Zelfhulpgroepen en verslavingen

Transcriptie

1 Zelfhulpgroepen en verslavingen

2 deel I: Zelfhulpgroepen in Nederland Wat gebeurt er in een zelfhulpgroep? belang van samenwerking tussen zelfhulp en de professionele zorg. deel II: Dubbel herstel: het fundament om op te bouwen. persoonlijke verhalen en discussie

3 Er zijn in Nederland veel zelfhulpgroepen voor mensen met een veslaving, sinds kort zijn er ook zelfhulpgroepen voor mensen met een dubbele diagnose. (verslavingsproblemen en psychiatrische stoornis)

4 achtergrond: Dubbel herstel, een realistische benadering van het omgaan met de problemen van een dubbele aandoening, is gebaseerd op twee simpele gedachten: Het bespreken van de verslaving en de psychiatrische stoornis. Het volgen van een persoonlijk herstelprogramma om e.e.a. in evenwicht te brengen

5 Zelfhulpgroepen Ook voor Dubbele Diagnose Zelfhulpgroepen is het uitgangspunt het contact met lotgenoten. Deelnemers delen en herkennen dezelfde problemen Gebaseerd op gelijkwaardigheid Delen van ervaringen en daarvan leren Geen professionals Ieder is verantwoordelijk voor zijn eigen veranderingsproces

6 Doel van de groep Leren om een clean / nuchter leven op te bouwen en leren omgaan met een dubbele aandoening. We zijn verslaafd. We lijden aan een psychiatrische stoornis

7 DRA Zelfhulpgroepen in Nederland De eerste DRA zelfhulpgroep werd opgericht begin 2009, met ondersteuning van het Mentrum in Amsterdam. Deze groep kwam bijeen in de kliniek en veel cliënten uit de kliniek bezochten de groep. Toen de groep naar een andere locatie moest verhuizen liep de belangstelling eerst terug, maar nu zijn er plm. 15 deelnemers

8 Zelfhulpgroepen In 1948 ontstonden de eerste zelfhulpgroepen in Nederland. Het AA-herstelprogramma voor herstel van de ziekte alcoholisme werd door een Nederlandse arts meegenomen na een bezoek aan Amerika. Na dit eerste begin ontstonden er ook zelfhulpgroepen voor verslavingen aan drugs, nicotine, eten, seks, gokken enz. De meeste van deze groepen zijn gebaseerd op het Twaalf Stappen Herstelprogramma. Ook de Dubbele Diagnose Zelfhulpgroepen hebben als uitgangspunt de Twaalf Stappen voor Dubbel Herstel

9 DRA Zelfhulpgroepen De Twaalf Stappen zijn suggesties om te helpen bij het organiseren van structuur en voor het richting geven aan herstel. Er worden activiteiten voorgesteld voor elk van de Twaalf Stappen. De informatie uit het handboek wordt op de groep gelezen, de eigen overtuigingen, gedragingen en emoties worden met elkaar besproken en gedeeld. Het werkboek Twaalf Stappen en Dubbele Diagnose (een uitgave van het LEDD) wordt door de deelnemers aan de zelfhulpgroepen gebruikt om hun herstel te ondersteunen

10 Werkwijze Geen selectiecriteria Onbeperkte deelname Wekelijkse bijeenkomsten (plm. 2 uur) Vaste structuur Een programma als basis voor de groep Geen discussie Sponsor (op eigen verzoek)

11 Stappenprogramma Bewustwording van twee niet aan elkaar gerelateerde aandoeningen. Beide aandoeningen werken op elkaar in, met als gevolg: Het is moeilijker om beide aandoeningen vast te stellen. Daarom: Huidige situatie onder ogen durven zien Missers toegeven tegenover jezelf en anderen. Binnen de groep werken aan het herstelprogramma

12 Wat gebeurt er in een zelfhulpgroep? 3 thema's die op de groep besproken worden: -vertellen van je eigen verhaal -spiritualiteit/ zingeving -steun aan elkaar geven

13 Vertellen van verhaal I De verhalen die worden verteld verschillen maar hebben een generieke vorm met 3 elementen: 1. Hoe was je leven voor de verslaving en de psychische aandoening. 2. Hoe was je leven tijdens de verslaving en de psychische aandoening. 3. Hoe is je leven nu. Meestal is de herkenning van deze 3 elementen bij de groepsleden erg groot

14 vertellen van verhaal II Het vertellen van je verhaal in de groep bevestigt je nieuwe identiteit: iemand die kan en wil herstellen van een dubbele aandoening. persoonlijke ervaringen worden deel van een gemeenschappelijk herstelverhaal

15 Zingeving Basis voor een nieuwe zingeving wordt ontleend aan het programma dat op de groep besproken wordt. Dit programma wordt als het ware een nieuwe manier van leven. Herstel is meer dan niet gebruiken. Zingeving is belangrijk element in zelfhulpgroepen. Praten over de psychische problemen met lotgenoten

16 wederzijdse steun gericht op niet gebruiken en leren omgaan met de psychische stoornis. 24 uur per dag 7 dagen per week ondersteuning deelnemers bieden hoop:"als zij het kunnen, dan kan ik het ook!"

17 Belang van samenwerking Deelname zelfhulpgroepen stijgt indien de verslavingszorg goed voorlicht Combinatie van zelfhulp en professionele zorg verhoogt de effectiviteit van beide Keuzemogelijkheden voor de cliënt Empowerment: participatie in eigen herstel Verwijzingen vanuit de groepen naar verslavingszorg, als meer steun nodig is.

18 voorbeelden samenwerking Voorlichting Verwijzing Een beroepshulpverlener hoort (in de meeste gevallen) je verhaal. Een lotgenoot voelt je verhaal

19 Stand van zaken samenwerking Contact met professionele zorg groeit maar is nog niet structureel. Minder bekendheid met groepen voor mensen met een dubbele diagnose. In die gevallen waar er goede informatie wordt gegeven over het bestaan van deze groepen, blijkt de belangstelling groot

20 Uitgangspunten I. Zelfhulpgroepen en instellingen voor ggz- en verslavingszorg vullen elkaar goed aan. II. Er moet over en weer voldoende kennis zijn over elkaars werkwijze. III. Er moet respect zijn voor elkaars werkwijze. IV. De autonomie van zelfhulpgroepen moet in acht worden genomen. V. De keuze voor deelname aan zelfhulpgroepen ligt altijd bij de deelnemer of cliënt zelf. VI. Doel van samenwerking moet altijd zijn dat het hulpaanbod voor iemand met een dubbel probleem verbetert. VII. In de samenwerking met zelfhulpgroepen moet aandacht zijn voor de groepen voor familieleden en andere naastbetrokkenen van verslaafden