeheer van de financieringsportefeuille in kaart te worden gebracht en in de programmaverantwoording de realisatie ervan. De Wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO) en Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (RUDDO) spelen hierbij ook een rol, aangezien het financieringsbeleid van gemeenten conform deze wetten moet plaatsvinden. Hierna wordt ingegaan op de volgende onderwerpen: a. Algemene interne en externe ontwikkelingen; b. Risicobeheer; c. Financieringsbeheer. a. Algemene interne en externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen Het bezuinigingsproces is op het moment van schrijven van deze paragraaf bij onze gemeente nog volop gaande en heeft recentelijk de vorm aangenomen van een kerntakendiscussie. Dit is nodig aangezien de kaasschaafmethode niet meer voldoende zal zijn om nu en in de toekomst te komen tot een sluitende begroting. De eerder afgekondigde vacaturestop is nog steeds van kracht en er wordt continu bekeken hoe de gemeente met de huidige bezetting efficiënter kan functioneren. De gemeente kampt, zoals bekend, al een tijd met een financieringsprobleem. Dit probleem is ontstaan doordat er reeds geruime tijd sprake is van een grotere uit- dan instroom van liquide middelen (geld op de bank). Ook al is er voor een krediet of budget dekking gevonden binnen de begroting en/of reserves, dan betekent dit niet automatisch dat ook de financiering geregeld is. De inkomende facturen moeten namelijk ook daadwerkelijk worden betaald. In een poging het probleem beheersbaar te maken en een kritische houding van de organisatie te bewerkstelligen ten aanzien van het uitgavenpatroon, heeft het college in 2011 een investeringsstop afgekondigd die ook in 2012 van kracht is geweest. Ook is begin 2012 een deel van de leningportefeuille afgelost en geherfinancierd. Dit heeft een aanzienlijk positief effect gehad op de liquiditeitsontwikkeling. Over de hele looptijd bekeken is er echter geen sprake geweest van een voordeel op de financieringslasten. Begin 2012 is er een kasgeldlening aangetrokken om met name de kosten voor het MFC en de overname van de WMO-hulpmiddelen te kunnen financieren. Halverwege het jaar is deze tijdelijke lening omgezet naar een langlopende lening (ad 4 miljoen). De rentekosten van de leningen konden binnen de bestaande budgetten voor de financieringslasten worden opgevangen. Hierdoor is de liquiditeitspositie de rest van het jaar boven (ofwel aan de goede kant van) de kasgeldlimiet gebleven. De liquiditeit is de eerstkomende tijd echter wel een specifiek punt van aandacht aangezien er voor het jaar 2013 geen financieringslasten zijn geraamd om opnieuw te kunnen lenen. Ook gezien de verwachte ontwikkeling van de liquiditeit in 2013 zal er strak gestuurd moeten worden. Externe ontwikkelingen De geldmarktrente is de korte rente (looptijd tot 2 jaar). Om de ontwikkeling van de geldmarktrente te volgen, wordt vaak naar de (driemaands) Euribor-tarieven gekeken. Vanaf 2008 is als gevolg van de kredietcrisis een sterke daling van de geldmarktrente waar te nemen. De korte rente is momenteel historisch laag (onder de 0,5%) en zal vanwege de zwakke economische vooruitzichten in 2013 nauwelijks oplopen volgens prognoses van de BNG. Als maatstaf voor de rentetarieven van geldleningen met een looptijd van langer dan 2 jaar wordt vaak naar (tienjaars) staatsleningen gekeken. Deze rentetarieven liggen meestal hoger dan de korte rente. Het percentage is ultimo 2012 gedaald tot onder de 2% en zal volgens prognoses de komende tijd geen opwaartse ontwikkeling laten zien. b. Risicobeheer Voor een inzicht en oordeel over de financiële risico's van de gemeente is een weergave van het risicoprofiel nuttig. Daarvoor worden onder meer onderstaande twee normen gehanteerd, namelijk de kasgeldlimiet en de rente-risiconorm. Beide worden verkregen door het toepassen van een bepaalde formule. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

68 Berekening kasgeldlimiet 2012: Begroot Werkelijk Verschil bedragen in euro (x 1.000) 1. Toegestane kasgeldlimiet - in procenten van de omvang van de exploitatielasten 8,5% 8,5% (grondslag begroting 28,1 mln) - in bedragen Omvang vlottende korte schuld - Opgenomen gelden < 1 jaar (gem. p.mnd) - Schuld in rekening-courant (gem. p. mnd) Gestorte gelden van derden < 1 jaar - Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld 3. Vlottende middelen - Contante gelden in kas - Tegoeden in rekening-courant (gem. p.mnd) - Overige uitstaande gelden 4. Toets kasgeldlimiet - Totaal netto vlottende schuld (2 en 3) Toegestane kasgeldlimiet (1) Ruimte (4-1) De kasgeldlimiet geeft de ruimte aan, waarbinnen de financieringsbehoefte met kort geld kan worden geregeld. Naar aanleiding van de structurele overschrijding van de limiet werd halverwege 2012 een langlopende lening aangetrokken van 4 miljoen. Berekening rente-risiconorm 2012 Begroot Werkelijk Verschil (bedragen in euro (x 1000) Basisgegevens: 1a Renteherziening op vaste schuld (o/g) 1b. Renteherziening op vaste schuld (u/g) 2. Netto renteherziening op vaste schuld 3a. Nieuwe aangetrokken vaste schuld b. Nieuwe verstrekte lange leningen 4. Netto nieuw aantrokken vaste schuld Betaalde aflossingen Geherfinancierde schuld (laagste van 4 en 5) Renterisico op vaste schuld (2+6) Renterisico: 8. Begrotingstotaal per Het bij Ministeriële Regeling vastgesteld % 20% 20% 10. Renterisico-norm Toets renterisico-norm 10. Renterisico-norm Renterisico op vaste schuld Ruimte (10-11) De renterisico-norm heeft betrekking op de lange termijn financiering. Het doel van de renterisiconorm is het beheersen van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente op de rentelasten van de gemeente. Dit wordt bereikt door een limiet te stellen aan dat deel van de vaste schuld waarover het rentepercentage in een bepaald jaar moet worden aangepast aan de op dat moment geldende markttarieven. De nieuwe renterisico-norm houdt in dat de jaarlijkse aflossingen en renteherzieningen samen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

69 c. Financieringsbeheer Het gevoerde financieringsbeheer kan worden uitgedrukt in het verloop van o.a. de liquiditeit, de rentekosten en de leningenportefeuille. Het gemiddelde geraamde en gerealiseerde liquiditeitsverloop voor 2012 geeft het volgende beeld: 1 e kw. 2 e kw. 3 e kw. 4 e kw. (x 1.000,--) begroot -/ / / / werkelijk -/ / /- 886 Uit bovenstaande liquiditeitsposities valt te concluderen dat het de verwachting was dat we in 2012 niet meer onder de kasgeldlimiet zouden komen, wat betekende dat er een langlopende lening aangetrokken moest worden. Door de aangetrokken lening (ad 4 miljoen) en de herfinanciering is de gemiddelde liquiditeit in 2012 ruim binnen de wettelijke kaders gebleven. Over de boekwaarden van de investeringen moeten rentekosten berekend worden. Voor 2012 werd op begrotingsbasis een rekenrente aangehouden van 3,75% terwijl deze op rekeningbasis 4% bedroeg. Dat betekent dat er op begrotingsbasis feitelijk te weinig kapitaallasten (ruim ) zijn doorberekend aan de producten. Van de leningenportefeuille kan het volgende overzicht worden gegeven: (x ) Restantbedragen van de leningen per ,9 Nieuwe leningen 14,8 Reguliere aflossingen -1,3 13,5 Vervroegde aflossingen - 8,6 Stand per ,8 Van het restantschuldbedrag ad 33,8 mln heeft 12,3 mln betrekking op leningen van de Woningstichting Kollumerland, Stichting Zorggroep Noorderbreedte en Stichting Woonservice Senioren. De overige 21,5 mln is het schuldrestant van de eigen leningen. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

70 Lokale heffingen In deze paragraaf wordt ingegaan op alle lokale heffingen. Bij dit laatste punt wordt eveneens aandacht besteed aan de heffingen die niet vrij aanwendbaar zijn. Uitgangspunten tariefbeleid Door de raad zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd: o Kostendekkende tarieven c.q. percentages onder het motto de vervuiler, c.q. gebruiker betaalt, o Jaarlijkse toepassing inflatiecorrectie (voorzover nog niet kostendekkend), o Bij wijziging van getaxeerde WOZ-waarden de OZB-percentages dusdanig bijstellen dat dezelfde opbrengst als het voorgaande jaar worden gegenereerd (art. 3, lid 7 financiële beheersverordening art. 212 GW), o Verwerken van de BTW in de tarieven rioolheffing en afvalstoffenheffing, o De inzet van egalisatiereserves om grote tarieffluctuaties tegen te gaan. Lokale heffingen Onroerende zaakbelastingen (OZB) De tarieven van de onroerende zaakbelastingen 2012 zijn ten opzichte van 2011 aangepast met 7,5% (incl. 2% inflatiecorrectie). Bij de berekening van de OZB-percentages 2012 is rekening gehouden met de enigszins dalende WOZ-waarden voor zowel de woningen als niet-woningen. Tarief Eigenaar: Tarief gebruiker: Opbrengsten (afgerond) Woningen 0,0865% 0,0930% n.v.t. n.v.t. Niet-woningen 0,1676% 0,1802% 0,1276% 0,1433% Taxatieronde / OZB Vanaf 2007 is sprake van een jaarlijkse taxatieronde, waarbij dan de waardepeildatum steeds één jaar voor het belastingjaar ligt. Ten opzichte van 2011 was voor 2012 in onze gemeente sprake van een gemiddelde waardedaling van ongeveer 1% voor de niet-woningen en 3% voor de woningen. Bij de berekening van de OZB-percentages is hiermee rekening gehouden. Relatie OZB / gemeentefonds Er bestaat een relatie tussen de OZB en de Algemene Uitkering uit het gemeentefonds (AU). Gemeenten met binnen hun grenzen veel hoog gewaardeerd onroerend goed, ontvangen een lagere uitkering dan gemeenten met minder waardevol onroerend goed. Het verrekentarief wordt echter globaal afgeleid van de gemiddelde OZB-percentages in Nederland. De uitkomst hiervan bepaald de uiteindelijke korting op de AU. De OZB-percentages die onze gemeente hanteert zijn dus niet direct van invloed op de korting van de AU. Forensenbelasting Onder deze naam wordt een directe belasting geheven van personen die, zonder in onze gemeente hun hoofdverblijf te hebben, en daarbij op meer dan 90 dagen van het belastingjaar voor zichzelf of hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

71 Waarde Opbrengsten Tarief (afgerond) tot ,00 324,60 331,00 Per meer: 51,00 51, (heffingsmaatstaf is de OZB-waarde) Hondenbelasting De tarieven 2012 voor de hondenbelasting zijn ten opzichte van 2011 gestegen met het inflatiecorrectie-percentage. Tarief 2012 Eerste hond 54,87 Tweede hond 57,42 Iedere volgende hond 59,92 Voor geregistreerde kennels 154,88 Opbrengsten (afgerond) Afvalstoffenheffing (t.a.v. huishoudelijke afvalstoffen) Vanwege het bereiken van kostendekkendheid zijn de tarieven ten opzichte van het vorige jaar met 2% verlaagd. Opbrengsten Tarief (afgerond) Eénpersoonshuishoudens 197,85 193, Meerpersoonshuishoudens 283,55 277, Reinigingsrechten (bedrijfsafval) Deze rechten worden geheven ingeval er sprake is van bedrijfsafval en hiertoe containers zijn geplaatst. De tarieven 2012 zijn verhoogd met inflatiecorrectie van 2%. Vanwege de samenwerking met de gemeente Smallingerland, heft onze gemeente alleen nog reinigingsrechten voor de 240 liter bedrijfscontainers. Tarief Opbrengsten (afgerond) 240 Liter container G.F.T.- afval 116,60 118, Normaal bedrijfsafval 145,70 148,60 Begraafrechten De kosten die de gemeente maakt voor onder meer het onderhoud van de gemeentelijke begraafplaatsen, worden gedekt door het heffen van graf- en begraafrechten. Ook het door de gemeente verlenen van diensten, zoals het aanvragen van een vergunning tot het recht op begraven en plaatsing van grafbedekking, vallen hieronder. Om (binnen enkele jaren) tot kostendekkende tarieven te komen is in 2010 besloten de tarieven extra te verhogen. Voor 2012 zijn de tarieven met gemiddeld 43% verhoogd. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

72 Rioolheffing Vanaf 2010 is wettelijk sprake van een rioolheffing in plaats van rioolrechten. Dit is een gevolg van de op 26 juni 2007 in werking getreden Wet gemeentelijke Watertaken. Deze wet geeft gemeenten meer regie en verantwoordelijkheden over het beheer van regen- en grondwater in met name gebouwd gebied. De tarieven rioolheffing zijn gebaseerd op het geactualiseerde rioleringsplan. Voor de uitvoering van de in dit plan opgenomen (toekomstige) investeringen is een reserve ingesteld. Uitgangspunt is dat het rioleringsprogramma kan worden uitgevoerd met op termijn kostendekkende tarieven. De tarieven 2012 zijn ten opzichte van het jaar daarvoor met 2% inflatiecorrectie verhoogd. Tarieven Opbrengsten (afgerond) ,75 191, Onderzoek invoering toeristenbelasting In 2011 is door de gemeenteraad besloten een onderzoek in te gaan stellen naar de haalbaarheid van de invoering van een toeristenbelasting. Bureau TOG Nederland bv. heeft hiertoe de opdracht gekregen. Zodra de uitkomsten van het onderzoek bekend zijn, zal de gemeenteraad hiervan op de hoogte worden gesteld. Onderzoek invoering reclamebelasting Door de middenstandsvereniging HIM te Kollum is in 2011 een verzoek ontvangen om voor het centrum Kollum een zogenaamde reclamebelasting in te voeren. De gemeenteraad heeft vervolgens ingestemd met doen van een nader onderzoek naar de invoering van een dergelijke belasting en het oprichten van een ondernemersfonds. Lastendruk Eén van de belangrijkste doelstellingen is om, ondanks de economisch zware tijden, een beheerste ontwikkeling van de lokale lasten te realiseren. Ten eerste omdat onze gemeente in een economisch zwakke regio ligt. Ten tweede omdat landelijke onderzoeken aantonen, dat het gemiddelde inkomen per huishouden in onze gemeente één van de laagste is van Nederland. Kwijtschelding Voor mensen met de laagste inkomens blijft de mogelijkheid om kwijtschelding van de opgelegde belastingaanslag bestaan. Kwijtschelding wordt verleend op basis van de maximaal toegestane rijksnorm, zijnde 100% van de bijstandsnorm. Automatische kwijtschelding Sinds 2010 is de gemeente overgegaan op een systeem van automatische kwijtschelding via het landelijke Inlichtingen-Bureau. Huishoudens die gedurende twee achtereenvolgende jaren volledige kwijtschelding van belastingen hebben gekregen en waarvan (uit de automatische gegevensuitwisseling over het inkomen en vermogen) blijkt dat de financiële situatie niet is verbeterd, krijgen automatisch kwijtschelding. Deze groep hoeft géén aanvraagformulier voor kwijtschelding meer in te vullen. In 2012 hebben ongeveer 100 belastingplichtigen automatisch kwijtschelding ontvangen. Daarnaast hebben 103 belastingplichtigen een schriftelijk verzoek tot kwijtschelding ingediend waarvan 80 zijn gehonoreerd. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

73 Jaarrekening 2012 Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

74 Grondslagen voor waardering van activa en passiva Stelselwijziging Voorzieningen die worden gevormd om de (groot) onderhoudslasten van een kapitaalgoed over een aantal jaren te egaliseren, kunnen alleen worden ingesteld en gevoed op basis van een beheerplan van het desbetreffende kapitaalgoed. Dit beheerplan dient periodiek te worden geactualiseerd. Algemeen De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van het "Besluit begroting en verantwoording Provincies en gemeenten" (BBV). De raad stelt (conform artikel 212 van de Gemeentewet) bij verordening de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie vast. Deze verordening dient te waarborgen dat aan de eisen van rechtmatigheid, verantwoording en controle wordt voldaan. Deze verordening bevat ook regels voor waardering en afschrijving van activa. De regels zoals opgenomen in voornoemde verordening zijn van toepassing op de in deze balans opgenomen vaste activa. De regels voor waardering en afschrijving kunnen als volgt worden samengevat: o Geactiveerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief, agio en disagio worden lineair in 3 jaar afgeschreven. o Kosten voor het afsluiten van geldleningen worden direct t.l.v. de exploitatie gebracht. o Materiële vaste activa met een economisch nut worden lineair afgeschreven conform het aantal jaren opgenomen in de verordening. o Onder activa met een meerjarig maatschappelijk nut worden verstaan, investeringen in aanleg en onderhoud van: waterwegen; waterbouwkundige werken; permanente terreinwerken; wegen; straten; fietspaden; voetpaden; bruggen; viaducten; tunnels; verkeersinstallaties; openbare verlichting; straatmeubilair; reconstructie openbare ruimte; parken; overig openbaar groen. o Aankoop en vervaardiging van activa met een meerjarig maatschappelijk nut worden onder aftrek van bijdragen van derden en bestemmingsreserves ten laste van de exploitatie gebracht. Hiervan kan bij raadsbesluit worden afgeweken. In geval van activering bij raadsbesluit wordt het actief lineair afgeschreven over de verwachte levensduur van het actief of een kortere door de raad vastgestelde tijdsduur. De lasten en baten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Alle lasten en baten, die betrekking hebben op het boekjaar en ten tijde van het opstellen van de jaarrekening bekend zijn worden in het betreffende verslagjaar verwerkt. Immateriële vaste activa Dit zijn kapitaaluitgaven waar geen bezittingen tegenover staan, zoals kosten van het sluiten van geldleningen, agio/disagio en kosten van onderzoek en ontwikkeling. De waarderingsgrondslag omvat de verkrijgingsprijs dan wel de vervaardigingprijs, verminderd met de afschrijvingen, ontvangsten en beschikkingen over de reserves. De afschrijvingsduur wordt per investering conform de verordening art. 212 GW bepaald en is afgestemd op de te verwachten gebruiksduur. Materiële vaste activa Dit zijn investeringen met een meerjarig economisch en/of maatschappelijk nut. Onder activa met een meerjarig economisch nut worden verstaan, bezittingen die gedurende een aantal jaren een economische waarde vertegenwoordigen doordat ze verhandelbaar zijn en/of opbrengsten kunnen genereren, zoals een zwembad en rioleringen. Onder activa met een meerjarig maatschappelijk nut worden verstaan, investeringen in aanleg en onderhoud van; wegen, waterwegen, (civiele) kunstwerken en groen. De materiële vaste activa met economisch nut worden gewaardeerd op grond van de aanschafwaarde, verminderd met ontvangsten van derden en afschrijvingen. De materiële vaste activa met maatschappelijk nut worden gewaardeerd op grond van de aanschafwaarde, verminderd met ontvangsten van derden, afschrijvingen en indien van toepassing onttrekkingen aan de daartoe bestemde reserves. De afschrijvingsduur wordt per investering conform de verordening art. 212 GW bepaald en is afgestemd op de te verwachten gebruiksduur. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

75 Financiële vaste activa De onder financiële vaste activa opgenomen leningen, verstrekt aan derden (met name woningbouwcorporaties), worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met aflossingen. De belangen in gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen, alsmede effecten worden gewaardeerd tegen de kostprijs. Op de financiële activa wordt niet afgeschreven. Indien er sprake is van duurzame waardevermindering, dan wordt het verschil in één keer als een last genomen in de rekening van lasten en baten. Voorraad bouwgrond Nog niet in exploitatie genomen gronden worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met een eventueel getroffen voorziening afwaardering gronden niet in exploitatie en vermeerderd met de bijgeschreven rente. Zodra de boekwaarde van de niet in exploitatie genomen gronden de marktwaarde (in de voorziene bestemming) overstijgt, wordt er een voorziening gevormd ter grootte van het verschil. De in exploitatie genomen bouwgronden (onderhanden werk) zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, verminderd met de opbrengst wegens verkopen. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend, zoals kosten van verwerving en de kosten van bouwrijp maken, alsmede rente- en beheerskosten. Indien met voldoende mate van zekerheid winsten uit de bouwgrondexploitatie als gerealiseerd kunnen worden aangemerkt, worden deze winsten genomen. Zolang deze zekerheid niet bestaat worden de verkregen verkoopopbrengsten geheel op de vervaardigingprijs in mindering gebracht. Voor zover uit de exploitatieopzetten blijkt dat complexen in de toekomst verlieslijdend zullen zijn, wordt een voorziening gevormd ter grootte van dit verlies. Uitzettingen Hieronder worden de beleggingen verantwoord, die anders dan langlopende effecten, op korte termijn (korter dan een jaar) zijn om te zetten in liquide middelen. De vorderingen worden, onder aftrek van eventuele voorzieningen wegens (vermoedelijke) oninbaarheid, gewaardeerd tegen de nominale waarde. Liquide middelen De liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Overlopende activa De posten worden verantwoord tegen de nominale waarde. Het betreffen bedragen die betrekking hebben op het volgende boekjaar, maar al zijn voldaan in het huidige boekjaar en nog te ontvangen bedragen voor het huidige boekjaar. Eigen vermogen Onder het eigen vermogen zijn opgenomen de algemene en bestemmingsreserves, alsmede het saldo van de rekening van baten en lasten. Het eigen vermogen kent geen eigenstandige waardering. Het eigen vermogen vormt de resultaten van de overige balansposten, die wél een eigenstandige waardering kennen. Voorzieningen Onder de voorzieningen zijn opgenomen de, op het moment van opstellen van de jaarrekening voorzienbare verplichtingen, verliezen en/of risico's, voor zover de omvang hiervan redelijkerwijs is in te schatten. Hier zijn tevens de van derden ontvangen (verplicht te besteden) bijdragen opgenomen. Kenmerkend voor voorzieningen: ze worden gevormd door het nemen van een last, ze hebben een verplichte bestedingsrichting en ze behoren tot het vreemd vermogen Voorzieningen zijn naar beste schatting dekkend voor de achterliggende verplichtingen en risico s. Daarom wordt er geen rente aan toegeschreven. Langlopende schulden Onder de langlopende schulden worden verstaan de schulden met een oorspronkelijke looptijd van één jaar of langer. Opgenomen is het oorspronkelijk geleende bedrag minus de aflossingen. Vlottende passiva De vlottende passiva worden tegen de nominale waarde gewaardeerd. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

76 Balans per 31 december Balans Activa 31 december december 2012 Vaste activa Immateriële vaste activa - Kosten sluiting geldleningen/agio/disagio Kosten van ontwikkeling en onderzoek Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met een maatsch. nut Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - Deelnemingen Leningen aan: - Woningbouwcorporaties Overige verbonden partijen Overige langlopende leningen u/g Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden - Niet in exploitatie genomen bouwgronden Overige grond- en hulpstoffen Onderhanden werk, w.o. bouwgronden in exploitatie Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar - Vorderingen op openbare lichamen Rekening-courantverhoudingen met niet fin. instellingen Overige vorderingen Liquide middelen Overlopende activa Totaal vaste activa Totaal activa Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

77 Passiva Vaste passiva 31 december december 2012 Eigen vermogen Algemene reserves Bestemmingsreserves Resultaat na bestemming Voorzieningen Vaste schulden met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer Onderhandse leningen van: - Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Totaal vaste passiva Vlottende passiva: Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar - Bank- en girosaldi Overige schulden Overlopende passiva - Vooruitontvangen bedragen (1710) Geoormerkte gelden (1711) Totaal vlottende passiva Totaal passiva Buiten balanstellingen: Borgstellingen / garantstellingen Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

78 Programmarekening Programmarekening 2012 Primitieve begroting Begroting na wijziging Rekening baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo 1. Sturende en dienstverlenende gemeente Wonen en werken in netwerken Sociale kwaliteit Voorzieningen Leefkwaliteit Mobiliteit en infrastructuur Fysieke en sociale veiligheid Algemene dekkingsmiddelen Saldo voor bestemming Mutaties reserves Saldo na bestemming Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

79 Activa Toelichting op de balans Vaste activa Boekwaarde vermeerdering vermindering Afschrijving Aflossing Boekwaarde Immateriële vaste activa Boekwaarde vermeerdering vermindering Afschrijving Aflossing Boekwaarde Kosten sluiting geldleningen/agio/disagio (A111) Kosten van ontwikkeling en onderzoek (A112) Materiële vaste activa Boekwaarde vermeerdering vermindering Afschrijving Aflossing Boekwaarde Investeringen met een economisch nut (A121 t/m A129) Investeringen met een maatschappelijk nut (A121 t/m A129) Specificatie materiële activa (E+M): Boekwaarde vermeerdering vermindering Afschrijving Aflossing Boekwaarde Gronden en terreinen (A121) Woonruimten (A122) Bedrijfsgebouwen (A123) Grond-, weg- en waterbouwkundige werken (A124) Vervoermiddelen (A125) Machines, apparaten en installaties (A126) Overige materiële vaste activa (A129) Financiële vaste activa (N): Boekwaarde vermeerdering vermindering Afschrijving Aflossing Boekwaarde Kapitaalverstrekkingen aan: Deelnemingen (A1311) Leningen aan: Woningbouwcorporaties (A1321) Overige verbonden partijen (A1323) Overige langlopende leningen (A1331) Bijdragen aan activa in eigendom v. derden (A1333) Totaal conform model C: Voor een nadere specificatie van de vaste activa wordt verwezen naar bijlage C in het Bijlagenboek jaarverslaggeving. Vlottende activa Voorraden Boekwaarde vermeerdering vermindering Afschrijving Aflossing Boekwaarde Grond- en hulpstoffen Niet in exploitatie genomen bouwgronden (A211) Overige grond- en hulpstoffen (A212) Onderhanden werk, w.o. bouwgronden in exploitatie (A213) Uitzettingen met een looptijd korter dan 1 jaar Vorderingen op openbare lichamen (A221) Vorderingen verslagjaar (incl. BCF)*** Vorderingen voorgaande jaren Rekening-courantverh. met niet fin. instellingen (A223) Overige vorderingen (A224) Debiteuren verslagjaar Debiteuren voorgaande jaren Af: voorziening dubieuze debiteuren *** Niet uit de balans blijkende vordering De gemeente verwacht op dit moment nog circa aan opbrengsten uit de verkoop van het voormalige dorpshuis Fokkema's Pleats te Westergeest ter dekking van de kosten aanleg openbare ruimte MFC Triemen-Westergeest. Omdat onder de huidige marktsituatie de exacte opbrengstwaarde lastig is in te schatten is deze vordering niet opgenomen in de balans Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

80 Liquide middelen (A23) BNG Rabobank Voorschotkas Oostenburg Voorschotkas openbare werken Voorschotkas sporthal Kruisposten Overlopende activa (A29) Vooruitbetaalde bedragen (voorschotten) Te verrekenen BTW (saldo 2800) Tussenrekening advieskosten schoonheidscommissie Tussenrekening belastingen Tussenrekeningen burgerzaken Tussenrekening bouwleges (statiegelden) Tussenrekening invorderingskosten Passiva Vaste passiva Eigen vermogen Saldo rente toevoeging aanwending herschikking Saldo Algemene reserve (P111) Saldi reserve Totaal algemene reserves: Bestemmingsreserves (P112) Wegenonderhoud Onderwijshuisvesting Speelvoorzieningen Kunst en cultuur Recreatie en toerisme; Kollum watersportdorp Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) Sociaal maatschappelijke doeleinden (vm. armenzorg) WWB/WSW (excl. participatiewet) Onderhoud dorpshuizen Vrijwilligerswerk Milieubeheer Riolering Bedrijfsafval Huishoudelijk afval Electronisch kinddossier Bouwgrondexploitatie (algemeen) Wonen, Herstructurering en leefkwaliteit (WHL) Uitvoering energievisie Persoonlijke verplichtingen Eigen kapitaal, niet vrij besteedbaar Aansprakelijkheid en (plan)schades Reserve overlopende posten Totaal bestemmingsreserves: Resultaat na bestemming (P114) Voorzieningen (P12) Saldo toevoeging aanwending vrijval herschikking Saldo Afgesloten complexen en toekomstige projecten * Dubieuze debiteuren ** Naheffing BCF/BTW Afwaardering gronden buiten exploitatie *** Totaal voorzieningen: Totaal generaal: * De voorziening àfgesloten complexen en toekomstige projecten is op de balans in mindering gebracht op het totaal van onderhanden werk (balanscode A212) ** De voorziening dubieuze debiteuren is op de balans in mindering gebracht op het totaal van de overige vorderingen (balanscode A224) ***De voorziening afwaardering gronden buiten exploitatie is op de balans in mindering gebracht op de niet in exploitatie genomen bouwgronden (balanscode A211) Vaste schulden met een looptijd van 1 jaar of langer Saldo opgenomen Aflossing Saldo Onderhandse leningen van: Binnenl. banken en overige fin. instell. (P133) Voor een nadere specificatie van de opgenomen langlopende leningen wordt verwezen naar bijlage model E in het Bijlagenboek jaarverslaggeving. Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

81 Vlottende passiva: Vlottende schuld: kasgeldleningen o/g (P211) Kasgeldleningen Vlottende schuld: bank- en girosaldi (P212) BNG Rabobank Vlottende schuld: overige (P213) Crediteuren verslagjaar Crediteuren voorgaande jaren Overlopende passiva (P29) Te verrekenen b.t.w. (saldo op 2800) Vooruitontvangen bedragen (bbr) 524 Kruisposten Tussenrekening belastingen 1 Tussenrekening salarissen 36 Verschil Overlopende passiva (P29) geoormerkte gelden Saldo toevoeging aanwending vrijval herschikking Saldo Provincuiale bijdrage ANNO - visie waterrecreatie Schuldhulpverlening Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

82 Toelichting op de programmarekening resultaten per programma voor bestemming reserves begroting rekening prog. 1 prog. 2 prog. 3 prog. 4 prog. 5 prog. 6 prog Programma 1 Primitieve begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Rekening 2012 Omschrijving baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo Raad en raadscommissies Burgemeester en wethouders Bestuursondersteuning B&W Voorlichting en communicatie Commissie bezwaar en beroep Ondernemingsraad Representatie Burgerlijke stand / bevolkingsregister Reisdocumenten Rijbewijzen Verkiezingen Secretarieleges burgerzaken Bestuurlijke samenwerking Bestuursonderst. raad en rekenkamer Resultaat voor bestemming onttrekking/toevoeging reserves Resultaat na bestemming Resultaat t.o.v. van begroting na wijziging saldo resultaat voor bestemming saldo rekening Analyse resultaat burgemeester en wethouders burgerlijke stand/bevolkingsregister leges burgerzaken saldi overige baten en lasten Positief resultaat (voor bestemming) Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

83 Programma 2 Primitieve begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Rekening 2012 Omschrijving baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo Economische ontwikkeling Watersportrecreatie Toerisme en openluchtrecreatie Zorgcentrum Meckamastate Structuur- en bestemmingsplannen Wonen, herstructurering, leef.kw Bouw- en woningtoezicht Ov. volkshuisvesting/energievisie Leningen wooninstellingen Vastgoedregistraties Leges Bouwvergunningen Ruwe gronden Gronden in exploitatie Resultaat voor bestemming onttrekking/toevoeging reserves Resultaat na bestemming Resultaat t.o.v. van begroting na wijziging saldo resultaat voor bestemming saldo rekening Analyse resultaat economische ontwikkeling watersportrecreatie (Ljeppershiem) structuur- en bestemmingsplannen wonen, herstructurering, leefkwaliteit Mr. Andreaepassage bouw- en woningtoezicht ov. volkshuisvesting/energievisie vastgoedregistraties leges bouwvergunningen gronden in exploitatie saldi overige baten en lasten Negatief resultaat (voor bestemming) Programma 3 Primitieve begroting 2012 Begroting 2012 na w ijziging Rekening 2012 Omschrijving baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo Wet Werk en Bijstand - inkomen Bijstandsbesluit Zelfstandigen Sociale Recherche I.O.A.W I.O.A.Z Wet Investering Jongeren Sociale Werkvoorziening Minimabeleid Schuldhulpverlening Maatschappelijke dienstverlening Ouderenw erk Hulp bij het huishouden Participatiebudget Voorzieningen gehandicapten Openbare gezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg (CJG) Centrum Jeugd en Gezin (WMO) Resultaat voor bestemming onttrekking/toevoeging reserves Resultaat na bestemming Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving

84 Resultaat t.o.v. van begroting na wijziging saldo resultaat voor bestemming saldo rekening Analyse resultaat hulp bij het huishouden voorzieningen gehandicapten openbare gezondheidszorg centrum voor jeugd en gezin jeugdgezondheidszorg inkomensvoorzieningen participatievoorzieningen sociale werkvoorziening saldi overige baten en lasten Positief resultaat (voor bestemming) Programma 4 Primitieve begroting 2012 Begroting 2012 na wijziging Rekening 2012 Omschrijving baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo Basisonderwijs Voortgezet onderwijs Begeleiding en - achterstandsbeleid Leerlingenvervoer Leerplicht Overige kosten onderwijs Openbare bibliotheek Muziekschool Sportbevordering Zwembad Sportaccommodaties Sportvelden Kunst- en cultuuractiviteiten Oudheidkunde en musea Monumenten Speelvoorzieningen Sociaal-cultureel werk (algemeen) Jeugd- en jongerenwerk Dorpshuizen Sociale vernieuwing Gebouw Oostenburg Kinderopvang Peuterspeelzaalwerk Resultaat voor bestemming onttrekking/toevoeging reserves Resultaat na bestemming Resultaat t.o.v. van begroting na wijziging saldo resultaat voor bestemming saldo rekening Analyse resultaat onderhoud basisscholen leerlingenvervoer leerplicht ov. kosten onderwijs (masterplan) openbare bibliotheek kunst- en cultuuractiviteiten monumenten speelvoorzieningen jeugd- en jongerenwerk kinderopvang peuterspeelzaalwerk saldi overige baten en lasten Positief resultaat (voor bestemming) Gemeente Kollumerland c.a. Jaarverslaggeving