Gedreven Gangmaker. dynamisch optimistisch. overtuigend

Transcriptie

1 Gedreven Gangmaker Jij bent van mening dat leren inspirerend moet zijn. Je bent dan ook creatief in het bedenken van manieren om de lessen zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Met jouw bruisende energie draai je je hand niet om voor het organiseren van musicals of sportdagen, je ziet deze activiteiten als uitgelezen kansen om te werken aan een positieve groepssfeer. Je ziet de dingen vaak van de zonnige kant, dat motiveert je leerlingen en met sommigen heb je een hechte band. Incidenten in de groep vind je niet fijn en maak je snel in orde. Collega s of ouders val je hier niet mee lastig, je lost het prima op met de klas. Kernwoorden die bij je passen: dynamisch optimistisch overtuigend

2 Tips van Beau voor jou Beau Oldenburg is pestonderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze heeft voor jou een paar praktische tips op een rijtje gezet. Handig als je aan de slag gaat met werken aan sociale veiligheid bij jou in de klas. 1. Gebruik je creativiteit Jij bent een crea bea! Maak gebruik van deze creativiteit en verzin leuke werkvormen om de klas duidelijk te maken wat pesten is, wat de gevolgen kunnen zijn en wat ze kunnen doen als er gepest wordt. Laat kinderen bijvoorbeeld aan de hand van korte toneelstukjes het verschil tussen plagen (eenmalig, geen machtsverschil, alle betrokkenen kunnen er om lachen) en pesten (structureel, machtsverschil, bedoeld om te kwetsen) uitbeelden. Deze werkvorm is ook zeer geschikt om de door Salmivalli 1 en collega s geïntroduceerde rollen bij pesten uit te beelden (pester, slachtoffer, verdediger, versterker, en assistent). 2. Omdenken Jij bent positief ingesteld! Gebruik deze positiviteit om pesten op te lossen. Bespreek met de leerlingen welk gedrag je wel wilt zien in plaats van de nadruk te leggen op welk gedrag je niet wilt zien. Het is vaak lastig om te achterhalen wat er nu precies gebeurd is. Ga niet te ver door op details om eindeloze discussies tussen leerlingen te voorkomen, maar focus op de oplossing: hoe kunnen zij ervoor zorgen dat iedereen zich fijn voelt in de klas? Salmivalli, C., Lagerspetz, K., Björkqvist, K., Österman, K., & Kaukiainen, A. (1996). Bullying as a group process: Participant roles and their relations to social status within the group. Aggressive Behavior, 22, 1-15

3 Aan de slag! Respect Education Foundation heeft lesmateriaal ontwikkeld om aan de slag te gaan met sociale veiligheid in de klas. De opdrachten die zijn geselecteerd voor jouw profiel zijn opdrachten die vooral creativiteit stimuleren en die gaan over elkaar op andere manieren ontmoeten. Het zijn een beetje out of the box opdrachten maar dat zal voor een Gedreven Gangmaker niet onnatuurlijk aanvoelen. Alle opdrachten zijn ontwikkeld met sociale veiligheid als hoofddoel. De lessen gaan over elkaar leren kennen, verantwoordelijkheid nemen, jezelf durven laten zien en elkaar accepteren zoals je bent. Dit draagt bij aan een veilige sfeer in de klas. Opdracht 1: Kan iedereen aan de slag? (ca. 10 min) Omdat de Gedreven Gangmaker soms wat eigenzinnig kan zijn is de werkvorm Kan iedereen aan de slag een aanwinst voor zijn lessen. Je maakt gebruik van de leerlingen die op een lijn zitten met jou en zet ze in om klasgenoten te helpen meteen aan de slag te gaan. Lekker efficiënt! Het geven van instructies doe je als leerkracht de hele dag door. De manier waarop je instructies geeft is - zonder dat je het weet - vaak gekoppeld aan je eigen voorkeur; praat je voor de klas, gebruik je handouts met plaatjes, lezen de leerlingen een stukje tekst, etc. Toch zul je zien dat er na uitleg nog altijd vingers de lucht in schieten. Dat ligt niet aan de inhoud van je uitleg, maar de manier waarop je uitlegt. Nog een keer op een andere manier proberen...? Je kunt ook gebruik maken van de leerlingen die de instructie in één keer hebben begrepen.

4 Opdracht: Na een klassikale instructie vraag je: wie kan er aan de slag, wie weet er wat de bedoeling is? * De leerlingen die het snappen vraag je uitleg te geven aan anderen die het nog niet begrijpen (bijvoorbeeld in het werkgroepje). Loop rond en check of het goed gaat. Bekijk wie er goed is in uitleggen. Na zeven minuten vraag je: kan iedereen nu aan de slag? Geef bij twijfel de optie om samen te werken. - Houd geen monoloog als je instructies geeft - zoek samen met de klas naar oplossingen - Ieders bijdrage is waardevol * Zijn er na je klassikale uitleg minder dan vijf leerlingen die het snappen? Dan moet je het toch nog eens uitleggen en misschien een andere manier bedenken. Wist je dat er in de klas gemiddeld maar 15% van je leerlingen dingen begrijpt door te luisteren? Als er ook iets te zien of te lezen is, wordt het percentage verhoogt naar 35%. Niet zo gek dus dat er leerlingen in de klas zitten die na een klassikale uitleg niet precies weten wat ze moeten doen!

5 Bekijk het effe Opdracht 2: Speeddate (ca. 30 min) Elkaar op verschillende manieren blijven ontmoeten en aanvullen past goed bij de Gedreven Gangmaker. Jouw klas groeit elke dag verder zodat er een unieke groep ontstaat. Gebruik het format speeddate om op een andere manier informatie met elkaar uit te wisselen. Dit kan van alles zijn. Van een schoolopdracht als welke landen in Europa ken je? tot persoonlijke informatie uitwisselen om elkaar beter te leren kennen. Voorbeeld: De leerkracht schrijft op het bord: Heb je meer namen? Verjaardag + sterrenbeeld Favoriete vakantieland? Naam en leeftijd broers en zussen? Wat eet jij graag of juist niet? (en evt. waarom) Tijdens een speeddate moet je zoveel mogelijk van de antwoorden delen. Stap 1 - Jezelf & first date (5 min.) Schrijf in het eerste vakje van het formulier op de volgende pagina de persoonlijke antwoorden van jezelf. Deel dit met de leerling die naast je zit. (Iedereen heeft nu twee vakken ingevuld.) Stap 2 - Speeddate (10 sec.) Sta op van je plek en zoek een date! Stap 3 (1 min.) Deel met je tweede date de informatie van jezelf of van je first date en andersom. Je mag zelf kiezen welke informatie je wilt hebben. Schrijf dit in een leeg vakje. Jullie hebben nu - als het goed is - allebei de namen van drie leerlingen op je blad.

6 Bekijk Stap 4 (10 sec.) het effe Zoek een nieuwe date! Stap 5: (1 min.) Deel de informatie van één van de leerlingen op je blad, je mag zelf kiezen van wie. Vul hier je eigen antwoorden in antwoorden van je First date Speeddate werkblad Als na negen rondes het formulier vol is, gaat iedereen terug naar zijn plek. Klassikale nabespreking Bespreek de resultaten door willekeurig leerlingen te vragen één of twee antwoorden te delen. Herhaal dit een aantal keer. Is je antwoord al genoemd, dan geef je een ander antwoord.

7 Bekijk Opdracht 3: het effe Denken- delen-uitwisselen (ca. 25 min) Dit is een eenvoudige maar zeer effectieve vorm van samenwerkend leren. Gemakkelijk toepasbaar bij allerlei opdrachten zodat je zonder veel moeite steeds zorgt voor interactie en diepere leerprocessen. Denken: Docent: stelt een vraag/geeft een opdracht. Leerling: denkt na en noteert het antwoord individueel. Delen: Leerlingen: vergelijken aantekeningen, bespreken en noteren antwoorden, komen samen tot een antwoord. Docent: observeert en loopt rond. Uitwisselen: Docent: vraagt een aantal duo s hun antwoorden te delen. Leerlingen: kunnen vragen stellen en opmerkingen maken.

8 Bekijk het effe Opdracht 4: Secret Mission (een aantal weken) Deze opdracht geeft je leerlingen de kans iets te doen voor een ander zonder dat de leerkracht het direct weet. Het stimuleert sociale contacten op een ander level dan klassikaal. Leerlingen lezen na wie wat heeft gedaan voor wie en worden geïnspireerd om ook iets bijzonders te doen. Hoe vaak doe je iets voor een klasgenoot? En word je zelf wel eens ergens mee verrast of geholpen? Tijdens deze geheime opdracht doet iedereen iets speciaals, behulpzaams of positiefs voor een klasgenoot. Iedereen komt aan de beurt, maar wanneer... en hoe...? Stap 1 De leerkracht introduceert een geheim missieboek. Wat er in komt te staan is straks voor iedereen in de klas te lezen maar niet voor de juf of meester. Leerlingen krijgen de opdracht iets positiefs te doen voor een ander in de klas! Wat, wie en hoe... dat moeten ze zelf bedenken. Stap 2 De leerling die in het bezit is van het missieboek moet drie dingen doen: 1 Opschrijven hoe hij /zij zelf verrast of geholpen is en wat hij /zij ervan vond (dit begint bij de tweede leerling). 2 Opschrijven wat hij/zij van plan is en voor wie. 3 De positieve actie uitvoeren en het boek doorgeven. De leerkracht is als laatste aan de beurt. Welke leerling moet voor jou iets doen?

9 Stap 3 De leerkracht houdt op de klassenlijst bij wie er aan de beurt is geweest. Hij vraagt aan het eind van de week bijvoorbeeld steeds klassikaal: Wie heeft het missieboek? Wie zijn er verrast? Als de leerkracht wordt verrast en het missieboek de leerkracht bereikt is het tijd om er, zo nu en dan, iets uit voor te lezen. Wat is er allemaal gebeurd? Zijn de leerlingen enthousiast? Start dan een nieuwe ronde secret mission! Elke leerling kiest dan wel iemand anders om iets leuks voor te doen! Kijk voor meer informatie over pesten ook eens op de website van Stichting School & Veiligheid