Themaweek Wijkgericht werken. Anja Jacobs Bakker ; ; CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteurs Anja Jacobs Bakker ; ; Laatst gewijzigd 16 April 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Start Thema week wijkgericht werken Inleiding Verantwoording kwalififcatiedossier vanaf 1 aug 2015 Onderwijsleeractiviteit 1.1 Resultaat 1.1 Studieactiviteit 1.2 Onderwijsleeractiviteit 1.2. Resultaat 1.2 Stap 1 van de wijkanalyse Verantwoording kwalificatiedossier vanaf aug 2015 Onderwijsleeractiviteit 1.3 Resultaat 1.3 Vervolg stap 1 van de wijkanalyse Onderwijsleeractiviteit 2.1 Resultaat 2.1 Signaleren achter de voordeur Verantwoording kwalificatiedossier vanaf 1 aug 2015 Onderwijsleeractiviteit 2.2 Resultaat 2.2 onderwijsleeractiviteit 2.3. Stap 2 van de wijkanalyse Onderwijsleeractiviteit 2.4 Resultaat 2.4 De presentiebenadering aan de keukentafel Verantwoording kwalificatiedossier vanaf 1 aug 2015 Onderwijsleeractiviteit 3.1 Resultaat 3.1 Stap 3 en 4 van de wijkanalyse Onderwijsleeractiviteit 3.2 Resultaat 3.2 Verbindend samenwerken in de wijk Pagina 1

3 Verantwoording kwalificatiedossier vanaf 1 aug 2015 Onderwijsleeractiviteit 4.1 Stap 5 en 6 van de wijkanalyse Onderwijsleeractiviteit 4.2 jouw onderzoek in de wijk t.a.v het bevorderen van zelfredzaamheid in de wijk Studieactiviteit Onderwijsleeractiviteit 5.1 Resultaat 5.1 Evaluatie themaweek Over dit lesmateriaal Pagina 2

4 Start Thema week wijkgericht werken Inleiding Dit thema is gericht op het werk van een verpleegkundige in de wijk. Hierbij is het belangrijk dat de beginnend beroepsbeoefenaar niet meer 'zorg voor', maar 'zorgt dat. Dit houdt in dat zij faciliteert binnen de beschikbare middelen en voorwaarden creëert. De beginnend beroepsbeoefenaar komt bij de cliënt thuis, waarbij de cliënt de regie heeft. De beginnend beroepsbeoefenaar is hierbij aanvullend op het sociale netwerk van de cliënt en werkt met de cliënt en het sociale netwerk samen op een vraaggerichte manier. Welke competenties zijn zoal nodig om werkzaam te zijn als verpleegkundige in de wijk? En verschillen deze competenties met de verpleegkundige in de intramurale setting? Met behulp van dit thema ga je je extra verdiepen in het werkveld van een verpleegkundige in de wijk. Aan het eind van deze themaweek heb je samen met medestudenten een wijkanalyse gemaakt van een wijk in Hilversum. M.b.v. deze wijkanalyse ben je in staat om zelfredzaamheid te bevorderen op wijkniveau. Deze wijkanalyse heb je verwerkt in een publicatie (zie resultaat en criteria beoordeling publicatie 5.1) Bekijk onderstaande video om alvast een beginnend beeld te krijgen van een mbo verpleegkundige in de wijk. Bronnen: thema wijkgericht werken ROOSTER THEMAWEEK WIJKGERICHT WERKEN.docx kn.nu/ww.e4c6006 (docx, maken.wikiwijs.nl) Verantwoording kwalififcatiedossier vanaf 1 aug 2015 D1-K1 Werken in de wijk Pagina 3

5 De beginnende beroepsbeoefenaar werkt regelmatig in complexe situatie en moet kunnen inspelen op wisselende en onverwachte omstandigheden. Zij beschikt over brede en specialistische kennis en vaardigheden om op een professionele manier ondersteuning te bieden op het gebied zorg en welzijn in de wijk, die aansluit bij de mogelijkheden, wensen en behoeften van de clietn en naastbetrokkenen in hun eigen leefomgeving. Zij analyseert complexe problemen en lost deze op een verantwoorde wijze op. Zij werkt in gemiddeld tot hoog complexe situaties, waarmee zij flexibel om moet kunnen gaan. Zij krijgt te maken met situaties waarbij het fysieke, sociale en psychische welbevinden van de client sterk kan variëren; situaties waarbij meerdere disciplines en andere zorgorganisaties betrokken zijn; situaties die afhankelijk zijn van beperking en draagkracht van de cliënt en andere betrokkenen; situaties waarin tegengestelde belangen spelen De beginnend beroepsbeoefenaar voert haar werkzaamheden zelfstandig uit. De beginnend beroepsbeoefenaar moet initiatief kunnen nemen om zelfstandig knelpunten op te lossen en moet in staat zijn zelfstandig keuzes hierin te maken. Wanneer nodig consulteert zij andere zorgverleners of deskundigen. De beroepskracht kan op dit punt niet altijd terugvallen op het team, omdat deze niet direct beschikbaar zijn. Zij is verantwoordelijk voor haar eigen werk en een zelfstandige en goede uitvoering van de ondersteuning van de cliënt en naastbetrokkenen. Een beginnend beroepsbeoefenaar: -Heeft specialistische kennis van de verschillen tussen het werken in een instelling en het werken in een wijk (team) Onderwijsleeractiviteit 1.1 In deze activiteit leer je na te denken over wat de verschillen zijn tussen intramuraal en extramuraal werken. te benoemen welke competenties nodig zijn om extramuraal te kunnen werken. te benoemen wat jij wilt leren over wijkgericht werken. Onderwijstijd : 2 lesuren van 45 minuten Pagina 4

6 In deze activiteit wordt samen naar de volgende video gekeken en de informatie uit bovenstaande artikel met elkaar besproken. Klopt het dat de wijk de plaats is waar het meeste gebeurt? Aan de hand van een onderwijsleergesprek zullen er ervaringen tussen studenten in de groep gedeeld worden met betrekking tot het werken in de wijk. M.b.v. een flapover zullen de verschillen tussen intramuraal en extramuraal samen in groepjes van zes duidelijk gemaakt worden. Daarnaast maakt elke student voor zichzelf een persoonlijke leervraag, waarvan het belangrijk is dat Pagina 5

7 dat deze week aan bod komt. Maak hierbij gebruik van de infograpic competenties wijkverpleegkundige. /userfiles/f19e90d535c401e8435ab1cc386c915828ab7ea1.pdf Resultaat 1.1 Je bent je bewust van de verschillen tussen werken in de wijk en werken in een instelling. Je kunt benoemen welke competenties jij wilt ontwikkelen om als een beginnend beroepsbeoefenaar in de wijk te kunnen werken. Studieactiviteit 1.2 Studietijd: 1 uur Wijkverpleging staat volop in de schijnwerpers. Vergrijzing en bezuiniging maken dat de thuiszorg op een andere manier georganiseerd moet worden. Huishoudelijke hulp komt bij de gemeenten te liggen, terwijl verpleging en verzorging een taak van de wijkverpleging blijven. De roep om de "de ouderwetse wijkverpleegkundige" weerklinkt. De vraag is dan natuurlijk wat voor iemand dat dan was. Ter voorbereiding van de les over de geschiedenis van de verpleegkundige in de wijk is het leuk om de film van de zoevende zusters te bekijken. Let hierbij speciaal op het verhaal van Bets. Kijk daarnaast eens rond op de site van het Florence Nightingale Instituut. Je vindt hier ontzettend veel informatie over de geschiedenis van de thuiszorg. Zoek het blog op van Van 100 zusters naar 1000 wijkverpleegkundigen en lees dit blog. Onderwijsleeractiviteit 1.2. In de activiteit leer je: De kenmerken van de wijkverpleging in de periode Te benoemen welke plaats de wijkverpleging van vroeger in de thuiszorg van nu heeft? Te benoemen wat is hetzelfde gebleven en wat is veranderd in het werk van de wijkverpleegkundige? Een mening te vormen over de ontwikkelingen binnen de thuiszorg Onderwijstijd: 2 lesuren van 45 minuten Pagina 6

8 In deze activiteit ga je m.b.v. de volgende werkbladen je orienteren op de geschiedenis van de wijkverpleging. Vul samen met een medestudent onderstaande werkbladen in. De docent zal als afsluiting de ingevulde werkbladen bespreken en de a.d.h.v. een stelling wordt er gediscussieerd over de ontwikkelingen binnen de thuiszorg Stellingen De verpleegkundige in de wijk anno 2020 kan nog veel leren van de wijkverpleegkundige anno 1950 De verpleegkundige in de wijk zal in de toekomst net zoals in de geschiedenis meer alround moeten zijn Tot slot nog een mooi overzicht over de rol van de wijkverpleegkundigen door de jaren heen: /userfiles/c50d978b561fe7aa0daf2be2d9b862624de3adcc.pdf Resultaat 1.2 Een ingevuld werkblad over de kenmerken van de wijkverpleging Een ingevuld werkblad over de veranderingen van de wijkverpleging Een gevormde mening over de huidige ontwikkelingen binnen de thuiszorg Pagina 7

9 Stap 1 van de wijkanalyse Een praktijkvoorbeeld Felicitas Verwer, zichtbare schakel wijkverpleegkundige in Den Haag: Het is als zichtbare schakel wijkverpleegkundige erg fijn om de tijd te hebben om in een situatie te kunnen duiken zodra ergens een probleem is. Ik ben nu druk bezig met een Haags gezin met een typisch Haagse cultuur. De moeder is 49 jaar en heeft spierdystrofie en neuropathie en diabetes. Zij ligt op bed en heeft veel zorg nodig. Haar kinderen zijn 24, 22 en 9 jaar. De twee oudsten wonen niet meer thuis, maar zijn in deze situatie zoveel bij hun moeder om voor haar te zorgen, dat hun eigen leven en hun werk stagneert. Het jongste kind, een zoon van 9 jaar heeft ADHD en gaat daarvoor naar een school iets verder van huis. Hij werd altijd door moeder naar school gebracht, maar dat gaat nu niet meer. Hij is ook niet in staat om zelf naar school te gaan, en heeft hierdoor al vaak verzuimd van school. Ik speel een grote rol van betekenis. Ik verdiep me in het sociale systeem en het zorgsysteem rondom dit gezin. Wie staan er om hen heen? De buurvrouw komt regelmatig over de vloer en haar spreek ik ook. Ik ga aan de slag om andere zorgverleners of organisaties te betrekken. De ergotherapeut gaat zorgen voor een aangepaste scootmobiel, stichting MEE regelt dat er busvervoer is van en naar school, ik regel een huisarts die makkelijk dichtbij kan parkeren, ik zorg dat thuiszorg gestructureerd wordt aangeboden en bovenal beluister en bezie ik de situatie en probeer ik mantelzorgers te ontlasten. Ik benader moeder vanuit de empowerment-gedachte: waar zij dingen zelf kan regelen met de huisarts bijvoorbeeld, stimuleer ik dat en we praten over haar wensen voor de toekomst. Deze mevrouw wil haar kinderen die nu veel mantelzorg bieden graag meer ruimte geven voor hun eigen leven. We bekijken hoe dat vorm kan krijgen. Doordat ik de tijd heb dit hele systeem te verkennen en te coördineren, kan voorkomen worden dat de situatie escaleert. Een ander voorbeeld is van een collega die, doordat ze veel in de wijk rondloopt, heeft ontdekt dat er in hun wijk veel thuisloze mannen zijn. Het gaat veelal om Poolse, Roemeense mannen die geen werk kunnen vinden, niet meer kunnen werken, zich eenzaam voelen of psychische problemen hebben. Samen met Zebra, een Welzijnsorganisatie in Den Haag, kijkt de zichtbare schakel wijkverpleegkundige in Den Haag wat zij voor deze vergeten groep kunnen betekenen. Het doel is deze mannen samen te brengen, zodat ze samen kunnen optrekken. Uit onderzoek van o.a. het RIVM, Volksgezondheid Toekomst Verkenning ( ) blijkt dat gezondheidsproblematiek nauw samenhangt met woonomgeving (buurt, huisvesting), met de maatschappelijke omgeving (financien, en sociaal isolement) en het functioneren van het zorgsysteem. Alleen het inzetten op gedragsverandering en leefstijlinterventies is niet voldoende. De gezondheid van mensen in de wijk moet daarom in zijn brede maatschappelijke context geanalyseerd worden. Van daaruit kunnen, mede door (wijk) verpleegkundigen interventies worden ingezet. Om er achter te komen welke gezondheidsbedreigende en- bevorderende factoren er zijn moeten zorgverleners de wijk goed leren kennen. Verpleegkundigen in de wijk moeten als ware de wijk of buurt als hun cliënt beschouwen. Daarom is het belangrijk om verpleegkundigen te leren kijken naar gezondheidsfactoren vanuit een brede maatschappelijke context om : hierdoor beter in staat te zijn om stappen te kunnen nemen om wijkgerichte verbeteringen aan te brengen mensen te ondersteunen en te inspireren om gezondheidsbelemmeringen in hun leefomgeving weg te nemen. Kortom: het bevorderen van zelfredzaamheid op wijkniveau! Verantwoording kwalificatiedossier vanaf aug 2015 Pagina 8

10 D1-K1 Een beginnend beroepsbeoefenaar Kan de vraag/behoefte/problematiek van de cliënt duiden om daar in het kader van wijkgericht werken op aan te sluiten Kan het maatschappelijke steunsysteem van de cliënt in kaart brengen, activeren en aanvullend daarop werken Kan kijken wat het aanbod is in de omgeving van de cliënt en daar gebruik van maken Kan sociale verbindingen leggen in de wijk Kan risico s inschatten en hierop actie ondernemen Heeft brede kennis van problematieken die veel voorkomen in de wijk (zoals verslaving, (psycho-)somatische problematiek,verstandelijke beperkingen, onveiligheid, opvoedingsproblemen, schuldenproblematiek, werkloosheid, armoede en eenzaamheid Onderwijsleeractiviteit 1.3 In deze activiteit leer je: Een eerst orientatie van de wijk te maken m.b.v. de Windshield survey Onderwijstijd: 5 lesuren van 45 minuten De groep wordt verdeeld in groepjes van zes. In deze groep ga je samen de wijk bepalen waar jullie een analyse van willen maken. Hou hierbij rekening met de afstand die je naar deze wijk moet afleggen. Deze week zul je m.n. elke dag een dagdeel onderzoek doen binnen deze wijk. Het is natuurlijk wel leuk als je dit doet in wijk, waar jezelf eventueel werkzaam bent. De verschillende wijken in Hilversum kun je bekijken via onderstaande link: Ga na keuze samen met je medestudenten m.b.v. de Whindshield survey een eerste orientatie van deze wijk maken. (Zie onderstaande link) Pagina 9

11 Lees de survey goed door en verdeel de taken. Wandel vervolgens door de wijk, kijk goed om je heen, spreek mensen aan. Luister goed naar waar je mensen over hoort praten. Hou je oren en ogen goed open. Vraag na bij sleutelfiguren in de wijk. Veel plezier met deze eerste orientatie! windshield survey.docx kn.nu/ww (docx, maken.wikiwijs.nl) Resultaat 1.3 Een eerste orientatie op je wijk Pagina 10

12 Vervolg stap 1 van de wijkanalyse Onderwijsleeractiviteit 2.1 In deze activiteit leer je: Een samenvatting te maken over de geinventariseerde gegevens Onderwijstijd: 2 lesuren van 45 minuten Je werkt tijdens deze activiteit in je groepje van 6 personen. Samen gaan jullie een samenvatting maken van de verzamelde gegevens. Maak afspraken als de gegevens nog niet compleet zijn; Van wie hebben jullie nog meer informatie nodig? Wie zorgt ervoor dat deze gegevens compleet worden? Resultaat 2.1 Een samenvatting van de eerste oriëntatie van je gekozen wijk. Pagina 11

13 Signaleren achter de voordeur Preventief werken als verpleegkundige in de wijk werkt, als je zichtbaar bent en mensen jou kennen. Je kunt dan problemen in een vroeg stadium signaleren. Maar ook zie je beter de mogelijkheden om ze op te lossen. Dat kan escalatie en complexe zorg voorkomen. En daarmee ook kosten besparen In de zorg moet daarom ook regelmatig een risicosignalering uitgevoerd worden bij cliënten door de MBO Verpleegkundige. Met deze signalering kan er geïnventariseerd worden of cliënten een risico lopen op onder andere het gebied van vallen, incontinentie, huidletsel, ondervoeding, depressie of medicatieproblemen. Welzijn gaat daarin ook een steeds grotere rol krijgen, zoals het signaleren van huishoudelijk geweld, eenzaamheid,dementie. Herken jij signalen die duiden op verwaarlozing, spanning, dementie of gedrag dat met een beperking samenhangt? Er zijn veel instrumenten die jou helpen bij het signaleren van mogelijke problemen. Daarnaast is het belangrijk dat je als verpleegkundige bemoeizorg beperkt en uitgaat van de wensen van de client zelf en na goede voorlichting diens keuze respecteert mits medisch en sociaal verantwoord. De richtlijn bemoeizorg kan hierbij ondersteuning bieden in jouw werk als MBO Verpleegkundige. Verantwoording kwalificatiedossier vanaf 1 aug 2015 D1-K1 Werken in de wijk De beginnend beroepsbeoefenaar: -Heeft brede kennis van problematieken die veel voorkomen in de wijk (zoals verslaving, (psycho-)somatische problematiek,verstandelijke beperkingen, onveiligheid, opvoedingsproblemen, schuldenproblematiek, werkloosheid, armoede en eenzaamheid) -Kan de vraag/behoefte/problematiek van de cliënt duiden om daar in het kader van wijkgericht werken op aan te sluiten -Kan risico s inschatten en hierop actie ondernemen -Kan signalen in de wijk rondom verwaarlozing, misbruik, mishandeling van kinderen, ouderen of partners herkennen en hier volgens de richtlijnen op reageren Onderwijsleeractiviteit 2.2 Pagina 12

14 In deze activiteit leer je: Verschillende signaleringsinstrumenten die van belang zijn in de thuiszorg Een casus te schrijven die een relatie legt met een signaleringsinstrument De richtlijn bemoeizorg Onderwijstijd: 2 lesuren van 45 min In deze onderwijsactiviteit worden de volgende items onder de groepen verdeeld; Medicatieveiligheid in de thuiszorg Ouderenmishandeling Overbelasting mantelzorger Eenzaamheid Bemoeizorg Per onderwerp (behalve bemoeizorg) wordt er gezocht naar het bijbehorende signaleringsinstrument en wordt er door het groepje een casuistiek geschreven waarbij je dit signaleringsinstrument kan toepassen. Het groepje wat het thema bemoeizorg heeft bekijkt de hierbij behorende richtlijn en maakt hierbij een casuistiek waarbij de professional in een ethisch dilemma raakt. De casuistiek met de daarbij behorende richtlijn/instrument wordt vervolgens in de grote groep gedeeld en nabesproken Resultaat Een overzicht van signaleringslijsten t.a.v medicatieveiligheid, ouderenmishandeling, eenzaamheid en overbelasting mantelzorger in de thuiszorg. - De richtlijn bemoeizorg onderwijsleeractiviteit 2.3. In deze activiteit leer je: Het signaleren van onveilige situaties in huis te benoemen op welke manier jij de brandveiligheid in woningen kunt vergroten Onderwijstijd: 1 lesuur van 45 minuten In deze onderwijsactiviteit komt iemand van de brandweer vertellen over brandveiligheid in de thuissituatie. Hij zal hierbij ingaan wat de taak is van de professional t.a.v. brandveiligheid Pagina 13

15 Stap 2 van de wijkanalyse Bij stap 2 van de wijkanalyse is het verzamelen van relevante demografische en epidemiologische gegevens van belang. Hoe ziet de bevolkingssamenstelling er uit? Hoe is het gevoel van veiligheid? Is er sprake van sociale problematiek of sociaal isolement. Zijn er sociaal economische verschillen (kijk bijv. naar armoede, percentage werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, financiele problematie). Wat zijn de relevante culturele aspecten? Groei en vergrijzing is bijvoorbeeld één aspect van demografische ontwikkelingen, een ander aspect is de toename van het aantal allochtonen en het aantal éénpersoonshuishoudens. Deze trends zullen naar verwachting de toekomstige zorgvraag beïnvloeden. Vooral deze gegevens kunnen allemaal helpend zijn om tot een goed en volledig wijkgezondheidsprofiel te komen. Zie bijv. het onderstaand voorbeeld over baarmoederhalskanker bij vrouwen Onderwijsleeractiviteit 2.4 Pagina 14

16 In deze activiteit leer je: Het verzamelen van relevante demografische en epidemiologische gegevens Onderwijstijd: 5 lesuren van 45 minuten In deze activiteit gaan jullie gezamelijk de relevante demografische en epidemiologische gegevens van jullie wijk verzamelen. Stel hierbij de volgende vragen Hoe ziet de bevolkingssamenstelling er uit? Is er sprake van sociale problematiek? Zijn er sociaal-economische verschillen? Wat zijn relevante culturele aspecten? Welke zorg- en welzijns voorzieningen zijn aanwezig in de wijk? Hoeveel huisartsen zijn er? Is er een CJG of buurtnetwerk etc> 6. Welke informele netwerken/steunsystemen zijn actief? Is er een buurtvereniging? Is er een ouderenbond of een speeltuinvereniging actief? Etc. 7. Wat is er bekend over de gezondheidsproblemen in de wijk. Denk aan overgewicht, psychische problemen, copd etc. Met behulp van de volgende tips kun je aan veel informatie komen. Tip 1: Op de website van je gemeente vind je waarschijnlijk al veel info over de wijken/ buurten in je gemeente. Ook vind je daar mogelijk de actuele gezondheidsmonitor. Tip 2: De website (de website van de makelaars in Nederland) bevat een schat aan informatie over buurten in Nederland. Je doet alsof je een huis wilt kopen, geeft een plaatsnaam op of nog mooier een postcode en dan krijg je een overzicht van de koophuizen in dat gebied. Vervolgens geeft de website dan per huis (en dus bijna op straat/ buurtniveau) een aantal aanvullende informatie-opties en een daarvan is kaart en buurt Daarin vind je vaak een typering van de wijk/ buurt (en een vergelijking met het landelijk gemiddelde) van: - Bevolkingsopbouw en gezinssamenstelling - Woningen (woningtypen, bouwjaar etc. - Inkomensverdeling - etc Tip 3 Op deze website kun je vaak tot op buurtniveau info vinden over bevolking. Huishoudens, arbeid, inkomen en woningen. Deze categorieën kunnen je weer verder onderverdelen (bv. Sterfte, leeftijdsopbouw etc. Tevens kun je buurten onderling vergelijken. Tip 4 Op deze website vind je de gezondheidsmonitor. Tip 5 Andere informatiebronnen Pagina 15

17 Op de onderstaande websites kun je nog meer informatie vinden t.b.v. de wijkanalyse. Gemeentelijke gezondheidsprofielen (externe link) (RIVM): Diverse bronnen zijn op gemeentelijk niveau inzichtelijk gemaakt. Soms ook op postcode of wijkniveau. Opgenomen zijn bijvoorbeeld demografische gegevens (CBS), doodsoorzaken (CBS) en gezondheidsdeterminanten (zoals roken, drinken en overgewicht) (GGD). Ook zijn cijfers opgenomen over binnen gemeentelijke verschillen van sociaaleconomische status (SCP) en leefbaarheid (BZK). Vergelijkingen met het GGD-gemiddelde en landelijke trends zijn mogelijk. GGD Gezondheidsapp (externe link) (GGD GHOR): In deze app staan per gemeente cijfers (per leeftijdscategorie) over gezondheidsthema s, zoals alcohol, overgewicht, roken, maar ook over ervaren gezondheid. Vergelijking met andere gemeenten of landelijke gemiddelde is mogelijk. Waar staat je gemeente (externe link) (waarstaatjegemeente.nl): een instrument waarmee gemeenten hun prestaties vergelijken met die van collega-gemeenten. Er staat informatie over verschillende thema s zoals veiligheid, leefbaarheid en dienstverlening. Regionaal Kompas Volksgezondheid (externe link) (regionaalkompas.nl): Combinatie van lokale, regionale en landelijke informatie aan de hand van gezondheidsthema s. Regionale informatie in Volksgezondheidenzorg.info (externe link) (voorheen Zorgatlas.nl): Informatie over ziekten, gezondheid en zorg en kosten per GGD-regio en per gemeente. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning (externe link) (rvtv): Lokale, regionale en landelijke gegevens over volksgezondheid en zorg worden bij elkaar gebracht en geïnterpreteerd. Maak vervolgens van al deze gegevens een goede samenvatting die helpend kan zijn bij het stellen van de wijkdiagnose. Resultaat 2.4 Een verzameling van relevante demografische en epidemiologische gegevens van je gekozen wijk. Pagina 16

18 De presentiebenadering aan de keukentafel De presentiebenadering vraagt om aandacht voor de kwetsbare mensen met wie je als verzorgende of verpleegkundige te maken hebt. Ook kwetsbare ouderen en chronisch zieken willen graag het gevoel hebben dat ze niet alleen patiënt of cliënt, maar ook gewoon mens zijn. Als je present werkt, focus je in de eerste plaats op wie deze mens is die jij verzorgt en verpleegt. Je vraagt je niet alleen af: wat kan ik voor jou doen?, maar ook: wie kan ik voor jou zijn?. Door steeds heel alert te kijken en te luisteren, en heel goed af te stemmen op de ander, kun je ontdekken wat hij of zij nú het meeste nodig heeft: datgene wat je volgens de regels, protocollen en richtlijnen verondersteld wordt te bieden, of misschien toch iets anders Een dergelijke benadering, waarin de zorg relationeel wordt afgestemd op de cliënt, doet de ander goed: hij of zij wordt gezien en gekend en wordt aandachtig tegemoet getreden, zodat de zorgverlener leert zien wat er voor de cliënt op het spel staat, en daarbij kan aansluiten in het geven van zorg. De presentiebenadering houdt dus in: aansluiting zoeken bij wie de ander is, met zijn of haar levensverhaal, gewoonten, verlangens, manieren van doen etc., en daar je zorg op afstemmen. Wat goed is voor de één, is niet altijd automatisch goed voor de ander Dit keukentafelgesprek is van grote betekenis voor de hulpvrager en zijn mantelzorger(s). Immers hier wordt de basis gelegd voor de ondersteuning die geboden wordt. Daarom is het van belang dat je als verpleegkundige leert tijdens dit gesprek Present te zijn. Verantwoording kwalificatiedossier vanaf 1 aug 2015 D1-K1 Werken in d wijk De beginnend beroepsbeoefenaar: Pagina 17

19 -Kan de vraag/behoefte/problematiek van de cliënt duiden om daar in het kader van wijkgericht werken op aan te sluiten -Kan het maatschappelijke steunsysteem van de cliënt in kaart brengen, activeren en aanvullend daarop werken -Kan kijken wat het aanbod is in de omgeving van de cliënt en daar gebruik van maken -kan vakjargon weglaten in een gesprek met een cliënt of zorgverleners van andere disciplines -Kan kennis van financieringsmogelijkheden doorvertalen in wat de cliënt aan zorg geboden kan worden -Kan in haar werk schakelen tussen verschillende cliënten en steunsystemen en past daarbij geschikte gesprekstechnieken toe -Kan keukentafelgesprekken voeren -Kan een eerste gesprek bij een cliënt voorbereiden -Kan motiverende gesprekstechnieken toepassen -Heeft brede kennis van presentiebenadering Onderwijsleeractiviteit 3.1 In deze activiteit leer je: Te benoemen wat de presentiebenadering inhoudt. Te benoemen wat de overeenkomst tussen jouw ideale manier van zorg verlenen en de presentiebenadering. Te ervaren wat kijken, luisteren en spreken betekent volgens de presentiebenadering. Onderwijstijd: 2 lesuren van 45 minuten De docent geeft door middel van een hoorcollege uitleg over de presentiebenadering. Vervolgens zal de docent m.b.v. inlevingsoefeningen de student laten ervaren waarom de presentiebenadering zo anders is dan gebruikelijk in de zorg. Resultaat 3.1 Een ervaring om benaderd te worden volgens de presentietheorie Pagina 18

20 Stap 3 en 4 van de wijkanalyse Jullie hebben nu al heel veel informatie over de wijk verzameld. Maar welke gegevens zijn nu van belang voor het stimuleren van de zelfredzaamheid van de client binnen deze wijk? Welke gegevens zijn nu echt belangrijk voor het werk van de verpleegkundige in de wijk? Het is daarom dus interessant om betekenis te geven aan je verzamelde gegevens. Onderwijsleeractiviteit 3.2 In deze activiteit leer je: Op zoek te gaan naar de verhalen achter je verzamelde gegevens Het sociale netwerk in kaart te brengen Na te denken over de betekenis die jij geeft aan de verzamelde gegevens Onderwijstijd: 5 lesuren van 45 minuten Stap 3 Jullie gaan nu verder op zoek naar de verhalen achter de verzamelde gegeven: Waar ondervinden de wijkbewoners de meeste hinder van?? Sociale problemen (financieel, sociale relaties etc) Woonomgeving (veiligheid, groenvoorzieningen etc) Gezondheidsproblemen? Wat zouden ze anders willen? Maak gezamenlijk een vragenlijst en ga op zoek naar antwoorden in de wijk. Stap 4 Breng het sociale netwerk van deze wijk verder in kaart. Gezondheidsinstellingen en professionals Welzijnsinstellingen Non-professionele netwerken (buurtbewoners, huurdersverenigingen) Andere sectoren: wijkagent, woningbouwvereniging Andere sleutelfiguren: buurtsuper, buurtcafe, SRV man etc Verwerk deze informatie in een mooie netwerkkaart in beeld. Pagina 19

21 Resultaat 3.2 Een netwerkkaart van de gekozen wijk. Pagina 20

22 Verbindend samenwerken in de wijk Een goed functionerende basiszorg is van groot belang om de zorg toegankelijk, betaalbaar en van goede kwaliteit te houden. De hiertoe behorende eerstelijns voorzieningen voor zorg en welzijn ervaren echter een toenemende druk. Het aantal chronisch zieken neemt toe en de zorgvragen worden complexer. Veel gezondheidsproblemen van burgers staan niet op zichzelf maar hebben te maken met gedrag en met de (sociale) omgeving van gezin en relaties, werk, inkomen en wonen. Verpleegkundigen in de wijk hebben mogelijkheden om - achter de voordeur - problemen tijdig te signaleren waardoor erger voorkomen wordt. Zij kunnen problemen oplossen in overleg met anderen, de coördinatie- of regierol op zich nemen, mensen naar de juiste instantie toeleiden, en een verbinding leggen tussen preventie en zorg, wonen en welzijn. Daardoor krijgen mensen zorg die ze nodig hebben, waardoor ze de regie over hun eigen leven terugkrijgen of kunnen behouden. Aan de andere kant kan de wijkverpleegkundige mensen uit zorgafhankelijkheid halen (bv. medicijnverslaving), zodat zij de regie over hun eigen leven kunnen hervatten. De mbo verpleegkundige zal van betekenis zijn als zij in staat is om buiten de traditionele domeinen te kijken en kennis uit verschillende sectoren met elkaar te kunnen verbinden. Kijk naar de volgende video kn.nu/ww.db76710 (youtube.com) Verantwoording kwalificatiedossier vanaf 1 aug 2015 D1-K1 Werken in de wijk -Kan (buurt)activiteiten en evenementen organiseren met bewoners in de wijk -Kan samenwerken met bewoners in de wijk aan zaken als leefbaarheid, veiligheid en het versterken van cohesie -Kan vrijwilligers coachen in het bieden van ondersteuning aan de cliënt -Kan haar rol binnen wijkgericht werken opeisen t.a.v. verschillende organisaties en functionarissen -Kan sociale verbindingen leggen in de wijk -Heeft brede kennis van sociale media om in te zetten als mogelijke alternatieve zorgvormen -Heeft specialistische kennis van de rollen en taken van de eerste- en de tweedelijns wijkteams -Heeft specialistische kennis van haar eigen rol/taken/verantwoordelijkheden en grenzen bij wijkgericht werken Pagina 21

23 Onderwijsleeractiviteit 4.1 In deze activiteit leer je: te benoemen waarom verbindend samenwerken zo belangrijk is voor de zelfredzaamheid van de client in de wijk. aan de hand van jullie netwerkkaart het gezamelijk belang van samenwerken vast te stellen De rol van de verpleegkundige in de wijk in samenwerking met het sociale wijkteam. Aan de hand van casuistiek zal duidelijk gemaakt worden waarom verbindend samenwerken een rol speelt bij het stimuleren van de zelfredzaamheid in de wijk In jullie netwerkkaart is duidelijk gemaakt welke organisaties in jullie wijk aanwezig zijn. Bedenk bij deze organisaties het gezamenlijk belang van samenwerken. Leg dit vast in jullie wijkanalyse en denk na over tips tot verbetering van deze samenwerking. Een verpleegkundige die werkzaam is in een sociaal wijkteam/buurtteam zal tijdens deze onderwijsactiviteit uitgenodigd worden en vertellen over zijn/haar ervaringen in relatie tot het onderwerp verbindend samenwerken. Pagina 22

24 Stap 5 en 6 van de wijkanalyse Op dit moment hebben jullie de wijk in beeld. Nu is het van belang om de wijk verder in kaart te brengen en zo nodig te bepalen welke informatie nog meer gezocht moet worden op de wijkdiagnose te kunnen stellen. Onderwijsleeractiviteit 4.2 In deze activiteit leer je: Het stellen van een wijkgezondheidsdiagnose Onderwijstijd: 5 lesuren van 45 minuten Stap 5 Met behulp van alle verzamelde gegegevens gaan jullie de wijk aan de hand van de bijgevoegde checklist nog verder in kaart brengen Wat zijn de relevante omgevingsfactoren Fyseke omgeving Maatschappelijke omgeving Sociale en welzijnsproblemen Gezondheidsproblemen Vraag je bij elke item af: Hoe zeker ben ik van mijn inschatting? Is het zeker weten, vermoeden, gokken/hopen/vrezen? Bij vermoeden of gokken/hopen/vrezen is nader onderzoek nodig. Stap 6 Stel nu gezamelijk de wijkdiagnose. Wat is gezondheidsprofiel? Welke gezondheidsbelemmerendeen bevorderende factoren spelen hier een rol? Waar liggen de belangrijkste verbeterpunten? Pagina 23

25 GEZONDHEIDSDIAGNOSE.docx kn.nu/ww.c4069d9 (docx, maken.wikiwijs.nl) Pagina 24

26 jouw onderzoek in de wijk t.a.v het bevorderen van zelfredzaamheid in de wijk Je hebt nu een gehele week informatie verzameld over het gezondheidsprofiel van je wijk. Het is leerzaam om deze informatie met je klasgenoten te delen. Heb je nu geleerd de wijk als client te beschouwen? En denk je nu m.b.v. deze wijkanalyse beter de zelfredzaamheid van de bewoners in de wijk te kunnen bevorderen? Studieactiviteit Bedenk gezamenlijk a.d.h.v. het gezondheidsprofiel op welke manier er verbetering in de wijk kan plaatsvinden. Stel hierbij doelen op. Leg de lat niet te hoog maar verbind gezondheid met thema's die de bewoners uit de wijk bezighouden en met hun leefwereld. Bepaal ook wat jouw rol hierbij kan zijn als verpleegkundige in de wijk. Maak een inspirerende presentatie van jullie wijkanalyse oftewel een foto van jullie wijk met in ieder geval de volgende gegevens: populatie (demografisch, sociaal, economisch, medisch) vragen en behoeften van bewoners visies van belanghebbenden: verenigingen, wijkraad, belangrijke personen in de buurt. de aanwezigheid van professionele en vrijwillige zorgaanbieders ontwikkelingen / problemen / positieve aspecten in de wijk de staat van het woningbestand en de fysieke omgeving de doelen die jullie geformuleerd hebben ter verbetering van de zelfredzaamheid in de wijk. Pagina 25

27 Pagina 26

28 Onderwijsleeractiviteit 5.1 In deze activiteit leer je: Een inspirerende presentatie te geven van je wijkanalyse Onderwijstijd: 2 lesuren van 45 minuten In deze onderwijsactiviteiten worden de verschillende wijkanalyses met elkaar gedeeld. Resultaat 5.1 Een foto van je wijk: de wijk in beeld! Criteria beoordeling publicatie: /userfiles/7c5fa8b36818d95e8ad562a1585a ceb5.docx Pagina 27

29 Evaluatie themaweek In onderwijs is het belangrijk om altijd het onderwijs te evalueren. We vinden het daarom fijn dat jullie onderstaande evaluatie invult en inlevert bij de docent. /userfiles/0ebb851fe2edb2a54a32c11faf41aeb0c8db3c35.docx Pagina 28

30 Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs Anja Jacobs Bakker ; ; Laatst gewijzigd 16 April 2016 om 14:17 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Type Link Pagina 29