Gezond op school? Aspecten van de gezondheid en gezondheidsproblemen bij schoolkinderen in Vlaanderen

Transcriptie

1 Gezond op school? Aspecten van de gezondheid en gezondheidsproblemen bij schoolkinderen in Vlaanderen Ciska Pieters - Mathieu Roelants Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Studiedag SWVG Leuven, 2 december 2010

2 Preliminaire data van de cohortes 6- en 12- jarigen uit de JOnG!-studie Schriftelijke bevraging mei 2009 SWVG - Beleidsplatform 27 januari 2009

3 Spreiding in Vlaanderen JOnG!6 en JOnG!12: Spreiding en aantallen

4 JOnG!6 en JOnG!12: Data-verzameling Alle deelnemers Jaarlijkse vragenlijst (vanaf 2010: tweejaarlijks) Ouders 6-jarigen Ouders 12-jarigen 12-jarigen zelf CONTROLS Mogelijke koppeling met IMA (medische zorg) CASES Cases Andere Kwetsbare kinderen en gezinnen (in de verschillende aandachtsgebieden) Meer diepgaande opvolging Bijzondere aandacht voor hun zorg- en hulpverleningstrajecten SWVG - Beleidsplatform 27 januari 2009

5 Cohorte 6-en 12-jarigen REKRUTERING Basissteekproef. Mei 2008 Okt 2008 Cohorte 6-en 12-jarigen: Tijdslijn dataverzameling SWVG: periode Mei 2009 Okt 2009 Mei 2010 Okt 2010 Mei 2011 Okt 2011 Jan - Juni 2012 Vragenlijst 6-12 Ouders Jongeren Vragenlijst 7-13 Ouders Jongeren Vragenlijst 8-14 Ouders Jongeren Externe gegevens Verdiepingsgroep Rekrutering Onderzoeken

6 Oudervragenlijst 6- en 12-jarigen Resultaten ongecleande databank

7 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Gezinssituatie Twee-ouder gezin, beide biologische ouders: 6-jarigen 12-jarigen 83,2 % 77,4 % 67,3 % Aantal kinderen in het gezin (%): 6j vs 12j

8 Oudervragenlijst 6-jarigen: Inkomen (percentages) < > PERS 0,1 1,1 0,5 0,4 0,2 0,2 3 PERS 0,2 1,6 1,8 2,0 2,4 3,4 4 PERS 0,1 1,1 1,8 4,2 9 20,8 5 PERS 0,2 0,3 0,9 2,1 3,3 14,7 > 5 PERS 0,1 0,6 1 1,4 1,1 5,3 TOTAAL 0,7 4,7 6,0 10, ,4 Ongeveer 6,2% onder armoedegrens (EU-SILC, 2007 criteria) Vlaanderen 11%

9 Oudervragenlijst 12-jarigen: Inkomen (percentages) % < > PERS 0,1 1,2 0,9 0,4 0,1 0,1 3 PERS 0,2 1,6 1,9 3 1,8 3,6 4 PERS 0,1 0,7 2,7 4 7,1 20,8 5 PERS 0 0,4 0,8 2,2 3,6 12,4 > 5 PERS 0 0,1 1,1 1,8 2,1 6,6 TOTAAL 0,4 4,0 7,4 11,4 14,7 43,5 Ongeveer 5,1% onder armoedegrens (EU-SILC, 2007 criteria) Vlaanderen 11%

10 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: School School 6-jarigen (%) ref. 1 (%) LO1 90,4 90,6 KO 3,2 (KO3) 5,9 LO2+ 1,8 (LO2) 1,0 BuBaO 1 2,5 School 12-jarigen (%) ref. 1 (%) SO1 84,8 77,8 LO 8,8 (LO6) 14,0 SO2 2,6 1,2 BuSO 0,7 0,4 BuBaO 2,2 6,7 1 Statistisch Jaarboek Onderwijs

11 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Zwangerschap en geboorte Bevraagde items - 6 (%) -12 (%) Vroeggeboorte 7,2% 5,8% Zwangerschapsproblemen 16% 14,9% Neonatale problemen 16,3% 11,2% Congenitale afwijkingen 4,4% 4,2%

12 Oudervragenlijst 6-jarigen: Diagnose Lichamelijke gezondheid Heeft uw kind ooit een ernstig gezondheidsprobleem en/of ziekte doorgemaakt? JA (%) 13,8 jongens (%) 16,1 meisjes (%) 11,5 Ademhalingswegen (bv. astma) 10,1 12,3 7,9 Hart (bv. aangeboren hartafwijking) 0,6 0,6 0,5 Spierstelsel (bv. reuma) 0,8 0,7 0,8 Zenuwstelsel (bv. epilepsie) 0,8 1,1 0,5 Zintuigen (bv. verminderd gehoor) 3,4 3,4 3,5 Andere (bv. diabetes) 2,1 2,5 1,6

13 Oudervragenlijst 12-jarigen: Diagnose Lichamelijke gezondheid Heeft uw kind ooit een ernstig gezondheidsprobleem en/of ziekte doorgemaakt? JA (%) 12,9 jongens (%) 14,9 meisjes (%) 11,2 Ademhalingswegen (bv. astma) 8,5 10,7 6,7 Hart (bv. aangeboren hartafwijking) 1,1 1,4 0,8 Spierstelsel (bv. reuma) 1,0 1,3 0,8 Zenuwstelsel (bv. epilepsie) 1,5 1,4 1,6 Zintuigen (bv. verminderd gehoor) 2,0 2,0 2,0 Andere (bv. diabetes) 2,2 2,4 2,2

14 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Prematuriteit Ouderrapportage ooit ernstige aandoeningen (OEA) naargelang zwangerschapsduur JOnG! % antwoorden Ademhalingswegen Hart Spier- en bewegingsstelsel Zenuwstelsel Zintuigen Andere OEA OEA OEA OEA OEA OEA OEA Niet premat 13,9 9,7 0,4 0,5 0,8 3,3 2,1 Premat 26,6 18,2 3 3,8 1,5 5,3 2,3

15 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Prematuriteit Ernstige aandoeningen in de laatste 12 maand naargelang zwangerschapsduur (JOnG!-6) 6 5 % antwoorden m 12m 12m 12m 12m 12m Hart Ademhalingswegen Bewegingsapparaat Zenuwstelsel Zintuigen Andere Niet premat 4,8 0,4 0,5 0,5 2,6 1,2 Premat 5,3 0 2,3 1,5 3 1,5

16 Oudervragenlijst 6-jarigen: Diagnose Emotionele, gedrags- en/of ontwikkelingsstoornissen Is er bij uw kind ooit een diagnose gesteld van emotionele, gedragsen/of ontwikkelingsstoornis? JA % 8,9 ref. 1 % jongens % 12,2 meisjes % Motorische Coördinatiestoornis 2, ,8 1,4 Autisme of ASS 1,8 0,25-0,9 2,8 0,8 ADHD 1,7 3-7,5 2,5 0,8 Leerstoornis 1, ,8 1,1 Gedragsstoornis 1, ,9 0,5 Mentale handicap 0,7 3 0,8 0,5 Angststoornis 0, ,7 0,3 Depressie 0,1 3,9 0,2 0,0 Gilles de la Tourette 0,1 0,1 0,0 0,1 1 Portaal, Andries, & Ponjaert-Kristoffersen, 2001; Scheiris & Desoete, 2008; Scholing & Braet, 2002; Tanner & Goldman, ,5%

17 Oudervragenlijst 12-jarigen: Diagnose Emotionele, gedrags- en/of ontwikkelingsstoornissen Is er bij uw kind ooit een diagnose gesteld van emotionele, gedrags- en/of ontwikkelingsstoornis? JA % 14,7 ref. 1 % jongens % 19,4 meisjes % Leerstoornis 6, ,4 5,6 ADHD 3,3 3 7,5 5,2 1,8 Autisme of ASS 1,7 0,25-0,9 3,1 0,5 Gedragsstoornis 1, ,8 0,8 Depressie 1,1 3,9 1,0 1,2 Motorische Coördinatiestoornis 1, ,8 0,3 Angststoornis 0, ,6 1,0 Mentale handicap 0,5 3 0,8 0,3 Gilles de la Tourette 0,3 0,1 0,6 0,0 1 Portaal, Andries, & Ponjaert-Kristoffersen, 2001; Scheiris & Desoete, 2008; Scholing & Braet, 2002; Tanner & Goldman, ,7

18 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Medische consumptie Medicatiegebruik - 6 (%) -12 (%) Medicatie voor ernstige aandoening in de voorbije 4 weken 6,2 7,0 Medicatie voor ernstige aandoening in de voorbije 12 maand (uitgezonderd de voorbije 4 weken) 8,6 7,5 Vitaminepreparaten 47,0 42,5

19 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Prematuriteit Medicatiegebruik voor ernstige aandoeningen bij 6- en 12-jarigen, naargelang zwangerschapsduur % antwoorden Medicatie 4 w Medicatie 12m Medicatie 4 w Medicatie 12m JOnG!-6 JOnG!-12 niet prem 5,9 8,3 6,6 7,3 prem 11 13,7 12,2 9,1

20 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Medische consumptie Hospitalisatie/ingreep/ongeval - 6 (%) -12 (%) ooit hospitalisatie 53,8 51,6 ooit ingreep 36,2 37,0 ooit ongeval 18,0 21,5

21 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Gezondheid-SES 60 Gezondheidsprofiel naargelang werksituatie moeder ( JOnG!-12) % bevestigende antwoorden PREM ZSPROB NEONAT PROB CONG. AFW MED 4W MED 12M HOSP INGREEP ONGEVAL Moeder betaald werk 5,2 15,2 11,7 3,7 6,3 7,4 53,3 37,5 21,6 41,3 Moeder geen betaald werk 5,3 20,9 14,9 6,8 8,1 8, ,8 22,2 47,2 VOED. SUPPL

22 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Gezondheid-SES 60 Gezondheidsprofiel naargelang opleiding moeder (JOnG!-12) % bevestigende antwoorden PREM ZSPROB NEONAT PROB CONG. AFW MED 4W MED 12M HOSP INGREEP ONGEVAL geen secundair onderwijs 9,5 11,3 12 8,3 8,6 5, ,7 15,3 47,9 secundair onderwijs 6,8 11,4 10 3,9 7, ,1 22,7 46,9 hoger onderwijs 5, ,5 3,3 5,1 5,7 52,4 38,8 22,4 39,4 VOED. SUPPL

23 Oudervragenlijst 6/12-jarigen: Gezondheid-SES 60 Profiel gezondheidsgegevens naargelang gezinsinkomen (JOnG!-12) % bevestigende antwoorden PREM ZSPROB NEONAT PROB CONG. AFW MED 4W MED 12M HOSP INGREEP ONGEVAL < ,3 13,6 12,7 9,7 12, , , ,7 15 9,9 4,8 8,3 7,5 51,6 36,7 19,2 45 >3000 4, ,7 6,1 7,6 52,3 36,6 23,9 40,1 VOED. SUPPL

24 Zelfrapportage 12-jarigen Resultaten ongecleande databank

25 Jongerenvragenlijst 12-jarigen: Depressieve symptomen Moe of lusteloos? Nergens zin in? Moeite om in slaap te vallen s avonds? Denken dat leven niet meer moeite waard? Beter als je dood bent?

26 Jongerenvragenlijst 12-jarigen: Risico-gedrag Alcohol- en druggebruik 20 glazen alcohol/week Bijna nooit Soms Vaak Meestal Wens niet antw 98,6% 0,1% 0,1% 0% 1,2% hasj of marihuana 98,3% 0,1% 0% 0% 1,7% XTC, cocaïne of speed 98,4% 0,1% 0% 0% 1,5%

27 Jongerenvragenlijst 12-jarigen: Risico-gedrag Piercing: 0,3% jongens; 4,7% meisjes Tatoeage: 0,1% meisjes Zelfverwonding zonder wens te doden: 5,2% jongens; 4,9% meisjes Internationaal: 12-23,2% (Jacobson & Gould, 2007) Vlaams:14,9% (224/1501) (Baetens et al., sub)

28 Jongerenvragenlijst 12-jarigen: Seksualiteit Seksuele ervaring vrijwillig Jongens: 9,9% Meisjes: 6,6% (Maes & Vereecken, 2000: 13-14jarigen: 40% jongens; 16% meisjes) Seksuele ervaring onvrijwillig Jongens: 0,64% Meisjes: 1,2% (concreet vermoeden van kindermishandeling vertrouwenscentra: ±0,3%)

29 Jongerenvragenlijst 12-jarigen: Gezondheid Ervaren gezondheid bij 12-jarigen naargelang werksituatie moeder (JOnG!-12) 35,0% 30,0% % 12-jarigen 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0%,0% moeder betaald werk,2%,4%,1%,8% 1,1% 3,7% 5,1% 19,5%32,6%24,3%12,3% moeder geen betaald werk,0%,0%,8%,0%,8% 6,3% 11,8%15,0%30,7%24,4%10,2% Zelfgerapporteerde gezondheidsscore

30 Meer weten? Dienst Jeugdgezondheidszorg