EINDRAPPORTAGE INVESTERINGSPLAN

Transcriptie

1 EINDRAPPORTAGE INVESTERINGSPLAN

2 INHOUD INLEIDING... 3 KWANTITATIEVE RESULTATEN... 4 KWALITITATIEVE RESULTATEN... 7 REALISATIE VERSUS DOELSTELLING INVESTERINGSPLAN EINDCONCLUSIE

3 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage van het investeringsplan, dat in de periode 1 januari 2015 tot en met juni 2016 is uitgevoerd. In deze rapportage tonen we de uiteindelijke resultaten, geven we inzicht welke acties zijn afgerond, welke acties in de lijnorganisatie zijn ondergebracht en eventueel nog extra aandacht moeten blijven houden. Tot slot trekken we enkele conclusies. In november 2014 is het College geïnformeerd over de scenario s op het Inkomensdeel (BUIG). Als vervolg hierop is bij de vaststelling van het meerjarenbeleidskader Werk en Wederkerigheid (MJBK) een ambitie opgenomen om de tekorten op het Inkomensdeel terug te brengen van (na vangnet) -4,5 miljoen naar zo n -2 miljoen. Hiermee zou sprake zijn van een begrotingsevenwicht. Deze ambitie vertaald in bijstandsvolume betekende een extra uitstroomopgave van 350 uitstroom (150 structureel en 200 incidenteel) bovenop de reguliere uitstroomopgave die de afdelingen Leren en Werken en Inkomen al hebben. In 2015 zijn we met deze ambitieuze doelstelling aan de slag gegaan. De acties uit het investeringsplan resulteerde in 2015 in een daling van het bijstandsvolume. Dit in tegenstelling tot de landelijke trend, waarin juist sprake was van een stijging. Het College heeft op basis van deze goede resultaten besloten het investeringsplan in 2016 met nog een half jaar te verlengen. Met de ervaringen die zijn opgedaan tijdens de uitvoering van het investeringsplan, zetten we onze inspanningen om het bijstandsvolume te verlagen door. Dit heeft geresulteerd in een verdere daling van het bijstandsvolume, dit in tegenstelling tot het landelijke beeld waar juist in het tweede kwartaal van 2016 sprake was van een stijging van het bijstandsvolume. Op het moment van schrijven van deze rapportage is de stand van het bijstandsvolume (peildatum 1 september 2016).Op basis van dit resultaat is de verwachting dat de taakstelling van (opgenomen in de kadernota 2017) aan het einde van 2016 gehaald kan worden. Het laat zien dat deze aanpak, waarin aandacht, focus en urgentiebesef centraal stonden, heeft gewerkt. Met recht een resultaat om trots op te zijn! 3

4 KWANTITATIEVE RESULTATEN De afdelingen Leren en Werken, de afdeling Inkomen en OBD ( Economische Zaken), hebben de samenwerking gezocht binnen de uitvoering van het investeringsplan. De focus lag hierbij vooral op de uitstroom naar werk. Uitstroom naar werk is - naast uitstroom door handhaving en studie/opleiding - beïnvloedbaar. Daarnaast is sprake van niet-beïnvloedbare uitstroom, zoals pensionering, verhuizing, overlijden, etc. De uitvoering van het investeringsplan heeft de volgende resultaten opgeleverd: Bijstandsvolume In Emmen is vanaf het meetmoment januari 2013 sprake van een stijging van het bijstandsvolume. In 2015 was sprake van een daling van het bijstandsvolume. Dit week positief af van de landelijke trend, waarbij landelijk het bijstandsvolume nog steeds steeg. Het jaar 2016 begon met een stijging van het bijstandsvolume, maar vanaf mei daalt het bijstandsvolume weer. Grafiek 1 Bijstandsvolume van januari 2014 tot en met juni 2016 Instroom Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec In onderstaande tabel is de ontwikkeling van het bijstandsvolume zichtbaar van twintig grote gemeenten in Nederland tussen de periode eind december 2014 en eind augustus Eind augustus 2016 was er sprake van een duidelijk trendverschil met het landelijk gemiddelde. Waar landelijk gezien sprake was van een stijging van het bijstandsvolume, was in Emmen juist sprake van een daling van het bijstandsvolume (-2,4%). 4

5 Breda Arnhem Groningen Leeuwarden Nijmegen Drechtsteden Amsterdam Den Bosch Enschede Utrecht Eindhoven Rotterdam Almere Apeldoorn Alkmaar Zaanstad Den Haag Zwolle Amersfoort Emmen -2,4% 2,2% 1,7% 1,7% 2,6% 3,5% 2,9% 4,9% 7,3% 8,3% 7,5% 11,0% 9,6% 10,0% 10,1% 10,9% 10,9% 9,6% 10,9% 9,1% Grafiek 2 Ontwikkeling BUIG eind augustus 2016 ten opzichte van ultimo december ,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% Uitstroom De uitstroom is onder te verdelen in beïnvloedbare en niet-beïnvloedbare uitstroom. Vanaf de start van het investeringsplan is een duidelijke stijging in uitstroom merkbaar. Volume WWB 2015 Primitieve prognose Investeringsplan [A] Realisatie t/m december 2015 [B] Verschil [A-B] Uitstroom, waarvan: Beïnvloedbare uitstroom Niet beïnvloedbare uitstroom: Volume WWB 2016 Ambitie kadernota Ambitie tot en met augustus 2016 [A] Realisatie t/m augustus 2016 [B] Verschil [A-B] Uitstroom, waarvan: Beïnvloedbare uitstroom Niet beïnvloedbare uitstroom: Wat opvalt is dat in 2016 de beïnvloedbare uitstroom groter is dan de niet-beïnvloedbare uitstroom. De beïnvloedbare uitstroom is in werkelijkheid groter dan de gestelde ambitie. De niet-beïnvloedbare uitstroom loopt achter op de gestelde verwachting. Beïnvloedbare uitstroom Ten opzichte van voorgaande jaren is de beïnvloedbare uitstroom in de periode april tot september beduidend groter ten opzichte van de uitstroom in dezelfde periode over de jaren 2014 en

6 Grafiek 3 Ontwikkeling beïnvloedbare uitstroom Uitstroom naar werk De focus van het investeringsplan ligt op de uitstroom naar werk. Uit onderstaande tabel blijkt dat deze focus heeft geresulteerd in een significant hogere uitstroom naar werk ten opzichte van het jaar Van januari 2015 tot en met augustus 2016 zijn 857 mensen uitgestroomd naar werk. Beïnvloedbare uitstroom Tot en met augustus 2016 Scholing Werk Handhaving Instroom De instroom in 2016 laat ten opzichte van het gemiddelde van voorgaande jaren een daling zien, ondanks een stijging van de instroom van statushouders in 2016 (in 2016 zijn tot en met augustus 91 statushouders ingestroomd t.o.v. 46 in 2015). In 2015 zijn 1298 personen ingestroomd, in 2016 zijn tot en met augustus personen ingestroomd. Grafiek 4 Instroom totaal in 2016 t.o.v. gemiddelde instroom 6

7 KWALITITATIEVE RESULTATEN Het investeringsplan bestaat uit een waaier van diverse activiteiten, waarin medewerkers vanuit de gehele gemeentelijke organisatie in meer of mindere mate aan meegewerkt hebben. De activiteiten kunnen in drie hoofdthema s worden verdeeld: de werkgeversbenadering, het versterken van de klantbenadering en het betrekken van de gemeentelijke organisatie. Daarnaast was communicatie een belangrijk onderdeel van het plan. Hieronder wordt per hoofdthema een overzicht gegeven van de uitgevoerde acties, per actie een omschrijving, de eindresultaten en de status. In de bijlage is een factsheet opgenomen, waarin de resultaten in visuele vorm zijn weergegeven. WERKGEVERSBENADERING Acquisiteur EZ Vanuit EZ is voor 2 jaar een acquisiteur aangetrokken die als opdracht heeft nieuwe bedrijven aan te trekken en nieuwe werkgelegenheid te realiseren. De acquisiteur richt zich op specifieke bedrijven die goed in Emmen zouden passen. Eerst zaaien, dan oogsten. Het zal nog even duren voordat de inzet van de acquisiteur tot harde arbeidsplaatsen leidt. Maar het gaat de goede kant op, er wordt flink gezaaid. De eerste resultaten worden zichtbaar. De acquisiteur is met meerdere bedrijven bezig die voornemens zijn om zich in 2017 in Emmen te vestigen. De inzet van de acquisiteur loopt door tot en met december Werkgeversarrangementen Om werkgevers te ontzorgen bieden we bij een dienstverband van minimaal 6 maanden een werkgeversarrangement aan. Een werkgeversarrangement kan een plaatsingssubsidie zijn of een bedrag voor scholing. In totaal zijn in de projectperiode 171 werkgeversarrangementen ingezet met een gemiddeld bedrag van Wegens het succes van werkgeversarrangementen is besloten de inzet hiervan te continueren. Voor de tweede helft van 2016 betekent dit een voortzetting van werkgeversarrangementen door middelen ( per werkgeversarrangement) te reserveren voor 50 werkgeversarrangementen (BW ). In de kadernota 2017 (RA ) is een bedrag gereserveerd voor continuering van deze werkgeversarrangementen met 100 werkgeversarrangementen vanaf 2017 tot 2019 (twee jaar). 7

8 Werkgeversdienstverlening Binnen het team Werkgeversdienstverlening van de afdeling Leren en Werken wordt gericht acquisitie gepleegd voor de doelgroep bijstandsgerechtigden. Hierbij is ook de samenwerking gezocht met EZ. Tussen 1 januari 2015 en 1 september 2016 zijn in totaal vacatures binnengekomen, waarvan zijn ingevuld. Dit betekent een plaatsingsresultaat van 52%. Uit de praktijk blijkt dat de eisen die de werkgever stelt vaak lastig aansluiten bij het niveau van het aanbod. Inzet van bijvoorbeeld voorschakeltrajecten zijn noodzakelijk om kandidaten op het gewenste niveau te krijgen. De werkgeversdienstverlening is een continue proces binnen de afdeling Leren en Werken dat belegd is binnen het team Werkgeversdienstverlening. VERSTERKEN KLANTBENADERING Sluitende aanpak Onder sluitende aanpak wordt in deze verstaan een sluitend traject van leren en werken waarin de uitkeringsgerechtigde gedurende het traject wordt begeleid bij zijn sollicitaties en gebruik kan maken van faciliteiten en diensten die binnen het TDC beschikbaar zijn. Alvorens men start met het traject van leren en werken wordt men uitgebreid geïnformeerd over rechten en plichten. Door middel van strikte handhaving op nakoming van gestelde voorwaarden is er sprake van een preventieve werking. Hierdoor wordt een verbeterd effect bereikt op de beperking van de instroom en draagt het bij aan de verhoogde uitstroomdoelstelling. Op basis van een evaluatie in de periode 1 oktober 2015 tot 1 maart 2016 kan worden geconcludeerd dat de methodiek een positieve bijdrage heeft aan het beoogde doel: een verbeterd effect te bereiken op de beperking van de instroom en bij te dragen aan de verhoogde uitstroomdoelstelling. Zo is een preventiequote van 13% behaald door 69 aanvragen af te houden op het totaal van 525 aanvragen om een uitkering. Aanvullend heeft de sluitende aanpak een bijdrage van 15% in het totaal van niet toegekende aanvragen door 19 personen naar regulier werk te bemiddelen waarna hun aanvraag is ingetrokken, buitenbehandeling gesteld of afgewezen. Van de resterende groep mensen die alsnog een uitkering hebben gekregen, zijn uiteindelijk 48 uitgestroomd tijdens het traject van de sluitende aanpak. De sluitende aanpak is een continue proces dat in de lijnorganisatie is ondergebracht. Deze aanpak wordt meegenomen in de verdere ontwikkeling van het toekomstige leerwerkbedrijf. 8

9 Intensivering handhaving In 2015 heeft een screening van het bestand op rechtmatigheid plaatsgevonden. In 2016 heeft intensivering van de handhaving plaatsgevonden door inzet van een maatregelmedewerker met specialisatie ten aanzien van handhaving op re-integratie. Daarnaast is een werkervaringsplek ingezet voor de handhaving op sollicitatie-activiteiten. De screening handhaving en themacontrole dak- en thuislozen heeft in totaal 60 beëindigingen opgeleverd. De doelstelling is hiermee behaald en de screeningsactie is afgerond. Het aantal maatregelen ten aanzien van handhaving re-integratie is vanaf maart jl. fors gestegen. Waar in 2014 en 2015 resp. gemiddeld 9,5 en 12,6 maatregelen zijn opgelegd, zijn in 2016 gemiddeld 32,5 maatregelen opgelegd. Ondanks dat het niet het doel van het project was om zoveel mogelijk maatregelen op te leggen, kan wel geconstateerd worden dat er actiever gehandhaafd wordt. De screening op rechtmatigheid is afgerond. De (tijdelijke) inzet van de maatregelmedewerker en de werkervaringsplek is ondergebracht in de lijnorganisatie. School first aanpak Met de school first aanpak worden jongeren toegeleid naar een studie of opleiding, met als minimale inzet het verkrijgen van een startkwalificatie. Van 1 januari 2015 tot 1 september 2016 zijn 102 personen uitgestroomd naar studie/opleiding. Het potentieel voor uitstroom naar school is ten opzichte van vorige jaren aan het afnemen. De school first aanpak is een continue proces dat in de lijnorganisatie is ondergebracht. Inzet op parttime werkenden Ten behoeve van schadelastbeperking en het bevorderen van volledige uitstroom is ingezet op het waar mogelijk uitbreiden van uren parttime werkenden. Dit kan uitbreiding van uren zijn bij de huidige werkgever, maar ook bij externe werkgevers. In totaal zijn er tussen 1 januari 2015 en 1 september uitkeringen beëindigd door uitbreiding uren parttime werkenden. De actie is succesvol verlopen en afgerond. De werkwijze ten aanzien van het benaderen van werkgevers en het motiveren van bijstandsgerechtigden om meer uren te werken waar dit mogelijk is, is in de lijn ondergebracht. 9

10 Flextensie Flextensie is een werkwijze om de flexibilisering van de arbeidsmarkt te benutten voor reintegratie van bijstandsgerechtigden. Door op tijdelijke opdrachten aan de slag te gaan, bouwen deze bijstandsgerechtigden aan contacten, een netwerk en werkervaring. In 2016 in van start gegaan met een pilot Flextensie. De pilot Flextensie heeft tot nu toe 36 plaatsingen opgeleverd. De pilot Flextensie loopt tot 1 december Aan de hand van een tussentijdse evaluatie is de aanpak gewijzigd. Zo wordt het concept van Flextensie niet meer alleen door de Flextensieconsulent, maar ook door accountmanagement werkgeversdienstverlening ingezet. Daarnaast wordt de werkwijze naast flexibele opdrachten ook als instrument bij bemiddeling op vacatures ingezet in plaats van de huidige proefplaatsing. Voorschakeltrajecten Techniek De gemeente Emmen, EMCO, DOC4 en Drenthe college zijn in april 2016 van start gegaan met een pilot voorschakeltraject techniek bij het TDC. VCA, tekening lezen, reken- en taalvaardigheid komen tijdens dit traject aan de orde. Na beëindiging van de scholing dient de kandidaat te kunnen uit- of doorstromen naar werk, vervolgscholing, of reguliere BBL scholing. Vijf deelnemers zijn uitgezocht om aan deze pilot deel te nemen. De pilot is in april 2016 gestart. Na afronding van de pilot wordt op basis van de ervaringen en resultaten besloten of en hoe deze voorschakeltrajecten structureel ingezet kunnen worden. BETREKKEN VAN GEMEENTELIJKE ORGANISATIE EN COMMUNICATIE Kan wel dag In 2015 is een Kan wel dag georganiseerd, waarin medewerkers vanuit de gemeentelijke organisatie eigen ideeën konden aandragen die een bijdrage konden leveren aan de doelstellingen van het investeringsplan. Dit vanuit het uitgangspunt om medewerkers binnen de gemeentelijke organisatie de ruimte te geven te experimenten en zelf verantwoordelijkheid te laten zijn voor de uitvoering van haar/zijn idee. De Kan wel dag heeft geresulteerd in negen ideeën, waarvoor groen licht is gegeven. Het doel was om met de uitvoering van deze ideeën een uitstroomresultaat van 50 te realiseren. De uiteindelijke realisatie was een uitstroom van 74 bijstandsgerechtigden. De actie is met succes uitgevoerd en afgerond. De methodiek is met enthousiasme ontvangen binnen de gehele gemeentelijke organisatie. 10

11 Ambassadeurschap gemeentelijke organisatie en Communicatie Een onderdeel van het investeringsplan was het versterken van de bewustwording van de gemeentelijke organisatie met betrekking tot het onderwerp werkgelegenheid. Resultaat Diverse accountmanagers Werkgeversdienstverlening zijn met zg. ambassadeurs binnen de gemeentelijke organisatie, waaronder bestuurders en afdelingsmanagers, op bedrijfsbezoek geweest. Daarnaast is in het format collegevoorstel een extra agendapunt werkgelegenheidseffecten opgenomen. De opgedane ervaring en contacten tussen ambassadeurs en accountmanagers hebben een blijvend positief effect. Men weet elkaar te vinden bij signalen vanuit het eigen netwerk. Communicatiecampagne Wij maken er werk van Gedurende de gehele uitvoering van het investeringsplan zijn verschillende communicatieactiviteiten uitgevoerd met als titel Wij maken er werk van. In diverse externe en interne media (Knooppunt, In Emmen, Facebookpagina, INGE, Sociale Zaken info) is aandacht geschonken aan de acties uit het investeringsplan. Zo zijn gedurende de uitvoering van het investeringsplan themapagina s gepubliceerd waarin aansprekende praktijkverhalen zijn opgenomen. De communicatie rondom het investeringsplan is afgerond. De slogan Wij maken er werk van blijven we gebruiken voor andere communicatiedoeleinden. 11

12 REALISATIE VERSUS DOELSTELLING INVESTERINGSPLAN De aanleiding voor het investeringsplan was een verwacht tekort van -4,5 miljoen op basis van de oorspronkelijke begroting. Oorspronkelijke begroting Eindstand Resultaat (mln), voor vangnet -7,0-7,6-10,2-12,7 Vangnet (mln) +4,7 +3,0 +5,7 +8,3 Resultaat (mln), na vangnet -2,3-4,6-4,5-4,4 Gedurende de uitvoering van het investeringsplan is de ambitie bijgesteld. Op basis van de kadernota 2017 wordt in onderstaande tabel het nieuwe scenario weergegeven. Nieuw scenario Beginstand In Uit (=ambitie) Volume ambitie Dit nieuwe scenario resulteert in de onderstaande prognose ten aanzien van het BUIG (budget inkomensdeel). Resultaat BUIG Budget Totaal uitgaven Resultaat %van budget -6,1% -5,3% -5,8% -2,9% -0,8% Vangnet Na vangnet Resultaat na vangnet -5,5% -5,3% -5,8% -2,9% -0,8% 12

13 EINDCONCLUSIE Met de uitvoering van het investeringsplan zijn belangrijke lessen geleerd. De volgende conclusies kunnen worden getrokken: DE AMBITIE BIJSTANDSVOLUME IS OP KOERS Op dit moment (peildatum 1 september 2016) is het bijstandsvolume Op basis van deze stand is de verwachting dat de taakstelling uit de kadernota 2017, waarin de ambitie is opgenomen om eind 2016 een volume van te realiseren, bereikt kan worden. Zeker gezien het feit dat landelijk juist sprake is van een stijging van het bijstandsvolume, kan een causaal verband gelegd worden tussen de acties van het investeringsplan en de volumeontwikkeling. UITSTROOM NAAR WERK DUIDELIJK GESTEGEN Wat vooral opvalt in de resultaten van het investeringsplan is de toename van uitstroom naar werk, zeker in Deze stijging van beïnvloedbare uitstroom naar werk kan verklaard worden door aan de ene kant het aantrekken van de economie en aan de andere kant een sterkere sturing door de afdeling Leren en Werken op het realiseren van uitstroom. Daarnaast heeft het versterken van de samenwerking tussen Economische Zaken en Leren en Werken, en de samenwerking tussen de klantmanagers en de accountmanagers binnen de afdelingen Leren en Werken een positief effect gehad op de match tussen vraag en aanbod. MATCHING TUSSEN VRAAG EN AANBOD BLIJFT AANDACHTSPUNT Uit de ervaringen met de uitvoering van het investeringsplan is gebleken dat het matchen van vraag en aanbod geen gemakkelijke opdracht is. De praktijk leert ons dat het niveau van de uitkeringsgerechtigden vaak niet aansluit bij de eisen die werkgevers stellen. Voorinvestering in de vorm van op de werkgever toegesneden opleidingstrajecten, begeleiding van de kandidaat tijdens de bemiddelingsfase en nazorg na plaatsing is noodzakelijk om een geslaagde matching te realiseren. BEWUSTWORDING BINNEN DE GEHELE GEMEENTELIJKE ORGANISATIE Met de uitvoering van het investeringsplan zijn constructieve stappen gezet voor het realiseren van een lager bijstandsvolume. In de praktijk zijn belangrijke lessen geleerd die waardevol zijn voor de toekomstige inrichting van het leerwerkbedrijf. Het investeringsplan heeft niet alleen gezorgd voor meer uitstroom van bijstandsgerechtigden, maar ook voor een (cultuur)verandering in de organisatie, zoals verbeterde samenwerking tussen Economie en Werk, een scherpere aansturing, een gerichte focus op Werk Werk Werk. Daarnaast is gericht gewerkt aan het vergroten van bewustwording en urgentiegevoel binnen de gehele gemeentelijke organisatie. Dit heeft geleid tot draagvlak en een grote betrokkenheid bij veel collega s uit verschillende afdelingen binnen de organisatie. 13