Handleiding uitbreiding en nieuw vestiging vleesveehouderij

Transcriptie

1 Handleiding uitbreiding en nieuw vestiging vleesveehouderij Ruimtelijke ordening voor Zeeland en Noord-Brabant ZLTO, s -Hertogenbosch, april 2014 Sanne Cijsouw, Student HAS Hogeschool

2 Inleiding De handleiding uitbreiding en nieuw vestiging vleesveehouderij geeft inzicht in het beleid van de provincies Zeeland en Noord-Brabant op het gebied van ruimtelijke ordening. De handleiding is bedoeld voor vleesveehouders die plannen hebben om hun bedrijf uit te breiden en voor toekomstige vleesveehouders die een nieuw vleesveebedrijf willen starten. Dit document maakt hen wegwijs in de regelgeving die daar bij komt kijken en het kan dienen als een eerste opstap naar een vergunningaanvraag. De handleiding bestaat uit en schema met een stappenplan en tekst die als achtergrond bij dit schema dient. Het stappenplan is op de pagina s 3 en 4 te vinden en geeft weer welke zaken op het gebied van ruimtelijke ordening komen kijken bij uitbreiding of nieuw vestiging van een vleesveebedrijf. Daarna volgt de tekst die uitleg bij het stappenplan geeft. Hoofdstuk 1 behandelt het provinciaal beleid op het gebied van ruimtelijke ordening, hoofdstuk 2 gaat in op de natuurbeschermingswet, hoofdstuk 3 geeft het beleid op het gebied van milieuzaken weer en hoofdstuk 4 geeft uitleg over de Brabantse zorgvuldigheidsscore veehouderij. 2

3 Schema stappenplan Provinciaal beleid ruimtelijke ordening In welke provincie is het bedrijf gevestigd? Dit schema richt zich op de provincies Zeeland en Noord- Brabant Zeeland Noord-Brabant Nee.. Wordt voor de eerste maal agrarische gebouwen op benodigde grond toegelaten? In welk gebied is het bedrijf gevestigd? Anders, zie hoofdstuk 1.1 Nee, zie. hoofdstuk Nee, hier moet gebruik. van gemaakt. worden.. Nee, dan niet toegestaan Is er een bufferzone van ten minste 100 meter tot woon- en verblijfsrecreatieve functies? Zijn in betreffende gemeente geen vrijkomende agrarische bouwblokken beschikbaar? Is het bedrijf geen intensieve veehouderij? (Voor omschrijving intensieve veehouderij zie hoofdstuk 1.2.3) De groenblauwe mantel of het gemengd landelijk gebied Is het bouwperceel kleiner of gelijk aan 1,5 hectare? Is de ontwikkeling inpasbaar in de omgeving? Is het aangetoond dat de achtergrondbelasting voor geurhinder lager of gelijk is aan de maximale normen? Nee, zie hoofdstuk Nee, dan ontwikkeling inpasbaar maken Nee, dan geurhinder verlagen Is aangetoond dat de achtergrondconcentratie fijnstof lager of gelijk is aan 30 µg/m 3? Nee, dan hoeveelheid fijnstof verlagen Omvat de landschappelijke inpassing minimaal 10% van het bouwperceel? Nee, dan landschappelijke inpassing vergroten 3

4 Natuurbeschermingswet Nee, emissiereducerende.. maatregelen. treffen. en/of salderen. Is de NH 3 emissie lager of gelijk aan de maximale norm? Is de NH 3 emissie lager of gelijk aan de maximale norm? Nee, emissiereducerende maatregelen treffen en/of salderen Beleid milieuzaken Nee, uitbreiding. is dan alleen mogelijk. wanneer NH 3 emissie niet toeneemt. Ligt het bedrijf buiten een zone van 250 meter van een gebied wat zeer kwetsbaar is voor stikstof? In welk gebied ligt het bedrijf? Binnen de bebouwde kom Buiten de bebouwde kom Nee, zie. hoofdstuk. 3.2 Is de geurbelasting lager of gelijk aan de norm? Is de geurbelasting lager of gelijk aan de norm? Nee, zie hoofdstuk 3.2 Bedraagt het afvalwater dat in het vuilwaterriool terecht komt niet meer dan 300 mg/l aan onopgeloste stoffen? Is de vloer van het dierenverblijf vloeistofkerend? Brabantse zorgvuldigheidsscore veehouderij Provincie Zeeland Provincie Noord-Brabant Het bedrijf voldoet aan alle eisen op het gebied van ruimtelijke ordening Is het bedrijf een zorgvuldige veehouderij en haalt het ten minste 7 punten in de BZV? Nee, zie hoofdstuk 4.4, het bedrijf voldoet aan alle eisen op het gebied van ruimtelijke ordening 4

5 Inhoudsopgave 1 Provinciaal beleid ruimtelijke ordening Provincie Noord-Brabant Groenblauwe mantel Gemengd landelijk gebied Gebied beperkingen veehouderij Provincie Zeeland Bufferzones Bestaande agrarische bouwblokken Intensieve veehouderij Natuurbeschermingswet Provincie Noord-Brabant Provincie Zeeland Programmatische aanpak stikstof Beleid milieuzaken Ammoniak Geur Afvalwater Bodemverontreiniging Brabantse zorgvuldigheidsscore veehouderij Certificaten Inrichting & omgeving Innovaties Tips Bronnenlijst

6 1 Provinciaal beleid ruimtelijke ordening Het provinciaal beleid voor ruimtelijke ordening bestaat uit een provinciale structuurvisie en een Verordening ruimte. Met een provinciale structuurvisie wordt de ruimte op provinciaal niveau ingedeeld en wordt aangegeven waar woningen, bedrijventerreinen en natuur komen te liggen. De structuurvisie is een plan voor de toekomst wat door de provincie is opgesteld. Een structuurvisie is niet bindend, een gemeente is niet verplicht zich er aan te houden. In de Verordening ruimte zijn regels opgenomen waarvan de provincie het belangrijk vindt dat die door iedere gemeente worden toegepast bij ruimtelijke besluiten. Een verordening heeft een status als wet waardoor de gemeenteraad bij het vaststellen van een bestemmingsplan verplicht is de regels uit de Verordening ruimte toe te passen. De provinciale structuurvisie en de Verordening ruimte zijn in dit hoofdstuk samengevoegd en worden per provincie weergegeven. 1.1 Provincie Noord-Brabant Het is de wens van de Provincie om de veehouderij in evenwicht te brengen met zijn omgeving zodat een verantwoord woon-, werk- en leefklimaat wordt verkregen. Maar ook economisch is de stap naar een duurzame en innovatieve veehouderij nodig omdat het huidige verdienmodel, dat nog vaak gericht is op schaalvergroting, bulkproductie en kostenminimalisatie, niet langer houdbaar is. Voor de provincie zijn de grenzen voor de groei van de veehouderij bereikt en moet de overlast van het productieproces op milieu- en leefomgeving definitief worden opgelost. Om de steeds verdergaande schaalvergroting te keren, is het vanuit economisch perspectief nodig om alternatieven te ontwikkelen voor groei, bijvoorbeeld door nieuwe verdienmodellen en een economische meerwaarde van producten en kennis te generen. De provincie Noord-Brabant verwacht dat een aanzienlijk deel van de bestaande veehouderijbedrijven de bedrijfsvoering zal beëindigen. Bij de overblijvende bedrijven treedt schaalvergroting en intensivering van bedrijven op. Dit vraag om ontwikkelingsruimte in het landelijk gebied. De provincie wil de ontwikkeling in het landelijk gebied zodanig vorm geven dat er sprake is van een duurzaam en vitaal platteland. Hierbij is het zoeken naar het bieden van ontwikkelingsmogelijkheden aan agrarische bedrijven. Het uitganspunt hierbij is dat er geen verdere schaalvergroting plaats mag vinden. In met name het oostelijke deel van de provincie zijn grenzen aan de groei bereikt vanwege de hoge mens-dierdichtheid en is een overbelaste situatie ontstaan op het gebied van luchtkwaliteit en geur. Daarom kiest de Provincie Brabant voor een nieuwe weg waarbij de groei van de sector wordt beperkt, de ontwikkeling naar een duurzame en innovatieve veehouderij wordt gestimuleerd en overbelaste situaties worden aangepakt. Deze nieuwe weg wordt Zorgvuldige veehouderij genoemd. Wat Zorgvuldige veehouderij inhoudt en welke regels hier aan zijn verbonden, wordt uitgelegd in hoofdstuk 4 Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij. Binnen de Verordening ruimte zijn de landbouwgebieden in tweeën gedeeld, namelijk de groenblauwe mantel en het gemengd landelijk gebied. Deze twee gebieden worden in paragraaf en toegelicht. Voor het stedelijk gebied geldt dat omschakeling naar en uitbreiding en vestiging van een veehouderij niet is toegestaan. Voor veehouderijen binnen bestaand stedelijk gebied worden geen ontwikkelingsmogelijkheden in een bestemmingsplan opgenomen en geldt het zogenaamde slot op de muur. 6

7 1.1.1 Groenblauwe mantel In de groenblauwe mantel ligt het accent op vergroening. Het gebied bestaat overwegend uit multifunctioneel landelijk gebied met grondgebonden landbouw en biedt ruimte voor ontwikkeling aan de landbouw. Deze ontwikkeling moet bijdragen aan de kwaliteit van natuur, water en landschap. De agrarische sector is een grote en belangrijke grondgebruiker en het is nodig deze positie te behouden. Het gebied biedt geen ruimte voor de vestiging van intensieve vormen van landbouw of concentratiegebieden voor intensieve landbouw, maar bestaande intensieve bedrijven hebben nog wel uitbreidingsmogelijkheden. In de groenblauwe mantel biedt de provincie ruimte aan de groeiende vraag naar diensten die het landelijk gebied aan de samenleving kan bieden, zoals de ontwikkeling van grondgebonden veehouderijen. De volgende alinea s gaan in op de regels die gelden voor de groenblauwe mantel. Een bestemmingsplan gelegen in de groenblauwe mantel kan voorzien in een uitbreiding, vestiging of omschakeling naar een veehouderij, op voorwaarde dat: - Het bouwperceel maximaal 1,5 hectare bedraagt ; - De ontwikkeling vanuit een goede leefomgeving inpasbaar is in de omgeving ; - Is aangetoond dat de kans op geurhinder in de bebouwde kom niet hoger is dan 12% en in het buitengebied niet hoger is dan 20%; - Is aangetoond dat de achtergrondconcentratie een jaargemiddelde fijnstofconcentratie (PM10) veroorzaakt van maximaal 30 µg/m 3 ; - De landschappelijke inpassing tenminste 10% van de omvang van het bouwperceel omvat; - Een zorgvuldige dialoog is gevoerd, gericht op het betrekken van de belangen van de omgeving in de planontwikkeling. Op de bovengenoemde regels zijn enkele afwijkingen van toepassing. Uitbreiding van een zorgvuldige veehouderij boven de 1,5 hectare is mogelijk, op voorwaarde dat: - De veehouderij blijvend beschikt over voldoende grond voor een veebezetting van 2 GVE (dit komt overeen 12 vleesstieren van 1 tot 2 jaar leeftijd of 8 zoogkoeien) per hectare grond of minder, omdat een dergelijk bedrijf voldoet aan het streven van de provincie om kringlopen zo veel mogelijk te sluiten; - Er sprake is van de sanering van een overbelaste situatie waarbij elders een veehouderij wordt opgeheven en er per saldo geen groei van het vergunde aantal dieren plaatsvindt. Van een overbelaste situatie is sprake wanneer er vanwege de uitstoot van milieuhinderlijke stoffen als fijnstof geen goed woon- en leefklimaat kan worden geborgd en wanneer hierdoor aantasting van ecologische waarden plaatsvindt ; - Dit noodzakelijk is voor de ontwikkeling van een zorgvuldige veehouderij vanwege een vernieuwd bedrijfsconcept; - De omvang van het bouwperceel kan met ten hoogste 0,5 hectare worden vergroot indien het bedrijf is aangewezen op de opslag van ruwvoer. 7

8 1.1.2 Gemengd landelijk gebied Voor het gemengd landelijk gebied wil de provincie dat er ruimte beschikbaar blijft om de agrarische productiestructuur te behouden en te versterken. In het gemengd landelijk gebied stimuleert de provincie het mengen van functies voor een sterke plattelandseconomie, waarbij vooral de ontwikkeling van landbouw van belang is. Functies die ten koste gaan van de ruimte voor agrarisch gebruik of die in strijd zijn met de landbouw worden geweerd. Hierdoor blijft ruimte gereserveerd voor agrarische ontwikkelingen en wordt voorkomen dat menging met andere functies leidt tot aantasting van de primaire productiestructuur. Voor het gemengd landelijk gebied zijn regels opgesteld in de Verordening ruimte. Deze regels komen exact overeen met de regels voor de groenblauwe mantel en zijn in paragraaf te lezen Gebied beperkingen veehouderij Voor locaties die zijn aangeduid met Beperking veehouderij geldt dat hier in beginsel geen uitbreidingsmogelijkheden zijn. In deze gebieden geldt dat bovengenoemde afwijkende regels alleen van toepassing zijn wanneer sprake is van een veehouderij die blijvend beschikt over voldoende grond voor een veebezetting van 2,75 GVE (dit komt overeen met 16 vleesstieren van 1 tot 2 jaar leeftijd of 11 zoogkoeien) per hectare of minder. Dit is het gemiddelde van de veebezetting van melkrundveehouderijen in Brabant in 2011 en , Provincie Zeeland Ongeveer de helft van het landoppervlak in Zeeland bestaat uit landbouw. Akkerbouw is hier de belangrijkste bedrijfstak, maar ook veehouderij is van belang. Kenmerkende landschappen, met onder andere landbouw, zijn beeldbepalend voor Zeeland. Zeeland heeft met de ontwikkelingen in de landbouw veel kwaliteiten te bieden aan de omgeving. Veranderingen in de markt en in het landbouwbeleid geven kansen voor nieuwe producten, schaalvergroting en verbreding. De provincie Zeeland ondersteunt innovatie, specialisatie en verbreding in de landbouw. De ontwikkelingsmogelijkheden van grondgebonden landbouw worden verruimd, terwijl voor intensieve veehouderij de mogelijkheden beperkt zijn. Voor de grondgebonden landbouw wil de provincie dat agrarische ondernemers zo veel mogelijk inzetten op een verdere ontwikkeling van het agrarische bedrijf. Afhankelijk van de bestaande bedrijfsstructuur zijn daarbij aspecten als schaalvergroting en verbreding aan de orde. Ook voor vitaliteit en innovatie wordt ruimte geboden. De landbouw in Zeeland houdt perspectief doordat er vele kleinere kansen liggen. Kansen die aan kracht verliezen als deze gemeengoed worden, maar die samen de toekomst vormen. Een voorbeeld zijn streekproducten op basis van korte ketens. Door het stimuleren van gewenste ontwikkelingen wil de provincie Zeeland de innovatie van de Zeeuwse traditionele sectoren, zoals de landbouw, bevorderen. Vernieuwingen in de landbouw zijn een van de prioriteiten voor een sterke Zeeuwse economie. 1 Structuurvisie 2010 partiële herziening Verordening ruimte

9 1.2.1 Bufferzones In een bestemmingsplan waarin voor het eerst, op buiten de bebouwde kom gelegen gronden, agrarische gebouwen worden toegelaten, worden deze gebouwen niet toegelaten binnen een afstand van 100 meter tot gronden waarop woon- of verblijfsrecreatieve functies zijn toegelaten. Deze afstand wordt gemeten vanaf de grens van het bouwvlak. Een kleinere afstand wordt toegestaan op voorwaarde dat in de toelichting bij het bestemmingsplan wordt opgenomen dat geen of nagenoeg geen hinder optreedt bij woon- of verblijfsrecreatieve functies. Daarbij mag de kleinere afstand niet leiden tot ongelijkwaardige beperkingen in de bedrijfsvoering van de betrokken agrarische bedrijven Bestaande agrarische bouwblokken De provincie verwacht dat in de komende generatie ongeveer 40% van de agrarische ondernemers zijn agrarische activiteiten beëindigt. De vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen moeten gesaneerd worden of er moet een herbestemming plaatsvinden om te voorkomen dat de gebouwen verwaarloosd worden. Hierdoor zijn nieuwe agrarische bouwblokken niet noodzakelijk. Hiervoor wordt dan ook geen mogelijkheden geboden. Wel kan bij verplaatsing van een agrarisch bedrijf binnen een gemeente of regio een nieuw bouwblok worden gerealiseerd. Voorwaarde hierbij is dat op het oude bouwblok alle agrarische opstallen worden gesaneerd en dat herbouw hiervan wordt tegengegaan. Voor de nieuw vestiging van een agrarisch bedrijf dient de betreffende gemeente aan te tonen dat er geen vrijkomende agrarische bouwblokken beschikbaar zijn. Daarnaast moet de bedrijfseconomische noodzaak worden aangetoond en dient een bijdrage te worden geleverd in de sanering van agrarische opstallen elders Intensieve veehouderij Voor de provincie Zeeland wordt onder intensieve veehouderij verstaan een niet-grondgebonden agrarische bedrijf dat zich toelegt op de teelt van onder andere slacht- en fokdieren, waarbij de teelt plaatsvindt zonder of nagenoeg zonder weidegang. In een bestemmingsplan wordt de nieuw vestiging van intensieve veehouderij en de omschakeling van een bestaand bedrijf naar intensieve veehouderij niet toegelaten. Uitzondering hierop is wanneer er sprake is van een knelgeval, waarbij een intensieve veehouderij moet verplaatsen vanwege de ontwikkeling van een dorp, stad of natuur. Het aanwijzen van bestemmingen, of het geven van regels in verband met de uitbreiding van een bestaande intensieve veehouderij tot ten hoogste 5000 m 2 bedrijfsvloeroppervlak, is toegelaten indien aan drie voorwaarden wordt voldaan. De uitbreiding moet noodzakelijk zijn voor de continuïteit van het bedrijf, het moet bijdragen aan de verduurzaming van het bedrijf en omgevingskwaliteiten moeten zich hiertegen niet verzetten. Uitbreiding van een intensieve veehouderij met een bedrijfsvloeroppervlak groter dan 5000 m 2 is éénmalig toegelaten met maximaal 10% van het bestaande bedrijfsvloeroppervlak. Hierbij moet wel worden aangetoond dat de uitbreiding noodzakelijk is voor de continuïteit van het bedrijf en omgevingskwaliteiten zich daartegen niet verzetten. 3, 4 3 Omgevingsplan Zeeland ; beleid voor ruimte, milieu, water en natuur 4 Verordening ruimte

10 2 Natuurbeschermingswet In de Natuurbeschermingswet is de bescherming van natuur in Nederland vastgelegd en zijn drie soorten gebieden beschermd, namelijk Natura 2000-gebieden, beschermde natuurmonumenten en wetlands. Voor activiteiten in de buurt van een beschermd natuurgebied of een Natura 2000-gebied kan een vergunning Natuurbeschermingswet nodig zijn. Hierbij is niet de locatie of de activiteit van belang, maar het effect op het beschermd gebied. Voor veehouderijen geldt dit vanwege hun uitstoot van ammoniak en de depositie van stikstof in de natuur. De Natuurbeschermingswet is een landelijke wet. De vergunning Natuurbeschermingswet wordt door de provincie afgegeven. Voor de vergunningverlening voor vestiging of uitbreiding van een veehouderij maakt de provincie gebruik van het rekenmodel AAgro-Stacks om de hoeveelheid stikstofdepositie te berekenen. De hoeveelheid stikstofdepositie hangt onder andere af van het stalsysteem, het soort dieren, het aantal dieren en de afstand tot het natuurgebied Provincie Noord-Brabant De provincie Brabant heeft een Verordening stikstof en Natura 2000-gebieden opgesteld, met als doel het verminderen van de stikstofbelasting op Natura 2000-gebieden in Noord-Brabant. De verordening geldt voor alle veehouderijen in de provincie, omdat de stikstofbelasting op Natura 2000-gebieden voor een groot deel het gevolg van de ammoniakemissie van de aanwezige veehouderijen is. Andere stikstofbronnen zijn verkeer en industrie. De verordening stikstof gaat verder dan de landelijke wetgeving en vraagt veehouders om bij nieuwbouw, renovatie en het installeren van emissiearme technieken te investeren in (stal)systemen met een hogere emissiereductie dan landelijk vereist is. Het teveel aan depositie dient te worden gesaldeerd. Salderen is nodig wanneer de plannen van een veehouderij, ondanks emissie reducerende technieken, leiden tot een toename van de stikstofdepositie op een natuurgebied. Hierdoor wordt bedrijfsontwikkeling mogelijk gemaakt, zonder dat de stikstofdepositie op een natuurgebied toeneemt. Het principe is dat de ene veehouderij haar activiteiten geheel of gedeeltelijk beëindigd, wat een ander bedrijf ruimte biedt om te ontwikkelen. 6 5 Natuurbeschermingswet Verordening stikstof en Natura 2000 Noord-Brabant

11 De maximaal toegestane emissie in kg NH 3 per dierplaats per jaar wordt in tabel 1 per diercategorie weergegeven. Tabel 1: Maximaal toegestane emissie per diercategorie Categorie Maximaal toegestane emissie in kg NH 3 per dierplaats per jaar volgens verordening Zoogkoeien ouder dan 2 jaar - Vrouwelijk jongvee tot 2 jaar 3,9 Vleesstierkalveren tot 6 maanden 2,5 Vleesstieren en overig vleesvee van 6 tot 24 maanden Fokstieren en overig rundvee ouder dan 2 jaar 7,2 9,5 2.2 Provincie Zeeland Voor de provincie Zeeland bestaat geen verordening of andere regelgeving die betrekking heeft op stikstofdepositie op natuurgebieden. Bij de aanvraag voor een vergunning Natuurbeschermingswet wordt een norm gehanteerd die niet is vastgelegd. De emissie van ammoniak mag niet meer zijn dan 6004 kg NH 3 per jaar. In tegenstelling tot de provincie Noord-Brabant geldt deze norm niet per dierplaats maar voor het gehele bedrijf. In de praktijk levert deze norm geen beperkingen op. Daarnaast geeft de provincie alleen een vergunning Natuurbeschermingswet af als de stikstofdepositie niet meer stijgt dan 0,5 mol stikstof per hectare per jaar op het nabijgelegen Natura2000-gebied. 2.3 Programmatische aanpak stikstof In de loop van de tijd is gebleken dat de Natuurbeschermingswet het erg lastig maakt om vergunningen te verlenen voor nieuwe economische activiteiten in de buurt van Natura gebieden. Om te voorkomen dat nieuwe economische activiteiten niet meer gerealiseerd kunnen worden is de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) begin 2009 van start gegaan. De PAS zorgt voor behoud en herstel van bedreigde natuurgebieden door een daling van de stikstofdepositie. Maar daarnaast zoekt de PAS naar mogelijkheden om nieuwe economische activiteiten ontwikkelingsruimte te bieden. Momenteel is de voorlopige PAS opgesteld, aan een definitieve versie wordt gewerkt. Maatregelen die voor de definitieve versie zijn voorgesteld zijn het verbeteren van het uitrijden van dierlijke mest en het aanscherpen van emissie-eisen, zowel voor nieuwe stallen als op het gebied van voer en management. 7 7 Programmatische Aanpak Stikstof 11

12 3 Beleid milieuzaken Het beleid voor milieuzaken is in twee verschillende documenten vastgelegd. Het activiteitenbesluit voor agrarische bedrijven behandelt ammoniak, geur, afvalwater en bodemverontreiniging. De wet geurhinder en veehouderij behandelt geur. In het activiteitenbesluit en in de wet geurhinder en veehouderij worden op het gebied van geur dezelfde regels gehanteerd. Om die reden zijn de twee documenten samengevoegd en worden ze in dit hoofdstuk als één geheel beschreven. 3.1 Ammoniak De ammoniakemissie van een veehouderij wordt berekend door het aantal dieren te vermenigvuldigen met de emissiefactor. Wanneer voor een diercategorie geen maximale emissiewaarde is vastgesteld, wordt de emissiefactor van het betrokken huisvestingssysteem gebruikt als maximale emissiewaarde. Binnen, of in een zone van 250 meter rondom, een zeer kwetsbaar gebied is het niet toegestaan een veehouderij op te richten, tenzij de veehouderij bestemd is voor dieren die uitsluitend of in hoofdzaak worden gehouden voor natuurbeheer. Uitbreiding van een veehouderij die binnen, of in een zone van 250 meter rondom, een zeer kwetsbaar gebied ligt is alleen mogelijk wanneer de ammoniakemissie na de uitbreiding niet meer bedraagt dan de emissie die voor de uitbreiding was toegestaan. Deze voorwaarde geldt niet wanneer het een biologisch bedrijf betreft of wanneer de dieren worden gehouden ten behoeve van natuurbeheer. Ook het wijzigen van het huisvestingssysteem is niet toegestaan wanneer dit een toename van de ammoniakemissie per dierplaats veroorzaakt. Uitzondering hier op is het wijzigen van het huisvestingssysteem vanwege wettelijke voorschriften voor dierenwelzijn, op voorwaarde dat het aantal dierplaatsen niet toeneemt Geur Voor de oprichting of uitbreiding van een veehouderij zijn normen opgesteld voor de toegestane geuremissiefactor op geurgevoelige objecten. De geuremissiefactor is afhankelijk van de locatie, namelijk binnen of buiten de bebouwde kom en wel of niet in een concentratiegebied. De geuremissiefactor wordt in tabel 2 weergegeven. Oprichting of uitbreiding van een veehouderij is niet toegestaan wanneer de geurbelasting hoger is dan de in tabel 2 genoemde normen. Tabel 2: Geurbelasting oue/m 3 (odour units per kubieke meter lucht) Niet-concentratiegebied Concentratiegebied Bebouwde kom 2,0 3,0 Buiten bebouwde kom 8,0 14,0 Uitzondering op dit verbod is wanneer het een geurgevoelig object betreft dat deel uit maakt van een andere veehouderij of van een voormalige veehouderij. In dat geval geldt dat oprichting of uitbreiding van een veehouderij is toegestaan als de afstand met het geurgevoelige object 100 meter of meer bedraagt binnen de bebouwde kom, of 50 meter of meer buiten de bebouwde kom. Echter, deze regel geldt niet wanneer bij de oprichting of uitbreiding van een veehouderij de geurbelasting niet toeneemt, het aantal dieren niet toeneemt en de afstand tot een geurgevoelig object niet afneemt. 8 Activiteitenbesluit milieubeheer 12

13 Voor diercategorieën die op vleesvee van toepassing zijn, zijn geuremissiefactoren vastgesteld die in tabel 3 worden benoemd: Tabel 3: Geuremissiefactoren in oue / dier Categorie Geuremissiefactor in oue / dier Zoogkoeien ouder dan 2 jaar - Vrouwelijk jongvee tot 2 jaar - Vleesstieren en overig vleesvee van 8 tot 24 maanden Fokstieren en overig rundvee ouder dan 2 jaar 35,6 - Wanneer voor een diercategorie geen geuremissiefactor bekend is, is oprichting of uitbreiding alleen toegestaan als de afstand tussen de veehouderij en een geurgevoelig object 100 meter of meer bedraagt binnen de bebouwde kom, of 50 meter of meer buiten de bebouwde kom. Deze regel is niet van toepassing als bij de oprichting of uitbreiding het aantal dieren niet toeneemt en de afstand niet afneemt tot minder dan 100 meter binnen de bebouwde kom, of minder dan 50 meter buiten de bebouwde kom. 8, Afvalwater Wanneer voor het reinigen en ontsmetten van dierenverblijven water wordt gebruikt, wordt een eis gesteld aan het water dat vuilwaterriool terecht komt. Het gehalte aan onopgeloste stoffen in het afvalwater mag niet meer zijn dan 300 milligram per liter Bodemverontreiniging Bij het houden van landbouwhuisdieren is het van belang het bodemrisico verwaarloosbaar klein te houden. Om dit te realiseren is de vloer van een dierenverblijf, of een deel daar waaraan geen mestkelder is verbonden, ten minste vloeistofkerend uitgevoerd. Dit wil zeggen dat de vloer geen open verbinding heeft met de onderliggende bodem waardoor voorkomen wordt dat de bodem verontreinigd wordt. 8 8 Activiteitenbesluit milieubeheer 9 Wet geurhinder en veehouderij 13

14 4 Brabantse zorgvuldigheidsscore veehouderij De Brabantse zorgvuldigheidsscore veehouderij (BZV) stuurt, stimuleert en objectiveert de ontwikkeling naar zorgvuldige veehouderij. Zorgvuldige veehouderij staat voor een sector die op een gezonde manier verbonden is met de sociale en fysieke leefomgeving. De BZV maakt het handelen van de veehouder op het gebied van volksgezondheid, dierenwelzijn en fysieke leefomgeving inzichtelijk, en is een instrument waarin maatregelen zijn benoemd ter bevordering van de transitie naar zorgvuldige veehouderij voor individuele bedrijven. De BZV geldt voor iedere vorm van veehouderij in de provincie Noord-Brabant, voor iedere diersoort kan een score worden berekend. De BZV moet ruimte bieden en uitdaging geven aan innovaties in de veehouderij. Het idee is dat een ondernemer punten verdient door maatregelen te treffen die de inpasbaarheid van het bedrijf in de omgeving verbeteren. De ondernemer heeft keuzevrijheid in welke maatregelen het beste passen bij zijn bedrijfsvoering of de wensen van de omgeving. In de BZV kan een veehouderij scoren op een schaal van 1 tot 10. Een bedrijf dat alleen aan de wettelijke eisen voldoet krijgt als basis 6 punten. Naast de basis van zes punten kan een bedrijf nog maximaal vier punten scoren. Van deze vier te behalen punten kan een veehouderij er drie scoren binnen de pijler Inrichting & omgeving en één in de pijler Certificaten. Wanneer de veehouder relevante aspecten beter regelt dan de wet voorschrijft haalt hij een hogere BZV-score. Een zorgvuldige veehouderij is een veehouderij die ten minste 7 punten behaalt in de BZV. Vanaf 7 punten of hoger krijgt een bedrijf ontwikkelruimte. Aanvullend hiervoor is dat ten minste 0,2 punten behaald moeten worden via de pijler Certificaten en minimaal 0,6 punten via de pijler Inrichting & omgeving. Een voldoende score op de BZV betekend nog niet automatisch dat dat een veehouderij kan uitbreiden. Naast een voldoende score op de BZV is andere wetgeving leidend. Een veehouderij moet aan de voorwaarden voldoen uit Europese, nationale en provinciale wetten en verordeningen. Het aantal punten dat door een bedrijf bij de BZV wordt gehaald wordt door een programma berekend. In dit programma kan de veehouder invullen welke maatregelen hij op zijn bedrijf treft en over welke certificaten hij beschikt. De BZV is opgedeeld in verschillende onderdelen, namelijk de drie pijlers Inrichting & omgeving, Certificaten en Innovatie. De vier thema s gezondheid, fysieke leefomgeving, dierenwelzijn en verbinding vallen binnen deze pijlers, dit wordt in tabel 4 weergegeven. 14

15 Tabel 4: Overzicht van onderdelen van de BZV Pijler Inrichting & omgeving Drie thema s: - Gezondheid - Fysieke leefomgeving - Verbinding Acht maatlatten: - Gezondheid - Geuremissie - Geurimpact - Emissie & impact fijnstof en endotoxinen - Ammoniak - Mineralen kringlopen - Verbinding - Biodiversiteit Pijler Certificaten Twee thema s: - Gezondheid - Dierenwelzijn Vier maatregelen: - Zoönosen - Antibiotica - Dierenwelzijn - Fosfaatefficiëntie Pijler Innovatie Vier thema s: - Gezondheid - Fysieke leefomgeving - Dierenwelzijn - Verbinding Het Panel Zorgvuldige Veehouderij beoordeelt de innovatie 4.1 Certificaten Via de pijler Certificaten kunnen punten verdiend worden voor maatregelen ten aanzien van zoönosen, antibiotica, dierenwelzijn en fosfaatefficiëntie. Dit zijn certificaten als IKB, Milieukeur, EKO-keurmerk, en Maatlat Duurzame Veehouderij. Ieder certificaat levert een aantal punten op, gebaseerd op de maatregelen die een certificaat borgt. Alleen certificaten waarbij een onafhankelijke derde partij borgt dat aan de eisen wordt voldaan en waarvan de criteria openbaar zijn, worden in de BZV opgenomen. 4.2 Inrichting & omgeving Deze pijler bestaat uit 8 maatlatten, namelijk: - Gezondheid. Het houden van dieren mag zo min mogelijk risico s voor de gezondheid van mensen en dieren met zich mee brengen. Maatregelen die er voor zorgen dat de gezondheidsrisico s van een veehouderij afnemen worden gewaardeerd. Subthema s zijn zoönosen, endotoxinen, geurhinder, fijn stof en antibioticagebruik; - Geuremissie. Het is gewenst dat een veehouderij zo min mogelijk geur uitstoot en op deze manier de mensen in zijn omgeving het minste hindert. Geurhinder neemt af met de afstand tussen een veehouderij en een woning; - Geurimpact. Geur wordt grotendeels veroorzaakt door mest van dieren. De maatlat geurhinder houdt rekening met de impact aan de hand van het percentage omwonenden dat mogelijk hinder ondervindt van de geuruitstoot van een bedrijf. De berekening voor de geurimpact is gebaseerd op V-stacks, de toets voor de omgevingsvergunning; - Emissie & impact fijnstof en endotoxinen. Het is gewenst dat een veehouderij zo min mogelijk fijnstof uitstoot en op deze manier de gezondheid van mensen op en rond het bedrijf zo min mogelijk blootstelt aan gezondheidsrisico s. Fijnstof kan ziektekiemen meedragen en kan tot luchtwegaandoeningen leiden. De belasting met fijnstof neemt af met de afstand tussen een veehouderij en een woning; 15

16 - Ammoniak. Het is gewenst dat een veehouderij zo min mogelijk ammoniak uitstoot omdat ammoniak weer elders neerslaat en daar de natuurwaarden kan aantasten door vermesting en verzuring. Deze maatlat waardeert maatregelen die de emissie van ammoniak verminderen; - Mineralen kringlopen. Uit het oogpunt van zorgvuldige veehouderij is het gewenst om de mineralenkringloop op zo klein mogelijke schaal te sluiten. De maatlat waardeert de mate waarin mest op of in de directe omgeving van het bedrijf wordt toegediend, waarbij een grens van 15 km wordt gehanteerd. Wanneer op een grotere afstand, op grond die bij het bedrijf hoort, mest wordt aangewend telt dit in mindere mate mee; - Verbinding. Activiteiten en voorzieningen die de verbinding tussen het veehouderijbedrijf en zijn omgeving versterken en/of bijdragen aan de transparantie van het bedrijf worden gewaardeerd. Voorbeelden zijn een informatiebord, een website, een webcam, zicht op de dieren, verbrede landbouw, de inzichtelijkheid van het bedrijfsproces en de toegankelijkheid van het bedrijf; - Biodiversiteit. Het bevorderen van de variatie aan natuur en landschap op het boerenerf en de bijbehorende gronden wordt gewaardeerd. Voorbeelden zijn de mate waarin landbouwpercelen worden ingezet voor natuur en landschap, de teelt van tenminste vier verschillende gewassen en het oppervlak van het erf wat gebruikt wordt voor bomen, heggen en struiken. De maatlatten geuremissie en ammoniak zijn voor vleesvee nog niet beschikbaar. De maatlat geurimpact is alleen beschikbaar voor de categorie vleesstierkalveren jonger dan 6 maanden. 4.3 Innovaties Innovaties worden aangemoedigd en bedrijven die innoveren kunnen ontwikkelruimte verdienen. Voor enkele van de mogelijke innovaties zijn punten te scoren op de pijlers Certificaten en Inrichting & omgeving. Innovaties waarbij dit niet mogelijk is worden voorgelegd aan het Panel Zorgvuldige Veehouderij. Het panel zal beoordelen of de innovatie bijdraagt aan een zorgvuldige veehouderij Tips Wanneer een bedrijf aan de wettelijke eisen voldoet wordt een score van 6 punten behaald. Voor vleesveebedrijven zijn verschillende mogelijkheden om aan 7 punten te komen. Door het bedrijf landschappelijk inpasbaar te maken zijn veel punten te verdienen. Ook grondgebondenheid scoort goed in het rekenmodel. Verder worden punten uitgedeeld voor biodiversiteit en voor verbredende activiteiten. Maar ook met het hanteren van een gesloten systeem kan een bedrijf punten verdienen. Een bedrijf met roostervloeren in het dierenverblijf kan hoger scoren door gebruik te maken van emissie reducerende roostervloeren. 10 Nadere regels Verordening ruimte 2014 Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij; versie

17 Bronnenlijst Nummer Stuk Auteur Gebied Type 1 Structuurvisie 2010 partiële herziening 2014 Provincie Noord-Brabant Noord- Brabant Advies aan gemeenten 2 Verordening ruimte 2014 Provincie Noord-Brabant Noord- Brabant Verplicht voor vleesveehouders in Noord- 3 Omgevingsplan Zeeland ; beleid voor ruimte, milieu, water en natuur Provinciale Staten van Zeeland 4 Verordening ruimte 2012 Provinciale Staten van Zeeland 5 Natuurbeschermingswet Verordening stikstof en Natura 2000 Noord- Brabant Programmatische Aanpak Stikstof 8 Activiteitenbesluit milieubeheer 9 Wet geurhinder en veehouderij 10 Nadere regels Verordening ruimte 2014 Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij; versie 1.0 De Minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, J. J. van Aartsen Provinciale Staten van Noord-Brabant Ministerie van Economische Zaken De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, J. M. Cramer De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, P. L. B. A. van Geel Provincie Noord-Brabant Zeeland Zeeland Landelijk Noord- Brabant Landelijk Landelijk Landelijk Verplicht voor vleesveehouders in Noord- Brabant Momenteel voorlopig plan, maar in de toekomst verplicht voor alle vleesveehouders Verplicht voor alle vleesveehouders Noord- Brabant Brabant Advies aan gemeenten Verplicht voor vleesveehouders in Zeeland Verplicht voor alle vleesveehouders Verplicht voor alle vleesveehouders Verplicht voor vleesveehouders in Noord- Brabant 17