PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL 2 9 NOV Dat. ontv.: Routing

Transcriptie

1 Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax overijssel.nl postbus@overijssel. nl Provinciale Staten van Postbus GB ZWOLLE PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Overijss<ji Reg nr "p&/2x> IO/IIQ8 Dat. ontv.: 2 9 NOV 2010 a.d. RABO Zwolle Inlichtingen bij dhr. M.N.L Klappe telefoon MNL.Klappe@overijssel.nl Routing Bijl.: Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving Datum Kenmerk 2010/ Pagina 1 Toezending aan Provinciale Staten met oogmerk: [X] ter informatie [ ] anders, en wel: Bijlagen I. Jaarprogramma VV HH 2011 (te raadplegen via eia»1igt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) Wij bieden u ter kennisname het Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011 (digitaal) aan. Op grond van het Besluit omgevingsrecht dient jaarlijks een uitvoeringsprogramma te worden opgesteld waarin het handhavingsbeleid is uitgewerkt. Uit dit besluit volgt dat op een openbare en transparante wijze inzicht wordt verschaft in de wijze waarop prioriteiten worden gesteld. Dit dient vervolgens op een voldoende detailniveau terug te komen in de programmering van de verschillende activiteiten. Het voorliggende Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011 geeft een invulling aan dit besluit en is opgemaakt op basis van de programma- en productbegroting Ten opzichte van vorig jaar springen met name de veranderingen ten aanzien van de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de Natuurbeschermingswet (Nbw) er uit. Het programma is op beide punten aangepast en aangevuld. De Wabo heeft vooral consequenties in de wijze waarop de taken uitgevoerd moeten worden. De Nbw vraagt extra inspanningen voor zowel het tijdig verlenen van alle aangevraagde vergunningen als op het toezicht en de eventuele handhaving op deze vergunningen. Ook is er extra aandacht voor het toezicht op asbestsaneringen en nazorg van beheeraspecten na afloop van saneringen. Voor asbest komt deze extra aandacht voort uit de grootschalige saneringen die er in 2011 bij wegen in Overijssel plaats vinden en voor de extra aandacht voor nazorg komt mede voort uit vragen van de Rekenkamer Oost over dit onderwerp. Datum verzending 2 9. NOV 2010 provincie r l SfC f%

2 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving. Met de uitvoering van dit jaarprogramma verwacht de provincie dat de naleving van wet- en regelgeving nog verder aangescherpt wordt met als uiteindelijk doel een gezonde leefomgeving In de provinciej Gedepub voorzitter. secretaris, Datum Kenmerk 2010/ Pagina 2

3 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011 Stimuleren van de naleving door Vergunningverlening, toezicht en handhaving November 2010

4 Colofon Datum 15 november 2010 Auteur dhr. W.A. Vliek en dhr. M.N.L. Klappe Oplage - Project/kenmerk Inlichtingen bij dhr. J. Jennekens (adjuncthoofd eenheid Economie, Milieu en Toerisme) dhr. M.N.L. Klappe (handhaving) mnl.klappe@overijssel.nl telefoon: dhr. W.A. Vliek (vergunningverlening) wa.vliek@overijssel.nl telefoon: Adresgegevens Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax postbus@overijssel.nl

5 Voorwoord Voor u ligt het integrale Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011, gericht op het stimuleren van de naleving door middel van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Dit Jaarprogramma geeft onderbouwd aan op welke activiteiten in de vergunningverlening, het toezicht en handhaving, het dagelijks bestuur van de provincie in 2011 de nadruk legt. Voor de vergunningverlening ligt de prioriteit bij het goed en tijdig vergunnen van activiteiten waarvoor de provincie bevoegd gezag is en het kwalitatief goed en tijdig adviseren van gemeenten bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Bij de uitvoering van onze toezichtstaken kiezen wij voor het uitvoeren van het toezicht op een risico-georiënteerde wijze. Dit betekent dat activiteiten die risicovol en bestuurlijk of maatschappelijk belangrijk zijn, prioriteit krijgen. De prioritering bepaalt uiteindelijk de verdeling van de inzet van de beschikbare mensuren. Het programma geeft aan welke keuzes zijn gemaakt en welke resultaten verwacht kunnen worden. Het Jaarprogramma 2011 is daarom te beschouwen als de integrale concretisering van de programmaen productbegroting op activiteitenniveau. Daarnaast voldoet het programma voor het onderdeel handhaving aan de eisen zoals die hieraan werden gesteld in het Besluit kwaliteitseisen handhaving milieubeheer en nu gesteld worden in de opvolger daarvan, het Besluit omgevingsrecht (BOR). Het afgelopen jaar zijn de Wet algemene bepalingen omgevingsvergunning (WABO) en de Waterwet van kracht geworden. Dit heeft invloed op een groot deel van de taken zoals de provincie deze uit dient te voeren in het kader van de verschillende omgevingswetten. Dit Jaarprogramma is daar volledig op ingericht. Gedeputeerde Staten van Overijssel

6

7 Inhoudsopgave Jaarprogramma Naleving Inleiding Aanleiding en doel Leeswijzer 6 2 Vergunningverlening, toezicht en handhaving Organisatie vergunningverlening, toezicht en handhaving WABO Regionale Uitvoerings Diensten (RUD s) Vergunningverlening Adequaat niveau vergunningverlening Toezicht en handhaving Risicogericht werken Toezicht en handhaving voor de nieuwe Wabo-taken Toezichtessenties Nalevingstrategie Wat gaan we in 2011 doen? 14 3 Programma Natuur en duurzaamheid Uitvoering Vergunningverlening WABO Uitvoering Handhaving WABO Uitvoering Wet luchtvaart Uitvoering groene wetgeving Uitvoering Bodemsanering door derden Uitvoering Repressieve handhaving 20 4 Programma Kwaliteit leefomgeving Uitvoering Ontgrondingen 21 5 Programma Water Uitvoering Integraal waterbeheer Uitvoering Grondwaterbeheer 23 6 Ontwikkelingen en projecten in Organisatiebrede projecten Projecten vergunningverlening Projecten handhaving 27 7 Beschikbare capaciteit Team vergunningverlening Team handhaving 28 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Producten Vergunningverlening Producten en risicomatrix handhaving en toezicht Achtergrond risicomatrix Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving

8 1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft de aanleiding en het doel van het Jaarprogramma Daarnaast wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de context van het Jaarprogramma en is een leeswijzer opgenomen. 1.1 Aanleiding en doel De wetgever heeft qua vergunningverlening, toezicht en handhaving verschillende taken toebedeeld aan Gedeputeerde Staten. Binnen het College van Gedupeerde Staten zijn de verantwoordelijkheden voor deze taken gesplitst; zo zijn er verschillende portefeuillehouders verantwoordelijk voor vergunningverlening en is er een aparte portefeuillehouder verantwoordelijk voor toezicht en handhaving 4. Om deze taken goed te kunnen uitvoeren, werkt ons college met een risicogeoriënteerde benadering op basis waarvan keuzes gemaakt kunnen worden over de inzet van schaarse middelen (tijd en geld). Dit Jaarprogramma schetst het takenpakket en maakt duidelijk welke doelen zijn gesteld en welke keuzes zijn gemaakt op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Het programma heeft als doel: inzicht te geven in de (risicogerichte) uitwerking van het beleid in de programmering en uitvoering op het gebied van vergunningverlening en handhaving; inzicht te geven in relevante nieuwe ontwikkelingen en projecten; invulling te geven aan de kwaliteitseisen voor handhaving vereisten zoals die sinds 1 oktober 2010 geregeld zijn in het BOR. Kort gezegd geeft het Jaarprogramma aan wat de provincie wel doet en wat de provincie niet doet. De geplande werkzaamheden in 2011 zijn ondermeer gebaseerd op evaluatie van de resultaten in De verantwoording over de bereikte resultaten uit het Jaarprogramma vindt plaats in het jaarlijks op te stellen provinciale jaarverslag (jaarrekening) en tussentijds via de bestuursrapportage. 1.2 Leeswijzer Dit Jaarprogramma begint in hoofdstuk 2 met de achtergrond van wat vergunningverlening, toezicht en handhaving inhoudt voor de provincie. In de daarop volgende hoofdstukken wordt de lijn van het provinciale beleidsprogramma gevolgd en komen achtereenvolgens de producten van het programma Natuur en Duurzaamheid (hoofdstuk 3), het programma Kwaliteit Leefomgeving (hoofdstuk 4) en het programma Water (hoofdstuk 5) aan bod. In hoofdstuk 6 volgt een overzicht van de aan vergunningverlening en handhaving gerelateerde projecten in Tenslotte is in hoofdstuk 7 een overzicht opgenomen van de benodigde en beschikbare directe uren voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. 4 In de Productbegroting 2011 is per product de verantwoordelijke portefeuillehouder aangeduid. 6 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011

9 2 Vergunningverlening, toezicht en handhaving 2.1 Organisatie vergunningverlening, toezicht en handhaving Sinds 2009 wordt gewerkt met één team Vergunningverlening en één team Handhaving voor het gehele takenpakket van de provincie. Het komende jaar zal deze organisatie-indeling worden doorgezet en zijn deze teams verantwoordelijk voor de uitvoering van de provinciale taken op gebied van: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO); de Wet milieubeheer; de Drank- en horecawet (voor die gevallen waarbij gemeenten exploitant van de inrichting zijn); de Wet bodembescherming (alleen toezicht en handhaving); de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden; de Ontgrondingenwet; de Waterwet; de Omgevingsverordening Overijssel 2010, voor het onderdeel grondwaterbescherming; de Natuurbeschermingswet; de Flora- en faunawet; de Boswet; de Natuurschoonwet; de Wet luchtvaart WABO De Wabo is op 1 oktober 2010 in werking getreden. Met deze wet worden vele wetten die met de omgeving te maken hebben samengevoegd. Doel van deze wet is de eenduidigheid in regelgeving en lastenvermindering. Een bedrijf kan nu bij oprichting met één aanvraag bijna alle benodigde vergunningen regelen. Het is aan het bevoegde gezag om te zorgen dat de coördinatie tussen al de onderliggende belangen wordt geregeld. De meeste bedrijven van de provincie Overijssel gaan qua bevoegdheid voor de WABO over naar de gemeente. Daar zal de coördinatie plaats moeten gaan vinden. Voor ongeveer 60 bedrijven is de provincie Overijssel zelf het coördinerende bevoegde gezag. Dit betekent overigens niet dat de provincie Overijssel geen bemoeienis meer heeft met alle bedrijven die worden overgedragen. Vergunningverlening zal op basis van deze wet een Verklaring Van Geen Bedenkingen (VVGB) af gaan geven voor het milieudeel (Wm) en het natuurdeel (Nbwet) van de door de gemeente af te geven vergunning. De VVGB kan gezien worden als een vergunning die de gemeente verplicht is integraal over te nemen in het formele document. Toezicht en Handhaving zal voor al deze overgedragen bedrijven wel gewoon bij de provincie Overijssel blijven. Deze situatie zal naar verwachting in ieder geval voortduren tot aan de landsdekkende oprichting van Regionale Uitvoerings Diensten (RUD s). Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving

10 2.1.2 Regionale Uitvoerings Diensten (RUD s) Naar aanleiding van het rapport van de commissie Mans is in Nederland onderzoek gestart naar de mogelijkheden om landsdekkend RUD s op te richten. Hierin zullen alle hoogspecialistische, laagfrequente taken van het vergunnen, toezicht houden en de handhaving van alle omgevingswetten terecht moeten komen. Dit ingrijpende proces zou op 1 januari 2012 afgerond moeten zijn. In Overijssel wordt gekeken naar mogelijkheden om te komen tot samenwerkingsverbanden. Insteek is het uiteindelijk volledig meedoen van vergunningverlening, toezicht en handhaving in een provincie brede RUD. In eerste aanleg lijken de huidige ontwikkelingen zich te beperken tot toezicht en handhaving via een netwerk RUD. In dit Jaarplan wordt voor de daadwerkelijke uitvoering in 2011 nog geen rekening gehouden met deze pilots. Wel bestaat de mogelijkheid om op basis van de uitgangspunten van dit plan mee te draaien in de pilotprojecten die er naar verwachting gaan draaien. 2.2 Vergunningverlening De provincie heeft de verplichting om een aanvraag voor een vergunning in behandeling te nemen en te onderzoeken of eventueel, door het stellen van voorwaarden of beperkingen, een vergunning kan worden verleend. Doelstelling vergunningverlening De provincie stelt zich ten doel op adequate wijze vergunningen te verlenen en wil hierin pro-actief zijn. Niet het afdwingen van maatregelen dient in het vergunningverleningsproces centraal te staan, maar het door de vergunninghouder, of -aanvrager nemen van zijn verantwoordelijkheid voor het bereiken van een duurzame samenleving. Dit met het doel de vergunninghouder of -aanvrager ertoe te bewegen zijn prestatie te verbeteren en de mate van spontane naleving te vergroten. De provincie blijft de vergunninghouders wijzen op hun eigen verantwoordelijkheid voor een goede naleving van wet- en regelgeving. Daarnaast zal er extra aandacht voor energieverbruik bij het verlenen van vergunningen zijn Adequaat niveau vergunningverlening Actualiteit vergunningverlening De burgers en bedrijven die een vergunning aanvragen, mogen van de provincie een goede en deskundige dienstverlening verwachten. Dat betekent dat nieuwe regels en normen zo spoedig mogelijk worden geïmplementeerd in vergunningen. Daardoor moeten burgers en bedrijven er op kunnen vertrouwen dat zij door naleving van die regels ook aan de landelijke eisen voldoen. Ook omwonenden moeten hierop kunnen vertrouwen. Vergunningen moeten daarom zoveel mogelijk actueel zijn. Wij streven daarom naar een 100% actueel vergunningenbestand. Gezien de mutatiegraad van de regels onder de Wabo (Wet milieubeheer) zal het niet altijd mogelijk zijn elke wijziging in wet- en regelgeving direct te vertalen naar de vergunningen. Wij zorgen er wel voor dat elke omgevingsvergunning (onderdeel milieu) in ieder geval eenmaal in de 5 jaar wordt doorgelicht en geactualiseerd. Bij risicobedrijven hanteren wij een 100% actualiteitsdoelstelling, deze vergunningen worden jaarlijks geactualiseerd. 8 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011

11 Actualiteit verleende vergunningen Percentage van verleende vergunningen/ ontheffingen/ VVGB s dat actuele regels bevat voor de: Waterwet Omgevingsverordening Overijssel 2009, onderdeel grondwaterbescherming Ontgrondingenwet Flora- en faunawet Natuurbeschermingswet Wet milieubeheer (veiligheidsvoorschriften risicobedrijven) Wet luchtvaart Boswet Percentage van verleende vergunningen dat actuele regels bevat voor de: Wet Milieubeheer (overige inrichtingen) 100% 100% 80% 80% Tijdigheid vergunningverlening Voortvarende behandeling van een vergunningaanvraag betekent dat de aanvraag ten minste binnen de wettelijke termijn wordt afgedaan. Door de afhankelijkheid van derden, wijziging van weten regelgeving tijdens de behandeling en andere externe oorzaken, is het soms erg lastig om deze termijn te halen. Een nieuwe werkwijze bij het team vergunningverlening, gebruik van standaarden en strakke afspraken met adviserende instanties hebben in 2009 uitgewezen dat een 100% tijdigheid van vergunningverlening realiseerbaar is. Tijdigheid verleende vergunningen Percentage beschikkingen binnen de wettelijke termijn voor de: Grondwaterwet Ontgrondingenwet Natuurbeschermingswet Flora- en Faunawet Omgevingsverordening Overijssel 2009, onderdeel grondwaterbescherming Wet Bodembescherming Wet milieubeheer (Ontbrandingstoestemmingen Vuurwerkbesluit en Wet geluidhinder, vaststelling hogere grenswaarde) Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden Wet Milieubeheer (overig) 100% 80% 100% In een Dienstverleningsovereenkomst zijn afspraken gemaakt met gemeenten en waterschappen in het kader van de samenwerking met betrekking tot het verlenen van WABO vergunningen. Door deze overeenkomst zijn afspraken vastgelegd over het gebruik van elkaars deskundigheid, kwaliteitsniveau en snelheid. Beslissen op Wabo-aanvragen voor zaken als bouw, kap, sloop, gebruik, indirecte lozing etc. worden daardoor ondersteund door goed advies van gemeenten en waterschappen. Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving

12 2.3 Toezicht en handhaving Het team Handhaving werkt met vier zogenaamde kenniscentra: Buitengebied: deze bevat naast de groene taken ook het toezicht op illegaliteiten, buiten zwemwater en gesloten stortplaatsen. Door de ogen van een rondrijdende toezichthouder voor meerdere taken te benutten heeft dit kenniscentrum een signalerende taak voor de andere kenniscentra; Keten: deze bevat de gehele keten van grondstromen en aanverwante artikelen. Zowel de controle op saneringen, vervoer, opslag, handel als verwerking in werken van grondstromen en aanverwante stromen vallen hier binnen; Inrichtingen: de Wm-inrichtingen met al hun aspecten, die niet onder Bodem vallen, vallen binnen dit kenniscentrum. Bestuursrechtelijke handhaving: Daar waar de nalevingstrategie niet tot naleving heeft geleid via prettige manieren wordt via dit kenniscentrum uiteindelijk naleving afgedwongen. Doelstelling en handhavingskader De missie van de provincie is om zoveel mogelijk norm-conform gedrag te bewerkstelligen. Op grond van onze nalevingsstrategie zetten wij hiervoor vier verschillende instrumenten in: beleid, communicatie, preventie (toezicht) en handhaving. In paragraag gaan wij nader in op de nalevingsgerichte manier van werken van de provincie. Hieronder gaan wij eerst in op het instrument handhaving. Toezicht: activiteiten ter bevordering van normconform gedrag (naleving) zonder dat er vermoedens vooraf bestaan van een overtreding of een onverantwoorde situatie (preventieve controles). Handhaving: alle activiteiten die worden uitgevoerd naar aanleiding van handelingen in strijd met de wet- en regelgeving of vergunningvoorschriften. Hieronder vallen het uitvoeren van hercontroles, opleggen van dwangsommen, uitvoering bestuursdwang, strafrechtelijk optreden etc (repressieve controles). Toezicht Specifiek voor toezicht wordt gewerkt op basis van toezichtplannen per branche of doelgroep. In deze toezichtplannen zijn keuzes gemaakt welke relevante omgeving- en veiligheidsaspecten worden gecontroleerd. Deze relevante milieu- en veiligheidsaspecten noemen wij toezichtessenties. De toezichtessenties zien dus toe op de meest relevante risicogebieden (essenties) van de branche of doelgroep. Een voorbeeld van een toezichtessentie bij de zwembadbranche is de op een veilige manier toediening van chemicaliën bij elke zwembad. Binnen de afvalbranche zijn bijvoorbeeld de bodembeschermende voorzieningen een toezichtessentie. Op basis van deze toezichtplannen worden de preventieve controles ingepland en uitgevoerd. Het toezichtplan is voor het toezicht, maar ook voor vergunningverlening een hulpmiddel om gestructureerd te werken en de maatregelen af te stemmen op de aard van het bedrijf of de branche. Daarom kan het toezichtplan ook worden gebruikt voor vergunningverlening en andere preventieve of communicatieve maatregelen. Naar aanleiding van klachten, incidenten en vastgestelde overtredingen worden in dien nodig repressieve controles uitgevoerd. Handhaving van regelgeving is een onmisbaar instrument bij de realisatie van norm-conform gedrag. Bij overtreding van een wettelijk voorschrift hebben wij op grond van de vaste jurisprudentie van de Raad van State de plicht om handhavend op te treden. Het optreden tegen wettelijke en provinciale overtredingen dient te geschieden op grond van de "Handhavingsstrategie voor gecombineerde handhaving in de provincie Overijssel". Deze handhavingsstrategie is geëvalueerd in het kader van de handhavingssamenwerking in Overijssel en in aangepaste vorm in 2010 vastgesteld. De aanpassing betreft een vereenvoudiging van het beslisschema en het verbreden van de termen tot alle omgevingswetten. In de handhavingsstrategie wordt ook verwezen naar het landelijke beleidskader inzake gedogen, waarin is opgenomen dat gedogen slechts in uitzonderingsgevallen aanvaardbaar is. Illegale situaties kunnen pas worden gedoogd na een zorgvuldige afweging van de verschillende belangen. 10 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011

13 2.3.1 Risicogericht werken De provincie werkt bij haar toezicht- en handhavingstaken volgens een integrale en risicogerichte aanpak. Deze werkwijze is vastgelegd in het schakeldocument "Overijsselse kijk op vergunningverlening en handhaving". Branches met een hoog risico worden intensiever gecontroleerd dan de branches met een gemiddeld risico, die op hun buurt weer meer 'controletijd' krijgen dan de branches met een klein of zeer klein risico. Een toezichtcontrole richt zich primair op specifiek per branche of inrichting gedefinieerde risicogebieden (essenties). Toezichtessenties zijn dus de belangrijkste aspecten die moeten worden beschermd. Het toezicht door de provincie richt zich daarom dan ook specifiek op de toezichtessenties. Naast de risico-georiënteerde benadering worden bedrijven / locaties individueel op hun naleefgedrag en naleefmotivatie getoetst. De bedrijven / locaties worden daarbij met betrekking tot het naleefgedrag verdeeld over drie groepen: Koplopers, middenmoters en achterblijvers. De mate waarin een bedrijf de regelgeving spontaan naleeft heeft invloed op de groep waarin het bedrijf geplaatst wordt. De naleefmotivatie wordt gebruikt voor analyses om de juiste instrumenten in te zetten. Bij een koploper worden wel dezelfde essenties gecontroleerd maar minder in detail. De tijd die nodig is om de controle uit te voeren is daardoor lager dan bij de andere twee groepen. Door het vertrouwen dat het bedrijf heeft waargemaakt kunnen we dit ook doen met een geringe kans om bestuurlijke risico s te lopen. De achterblijver daarentegen heeft kennelijk meer aanmoedigingen nodig om zich aan de regelgeving te houden. Dit kost extra tijd omdat de essenties meer in detail gecontroleerd moeten worden. Actuele ontwikkelingen kunnen een belangrijke rol spelen in herijking van de prioritering. Voor het vaststellen van de risico's is gebruik gemaakt van een risicomatrix, die is ontwikkeld door het Expertisecentrum Rechtshandhaving van het Ministerie van Justitie en is aangepast op de situatie in Overijssel. In de bijlage is de huidige risicomatrix en een toelichting daarop opgenomen Toezicht en handhaving voor de nieuwe Wabo-taken Voor de provinciale bedrijven die door de Wabo onder het bevoegd gezag van de gemeente zijn komen te vallen, houdt de provincie haar handhavingstaak voor het onderdeel milieu, inclusief de indirecte afvalwaterlozing. Afstemming met de gemeente en het waterschap bij (repressieve) handhaving is daarbij van belang want de gemeente is ook bevoegd. In de dienstverleningsovereenkomst is afgesproken dat de provincie gezien haar expertise de leiding houdt op het gebied van milieutoezicht. Voor de provinciale IPPC- en BRZO-bedrijven moet de provincie de volledige omgevingsvergunning verlenen en handhaven. Dus ook aspecten als bouw, kap, sloop, gebruik en indirecte lozingen, welke voorheen door gemeenten en waterschappen werden afgehandeld, behoren nu tot de provinciale toezichtstaak. Hiervoor zijn met de Overijsselse gemeenten en waterschappen afspraken gemaakt voor ondersteuning/advisering. In de Wabo Dienstverleningsovereenkomst Overijssel is overeengekomen dat gemeenten en waterschappen toezicht op die taken blijven uitvoeren voor de provincie, en zullen adviseren over eventuele repressieve trajecten. In de DVO en verdere werkafspraken is o.m. overeengekomen dat partijen de Overijsselse Handhavingstrategie volgen en dat in principe het landelijke protocol voor Bouw- en Woningtoezicht wordt gehanteerd. Adviserende partijen hanteren verder in beginsel hun eigen beleid- en programmering. Daarom wordt hierop in hoofdstuk 3 niet nader ingegaan. Verdere verkenningen op welke wijze de uitvoeringsprogramma s op elkaar afgestemd kunnen worden staan wel op het programma. Daarbij wordt onderzocht waar de mogelijkheden liggen voor gezamenlijk/integraal/signaaltoezicht. Overigens is dat niet geheel nieuw: voor enkele bedrijven is dit nu ook al praktijk. Dit komt tevens in de samenwerking die ontstaat richting RUD aan de orde. Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving

14 2.3.3 Toezichtessenties 2011 Toezicht en handhaving In oktober 2009 heeft de eenheid EMT een bedrijvenmiddag georganiseerd. Tijdens deze middag is samen met de bedrijven van verschillende branches gediscussieerd over de toezichtessenties die gecontroleerd gaan worden in de komende jaren. Mede naar aanleiding van de uitkomsten van deze middag zijn de toezichtessenties over 2011 vastgelegd in de toezichtplannen en vastgesteld. Hieronder is een tabel opgenomen waarin is aangegeven welke percentage van de in de toezichtplannen aangewezen toezichtessenties wij van plan zijn te controleren. Toezicht naleving wet- en regelgeving: percentage van in toezichtplannen voor 2011 aangewezen toezichtessenties voor de Wet Milieubeheer 100% 100% toezichtessenties voor de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden 100% 100% toezichtessenties bij de Boswet 100% 100% toezichtessenties bij de Flora- en faunawet 100% 100% toezichtessenties bij Natuurbeschermingswet 100% 100% toezichtessenties bij de Wet bodembescherming 100% 100% toezichtessenties bij de Ontgrondingenwet 100% 100% toezichtessenties bij de Grondwaterwet 100% 100% toezichtessenties bij de Wet Luchtvaart nvt 5 100% controles in het kader van de uit Europese verplichtingen volgende E-prtr 6 100% 100% controles in het kader van de uit Europese verplichtingen volgende crosscompliance 100% 100% controles in het kader van de uit Europese verplichtingen volgende IPPC 7 100% 100% Naleving Het streven is om, onder meer door goed toezicht, het naleefgedrag jaarlijks te verbeteren. Ervaringen in de afgelopen jaren laten zien dat een spontaan naleefgedrag van 100% niet realistisch is. Bij de Wet milieubeheer zelf lag het nalevingspercentage van gecontroleerde essenties in 2010 op circa 80 % als de boswet buitenbeschouwing wordt gelaten. Met de boswet erbij komen we maar verwachting op een percentage van 89% uit. Het grote aantal boswet bevindingen vertekent in die zin het percentage van de andere wetten. In de komende jaren wordt gaandeweg toegewerkt naar een constant spontaan nalevingspercentage van alle beoordeelde toezichtsessenties van tenminste 80%. Door stimulering en waar nodig het afdwingen van naleving wordt in 2011 een gemiddeld nalevingspercentage van tenminste 80% verwacht ondanks tegenwerkende druk vanwege de economische situatie. Toezicht naleving wet- en regelgeving Percentage van de beoordeelde toezichtessenties voor alle wetten bij elkaar dat wordt nageleefd. Voor 2011 is dit uiteraard een streefwaarde. 80% 80% 5 In 2010 werd voor het eerst toezicht gehouden op deze wet. Omdat de definitieve invoering van deze wet bekend werd na het opstellen van het Jaarplan 2010 waren resultaten voor deze wet niet opgenomen. 6 European Pollutant Release Transfer Register verordening (E-PRTR). Bedrijven die onder deze nieuwe verordening vallen, moeten jaarlijks de emissies rapporteren aan het bevoegde gezag. In 2011 zal het toezicht op deze wet gaan over de rapportages van de bedrijven over De Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC)-richtlijn is gericht op geïntegreerde preventie en bestrijding van milieuverontreiniging. De IPPC-richtlijn verplicht de EU-lidstaten om emissies naar water, lucht en bodem (inclusief maatregelen voor afvalstoffen) van grote milieuvervuilende bedrijven en van de intensieve veehouderij te reguleren. Na een succesvolle start van dit project in 2010 wordt dit project in 2011 zodat het toezicht uiteindelijk meegenomen kan gaan worden in het reguliere toezicht. 12 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011

15 2.4 Nalevingstrategie Nalevingbeleid De provincie Overijssel heeft in het coalitieakkoord onder het Programma Daadkrachtig Bestuur als hoofddoelstelling opgenomen dat het interbestuurlijk toezicht en het nalevingtoezicht consistent en uniform wordt uitgevoerd. Wij willen nalevinggericht werken inhoud geven door onze inzet meer te differentiëren naar bedrijven met een positief milieugedrag en bedrijven waar we milieu-inspanningen moeten afdwingen door strakke voorschriften nauwgezet te handhaven. Ook willen we proactief en gestructureerd een divers instrumentarium inzetten, variërend van de ouderwetse inspecties tot nieuwe vormen van voorlichting en overleg. Uiteindelijk dient dat te leiden tot een daling van het aantal overtredingen op milieugebied. De nalevingstrategie is ook een vereiste op basis van het Besluit kwaliteitseisen handhaving milieubeheer en het Bor. Bovendien past naleving bij een moderne overheid: werken van buiten naar binnen, integraal, deregulering en dienstverlenend als het kan. Implementatie nalevingstrategie Eind 2008 is een projectleider naleving aangesteld en een implementatieplan voor 2009 ontwikkeld. Er zijn nieuwe instrumenten ontwikkeld binnen de sporen beleidsontwikkeling, communicatie, participatie, preventie (waaronder vergunningverlening, subsidiëring, zelfregulering, toezicht) en handhaving. Deze instrumenten zijn getest in proefprojecten binnen de zwembadbranche, betonindustrie en in het project Energiebesparing Steenwijkerland. In 2010 zijn alle goede ideeën geschikt gemaakt voor alle andere branches opdat voor alle wetten naleving vergelijkbaar wordt ondersteund. Omdat de verantwoordelijkheid voor de gezamenlijke inzet en afstemming van de instrumenten breed in de organisatie ligt, is de implementatie van de nalevingstrategie een coproductie tussen de teams EMTH, EMTV, EMTB, BAOB, BAC en ZCS. Resultaten in 2011 In 2011 verwachten we dat alle binnen gekomen gegevens uit het toezicht van 2010 ons nieuwe ideeën gaat geven om naleving nog slimmer te bevorderen. Ieder kwartaal komt daartoe een analyse groep bij elkaar vanuit verschillende disciplines om trends te ontdekken en analyseren op mogelijkheden. Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving

16 2.5 Wat gaan we in 2011 doen? Vergunningverlening, toezicht en handhaving maken onderdeel uit van de beleidscyclus van de provincie. De basis van het beleid ligt in het coalitieakkoord &Overijssel!, vertrouwen, verbinden, versnellen. Dit akkoord is uitgewerkt in de Programmabegroting en de Productbegroting. Deze schetsen de contouren voor de jaarlijkse werkplannen van de beleidseenheden en voor dit Jaarprogramma. In de onderstaande figuur is de relatie tussen de Programma s en de daaronder vallende vergunningverlenings- en handhavingsproducten aangegeven. Programma Natuur en Duurzaamheid Programma Water Programma Kwaliteit leefomgeving Product Vergunningverlening milieubeheer WABO (incl. onderliggende besluiten) Wet geluid- Hinder en Luchtvaartwet Product Bodemsanering binnen Wbb Wet bodembescherming Product Integraal waterbeheer Wet hygiëne en Veiligheid bad- Inrichtingen en zwemgelegenheden Product Ontgrondingen Ontgrondingenwet Product Handhaving milieubeheer WABO (handhaving) inclusief Luchtvaartwet Product Bodemsanering door derden Product Uitvoering groene wetgeving Wet bodembescherming Boswet Flora- en Faunawet Natuurschoonwet Natuurbeschermings -wet Product Grondwaterbeheer Grondwaterwet Wet milieubeheer (onderdeel grond- Waterbescherming) Repressieve Handhaving Alle bovengenoemde wetten Figuur 1. Producten vergunningverlening, toezicht en handhaving in de Programma s Achtereenvolgens komen in de volgende hoofdstukken de producten van het programma Natuur en Duurzaamheid (hoofdstuk 3), het programma Kwaliteit Leefomgeving (hoofdstuk 4) en het programma Water (hoofdstuk 5) aan bod. 14 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011

17 3 Programma Natuur en duurzaamheid Om een kwalitatief gezonde leefomgeving voor de inwoners van Overijssel te bereiken zijn er allerlei regels en vergunningstelsels in de wetgeving vastgesteld. Deze wetgeving ligt op het gebied van bedrijven, water, bodem en natuur. Naleving van deze regels draagt bij aan de duurzame leefomgeving. De hoofddoelstelling van het programma Natuur en duurzaamheid is: Een gezonde leefomgeving 3.1 Uitvoering Vergunningverlening WABO De inspanningen op het gebied van de Wet milieubeheer zijn gericht op het behandelen van de aanvragen om een milieuvergunning/vvgb s, de afhandeling van meldingen, het afdoen van verzoeken voor het afsteken van vuurwerk (ontbrandingstoestemmingen) en het doorvoeren van ambtshalve wijzigingen in de vergunningen. Daarnaast behoort het tot de taak van het team om veiligheids- en energierapporten op basis van de Wet milieubeheer te beoordelen. Evaluatie en vooruitblik Evaluatie Het in het Jaarprogramma 2010 geplande aantal beschikkingen is ruimschoots gehaald. Er is op 50 aanvragen beschikt, 47 meldingen zijn afgehandeld en er zijn 44 ontbrandingstoestemmingen beoordeeld (getallen d.d. 10 oktober 2010). De resultaten van 2010 hebben geleid tot aanpassing van de geplande aantallen vergunningen en ontbrandingstoestemmingen in Actualiteit Voor de Wet milieubeheer geldt voor 2010 de doelstelling dat 80% van de vergunningen actueel is. Om dit te bereiken en te behouden moet een eenmaal verleende vergunning van tijd tot tijd beoordeeld worden op actualiteit en zonodig aangepast. Hierbij wordt een termijn gehanteerd van 5 jaar. Op 1 januari 2010 waren er nog 317 bedrijven waarvoor de provincie het bevoegde gezag was. Van deze bedrijven beschikten er 201 (63,4%) over een actuele vergunning en liepen er vergunningprocedures (of vooroverleg) voor 100 (31,5%) bedrijven om te komen tot een nieuwe vergunning (of actualisering van de huidige). Dit betekent dat, na afronding van die, 94,9% van de bedrijven beschikt over een actuele vergunning. Voor wat betreft de risicobedrijven, is de doelstelling van 100% gerealiseerd. Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving

18 In de onderstaande tabel zijn de geplande reguliere prestaties weergegeven. Het aantal in 2011 te verlenen beschikkingen zal naar verwachting ongeveer gelijk blijven. Beschikkingen Wet milieubeheer Vergunningen/VVGB s Mededelingen, proefnemingen, beoordelingen/goedkeuringen, stortverzoeken etc Ontbrandingstoestemmingen Meldingen Ambtshalve wijzigingen (project autodemontage) (project grond- en baggerdepots) Wet geluidshinder, vaststelling hogere grenswaarde Uitvoering Handhaving WABO Voor alle branches waarop wij in het kader van de Wabo toezicht uitvoeren, hebben wij voor de milieu aspecten middels toezichtplannen de essenties van het toezicht vastgelegd. In 2011 zullen alle voor dat jaar vastgestelde essenties worden gecontroleerd. Evaluatie en vooruitblik In 2010 zijn alle voor 2010 aangewezen essenties gecontroleerd. De naleving van bedrijven komt boven de 80 procent als het gaat om de gecontroleerde essentiële onderdelen. In de onderstaande tabel zijn de reguliere prestaties voor de Wet Milieubeheer als belangrijkste onderdeel van de Wabo weergegeven. Het aantal in 2011 te controleren essenties ligt in het verlengde van afgelopen jaren. Er is echter gelijk in 2010 meer inspanning gepland ten opzichte van de voorgaande jaren voor het toezicht op rechtstreeks werkende Europese wetten en verplichtingen (E-prtr en IPPC). Handhaving milieubeheer Alle inrichtingen worden ten behoeve van veiligheid en omgevingshinder gecontroleerd in overeenstemming met de vastgestelde toezichtessenties 3.3 Uitvoering Wet luchtvaart Sinds 2010 heeft de provincie een geheel nieuwe taak qua vergunningverlening, toezicht en handhaving, namelijk de Wet Luchtvaart. Op basis van deze wet is de provincie bevoegd gezag voor de regionale en kleine burgerluchtvaartterreinen, met uitzondering van luchthavens van nationaal belang zoals Lelystad, Rotterdam, Groningen en Maastricht. Vliegveld Twente wordt bij een doorstart mogelijk ook gezien als van nationaal belang. De vergunningverleningstaak betreft het afgeven van ontheffingen en vergunningen voor zaken als helikopterlandingsplaatsen, ultralightvelden, zweefvliegvelden, maar ook om ontheffingen voor evenementen als ballonfiësta s en dergelijke. Evaluatie en vooruitblik In 2010 zijn 77 toestemmingen in het kader van de Wet luchtvaart verleend (svz 10 oktober 2010). Voor 2011 wordt gerekend op circa 100 verzoeken. Voor het jaar 2011 is een toezichtsplan gemaakt met betrekking tot de toezichtstaak. Het gaat dan vooral om de grondgebonden veiligheidsvoorzieningen bij vaste helikopterlandingsplaatsen. 8 Deze wettelijke taak is met de invoer van de nieuwe Wet geluidhinder grotendeels overgeheveld naar de gemeenten. Het betreft voor de provincie nu alleen nog ontheffingen hogere grenswaarden langs provinciale wegen. 16 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011

19 3.4 Uitvoering groene wetgeving A. Boswet Advisering aan de Minister In het kader van de Boswet beoordeelt de provincie de melding van een velling. Daarnaast adviseren wij het ministerie met betrekking tot het verlenen van ontheffingen van onder andere de herplantplicht en het verlenen van toestemming voor compensatie van de herplantplicht elders. De minister blijft hiervoor echter het bevoegde gezag. Handhaving Overtreders van de meldingsplicht en de herplantplicht begaan een delict op grond van de Wet economische delicten. Ook in 2011 zal de provincie controleren op deze verplichtingen. Evaluatie en vooruitblik In 2010 zijn 220 adviezen verstrekt (stand van zaken 10 oktober 2010). Er zijn geen structurele afwijkingen ten opzichte van het voorgaande jaar. Controles op aangeslagen beplanting en kapmeldingen zitten per 2011 binnen de vastgestelde essenties van de controle op herplantplicht. Vergunningverlening Boswet Minister adviseren over alle meldingen velling Minister adviseren over alle verzoeken over compensatie en ontheffingen Handhaving Boswet Alle nieuwe aanvragen om velling (250) en 33% van de herplant verplichtingen worden gecontroleerd in overeenstemming met de vastgestelde toezichtessenties (500) Daarnaast wordt aan signalen van illegale vellingen voorrang gegeven B. Flora- en faunawet Ontheffingverlening De provincie heeft een aantal bevoegdheden op grond van de Flora- en faunawet. Op basis van ondermeer het onderdeel beheer en schadebestrijding bepaalt de provincie of ingrepen in de wettelijke beschermingsmaatregelen noodzakelijk zijn. De provincie kan hiertoe vrijstelling, ontheffing of een aanwijzing verlenen voor de door het Rijk aangewezen soorten. Voor een planmatig en duurzaam beheer van (hoofdzakelijk) een aantal beschermde inheemse diersoorten is de Faunabeheereenheid opgericht. Deze Faunabeheereenheid heeft ten behoeve van een planmatig en duurzaam beheer van diersoorten een Faunabeheerplan opgesteld. Dit Faunabeheerplan is vervolgens door GS vastgesteld. Naast wetgeving dient overig provinciaal beleid als input voor het Faunabeheerplan. Evaluatie en vooruitblik Op 10 oktober 2010 waren er 25 aanvragen afgehandeld. Het aantal aanvragen is hoger dan gepland, hetgeen onder andere komt door een nieuw Faunabeheerplan in 2010 dat heeft geleid tot een aantal noodzakelijke actualisaties van ontheffingen. Voor 2011 is de planning iets bijgesteld omdat er nog een wetwijziging wordt voorzien. Handhaving De provincie ziet toe op de naleving van de besluiten op basis van de Flora- en faunawet. Het toezicht op deze wet richt zich vooral op de Faunabeheereenheid (FBE) en de Wildbeheereenheden (WBE s). De handhaving van deze wet richt zich vooral op de afhandeling van illegaliteiten, klachten en incidenten (repressieve handhaving). Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving

20 Vergunningverlening Flora- en faunawet Faunabeheereenheid adviseren over alle verzoeken om ontheffing Overige verzoeken om ontheffing 5 5 Handhaving Flora- en faunawet Uitvoering Handhavingarrangement met OM door alle vastgestelde toezichtessenties te controleren. Daarnaast wordt aan signalen van illegaal handelen voorrang gegeven C. Natuurschoonwet Het gaat hier om een wet die fiscale voorzieningen biedt voor de erfopvolging van eigenaren van aaneengesloten gronden (vaak ongedeelde boedels), met het doel deze duurzaam in stand te houden. Daarmee wordt tevens een belangrijk natuurlijk en landschappelijk doel gediend. Landgoederen zijn uitgegroeid tot speerpunten voor het natuur- en landschapsbeleid. Advisering Het instrument om voor fiscale tegemoetkoming in aanmerking te komen is de rangschikking. In het kader van de decentralisatie-impuls brengt de provincie advies uit over de rangschikking van landgoederen en over het afgeven van een beschikking van geen bezwaar en/of over gehele of gedeeltelijke onttrekking van een landgoed. In dit specifieke geval is er feitelijk geen sprake van vergunningverlening. De provincie geeft namelijk alleen advies aan de Dienst Regelingen van het Ministerie van LNV over de rangschikking van landgoederen. Handhaving De provincie heeft geen formele, handhavende taken op grond van de Natuurschoonwet. Door periodieke controles door de Belastingdienst wordt op de uitvoering en naleving toegezien. Evaluatie en vooruitblik In de voorgaande jaren lag het aantal geplande adviezen over nieuwe landgoederen rond de 50. In 2010 waren er oorspronkelijk 45 gepland, maar zijn er 29 adviesverzoeken voor nieuwe landgoederen afgehandeld en 40 her-rangschikkingen beoordeeld (svz ). Vergunningverlening Natuurschoonwet Adviezen aan DR over alle verzoeken met betrekking tot rangschikking Natuurschoonwet-landgoederen Adviezen aan DR over verklaringen voorgenomen handelingen en mutaties op bestaande Natuurschoonwet-landgoederen Handhaving Natuurschoonwet De provincie heeft geen handhavende taken op het gebied van de Natuurschoonwet. D. Natuurbeschermingswet Vergunningverlening Het wettelijke kader voor de bescherming van Natura 2000-gebieden en beschermde natuurmonumenten is de Natuurbeschermingswet 1998, waarin nu ook de Vogel- en Habitatrichtlijnen van de Europese Unie zijn doorvertaald. Schade aan de natuurwaarden van deze gebieden moet worden voorkomen. Daarom bepaalt de Natuurbeschermingswet dat projecten en andere handelingen die de negatieve effecten op deze gebieden kunnen hebben niet mogen plaatsvinden zonder vergunning. Het bevoegd gezag is in de meeste gevallen Gedeputeerde Staten van de provincie waarin een gebied (grotendeels) ligt. Daarnaast bepaalt de wet dat plannen van gemeenten en waterschappen die negatieve effecten kunnen hebben op de Natura 2000-gebieden goedkeuring behoeve van Gedeputeerde Staten. De Nb-wet is een aangehaakte wet in het kader van de Wabo. 18 Jaarprogramma Vergunningverlening en Handhaving 2011