Wadist? of Oeist? Meten van welbevinden bij schoolgaande kinderen en jongeren in Vlaanderen: kencijfers en implicaties voor de leerlingenbegeleiding

Transcriptie

1 Meten van welbevinden bij schoolgaande kinderen en jongeren in Vlaanderen: kencijfers en implicaties voor de leerlingenbegeleiding Dit onderzoek wordt uitgevoerd door: Promotoren Prof. Karel Hoppenbrouwers, Jeugdgezondheidszorg, KU Leuven Prof. Karine Verschueren, Schoolpsychologie en Ontwikkelingspsychologie van Kind en Adolescent, KU Leuven Onderzoeker Ciska Pieters, Jeugdgezondheidszorg, KU Leuven

2 Welbevinden meten Welzijn - welbevinden Wadist: categoriaal (ja/nee) Oeist: dimensioneel Mental illness Kencijfers Beïnvloedende factoren Verband categoriale en dimensionele benadering Mental health Kencijfers Beïnvloedende factoren veel Indicatoren mentale gezondheidstoestand Dimensie health : symptomen van mentale gezondheid veel weinig Dimensie illness : symptomen van mentale ziekte weinig Complete State Model of Mental Health. Slade BMC Health Services Research :6, naar Keyes,

3 Aantal ouders dat een emotionele, gedrags-, of ontwikkelinsstoornis meldt in JOnG-6, naargelang tijdstip van eerste melding (%) Diagnose emotionele gedrags- ontwikkelingsstoornis veel veel dimensie illness : symptomen van mentale ziekte weinig Diagnose emotionele, gedrags- of ontwikkelingsstoornis 5.%.9% Geen stoornis Stoornis.% 5.6% 5.% 79.9% jongens meisjes jongens meisjes weinig JOnG-6 JOnG- Diagnose emotionele gedrags- ontwikkelingsstoornis 8% 7% 6% 5% JOnG-6 JOnG- Meetmoment Meetmoment Meetmoment % % % % % 6

4 veel SDQ: dimensionele en categoriale benadering mogelijk veel dimensie illness : symptomen van mentale ziekte weinig Strengths and Difficulties Questionnaire Subschalen Probleemschalen Emotionele Problemen (EP): - (GP): - Hyperactiviteits-en (HCP) : - Leeftijdsgenoten (PmL) (Prosociaal Gedrag) (Impact) Totale probleemschaal: - Gemiddelde Afkapwaarden (Britse normscores) -: normaal weinig -6: grensnormaal 7-: abnormaal SDQ dimensioneel: gemiddelde score SDQ gemiddelde totale probleemscore USA JOnG! UK Jongens +/- 7 j Jongens +/- j Meisjes +/- 7 j Meisjes +/- j 8

5 Aantal deelnemers met abnormale score (%) SDQ categoriaal: Aantal deelnemers met een normale/randnormale/abnormale totale probleemscore JOnG-6 meetmoment 6% 8% JOnG- meetmoment 6% 7% SDQ Totale Probleemscore: normaal SDQ Totale Probleemscore: randnormaal 86% 87% SDQ Totale Probleemscore: abnormaal 9 SDQ categoriaal: Abnormale totale probleemscore en geslacht Meetmoment (6 en jaar) 8 6 Jongens Meisjes Jongens Meisjes JOnG-6 JOnG- 5

6 Gezinstyp e Beroepsst atus moeder Opleidingsnivea u moeder Geslacht Proportie deelnemers met 'abnormale' SDQ-score (%) SDQ categoriaal: Totale Probleemscores versus subschalen Emotionele Problemen Leeftijdsgenoten Totale Problemen Aantal deelnemers met abnormale SDQ-probleemscores (startbevraging leeftijd 6 jaar en jaar) Jongens Meisjes Jongens Meisjes JOnG-6 JOnG- (ouders) Jongens Meisjes Jongens Meisjes JOnG-6 JOnG- SDQ dimensioneel: verband tussen totale probleemscore en achtergrondfactoren veel dimnsie illness : symptomen van mentale ziekte weinig veel dimensie illness : symptomen van mentale ziekte weinig Jongen (ref.) Meisje LO SO (ref.) HO Werk (ref.) Geen werk Klassiek (ref.) Niet-klassiek JOnG-6 (startbevraging) JOnG- (startbevraging) B: gemiddeld verschil t.o.v. referentiecategorie, berekend met multipele lineaire regressie 6

7 Gezinssamenstelli ng Beroepssta tus moeder Opleiding moeder Geslacht SDQ dimensioneel: verband tussen subschalen en achtergrondfactoren (JOnG-6 en JOnG-) veel symptomen van mentale ziekte weinig Jongen (ref.) Meisje HO (ref) SO LO Werk (ref.) Geen werk Klassiek (ref.) Niet-klassiek Emotionele problemen concentratieproblem en B: gemiddeld verschil t.o.v. referentiecategorie, berekend met multipele lineire regressie Verband tussen diagnose en SDQ (ouderbevraging t, JOnG 6 en ) B = gemiddeld verschil in score op de schaal totale problemen (- ) tussen deelnemers mét en zonders stoornis x 8 6 *** B SDQ Totale probleemscore *** *** *** *** *** *** *** *** *** Referentiegroep = (deelnemers zonder stoornis x ) 7

8 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) SDQ bij deelnemers met gedragsstoornis, gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht (= Model ) Referentiegroep = (hier: kinderen zonder gedragsstoornis) Emotionele problemen B = gemiddeld verschil in score op de schaal gedragsproblemen t.o.v. kinderen zonder Hyperactiviteits-en 5 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Effect van melding gedragsstoornis op SDQ (meetmoment ) Emotionele problemen Model : gemiddelde verschil met kinderen zonder gedragsstoornis, na correctie voor leeftijd en geslacht Hyperactiviteitsen concentratieproble men 6 8

9 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Effect van melding gedragsstoornis op SDQ (meetmoment ) Emotionele problemen Hyperactiviteitsen concentratieproble men Model : gemiddeld verschil na bijkomende correctie voor SES (herkomst ouders, opleiding en beroepsstatus moeder, gezinsinkomen, gezinssamenstelling, geboortgewicht, ziekte) 7 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Effect van melding gedragsstoornis op SDQ (meetmoment ) Emotionele problemen Model : gemiddeld verschil na bijkomende correctie voor aanwezigheid andere stoornis concentratieproble men 8 9

10 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) ADHD Emotionele problemen Model Model Model 9 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) ASS Emotionele problemen Model Model Model

11 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Depressie Emotionele problemen Series Series Series (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) ADHD ASS Angststoornis Leerstoornis PmL 5 EP GP PmL 5 EP GP PmL 5 EP GP PmL 5 EP GP HCP HCP HCP HCP PmL Depressie 5 EP GP PmL Gedragsstoornis 5 EP GP PmL DCD 5 EP GP PmL Intellectuele beperkingen 5 EP GP HCP HCP HCP EP: emotionele problemen GP: gedragsproblemen HCP: hyperactiviteits- en PmL: problemen met HCP

12 Diagnose emotionele gedrags- ontwikkelingsstoornis veel veel dimensie illness : symptomen van mentale ziekte weinig Eén label Diagnose emotionele, gedrags- of ontwikkelingsstoornis, JOnG-6 (6jaar) Meerdere labels Eén label JOnG- ( jaar) Meerdere labels 8% % 7% weinig 77% (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Eén label Meerdere labels 5 5 Model Model

13 dimensie health : symptomen van mentale gezondheid dimensie health : symptomen van mentale gezondheid Indicatoren mentale gezondheidstoestand Dimensie mentale gezondheid tevredenheid met het leven (life satisfaction) Vind je dat je een fijn en mooi leven hebt? Of niet? zelfgescoorde gezondheid (self rated health) Hoe vind je dit schooljaar je gezondheid? algemene (gezondheidsgerelateerde) kwaliteit van leven (KIDSCREEN-) Heb je je fit en gezond gevoeld? Heb je je vol energie gevoeld? Heb je je verdrietig gevoeld? Heb je je eenzaam gevoeld? Heb je voldoende tijd voor jezelf gehad? Heb je in je vrije tijd dingen kunnen doen die je wilde? Hebben je ouders je eerlijk behandeld? Heb je plezier gehad met je vrienden? Is het goed gegaan op school? Heb je goed kunnen opletten? Indicatoren mentale gezondheidstoestand Dimensie mentale gezondheid Algemeen welbevinden (KIDSCREEN-) Jongens Meisjes Totaal Levenstevredenheid ( jaar) Jongens Meisjes -jarigen in 5 Europese landen (Erhardt, 9) Vooral invloed van geslacht, herkomst (WHO B/C/D) Zelfgescoorde gezondheid ( jaar) Jongens Meisjes

14 dimensie health : symptomen van mentale gezondheid Indicatoren mentale gezondheidstoestand Dimensie mentale gezondheid Meegemaakte gebeurtenissen en subjectief welbevinden in JOnG- (meetmoment jaar) B Life satisfaction B Self rated health B Kidscreen Ik had vaak discussies met mijn ouders Ik had liefdesverdriet of relatieproblemen Ik heb iets gedaan waar ik erg trots op ben Wadist? Mental illness % stoornis, 5% problematische symptomen (SDQ) Jongens in het nadeel Sterk verband met achtergrondkenmerken Besluit Oeist? Mental illness: Symptomen in kaart brengen = brug tussen over stoornis én behoefte? Mental health goed (CAVE: beginnende adolescentie) Jongens in het voordeel Minder duidelijk verband met achtergrondkenmerken Luisteren naar jongeren zelf: Opvoedingsklimaat Persoonlijke uitdagingen Relationele opvoeding

15 Contactgegevens KU Leuven Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg Omgeving en gezondheid Jeugdgezondheidszorg Kapucijnenvoer 5 blok d - bus 7 Leuven ciska.pieters@med.kuleuven.be 9 Stoornis (N) Totaal (N) Stoornis (%) Opleidingsniveau moeder Beroepsstatus moeder Herkomst ouders Hoger secundair 9 % Laag geschoold % Hooggeschoold 8 9 8% Beroepsinkomen % Geen beroepsinkomen 7 5 6% België % WHO A 6 5% WHO B-D 8 % 5

16 Verband tussen stoornis en SES Opleidingsniveau moeder bij kinderen met een stoornis SO Beroepsstatus moeder bij kinderen met een stoornis geen werk Herkomst ouders bij kinderen met een stoornis WHO A WHO B- D HO < SO werk België % 5% % 5% % 5% % Stoornissen binnen SES-groepen <SO SO HO geen werk werk WHO A België WHO B-D Opleidingsniveau moeder Beroepsstatus moeder Herkomst ouders (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Intellectuele beperking Emotionele problemen Model Model Model 6

17 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Leerstoornis Emotionele problemen Model Model Model (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) DCD Emotionele problemen Model Model Model 7

18 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) DCD Emotionele problemen Model Model Model 5 (ouderbevraging meetmoment, JOnG-6 en JOnG- samen) Angststoornis Emotionele problemen Model Model Model 6 8