AMBASSADEURS OP DE WERKVLOER

Transcriptie

1 AMBASSADEURS OP DE WERKVLOER Verzorgenden als voorlopers bij interculturele vernieuwing

2 Een bestuurder: Hoe kan de organisatie aansluiting vinden bij de wensen van bijvoorbeeld de Hindoestaanse dementerende oudere? Wat zijn de wensen van verschillende groepen? Hoe fi nancieren we het? Yvette van Wijngaarden, coördinerend verzorgende: Ik organiseer een open dag om Antilliaanse medewerkers te werven voor de dagverzorging. Samen met een collega maak ik hiervoor posters. We delen de posters uit op de markt.

3 1 Verzorgende als ambassadeur Verzorgenden zijn belangrijke ambassadeurs bij vernieuwingen. In deze handreiking leest u hoe u verzorgenden als ambassadeur kunt inzetten. De informatie is gebaseerd op de ervaringen van Sting met het ambassadeursnetwerk van verzorgenden in het kader van interculturalisatie in de ouderenzorg. Interculturalisatie draagt bij aan de toegankelijkheid van het zorgaanbod voor een cultureel diverse cliëntengroep en aan werving en behoud van een cultureel divers personeelsbestand. Deze doelen kennen een grote urgentie, want rond 2020 zal het absolute aantal oudere migranten in Nederland verdriedubbelen tot zo n Veel oudere migranten gaan gebruik maken van de voorzieningen van zorgorganisaties. Hoe bereiden zorgorganisaties zich daarop voor? Een quickscan onder zorgorganisaties laat zien dat zij willen investeren in de instroom van personeel met diverse culturele achtergronden en de doorstroom naar hogere functies. Ook investeert men in een betere afstemming met cliënten met diverse culturele achtergronden. Zo worden voeding en inrichting van de woon- en leefomgeving beter afgestemd op wensen van cliënten, die veelal samenhangen met de etnische achtergrond. Ambassadeurs kunnen bij de voorbereidingen op deze vernieuwing een belangrijke rol vervullen. 1

4 2 Wat is een ambassadeur? Een ambassadeur is een verzorgende met een speciale rol: hij of zij draagt bij aan de realisatie van ambities van de organisatie op de werkvloer, door handen en voeten te geven aan beleid. Een ambassadeur is een voortrekker rond een bepaald thema, in dit voorbeeld interculturalisatie. Verzorgenden die deze rol vervullen zijn nauw betrokken bij het onderwerp en gemotiveerd eraan bij te dragen. Een ambassadeur neemt mensen op de werkvloer mee in de verandering. Hij of zij zet beweging in gang door initiatieven te nemen, gesprekken aan te gaan, voorbeeldgedrag te tonen en activiteiten te organiseren. Daardoor gaat het beleid leven en krijgt het concreet vorm in de praktijk. Het inzetten van ambassadeurs is een verrijking van je veranderkracht. Vaak zijn veranderingen een zaak van het management en wordt vergeten dat verzorgenden op de werkvloer de verandering mee kunnen dragen en inhoud geven. Zij brengen het in de praktijk. Een ambassadeur kijkt buiten de kaders durft zichtbaar te zijn is niet bang voor discussie kent de eigen organisatie goed laat zich niet stoppen 2

5 Een leidinggevende: We hebben wel veel medewerkers met diverse culturele achtergronden in huis, maar geen cliënten met diverse culturele achtergronden. We hebben de ambassadeurs hard nodig om dit te veranderen.

6 3 Rollen en activiteiten van ambassadeurs Initiator Initiatief nemen tot en meedenken over de inhoud en aanpak van veranderingen. Verkenner Nieuw beleid concretiseren, beleidskeuzes handen en voeten geven. Voorbeeldgedrag inzetten. Klein beginnen en samen concrete ambities realiseren. Resultaten met experimenten zichtbaar maken en het succes delen met collega s. Nasria Boutaibi Said, wijkverpleegkundige: Ik organiseer een open dag voor wijkbewoners om nieuwe bewoners met diverse culturele achtergronden te werven. Voorlichter Binnen het team, collega s en de leidinggevende meenemen in nieuwe benaderingen en activiteiten. Zaken aankaarten en het gesprek openen. Buiten de organisatie voorlichting geven aan potentiële klanten en opleidingen. Voorloper Beweging in de organisatie bevorderen door vanzelfsprekendheden te doorbreken, door andere invalshoeken te laten zien. Zichtbaar zijn, ervaringen delen, de andere kant laten zien. Mentor Begeleiden van leerlingen en stagiaires. 4

7 Dikra Rayhi, verzorgende: Ik wil Halal eten op het werk regelen, zowel voor cliënten als voor personeel. We krijgen steeds meer personeelsleden met een islamitische achtergrond. Wij lusten ook wel eens kroketje op het werk, maar dan wel Halal. Samira Rakkas, verzorgende: Wij proberen om meer stagiaires met diverse culturele achtergronden te krijgen. Dit bespreken we met onze contactpersonen op het ROC. Zo kunnen we aan diversiteit in ons huis werken.

8 4 Wat heeft de ambassadeur nodig? De ambassadeur krijgt tijd om als ambassadeur op te treden. Zowel bij voorbaat ingevulde tijd als vrije ruimte om te experimenteren: gesprekken voeren, iets nieuws uitproberen, intern of extern bij anderen in de keuken kijken, conferenties bezoeken. De ambassadeur heeft een duidelijke opdracht, met concrete doelen en verwachtingen. Voorbeelden zijn: samen met de praktijkbegeleider allochtone stagiaires werven, met collega s een feest voor buurtbewoners organiseren, volgend jaar vijf nieuwe medewerkers in de cultuur van de organisatie inwerken. De ambassadeur krijgt feedback op zijn/haar activiteiten, ook vanuit het management. De operationeel leidinggevende heeft een actieve, ondersteunende rol. Hij/zij coacht de ambassadeur bij de uitvoering van activiteiten. De organisatie heeft een uitgesproken visie en beleid op het thema. Dit beleid wordt op alle niveaus van de organisatie uit- gedragen. 6

9 Ambities van ambassadeurs Halil Kilic helpende: Ik wil consulent zijn voor ouderen met diverse culturele achtergronden. Yvette Deekman verzorgende: Ik wil graag voorlichting geven binnen de extramurale zorg en andere disciplines informeren over interculturalisatie. Betty Thomas verzorgende: Door voorlichting en gesprekken breng ik culturen samen, mensen begrijpen, accepteren en respecteren elkaar. Dit lost veel wederzijds onbegrip op. Khadija Sabriye wijkverpleegkundige: Ik wil voorlichting geven aan collega s en meewerken aan beleid voor interculturalisatie. Cennet Kuzey verzorgende IG: Ik wil ervoor zorgen dat islamitische ouderen die zorg krijgen, waar ze behoefte aan hebben.

10 5 Wilt u zelf ambassadeurs inzetten? Stel interculturalisatiebeleid vast en maak een plan voor implementatie van dat beleid. Stel meer dan één ambassadeur aan. Laat hen samen een netwerk vormen in de organisatie met als doel elkaar te steunen, te inspireren en te motiveren, ideeën te ontwikkelen en elkaar tips te geven. Zoek mensen die voorloper durven zijn, communicatief vaardig, betrokken bij het thema en gemotiveerd om bij te dragen aan de verandering. Organiseer deskundigheidsbevordering voor de ambassadeurs. Maak deze bijeenkomsten interactief zodat mensen direct actief meedoen in de rol van ambassadeur. Brainstorm bijvoorbeeld over mogelijke aanpakken en effecten. Besteedt aandacht aan de inhoud en aan de rol van ambassadeur. Schenk extra aandacht aan de rol van vernieuwer: het vraagt lef om deze rol op te pakken, buiten de kaders te durven denken, risico te nemen en zichtbaar te zijn. Expliciete steun en back-up van het management zijn noodzakelijk. Informeer de ambassadeurs over het beleid van de organisatie, de kaders waar binnen zij werken, de gesprekspartners in de organisatie. Bespreek de wederzijdse verwachtingen. Biedt faciliteiten. Laat de ambassadeurs 10% van hun tijd aan hun speciale rol besteden. Zorg dat ze op een computer kunnen werken. Laat de ambassadeurs zo nodig scholen op specifieke vaardigheden. 8

11 Een leidinggevende: Het beleid is op papier afgestemd op interculturalisatie, maar in de praktijk komt dit nog niet uit de verf. Ambassadeurs laten interculturalisatie tot leven komen.

12 6 Welke deskundigheidsbevordering is onder Interculturele communicatie Ter voorbereiding op gesprekken met (toekomstige) cliënten en collega s over multiculturele zorg is een workshop over interculturele communicatie aan te bevelen. Onder begeleiding van een externe trainer kan het gesprek gaan over waarden en normen in het werk, sluiten die waarden en normen aan bij de zorgorganisatie, wat heeft men van huis uit meegekregen en hoe ga je daarmee om als verzorgende en als ambassadeur? Ambassadeur zijn voor je organisatie. Wat kun je doen? Beeldvorming van het ambassadeurschap is een onvermijdelijk onderdeel van het leertraject. Het gaat om vragen als: wat kun je doen als ambassadeur, waar liggen je talenten, wat doe je nu al in de organisatie (of daarbuiten) naast het verzorgen en bij welke initiatieven ben je betrokken? Je eigen verhaal vertellen. Hoe doe je dat? Belangrijk is dat ambassadeurs werken aan het vertellen van hun eigen verhaal. Dat is nodig in een voorlichtingssituatie binnen of buiten de zorgorganisatie. Het gaat om verhalen waarin duidelijk wordt dat zij trots zijn op hun vak en hun publiek kunnen motiveren om in te stromen als cliënt of als nieuwe collega. 10

13 steunend voor de ambassadeurs? Werken aan interculturalisatie van jouw organisatie Ambassadeurs hebben inzicht nodig in het verloop van een interculturalisatieproces in een zorgorganisatie. Zij moeten stilstaan bij de rol van de verzorgende-ambassadeur in dit proces. Wat kan een ambassadeur doen, welke rol heeft een ambassadeur in vernieuwing, hoe kan een ambassadeur samenwerken met collega s, leidinggevenden, management en bestuur? Aan de slag Aan het eind van dit leertraject is het de bedoeling dat er concrete werkplannen liggen waarmee de interculturalisatie handen en voeten krijgt. Werkplannen waarin de rol van de verzorgendeambassadeur helder beschreven is, naast die van de manager en de bestuurder, en waarin voorwaarden benoemd en gerealiseerd zijn.

14 7 Aanbevelingen voor managers Durf ambitie neer te zetten en uit te voeren. Practice what you preach. Vernieuwen is spelen. Zorg voor budget zodat er ruimte is om te experimenteren. Draag de verantwoordelijkheid samen. Zorg voor een vruchtbare bodem in het (management)team. Laat de ambassadeur niet in zijn hempie staan. Het management stelt zich op als gesprekspartner voor de ambassadeurs en zijn/haar operationeel leidinggevende. Breng de boodschap. Vertel gul over de vernieuwing en bekrachtig deze door bijbehorende waarden en normen te verkondigen. Preach what you practice. Wil je meer informatie over het werken met ambassadeurs, neem dan contact op met Paulien den Bode, of kijk op 12

15 De ambassadeurs Betty Thomas Cennet Kuzey Cilder Christiana John Dikra Rayhi Halil Kilic Irma Ramtahalsing Joyce Bisham Khadija Sabriye Lianne Koggel Lourdes Augustina Marise Bunck Marjan Servani Nabil Bousstta Nasria Boutaibi Said Radjen Lachhunsing Roseline Igbinigie Sam Cakabey Samira Gohoudi Samira Rakkas Soumina Kardady Tjitra Koesal Yvette Deekman Yvette Wijngaarden Colofon Dit project is opgezet en uitgevoerd door Sting en gefinancierd door VWS. Het ambassadeursnetwerk voor verzorgenden is onderdeel van een interculturalisatieproject bij ActiZ, brancheorganisatie voor zorgondernemers. ActiZ is aanvoerder van een ambassadeursnetwerk voor bestuurders van zorgorganisaties en van een ambassadeursnetwerk van zorgmanagers en kaderfunctionarissen. Sting, juni 2009 Tekst: Paulien den Bode, Judith Zadoks Met medewerking van de verzorgenden van het ambassadeursnetwerk Sting Foto s: Paulien den Bode Ontwerp en opmaak: CARTA Druk: Stolwijkgrafax Sting landelijke beroepsvereniging verzorging Bernadottelaan 11 Postbus PA Utrecht T E sting@sting.nl I Deze uitgave kunt u bestellen en downloaden op >webwinkel

16