TALENTENKRACHT PANAMA CONFERENTIE Janneke Corvers & Daan Franken. Talentenkracht wordt uitgevoerd vanuit het programmabureau VTB

Transcriptie

1 TALENTENKRACHT PANAMA CONFERENTIE 2010 Janneke Corvers & Daan Franken Talentenkracht wordt uitgevoerd vanuit het programmabureau VTB

2 Film is te zien op Ga vooral kijken! Maar probeer wel terug te komen. Op TED zijn schitterende films te zien. Een andere leuke: Dit meisje, Sirena Huang is hier 11 jaar oud. Ze begon met vioollessen op haar vierde, en maakte haar professioneel solo-debuut met het Taiwan Symphonie Orkest op haar 9de! Uitzonderlijk begaafde kinderen als Sirena roepen de vraag op: Is talent iets wat aangeboren is of komt het door uren en uren van instructie en oefening? De populaire opvatting nu dankzij Malcom Gladwell s OUTLIERS is dat 10,000 uur oefening alles is wat nodig is om een genie te creëren. Ik wil vandaag het (ietwat slappe) antwoord verdedigen dat het wellicht allebei is. Er zijn aangeboren factoren in talent, maar die ontwikkelen zich slechts in interactie met stimulerende omgevingen en goede begeleiders. Gelukkig hebben we niet alleen maar een slap antwoord, maar een plan van aanpak om duidelijk te krijgen hoe die interactie werkt.

3 OVERZICHT PRESENTATIE Wat is talent? Hoe onderzoeken we dat? Hoe analyseren we dat? Hoe werkt talent? Welke talenten hebben kinderen?

4 WAT IS TALENT?

5 TALENT VS HOOGBEGAAFDHEID Hoogbegaafdheid vind je Talent ontluikt en ontwikkelt Wij zijn niet geïnteresseerd in hoogbegaafdheid, maar in het talent dat in ieder kind zit. Hoogbegaafdheid is een persoonskenmerk waarvan sommige meer en andere minder hebben. De taak van onderwijzers en onderzoekers is dan om talent te vinden als goud in een goudmijn. Talent wordt vaak beschreven als hoogbegaafdheid, maar dit beeld is achterhaald. Talent ontluikt en ontwikkelt als de vruchten in een tuin. Onderwijzers en onderzoekers moeten dan ook veel meer gezien worden als tuiniers. Om een tuin tot volle bloei te brengen moet er eerst en vooral gezaaid worden met goed zaad. Planten groeien en ontwikkelen uit zichzelf, maar zijn ook sterk afhankelijk van de zorgen van de tuinier. Een tuinier moet op de juiste momenten snoeien om de groei te sturen, moet onkruid verwijderen dat concureert om voedingstoffen en zonlicht en zorgen dat de juiste planten op de juiste plaats staan. Tuinieren vereist bovenal nauwkeurige observatie. Een tuin is niet direct te controleren. Planten groeien (of niet) zoals ze dat zelf willen en kunnen. Alleen met veel aandacht voor wat er gebeurt en voortdurend bijsturen kan de tuin tot volle potentie komen. Elk kind is potentieel talentvol. Ze zijn van nature nieuwsgierig en exploreren voortdurend de wereld om zich heen. Piaget vergeleek het gedrag van kinderen al met kleine wetenschappers. In interactie met de juiste omgeving en begeleiding kunnen de talenten van elk kind tot volle bloei komen.

6 TALENTDRIEHOEK Kind Materiaal Begeleider (Interventie) Daarom hebben wij het altijd al snel over de talentendriehoek, en niet zozeer over talent bij het kind. Talent kan niet begrepen worden zonder deze drie elementen kind, volwassene en taak in acht te nemen. In elke begeleide probleemoplossingsituatie interacteert een kind voortdurend met de begeleider en met z n omgeving. Deze twee dingen zijn niet slechts randvoorwaarden om de begaafdheid tot uiting te laten komen, maar creëren elkaar voortdurend. Zoals de plant verandert door het snoeien van de tuinier, of de tuinier zijn gedrag aanpast aan hoe de planten reageren, zo verandert het gedrag van een kind door wat de begeleider doet, past een begeleider haar gedrag aan door wat het kind doet, en verandert zelfs wat de taak is door wat het kind ontdekt, of de begeleider toont. Die interacties zijn iteratief: wanneer we hun verloop over de tijd bekijken wordt er niet steeds van voor af aan begonnen. Elke interactie bouwt op wat er voorafgegaan is. Hierdoor kunnen kleine verandering na vele iteraties tot grote verschillen leiden. Dit betekent dat bij het onderzoeken van talent, maar ook bij de ontwikkeling van talent, we rekening moeten houden met alle drie deze factoren en hun iteratieve interacties

7 WAT IS TALENT? Talent is het vermogen tot hoge ontwikkeling op een specifiek gebied, dat wordt gekenmerkt door: hoog leerpotentieel op dat gebied, het vermogen hoge kwaliteit van ondersteuning en hulp te ontlokken een grote `diepte van verwerking constructie van nieuwe verklaringen en handelingen een hoge waargenomen (leer)competentie een sterke betrokkenheid en neiging tot exploreren een positieve waardering voor de nieuwheid van de ontdekkingen. Uit de literatuur, en rekening houdend met de interactie en iteratie binnen de talentdriehoek kunnen we talent in een kind als volgt beschrijven

8 HOE ONDERZOEKEN WE TALENT? Het is niet heel opzienbarend om te zeggen dat die drie elkaar beïnvloeden. De moeilijkheid is natuurlijk hoe je talent kan onderzoeken als je deze interacties wil serieus nemen.

9 DATA VERZAMELING Films Universiteit Utrecht Jonge kinderen onder (talentvolle) begeleiding in interactie met bèta-taken Individuele interacties & Longitudinaal Films RuG Meer protocol om delen driehoek te isoleren Velen van jullie kennen wellicht de prachtige Talentenkracht filmpjes al. Ik zal dan ook niet te lang blijven stilstaan daarbij. In die films verkennen jonge kinderen spelenderwijs bèta-taakjes onder de zeer getalenteerde begeleiding van Willem Uitenbogaard, Els Feijs, en Fokke Munk.

10

11 HOE ANALYSEREN WE TALENT? Hoe analyseren we talent als we dat zien als tuinieren? We zijn met Talentenkracht, en in het bijzonder met de Utrechtse en Groningse satelieten, erg ambitieus. We proberen met ons onderzoek twee veelomvattende en complexe vragen te beantwoorden. 1. Hoe werkt talent? Dat wil zeggen, hoe verlopen de interacties tussen kind, begeleider en taak? Hoe beïnvloeden die elkaar? Als talent ontlokken tuinieren is, hoe doe je dat dan het beste? Ik zal dadelijk bespreken hoe we bezig zijn met die vraag op te lossen. Janneke zal iets later een mooi voorbeeld bespreken van de interactie tussen kind en begeleider en hoe die het inzicht van het kind bevordert. De tweede veelomvattende vraag is: 2. Welke talenten hebben kinderen? Dat wil zeggen, hoe zien de tuinen er nu al uit? Welke vruchten zijn er al?

12 HOE WERKT TALENT? Ons belangrijkste doel bij het analyseren van hoe talent werkt is het vinden van patronen. Patronen van interacties tussen alle drie de elementen van de driehoek. Die interacties gebeuren over de tijd, en moeten we dus ook over de tijd heen bestuderen. Procesbeschrijvingen zijn de basis. We beschrijven het tijdsverloop van de interacties; zowel op de korte als op de lange termijn.

13 +,-.,/!! %6117.,8% )#$% )% "#(% "#'% "#&% "#$% "% "% *"% )""% )*"% $""% $*"%!"#$% Deze grafiek geeft de samenvattende methode weer die we gebruiken. We scoren gedragingen in de films en geven in tijdseries weer hoe ze voorkomen over de tijd. In sommige gevallen vatten we samen wat er gebeurt met een moving average smoothing. De amplitude in die lijn verwijst naar hoe groot de kans is dat op dat moment het gedrag voorkomt.

14 own competence enthusiasm exploration Door verschillende variabelen samen te nemen (van het kind, de volwassene of de taak) kunnen we (in eerste instantie kwalitatief) op zoek gaan naar interactiepatronen. Bijvoorbeeld: hoe hangt de positieve perceptie van eigen competentie van het kind samen met het enthusiasme wat zij vertoont en hoe ze exploreert (zijn er samenhangen? Wat gaat vooraf aan wat?)

15 We kunnen bij de analyse van veel verschillende variabelen ook een bird s eye perspectief nemen van de grafiek (zie de paarse balk op de grafiek). Hierin is de informatie die de amplitude geeft vervangen door kleurinformatie.

16 Om veel interacties te kwantificeren (een belangrijke verder stap in het vinden van de interactiepatronen) kunnen we transitiematrices gaan bepalen. Hoe vaak wordt een gedrag gevolgd door een ander gedrag? De conclusie mbt de vraag Hoe werkt talent is, tot slot: we weten het nog niet; maar we zijn druk aan het werk en hebben in ieder geval de juiste gereedschappen ontwikkeld om daar achter te komen.

17 WELKE TALENTEN HEBBEN KINDEREN? Gaat verder in presentatie Janneke Corvers