Leerdoelen. Inhoud. Workshop Analgetica in de GGZ. 1. Basiskennis pijn
|
|
- Emmanuel van Dijk
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop Analgetica in de GGZ Anand Ramlal, internist Romeo Ashruf, verslavingsarts Dag van de Inhoud 4 oktober 2016 PG Haaglanden Inleiding Leerdoelen Definities van pijn Pijnfysiologie Behandeling van pijn Bijwerkingen Interacties Casus Inhoud Leerdoelen 1. Basiskennis pijn 2. Basiskennis analgetica 3. Praten over analgetica met patient 3 4 Disclosure belangen spreker D Ramlal Disclosure belangen spreker R Ashruf (potentiële) belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk 1
2 Introductie Bijna 9 op de 10 Nederlanders slikt regelmatig pijnstiller Per dag worden in NL 1 miljoen pijnstillers ingenomen De meeste mensen slikken pijnstillers omdat ze hoofdpijn hebben Elk jaar belanden mensen in het ziekenhuis ivm bijwerkingen van pijnstillers of omdat ze een overdosis pijnstiller hebben ingenomen 7 Interactief Welke vragen stelt u (in de intake) over het gebruik van pijnstillers? Welke acties onderneemt u n.a.v. deze informatie? 8 Wist u dat.. Basiskennis pijn Het belang van toegankelijke en adequate pijnbestrijding door het internationaal recht wordt benadrukt en onderstreept door de Word Medical Association United Nation 1976, 2000, 2013 Word Medical Association 2011 Acute pijn Sensitisatie Chronische pijn Neuropathische pijn Catastroferen Nociceptieve pijn 9 10 Wat is Pijn? Definitie pijn International Association for the Study of Pain (IASP): Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die is geassocieerd met actuele of potentiële weefselschade of beschreven wordt in termen van zulke schade 11 Indeling Nociceptieve pijn Neuropatische pijn Acute pijn Chronische pijn 12 2
3 Indeling pijn Nociceptie vs neuropathie Nociceptieve pijn is pijn die voortkomt uit actuele of dreigende schade aan niet-neurogeen weefsel en is het gevolg van activatie van nociceptoren Neuropathische pijn is het gevolg van een beschadiging of ziekte van het perifere of het centrale zenuwstelsel en kan zich uiten als een abnormale pijnervaring of een overgevoeligheid voor prikkels die normaal geen pijn veroorzaken brandend, prikkelend of tintelend van aard, gevoel van elektrische schokken, doof gevoel, overgevoeligheid bij aanraking, overgevoeligheid voor warmte of koude Indeling pijn Acute pijn vs chronisch pijn Acute pijn treedt direct op bij weefselbeschadiging. Deze pijngewaarwording is onplezierig en zorgt in de regel voor een adequate lichamelijke reactie: men probeert te voorkómen om met de stimulus in aanraking te komen Chronische pijn is een persisterend, multifactorieel gezondheidsprobleem waarbij lichamelijke, psychische en sociale factoren in verschillende mate en wisselende onderlinge samenhang bijdragen aan pijnbeleving, pijngedrag, ervaren beperkingen in het dagelijks functioneren en ervaren verminderde kwaliteit van leven. Pijn gerelateerd aan schade Pijn is nuttig, waarschuwt en verdwijnt na afloop Pijn is niet (meer) gerelateerd aan schade Pijn is niet nuttig, lastig, belemmert functioneren Nog enkele pijnbegrippen Neurofysiologie van de Pijn Hyperalgesie is toegenomen pijn op een normaal gesproken pijnlijke prikkel. Perifere sensitisatie is een toegenomen respons en verlaagd drempelniveau van nociceptieve neuronen in de periferie op prikkels in hun receptieve veld. Centrale sensitisatie is een toegenomen respons van nociceptieve neuronen in het centrale zenuwstelsel op normale afferente input of zelfs door afferente input onder het drempelniveau. Catastroferen is een belangrijke mediator voor het in stand houden van chronische pijn door sensitisatie. Met catastroferen of doemdenken wordt de trias van vergroting van negatieve gevolgen, piekeren en hulpeloosheid bedoeld. Doordat de patiënt voortdurend de aandacht richt op de pijn(ervaring) leidt dit tot vermijdingsgedrag, disfunctioneren en verergering van pijn. 17 weefselschade -> vrijkomen mediatoren ->prikkeling nociceptoren A (snelle gemyeliniseerde vezel, scherpe pijn) + C (trage niet gemyeliniseerde vezel, diffuse gelokaliseerde pijn) 18 -> actiepotentiaal via centrale tak primaire afferente zenuw naar diverse segmenten in de dorsale hoorn van het ruggenmerg (wide-dynamicrange neurons) 3
4 Neurofysiologie van de Pijn Pijnmodel van Loeser Amerikaanse neurochirurg e ring: nociceptie 2 e ring: bewustwording 3 e ring: pijnbeleving beïnvloed door persoonlijkheid, psychologische toestand, sociaal culturele context 4 e ring: pijngedrag Pijnsensitisatie Sensitisatie Acuut naar chronisch pijn
5 Identificatie via SCEGS Somatische dimensie Cognitieve dimensie Emotionele dimensie Gedragsmatige dimensie Sociale dimensie 25 Somatische dimensie Wanneer begon de pijn? Waar is de pijn gelokaliseerd? Hoe erg is de pijn? Straalt de pijn uit? Zijn er factoren die de pijn verlichten of juist verergeren? Etc. Cognitieve dimensie Wat ziet de patiënt als oorzaak of verklaring voor de pijn? Denkt de patiënt dat bepaald gedrag de pijn kan beïnvloeden? Welke verwachting heeft patiënt over het beloop van de pijn en over medische hulp? Emotionele dimensie Hoe voelt de patiënt zich? Is de patiënt ongerust, somber of angstig? Zo ja, waarover precies en wat is de aanleiding? Beïnvloedt de pijn het psychisch functioneren? Gedragsmatige dimensie Wat doet iemand bij klachten en helpt dat? Worden er ook activiteiten vermeden vanwege de klachten? Welke en waarom? Sociale dimensie Welke gevolgen heeft de pijn in sociaal opzicht (zoals thuis en op het werk)? Heeft pijn een functie? Zijn er juridische of verzekeringsgerelateerde (arbeids)conflicten etc. Meetinstrument Chronische pijnstoornis Patiënt Behandelaar Je begrijpt niet hoe dat komt, voelt je onbegrepen, ziet geen uitkomst geef m.b.v. metafoor uitleg over mechanisme chronische pijn Metafoor inbraak alarm Metafoor inbraak alarm Voor het uitleggen van uw klachten wil ik uw pijn vergelijken met een inbraakalarm. Een inbraakalarm kan om meerdere redenen afgaan. De eerste gedachte is altijd dat het om een inbreker gaat. Als het alarm voor het eerst plotseling afgaat, gaat men direct naar een inbreker zoeken. Eventueel wordt de politie ingeschakeld (in uw geval de huisarts en de neuroloog) om het afgaan te onderzoeken. Wanneer het alarm echter om de haverklap afgaat en er herhaaldelijk geen inbreker wordt aangetroffen, is het wellicht zinvol het alarmsysteem zelf eens te onderzoeken. Mogelijk is het te scherp afgesteld geraakt. Dat er bij u een te scherpe afstelling is, kan ik opmaken uit uw verhaal. U zegt dat uw rug al pijn gaat doen als u gaat fietsen of wandelen. We weten dat er bij dit soort activiteiten geen schade optreedt in uw rug en dus de alarmbellen voor niets afgaan. Ik spreek in uw geval van chronische pijn, dit werkt niet veel anders dan het inbraakalarm, er is sprake van een te scherp afgesteld alarmsysteem. Het gaat af (doet pijn) zonder dat er een inbreker is. Het te scherp afgesteld zijn van het alarmsysteem kan veroorzaakt worden door meerdere factoren. In het gesprek dat ik met u heb gehad en uit het lichamelijk onderzoek zijn mij een aantal dingen gebleken die dit kunnen veroorzaken. Allereerst de vraag die u erg bezighoudt: wat heb ik nu eigenlijk? U heeft zelf het idee dat er iets niet goed is met uw rug, terwijl de neuroloog zegt dat er niets mis is. Zoals u al zei, is deze onduidelijkheid een belangrijke bron van ontevredenheid en ongerustheid voor u. Verder zie ik dat u erg bang bent voor de pijn, omdat u denkt dat u uw rug nog verder beschadigt als u pijn voelt. Daardoor beweegt u nauwelijks en is er veel spierspanning in uw rug; ik merk dat u er continu alert op bent dat u geen rare bewegingen maakt. Ook een belangrijke factor is de spanning die u ervaart ten aanzien van uw werk en het feit dat u graag weer aan het werk wilt gaan, maar bang bent dat het niet zal lukken. U heeft me verteld dat u met angst naar de toekomst kijkt, deze angstgevoelens zijn heel goed voor te stellen, maar maken tegelijkertijd dat het lichaam daarop reageert. Het is dus nu van belang niet meer op zoek te gaan naar een inbreker, in dit geval dus een lichamelijke stoornis in uw lichaam, maar iets te doen aan de factoren die het alarmsysteem op scherp zetten, dat wil zeggen de pijnklachten onderhouden. Ik wil u voorstellen een afspraak te maken bij de fysiotherapeut om iets te doen aan die spierspanning en het niet goed kunnen bewegen. Ik ken hun programma en zij kunnen u helpen weer in beweging te komen en tevens weer te leren ontspannen. Verder zou ik willen voorstellen om een afspraak te maken met een psycholoog om de onzekerheden en de angst die u voelt te bespreken en te kijken of u samen dit kunt aanpakken. Verder wil ik u vragen dit ook met uw bedrijfsarts te bespreken
6 Vragen? Basiskennis analgetica Welke 5 groepen analgetica kent u? Noem uit elk groep een voorbeeld Basiskennis analgetica Groep Naam Werking Acute pijn Chron pijn Bijwerking Paracetamol Analgetica groepen NSAID S Zwak werkende opioïde analgetica Sterk werkende opioïde analgetica Medicatie bij neuropathische pijn (antidepressiva en anti-epileptica) 33 Basiskennis analgetica Groep Naam Werking Acute pijn Chron pijn Bijwerking Paracetamol Paracetamol Perifeer Nociceptieve pijn Niet effectief Leverschade (PCM) Centraal Koortswerend Kan hoofdpijn onderhouden NSAID s Diclofenac Remmen Nociceptieve pijn, Chronisch Maagbloeding Ibuprofen prostaglandine waarbij PCM ontsteking Nierfalen Naproxen die onvoldoende is Hoge bloeddruk pijnreceptoren Ontstekingremmend, Hartfalen prikkelen koortswerend Zwakke opiaten Tramadol Via Beperkt effectief Gewenning codeine opiaatreceptor, Sufheid serotonine en Misselijkheid noradrenaline obstipatie Sterke opiaten Morfine Stimuleren Nociceptieve pijn Gewenning Oxycodon opiaatreceptor waarbij PCM en Sufheid Fentanyl in hersenen en NSAID s Misselijkheid ruggemerg onvoldoende obstipatie werken verwardheid Medicatie bij Amitriptyline Remmen Neuropathische Neurpatische pijn TCA sufheid, neuropathisch Nortriptyline overprikkeling pijn Chronisch pijn obstipatie, pijn (AD en anti Pregabaline zenuwcellen (sensitatie) urineresidu epileptica Gabapentine Orthostase Carbamazepine Geleidingsprobleem Aangrijpingspunten 6
7 Analgetica-algemene adviezen Hoeveel paracetamol per dag is veilig? Nociceptieve pijn: analgetica opbouwen volgens pijnladder Geef medicatie op vaste tijden Voldoende hoog gedoseerd Sterke opioide analgetica: langwerkende, op vaste tijden; geleidelijk afbouwen Neuropathische pijn: paracetamol en NSAID s meestal niet effectief Hoeveel paracetamol per dag is veilig? NSAID s en SSRI s max 4 g max 2,5 g max 2 g max 2 g Max 1.5 g - bij acuut gebruik - bij gebruik > 1 mnd - bij risico leverschade (alcohol, leverziekte, hoge leeftijd, etc.) - bij sommige stemmings stabilisatoren(carbamazepine, fenytoïne(cyp 2 E 1 inducers)) - bij meerdere risicofactoren NSAID s maagklachten <> maagzweer, maagbloeding, perforatie Hoog risico bij naproxen (laag bij diclofenac) Combineer SSRI met pantoprazol 40 mg indien: NSAID chronisch en hoog gedoseerd NSAID intermitterend of laag gedoseerd + ouder dan 70 jaar of + reuma, hartfalen of diabetes mellitus of + corticosteroïden, acetylsalicylzuur of anticoagulantia Interacties analgetica en psychofarmaca NSAID s zijn gevaarlijke medicijnen met veel cardiovasculaire, gastrointestinale en renale bijwerkingen. Pas vooral op bij ouderen! Paracatamol NSAID s Tramadol Opiaten lithium geen Toename lithiumspiegel Cave intoxicatie Serotonerg werkende antidepressiva Verhoogde bloedingsneiging Mn paroxetine en fluoxetine; Pijnstillend effect kan afnemen Cave dosis >400mg SS MAO-i Vermijden Zoveel mogelijk vemijden van de combi met: Fentanyl, methadon, pethidine geen 42 7
8 Vragen? Toepassing opgedane kennis Beoordeel of de medicatie passend is? Casus 1 Mw D-I, 55 jaar Al lange tijd veel klachten van mn. het bewegingsapparaat. Heeft ooit de diagnose fibromyalgie gekregen Medicatie : Ibuprofen 600mg 3dd1 (vroeger tot 7 dd). Werkt goed Tramadol 50mg 1dd1 s avonds zn 1 extra Paracetamol 500mg, 3dd1, waarvan 1 icm tramadol zn 3dd1g Diclofenac 50 mg ZN tot 1dd1, wanneer tramadol niet goed werkt Wekt indruk de meeste zn pijnstillers te gebruiken 45 Casus 2 Man, 55-jaar, gescheiden Arbeidsongeschikte, financiële zorg Euthanasie wens Auto-ongeval 2003 Stenose C3-C4, operatie 2010 Verheviging pijn t.g.v. littekenweefsel Medicatie: Diclofenac 50mg 3dd1 Pantozol 40mg 1dd1 Tizanidine 2mg, 3dd1 Oxycodon 10mg caps 1-4dd1 (gebruikt 7-8/d) Diclofenac 100mg zetpil zn 1dd1 Lisinopril 5mg 1dd2 Levothyroxine 125ug 1dd1 46 Vragen? Praten over analgetica Wat vraagt u zo al? Doel?
9 Praten over analgetica vragen over analgetica Wie schrijft u de analgetica? Helpen de medicijnen? Zijn er verschillende artsen geweest die deze middelen aan u hebben voorgeschreven? Gebruikt u ook medicijnen die uw eigen arts niet heeft voorgeschreven? Gebruikt u pijnstillers die vrij verkrijgbaar zijn en dus zonder recept te koop zijn? Hoeveel, wanneer en hoe lang gebruikt u deze medicijnen al? Wanneer had u voor het laatst contact met de arts die de pijnstillende medicatie voorschreef? Gebruikt u uw medicijnen op vaste tijdstippen? Praten over analgetica vragen over verslaving en/of afhankelijkheid Koopt u ook medicijnen zelf? Gebruikt u medcijnen die aan iemand anders zijn voorgeschreven? Gebruikt u weleens meer medicijnen dan is voorgeschreven? Zijn uw medicijnen weleens te vroeg op waardoor u eerder een herhaalrecept moet aanvragen? Heeft u weleens ruzie over gehad met een voorschrijver of is ooit geweigerd een recept voor te schrijven? Als u nu zou moeten stoppen met uw medicijnen en u kreeg een andere pijnstiller voor in plaats, zou u dat accepteren? Praten over analgetica Welke acties kunt u ondernemen bij inadequaat analgetica gebruik? Huisarts adviseren, brief mee, bellen Registratie opdracht, met huisarts bespreken Alle artsen inventariseren Apotheek bellen. Betrouwbare websites: informatie voor patienten door huisartsen : informatie voor patienten door apothekers : Farmacotherapeutisch Kompas richtlijnen Nederlandse Huisartsen Genootschap Meer weten? Bedankt voor je aandacht Parnassia Academie Beter worden in je vak De Parnassia Academie is de opleidings-, onderzoeks- en kennisorganisatie van Parnassia Groep 9
Pijnmedicatie. dr. Bart G.J. Dekkers, AIOS ziekenhuisfarmacie
Pijnmedicatie dr. Bart G.J. Dekkers, AIOS ziekenhuisfarmacie (b.g.j.dekkers@umcg.nl) Soorten pijn Nociceptieve pijn (wondpijn) Pijn waarschuwt dat er iets mis is in het lichaam (bijv. verzwikte enkel)
Nadere informatieCarla van Soest. Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn
Carla van Soest Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn Definitie Pijn Pijn is wat de patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer de patiënt zegt dat het optreedt. (McCaffery 1989) Pijn en behandeling
Nadere informatiePijnstilling. Poli Chirurgie Spoedeisende Hulp
00 Pijnstilling Poli Chirurgie Spoedeisende Hulp Uw behandelend arts heeft u pijnstilling voorgeschreven. Deze folder is bedoeld voor volwassenen en geeft uitleg over: welke pijnstillers voor u geschikt
Nadere informatiePijn. Matthieu Berenbroek. Pijn 2 - Matthieu Berenbroek 1998-2008 PIJN. Wat is Pijn?
Pijn Matthieu Berenbroek PIJN Wat is Pijn? 1 PIJN Pijn is een onaangename, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselschade of die wordt beschreven in termen
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN
INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN WAT IS PIJN? PIJN HOE EN WAT Pijn is een ontzettend complex en belangrijk mechanisme in ons lichaam. De definitie van pijn is: Een onplezierige
Nadere informatiePijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane
Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane Drs. A.M. Karsch, anesthesioloog pijnspecialist UMC Utrecht Drs. G. Hesselmann, oncologieverpleegkundige, epidemioloog UMCU Wat is pijn? lichamelijk
Nadere informatiePijn bij kanker, behandeling met medicijnen
Pijn bij kanker, behandeling met medicijnen Inleiding Deze informatiefolder is bedoeld voor patiënten die pijn hebben als gevolg van kanker. Ook voor familieleden kan het zinvol zijn om deze folder te
Nadere informatieInleiding in Pijn Pijnladder
Inleiding in Pijn Pijnladder Patricia Schutte Palliatief en oncologieverpleegkundige 13 november 2018 Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele gewaarwording die verband houdt met
Nadere informatieWorkshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker
Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker Inhoud workshop Inventarisatie vragen Waar of niet waar Medicatie en hun bijwerkingen Pijnbestrijding Antidepressiva Benzodiazepinen
Nadere informatieNeuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014
Neuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014 Wat is neuropathische pijn? Wat is neuropathische pijn? Neuropathische pijn = pijn die veroorzaakt wordt door een primaire laesie of disfunctie van het perifere
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Anesthesie alle aandacht Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker
Behandeling van pijn bij kanker Pijn bij kanker kan ontstaan door de ziekte zelf, maar ook door de behandeling ervan. Niet alle patiënten met kanker hebben pijn. In de beginfase van de ziekte heeft 30%
Nadere informatieFabels en feiten over morfine
Fabels en feiten over morfine Beter voor elkaar Fabels en feiten over morfine Inleiding In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige
Nadere informatieAmitriptyline. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Amitriptyline Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Amitriptyline? 3 Wat is neuropathische pijn? 3 Hoe werkt Amitriptyline? 4 In welke doseringen is Amitriptyline te verkijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieDIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING
DIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING JMJ KRUL NEUROLOOG TERGOOIZIEKENHUIZEN BLARICUM Cijfers over diabetes (1) Er zijn ongeveer 740.000 mensen met diabetes in Nederland; 250.000 mensen
Nadere informatieGabapentine Neurontin
Gabapentine Neurontin Ziekenhuis Gelderse Vallei Wat is Gabapentine? Gabapentine is een medicijn dat invloed heeft op de informatieoverdracht via zenuwen in de hersenen. Het is op recept verkrijgbaar onder
Nadere informatieOncologie. Morfine: fabels en feiten
Oncologie Morfine: fabels en feiten 1 Wat is morfine? In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine wordt voorgeschreven om pijn te verlichten. Soms wordt morfine gebruikt bij benauwdheid. Morfine
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal geen gewone pijnstillers, maar komen uit de groep van de anti-epileptica
Nadere informatieHet gebruik van morfine en veel voorkomende vragen
Het gebruik van morfine en veel voorkomende vragen Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2015 pavo 0437 Inleiding Uw arts heeft u morfineachtige pijnstillers (zie tabel) voorgeschreven tegen de pijn. Deze
Nadere informatieOorzaken. Pijn in de Palliatieve Fase. Programma. Stellingen. Vóórkomen van pijn Pijn in de palliatieve fase onderbehandeld?!
Pijn in de Palliatieve Fase Juni 2012 Programma Stellingen Inleiding Casus Soorten Pijn Pijnbehandelingen In kaart brengen van pijn Vragen Evaluatie Stellingen In onze maatschappij en op ons niveau van
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker
Behandeling van pijn bij kanker Centrum voor pijngeneeskunde Locatie Eindhoven Pijn bij kanker kan ontstaan door ziekte zelf, maar ook door de behandeling ervan. Niet alle patiënten met kanker hebben pijn.
Nadere informatieGabapentine Neurontin
Gabapentine Neurontin Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Gabapentine? 3 Wat is neuropatische pijn? 3 Hoe werkt Gabapentine? 4 In welke doseringen is Gabapentine te verkrijgen? 4 Wanneer
Nadere informatiePijnstilling. Na uw bezoek aan de spoedeisende hulp
Pijnstilling Na uw bezoek aan de spoedeisende hulp Uw pijnmedicatie adviesschema: o Paracetamol o. x per dag o Diclofenac o Ibuprofen o Naproxen o Tramadol o. x per dag o OxyContin o OxyNorm o Omeprazol
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatiePijnmedicatie na een dagbehandeling
Pijnmedicatie na een dagbehandeling Anesthesie alle aandacht Pijnmedicatie na een dagbehandeling U bent opgenomen geweest voor een operatieve ingreep in dagbehandeling. Met betrekking tot de medicatie
Nadere informatieSensitisatie. Anesthesiologie
Sensitisatie Anesthesiologie Anesthesiologie Inleiding Wanneer pijn lang bestaat en er geen lichamelijke afwijkingen (meer) voor die pijn te vinden is, wordt pijn chronisch genoemd. Mensen met chronische
Nadere informatieChronische pijn. Theo Meert 15/01/2011
Chronische pijn. Theo Meert 15/01/2011 Volgende onderwerpen kwamen aan bod: 1) wat is chronische pijn en wat zijn de gevolgen 2) waarnemen van pijn 3) hoe meet men pijn 4) behandeling 5) ontwikkelen van
Nadere informatieProstaatkanker en palliatieve pijnbestrijding,
Prostaatkanker en palliatieve pijnbestrijding, behandelen om de klachten te verminderen; niet genezend PIJN BESTRIJDING Patiënten bij wie de kanker niet meer beperkt is tot de prostaat, maar is uitgezaaid,
Nadere informatiePijn en pijnbestrijding in de palliatieve fase
Pijn en pijnbestrijding in de palliatieve fase JOS KITZEN, ONCOLOOG COBIE VAN BEUZEKOM,VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST Inhoud van de presentatie Even voorstellen Definitie palliatieve zorg Definitie pijn Hoe
Nadere informatieMorfine. Fabels en feiten
Morfine Fabels en feiten In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige pijnstillers of opioïden worden genoemd. Inleiding Waar in deze
Nadere informatiePijnbestrijding. Wat is pijn? Leerdoelen en competenties. Samenvatting Pijnbestrijding 1/5
Pijnbestrijding Pijnbestrijding 1/5 De gemiddelde volwassen Nederlander slikt zo n 27 pijnstillers per jaar, oftewel ongeveer 1 per 2 weken. Dit betekent dat in Nederland dagelijks bijna een miljoen pijnstillende
Nadere informatieIn deze folder staat beschreven welke medicatie u mag gebruiken en wanneer u deze medicatie mag innemen.
Patiëntenvoorlichting Anesthesie Pijnmedicatie na een dagbehandeling U bent opgenomen geweest voor een operatieve ingreep in dagbehandeling. Met betrekking tot de pijnbehandeling na de operatieve ingreep
Nadere informatiePIJN BIJ KANKER SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE
SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE PIJN BIJ KANKER Pijn is een onaangenaam gevoel en kan grote invloed hebben op uw dagelijks leven. Pijn kan verschillende oorzaken hebben. Bij patiënten met kanker
Nadere informatieArtrose café 16 maart: Artrose en medicatie
Artrose café 16 maart: Artrose en medicatie Vragen Is artrose reuma? Kan je reuma genezen? Kan je artrose genezen? Is artrose erfelijk? Is artrose een ouderdomsziekte? Is bewegen goed of slecht voor een
Nadere informatiePIJNMEDICATIE THUIS NA EEN ORTHOPEDISCHE OPERATIE
PIJNMEDICATIE THUIS NA EEN ORTHOPEDISCHE OPERATIE 557 Inleiding In deze folder informeren wij u over het gebruik van pijnmedicatie thuis. U vindt informatie over: de pijnscore pijnmedicatie die u heeft
Nadere informatieTe verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen
Te verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen Doel Adequate pijnbestrijding Stappenplan bij pijnbestrijding (zie
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatieMorfine Feiten en fabels. Apotheek
00 Morfine Feiten en fabels Apotheek In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige pijnstillers of opioïden worden genoemd. Inleiding
Nadere informatiepijnbestrijding na uw opname
pijnbestrijding na uw opname NSAID s en opioïden Pijnbestrijding thuis U bent opgenomen in Medisch Centrum Alkmaar (MCA), maar u mag binnenkort naar huis. In deze folder vindt u algemene uitleg over de
Nadere informatiePijnmedicatie na een dagbehandeling
Pijnmedicatie na een dagbehandeling Anesthesie alle aandacht Pijnmedicatie na een dagbehandeling U bent opgenomen geweest voor een operatieve ingreep in dagbehandeling. Met betrekking tot de pijnbehandeling
Nadere informatieHemofilie / stollingsstoornissen en Pijn
1 Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 01 november 2018 3 Wie heeft er weleens pijn? Antwoord: ja Antwoord: nee 4 Wie heeft er ongeveer 1 x per maand pijn? ja nee 5 Wie heeft er wekelijks pijn? ja
Nadere informatieChronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek
Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek Stefaan Van Damme - er is geen enkel belangenconflict of financiële band met de industrie - slaapproblemen angst werkverzuim/conflict
Nadere informatiePijnmedicatie bij acute en chronische pijn In mond, hoofd en aangezicht Denise van Diermen, arts
Pijnmedicatie bij acute en chronische pijn In mond, hoofd en aangezicht Denise van Diermen, arts 1 Pijn.. Wat doet U als U pijn heeft? 2 3 Wat doet u als uw patiënt pijn heeft? 4 Antibiotica ongeschikt
Nadere informatiePijn en pijnbehandeling
Pijn en pijnbehandeling Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Het pijnteam... 1 3 Pijn beschrijven... 1 4 Wisseling in pijn... 2 5 Pijnregistratie... 2 6 Pijnbestrijding... 2 7 Pijnstillers... 3 8 Algemene
Nadere informatiePijnbestrijding bij kanker
INTERNE GENEESKUNDE Pijnbestrijding bij kanker met paracetamol en/of NSAID s BEHANDELING Pijnbestrijding bij kanker U wordt in het St. Antonius Ziekenhuis behandeld voor kanker. Ten gevolge van de kanker
Nadere informatiePijnbehandeling Rondom een orthopedische operatie
Pijnbehandeling Rondom een orthopedische operatie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een orthopedische operatie. In deze folder leest u waarom het belangrijk is om pijn goed te behandelen.
Nadere informatiePIJN BIJ KANKER SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE. Inhoudsopgave 1. Inleiding
SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE PIJN BIJ KANKER Inhoudsopgave. Inleiding. Pijn bij kanker. Gevolgen van pijn. Slaap en vermoeidheid. Bewegen. Stemming. Behandeling van pijn. Pijnstillers. Doorbraakpijn.
Nadere informatieInfobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Sinds enkele jaren heeft het Mariaziekenhuis een pijncentrum. Dit centrum legt zich vooral toe op de behandeling van chronische pijn. Samen met de
Nadere informatiePIJN. Bernarda Heslinga, huisarts, kaderarts palliatieve zorg, palliatief consulent IKNL en palliatief consultteam ZGT
PIJN Bernarda Heslinga, huisarts, kaderarts palliatieve zorg, palliatief consulent IKNL en palliatief consultteam ZGT Wat is pijn? Pijn is een onaangename sensorische of emotionele ervaring samenhangend
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatiePregabaline Lyrica. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Pregabaline Lyrica Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Pregabaline? 3 Wat is neuropatische pijn? 3 Hoe werkt Pregabaline? 4 In welke doseringen is Pregabaline te verkrijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL PALLIATIEVE ZORG BIJ ONCOLOGISCHE PATIËNTEN
TRANSMURAAL PROTOCOL PALLIATIEVE ZORG BIJ ONCOLOGISCHE PATIËNTEN Doel Het doel is te zorgen dat kankerpatiënten in de - overgang naar de - pallatieve fase niet tussen wal en schip vallen. Hiertoe worden
Nadere informatieLyrica (Pregabaline)
Lyrica (Pregabaline) Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is Lyrica... 1 3 Wat is neuropatische pijn... 1 4 Hoe werkt Lyrica... 2 5 Hoe moet ik Lyrica gebruiken?... 2 6 Heeft Lyrica bijwerkingen... 3 7
Nadere informatieDe rol van metaforen in bemiddeling naar werk
De rol van metaforen in bemiddeling naar werk THEORETISCH KADER Een beeld zegt meer dan 1000 woorden. Beeldspraak ook. Tijdens de begeleiding kan het dan ook zinvol zijn om met metaforen te werken, en
Nadere informatieInfobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Sinds enkele jaren heeft het Mariaziekenhuis een pijncentrum. Dit centrum legt zich vooral toe op de behandeling van chronische pijn. Samen met de
Nadere informatieWAT IS HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
Hoofdpijn WAT IS HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL HOOFDPIJN
Nadere informatieMorfine. Informatie voor patiënten die in overleg met hun arts morfine gebruiken
Morfine Informatie voor patiënten die in overleg met hun arts morfine gebruiken Inhoudsopgave Morfine en andere sterke pijnstillers... 3 De functie van pijn... 3 De behandeling van pijn... 3 De juiste
Nadere informatieWAT IS HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
Hoofdpijn WAT IS HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL HOOFDPIJN
Nadere informatieMarijse Koelewijn huisarts
PIJN Marijse Koelewijn huisarts Je hoeft tegenwoordig toch geen pijn meer te lijden Moeilijk behandelbare pijn Om welke pijnen gaat het? Welke therapeutische mogelijkheden zijn er? Opzet workshop: Korte
Nadere informatieT IS GEBEURD. Een minikwis over pijn
T IS GEBEURD Een minikwis over pijn POLL OPEN Morfine 1. Morfine werkt niet op nociceptieve pijn 1.43% 2. Morfine werkt niet op neuropathische pijn 11.43% 3. Morfine werkt beter op nociceptieve dan op
Nadere informatieIk krijg er buikpijn van
Ik krijg er buikpijn van Anterior cutaneous nerve entrapment syndrome Duodagen 2018 Niels Heins & Annemarie Boer Jelmer Bergsma & Steven Buijk Vrouw 31 jaar VG/ sectio Pijn ROB, Stekend, hevig & kortdurend.
Nadere informatiePijnanamnese en pijnbestrijding
Pijnanamnese en pijnbestrijding dinsdag 1 december 2009 Paul Oyen Verpleegkundig consulent palliatieve zorg Regionaal consultatieteam PIJN (IASP 1979) Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele
Nadere informatieHOOFDPIJN WAT IS HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUIS ARTS GAAN APOTHEEK.
HOOFDPIJN WAT IS HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUIS ARTS GAAN APOTHEEK.NL HOOFDPIJN Heeft u last van hoofdpijn? Dan kunt u de klachten bestrijden
Nadere informatieInhoud. Redactioneel 10. Over de auteurs 11. 1 Inleiding 12. 2 Geschiedenis 14
Inhoud Redactioneel 10 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 2 Geschiedenis 14 3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23 4 Pijnmeting
Nadere informatieInfobrochure. Pijn in het ziekenhuis
Infobrochure Pijn in het ziekenhuis Onbehandelde pijn staat een goede genezing in de weg. Bijt niet op uw tanden, praat over uw pijn! Pijn... een nuttig signaal Acute pijn is een alarmsignaal, een onmiddellijke
Nadere informatiePijn bij kanker. Anesthesie. Locatie Hoorn/Enkhuizen
Pijn bij kanker Anesthesie Locatie Hoorn/Enkhuizen Behandeling van pijn bij kanker Inleiding Tegenwoordig is pijn bij kanker vaak goed te bestrijden. Als wordt vastgesteld waardoor de pijn wordt veroorzaakt,
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatiePIJN in de palliatieve fase
1 PIJN in de palliatieve fase Bob Ekdom Anja Flipsen Palliatieteam Midden Nederland (PTMN) 21 nov 2013 Definitie van pijn Pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig
Nadere informatiePijn bij kanker. Anesthesiologie en Pijngeneeskunde
Anesthesiologie en Pijngeneeskunde Pijn bij kanker Inhoud 1. Inleiding....................................................... 1 2. Pijn bij kanker................................................... 1 3.
Nadere informatieWorkshop ziekte-specifiek programma: chronische pijn. Ronde 1 en 2 Linda de Vries-Rijkuiter Ronde 3 en 4 Linda de Vries-Rijkuiter en John Voorham
Ronde 1 en 2 Linda de Vries-Rijkuiter Ronde 3 en 4 Linda de Vries-Rijkuiter en John Voorham Programma Introductie Kennisoverdracht Casus Oefening met casus Smaakmaker Discussie/vragen Workshop ziekte-specifiek
Nadere informatiePijnstilling na bezoek Spoedeisende Hulp
SPOEDEISENDE HULP Pijnstilling na bezoek Spoedeisende Hulp ADVIES Pijnstilling na bezoek Spoedeisende Hulp U bent op de Spoedeisende Hulp geweest en hebt een recept voor pijnstillers gekregen. In deze
Nadere informatiePIJN in de palliatieve fase
PIJN in de palliatieve fase Themabijeenkomst Netwerk Palliatieve Zorg Eemland 9 april 2013 Palliatie Team Midden Nederland Anne Mieke Karsch, anesthesioloog-pijnspecialist UMC Utrecht Laetitia Schillemans,
Nadere informatieProtocol Medicamenteuze pijnbestrijding bij oncologische patiënten Reikwijdte MST-breed Datum:
Versie: Medisch Spectrum Twente 1.0 Soort Document Titel Status: Vastgesteld Protocol Medicamenteuze pijnbestrijding bij oncologische patiënten Reikwijdte MST-breed Datum: 06-02-2012 Pagina 1 van 5 Code:
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker. Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017
Behandeling van pijn bij kanker Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017 Oorzaken en karakteristieken van kanker pijn Somatische ( nociceptieve ) pijn Opioiden, NSAID, blokkades Viscerale
Nadere informatieSpoedeisende Hulp. Patiënteninformatie. Gebruik van pijnstillers. Slingeland Ziekenhuis
Spoedeisende Hulp Gebruik van pijnstillers i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft een bezoek gebracht aan de Spoedeisende Hulp. Na uw behandeling kunt u nog pijn hebben. Pijn is erg
Nadere informatieOpioïden bij benigne pijn
Opioïden bij benigne pijn Anesthesie Locatie Hoorn/Enkhuizen Inleiding Uw behandelend arts zal uw pijn gaan bestrijden met opioïden. Dit zijn sterk werkende morfine-achtige pijnstillers. Deze informatie
Nadere informatieSTAPPENPLAN PIJN IN DE EERSTE LIJN
STAPPENPLAN PIJN IN DE EERSTE LIJN Doel Optimale behandeling van pijn in de eerste lijn. STAP 1: Screenen op pijn. Bepalen of patiënt numerieke beoordelingsschaal begrijpt: Geef een voorbeeld: - Kunt u
Nadere informatiePijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen. HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016
Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016 Pijn ouderen Co-morbiditeit : wat veroorzaakt wat? Polyfarmacie: moeilijker
Nadere informatiechronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar
chronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar De pijnpolikliniek Indeling van pijn; acuut of chronisch Acute pijn ontstaat plotseling is (meestal) goed te behandelen;
Nadere informatiePijnbestrijding bij kanker
INTERNE GENEESKUNDE Pijnbestrijding bij kanker met oxycodon BEHANDELING Pijnbestrijding bij kanker U wordt in het St. Antonius ziekenhuis behandeld voor kanker. Ten gevolge van de kanker kunt u ook last
Nadere informatieM106 NHG-Standaard Pijn
M106 NHG-Standaard Pijn NHG-Standaard Deze standaard moet worden geciteerd als: NHG-Werkgroep Pijn. NHG-Standaard Pijn. Huisarts Wet 2015;58(9):472-85. Pijn NHG-Werkgroep Pijn NHG-Standaard M106 Kernboodschappen
Nadere informatieVerminderde nierfunctie en medicijnen
Verminderde nierfunctie en medicijnen VERMINDERDE NIERFUNCTIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL VERMINDERDE
Nadere informatieGebruik van morfine en andere opioïden
Gebruik van morfine en andere opioïden En veelvoorkomende vragen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw arts heeft u morfineachtige pijnstillers voorgeschreven
Nadere informatieOorzaken van pijn Pijnmedicatie
Pijndagboek Tegenwoordig is pijn bij kanker vaak goed te bestrijden. Eenmaal vastgesteld wat de pijn veroorzaakt, is deze bijna altijd tot een draaglijk niveau terug te brengen. Niet alle patiënten met
Nadere informatieLyrica Pregabaline. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Lyrica Pregabaline Ziekenhuis Gelderse Vallei Wat is Lyrica? Lyrica is een medicijn dat speciaal is ontwikkeld voor de behandeling van neuropatische pijn. Daarnaast kan Lyrica ook worden gebruikt als aanvullend
Nadere informatieStappenplan: Pijn in de eerste lijn
Stappenplan: Pijn in de eerste lijn Doel Optimale behandeling van pijn in de eerste lijn Stap 1: Screenen op pijn Bepalen of patiënt numerieke beoordelingsschaal begrijpt: Geef een voorbeeld: - Kunt u
Nadere informatieSpanningshoofdpijn. Afdeling neurologie Locatie Eindhoven
Spanningshoofdpijn Afdeling neurologie Locatie Eindhoven Veel mensen hebben wel eens hoofdpijn. Vaak is dit spanningshoofdpijn. De pijn kan een uur tot een paar dagen duren. De hevigheid van de pijn wisselt
Nadere informatieBehandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica.
Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica www.nwz.nl Inhoud Wat is zenuwpijn? 3 Behandeling met medicijnen 3 Behandeling met antidepressiva 4 Behandeling met anti-epileptica
Nadere informatieM106 NHG-Standaard Pijn *
NHG-Standaard M106 NHG-Standaard Pijn * INLEIDING De NHG-Standaard Pijn omvat richtlijnen voor de diagnostiek en het beleid bij volwassenen en kinderen met acute pijn en volwassenen met chronische pijn.
Nadere informatieUW KIND HEEFT PIJN INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS
UW KIND HEEFT PIJN INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding In deze brochure geven wij u meer informatie over pijn bij kinderen: Wat is pijn, waardoor kan pijn veroorzaakt worden
Nadere informatiePatiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma
26 Verklaring voor chronische pijnaandoeningen Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma Tekst: Sanne van der Poel Voor mensen met chronische pijnklachten is het vaak lastig en frustrerend
Nadere informatieBuikwandpijnsyndroom Soms wordt in plaats van ACNES de Nederlandse term buikwandpijnsyndroom gebruikt.
ACNES Wat is ACNES? ACNES is een aandoening waarbij kinderen en volwassenen last hebben van hevige buikpijnklachten aan een kant van de buik als gevolg van afknelling van een zenuwtakje in de huid van
Nadere informatiePIJNMETING BIJ VOLWASSENEN
B421 november 2014 PIJNMETING BIJ VOLWASSENEN Geachte heer, mevrouw, In ons ziekenhuis hechten wij belang aan een kwalitatieve dienstverlening. Als patiënt hebt u recht op de nodige pijnbestrijding. Wij
Nadere informatiePijnbehandeling in de palliatieve fase
Pijnbehandeling in de palliatieve fase 1. Inleiding Deze folder is bestemd voor patiënten die pijn hebben in de palliatieve fase. De palliatieve fase wil zeggen dat er levensverlengend behandeld wordt;
Nadere informatieDr. Annemie Galimont-Huidopleiding
Qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq De huid van de voeten Dr. Annemie Galimont-Huidopleiding hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
Nadere informatieNeurostimulatie, zonder brein geen pijn. Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare
Neurostimulatie, zonder brein geen pijn Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare - Definities pijn - Classificaties volgens duur & oorsprong - Chronische
Nadere informatieChronische pijn rol van de mantelzorger. 7 oktober 2017 Toon van Helmond Marja Smit
Chronische pijn rol van de mantelzorger 7 oktober 2017 Toon van Helmond Marja Smit Inhoud 1. Wetenschappelijk onderzoek 2. Praktijk 3. Aanbevelingen Vooraf Zorgstandaard chronische pijn 2017 Uitgangspunt
Nadere informatieSepsis in de huisartsenpraktijk. Feike Loots Arts-onderzoeker IQ healthcare, Radboudumc
Sepsis in de huisartsenpraktijk Feike Loots Arts-onderzoeker IQ healthcare, Radboudumc Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatiePijnbestrijding als multidisciplinair teamwork
Pijnbestrijding als multidisciplinair teamwork Wilco E. van Genderen anesthesioloog/pijnspecialist FIPP Pijnbehandelcentrum DC Klinieken Alkmaar Disclosure: Aandeelhouder DC Klinieken Alkmaar bv Vergoeding
Nadere informatieonderdeel van MCA Gemini Groep Behandeling van zenuwpijn met medicijnen
onderdeel van MCA Gemini Groep Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica Inhoud Wat is zenuwpijn? 3 Behandeling met medicijnen 3 Behandeling met antidepressiva 4 Behandeling
Nadere informatie