Bij dit besluit heeft de raad zich gebaseerd op: Het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 20 december 2011.

Transcriptie

1 Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders IIIMil III! G nieuwkoop raadsvoorstel portefeuillehouder opgesteld door Registratienummer collegebesluit vergaderdatum raad jaar/nummer F. Buijserd Vergunningen, Voorzieningen en Handhaving / Paul Grob februari onderwerp Implementatie decentralisaties Het college van burgemeester & wethouders stelt de raad voor het volgende te besluiten: 1. Voor de implementatie van de decentralisaties een budget beschikbaar te stellen. 2. Ter dekking van de tijdelijke kosten voor 3 jaar toe te voegen aan programma 4 Sociale Participatie vanuit de Risicobuffer (Onderdeel van de algemene dekkingsmiddelen). Bij dit besluit heeft de raad zich gebaseerd op: Het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 20 december burgemeester looters F. Buijserd burgemeester Toelichting Inleiding Om de solidariteit, het draagvlak en de betaalbaarheid voor de toekomst van de sociale zekerheid veilig te stellen, komt het kabinet met de Wet werken naar vermogen (WWnV). Voor wie (gedeeltelijk) kan werken, geldt per 1 januari 2013 de WWnV in plaats van de Wet investeren in jongeren (WIJ), de Wet Sociale werkvoorziening (WSW) of de Wet Werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wet Wajong). Daarnaast heeft het 1

2 Pagina 2 van 5 kabinet in het bestuurakkoord met de gemeenten overeenstemming bereikt over nog twee omvangrijke decentralisaties. De begeleiding/dagbesteding AWBZ en de Jeugdzorg. De verwachting is dat de decentralisaties op een aantal punten ingrijpende consequenties voor de gemeente heeft. Het zal veel creativiteit vergen om deze nieuwe taken, in samenhang, te gaan uitvoeren. Zowel bij de gemeente maar ook zeker in de regio vergt dit de komende jaren veel inzet. Er worden naar verwachting nieuwe organisatiestructuren ontworpen en overlegstructuren in het leven geroepen. Het sociale domein staat de komende jaren echt op z'n kop. Om het hoofd te kunnen bieden aan deze nieuwe taken en te kunnen participeren in het regionaal overleg hierover is het noodzakelijk dat de raad een budget ter beschikking stelt waarmee de implementatie van de decentralisaties kan worden voorbereid. Het college legt dit voorstel thans aan de raad voor. Kader / Eerdere besluiten De gemeente speelt al sinds jaar en dag een voorname rol in het stelsel van sociale zekerheid. Via de gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst de Rijnstreek (ISDR) voert de gemeente onder andere de Wet Werk en Bijstand (WWB) en de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) uit. In het voorjaar heeft uw raad ingestemd met het Visiedocument herpositionering taken ISDR. De in gang gezette herpositionering van die taken vindt onder meer zijn oorsprong in de veranderende wetgeving. De aankondiging van de Wet werken naar vermogen heeft een belangrijke rol gespeeld in de gemaakte keuze voor een bredere samenwerking in de regio op het gebied van werk en inkomen. Beoogd effect Het tijdig en op zorgvuldige wijze implementeren van decentralisaties in de gemeentelijke en regionale organisaties. Voorgestelde besluiten / Argumenten: De decentralisaties brengen grote financiële gevolgen met zich mee Om een voorzichtig beeld te schetsen van de financiële gevolgen van de decentralisaties voor onze gemeente geven wij u onderstaande informatie mee. Totale omvang decentralisaties in financiële zin De totale omvang van het budget voor alle gemeenten bij de decentralisaties staat nog niet vast. Wel is duidelijk dat het bedrag aanzienlijk is. Bij de WWnV gaat het om een orde van grootte van 2,6 miljard, bij de begeleiding Awbz tussen de 2,1 en de 3,3 miljard, bij de Jeugdzorg circa 3,5 miljard. Bij elkaar houdt dit ruim 8 miljard aan extra middelen in. Dit is bijna 50% extra bovenop het huidige gemeentefonds van circa 17 miljard. 2

3 Pagina 3 van 5 Er is ook sprake van besparingen. Het gaat grofweg om: 300 miljoen besparing op het ontschotte re-integratiebudget WWnV (structureel vanaf 2045) 900 miljoen structurele besparing op de Wajong (structureel vanaf 2045) 650 miljoen besparing op de SW door het structureel terugbrengen van het aantal SW-plekken tot (structureel vanaf 2045) 140 miljoen efficiencykorting op de Awbz vanaf 2014 (volgens het regeerakkoord. In het bestuursakkoord is 5% korting op het macrobudget afgesproken die nog hoger of lager kan uitvallen) 80 miljoen efficiencykorting op het totale jeugddomein in 2015 oplopend tot 300 miljoen Dit is inclusief de functie Begeleiding Jeugd uit de Awbz. Andere en eerdere bezuinigen op dit terrein zijn: 800 miljoen bezuinigd op begeleiding AWBZ in 2009 Invoering van beperkingen en hogere eigen bijdrage in de Zorgverzekeringswet en AWBZ Besparing op het participatiebudget: inburgering gaat naar nul, educatiemiddelen voor volwassenen en werkdeel gaan omlaag. Op termijn blijft er in totaal 1/3 over van het oorspronkelijke P-budget 400 miljoen korting op de re-integratiegelden voor het UWV 300 miljoen korting op passend onderwijs De toevoeging van taken en budgetten gaat dus met aanzienlijke bezuinigingen gepaard. Financiële gevolgen voor Nieuwkoop Voor de Nieuwkoopse situatie is dat niet anders. Alhoewel nog niet exact bepaald kan worden wat de financiële gevolgen voor onze gemeente zijn tekenen de grote lijnen zich inmiddels al wel af. Voor de Nieuwkoopse situatie is - op basis van wat we nu uit de landelijke informatie kunnen analyseren - een saldo van ruim 5 miljoen structureel en ruim 6 ton incidenteel berekend. Dit betekent naast de toename van het aantal taken ook een aanzienlijke groei van de gemeentelijke begroting. Wellicht ten overvloede: de genoemde bedragen geven slechts een indicatie van de gevolgen aan. Geconcludeerd mag worden dat de decentralisaties een behoorlijke impact hebben op de gemeentelijke begroting en organisatie. Het is daarom noodzaak als gemeente de financiële gevolgen scherp in beeld te houden en voortdurend te betrekken bij de te maken beleidskeuzen op regionaal en lokaal niveau. Dit pleit ervoor om goed gekwalificeerde capaciteit op de begeleiding van het decentralisatieproces te zetten. 3

4 Pagina 4 van 5 Gemeentelijke regie op ontwikkeling en uitvoering is noodzakelijk De aangekondigde stelselwijzigingen hebben een grote invloed op de wijze van organiseren van de taken binnen bestaande en nieuwe structuren. Dit geldt zowel lokaal als regionaal. Hoewel veel van de nieuwe taken niet alleen lokaal kunnen worden uitgevoerd maar opschaling hiervoor gewenst is, is het voeren van een goede gemeentelijke regie onontbeerlijk. Het rendement van de uitvoering vertaalt zich vrijwel direct in de Nieuwkoopse begroting. Nagenoeg alle wetgeving op het gebied van werk en inkomen worden in de toekomst door of vanwege de gemeente uitgevoerd, waardoor afwenteling van kosten of een te laag rendement op andere overheden niet (meer) mogelijk is. Regievoering, kostenbeperking en rendement zullen een hoofdtoon voeren in de aansturing van de nieuwe processen. Dit uiteraard zonder het doel van de wetgeving en de belangen van de cliënten uit het oog te verliezen. De gemeentelijke zeggenschap binnen het proces kan daarbij afhankelijk zijn van de vorm van de samenwerking. Het werken met dienstverleningsovereenkomsten heeft daarbij onze voorkeur. De decentralisaties bepalen de strategische agenda binnen Holland Rijnland De komende 3 jaar gaan de 3 decentralisaties de strategische agenda bepalen in het sociale domein van de gemeenten binnen de regio. Samenwerking in de regio lijkt onontkoombaar om de nieuwe taken uit te kunnen voeren. De ambtelijke adviesgroep AAG Sociale agenda wordt geacht hèt gremium te zijn waarin de gemeenten in Holland Rijnland met elkaar op strategisch niveau van gedachten kunnen wisselen en de besturen kunnen adviseren. De huidige samenstelling van de AAG is daartoe niet toereikend. Men moet in staat zijn op een strategisch niveau het brede terrein van de 3 decentralisaties te kunnen overzien en daarop te kunnen reflecteren. Inzet op managementniveau kan dit borgen maar het college acht dit, gelet op de lange doorlooptijd, niet wenselijk. De tijdelijke functie projectmanager Maatschappelijke Ontwikkeling Het college gaat voor de implementatie van de decentralisaties de tijdelijke functie van projectmanager Maatschappelijke Ontwikkeling in het leven roepen. Na de implementatie van de decentralisaties verandert het karakter van deze functie van projectmanager in regievoerder. Verwacht wordt dat voor de implementatie een periode van ongeveer 3 jaar nodig is. Nadat goed inzicht is verkregen in de herstructureringsfaciliteiten vanuit het Rijk en deze ook vertaald worden naar structurele inkomsten voor de uitvoering van de nieuwe taakvelden wordt bezien waar de regiefunctie belegd wordt. Kanttekeningen: Op dit moment wordt in veel gemeenten en regio's bekeken hoe het proces van de decentralisaties het best kan worden gevoerd. Dit alles slechts op aankondiging van het betrokken ministerie dat de stelselwijzigingen zoals beschreven ook daadwerkelijk aan de Kamer worden voorgelegd. In die zin is de beweging die 'het sociaal domein' thans maakt 4

5 Pagina 5 van 5 wellicht prematuur, maar de ervaring leert dat aangekondigde regelgeving, wanneer die breed door de Kamer wordt gedragen, vaak ook in wetgeving wordt vastgelegd. Dan ook blijkt dat voorsorteren op grote komende veranderingen voorkomt dat er achterstand ontstaat in kennis en afstemming. Hierdoor worden minder doordachte beleidskeuzen voorkomen. Is Nieuwkoop er vroeg bij? Ja, maar niet te vroeg, wèl op tijd. Risico's / Beheersmaatregelen Het proces van het invoeren van de stelselwijzigingen is door het Rijk in gang gezet. Er zijn nog veel zaken onbekend maar er ontstaat het beeld waarin voor de gemeente al grote gevolgen zichtbaar worden. Het financiële risico neemt snel toe, mocht blijken dat de gemeente niet in staat is de implementatie adequaat op te pakken. Enerzijds is dit voorstel bedoeld als beheermaatregel op de decentralisaties anderzijds neemt de gemeente, vooruitlopend op de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving, ook een risico. Dit risico is in te schatten op gering. Het op tijd kunnen meegaan in de ontwikkeling, de mogelijkheid tot beïnvloeding van de regionale samenwerking en het goed kunnen voorbereiden van de interne processen bieden hiervoor een te belangrijk tegenwicht. Financiële / Personele / Juridische consequenties Financieel De implementatie van de decentralisaties kent financiële gevolgen. Aangezien er nog geen structurele baten zijn wordt de raad voorgesteld voor de implementatie van de decentralisaties gedurende 3 jaar een bedrag van ,- toe te voegen aan programma 4 Sociale Participatie vanuit de Risicobuffer (Onderdeel van de algemene dekkingsmiddelen). Bijgevoegd raadsbesluit strekt daartoe. Personeel Dit voorstel geen directe personele gevolgen. Juridisch Dit voorstel kent geen directe juridische componenten. Achterliggende stukken die ter inzage liggen Advies meningsvormende raad I119 januari 2012 De raad heeft voldoende informatie om 2 februari 2012 een besluit te nemen. Het wordt als een hamerstuk geagendeerd. 5