ThreeC lessenserie verpakkingen. Leerlingenwerkboek

Transcriptie

1 ThreeC lessenserie verpakkingen Leerlingenwerkboek 1

2 Inleiding Welkom bij het project ThreeC! ThreeC staat voor Creating Competencies for a Circular Economy. We gaan dus aan de slag met de circulaire economie. De Circulaire Economie biedt een nieuw economisch model waarbij de klassieke lineaire productielijn (winning, gebruik en afdanking) wordt vervangen door een circulair business model dat waar mogelijk gebruik maakt van hernieuwbare grondstoffen en energie, en schadelijke chemicaliën en afval elimineert (Netwerk Duurzaam Verpakken, 2013). Het doel van dit project is het ontwerpen van een circulair alternatief voor de nu nog lineaire productie van drankkartons. Maar voordat je aan dat ontwerp kunt beginnen, moet je je eerst verdiepen in de problematiek, het product analyseren en brainstormen! Je volgt daarvoor de opdrachten in dit werkboek. We wensen je veel plezier en succes! Iris Cortvriendt Merel Graven René Kolsteren en Eefje Smit Fontys Lerarenopleiding Tilburg Maart, 2015 Planning van het project Lesblok1 Maandag 16 maart Lesblok 2 Donderdag 19 maart Lesblok 3 Vrijdag 20 maart Introductie op het onderwerp Uitwerken oplossing Posterpresentaties Oriëntatie op de casus Maken poster Pitchronde Brainstorm over oplossingen Pitch oefenen Juryoordeel 2

3 Lesblok 1: Oriëntatie op de casus Opdracht 1: Quiz Vraag Antwoord Punten TOTAAL Voor elk goed antwoord krijg je 1 punt. Opdracht 2: Analyseer de verpakking Bekijk de verpakking aandachtig. Drink de inhoud op en spoel de verpakking eventueel om. Haal nu de verpakking uit elkaar en bekijk uit welke onderdelen de verpakking bestaat. Beschrijf je bevindingen in onderstaande tabel. Onderdeel van de verpakking Materiaal waarvan het gemaakt is 3

4 Opdracht 3: mysterie In deze opdracht zoek je uit waarom juist deze drankkartons de grootste uitdaging van de verpakkingsindustrie zijn. Wat maakt het recyclen van deze verpakkingen zo gecompliceerd? Welke invloed hebben de verschillende grondstoffen op mens en milieu? Etc. De werkvorm bij deze opdracht is een zogenaamd mysterie. Van je docent krijg je een envelop met ongeveer 40 kaartjes. Op alle kaartjes staan aanwijzingen. Probeer de kaartjes zo te sorteren dat je een logisch geheel krijgt én een antwoord op de vraag: Waarom worden drankkartons beschouwd als de grootste uitdaging voor de verpakkingsindustrie? Let op! Er is niet één antwoord goed! Noteer je belangrijkste bevindingen hieronder: 4

5 Opdracht 4: Productanalyse De opdracht De verpakkingsindustrie heeft duurzaam verpakken al lange tijd onder de aandacht. Eén van de grootste uitdagingen daarbij is het verduurzamen van de zogenaamde laminaatverpakkingen. Veel drankkartons bestaan uit deze laminaatverpakkingen. Ondanks de grote aandacht voor duurzaam verpakken worden veel drankkartons nu nog lineair geproduceerd. De producent houdt zich niet bezig met de afvalverwerking of eventuele recyclage. In een circulaire economie zou de producent van drankkartons al aan het begin van het proces bedenken hoe de verpakking uiteindelijk terug kan keren in de biologische of technologische cyclus. Er gaat dan geen verpakkingsmateriaal verloren en de maatschappij draait niet op voor de kosten van afval of recyclage. De uitdaging voor jullie is om een circulair alternatief te ontwerpen voor de nu nog lineaire productie van drankkartons. Maar, voordat je begint met ontwerpen is het belangrijk dat je eerst het product grondig bestudeert. Je voert een doelgroepanalyse uit en formuleert ontwerpcriteria. 4.1 Doelgroepanalyse Bekijk bron 1 en 2 op de volgende bladzijden. A. Door wie wordt dit product veel gebruikt? Denk aan: leeftijd etc. B. Waar kom je dit product veel tegen? 5

6 C. Welke afweging maakt de koper van het product? Je kan kiezen uit 3 afwegingen. Rank van meest belangrijk (nummer 1) naar minst belangrijk (nummer 3). Afwegingen Rank 1,2 of 3 Wat andere mensen in zin omgeving kopen/gebruiken Kosten De kwaliteit van de verpakking De duurzaamheidswaar de van het product Uiterlijk van de verpakking 4.2 Ontwerpcriteria Ontwerpcriteria zijn de voorwaarden waaraan een product moet voldoen. Wanneer je bijvoorbeeld een bal ontwerpt, moet deze rond zijn en mag hij niet snel lek gaan. Ook zullen er wellicht eisen zitten aan het gewicht en de grootte (een bowlingbal is immers een stuk zwaarder en kleiner dan een skippybal). Formuleer tenminste 3 ontwerpcriteria op basis van de informatie uit het mysterie, de informatie uit bron 1 en 2 én de doelgroepanalyse (opdracht 4.1)

7 Bron 1 7

8 Bron 2 8

9 Opdracht 5: Waarom duurzaam verpakken? Bedrijven hebben verschillende redenen om met Duurzaam Verpakken aan de slag te gaan. Tetra Pak heeft zelfs aangegeven in 2020 alleen nog duurzame verpakkingen te willen produceren. Maar, waarom zou een bedrijf dat doen? Volgens onderzoekers hanteren bedrijven daarvoor argumenten uit 4 verschillende categorieën. Consumer Green is wat de consument belangrijk vindt en als duurzaam of groen ervaart. Scientific Green zijn wetenschappelijke inzichten. Government Green gaat uit van wat overheden en wetgevers als belangrijk ervaren. Business green is de afweging die het bedrijf maakt. Zo ga je te werk: In bron 3 worden de verschillende argumenten uit de doeken gedaan. Elk groepslid kiest één van de categorieën uit en leest dit stuk van de tekst. Markeer de argumenten die je belangrijk vindt. Koppel aan elkaar terug welke argumenten bij bedrijven spelen om over te stappen naar Duurzaam Verpakken. Noteer de antwoorden in de onderstaande tabel. Categorie Consumer green Argumenten Scientific green Government green Business green 9

10 Bron 3 10

11 11

12 12

13 Opdracht 6 Brainstorm Je gaat nu in je groepje brainstormen over circulaire alternatieven voor de verpakking. Denk eraan dat je niet per se een ander verpakkingsmateriaal hoeft te bedenken, maar dat je ook aan alternatieven in de gehele productiecyclus kunt denken. Schrijf alle ideeën op een groot vel waar je met z n allen om heen kunt zitten. Ga als volgt te werk: Noem om de beurt een mogelijkheid voor een circulaire alternatief voor deze verpakking; Associeer door op het idee van je voorganger; Bedenk wat iemand als professor Barabas voor oplossing zou hebben bedacht; Bedenk wat een boetseerder voor oplossing zou hebben bedacht; Bedenk wat een kind van 4 jaar oud zou hebben bedacht. Hou de volgende spelregels in je achterhoofd: Noteer alles wat je bedenkt. Hoe meer, hoe beter! Alles is goed! De verboden worden zijn ja, maar. Ga tenminste 10 minuten door en probeer telkens iets nieuws te bedenken of associeer door op iets van een ander al gezegd heeft. Na 10 minuten bekijk je de opbrengst. Elk groepslid selecteert 2 ideeën die hem/haar geschikt lijken. Probeer vervolgens samen tot een goed idee te komen. Opdracht 7 Taakverdeling In het volgende lessenblok heb je tijd om te werken aan je poster en je pitch. Het is noodzakelijk dat je goed voorbereid naar de les komt. Bedenk daarvoor wat er moet gebeuren en wie wat gaat doen. Tip: op de elektronische leeromgeving staat een Catalogus van biologische verpakkingen. Wie Wat 13

14 Lessenblok 2: Uitwerken van de casus In blok 2 krijg je 2 lesuren de tijd om jullie idee uit te werken tot een ontwerp. In blok 3 moet je je ontwerp presenteren op een poster en houd je een pitch. Hieronder lees je waar die aan moeten voldoen. Eisen poster De poster geeft informatie over je ontwerp in beeld en tekst. De poster moet ook voldoend informatie geven als je er niet bij staat om uit leg te geven. Houd rekening met de volgende eisen: Een tekening van je ontwerp; Een beschrijving van het ontwerp; Waarom het ontwerp goed aansluit bij de circulaire economie; Slechts 1/3 e van de poster is tekst, de rest is beeld; Een pakkende titel; De tekst moet op 2 meter afstand leesbaar zijn; Zorg bij het maken van de poster voor een aantrekkelijk vormgeving. Eisen pitch In een pitch probeer je iemand in 2 minuten ervan te overtuigen om voor jouw ontwerp te kiezen. Wees dus kort, bondig én val op! Een goede pitch bouw je als volgt op: - Aandachtsrichter: begin met een zin die uitnodigt om verder te luisteren. - Middendeel: vertel waarom jouw ontwerp het beste ontwerp is. - Uitsmijter: sluit af met een zin die ze niet snel zullen vergeten!. Hoe ga je in dit blok te werk? Let op: je hebt slechts 2 lesuren de tijd om een poster én een pitch te maken. Wat je niet afkrijgt, zal je thuis moeten afronden. Verdeel de taken dus goed! Bespreek op het einde hoe je de taken verder verdeeld. Zorg ervoor dat de pitch en de poster voor de volgende les helemaal af zijn! 14

15 Lesblok 3: Presenteren en evalueren In blok 3 hebben we 1 lesuur de tijd om jullie ontwerp te beoordelen. Je gaat je ontwerp presenteren op een poster en je houd een pitch. Er zijn twee rondes. Ronde 1 duurt 20 minuten Bekijk de posters van de andere groepjes. Zorg ervoor dat een van jullie achterblijft bij de poster voor wanneer de jury langskomt. Ronde 2 pitchen Elke groep krijgt 2 minuten de tijd om te pitchen. De jury beoordeelt welke groep heeft gewonnen. Beoordeling vindt plaats op basis van de eisen van de poster + pitch en de volgende criteria: - Inventiviteit - Creativiteit - Realiseerbaarheid - Effectiviteit 15