Schiedam. Sportplaza Harga. grootschalige detailhandel in sport

Transcriptie

1 Schiedam Sportplaza Harga grootschalige detailhandel in sport identificatie planstatus projectnummer: datum: december e concept 12 januari e concept pm - ontwerp pm - definitief projectleider: drs. G. Welten opdrachtgever: gemeente Schiedam auteur(s): drs. R.V. Bak M. Geerts MSc.

2

3 Inhoud Samenvatting en conclusie 2 1. Inleiding Aanleiding Inhoud rapportage 7 2. Consumentengedrag Bezoekmotief van consumenten Aankooplocaties naar bezoekmotief Branches naar bezoekdoel Conclusie Ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm Ruimtelijk kenmerken aankooplocaties Buitenruimte Conclusie Verkeersaspecten Analyse verkeersaspecten Conclusie Ruimtelijk-economische effecten Provinciale omvang aanbod sportwinkels kleiner dan verwachting Economische ruimte voor ontwikkeling aanwezig Geen relevante leegstand te verwachten Markteffecten hebben geen onaanvaardbare gevolgen Ruimtelijk-economische effecten overige branches uit VRM Conclusie 24 Bijlagen: Bijlage 1 Kengetallen sportbranche van detailhandel.info (2014) Rho adviseurs voor leefruimte 0

4 Samenvatting en conclusie Onderzoek In deze notitie is onderzocht hoe de beoogde vestiging van grootschalige detailhandel in sportartikelen en volumineuze detailhandel zich verhoudt tot de VRM zoals die gegeven het Kroonbesluit van 21 november 2015 is komen te luiden. In dat licht is onderzocht of de beoogde grootschalige detailhandel in de sportbranche op Sportplaza Harga zich uit oogpunt van ruimtelijke ordening wel of niet op ruimtelijk relevante wijze onderscheidt van de in artikel lid 3 VRM genoemde detailhandel, te weten detailhandel in auto s, boten, caravans, motoren, scooters, zwembaden, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, piano s, surfplanken, tenten, grove bouwmaterialen, landbouwwerktuigen, brand- en explosiegevaarlijke goederen. Hierbij is tevens onderzocht of de in de planregels beoogde detailhandel zich uit oogpunt van ruimtelijke ordening wel of niet op ruimtelijk relevante wijze onderscheidt van bouwmarkten en tuincentra, nu deze vormen van detailhandel eveneens worden toegestaan buiten de centra op grond van artikel lid 3 sub e en f VRM en bouwmarkten en tuincentra in dat opzicht te vergelijken zijn met de in artikel lid 3 onder a genoemde branches. Voor beantwoording van de onderzoeksvraag zijn de volgende vier ruimtelijke effecten onderzocht: - het consumentengedrag; - de ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm van detailhandel; - verkeer en parkeren; - de ruimtelijk-economische effecten. Overige ruimtelijke aspecten die voor een inventarisatie als de onderhavige van belang zouden kunnen zijn, zoals ruimtelijke effecten voor milieu, water, ecologie of externe veiligheid, leveren binnen de detailhandelsfunctie geen relevante ruimtelijke verschillen op en verschillen niet wezenlijk per type winkel of branche, reden waarom de focus in dit rapport ligt op de bovengenoemde vier aspecten. Bij het onderzoek is voor zover relevant aangehaakt bij de recente effectstudie 1) (hierna: BRO) en de notitie in opdracht van de provincie 2) (hierna: DTNP). Overwegingen bij relevante criteria Op basis van de vier voornoemde relevante ruimtelijke criteria (consumentengedrag; stedenbouwkundige verschijningsvorm, verkeerseffecten en ruimtelijke effecten) concluderen wij dat de grootschalige sportdetailhandel als bedoeld in het bestemmingsplan Sportplaza Harga zich uit een oogpunt van ruimtelijke ordening niet op ruimtelijk relevante wijze onderscheidt van de detailhandel die wordt genoemd in VRM lid 3 onderdeel a. Het consumentengedrag - Als de in de VRM genoemde assortimentsonderdelen en assortimenten worden vertaald naar de vanuit de dataleveranciers gehanteerde winkelbranches, gaat het om branches die door de consument worden bezocht voor doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food. - Winkels in doelgerichte gekochte, laagfrequent benodigde non-food bevinden zich overwegend buiten de centra, omdat deze winkels efficiënt worden bezocht. Optimale bereikbaarheid en parkeren-voor-de-deur zijn van doorslaggevend belang om consumenten aan te trekken en te voorkomen dat zij uitwijken naar internet. In deze vestigingsplaatsvoorkeuren kan in de centra nauwelijks worden voorzien. Sportwinkels in stadscentra zijn dan ook niet gericht op doelgerichte aankopen, maar zijn onderdeel van het recreatief winkelen. Deze stadswinkels voorzien niet in de 1) Ruimtelijke effectstudie vestigingsplan Decathlon in Zuid-Holland, BRO, 24 juni ) Ruimtelijke effecten grote sportwinkels provincie Zuid-Holland, DTNP, 15 oktober Rho adviseurs voor leefruimte 0

5 Samenvatting en conclusie 3 behoefte die consumenten ook hebben aan een optimale locatie voor doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food. - De assortimenten en assortimentsgroepen die in de VRM worden genoemd, worden in de dagelijkse adviespraktijk en door de bekende en algemeen geaccepteerde dataproviders niet onderscheiden. Dat wordt veroorzaakt door het feit dat afzonderlijke winkels in deze assortimenten en assortimentsgroepen nagenoeg niet voorkomen. De assortimenten en assortimentsgroepen zijn altijd onderdeel van branches of branchegroepen die zijn samengesteld voor bepaalde winkels of winkelbranches. Voor de artikelen boten, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, surfplanken en tenten geldt in algemene zin dat daarin wordt voorzien door grootschalige sportzaken (de branches watersport, buitensport, sportzaak). - De artikelen boten, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, surfplanken en tenten betreffen branches in volumineuze artikelen. Als dit het doorslaggevend criterium is voor de uitleg van artikel VRM, dan zouden de branches buitensport (bijvoorbeeld tenten), ruitersport (bijvoorbeeld zadels), sportzaak (bijvoorbeeld surfplanken, voetbaldoelen, tafeltennistafels, fitnessapparatuur, ski s), hengelsport (bijvoorbeeld hengels, viskarren) en watersport (bijvoorbeeld boten, kano s) zich moeten kunnen vestigen buiten de centra. Dit betekent dat grootschalige sportzaken die voorzien in bovenstaande volumineuze artikelen zich onder de VRM buiten de centra zouden moeten kunnen vestigen. - Belangrijk is dat bovenstaande overwegingen ertoe leiden dat branches die overwegend sportieve mode-artikelen (kleding en sneakers) verkopen zich onder de VRM niet buiten de centra zouden moeten kunnen vestigen, omdat deze branches het bezoekmotief recreatief winkelen hebben. De ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm van winkels - Grootschalige sportdetailhandel buiten de centra is gericht op doelgerichte aankopen door de consumenten, daarom is er weinig tot geen etalageruimte, is de architectuur sober ( dozen -bouw), is het mogelijk voor de deur te parkeren en is de openbare ruimte van de aankooplocatie sober en efficiënt ingericht. - Dit betekent dat de uiterlijke verschijningsvorm van grootschalige detailhandel in technische sportartikelen (niet-modisch) niet verschilt van de uiterlijke verschijningsvorm van de in artikel VRM genoemde detailhandel die zich buiten centra mag vestigen, zoals tuincentra, bouwmarkten en winkels in auto s, boten, caravans, zwembaden, buitenspeelapparatuur, tenten, grove bouwmaterialen, landbouwwerktuigen. - Onderstaande impressie geeft weer dat een bouwmarkt en een grootschalige sportwinkel een vergelijkbare ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm heeft (zijn in hetzelfde pand gevestigd). Bouwmarkt en grootschalige sportwinkel delen een pand (Eindhovenseweg Zuid, Best; opname: september 2015, Google) Rho adviseurs voor leefruimte 0

6 4 Samenvatting en conclusie - Verder is van belang dat de grootschalige sportdetailhandel op Sportplaza Harga de beschikking krijgt over buitenruimte (voor try & buy). Ook veel andere in artikel VRM genoemde detailhandel beschikt over buitenruimte. Van belang daarbij is verder dat buitenruimte ten behoeve van detailhandel in de centra niet voorkomt. Sportwinkels in stadscentra zijn dan ook niet gericht op doelgerichte aankopen, maar zijn onderdeel van het recreatief winkelbezoek. Deze stadswinkels kunnen niet voorzien in de behoefte van consumenten aan een optimale locatie voor doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food, omdat de stedenbouwkundige omgeving daartoe niet de juiste randvoorwaarden biedt. Om de consument ook te kunnen bedienen als hij een ander (doelgericht) koopmotief heeft, zijn sportwinkels in de centra alleen niet afdoende. Verkeer en parkeren - Omdat de indeling en branches uit de limitatieve lijst van de VRM niet aansluit bij de praktijk in ruimtelijk-economische advisering en dientengevolge ook niet bij de indelingen en branches die normaal gesproken worden gehanteerd door marktonderzoekers en dataproviders, zijn binnen de CROW-systematiek voor deze genoemde branches geen kencijfers beschikbaar. Daarom is op basis van deze gegevens geen uitspraak te doen over een bezoekerspotentieel op basis waarvan de verkeersgeneratie bepaald kan worden. Er zijn wel kencijfers beschikbaar voor de onder (e) en (f) van het derde lid van artikel VRM genoemde branches: tuincentra en bouwmarkten. - De verkeersaspecten van grootschalige detailhandel in sportartikelen (technische sportartikelen, niet modisch) buiten de centra komen overeen met de verkeersaspecten van de branches bouwmarkt en tuincentrum. o Grootschalige sportdetailhandel heeft in vergelijking met tuincentra en bouwmarkten eveneens een relatief hoge verkeersgeneratie en parkeerbehoefte. Ook wordt grootschalige sportdetailhandel, net als tuincentra en bouwmarkten, voornamelijk doelgericht bezocht. o De relatief hoge verkeersgeneratie en parkeerbehoefte en het doelgerichte bezoek van consumenten maakt ligging van genoemde branches op een goed bereikbare en goed ontsloten locatie wenselijk. Dergelijke locaties bevinden zich doorgaans buiten de centra. Onder meer vanwege de verkeersaspecten liggen tuincentra en bouwmarkten doorgaans buiten de centra, hetgeen ook geldt voor grootschalige detailhandel in sportartikelen buiten de centra. De ruimtelijk-economische effecten - Omdat de sportdetailhandel inspeelt op het consumentengedrag, concentreert de sportdetailhandel zich op twee aankooplocaties: 1. Recreatieve winkelgebieden 2. Perifere clusters (en solitaire locaties) - Dit geldt ook voor de situatie ten aanzien van de plannen voor grootschalige sportdetailhandel in het zuiden van de provincie Zuid-Holland: Schiedam (perifeer, solitair) en Rotterdam (recreatief bezochte binnenstad). - Een dergelijke ontwikkeling wordt in het algemeen geconstateerd binnen de detailhandel in Nederland, waarbij de detailhandel zich concentreert op enerzijds de grote binnensteden en anderzijds perifere locaties. Dit heeft weliswaar beperkte, autonome leegstandseffecten tot gevolg, maar deze zijn niet branchespecifiek. Dit betekent dat sportdetailhandel op basis van de leegstandseffecten niet verschilt van de in artikel VRM genoemde branches. - Daarbij is geconstateerd dat het leegstandseffect van de beoogde ontwikkeling van grootschalige detailhandel in sport in Schiedam (als onderdeel van een grotere ontwikkeling van sportdetailhandel) zeer beperkt van omvang is in relatie tot de huidige leegstand in Zuid-Holland. Goede ruimtelijke ordening Gezien het bovenstaande wordt geconcludeerd dat de vestiging van grootschalige detailhandel in sportartikelen zich vanuit het oogpunt van goede ruimtelijke ordening in ruimtelijk relevant opzicht niet onderscheidt van de in artikel lid 3 VRM genoemde detailhandel. De vestiging van grootschalige detailhandel in sportartikelen zoals voorzien in het bestemmingsplan is niet in strijd met een goede ruimtelijke ordening (voor de overige planologische aspecten zie de 0 Rho adviseurs voor leefruimte

7 Samenvatting en conclusie 5 toelichting en regels van het bestemmingsplan Sportplaza Harga). Vestiging van grootschalige detailhandel in sportartikelen is ruimtelijk niet onaanvaardbaar en niet in strijd met de VRM, omdat de ruimtelijke uitstraling op de relevante aspecten overeenkomt met de in artikel VRM genoemde branches. Voorts wordt geconcludeerd dat de realisatie van de beoogde ontwikkeling in Sportplaza Harga ruimtelijk niet onaanvaardbaar is, omdat relevante ruimtelijk-economische effecten (toename van leegstand, duurzame ontwrichting (van de detailhandelsstructuur) en afname van de ruimtelijke kwaliteit) niet optreden. Rho adviseurs voor leefruimte 0

8 6 Inleiding 1. Inleiding Aanleiding Bestemmingsplan Sportplaza Harga De raad van de gemeente Schiedam heeft op 22 oktober 2015 het ontwerpbestemmingsplan Sportplaza Harga ter inzage gelegd. De raad is voornemens het bestemmingsplan op 26 januari 2015 vast te stellen. Op grond van het bestemmingsplan heeft een deel van de gronden de bestemming Gemengd. Artikel 3.1 onder b en c van de planregels bepaalt dat voor deze gronden onder andere het volgende gebruik is toegestaan: b. grootschalige detailhandel in sportartikelen met bijbehorende try & buy, met dien verstande dat maximaal 1 grootschalige detailhandelsbedrijf in sportartikelen is toegelaten; c. volumineuze detailhandel; In de definities van de planregels is daarover onder meer het volgende opgenomen: 1.24 grootschalige detailhandel: detailhandelsbedrijven met een bruto vloeroppervlakte van meer dan m² try & buy: voorzieningen welke de mogelijkheid bieden tot het actief uitproberen van de aangeboden artikelen alvorens tot aankoop over te gaan volumineuze detailhandel: detailhandelsbedrijven die vanwege de aard en omvang van de gevoerde artikelen een groot oppervlak nodig hebben, zijnde detailhandel in auto s, boten, caravans, motoren, scooters, zwembaden, buitenspeel-apparatuur, fitness-apparatuur, piano s, surfplanken, tenten, grove bouwmaterialen en landbouwwerktuigen, inclusief bij het hoofdassortiment passende nevenassortimenten mits niet meer dan 20% van de verkoopvloeroppervlakte voor de verkoop van het nevenassortiment wordt gebruikt. In de artikelen sub b en artikel 3.3 sub a van de planregels is het volgende opgenomen: sub b: de oppervlakte van gebouwen ten behoeve van de in artikel 3.1, onder b genoemde functie mag niet meer bedragen dan m²; 3.3. Met betrekking tot het gebruik gelden de volgende regels: a. voor grootschalige detailhandel in sportartikelen, als bedoeld in lid 3.1, onder b, geldt dat: 1. de totale bruto-vloeroppervlakte, inclusief buiten de gebouwen gelegen voorzieningen ten behoeve van try & buy, niet meer mag bedragen dan m²; 2. de totale oppervlakte van binnen de gebouwen gelegen voorzieningen ten behoeve van try & buy minimaal 25% van de bruto-vloeroppervlakte van het gebouw dient te bedragen; 3. grootschalige detailhandel in sportartikelen zonder bijbehorende try & buy niet is toegestaan; Provinciale Verordening Ruimte en Mobiliteit en het Kroonbesluit van 21 november 2015 Bij de vaststelling van bestemmingsplannen dient de raad rekening te houden met de algemene regels die door Provinciale Staten zijn neergelegd in de Verordening Ruimte van de Provincie Zuid-Holland (hierna: VRM). Artikel lid 3 VRM bevat een limitatieve lijst voor detailhandel die in afwijking van het verbod dat is vervat in art lid 1 VRM - is toegelaten buiten de centra. Ten aanzien van de VRM is door de Kroon op 21 november 2015 het volgende besluit genomen (Staatsblad 2015, 454): 0 Rho adviseurs voor leefruimte

9 Inleiding 7 Besluit Gelet op de artikelen 261 en 268 van de Provinciewet en afdeling van de Algemene wet bestuursrecht; ARTIKEL I Het besluit van Provinciale Staten van Zuid-Holland van 9 juli 2014 tot vaststelling van de Verordening ruimte 2014 voor zover het artikel 2.1.4, derde lid, onderdeel a, betreft, te schorsen tot 1 april ARTIKEL II Voor de duur van de schorsing een voorziening te treffen, inhoudende dat artikel 2.1.4, derde lid, aanhef en sub a, van de Verordening ruimte 2014 gedurende de schorsing als volgt komt te luiden: Lid 3 Uitzonderingen buiten de centra Het eerste lid is niet van toepassing op een bestemmingsplan dat voorziet in de volgende nieuwe detailhandel: a. detailhandel in auto s, boten, caravans, motoren, scooters, zwembaden, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, piano s, surfplanken, tenten, grove bouwmaterialen, landbouwwerktuigen, brand- en explosiegevaarlijke goederen en detailhandel die zich uit oogpunt van ruimtelijke ordening niet onderscheidt van de hiervoor genoemde detailhandel; De raad van de gemeente Schiedam acht het, mede met het oog op de door de raad voorgenomen vaststelling van het bestemmingsplan, naar aanleiding van deze interventie van de Kroon wenselijk te onderzoeken hoe de beoogde vestiging van grootschalige detailhandel in sportartikelen en volumineuze detailhandel zich verhoudt tot de VRM zoals die gegeven het Kroonbesluit van 21 november 2015 is komen te luiden. In dit onderzoek wordt daarom onderzocht of de met het ontwerpplan mogelijk gemaakte vestiging van grootschalige detailhandel in sportartikelen en volumineuze detailhandel zich vanuit het oogpunt van ruimtelijke ordening onderscheidt van de in artikel lid 3 VRM specifiek genoemde detailhandel. Daarbij neemt de raad in aanmerking dat het schorsen door de Kroon enerzijds en het treffen van een voorziening anderzijds is bedoeld, zoals in de toelichting op het Kroonbesluit is te lezen, om het mogelijk te maken dat de vestiging van nieuwe detailhandel buiten de centra wordt beoordeeld op het criterium van een goede ruimtelijke ordening en niet alleen afhangt van de vraag of die nieuwe detailhandel met name genoemd is in artikel 2.1.4, derde lid. Een bestemmingsplan moet ook kunnen voorzien in andere nieuwe detailhandel dan de branches die genoemd zijn in onderdeel a van het derde lid van artikel 2.1.4, mits die detailhandel zich uit oogpunt van ruimtelijke ordening niet onderscheidt van de wel in dat onderdeel genoemde detailhandel. In dat kader is door de raad aan Rho opgedragen te onderzoeken of de in de planregels beoogde detailhandel zich uit oogpunt van ruimtelijke ordening en in ruimtelijk relevant opzicht wel of niet onderscheidt van de in artikel lid 3 genoemde detailhandel, te weten detailhandel in auto s, boten, caravans, motoren, scooters, zwembaden, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, piano s, surfplanken, tenten, grove bouwmaterialen, landbouwwerktuigen, brand- en explosiegevaarlijke goederen. Bij deze vergelijking heeft Rho tevens onderzocht of de in de planregels beoogde detailhandel zich uit oogpunt van ruimtelijke ordening wel of niet op ruimtelijk relevante wijze onderscheidt van bouwmarkten en tuincentra, nu deze vormen van detailhandel eveneens worden toegestaan buiten de centra op grond van artikel lid 3 sub e en f VRM en daarom in dat opzicht vergelijk baar zijn met de branches die genoemd zijn in onderdeel a van het derde lid van artikel VRM. In feite komt dit onderzoek daarom neer op een inventarisatie van de ruimtelijke effecten van grootschalige sportdetailhandel (met een bruto vloeroppervlak van tenminste m² en maximaal m²) en een vergelijking voor wat betreft de ruimtelijke effecten van die detailhandel met de detailhandel genoemd in de lijst van artikel lid 3 VRM Inhoud rapportage In het rapport zijn de volgende ruimtelijke effecten van grootschalige detailhandel in sportartikelen (met bijbehorende try&buy) Hierbij zijn de volgende ruimtelijke aspecten van grootschalige detailhandel in sportartikelen onderzocht: - Het consumentengedrag: het consumentengedrag heeft sterke invloed op de spreiding van detailhandel (in centra van woonplaatsen, themaconcentraties of solitair). De behoefte van Rho adviseurs voor leefruimte 0

10 8 Inleiding consumenten is dan ook een belangrijk afwegingskader om te komen tot een duurzame stedelijke ontwikkeling. In hoofdstuk 2 wordt beoordeeld of het consumentengedrag van grootschalige detailhandel in sport overeenkomt met de overige branches die zich op grond van artikel VRM buiten de centra mogen vestigen. - De ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm : verschillende typen detailhandel stellen verschillende eisen aan de verschijningsvorm van het eigen pand en aan de omgeving waarin zij gevestigd zijn. In hoofdstuk 3 wordt de ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm van grootschalige sportdetailhandel die buiten de centra is gevestigd vergeleken met de overige branches die zich op grond van artikel VRM buiten de centra mogen vestigen. - Verkeer en parkeren: de verkeersaspecten verschillen per type detailhandel. Er zijn kengetallen beschikbaar voor de verkeersgeneratie en de parkeerbehoefte voor een aantal van elkaar te onderscheiden typen detailhandel in de publicaties van het CROW. Onderwerp van hoofdstuk 4 zijn de verkeersaspecten van verschillende typen detailhandel die zich op grond van artikel VRM buiten de centra mogen vestigen. - De ruimtelijk-economische effecten: detailhandel is een economische actor. Realisatie van grootschalige sportdetailhandel buiten de centra heeft daarom gevolgen voor de marktomstandigheden elders in de detailhandelsstructuur. De ruimtelijke economische effecten (toename van leegstand, duurzame ontwrichting (van de detailhandelsstructuur) en afname van de ruimtelijke kwaliteit) van grootschalige sportdetailhandel worden in hoofdstuk 5 vergeleken met de ruimtelijke economische effecten van de typen detailhandel die zich op grond van artikel VRM buiten de centra mogen vestigen. Overige ruimtelijke aspecten die voor een inventarisatie als de onderhavige van belang zouden kunnen zijn, zoals ruimtelijke effecten voor milieu, water, ecologie of externe veiligheid leveren binnen de detailhandelsfuncties geen relevante ruimtelijke verschillen op en verschillen niet wezenlijk per type winkel of branche, reden waarom in dit rapport de focus ligt op de vier hiervoor genoemde aspecten. Bij het onderzoeken van de gevolgen van grootschalige detailhandel in sportartikelen op voornoemde ruimtelijke effecten wordt voor zover relevant aangehaakt bij de recente effectstudie 3) (hierna: BRO) en de notitie in opdracht van de provincie 4) (hierna: DTNP). In het rapport worden verder de volgende uitgangspunten gehanteerd (zie kader). Oppervlaktematen In een ruimtelijk-economisch onderzoek wordt gewerkt met de maatvoering van het winkelaanbod in winkelvloeroppervlak (wvo). Dit is uitsluitend het voor consumenten bereikbare/zichtbare deel van de winkel. Het totale oppervlak van het winkelpand wordt uitgedrukt in bruto vloeroppervlak (bvo) 5). Doorgaans is het winkelvloeroppervlak (wvo) voor winkels in de niet-dagelijkse goederen, tussen de 80 en 85% van het bvo. Economische gegevens Tot eind 2013 was het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) verantwoordelijk voor de te hanteren gegevens voor ruimtelijk-economisch onderzoek. Hiertoe gaf het HBD jaarlijks de notitie Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek uit. De laatste gepubliceerde gegevens betroffen het jaar Eind 2013 is ten gevolge van rijksbeleid het HBD opgeheven. De Stichting Detailhandelseconomie en Maatschappij, in samenwerking met Detailhandel Nederland en het onderzoeksbureau Panteia hebben vervolgens het initiatief genomen eenduidige kengetallen voor ruimtelijk-economisch onderzoek te publiceren op de website detailhandel.info. Sinds medio 2015 zijn er actuele kengetallen beschikbaar voor ruimtelijk-economisch onderzoek over het jaar Alle gehanteerde cijfers over consumentenbestedingen en winkelomzetten zijn exclusief omzetbelasting (btw). In bijlage 1 is de informatie van detailhandel.info weergegeven die in december 2015 is opgehaald. Branche De analyse in dit rapport is gericht op de detailhandel in sport- en kampeerartikelen, verder omschreven als sportdetailhandel of sportbranche. Voor de economische analyse is gebruik gemaakt van twee bronnen: 3) Ruimtelijke effectstudie vestigingsplan Decathlon in Zuid-Holland, BRO, 24 juni ) Ruimtelijke effecten grote sportwinkels provincie Zuid-Holland, DTNP, 15 oktober ) Voor deze oppervlaktemaat wordt eveneens de term gebruiksvloeroppervlakte (NEN 2580) gehanteerd. 0 Rho adviseurs voor leefruimte

11 Inleiding 9 De gegevens over consumentenbestedingen en winkelomzetten in de sportbranche zijn afkomstig van detailhandel.info. Het betreffen de Nederlandse gemiddelden voor 2014 (deze zijn in 2015 gepubliceerd). De gegevens over de omvang en samenstelling van het winkelaanbod zijn afkomstig van Locatus (het betreft actuele gegevens, waarbij de stand per medio 2014 is aangehouden omdat ook de omzet- en bestedingscijfers betrekking hebben op 2014). Rho adviseurs voor leefruimte 0

12 10 Consumentengedrag 2. Consumentengedrag Indeling van winkelgebieden kan niet uitsluitend op winkelbranche of op product. Zo bestaan er zeer uiteenlopende winkeltypen van winkelbedrijven in dezelfde branche. Het onderscheid naar aankooplocaties is gebaseerd op de bezoekmotieven van consumenten: recreatief winkelen, doelgerichte aankopen van boodschappen of doelgerichte aankopen van non-food. Dit consumentengedrag heeft sterke invloed op de vestigingsplaats van detailhandel (centra van woonplaatsen, themaconcentraties of solitair). De behoefte van consumenten is dan ook een belangrijk afwegingskader om te komen tot een duurzame stedelijke ontwikkeling. In dit hoofdstuk is uiteengezet hoe het bezoekmotief van consumenten de spreiding van aankooplocaties beïnvloedt. Er wordt beoordeeld met welk motief consumenten afzonderlijke winkelvormen bezoeken, zodat het consumentengedrag bij grootschalige detailhandel in sportartikelen kan worden vergeleken met het consumentengedrag bij de in artikel genoemde detailhandel die zich buiten de centra mag vestigen Bezoekmotief van consumenten Het is mogelijk om winkelgebieden (in hoofdlijnen) in te delen naar dominerend bezoekmotief met een bijbehorend koopgedrag van consumenten. De in het overheidsbeleid en het ruimtelijk-economisch onderzoek gangbare indeling is als volgt: 1. recreatief winkelen (vergelijkend winkelen en funshoppen voor mode, schoenen en luxe artikelen of voor woninginrichtingsartikelen); 2. doelgerichte aankopen: a. boodschappen (levensmiddelen en frequent benodigde non-food); b. doelgerichte non-food aankopen (snel en efficiënt runshoppen voor laagfrequent benodigde non-food). Ook in het onderzoek van DTNP (15 oktober 2014) worden deze bezoekmotieven van consumenten onderscheiden. Zij noemen ook nog het motief vergelijkend winkelen 6), maar er zijn geen aankooplocaties uitsluitend ingericht op dit bezoekmotief, daarom wordt het vergelijkend winkelen door ons niet als ruimtelijk relevant beschouwd. Vergelijkend winkelen vindt met name plaats in winkelgebieden gericht op funshoppen. In dit hoofdstuk wordt nagegaan welke winkelvormen aansluiten bij de genoemde bezoekmotieven en hoe dit doorwerkt in de winkelspreiding Aankooplocaties naar bezoekmotief Als vermeld, kan de indeling van winkelgebieden niet uitsluitend op winkelbranche of op product. Zo bestaan er zeer uiteenlopende winkeltypen van winkelbedrijven in dezelfde branche. De branche 'plant & dier' / het product bloemen omvat bijvoorbeeld zowel kleinschalige bloemisterijen als zeer grootschalige tuincentra en alles daartussen. De afzonderlijke winkelvormen stellen zeer verschillende eisen aan de vestigingsplaats om zodoende optimaal in te kunnen spelen op het bezoekmotief van consumenten. Het is wenselijk om binnen een verzorgingsgebied voor elk bezoekmotief passende aankooplocaties beschikbaar te hebben om aan de consumentenbehoefte te kunnen voldoen. Dit maakt dat een verdere differentiatie naar ruimtelijke vestigingsvoorwaarden tussen de aankooplocaties aan de 6) Vergelijkend winkelen wordt omschreven als: oriëntatie, aankoop van een smaak- of keuzegevoelig artikel: op zoek naar een bank, jas, flatscreen, etc. (DTNP, 15 oktober 2014). 0 Rho adviseurs voor leefruimte

13 Consumentengedrag 11 orde is. Dit onderscheid naar aankooplocaties is gebaseerd op de genoemde bezoekmotieven van consumenten: recreatief winkelen, doelgerichte aankopen van boodschappen of doelgerichte aankopen van non-food. Dit onderscheid werkt vervolgens door in ruimtelijke uitstraling van aankooplocaties. Vestigingsplaatsvoorkeuren grootschalige winkels gericht op runshoppen Grootschalige winkels gericht op doelgerichte aankopen van non-food in dezelfde branche hebben een onderling grotendeels vergelijkbaar assortiment tegen een vergelijkbare prijsstelling. Deze winkels onderscheiden zich daarom vooral door de omvang van het assortiment (groot-groter-grootst). Dergelijke grootschalige winkels worden namelijk doelgericht bezocht voor de aankoop van producten die relatief weinig smaakgevoelig zijn, zoals bouwmaterialen. Met dit bezoekmotief bezoeken consumenten ook winkels in artikelen waarvan men reeds alles weet (door oriëntatie via internet), zoals tv s of sportattributen. Een winkel zelf biedt dan vooral verschillende prijs-/kwaliteitsniveaus aan binnen een productgroep (bijvoorbeeld hout: van massief hout via multiplex naar pershout). Binnen een aankooplocatie zijn in dezelfde branche doorgaans maar een beperkt aantal grootschalige doelgericht bezochte winkels aanwezig ook zijn veel van deze winkels solitair gevestigd. Consumenten bezoeken immers door het efficiënte en doelgerichte aankoopgedrag tijdens de kooptrip doorgaans maar één winkel. Het belangrijkste voor grootschalige doelgericht bezochte detailhandel is dat de winkel (efficiënt) te bezoeken is: goede bereikbaarheid en voldoende parkeercapaciteit binnen redelijke loopafstand. Als deze voorwaarden niet aanwezig zijn, wijken consumenten gemakkelijk uit naar aankopen via internet. Juist doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food ondervinden veel concurrentie van internet, zoals ook DTNP constateert (blz. 15 van het rapport van 15 oktober 2014). Grootschalige winkels gericht op doelgerichte aankopen van non-food gaan de concurrentie met internet aan door een zo groot mogelijk assortiment te voeren en door het wegnemen van drempels (vooral ten aanzien van bereikbaarheid en parkeren). Vestigingsplaatsvoorkeuren winkels gericht op overige bezoekmotieven Winkelgebieden gericht op recreatief winkelen of op de doelgerichte aanschaf van boodschappen verschillen sterk van aankooplocaties gericht op runshopping. - Recreatief winkelen: Het recreatief winkelen vindt vooral plaats in de binnensteden van grote steden. In dergelijke gebieden moet wat te beleven zijn (minimaal in de vorm van horeca, maar bij voorkeur ook in de vorm van andere ontspanningsmogelijkheden). De consument koopt er smaaken keuzegevoelige artikelen: mode, schoenen en luxe artikelen. Dat kan ook sportmode zijn: kleding en sneakers. Echter de aanschaf van technische sportkleding, -schoenen en -attributen (voetbalschoenen, tennisrackets, tenten, ballen etc.) wordt nauwelijks gecombineerd met recreatief winkelen. Daartoe gaan consumenten doelgericht en doorgaans goed geïnformeerd op pad (runshoppen). Deze producten worden dan ook gekocht in winkels gericht op doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food (zie hiervoor). - Boodschappen: de boodschappen doet de consument regelmatig en het liefst dichtbij huis. Supermarkten zijn het belangrijkste bezoekdoel voor consumenten die boodschappen doen. Indien nodig en indien mogelijk, wordt het supermarktbezoek gecombineerd met het bezoek aan versspecialisten en winkels in frequent benodigde non-food (drogist, textielsuper, bloemist, winkel huishoudelijke artikelen etc.). Aanwezigheid van de supermarkt(en), een compacte opzet en voldoende parkeerruimte zijn de belangrijkste randvoorwaarden voor een winkelgebied gericht op boodschappen. Sportartikelen worden nauwelijks gekocht in boodschappencentra Branches naar bezoekdoel Te onderscheiden winkelbranches In tabel 2.1 zijn alle branches die door winkeldataleverancier Locatus worden onderscheiden uiteengezet naar branchegroep. Per winkelvorm is met een kleur het overeenkomstige hoofdbezoekmotief aangegeven. Rho adviseurs voor leefruimte 0

14 12 Consumentengedrag Wij hebben de in artikel VRM genoemde detailhandelsbranches gelokaliseerd binnen het overzicht van winkelvormen. De branches die overeenkomstig de VRM op perifere locaties zijn toegestaan zijn in de tabel vetgedrukt. Te zien is dat uit artikel lid 3 sub a VRM slechts de branches automotive (auto s en motoren) en bouwmateriaal afzonderlijk worden onderscheiden. Daarnaast zijn bouwmarkten en tuincentra (artikel lid 3 sub e en f VRM) branches die algemeen voorkomen in het Nederlandse winkellandschap, zoals weergegeven door Locatus. Tabel 2.1 Branches naar branchegroep (bron: Locatus) met indeling naar belangrijkste bezoekmotief Dagelijkse goederen Mode & luxe artikelen Vrije tijd In-en-om-het-huis Detailhandel overig* Buurtsupermarkt Warenhuis Electronica Aquariums 2e hands diversen Fullservicesupermarkt Beenmode Foto/film Bloem/plant 2e hands kleding Harddiscountsupermarkt Bont Handvaardigheid Dibevo 2e hands boeken Mega (XL-)supermarkt Bruidskleding Wol/handwerk Tuinartikelen Partijgoederen Diepvriesartikelen Damesmode Munten/postzegels Tuincentrum Legerdump Groente/fruit D&H mode Muziekinstrumenten Tuinmeubelen Feestartikelen Bakker Herenmode Naaimachines Radio & tv Paramedisch Vlaaien Kindermode Stoffen Computers Hoortoestel Buitenlandse Leermode Boekhandel Huishoudelijke onderdelen New Age levensmiddelen overig Lingerie Stripboeken Telecom Smartshop Toko Modeaccessoires Beeld/geluid Witgoed Growshop Chocola Sportkleding Software/games Electro Erotica Koffie/thee Textielsuper Poster/kaart Automotive Sportprijzen Delicatessen Modewarenhuis Boek & kantoor Automaterialen (géén Souvenirs Kaas Lederwaren Speelgoed auto's) Odd shops Kampwinkel Schoenen Modelbouw Car HiFi Uitvaartwinkel Minisuper Juwelier Inktvullers Rijwiel/brommer Non-food overig Noten Uurwerken Buitensport Bouwmarkt Poelier Optiek Ruitersport Bouwmateriaal Verklaring van de Reform Huishoudelijke artikelen Sportzaak Deur/kozijn kleuren: Slagerij (gemengde branche) Hengelsport Breedpakket Boodschappen doen Slijter Glas/aardewerk Watersport Hout Recreatief winkelen Tabak/lectuur Huishoudlinnen Sport speciaalzaak IJzerwaren & gereedschap Doelgerichte aankopen Vis Cadeau-artikelen Sanitairmaterialen Zoetwaren Kookwinkel Verf/behang Ziekenhuis winkel Rotan/rietwaren Babywoonwinkel Levensmiddelen overig Antiek Slaapkamer/bedden Apotheek Kunsthandel Keukens Drogist Meubelen Parfumerie Woonwarenhuis Persoonlijke verzorging Oosterse tapijten Overig Keukens/badkamers Badkamers Verlichting Parket/laminaat Tegels Woninginrichting Woningtextiel Woondecoratie Zonwering Haarden/kachels Natuursteen * In de branchegroep detailhandel overig bevinden zich uiteenlopende branches die niet gemakkelijk zijn in te delen naar bezoekmotief. Overigens worden deze branches doorgaans doelgericht bezocht. Met VRM overeenkomstige winkelbranches De meeste branches die in artikel lid 3 VRM worden genoemd, worden in de dagelijkse praktijk van ruimtelijk-economisch onderzoek en advisering in Nederland en door de bekende en algemeen geaccepteerde dataleveranciers (CBS, Locatus, detailhandel.info), niet onderscheiden als branche. Dit betekent feitelijk dat winkels in deze branches nagenoeg niet bestaan. Op grond daarvan moet worden vastgesteld dat de limitatieve lijst in de VRM niet of onvoldoende aansluit bij de praktijk, en 0 Rho adviseurs voor leefruimte

15 Consumentengedrag 13 dientengevolge ook niet bij de indelingen en branches die normaal gesproken worden gebruikt bij distributieplanologische of economische rapportages voor winkelinitiatieven. De gebruikelijke en geaccepteerde bronnen voor data voor zulke onderzoeken (CBS, Locatus, detailhandel.info) zijn niet ingericht op separate assortimenten of onderdelen daarvan (zoals de lijst van artikel lid 3 VRM), maar op assortimentsgroepen of branches. In tabel 2.2 is weergegeven welke branches overwegend voorzien in de producten die genoemd worden in de branches in de VRM. Tabel 2.2 Indeling branches uit de VRM naar branches uit dagelijkse praktijk in ruimtelijk-economisch onderzoek branche VRM gangbare branche (o.b.v. Locatus) bezoekmotief branche auto s automotive doelgerichte aankopen Boten watersport, sportzaak doelgerichte aankopen caravans buitensport, automotive doelgerichte aankopen Motoren automotive doelgerichte aankopen Scooters rijwiel/brommer doelgerichte aankopen Zwembaden tuinartikelen doelgerichte aankopen Buitenspeelapparatuur tuinartikelen, buitensport doelgerichte aankopen Fitnessapparatuur sportzaak doelgerichte aankopen piano s muziekinstrumenten doelgerichte aankopen Surfplanken sportzaak doelgerichte aankopen Tenten buitensport, sportzaak doelgerichte aankopen grove bouwmaterialen bouwmateriaal doelgerichte aankopen Landbouwwerktuigen tuinartikelen, automotive doelgerichte aankopen brand- en explosiegevaarlijke goederen tuinartikelen, overige non-food doelgerichte aankopen In het bovenstaande zijn de producten die worden verkocht in de branches uit de VRM vertaald naar gangbare winkelbranches. Als de assortimenten of assortimentsonderdelen volgens de systematiek van Locatus worden ingedeeld in de dar vermelde branches of groepen, zou dat betekenen dat artikel lid 3 VRM de volgende branches zou toestaan buiten de centra: - automotive; - sportzaak - inclusief watersport, buitensport; - (rijwiel/)brommer; - tuinartikelen; - muziekinstrumenten; - bouwmateriaal. Een grootschalige sportzaak die ook de branches watersport en buitensport omvat zou dan ook in deze groepenindeling passen, en zou dan ook toegelaten zijn onder de VRM, wanneer althans de regels worden vertaald naar de dagelijkse praktijk van ruimtelijk-economische advisering over het winkellandschap en de bronnen voor onderzoeksdata. Branches binnen bezoekmotief runshoppen voor sportartikelen De tabellen 2.1 en 2.2 geven weer dat de branches die zich buiten de centra kunnen vestigen allen doelgericht worden bezocht. Echter, er bestaan meer branches die doelgericht worden bezocht en op dat punt sterke overeenkomsten vertonen met de branches uit de VRM. Dit levert voor de retail-marktonderzoeker dan ook de vraag op waarom slechts een limitatief deel van de doelgericht bezochte winkelbranches in non-food zich buiten de centra mag vestigen. Als de volumineuze aard van de producten een belangrijk afwegingscriterium is dan zouden de volgende branches onder de VRM toegestaan moeten zijn buiten de centra voor zover het grootschalige detailhandel in sportartikelen betreft: - buitensport (bijvoorbeeld tenten, snowboards); - ruitersport (bijvoorbeeld zadels); - sportzaak (bijvoorbeeld surfplanken, voetbaldoelen, tafeltennistafels, fitnessapparatuur, ski s) Rho adviseurs voor leefruimte 0

16 14 Consumentengedrag - hengelsport (bijvoorbeeld hengels, viskarren); - watersport (bijvoorbeeld boten, kano s). Onderscheid in sportmode en overige sportartikelen In de dagelijkse praktijk wordt een aparte categorie onderscheiden voor sportkleding in de branchegroep mode & luxe artikelen (tabel 2.1). Onder deze categorie vallen winkels in sneakers en winkels in modische sportkleding. Deze producten worden door de consumenten niet gekocht om in te sporten, maar om in de vrije tijd / bij het uitgaan te dragen. De aanschaf van deze producten doet de consument tijdens het recreatief winkelen. Dit onderscheid is van belang, omdat juist de winkels die zich richten op technische sportartikelen (niet-modisch) doelgericht worden bezocht en een ruimtelijke uitstraling hebben die overeenkomt met de overige doelgericht bezochte winkels, zoals in de PRV zijn genoemd Conclusie Uitgaande van het aspect consumentengedrag kan in technische sportartikelen (niet-modisch) worden voorzien buiten de centra. Hierbij zijn de volgende overwegingen van belang: - Als de in de VRM genoemde assortimentsonderdelen en assortimenten worden vertaald naar de vanuit de dataleveranciers gehanteerde winkelbranches, gaat het om branches die door de consument worden bezocht voor doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food. - Winkels in doelgerichte gekochte, laagfrequent benodigde non-food bevinden zich overwegend buiten de centra, omdat deze winkels efficiënt worden bezocht. Optimale bereikbaarheid en parkeren-voor-de-deur zijn van doorslaggevend belang om consumenten aan te trekken en te voorkomen dat zij uitwijken naar internet. In deze vestigingsplaatsvoorkeuren kan in de centra nauwelijks worden voorzien. Sportwinkels in stadscentra zijn dan ook niet gericht op doelgerichte aankopen, maar zijn onderdeel van het recreatief winkelen (zie ook hoofdstuk 3 en hoofdstuk 5). Deze stadswinkels voorzien niet in de behoefte die consumenten (ook) hebben aan een optimale locatie voor doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food. - De assortimenten en assortimentsgroepen die in de VRM worden genoemd, worden in de dagelijkse adviespraktijk en door de bekende en algemeen geaccepteerde dataproviders niet onderscheiden. Dat wordt veroorzaakt door het feit dat afzonderlijke winkels in deze assortimenten en assortimentsgroepen nagenoeg niet voorkomen. De assortimenten en assortimentsgroepen zijn altijd onderdeel van branches of branchegroepen die zijn samengesteld voor bepaalde winkels of winkelbranches. Voor de artikelen boten, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, surfplanken en tenten geldt in algemene zin dat daarin wordt voorzien door grootschalige sportzaken (de branches watersport, buitensport, sportzaak). - De artikelen boten, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, surfplanken en tenten betreffen branches in volumineuze artikelen. Als dit het doorslaggevend criterium is voor de uitleg van artikel VRM, dan zouden de branches buitensport (bijvoorbeeld tenten), ruitersport (bijvoorbeeld zadels), sportzaak (bijvoorbeeld surfplanken, voetbaldoelen, tafeltennistafels, fitnessapparatuur, ski s), hengelsport (bijvoorbeeld hengels, viskarren) en watersport (bijvoorbeeld boten, kano s) zich moeten kunnen vestigen buiten de centra. Dit betekent dat grootschalige sportzaken die voorzien in bovenstaande volumineuze artikelen zich onder de VRM buiten de centra zouden moeten kunnen vestigen. - Belangrijk is dat bovenstaande overwegingen ertoe leiden dat branches die overwegend sportieve mode-artikelen (kleding en sneakers) verkopen zich onder de VRM niet buiten de centra zouden moeten kunnen vestigen, omdat deze branches het bezoekmotief recreatief winkelen hebben. In de volgende hoofdstukken wordt nagegaan of grootschalige sportzaken ook op de overige aspecten die de ruimtelijke uitstraling bepalen overeenkomstig zijn met de in artikel VRM genoemde assortimenten en assortimentsgroepen (zo nodig vertaald in branches volgens de Locatus data). 0 Rho adviseurs voor leefruimte

17 Ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm Ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm In dit hoofdstuk wordt beoordeeld of de ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm van grootschalige detailhandel in sportartikelen aansluit bij de in artikel 2.14 lid 3 VRM genoemde detailhandel. Daarbij concentreren wij ons op grootschalige winkels, omdat de beoogde ontwikkeling in Schiedam één sportzaak betreft met een oppervlak van minimaal en maximaal m² Ruimtelijk kenmerken aankooplocaties Kenmerken winkelgebieden naar bezoekmotief Boodschappen doen consumenten vooral lokaal. Winkelcentra gericht op de boodschappen worden gedragen door één of meer supermarkten. Grootschalige winkels in sportartikelen komen nauwelijks voor in dergelijke centra. Sportzaken komen vooral voor in recreatief bezochte stadscentra (hoofdcentra) en op locaties voor doelgerichte aankopen (solitair of in perifere clusters). Deze ontwikkeling is het gevolg van consumentengedrag, zoals in hoofdstuk 2 geconstateerd. Uit overige winkelcentra trekt het sportwinkelaanbod zich terug (figuur 3.1). Figuur 3.1 Ontwikkeling van het sportaanbod naar aankooplocatie in Zuid-Holland 7) Er is behoefte aan aanwezigheid van sportzaken op twee soorten aankooplocaties: in de stadscentra en op perifere locaties (solitair of op perifere clusters). Dit onderscheid volgt het bezoekmotief van consumenten: respectievelijk recreatief winkelen en doelgerichte aankopen. In tabel 3.1 zijn de te onderscheiden kenmerken per bezoekmotief / per aankooplocatie weergegeven. 7) Ruimtelijke effecten grote sportwinkels provincie Zuid-Holland, DTNP, 15 oktober 2014; onbewerkt weergegeven. Rho adviseurs voor leefruimte 0

18 16 Ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm Tabel 3.1 Ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm naar aankooplocatie Bezoekmotief Recreatief winkelen Doelgerichte aankopen Locatie Stadscentra van grote steden Solitair gelegen of op winkelconcentratiegebieden Functies Winkels, horeca, vermaak, cultuur Uitsluitend detailhandel Omvang winkels Kleinschalige en grootschalige winkels (haast) uitsluitend grootschalige winkels Producten Hoofdzakelijk: kleding, schoenen en luxe artikelen winkelgedrag Veel kijken-en-vergelijken tussen winkels gecombineerd met horeca-bezoek en ander vermaak Omvang winkelgebied Parkeren en bereikbaarheid Uiterlijk aankooplocaties algemeen (1) Grote concentraties zijn extra aantrekkelijk (stadscentra van grote steden) Parkeren op afstand consument is bereid moeite (in tijd/afstand) te doen om er te komen Géén boodschappen of mode/luxe artikelen Nauwelijks kijken-en-vergelijken tussen winkels, omdat consument vooraf aankoop heeft bepaald. Grote winkels zijn aantrekkelijk, omdat de consumenten dan de grootste kans van slagen heeft. Winkelconcentraties zijn nauwelijks interessant, omdat er nauwelijks combinatiebezoek plaatsvindt. Parkeren-voor-de-deur en optimale bereikbaarheid, zodat de consument optimaal gemak en efficiëntie kan worden geboden. Uiterlijk aankooplocaties algemeen (2) Uiterlijk aankooplocaties branche sport (1) 0 Rho adviseurs voor leefruimte

19 Ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm 17 Uiterlijk aankooplocaties branche sport (2) Uit bovenstaande tabel volgt dat de winkels die in recreatief bezochte winkelgebieden zijn gevestigd overwegend kleinschalig zijn. De belangrijkste branches zijn kleding, schoenen en luxe artikelen, waarbij de consument zoveel mogelijk wil kunnen kijken-en-vergelijken. Er is doorgaans veel etalageruimte, zodat de passanten worden verleid de winkel te betreden. De winkelstraten zijn voetgangersgebied en het parkeren bevindt zich op afstand, zodat consumenten aangenaam kunnen winkelen. Deze kenmerken gelden eveneens voor de detailhandel in sport in het centrum, omdat deze vooral is gericht op de verkoop van sportieve mode en sneakers. Het betreft doorgaans relatief kleinschalige winkels. Buiten de centra zijn doelgericht bezochte winkels overwegend grootschalig met parkeren-voor-de-deur op goed bereikbare (zicht)locaties. Er is weinig etalageruimte (nodig), omdat consumenten doelgericht naar de winkels komen. De winkelruimten hebben een kenmerkende dozen -architectuur om de bouwkosten van de grootschalige panden te kunnen beheersen. Daarbij speelt dat consumenten locaties voor doelgerichte aankopen ook niet bezoeken vanwege de aantrekkelijke openbare ruimte, omdat men niet lang in het gebied zal verblijven. Ook de grootschalige sportdetailhandel voldoet aan deze kenmerken. Geconcludeerd wordt dat grootschalige sportdetailhandel buiten de centra in uiterlijke verschijningsvorm niet verschilt van de overige detailhandel die wordt genoemd in artikel VRM Buitenruimte Een onderdeel van veel doelgericht bezochte grootschalige sportzaken is try & buy. Met try & buy wordt bedoeld de uiteenlopende mogelijkheden om de sportartikelen uit te proberen alvorens deze te kopen. Hierbij worden omstandigheden uit de sportpraktijk gesimuleerd. Het kan gaan om mogelijkheden die zich zowel binnen als buiten de winkelruimte bevinden. Deze lopen uiteen van een waterbassin, klimwand of renbaan om sportartikelen uit te proberen tot opstellingen van regen- en windmachines om buitensportartikelen te testen. Het bestemmingsplan verplicht in het geval van vestiging van een sportzaak op Sportplaza Harga tot het realiseren van try & buy op minimaal 25% van het oppervlak van het gebouw. Buiten het gebouw is nog maximaal m² toegestaan om in te richten met try & buy. Decathlon heeft aangegeven gebruik te willen maken van de mogelijkheid om een grootschalige sportwinkel (een zogenaamde concept store ) te vestigen op Sportplaza Harga. Deze firma staat bekend om de try & buy-mogelijkheden als onderdeel van de winkelconcepten op locaties buiten de centra. DTNP heeft geïnventariseerd (vindplaats) dat deze activiteiten (binnen en) buiten aanwezig zijn bij het merendeel van de Decathlon-vestigingen. Ook grootschalige winkels uit de volgende branches die volgens de VRM zijn toegestaan buiten de centra wensen doorgaans te beschikken over buitenruimte: - tuincentrum; - tuinartikelen; Rho adviseurs voor leefruimte 0

20 18 Ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm - bouwmarkt; - grove bouwmaterialen; - watersport; - buitensport. Aangezien ook de beoogde grootschalige sportzaak in Schiedam wenst te beschikken over buitenruimte wenst, is deze op dit aspect van de ruimtelijke verschijningsvorm overeenkomstig met de in artikel genoemde detailhandel. Van belang daarbij is verder dat buitenruimte ten behoeve van detailhandel in de centra niet voorkomt Conclusie De verschijningsvorm van grootschalige detailhandel in technische sportartikelen (niet-modisch) komt overeen met de verschijningsvorm van de in artikel VRM genoemde detailhandel: - Grootschalige sportdetailhandel buiten de centra is gericht op doelgerichte aankopen door de consumenten, daarom is er weinig tot geen etalageruimte, is de architectuur sober ( dozen -bouw), is het mogelijk voor de deur te parkeren en is de openbare ruimte van de aankooplocatie sober en efficiënt ingericht. - Dit betekent dat de uiterlijke verschijningsvorm van grootschalige detailhandel in technische sportartikelen (niet-modisch) niet verschilt van de in artikel VRM genoemde detailhandel die zich buiten centra mogen vestigen, zoals tuincentra, bouwmarkten en winkels in auto s, boten, caravans, zwembaden, buitenspeelapparatuur, tenten, grove bouwmaterialen, landbouwwerktuigen. - Verder is van belang dat de grootschalige sportdetailhandel op Sportplaza Harga de beschikking krijgt over buitenruimte (voor try & buy). Ook veel andere in artikel VRM genoemde detailhandel beschikt over buitenruimte Van belang daarbij is verder dat buitenruimte ten behoeve van detailhandel in de centra niet voorkomt. Sportwinkels in stadscentra zijn dan ook niet gericht op doelgerichte aankopen, maar zijn onderdeel van het recreatief winkelbezoek. Deze stadswinkels kunnen niet voorzien in de behoefte van consumenten aan een optimale locatie voor doelgerichte aankopen van laagfrequent benodigde non-food, omdat de stedenbouwkundige omgeving daartoe niet de juiste randvoorwaarden biedt. Om de consument ook te kunnen bedienen als hij een ander (doelgericht) koopmotief heeft, zijn sportwinkels in de centra alleen niet afdoende. 0 Rho adviseurs voor leefruimte

21 Verkeersaspecten Verkeersaspecten In het bovenstaande is geconcludeerd dat vestiging van grootschalige detailhandel in sportartikelen buiten de centra op het aspect consumentengedrag en het aspect verschijningsvorm overeenkomt met de in artikel genoemde detailhandel. In dit hoofdstuk wordt beoordeeld of dit ook geldt voor de verkeersaspecten van grootschalige detailhandel in sportartikelen Analyse verkeersaspecten Onderstaand is een vergelijking gemaakt tussen de verkeersgeneratie en parkeerbehoefte voor grootschalige sportdetailhandel en de in artikel VRM genoemde detailhandel. Uitgangspunten bij deze berekeningen zijn: - De kengetallen voor verkeersgeneratie en parkeerbehoefte zijn afkomstig van de CROW-kencijfers zoals opgenomen in publicatie 317 Kencijfers parkeren en verkeersgeneratie (CROW 2012). - Omdat de indeling en branches uit de limitatieve lijst niet aansluit bij de praktijk en dientengevolge ook niet bij de indelingen en branches die normaal gesproken worden gehanteerd door marktonderzoekers en dataproviders (zie ook hoofdstuk 2 van dit rapport), zijn binnen de CROWsystematiek voor deze genoemde branches geen kencijfers beschikbaar. Daarom is op basis van deze gegevens geen uitspraak te doen over een bezoekerspotentieel van de vormen van detailhandel als genoemd in artikel VRM op basis waarvan de verkeersgeneratie bepaald kan worden. - Er zijn wel CROW-kencijfers beschikbaar voor de onder (e) en (f) van het derde lid van artikel VRM genoemde branches: tuincentra en bouwmarkten. De verkeersgeneratie en/of parkeerbehoefte van deze twee branches is relatief hoog. - Voor grootschalige sportdetailhandel zijn geen CROW kencijfers beschikbaar. Voor de verkeersgeneratie en parkeerbehoefte van deze branche is aangesloten bij de verkeersanalyse van Arcadis (10 augustus 2015) die is gebruikt in de onderbouwing van bestemmingsplan Sportplaza Harga. Uit deze analyse is te herleiden dat de verkeersgeneratie en parkeerbehoefte van grootschalige detailhandel in de sportbranche eveneens relatief hoog is Conclusie Op basis van de analyse van Arcadis wordt geconcludeerd dat de verkeersaspecten van grootschalige detailhandel in sportartikelen (technische sportartikelen, niet modisch) buiten de centra overeen komen met de verkeersaspecten van de in artikel genoemde branches. - Grootschalige sportdetailhandel heeft in vergelijking met tuincentra en bouwmarkten eveneens een relatief hoge verkeersgeneratie en parkeerbehoefte. Ook wordt grootschalige sportdetailhandel, net als tuincentra en bouwmarkten, voornamelijk doelgerichte bezocht (zie hoofdstuk 2). - De relatief hoge verkeersgeneratie en parkeerbehoefte en het doelgerichte bezoek van consumenten maakt ligging van genoemde branches op een goed bereikbare en goed ontsloten locatie wenselijk. Dergelijke locaties bevinden zich doorgaans buiten de centra. Onder meer vanwege de verkeersaspecten liggen tuincentra en bouwmarkten doorgaans buiten de centra, hetgeen ook geldt voor grootschalige detailhandel in sportartikelen (technische sportartikelen, niet modisch) buiten de centra. Rho adviseurs voor leefruimte 0

22 20 Ruimtelijk-economische effecten 5. Ruimtelijk-economische effecten Uit de voorgaande hoofdstukken volgt dat grootschalige sportdetailhandel ten aanzien van de aspecten consumentengedrag, ruimtelijke/stedenbouwkundige verschijningsvorm en verkeersaspecten overeenkomst met de in artikel VRM genoemde detailhandel. Detailhandel is een economische actor. Realisatie van grootschalige sportdetailhandel buiten de centra heeft daarom gevolgen voor de marktomstandigheden elders in de detailhandelsstructuur. In dit hoofdstuk worden de ruimtelijk-economische effecten van de realisatie van grootschalige sportdetailhandel op de Harga-locatie beoordeeld Provinciale omvang aanbod sportwinkels kleiner dan verwachting De omvang van het winkelaanbod in sportartikelen in de provincie Zuid-Holland blijft achter bij het Nederlands gemiddelde (figuur 5.1). Uitgaande van het sportwinkelaanbod per inwoners in Nederland, is de omvang van de sportbranche in Zuid-Holland circa m² wvo kleiner dan verwacht mag worden. Uiteraard moet een dergelijke vergelijking in perspectief worden bezien, maar het geeft een duidelijke indicatie dat er ontwikkelingsmogelijkheden zijn voor de sportdetailhandel in de provincie. Deze conclusie blijkt ook uit de economische analyse van de provinciale sportmarkt door DTNP en BRO zie onderstaande. Figuur 5.1 Omvang winkelaanbod per inwoners in provincie Zuid-Holland en Nederland als geheel 8) 5.2. Economische ruimte voor ontwikkeling aanwezig Zowel DTNP (in opdracht van de provincie) als BRO (in opdracht van Decathlon) constateren dat er economische ruimte is voor ontwikkeling in de sportdetailhandel (tabel 5.1). Omdat onderzoeksmethoden verschillen en beide onderzoeksbureaus een verschillend (niet-actueel) 8) Bron: Ruimtelijke effectstudie vestigingsplan Decathlon in Zuid-Holland, BRO, 24 juni 2014; bewerking naar grafiek door Rho. 0 Rho adviseurs voor leefruimte

23 Ruimtelijk-economische effecten 21 uitgangspunt hanteren ten aanzien van de winkelbestedingen en de winkelomzet per m², zijn de conclusies ten aanzien van de totale ontwikkelruimte verschillend, maar zowel DTNP als BRO trekken de algemene conclusie dat er ruimte is voor uitbreiding van de het sportwinkelaanbod. Tabel 5.1 Originele berekeningen economische marktruimte uit rapporten BRO en DTNP en actuele berekeningen op basis van recente uitgangspunten ten aanzien van winkelbestedingen en omzet per m² wvo in sportbranche Oorspronkelijke berekening uitbreidingsruimte DTNP 9) Oorspronkelijke berekening uitbreidingsruimte BRO * *** sportomzet per hoofd (ex. BTW) sportomzet per hoofd (ex. BTW) inwoners Zuid-Holland inwoners Zuid-Holland koopkrachtbinding sport 96% 96% koopkrachtbinding sport niet weergegeven niet weergegeven koopkrachttoevloeiing sport 3% 3% koopkrachttoevloeiing sport niet weergegeven niet weergegeven totale sportomzet (ex, BTW) 214,9 mln. 221,6 mln. totale sportomzet (ex, BTW) 214,1 mln. 235,8 mln. omzet per m² wvo (ex BTW) omzet per m² wvo (ex BTW) potentieel sportaanbod potentieel sportaanbod aanwezig sportaanbod aanwezig sportaanbod indicatieve uitbreidingsruimte indicatieve uitbreidingsruimte Actuele berekening door Rho o.b.v. methode DTNP Actuele berekening door Rho o.b.v. methode BRO sportomzet per hoofd (ex. BTW) sportomzet per hoofd (ex. BTW) inwoners Zuid-Holland inwoners Zuid-Holland koopkrachtbinding sport 96% 96% koopkrachtbinding sport niet weergegeven niet weergegeven koopkrachttoevloeiing sport 3% 3% koopkrachttoevloeiing sport niet weergegeven niet weergegeven totale sportomzet (ex, BTW) 287,6 mln. 296,4 mln. totale sportomzet (ex, BTW) 271,5 mln. 283,5 mln. omzet per m² wvo (ex BTW) omzet per m² wvo (ex BTW) potentieel sportaanbod potentieel sportaanbod aanwezig sportaanbod aanwezig sportaanbod indicatieve uitbreidingsruimte indicatieve uitbreidingsruimte * DTNP rekent met een prognose voor het jaar 2020, hetgeen ongebruikelijk is omdat een bestemmingsplan een geldigheidsduur heeft van tien jaar. ** wijze van weergave van uitkomsten berekening BRO overeenkomstig met DTNP uitsluitend uitkomsten sportbranche weergeven. *** BRO rekent met prognose voor het jaar In de rapporten van DTNP en BRO zijn niet de meest actuele gegevens ten aanzien van de winkelbestedingen en de winkelomzet per m² gebruikt, omdat actuele en eenduidig toepasbare gegevens nog niet beschikbaar waren bij het opstellen van die rapporten. In de tweede helft van 2014 en ook weer medio 2015 zijn actuele en algemeen toepasbare gegevens beschikbaar gekomen op detailhandel.info (zie bijlage 1). Als deze actuele gegevens worden gebruikt, dan is zowel volgens de rekenmethode van DTNP als volgens de rekenmethode van BRO een forse ruimte aanwezig voor ontwikkeling in de sportdetailhandel in de provincie Zuid-Holland. In tabel 5.1 is dit weergegeven. 9) Nota Bene. Narekening van de berekening van DTNP levert afwijkende uitkomsten op dan door DTNP weergegeven in de tabel. Daaruit blijkt namelijk dat de marktruimte fors groter is: in 2014 is dit m² wvo en 2020 is dit m² wvo. Voor 2020 zou de berekening er als volgt uit moeten zien: ( 61 X X 96%)/(100% 3%) ( 61 X X 96%) = 222,8 mln. 222,8 mln. / = m² wvo = m² wvo ruimte voor ontwikkeling Rho adviseurs voor leefruimte 0

24 22 Ruimtelijk-economische effecten Uit tabel 5.1 volgt dat alle rekenmethoden leiden tot de conclusie dat er marktruimte aanwezig is voor realisatie van sportdetailhandel in de provincie Zuid-Holland. Onder invloed van de bevolkingsgroei neemt de ruimte voor ontwikkeling toe met circa m² tot 2020 en met circa m² tot De conclusie dat marktruimte aanwezig is geldt zowel voor de berekeningen op basis van de oorspronkelijke uitgangspunten van DTNP en BRO als voor de berekeningen van DTNP en BRO die zijn doorgerekend op basis van de actuele en eenduidige uitgangspunten voor de winkelbestedingen en de omzet per m² wvo Geen relevante leegstand te verwachten De beoogde ontwikkeling van Decathlon in Schiedam voorziet in een kwalitatieve behoefte, omdat deze past in de volgende consumententrends en winkelontwikkelingen die door zowel DTNP als BRO worden geconstateerd: 1. De groeiende mobiliteit van consumenten en de toenemende invloed van internet op de detailhandel zorgen voor wijzigingen in de spreiding van detailhandel: de grootste binnensteden (recreatief winkelen) worden sterker en ook de compacte, goed bereikbare locaties gericht op efficiënte doelgerichte aankopen (boodschappen en runshoppen) groeien. De meeste andere aankoopplaatsen verliezen in de concurrentieslag. Dit proces wordt aangestuurd door keuzes van consumenten. 2. Bovenstaande trend geldt ook voor sportdetailhandel (figuur 5.2), omdat in die branche de positie in de grootste binnensteden is bestendigd en de groei plaatsvindt op perifere, goed bereikbare locaties. Uit de kleinere centra trekt de sportdetailhandel zich terug. Dit is een autonoom proces dat zich al voltrekt. De beoogde realisatie van grootschalige detailhandel in sport in Schiedam veroorzaakt deze trend dan ook niet, maar sluit daar slechts op aan. Figuur 5.2 Ontwikkeling van het sportaanbod naar aankooplocatie in Zuid-Holland 10) 3. Uit figuur 5.2 volgt dat het sportwinkelaanbod in de hoofdcentra groeit / aanwezig blijft en zich uit de subcentra terugtrekt. In de hoofdcentra is er sprake van schaalvergroting en superspecialisatie. Bepaalde winkelformules realiseren steeds grotere winkelruimten om klanten in de fysieke winkel haast net zoveel te kunnen bieden als op internet te vinden is. Anderen specialiseren zich juist in combinatie met zeer uitgebreide, persoonlijke services, hetgeen online niet mogelijk is. 4. De sportwinkels in de grootste binnensteden richten zich niet zozeer op de doelgerichte aankopen, maar juist op impuls-verkoop aan passanten die de sportwinkel bezoeken als onderdeel van een 10) Ruimtelijke effecten grote sportwinkels provincie Zuid-Holland, DTNP, 15 oktober 2014; onbewerkt weergegeven. 0 Rho adviseurs voor leefruimte

25 Ruimtelijk-economische effecten 23 recreatieve winkeltrip (zie ook hoofdstuk 3). Vaak verkopen sportwinkels in de binnensteden veel zo niet vooral sportmode: kleding, schoenen en accessoires. 5. Bepaalde winkelformules ook in de sportdetailhandel vestigen grootschalige flagship stores in de grootste binnensteden, waarbij de winkel tevens de merkbekendheid moet vergroten bij de vele passanten in de grootste binnensteden. De Decathlon in het centrum van Rotterdam (Coolsingel), die in het voorjaar van 2016 opent, kan gezien worden als flagship store binnen de branche sport. 6. De sportdetailhandel vindt de ruimte voor schaalvergroting vooral op locaties buiten de centra. Hier wordt de schaalvergroting echter ingezet om de consument optimaal te bedienen bij doelgerichte aankopen, waarbij wordt geprobeerd te voorkomen dat consumenten deze aankopen op internet doen. 7. Op enkele goed bereikbare locaties buiten de centra worden in de sportbranche concept stores gerealiseerd. In deze ruim opgezette winkels worden een breed en diep assortiment gecombineerd met specifieke services. In de grootschalige winkels is ruimte voor uitstalling (en verkoop) van volumineuze artikelen (tenten, surfplanken, fitnessapparatuur, kano's, tafeltennistafels, voetbaldoelen etc.). Ook is er ruimte voor try & buy van sportartikelen op sportveldjes in en om de winkel. In stadscentra is ruimte hiervoor financieel onhaalbaar. De beoogde Decathlon in Schiedam is een concept store Markteffecten hebben geen onaanvaardbare gevolgen Omdat er voldoende economische marktruimte zijnde de kwantitatieve behoefte is in de sportbranche in Zuid-Holland, zijn er geen structurele leegstandseffecten te verwachten na realisatie van de beoogde Decathlon-vestiging in Schiedam. Er blijft immers voldoende omzet te behalen voor alle sportdetailhandel in de provincie, waardoor er geen winkels de deuren hoeven te sluiten. Zoals BRO en DTNP betogen, is er wel sprake van omzeteffecten door de realisatie van de grootschalige winkels van Decathlon. Deze effecten zijn echter aanvaardbaar ten aanzien van het woon-, leef- en ondernemersklimaat in de provincie Zuid-Holland. Hieraan liggen de volgende overwegingen ten grondslag: - Zoals vermeld, blijft er voldoende omzet te behalen voor de detailhandel in sport, omdat er voldoende marktruimte is voor de beoogde grootschalige sportdetailhandel op de Harga-locatie. - BRO hanteert een scenario-benadering bij de analyse van de te verwachten effecten van de vestiging van vier grootschalige sportwinkels in Zuid-Holland. Alle gehanteerde scenario s leiden tot de conclusie dat de beoogde ontwikkeling in Schiedam aanvaardbaar is in relatie tot het woon-, leef- en ondernemersklimaat. Ook als in de berekening de opening van Decathlon in Rotterdamcentrum en twee winkels in de regio Den Haag worden meegenomen. - Zowel DTNP als BRO stellen dat het eventueel leegkomen van detailhandel niet één-op-één tot structurele leegstand leidt. Veel panden worden ingevuld met andere detailhandel anderen worden ingevuld met een andersoortige functie of zelfs uit de markt genomen. Ook dataleverancier Locatus komt tot deze conclusie na analyse van hun database 11). - Door DTNP is het eventuele leegstandseffect niet gekwantificeerd, omdat er teveel onzekere factoren zijn, aldus DTNP. BRO kwantificeert het leegstandseffect van de realisatie van vier grootschalige sportwinkels in het minimum (op te vatten als worst case ) scenario op in totaal tot m² wvo binnen de gehele provincie Zuid-Holland. Dit betekent een toename van de huidige leegstand met 0,2%. Dit past in de dynamiek van de detailhandel en de branche, en is niet te beschouwen als onaanvaardbaar effect vanuit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening. 11) Rho adviseurs voor leefruimte 0

26 24 Ruimtelijk-economische effecten - Invulling van huidige leegstaande winkelpanden geschiedt ook door invulling met sportdetailhandel. Zo wordt in het centrum van Rotterdam een leegstaand pand ingevuld met een grootschalige winkel in sportartikelen. De in paragraaf 5.3 genoemde trend werkt dus ook goed voor grote binnensteden. Schiedam centrum behoort echter tot de genoemde subcentra (zie figuur 5.2), waar in algemene zin de vraag naar sportdetailhandel afneemt omdat de consument sportproducten op andere locaties en op internet koopt. Beoordeling analyse leegstandseffecten van DTNP (15 oktober 2014) 1. In het DTNP-rapport is uitgegaan van de gelijktijdige vestiging van 4 grootschalige sportzaken in Zuid-Holland. Echter, momenteel zijn daarvan slechts twee concreet: in Schiedam en in Rotterdam centrum. 2. Verder is door DTNP gerekend met een volledig theoretisch, worst case scenario, waarbij vier nieuwe grootschalige winkels geen enkel effect hebben op de koopstromen. Vanzelfsprekend heeft een dergelijke zeer grootschalige ontwikkeling wel degelijk effect op de koopstromen. Een binding en/of toevloeiing die 1% hoger is leidt al tot een groei van de marktruimte met tot m² wvo (uitgaande van model DTNP en analysejaar 2014), hetgeen voldoende zou zijn voor de inpassing van een extra Decathlon-vestiging. 3. In het onderzoek van DTNP is gesteld dat het effect per vestiging van Decathlon zich evenredig verspreid over het verzorgingsgebied van iedere vestiging. Gemeente Delft bevindt zich vervolgens binnen het verzorgingsgebied van alle vier de beoogde Decathlon-vestigingen, waardoor deze gemeente ook vier maal het omzeteffect ondervindt, volgens DTNP. Dit is zeer onaannemelijk, omdat het zou betekenen dat inwoners van Delft vier maal zo vaak naar Decathlon gaan als andere consumenten in de provincie. Terwijl er óók voor inwoners van Delft slechts één nieuwe keuze in de sportbranche in de regio wordt toegevoegd: Decathlon. Inwoners van Delft hebben vervolgens de keuze uit vier vestigingen van dit bedrijf in de regio, maar zij zullen uiteraard niet al deze Decathlon-vestigingen frequent gaan bezoeken, waardoor het economische effect in Delft niet zal verschillen van het economisch effect in, bijvoorbeeld, Dordrecht (met één Decathlon in het verzorgingsgebied) Ruimtelijk-economische effecten overige branches uit VRM De realisatie van detailhandel in auto s, boten, caravans, motoren, scooters, zwembaden, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, piano s, surfplanken, tenten, grove bouwmaterialen, landbouwwerktuigen, brand- en explosiegevaarlijke goederen op locaties buiten de centra en de realisatie van tuincentra en bouwmarkten op locaties buiten de centra is aanvaardbaar voor de detailhandelsstructuur, omdat er geen relevante leegstand in centrumgebieden ontstaat. Dit komt enerzijds omdat deze branches in stadscentra nauwelijks voorkomen (geen leegstandseffecten) en anderzijds omdat zij geen drager van de winkelstructuur zijn (geen trekkers). Het eventueel wegvallen van deze branches uit de centra heeft dan ook geen structuurverstorende effecten, waarmee het ruimtelijk-economisch effect vergelijkbaar is met de hierboven beschreven ruimtelijk-economische effecten van de realisatie van detailhandel in technische sportartikelen buiten de centra Conclusie Omdat de sportdetailhandel inspeelt op het consumentengedrag, concentreert de sportdetailhandel zich op twee aankooplocaties: 1. Recreatieve winkelgebieden 2. Perifere clusters (en solitaire locaties) Dit geldt ook voor de situatie ten aanzien van de plannen voor grootschalige sportdetailhandel in het zuiden van de provincie Zuid-Holland: Schiedam (perifeer, solitair) en Rotterdam (recreatief bezochte binnenstad). Een dergelijke ontwikkeling wordt in het algemeen geconstateerd binnen de detailhandel in Nederland, waarbij de detailhandel zich concentreert op enerzijds de grote binnensteden en anderzijds perifere locaties. Dit heeft weliswaar beperkte, autonome leegstandseffecten tot gevolg, maar deze zijn niet branchespecifiek. Dit betekent dat sportdetailhandel op basis van de leegstandseffecten niet verschilt van de in artikel VRM genoemde branches. Daarbij is 0 Rho adviseurs voor leefruimte

27 Ruimtelijk-economische effecten 25 geconstateerd dat het leegstandseffect van de beoogde ontwikkeling van grootschalige detailhandel in sport in Schiedam (als onderdeel van een grotere ontwikkeling van sportdetailhandel) zeer beperkt van omvang is in relatie tot de huidige leegstand in Zuid-Holland. Rho adviseurs voor leefruimte 0

28 26 Ruimtelijk-economische effecten Bijlage 1 Kengetallen sportbranche van detailhandel.info (2014) Over detailhandel.info Op Detailhandel.info vindt u actuele feiten en cijfers over de sector detailhandel en de achterliggende branches. De website heeft als doel de samenleving in het algemeen en brancheorganisaties en ondernemingen in het bijzonder te voorzien van de juiste cijfers over de detailhandel. Als kenniscentrum voor de detailhandel voorzag het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) geïnteresseerden van feiten en cijfers over de sector detailhandel. Door de opheffing van het HBD dreigden dergelijke cijfers verloren te gaan. Voor het behoud van deze basisinformatie over de detailhandel is een nieuwe stichting opgericht, Stichting Detailhandelseconomie en Maatschappij (StiDEM). Onderzoeksbureau Panteia is verantwoordelijk voor de opzet van de site en het actueel houden van de gegevens. Bron kengetallen (Schermafdruk verkregen op 15 december 2015) Toelichting op de begrippen in de cirkeldiagrammen Omzet (x 1 mln.) Omzet is de term voor datgene wat er werkelijk verkocht is door een bedrijf in een bepaald tijdvak (netto omzet, dus na aftrek van kortingen). Het betreft het aantal verkopen (afzet) vermenigvuldigd met de consumentenprijs. De hier opgenomen omzet is exclusief btw. In de detailhandel wordt de omzet gerealiseerd wanneer deze wordt ontvangen (per bank of kas). Sommige branches zijn hierop een 0 Rho adviseurs voor leefruimte