Vaatulcera in de praktijk. Nathalie Vandergheynst

Transcriptie

1 Vaatulcera in de praktijk Nathalie Vandergheynst

2 Inhoud 1. Klinische tekenen chronische veneuze insufficiëntie (CVI) 2. Klinische tekenen perifeer arterieel vaatlijden (PAV) 3. Behandeling ulcus tgv. CVI 4. Behandeling ulcus tgv. PAV

3 Geen last in de benen

4

5

6 Chronische veneuze insufficiëntie in cijfers - CVI: 2 tot 3x meer bij - Ulcus : 1-2% van de bevolking* - Oorzaak 80-85% van alle ulcera - Diabetes - Veneuze insufficiëntie - Arteriële insufficiëntie *Wounds International, 2013

7 Vaatulcera

8 Vaatulcera

9 1. Klinische tekenen CVI

10 1. Klinische tekenen CVI Vermoeide pijnlijke benen Warme voeten Spataders Pitting oedeem

11 1. Klinische tekenen CVI Acuut: Hypodermitis (Ontsteking vetweefsel infectie) Chronisch: Lipodermatosclerose (chronische ontsteking vetweefsel) Vorm omgekeerde champagnefles

12 1. Klinische tekenen Verkleuring van de huid CVI Hyperpigmentatie(Okerdermatitis) Atrofie blanche gesneuvelde capillairen Corona phlebectatica

13 1. Klinische tekenen CVI Stase eczeem (lekken capillairen lokt dit uit) Jeuk/krabben

14 Melolin NIET? inklevend kompres Tegenindicaties Veneuze ulcera Diabetische voet Brandwonden

15 1. Klinische tekenen CVI Papillomateuze huid (schubben)

16 1. Klinische tekenen CVI Papillomateuze huid: behandeling - Atraumatisch verwijderen met curette (Hartmann SAP 10252) - Hydrateren - Cave: amandelolie

17 2. Klinische tekenen Perifeer arterieel vaatlijden (PAV)

18 2. Klinische tekenen PAV Weinig beharing Koude, rood/blauwe of witte huid voeten

19 2. Klinische tekenen PAV Slechte/niet voelbare pulsaties thv. Arteria dorsalis pedis Arteria tibialis posterior Vertraagde capillaire refill

20 2. Klinische tekenen PAV Geen bloed naar de voet bij elevatie Claudicatio Intermittens als het niet meer gaat Nachtelijke rustpijn Been uit bed hangen Rechtop slapen in de zetel

21 2. Klinische tekenen PAV Begint met banaal kloofje Eindstadium: het ulcus

22 Eindstadium CVI Ulcus cruris venosum

23 2.1 Klinische tekenen van ulcus Arterieel Veneus Diepgaande necrose (pees/bot bloot vb.) Locatie: Scheenbeen voorvoet tenen - hiel Grillige wondranden Zwarte necrose Zeer pijnlijk: toename bij hoogstand Beperkte diepte Locatie: Rond de enkels laag op onderbeen Afgeronde vorm Gele wondbodem, zelden necrose Pijnlijk: neemt af bij hoogstand. Cave: Infectie? Erysipelas?

24 3. Behandeling ulcus cruris Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Chirurgie 7. Lange termijn verzorging/preventie

25 Gevolgen verkeerde diagnose Diagnose op nr.1

26 3. Behandeling ulcus cruris Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Chirurgie 7. Lange termijn verzorging/preventie

27 3. Behandeling ulcus cruris Compressie Korterek: Rosidal s nachts aanlaten (indien wordt verdragen) Kan tot 1 week ter plaatse blijven (als geen ulcus) 2 windels per been (indien mogelijk) Van zodra de patiënt enkel kan bewegen! Langerek: Lastodur s nachts uitdoen 1 windel Nooit terugkeren op het been

28 3. Behandeling ulcus cruris Compressie Praktijk Rosidal : zwachel 1 Zwachtel van binnen naar buiten, voet 90 Start aan de teenbasis met 2 cirkelslagen op de voorvoet Pak hiel in: 1. 2/3 hiel, 1/3 voetzool, 2. 1/3 hiel, 2/3 voetzool Één toer om enkel Circulair verder tot (2 vingers) onder knieholte (fibulakopje) Gelijke overlappingen van de verbandlagen (30% of 50%) Volg richting zwachtel en rol dicht af bij het been Na iedere slag zwachtel uitrekken (Rol bij rest zwachtel af naar beneden)

29 3. Behandeling ulcus cruris Compressie Praktijk Rosidal : zwachel 2 Identieke wijze, doch in tegengestelde richting Aandachtspunten: Zwachtel aanbrengen voor opstaan Gebruik van kleefpleister (geen haakjes!) Meezwachtelen hiel Opnieuw aanleggen in de loop v/d dag als los

30 Bloopers

31 Oefening baart kunst

32 Pijnpunt Therapietrouw

33 3. Behandeling ulcus cruris Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Chirurgie 7. Lange termijn verzorging/preventie

34 3. Behandeling ulcus cruris Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Chirurgie 7. Lange termijn verzorging/preventie

35 3. Behandeling ulcus cruris Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Chirurgie 7. Lange termijn verzorging/preventie

36 De afbeelding kan momenteel niet worden weergegeven. 3. Behandeling ulcus cruris Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Chirurgie: varicectomie 7. Lange termijn verzorging/preventie

37 3. Behandeling ulcus cruris Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Chirurgie 7. Lange termijn verzorging/preventie

38 4. Behandeling arterieel ulcus Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Chirurgie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Lange termijn verzorging

39 4. Behandeling arterieel ulcus Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Chirurgie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Lange termijn verzorging

40 4. Behandeling arterieel ulcus Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Chirurgie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Lange termijn verzorging

41 4. Behandeling arterieel ulcus Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Chirurgie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Lange termijn verzorging

42 4. Behandeling arterieel ulcus Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Chirurgie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Lange termijn verzorging

43 4. Behandeling arterieel ulcus Internationale richtlijnen 1. Diagnose 2. Chirurgie 3. Infectie bestrijden 4. Wondbedpreparatie of reinigen 5. TIME 6. Lange termijn verzorging Rookstop Bewegen Cholesterol controle RR-controle Glycemie

44 Heelt TIME alle wonden?

45 TIME concept Wat? Chronische wonde acute wonde Corrigeert de STORENDE elementen die een vlotte genezing in de weg staan necrose/beslag teveel bacteriën teveel/te weinig wondvocht Creëer matig vochtig wondmilieu

46 TIME concept T - Tissue (weefsel): necrose, beslag, granulatie, epithelisatie? I - Infection: zijn er tekenen van infectie? M - Moisture (exsudaat): droog / vochtig / nat E - Edge (epidermale wondrand) verweking, ondermijning, irritatie, eczeem OPPERVLAKTE + DIEPTE

47 Tissue

48 Tissue

49 NECROSE / Fibrine

50 NECROSE MAG je necrose tgv. PAV debrideren? JA, ONDER VOORWAARDEN - Indien (geslaagde) revascularisatie

51 NECROSE PAV Droge necrose tenen/hiel Vochtige necrose Principe? Droog houden Wegnemen! Hoe? Wat los komt aan de randen mag weg ARTS: in het OK voor grote opp. = Chirurgisch debridement VPK: Scherp debridement aan bed met bistouri losse necrose Toevertrouwde medische handeling = medisch voorschrift nodig!

52 Scherp debridement van losse natte necrose na revascularisatie

53 Tegenindicatie scherp debridement NOOIT Arteriële ulcera waar (nog) geen revascularisatie! Vaste necrose

54 NECROSE PAV Hoe droog houden? Vioform poeder 3% OF Iso-Betadine dermicum + Inadine tulle

55 NECROSE droog houden PAV Gaascompressen (tussen elke teen afzonderlijk) Cave: zwachtel

56 FIBRINE Wat je weghaalt is belangrijker dan wat je aanbrengt

57 FIBRINE Dermatologische curette mediset Uitzicht : Ringvormig uiteinde metaal met 1 snijkant!! Lepelvormig uiteinde plastiek met scherp uiteinde Doel : Atraumatisch verwijderen (VPK) Fibrine biofilms hyperkeratose 1-malig gebruik

58 Biofilm WAT? Samenlevingscontract tussen diverse soorten bacteriën, vaak anaëroben In matrix verstopt = kleffe slijmerige laag van suikers en eiwitten WAAR? In chronische wonden. Je ziet ze NOOIT! WERKING? Een biofilm is metabool passief (winterslaap) Beschermt bacteriën tegen: spoelvloeistoffen, antiseptica, AB Immuniteit gastheer De concentratie AB nodig om bacteriën te doden in een biofilm >1.000x hoger dan bij vrije bacteriën niet verantwoord Behandeling? Curetteren op regelmatige basis (biofilm herstelt zich < 72u -> vermenigvuldigen) Tijdens het herstel biofilm -> gevoelig voor AB, antiseptica, spoelmiddelen

59 Matige hoeveelheid vochtige necrose/fibrine 1. Mechanisch debridement 2. Autolytisch debridement 3. Osmotisch debridement 4. Biochemisch debridement

60 1. Mechanisch debrideren Spoelen/wrijven NaCl 0,9% (Ecolav ) Flamirins Douchen

61 AZ MM Ecolav NaCl 0,9% 100ml - 30ml Gratis voor de patiënt Geen resten!

62 1. Mechanisch debrideren Wondreiniger Prontosan Fibrineuze wonden Biofilms 15 op wonde met GAAScompres

63 Vuile wondbodem?

64 2. Autolytisch debrideren Hydrogels Intrasite gel: 90% uit H2O slechts 1 week houdbaar! Droge necrose Dunne laag aanbrengen Jelonet tulle secundair Flamigel : hydrogel ideaal voor acute wonden

65 2. Autolytisch debrideren Alginogel Flaminal hydrogel + alginaat Natte wonden Absorbeert (5.5% algen) Vochtige wonden Brengt vocht in (3,5% algen) Debrideert +++ Debrideert ++ Anti bacterieel (3 enzymen) Anti bacterieel (3 enzymen) Dikke laag 0,5cm! Dikke laag 0,5cm!

66 Flaminal in de praktijk Vorming schild door alginaten

67 3. Osmotisch debrideren Suikerpasta Magistrale bereiding in AZMM Antibacterieel Bij infectie bereid met isobetadine dermicum10% Kan pijnlijk zijn! 2x/dag verbandwissel

68 4. Biochemisch debridement Madentherapie Workshop in Hamburg

69 Tissue

70 GRANULATIE EPITHELISATIE Beschermen

71 Beschermen granulatieweefsel praktisch bekeken

72 2. GRANULATIE, EPITHELISATIE Beschermen 1. Wondcontactlaag 2. Vette gazen 3. Schuimverbanden

73 2. GRANULATIE / EPITHELISATIE Beschermen 1. Wondcontactlaag Mepitel one Indicatie: Skin tear cat. 1 2 Flap nog (deels) aanwezig

74 Mepitel one Skin tear bij dame met veneuze insufficiëntie

75 Beschermen 2. Vette gazen Jelonet (paraffine) - Bovenop zalf plaatsen als drager - Inkleving compressen voorkomen

76 Schuimverbanden Beschermen Mepilex Mepilex Ag Mepilex border Mepilex XT

77 Mepilex 10x20cm als scheenbeschermer Tip

78 Infectie

79 Infectie LOKALE behandeling

80 Infectie Consult dermato Vochtige compressen: azijnzuur 0,5%, Hibidil, KMnO4

81 Infectie PVPI- producten (povidon jood 10%) Iso- Betadine dermicum Breedspectrum antisepticum 1 ste keus bij MRSA in wonde Minst cytotoxisch Uitdrogende werking (PAV) Spoelen? ALTIJD met 10% verdunde oplossing! Iso-Betadine dermicum steeds te combineren met: Iso-Betadine gel Inadine tulle 125ml - 10ml 2 weken houdbaar

82 Inadine tulle Doel -Infectie bestrijding -Drooghouden necrose door PAV

83 Mummificatie

84 Infectie ¾ Flaminal + ¼ isobetadine gel

85 Infectie Ag verbanden Indicaties: Bij bacteriële belasting Allergie Jood Mepilex Ag Aquacel Ag

86 Infectie: antibiotica op de wonde? Bactroban : UITSLUITEND voor neusdekolonisatie bij MRSA! Fucidin 2%: kort gebruiken bij gram + huidinfecties (vb. Staph. A)

87 Moisture

88 Moisture: Absorberen Hydrateren

89 a. Absorberen 1. Schuimverband 2. Hydrofiber 3. Combi alginaat + hydrogel

90 1. Schuimverbanden Licht tot matig exsuderende wonden Mepilex 10x10cm Mepilex Border

91 Teveel aan exsudaat chronische wonden Biochemische samenstelling wondvocht Chronische wonden acute wonden CYTOTOXISCHE soep Het teveel aan exsudaat beïnvloedt de wondheling negatief

92 2. Hydrofiber Aquacel Aquacel EXTRA Aquacel Ag Voor matig tot sterk exsuderende wonden Ruim aanbrengen over wondranden

93 3. Alginogel Flaminal = hydrogel + alginaat Natte wonden Absorbeert (5.5% algen) Vochtige wonden Brengt vocht in (3,5% algen) Debrideert +++ Debrideert ++ Anti bacterieel (3 enzymen) Anti bacterieel (3 enzymen) Dikke laag 0,5cm! Dikke laag 0,5cm!

94 b. Hydrateren

95 Hydrateren met Hydrogel Intrasite gel

96 Uitzondering NOOIT BEVOCHTIGEN Cave: infectie Wel: Churgie Alleen vlg. TIME- concept als revascularisatie

97 Diepte: opvullen Vb.: amputatiewonden VAC -therapie

98 Diepte: opvullen Steeds contact primair verband > wondbodem 1. Vochtige gaaswieken Geen infectie NaCl 0,9% Infectie Onverdunde Isobetadine dermicum 2x/d

99 Diepte opvullen Zalven Aquacel (Ag) wiek Voordeel: freqentie verbandwissel: 1x/d tot om de 2 dagen Comfort Goede absorptie Nadeel: Beperkte lengte (45cm)

100 4. Edge

101 Ulcus cruris Edge 1. Droge huid hydrateren Epaderm Crème 2. Beschermen wondranden bij veel exsudaat maceratie - Zinkoxide pasta Lassar, Inotyol

102 Edge Ulcus cruris 3. Eczeem Advies dermato: Corticosteroïden - Vochtig? Crème - Droog? Zalf

103 Edge DON TS Lassar pasta Less is more

104 Occlusief verband bij PAV

105 Occlusief verband bij PAV

106 Wat als? Onderbeen mediaal vaatent CC Onderbeen TED-kous Wreef

107 Wat als? PAV Veneuze insufficiëntie Diabetes Nierinsufficiëntie Én eigenzinnig Goede diagnostiek! Teamwork is dreamwork

108

109

110 Bedankt voor jullie aandacht!

111

112