Ruimte maken voor Empowerment nu en straks in de WMO. Rehabilitatiegongres Utrecht 17 april 2013

Transcriptie

1 Ruimte maken voor Empowerment nu en straks in de WMO Rehabilitatiegongres Utrecht 17 april 2013

2 Introductie Stichting Beschermende Woonvormen Utrecht Bestuurder en ervaringsdeskundige Samenwerken aan ruimte maken voor empowerment Delen van onze ervaringen WMO

3 Inhoud: 1. Empowerment de brandstof voor herstelprocessen (Martijn) 2. De WMO: een trendbreuk (Jan) 3. Twee voorbeelden uit onze praktijk (Martijn) 4. Rol medewerker WMO (Jan) 5. Afsluitend: de toekomst? (Martijn en Jan)

4 doodlopend herstelproces

5

6 Herstellen: Spanning verdragen Spanning: Naastbetrokkenen Hulpverlening (maatschappelijke org) Cliënten Gevaren: Rechtsongelijkheid Dwang/drang > Empowerment Agenda bepalen Focus op problemen Zorg mijden Eigen ruimte: Herstellen Eigen normen en waarden Empowerment Zingeving/betekenisgeving Regie (eigenaarschap/eigen weg) Actieve acceptatie/ervaringskennisopbouw Identiteitsverandering Geen toegang tot behandeling

7

8 Herstellen: Spanning verdragen Spanning: Naastbetrokkenen Hulpverlening (maatschappelijke org) Cliënten Gevaren: Rechtsongelijkheid Dwang/drang > Empowerment Agenda bepalen Focus op problemen Zorg mijden Eigen ruimte: Herstellen Eigen normen en waarden Empowerment Zingeving/betekenisgeving Regie (eigenaarschap/eigen weg) Actieve acceptatie/ervaringskennisopbouw Identiteitsverandering Geen toegang tot behandeling

9

10 Ruimte maken voor empowerment door: Echte vrije ruimte! Zelfhulp In de maatschappij vinden en verkrijgen van betekenisvolle rollen! Mensen hebben allemaal iets bij te dragen. Wie wil ik als mens zijn ondanks of dankzij mijn kwetsbaarheden? Omgeving van hoop en vertrouwen in herstellend vermogen. Stigma bestrijden

11 Rol van medewerkers bij empowerment van clienten Het bewegen van cliënten is een spannend proces. Tempo volgen in plaats van bepalen, wel steunen! Ondersteunen bij het vinden van een plek binnen de samenleving )(gewaardeerde rollen) Mensen serieus nemen, vrije ruimte bieden zonder verwaarlozing Bieden van een veilige terugvalbasis

12

13 De WMO; trendbreuk historisch perspectief (laatste jaar) gemeenten stonden niet open MSS projecten leverden niet veel op werd met gemak naar AWBZ gebracht AWBZ sluit mensen uit (O Hagen) bedden uitbreiden kon wel, ambulante zorg niet.(in 10 jr van 5 naar 50 milj.) scheiden wonen en zorg

14 WMO toekomst Is een mooi vehikel voor participatie voor cliënten en voor betrokkenheid gemeenten/burgers Er gaat veel geld over (ondanks korting) Minder op individu, meer op groep Aansluiting bij andere sociaal kwetsbare Nu de tijd om goede projecten te starten

15 Twee praktijkvoorbeelden Bureau Herstel Zinnenprikkels

16 Bureau Herstel Herstellen cliënten A: Cliënten Ruimte maken voor Herstel, Empowerment en ED B: Medewerkers Trainen en ondersteuning HOZ C: Organisatie Ontwikkelen visie en ondersteunen proces A en B D: Maatschappij Verbindingen leggen Anti stigma Gebruik maken diensten Focus burgerschap Belangenbehartiging

17 A: Ruimte maken voor Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid Zelfhulpgroepen, studiedagen etc. Zinnenprikkels Betrekken cliënten bij ontwikkelen van zorg Inzet ED Afbreken van stigmatiserende elementen binnen de organisatie Website Peers 2 peers: voor en door cliënten Cliëntleiderschap

18 Zinnenprikkels Begonnen met één workshop Wekelijks programma in twee steden Filosofisch theehuis Workshop rouw en verlies Triëste in de polder Kookclub Voor iedereen toegankelijk op openbare plekken, burgerschap Gedragen door deelnemers en vrijwilligers (opstap naar andere rollen) Niet wat maar hoe, bewaken van de cultuur, gebruik maken van kracht, vertrouwen en ontmoeten van mens tot mens (BH samen met deelnemers) Kijk ook eens op:

19 Rol medewerker WMO Oriënteren omgeving cliënt Ketenpartners erg belangrijk 1 klant 1 plan Mantelzorg/informele zorg Echt samenwerken- niet alleen overleggen Meer resultaatgericht werken Meer bewust handelen

20 Maar: het empowerment van medewerkers zelf? Ketenaanpak op clientnivo: Geknechtheid houdt alle betrokkenen gevangen Hiërarchie en schrale professionele praktijk belemmeren het leren Onderzoek naar eigen norm ontbreekt Alleen doorploeteren met suboptimaal resultaat krijgt voorkeur boven reflectie en contact maken Burger/cliënt wordt professioneel anker; versterkt afhankelijkheid

21 Hoe faciliteren we dat? Creëren veilige omgeving Men mag/moet experimenteren Risico s durven nemen Opvangen als het fout het gaat Resultaat: medewerker met empowerment dus de chauffeur van je eigen ontwikkeling! (niet verschuilen in de kofferbak!)

22 Concluderen en overwegen Martijn: meer ruimte maken door het maatschappelijk debat op te zoeken Jan: we staan voor een mooie periode, maar we moeten er nu echt iets van gaan maken!

23 Droom voor de toekomst

24 De mens voor de diagnose Ik kan mij nog goed herinneren dat ik als kleine jongen met mijn moeder in de bus zat. Wij reden langs het gesticht en koude rillingen liepen over mijn rug. Daar woonden enge gekke mensen en ik was bang dat ik ze langs de ramen zou zien schuifelen. Ik had nooit kunnen vermoeden dat ik zo n vijftien jaar later zelf langs de ramen van een gesticht zou schuifelen en naar buiten zou staren met een eindeloze afstand in mijn blik. Destijds lag er een welhaast onoverbrugbare kloof tussen verleden en heden, gevoed door machteloosheid en hopeloosheid. Oude rollen zoals die van broer, zoon, student of vriend leken verloren en ingeruild te worden door die van psychiatrisch patiënt. Uiteindelijk was deze kloof zo diep en wijd dat het er voor mij niet meer toe deed wat er in de wereld gebeurde. Mijn vermogen om te dromen doofde uit. Ik rij met de bus naar huis. Vermoeid van een lange dag werken ben ik blij om straks thuis te komen op mijn woonboot. De bus passeert het psychiatrisch ziekenhuis en ik denk terug aan de tijd dat mijn wereld bestond uit het roken van sigaretten en slapen. Gedachten aan hoe ik, eenzaam en angstig, mijn eerste schreden zette in de maatschappij komen voorbij. De bus stopt en ik stap uit. Een glimlach tovert zich om mijn mond en ik voel me trots. Terwijl ik mijn woonboot oploop zie ik helder voor ogen waar ik nu van droom en wat mij drijft. Een samenleving waar plek en hoop is voor iedereen. Waar stigma s kansloos zijn en iedereen oude, nieuwe, publieke en privérollen kan (blijven) vervullen. Ik haal de krant uit de brievenbus en open de deur. Martijn Kole (burger, broer, oom, werknemer, buurman en vastberaden dromer)