Een stijve rug en nek na verkeerd liggen. Inleiding
|
|
- Edith van de Brink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Een stijve rug en nek na verkeerd liggen Een anatomische analyse Door Jan Willem Elkhuizen Inleiding Veel mensen weten uit eigen ervaring dat de rug of nek s ochtends bij het opstaan stijf en pijnlijk kan zijn. Maar over de oorzaak daarvan is weinig bekend. Wat gebeurt er precies met de rug en de nek, waarom worden deze soms stijf en pijnlijk na het slapen? Collageen bindweefsel Collageen bindweefsel speelt een belangrijke rol in de rug en in de nek. Het komt onder meer voor in tussenwervelschijven, gewrichtsbanden en gewrichtskapsels en speelt een belangrijke rol in het overbrengen van krachten. Als een trekkracht wordt uitgeoefend op een collagene vezel, wordt die langer. De relatie tussen de uitgeoefende kracht en het verlengen van collageen wordt weergegeven in figuur 1. Figuur 1 Het lengte-krachtdiagram van collageen. Op de horizontale as de verlenging (strain). a = voetgedeelte, b = begin van de verstuikingfase, c = totale scheur (Rozendal, 1968) In het begin van het voetgedeelte van dit lengte-kracht diagram staan de vezels nog niet echt strak. Dit is wel het geval aan het begin van het lineaire gedeelte. In dit deel van de curve is er een lineair verband tussen kracht en verlenging. Aan het eind van het lineaire deel begint de verstuikingfase. In deze fase neemt de beschadiging geleidelijk toe totdat het weefsel geheel gescheurd is. Normaal blijven krachten beperkt tot het begin van het lineaire deel. Als collageen weefsel wordt belast en daardoor op spanning komt te staan, wordt het tijdelijk enigszins langer, ook nadat de belasting weer is opgeheven. Door rust wordt de beginsituatie na verloop van tijd weer bereikt. De verlenging die optreedt nadat de trekkracht is opgeheven, wordt wel aangeduid met set (Twomey 1982, zie figuur 2).
2 Figuur 2 De lengtetoename nadat de trekkracht is opgeheven wordt aangeduid met set. Op de horizontale as de verlenging (strain) en op de verticale as de spanning (stress, kracht / mm2). Naar Twomey, Statische belasting en collageen Als de opgelegde trekkracht blijft bestaan, dan zal het collageen bindweefsel geleidelijk verder verlengen. Dit verschijnsel wordt kruip (creep) genoemd (Rozendal, 1968, Twomey 1982). Het bindweefsel kruipt als het ware steeds verder. De snelheid van uitrekken is van invloed op de mate waarin het weefsel verlengt. Hoe sneller een beweging plaatsvindt, hoe stijver het bindweefsel zich gedraagt. Een en ander wordt weergegeven in figuur 3. Figuur 3 Twee stress-strain curves van een gewrichtsband waarbij de belasting met twee constante snelheden is opgelegd: 2% en 30% van de rustlengte per minuut. Er treedt meer verlenging op naarmate de snelheid lager is (Rozendal e.a., 1968). Hierin is te zien dat bij een lage strainrate (snelheid van uitrekken) de lengte-kracht curve minder steil wordt. Bij gelijke kracht geldt dat hoe langzamer de snelheid van bewegen is, des
3 te meer het bindweefsel wordt uitgerekt. Indien de snelheid nadert tot 0 (er vindt nauwelijks tot geen beweging meer plaats), is de verlenging maximaal. Dit is het geval bij statische belasting, zoals bij slaaphoudingen waarbij het bindweefsel belast wordt. Herstelproces Naarmate het bindweefsel meer kruip vertoont, is een langere hersteltijd nodig voordat het weefsel weer in de beginsituatie terug komt. Bij kortdurende momenten van belasting, waarbij voldoende rusttijd tussen de belastingfasen bestaat, zal dat geen enkel probleem opleveren. Maar bij statische belasting ligt dat anders. Bij statische belasting van collageen in een tussenwervelschijf gedurende 20 minuten, vergt het herstel méér tijd dan de daaraan voorafgaande periode van belasting (McGill e.a., 1992, zie figuur 4). De elasticiteit van collageen bindweefsel neemt tijdelijk af ten gevolge van statische belasting. Figuur 4 Duurbelasting opgelegd aan tussenwervelschijven in een eindstand. Door aanhoudende belasting treedt kruip op: de wervelsegmenten buigen langzaam verder (van 0-20 min.). Na 20 minuten wordt de belasting opgeheven en herstelt het weefsel langzaam. (Naar Mc Gill & Brown, 1992) De gevolgen van duurbelasting Het tijdelijk langer en tijdelijk minder elastisch zijn van collageen bindweefsel heeft invloed op de functionele eigenschappen. Dat geldt zowel bij bindweefsel in banden als in tussenwervelschijven. A. Bindweefsel in banden Banden sturen de bewegingen in gewrichten (Oonk, 1988) en bij bandletsel kunnen de bewegingen in de gewrichten veranderen (Soudan e.a., 1979, Oonk, 1988). Functiestoornissen kunnen leiden tot stijfheid, beperkingen en pijnklachten. Daarnaast leidt bandletsel soms tot verhoogde spierspanningen, ook wel aangeduid met bracing of bevriezing (Doorenbosch e.a., 1997). Bij een gescheurde kruisband in een knie bijvoorbeeld, blijken zowel de
4 kniebuigers als de kniestrekkers tegelijk aan te spannen. Hierdoor wordt de stabiliteit, die verminderd is door de gescheurde knieband, enigszins gecompenseerd. Dit fenomeen is door verschillende auteurs gerapporteerd (Sinkjaer e.a., 1991, O Connor, 1993) en ook overtuigend aangetoond (Doorenbosch, 1996). De enorme spierspanning bij een acute stijve nek, bijvoorbeeld na een whiplash, kan ook worden gezien als een vorm van bescherming middels bracing. Een acute stijve rug na letsel in de tussenwervelschijf is een ander voorbeeld. Bovenstaande voorbeelden betreffen acute reacties na een trauma. Maar ook zonder trauma en zonder beschadigingen kan statisch belast bindweefsel leiden tot klachten. Een voorbeeld: U zit op de bank met uw voeten op een voetenbankje. De knieën zijn maximaal gestrekt en hangen ontspannen enigszins door. De banden staan op spanning, zij beperken het verder strekken van de knie. Na enige tijd worden de knieën gevoelig en als u opstaat zijn deze eerst stijf en een beetje pijnlijk. U voelt dat u voorzichtig moet bewegen, het lijkt er op dat u even geen 100% controle heeft over uw knieën. Gelukkig gaat het na een paar voorzichtige bewegingen weer beter en even later is er niets meer aan de hand. In bovenstaand voorbeeld rekt het collagene steunweefsel (kapsel en banden) enigszins op en treedt er kruip op. Prompt blijkt dit te resulteren in stijver bewegen. Kruip tengevolge van statische belasting kan dus, net als blijvende beschadigingen van het bindweefsel, leiden tot beinvloeding van gewrichten. Het verschil is de mate van dit effect en de duur ervan. Indien het bindweefsel in banden tengevolge van verkeerde houdingen dagelijks en dat soms jarenlang op spanning staat, kunnen de klachten een meer chronisch karakter krijgen. Voorbeelden daarvan zijn blokkeringen in de halswervelkolom tengevolge van nekbelastende slaaphoudingen (Ankerman e.a., 1990) en anteflexiehoofdpijn door het oprekken van de banden hoog in de nek. Dit laatste kan bijvoorbeeld optreden bij mensen die veel lezen en schrijven met hun nek gebogen (Jull,1989, Gutmann & Wörz, 1988). Banden vervullen een belangrijke functie bij het sturen van bewegingen in gewrichten. Hoe dat werkt, wordt duidelijk in twee video s op ligwijzer.nl/anatomie/ligwijzer-video-s B. Bindweefsel in tussenwervelschijven Aan de tussenwervelschijf (discus) worden diverse functies toegeschreven, zoals een schokdempende en een bewegingsturende functie. Ook in het bindweefsel van de discus kan kruip optreden. De mens is s ochtends zo n 2 cm langer dan s avonds (Keller, 1987, Kaigle, 1992). De vezels in de discus rekken in de loop van de dag wat uit en de hoogte van de discus neemt af. Bekend is ook dat mensen na een lange autorit (vakantie) soms stijf uit de auto stappen: door statische duurbelasting is de elasticiteit verminderd en men moet eerst behoedzaam bewegen om niet door de rug te gaan. Men is in zo n situatie vatbaarder voor beschadigingen. Slaaphouding Het is een natuurlijk proces dat belaste delen gedurende de slaap herstellen. Het is geen toeval dat men s ochtends weer 2 cm langer is dan de avond ervoor. Voorwaarde voor herstel is dan wel dat een slaaphouding wordt gekozen waarbij niet opnieuw spanning ontstaat in het bindweefsel, zeker niet als dit gedurende lange tijd het geval is.
5 Bij het liggen op de buik bijvoorbeeld, ligt de nek gedraaid en wordt het bindweefsel in kapsels en banden van de nekwervelkolom belast, terwijl het juist zou moeten ontspannen. Ook in de ¾-positie is er sprake van belasting van collageen weefsel: tussen de schouderbladen, in de nek en vaak ook in de lage rug. Voor de lage rug is bijvoorbeeld het gedraaid liggen op de zij belastend: de knieën liggen dan niet op elkaar maar van elkaar afgeschoven. De draaiing zorgt dat vezels in de discus op spanning staan. Na enige tijd leidt dit tot een onaangenaam gevoel in de rug draait men naar de andere zij. Dan gaat het eerst beter, maar omdat nu andere vezels op spanning staan, zal men na een tijdje opnieuw geprikkeld worden om te draaien. Dat leidt niet alleen tot meer onrust en meer gedraai tijdens de slaap, maar ook tot het meer stijfheid bij het opstaan: de vezels in de discus zijn tijdens de slaap niet volledig hersteld. Conclusie Indien constante trekbelasting wordt uitgeoefend op collagene vezels rekken zij geleidelijk op en worden zij minder elastisch. Dit is een tijdelijk en fysiologisch proces (kruip) dat door voldoende rust weer wordt opgeheven. Kruip heeft invloed op de eigenschappen van deze vezels en daarmee ook op hun functie. De veranderingen in het bindweefsel bij belasting zijn het grootst bij langdurige statische belasting. Zo n situatie doet zich vaak voor tijdens de slaap. In alle slaaphoudingen waarbij het bindweefsel in de tussenwervelschijven en in de banden op spanning ligt, kan dat gevolgen hebben. Dit kan leiden tot stijfheid van de betreffende delen van de rug of nek. Als die situatie zich vaak voordoet, kan dat op termijn leiden tot functiestoornissen en pijn. Door behandelingen van artsen en therapeuten kunnen de klachten tijdelijk verbeteren, maar zolang de achterliggende oorzaak niet wordt aangepakt, zullen de klachten vroeg of laat weer terugkomen. Voor een duurzame verbetering is in feite een 24-uurs aanpak nodig, waarbij alle houdingen en activiteiten worden betrokken die het collagene systeem belasten. Naast de slaaphouding, geldt dat met name ook voor werkhoudingen en hobby's. Literatuurlijst 1. Ankerman, K.J. von, Ankerman, A., Keil, G., Taubert, K. Vertebragener Kopfschmerz aus banaler Ursache 1990, Z. Physiotherapie, 42/3, Doorenbosch, C.A.M. Muscle co-ordination in force control of leg movements 1996 Proefschrift, Vrije universiteit Amsterdam
6 3. Doorenbosch, C., Harlaar, J. Samenwerking door tegenwerking 1997 Versus 3/ Elkhuizen, J.W., Oostendorp, R.A.B., Rozendal, R.H. De klinische anatomie van cervicogene hoofdpijn I, II, III 1993/1994 Nederlands Tijdschrift voor Manuele Therapie /84-94, /2-13, / Elkhuizen, J.W. RSI en collageen 2000 Nederlands Tijdschrift voor Ergonomie maart/2-11 en april/ Gutmann, G., Wörz, R. Entstehung und vorbeugung von Schulkopfschmerz 1988 Fortschr. Med. 106 (24)/ Jull, G. Het verband tussen hoofdpijn en de halswervelkolom 1988 In: Grieve, G.P., Moderne manuele therapie van de wervelkolom, 1/ Kaigle, A.M., Magnusson, M., Pope, M.H., Broman, M.H.,Thansson, T. In vivo measurement of intervertebral kruip: a preliminary report 1992 Clinical Biomechanics, 7/ Keller, T.S., Sprengler, D.M., Hansson, T.H. Mechanical behavior of the human lumbar spine. Kruip analysis during static compressive loading 1987 Journal of Orthopaedic Research 5/ McGill, S.M., Brown, S. Kruip response of the lumbar spine to prolonged full flexion 1992 Clinical Biomechanics 7/ O Connor, J.J., Can muscle co-contraction protect knee ligamentsafter injury or repair? 1993 J.Bone and Joint Surgery, 75-B/1, Oonk, H.H.N.
7 Osteo- en arthrokinematika 1988 Uitgeverij Henric Graaff van Ijssel, Weert 13. Rozendal, R.H., Heerkens, Y.F., Huijing, P.A., Woittiez, R.D. Inleiding in de kinesiologie van de mens Educaboek BV, Culemborg 14. Sinkjaer, T., Arend5t-Nielsen, L. Knee stability and muscle coordination in patients with anterior Cruciate Ligament Injuries; an electromyographic approach 1990 J. Electromyography and Kinesiology 1/3, Soudan, K., Audekercke, R.V. Methods, difficulties and inoccuracies in the study of human joint kinematics and pathokinematics by the instant axis concept. Example: the knee joint 1997 J. of Biomechanics, 12, Twomey, L. Flexion Kruip Deformation and Hysteresis in the Lumbar Vertebral Colu 1982 Spine, 7 (2)/
RSI & Collageen RSI & COLLAGEEN. Een dynamische visie op statische belasting. Jan Willem Elkhuizen. Maart 2000
RSI & COLLAGEEN Een dynamische visie op statische belasting Jan Willem Elkhuizen Maart 2000 Samenvatting In dit artikel wordt de invloed van statische belasting op collageen bindweefsel besproken. Dit
Nadere informatieHet belang van een goede slaaphouding
Het belang van een goede slaaphouding Jan Willem Elkhuizen Er is tegenwoordig veel aandacht voor bewegen. En terecht! Het houdt het lichaam gezond en in conditie. Veel minder aandacht is er echter voor
Nadere informatieDry Needling. Informatie voor patiënten
Dry Needling Informatie voor patiënten Wat is dry needling? Dry needling is een nieuwe behandelmethode van de fysiotherapeut. Door middel van een speciale techniek worden spieren aangeprikt en raken op
Nadere informatieLigamentair letsel kniegewricht
Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Kerkweg 45a 4102 KR Zijderveld Telefoon 0345-642618 Fax 0345-641004 E-mail vriesfysio@planet.nl Internet www.fysiodevries.nl Ligamentair letsel
Nadere informatieNekpijnklachten: oorzaak en behandeling Manuele therapie bij nekpijnklachten
Nekpijnklachten: oorzaak en behandeling Manuele therapie bij nekpijnklachten www.peter-goossens.be www.stefaniestaete.nl Peter Goossens Master na Master of science Manuele Therapie VUB Skillsdocent Master-opleiding
Nadere informatie15 Rugklachten. 1 Inleiding
DC 15 Rugklachten 1 Inleiding Rugklachten komen veel voor. Men schat dat meer dan 3 miljoen mensen van 25 jaar of ouder langdurige klachten aan rug of nek hebben. 80 tot 90% van alle mensen heeft in zijn
Nadere informatieArtrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten.
Artrose knie Wat is artrose? Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen vangt
Nadere informatieUw been en/of voet in het gips. Instructies en oefeningen
Uw been en/of voet in het gips Instructies en oefeningen 2 U bent in het Ommelander Ziekenhuis onder behandeling vanwege letsel aan uw been en/of voet. U heeft al gips of u krijgt een gipsverband aangelegd.
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia- of stenose operatie
Fysiotherapie na een hernia- of stenose operatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent in het Albert Schweitzer ziekenhuis aan uw rug geopereerd. In deze folder
Nadere informatieFYSIcO Nadorst. *Dillenburglaan 2 * 4332 XX Middelburg* * fysiotherapie in goede handen.
*Dillenburglaan 2 * 4332 XX Middelburg* 0118-629996* www.fysiconadorst.nl* Enkeldistorsie Algemeen Uw arts of fysiotherapeut heeft als oorzaak voor uw enkelklachten geconstateerd dat er sprake is van een
Nadere informatieNekklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133
Nekklachten De nek De nek bestaat uit zeven wervels: C1 t/m C7. Dit wordt ook wel de cervicale wervelkolom genoemd. Het hoofd rust met de schedel op de eerste halswervel: de atlas. De tweede halswervel
Nadere informatieCervicogene hoofdpijn
Cervicogene hoofdpijn Van alle hoofdpijnvormen bestaat 15 tot 20 % uit cervicogene hoofdpijn. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Klachtenbeeld: De Noorse neuroloog Dr. Ottar Sjaastad gebruikte
Nadere informatieLigamentaire laesie enkelgewricht
Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Kerkweg 45a 4102 KR Zijderveld Telefoon 0345-642618 Fax 0345-641004 E-mail vriesfysio@planet.nl Internet www.fysiodevries.nl Ligamentaire
Nadere informatieSpanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia
Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia Spanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door spierspanningen in de hals, de schouders en het hoofd. De hoofdpijn is vaak
Nadere informatieErgonomie. 1. Werkhouding
Ergonomie Tijdens het werken op het platform is het van belang om op de juiste manier te tillen, op de werkhouding te letten en een juiste werkplekinrichting te organiseren. Dit om te voorkomen dat er
Nadere informatieDe trap op of aflopen: Probeer uw lichaam rechtop te houden en niet voorover te kantelen.
GEBRUIKSAANWIJZING Welkom! Een gezonde wervelkolom: Stress en de dagelijkse bezigheden dragen bij aan het ontwikkelen van slechte gewoontes als het gaat om de zorg voor onze wervelkolom. Er zijn bijvoorbeeld
Nadere informatieP A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Reumaoefeningen P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E 2 Inleiding Dit oefenboekje is u uitgereikt tijdens het reuma-revalidatieprogramma in de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht. Het dient
Nadere informatieTIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN
TIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN Maximale ontspanning voor uw rug De rug is zo maximaal ontspannen. De armen liggen langs het lichaam. De knieën zijn 90 graden gebogen en liggen op een
Nadere informatieergotherapie informatiebrochure Schouderoefeningen
ergotherapie informatiebrochure Schouderoefeningen Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Oefeningen in stand 5 3. Oefeningen in lig 11 4. Oefeningen in zit 13 5. Oefeningen met Thera-band 14 6. Contactgegevens
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
6074p ORT.039/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke
Nadere informatieGraad 1 verzwikking: Lichte overrekking en geringe beschadiging van de vezels (fibrillen) van het ligament.
Verstuikte enkel Een verstuikte enkel is een veel voorkomende aandoening. Ongeveer 25.000 mensen per dag maken dat mee. Enkel verstuikingen komen voor bij atleten en bij niet atleten, bij kinderen en volwassenen.
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke u met uw behandelend orthopeed besproken heeft. Anatomie
Nadere informatieTijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)
Trainingsschema van: Klant MOBILISATION HIP - SUPINE FLEXION Trainer: Jean-René Ruitenbeek Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 Stap 1 MOBILISATION LUMBAR SPINE - PRONE SCORPIO STRETCH IN EXTENSION WITH
Nadere informatieOefeningen tegen Ischias en klachten van de tussenwervelschijven
Oefeningen tegen Ischias en klachten van de tussenwervelschijven Ischias is een vorm van zenuwpijn, beginnend in de heup en verdergaand langs de achterzijde van het been tot aan de voet, veroorzaakt door
Nadere informatieNekhernia s, zijn wetenschappers hun gezonde verstand kwijt?
Nekhernia s, zijn wetenschappers hun gezonde verstand kwijt? 1. Als lumbale hernia s slechts 2,8 maal zoveel voorkomen bij astronauten en men dit vooral wijt aan versterkte hydratie van de nucleus pulposus
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE BIJ: HOUDINGSKLACHTEN
INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE BIJ: HOUDINGSKLACHTEN HOUDINGS KLACHTEN EN NU? HOUDINGSKLACHTEN U bent bij de fysiotherapeut gekomen met klachten die gerelateerd zijn aan uw houding. In deze folder wordt
Nadere informatieWat is patello-femoraal pijnsyndroom?
Wat is patello-femoraal pijnsyndroom? Patellofemorale pijnklachten zijn klachten die waargenomen worden in en rond de knieschijf. Patella betekent knieschijf. Het komt op alle leeftijden voor, maar vooral
Nadere informatieOEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE
OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE 17601 Inleiding In deze folder vindt u een algemeen oefenschema en beweegadvies. Deze kunt u gebruiken ter voorbereiding op de revalidatie, maar ook tijdens en na de revalidatieperiode.
Nadere informatieOefeningen voor thuis en op het werk.
Oefeningen voor thuis en op het werk. Adviezen over wat je wel en beter niet kan doen. In Nederland is in de laatste twintig jaar veel onderzoek gedaan naar de invloed van oefeningen op het bewegingsapparaat.
Nadere informatieTRAININGSPLAN STRETCHBANDEN
TRAININGSPLAN STRETCHBANDEN FITNESSBANDENSET TRAININGSHANDLEIDING Let op: Wees er voor de training van verzekerd dat uw training bij uw fysieke conditie aansluit. Consulteert u, bij twijfel, de huisarts.
Nadere informatieRugklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133
Rugklachten De wervelkolom bestaat uit de nekwervels, borstwervels, lendenwervels, heiligbeenwervels en het staartbeen. Op deze site staat een specifiek artikel over nekklachten geschreven en daarom worden
Nadere informatieLUMBALE DISCUS HERNIA
1 2 LUMBALE DISCUS HERNIA Wat is een discus hernia? Om goed te kunnen begrijpen wat een discus hernia precies is, eerst een woordje uitleg over de anatomie van onze wervelkolom. 3 Anatomie van de wervelkolom
Nadere informatieFysio-/manueeltherapie van Gerven
Fysio-/manueeltherapie van Gerven Artrose Artrose is een chronische aandoening waarbij een degeneratie van het gewricht optreedt. Het gewrichtkraakbeen vermindert in kwaliteit; vergelijk het kraakbeen
Nadere informatiePatiënteninformatie. Bewegen bij gewrichtsklachten. Aanbevolen door de reumatoloog
Patiënteninformatie Bewegen bij gewrichtsklachten Aanbevolen door de reumatoloog Inhoud Inleiding 3 Bewegen voor gewrichten.3 Oefeningen bij nekklachten...4 Oefeningen bij schouderklachten.8 Oefeningen
Nadere informatieOefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding
Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Verkeerde lichaamshoudingen veroorzaken klachten. Eén van de meest voorkomende verkeerde houdingen, wordt veroorzaakt door een naar vorend hangend hoofd,
Nadere informatieLage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit,
Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit, Wat is lage rugpijn? Lage rugpijn zit onderin de rug. Soms straalt de pijn uit naar de billen of naar een of beide bovenbenen. De pijn kan plotseling
Nadere informatieOefeningen voor patiënten met reumatoïde artritis
Het is belangrijk om de oefeningen die u in het ziekenhuis hebt gedaan thuis dagelijks voort te zetten. Dit om de gewrichten en spieren in een goede conditie te houden. Probeer op een vast tijdstip te
Nadere informatieAdviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal
00 Adviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal Afdeling Fysiotherapie U bent momenteel herstellende van een operatie in verband met een (rug)hernia of vernauwing van het wervelkanaal.
Nadere informatieWat is manuele therapie?
Inhoud Wat is manuele therapie?...2 Hoe gaat hij/zij te werk?...3 Onderzoek...3 Oorzakelijk verband...3 Verschillende aspecten...3 Conclusies...3 Voor welke klachten is manuele therapie geschikt?...4 Oorzaken
Nadere informatieObstetrisch Plexus Brachialis
Obstetrisch Plexus Brachialis Fysiotherapie Locatie Hoorn/Enkhuizen Obstetrisch Plexus Brachialis Letsel (OPBL) Letsel (OPBL) Informatie voor ouders Tijdens de geboorte is bij uw kind een zenuwletsel van
Nadere informatiePlekken waar je extra aan gaat spannen kunnen zijn: andere kant, je nek, je rug en je buik.
Oefeningen fase 1 In de eerste fase ga je aan de slag om de spieren te activeren. Dit betekent dat je heel selectief 1 spier aanspant voor 5-10 seconden. Het is geen krachtwedstrijd, het is activeren.
Nadere informatieEnkelinstabiliteit. Wat is de oorzaak van enkelinstabiliteit? Wat zijn de klachten? Hoe stelt de arts de diagnose?
Enkelinstabiliteit Het enkelgewricht bestaat uit 3 botdelen: het scheenbeen (tibia), het kuitbeen (fibula) en het sprongbeen (talus). De stabiliteit van de enkel wordt, behalve door de vorm van de botten,
Nadere informatieBeeldschermwerk en werken in de e-gemeente
Beeldschermwerk en werken in de e-gemeente Gezond werken aan het beeldscherm (voor medewerkers) Brochure voor medewerkers over het voorkomen van gezondheidsklachten door beeldschermwerk Inhoudsopgave Gezond
Nadere informatieBelangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint:
Belangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint: Rek/Strek oefeningen mogen nooit pijn veroorzaken. Mocht u pijn krijgen stop dan onmiddellijk met de oefening. Het is belangrijk om de rek niet
Nadere informatieDry Needling. Fysiotherapie
00 Dry Needling Fysiotherapie 1 Wat is Dry Needling? Dry Needling is een specialisatie van de fysiotherapeut die zich richt op de behandeling van (pijn)klachten in het houding- en bewegingsapparaat. Met
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia-operatie
Fysiotherapie na een hernia-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2015 pavo 0292 Inleiding U bent in het Albert Schweitzer ziekenhuis geopereerd aan een hernia in uw rug. In deze folder willen wij
Nadere informatiePreventieplan, Meest voorkomende klachten bij Integrale lichaamstherapie Nadieh. Rugklachten, schouderklachten en nekklachten.
Preventieplan, Meest voorkomende klachten bij Integrale lichaamstherapie Nadieh. Rugklachten, schouderklachten en nekklachten. Inhoud Inleiding 3 Rugklachten, oorzaak. 4 Rugklachten voorkomen. 6 Schouderklachten,
Nadere informatieSLIJTAGE BESTAAT NIET! ARTHROSE WEL. TJITTE KAMMINGA
SLIJTAGE BESTAAT NIET! ARTHROSE WEL. TJITTE KAMMINGA TJITTE KAMMINGA - Docent fysiotherapie HS Leiden - Fysiotherapeut / manueel therapeut - Trainer Haagatletiek en zelf actief hardloper - Auteur Hardlopen
Nadere informatieGeachte klant, Vriendelijke groet, Medipreventiecentrum. Telefoon: 074-2911110 (klantenservice) www.facebook.com/medipreventiecentrum
Telefoon: 074-2911110 (klantenservice) Internet: www.medipreventiecentrum.nl www.facebook.com/medipreventiecentrum E-mail: info@medipreventiecentrum.nl Geachte klant, Gefeliciteerd met uw aanschaf van
Nadere informatieRugmanagement. Hoe kun je rugklachten in de hand houden. Mark Vongehr, Fysio-/Manueeltherapeut. Medisch Centrum Aarveld
Rugmanagement Hoe kun je rugklachten in de hand houden Mark Vongehr, Fysio-/Manueeltherapeut Rugmanagement Inleiding Anatomie en functie van de wervelkolom Belastingen van de wervelkolom tijdens houdingen
Nadere informatieCervicale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie
Cervicale kanaalstenose Poli Neurochirurgie Uw specialist heeft bij u een cervicale kanaalstenose vastgesteld. Wij vertellen u in deze brochure meer over deze diagnose en geven uitleg over de mogelijke
Nadere informatieAdviezen en oefeningen na een halsklierdissectie. (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals)
Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals) Inhoudsopgave A. Inleiding... 1 B. Verloop van het herstel... 2 C. Adviezen voor het dagelijks leven... 2
Nadere informatieOefening 1. Oefening 3 Oefening Oefening. Oefening 2 Oefening 2
Oefening 1 Doe deze ligoefeningen met rust en aandacht. Concentreer op wat je waarneemt in je lichaam en wees bewust van waar je grenzen liggen. Is een oefening te zwaar pas deze desnoods aan, of doe deze
Nadere informatieHielspoor /Fasciitis plantaris
Hielspoor /Fasciitis plantaris U wordt behandeld voor de klachten aan uw voet(en). De aandoening heeft diverse benamingen: hielspoor, hielpijn, plantaire fasciitis, peesplaatonsteking van de voet. De correcte
Nadere informatieOver de arm en hand wrijven
Over de arm en hand wrijven Doel: stimuleren van aangedane hand en arm, aandacht op de arm. 1 Leg de niet-aangedane hand op de aangedane arm. Kijk naar uw arm. 2 Wrijf met hand over de arm tot aan de schouder
Nadere informatieSubject: Taak 1.2.20
Taak 1.2.20 Tutor : vd Biggelaar Mentor : vd Biggelaar Klas : MT1A Gemaakt door : Tommy & Paul van der Linden 1 Inhoud! Taak 1.2.20 Inhoud!... 2 Inleiding... 3 Trekken en Duwen... 4 Tillen... 4 Zitten...
Nadere informatieWat u dient te weten over lage rugpijn
Wat u dient te weten over lage rugpijn Peter Goossens MSc, master na master manuele therapie Vrije Universiteit Brussel Skillsdocent SOMT master opleiding manuele therapie te Amersfoort NL Praktijk te
Nadere informatieDe schouder. Anatomie De schouder bestaat uit 3 botstukken: - het schouderblad met de schouderkom - de bovenarm met schouderkop - het sleutelbeen
De schouder De schouder is een relatief complex gewricht. De vorm van het gewricht laat het toe om onze arm in alle richtingen te bewegen. Zolang alle componenten normaal functioneren kan de schouder perfect
Nadere informatieHernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis. Er
Nadere informatieDe voorste kruisbandreconstructie
Afdeling: Onderwerp: Fysiotherapie De voorste kruisbandreconstructie 1 De voorste kruisbandreconstructie 2 De Voorste Kruisbandreconstructie De knie: De meeste mensen zien een knie als een simpel scharniergewricht
Nadere informatieHOOFD PIJN EN NU? THERAPIE HOOFDPIJN KLACHTEN
HOOFD PIJN EN NU? THERAPIE HOOFDPIJN KLACHTEN PROTOCOL HOOFDPIJN KLACHTEN AUTEUR HELEEN BOVEN MANUEEL THERAPEUT fysiosportief LEON MEIJER SPORTFYSIOTHERAPEUT fysiosportief FOTOGRAFIE 1 JOHAN BOSMA FOTOSTIJL
Nadere informatieRekoefeningen voor de Gehandicapte schutter
Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter Rekken is een essentieel onderdeel van een evenwichtig trainingsprogramma. Het dagelijks uitvoeren van rekoefeningen kan de flexibiliteit en gezonde gewrichten
Nadere informatieOnderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn
Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn In de laatste 13 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van lage rugpijn. Voornamelijk het veelvuldig voorkomen van lage rugpijn en het
Nadere informatieLage Rugproblemen. informatiebrochure voor patiënten
Lage Rugproblemen informatiebrochure voor patiënten Geachte patiënt, Deze brochure kwam tot stand door de samenwerking van de diensten Fysische Geneeskunde van ZNA. De brochure informeert u op eenvoudige
Nadere informatieSport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie
Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Kerkweg 45a 4102 KR Zijderveld Telefoon 0345-642618 Fax 0345-641004 E-mail vriesfysio@planet.nl Internet www.fysiodevries.nl/ Frozen shoulder
Nadere informatieFysiotherapie na hernia
Fysiotherapie na hernia Deze informatie gaat over fysiotherapie na een herniaoperatie in de lage rug. Hoewel deze operaties niet allemaal hetzelfde zijn, kan er toch een aantal oefeningen worden aangegeven
Nadere informatieTijd (s) Herhalingen. Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)
Trainingsschema van: Klant Trainer: Cariphy MYOFASCIAL RELEASE - LOWER LEG, UPPER LEG, HIP, LOW BACK, UPPER BACK - QUADRICEPS & LATERAL CHAIN HIP THE BRETZEL Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 MYOFASCIAL
Nadere informatiePijn. Wat is pijn 1,2,3? Hoe ontstaat pijn 1,3?
Pijn Wat is pijn 1,2,3? Pijn is een natuurlijk beschermingsmechanisme. Pijn geeft aan dat er een mogelijke beschadiging is van een deel van het lichaam. Denk maar eens aan het vastpakken van een te hete
Nadere informatieFysiotherapie bij Lage Rug Operatie
Fysiotherapie bij Lage Rug Operatie Inhoudsopgave Inleiding... 1 Praktische gang van zaken tijdens de opname... 1 Fysiotherapie... 1 Richtlijnen voor thuis... 3 Inleiding U verblijft in ziekenhuis Tjongerschans
Nadere informatieOefeningen bij schouderklachten
Oefeningen bij schouderklachten Uw behandelend arts heeft u geadviseerd oefeningen te doen om uw schouderklachten te helpen verminderen. Het is, in eerste instantie, niet nodig om de oefeningen onder begeleiding
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE BIJ: LIES GERELATEERDE KLACHTEN
INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE BIJ: LIES GERELATEERDE KLACHTEN LIES KLACHTEN EN NU? Liesklachten komen vaak voor bij sporters. Liespijn wordt veelal geprovoceerd door hard schieten tijdens voetbal. Ook
Nadere informatiePosterolaterale hoek letsels
Posterolaterale hoek letsels Dr. Peter Van Eygen 04-11-2014 CAMPUS HENRI SERRUYS Inleiding Vaak niet herkend J. Hughston: You may not have seen posterolateral corner injuries, I can assure you that they
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hielspoor /Fasciitis plantaris. rkz.nl
Patiënteninformatie Hielspoor /Fasciitis plantaris rkz.nl U wordt behandeld voor de klachten aan uw voet(en). De aandoening heeft diverse benamingen: hielspoor, hielpijn, plantaire fasciitis, peesplaatonsteking
Nadere informatieSportgeneeskunde. Een lopers knie (Iliotibiale band syndroom)
Sportgeneeskunde Een lopers knie (Iliotibiale band syndroom) Algemeen Deze folder geeft u informatie over een lopers knie oftewel het iliotibiale band syndroom. De iliotibiale band is een lange peesplaat
Nadere informatieRugpijn? Je staat niet alleen
80 % van de mensen heeft er wel eens last van Rugpijn? Je staat niet alleen Heb jij wel eens last van je rug? Troost je, je staat hierin niet alleen. Vier op de vijf mensen krijgt een keer te maken met
Nadere informatiePatiënteninformatie. Oefeningen en instructies bij een bovenarmbrace
Patiënteninformatie Oefeningen en instructies bij een bovenarmbrace Oefeningen en instructies bij een bovenarmbrace Polikliniek Chirurgie, route 0.3 Telefoon (050) 524 5810 Polikliniek Orthopedie, route
Nadere informatieHet bewegingsstelsel. 1 Inleiding
DC 14 Het bewegingsstelsel 1 Inleiding Wij bewegen voortdurend. Om dat mogelijk te maken, hebben we een heel systeem. Dat systeem bestaat voornamelijk uit beenderen, gewrichten en spieren. De spieren worden
Nadere informatieMobiliserende oefeningen voor thuis
Mobiliserende oefeningen voor thuis Oefeningen om het lichaam zo soepel mogelijk te houden Oefeningen Cervicale wervelkolom HCWK 1) Extensie: Ga rechtop zitten op een stoel en plaats de middelvingers van
Nadere informatieObstetrisch plexus. eerste periode
Obstetrisch plexus brachialis letsel (OPBL): eerste periode Tijdens de geboorte is bij uw kind een zenuwletsel van de zogenaamde plexus brachialis ontstaan. Het gevolg is een meer of minder ernstige verlamming
Nadere informatieTijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)
Trainingsschema van: Trainer: Jean-René Ruitenbeek MOBILISATION KNEE, HIP, SACRO ILIAC JOINT, LUMBAR SPINE - SUPINE FLEXION Looptijd schema: 3-9-2015-15-10-2015 Weken 1 2 3 4 5 6 MOBILISATION LUMBAR SPINE
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia
Fysiotherapie na een hernia Oefeningen voor herniapatiënten Algemeen Deze informatie heeft betrekking op de fysiotherapeutische behandeling, die u krijgt na een hernia-operatie in de lage rug. Hoewel deze
Nadere informatieHerstel na een knieverstuiking
Page 1 of 5 Herstel na een knieverstuiking De knieverstuiking wordt ingedeeld in drie graden, oplopend naar ernst: één = licht, twee = matig, drie = ernstig. Uitgangspunt is dat de verstuiking niet gepaard
Nadere informatieAfdeling revalidatie. De wervelfractuur
Afdeling revalidatie De wervelfractuur Deze folder geeft algemene informatie over de behandeling bij een (in)stabiele wervelfractuur. Deze folder geeft aan hoe de meeste patiënten kunnen worden behandeld,
Nadere informatie1. Abdominal Crunch - Rechte buikspieren
Belangrijk voor de buikspieren Ga bij de buikspieroefeningen nooit vanuit je nek bewegen. Blijf naar boven kijken en beweeg ook richting het plafond en niet richting je knieën. Plaats eventueel 1 hand
Nadere informatieWelk letsel kunt u opgelopen hebben?
Acute knieblessure U bent op de Spoedeisende hulp van het Canisius-Wilhelimina Ziekenhuis (CWZ) terecht gekomen omdat u een acute knieblessure heeft opgelopen. Deze folder geeft u informatie over mogelijk
Nadere informatieArtritis en gewrichtsbescherming
Artritis en gewrichtsbescherming Een kenmerk van reumatoïde artritis is dat gewrichten ontsteken. Een ontstoken gewrich klachten zoveel mogelijk te voorkomen is het nodig met beleid om te gaan met ontstoke
Nadere informatieLage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl
Lage rugklachten Introductie De lage rug is het gebied ter hoogte van de onderste 5 lendenwervels (lumbale wervels) en de overgang met het heiligbeen (lumbo-sacrale overgang). De lendenwervelkolom bestaat
Nadere informatieT:+32(0)3 230 19 75 www.esdproducts.eu - info@esdproducts.eu F:+32(0)3 230 19 78. nr. 06 2004 Beeld: Frog design, Hedel
50 Beeld: Frog design, Hedel De juiste bureaustoel Wat is een HUGO BOS Fysiotherapeut en manager ergonomie bij ErgoQuality Foundation, hugo.bos@ergoquality.org. Moeten de armen tijdens beeldschermwerk
Nadere informatieKnieaandoeningen. Chirurgie. Beter voor elkaar
Knieaandoeningen Chirurgie Beter voor elkaar Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaken van de meest voorkomende knieaandoeningen en de meest gebruikelijke behandelingen.
Nadere informatieGebroken bot (fractuur): Er kan een breuk ontstaan in de uiteinden van het boven- of onderbeen, of de knieschijf kan gebroken zijn.
Knie aandoeningen Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaken van de meest voorkomende knieaandoeningen en de meest gebruikelijke behandelingen. Uw persoonlijke situatie kan echter
Nadere informatieWat is wijsheid bij een whiplash?
EM PL KN AA GF RW 20 1 EB 0 EX K EM NG Wat is wijsheid bij een whiplash? Tips om het herstel van een whiplash te bevorderen en verstandig te blijven bewegen Wat te doen bij whiplashklachten Een aanrijding
Nadere informatieWat weten we nu eigenlijk van hielklachten zoals fasciosis plantaris en hielspoor? [+ tips en oefeningen]
Door: Marjolein Stegeman Wat weten we nu eigenlijk van hielklachten zoals fasciosis plantaris en hielspoor? [+ tips en oefeningen] Zo n 1 op de 10 Nederlanders heeft wel eens last van zijn hiel, in 80%
Nadere informatieK. Olsa Brakel Jeugdwerking BLESSUREPREVENTIE. Moeilijkheidsgraad B -B B - B - C - C B - B - C - C - D. Maand 1 2 x 5sec 2 x 10sec 2 x 15sec
BLESSUREPREVENTIE Specifiek trainingsprogramma per leeftijdscategorie: Leeftijdscategorie Aantal oefeningen per training U7 U8 U9-U10 U11 U12 U13 U14 U15 U16 U17 B- kern 3 4 5 Moeilijkheidsgraad B -B B
Nadere informatieAandacht voor een verstuikte enkel
Aandacht voor een verstuikte enkel Tips voor snel herstel en het voorkomen van blijvende klachten Wat is een verstuikte enkel precies? Het gebeurt vaak in een onbewaakt moment. Op een drempel of een ongelijke
Nadere informatieOefeningen. Uitademen als u kracht zet, inademen als u ontspant.
Oefeningen Sterke en geoefende buikspieren zijn belangrijk. Omdat ongetrainde en slappe buik- en rugspieren kunnen zorgen voor een slechte houding en rugklachten. Bouw het oefenen van de buikspieren langzaam
Nadere informatieMASSAGECENTRUM DE KRACHTBRON RUGSPIEROEFENINGEN
Dendermondsesteenweg 29 9270 LAARNE-KALKEN 0474 30 85 84 www.dekrachtbron.be info@dekrachtbron.be MASSAGECENTRUM DE KRACHTBRON RUGSPIEROEFENINGEN LAGE RUGPIJN Lage rugpijn komt vaak voor bij acht op tien
Nadere informatieVERZWIKTE ENKEL ENKEL DISTORSIE
VERZWIKTE ENKEL ENKEL DISTORSIE 25732 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van een verzwikte enkel (enkel distorsie). Het is goed om u te realiseren dat
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Instabiliteit van de schouder
Instabiliteit van de schouder INSTABILITEIT VAN DE SCHOUDER Inleiding De schouder is een zeer beweeglijk gewricht. De kom is klein en vlak en de kop relatief groot, zodat grote bewegingsuitslagen mogelijk
Nadere informatieSchouderprothese. Orthopedie. Oorzaken van de klachten. Artrose. Reuma. Fracturen. Onherstelbare rotator cuff-scheuren. Anatomie van de schouder
Orthopedie Schouderprothese Bij slijtage van de schouder kan het schoudergewricht worden vervangen door een prothese. Wat zijn de oorzaken van de klachten en welke soorten prothesen kunnen worden ingezet.
Nadere informatieTijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)
Trainingsschema van: Klant Trainer: Jean-René Ruitenbeek MYOFASCIAL RELEASE - TORSO, UPPER ARM - TRIGGERPOINT BALL ON INFRASPINATUS Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 Stap 1 MYOFASCIAL RELEASE - TORSO,
Nadere informatie