RAPPORT VAN BEVINDINGEN THEMAONDERZOEK FRIES BIJ P.C.B.S. MEESTER VAN DER BRUG

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN THEMAONDERZOEK FRIES BIJ P.C.B.S. MEESTER VAN DER BRUG Plaats: Woudsend BRIN-nummer: 06PI Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 7 en 8 mei 2009 Conceptrapport verzonden op: 15 mei 2009 Rapport vastgesteld te Groningen op: 7 augustus 2009 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2

3 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 7 en 8 mei 2009 een onderzoek uitgevoerd op p.c.b.s. Meester van der Brug in het kader van het themaonderzoek Fries. Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van de volgende kwaliteitsaspecten: kwaliteitszorg, aanbod Friese taal, tijd, didactiesch handelen, afstemming, actieve rol van leerlingen, toetsing en wet- en regelgeving. Aanleiding In 2006 heeft de inspectie onderzoek gedaan naar de positie van het Fries in het primair en voortgezet onderwijs. De bevindingen heeft zij gepubliceerd in het rapport De kwaliteit van het vak Fries in po en vo in Fryslân (september 2006). Het onderzoek was een vervolg op eerder onderzoek van de inspectie naar het Fries in het basisonderwijs (2001) en voortgezet onderwijs (1999). De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de inspectie opdracht gegeven de kwaliteit van het onderwijs in het Fries in haar toezicht op te nemen (Handelingen EK, , 21 juni 2005). Afgesproken is dat de inspectie regelmatig bij diverse scholen in Fryslân onderzoek doet en hierover aan de minister rapporteert. In 2010 zal opnieuw een rapport verschijnen. De resultaten van het themaonderzoek, dat in 2009 op een aantal scholen voor po en vo is uitgevoerd, vormen daarvoor de basis. Onderzoeksopzet Het themaonderzoek Fries bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op het onderwijs in de Friese taal en cultuur van de school, die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Schoolbezoek, waarbij de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Friese taal. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2, 3/4 en 5/6. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig. Waarderingskader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het waarderingskader Fries po. Het waarderingskader Fries is eerder gehanteerd bij de pilot themaonderzoeken po in 2007 en vo in

4 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Deze worden gevolgd door een beschouwing waarin de beoordeling wordt toegelicht. 4

5 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabel verwijst naar het waarderingskader Fries <po><vo>. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie op het gebied van Friese taal. 1.2 De school evalueert systematisch de kwaliteit van de opbrengsten van het Fries. 1.3 De school evalueert systematisch de kwaliteit van het onderwijs in de Friese taal en cultuur. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten ten behoeve van de Friese taal. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijs in de Friese taal en cultuur. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het Fries. Aanbod Friese taal 2.1 Het aanbod voor Fries is dekkend voor de kerndoelen. 2.2 De leerinhouden Friese taal in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.3 De school biedt leerlingen met verschilllende taalachtergronden leerinhouden aan voor Fries die passen bij de onderwijsbehoeften van die leerlingen. Tijd 3.1 Er wordt voldoende onderwijstijd gepland voor Fries. 5

6 Didactisch handelen 4.1 De leraren realiseren bij Fries een taakgerichte werksfeer. 4.2 De leraren leggen in de lessen Fries duidelijk uit. 4.3 De leraren geven in de lessen Fries expliciet onderwijs in strategieën voor het begrijpen van Friese woorden en teksten. 4.4 De leraren dragen in de lessen Fries met behulp van leer- en hulpmiddelen bij aan een uitdagende leeromgeving. Afstemming 5.1 De leraren volgen de taal- en leesvorderingen Fries van hun leerlingen systematisch. 5.2 De leraren stemmen de instructie en verwerking bij Fries af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. 5.3 Het taalgebruik van de leraren past bij de taalbehoefte van de leerlingen. Actieve rol leerlingen 6.1 De leerlingen zijn tijdens de lessen Fries actief betrokken bij onderwijsactiviteiten. Toetsing 7.1 De leraren gebruiken methodeonafhankelijke toetsen voor het bepalen van de vorderingen op het gebied van de Friese taal Wet- en regelgeving Alle leraren die onderwijs in de Friese taal geven beschikken over een akte van bekwaamheid. In de schoolgids staan de doelen tan aanzien van het Fries beschreven. In het schoolplan staat een beschrijving van het aanbod Fries. ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat de meeste indicatoren uit het waarderingskader Fries op de Meester van der Brugschool van voldoende kwaliteit zijn. Toelichting Context De Meester van der Brugschool heeft op het moment van het schoolbezoek 99 leerlingen. Ongeveer 40% van het aantal leerlingen is Friestalig en 60% is Nederlandstalig. Daarnaast zijn er enkele leerlingen afkomstig uit het buitenland. De school heeft taalbeleid ontwikkeld en ervoor gekozen om Fries voornamelijk als vak te geven. De voertaal op school is voornamelijk Nederlands; Fries wordt gesproken tijdens de lessen Fries en in persoonlijke contacten tussen leraren en Friestalige leerlingen in met name de onderbouw. Daarnaast is in de groepen 1 t/m 6 de voertaal Fries gedurende één dagdeel in de week. 6

7 Kwaliteitszorg De school heeft goed zicht op de thuistaalsituatie van haar leerlingpopulatie. De gegevens worden geanalyseerd op schoolniveau en zijn uitgangspunt voor het taalbeleid. Uit het jaarplan blijkt dat de school planmatig werkt aan de verbetering van het Fries, ondermeer door de implementatie van een nieuwe methode. De school geeft een actuele beschrijving van de taalsituatie van de leerlingpopulatie en beschrijft haar taalaanbod, waaronder het Fries, in het schoolplan en de schoolgids. Omdat de methode Fries onlangs is ingevoerd, is er nog geen sprake geweest van evaluatie van de opbrengsten en het onderwijs van het Fries. Leerstofaanbod en tijd De inspectie heeft alle indicatoren betreffende het leerstofaanbod en de onderwijstijd als voldoende beoordeeld. Dit betekent onder andere dat het leerstofaanbod aan de kerndoelen voldoet. In de groepen 1 tot en met 8 wordt nu de nieuwe methode Fries gebruikt. Didactisch handelen en afstemming De leraren geven duidelijk uitleg en tijdens de geobserveerde lessen werd voldoende aandacht besteed aan het aanleren van oplossingsstrategieën. Door de sterke betrokkenheid van de leerlingen is er tijdens de lessen ook sprake van een taakgerichte werksfeer. De vorderingen van de leerlingen worden echter nog niet systematisch gevolgd. Daarom is indicator 5.1 als onvoldoende beoordeeld. In de meeste groepen kenmerken de lessen Fries zich door een klassikale aanpak: alle leerlingen krijgen dezelfde instructie en verwerkingsstof aangeboden. De directie geeft aan dat het wel de bedoeling is om de mogelijkheden tot differentiatie die de methode biedt, het komende schooljaar meer te gaan benutten. De leraren stemmen tijdens de lessen hun taalgebruik af op de verschillen in taalbeheersing Fries van de leerlingen. Niet Friestalige leerlingen worden aangesproken in het Nederlands zodra blijkt dat ze het Fries niet begrijpen. Leerlingen worden gestimuleerd om actief te participeren tijdens de les. Toetsing De vorderingen worden momenteel niet getoetst middels een methodeonafhankelijke toets. 7