Workshopbegeleider: Joanke Sierksma

Transcriptie

1 Workshopbegeleider: Joanke Sierksma Sinds 2004 werk ik in mijn eigen praktijk De Essentie te Leeuwarden als coach en stressconsultant. Mijn visie is dat ieder mens alles in zich heeft om zelf de regie over zijn of haar leven te voeren, alleen soms hulp nodig heeft om weer zelf het heft in handen te nemen. Naast het coachen en het begeleiden van mensen met stressgerelateerde klachten zoals overspannenheid en burnout verzorg ik loopbaantrajecten. De methodiek van systemisch werk (familieopstellingen) heeft mijn hart gestolen omdat hiermee zo duidelijk wordt wat de invloed van je systeem van herkomst is en hoe dit je kan beïnvloeden in je huidige leven. Website: Je Verbinden, Je plek in nemen, Evenwicht bewaren tussen geven en nemen Donderdag 14 April workshopbegeleider: Joanke Sierksma Voor NLP-cursisten van Je ongekende Vermogens en belangstellenden, kosten 15,00 per persoon (voor wie wat in wil brengen 25,-). Deze bijdrage kun je voldoen op de avond zelf. De Octopus, Provincieroute 143, 8016 GB Zwolle Provincieroute 143, 8016GB Zwolle Je kunt je aanmelden bij Sytse en Marlies Tjallingii, Je verbinden Als je een onderwerp wilt inbrengen kun je dat aangeven via de mail van Joanke Sierksma:

2 Alle problemen in één keer opgelost? Wat zijn familieopstellingen? Hoewel er spectaculaire resultaten kunnen zijn in een opstelling is het een illusie te denken dat met één opstelling een jarenlang slepend probleem in een klap opgelost kan worden. Het kan een belangrijke eerste of volgende stap zijn, u een totaal nieuw inzicht geven of een "klemmend" probleem opnieuw in beweging zetten. Van groot belang is ook het vermogen en de bereidheid van de cliënt om te kijken en te accepteren wat zich voordoet. Ook voor degenen die als vertegenwoordigers staan, levert de opstelling meestal iets op. Heel vaak komt het voor dat mensen als vertegenwoordiger gekozen worden en ontdekken dat ze hun eigen thema tegenkomen in deze "rol". Als cliënt is het belangrijk om te weten wat u beoogt, wat uw doel is met een opstelling. Een zuiver doel voor ogen verheldert uw vraag en uw kans op een opstelling die u ook oplevert wat u zoekt. Het Systemisch Werken vindt zijn oorsprong in de systemische familietherapie van Bert Hellinger. Deze methodiek maakt zichtbaar hoe verhoudingen binnen systemen (familie en organisaties) te verbeteren zijn. Het prachtige van een opstelling is, dat in de stilte en het ervaren, de informatie vanuit de ziel zich ontvouwt, op een laag waar onbewust geweten zaken bewust worden. Ons hele leven zijn we lid van groepen. De dynamiek van en de verstrengeling met ons 'systeem van herkomst' klinkt in onszelf door. Wie wij nu zijn, heeft alles te maken met dat verleden. Iedereen heeft zijn eigen plek in het systeem en er is sprake van een ordening. Het op een diep niveau leren kennen van de eigen plek, de plek van anderen en de acceptatie hiervan, kan tot veel inzicht en verandering leiden. Evenwicht bewaren Tussen geven en nemen 2 11

3 Wie is Bert Hellinger? Bert Hellinger heeft een lange weg tot de ontwikkeling van familieopstellingen doorgemaakt. Die weg begon voor Hellinger al tijdens zijn werk als missionaris in Zuid Afrika met groepsdynamica. Hier kon hij zien en ervaren hoe tegengestelde behoeften en waarden met elkaar in overeenstemming gebracht konden worden, als een groep - zonder druk van een autoriteit van buitenaf - vanuit de zuivere ontmoeting van mens tot mens - tot erkenning van onderlinge verschillen komt en vanuit deze erkenning tot een gezamenlijk handelen kan komen dat aan alle deelnemers in gelijke mate recht doet. Daarop volgde de psychoanalyse. Die vormde als het ware een tegenpool voor de groepsdynamica omdat hier de aandacht geheel op de beweging naar het eigen innerlijk gericht was. Maar ook hier ging het om dat deel wat afgesplitst en verdrongen was tot zijn recht te laten komen en dit deel gelijkwaardig te laten zijn aan het lichte en geaccepteerde deel van het bewustzijn. De primal-therapie verdiepte Hellinger s inzichten en ervaringen uit de psychoanalyse. Hier ging het erom de onderdrukte gevoelens in een beschermde omgeving te uiten, vooral verdriet en pijn. Daarbij kon hij observeren en ervaren hoe verschillend gevoelens werken. Sommige gevoelens vervangen het handelen en andere gevoelens maken het handelen mogelijk. Sindsdien herkent en onderscheidt hij deze beide soorten gevoelens. In diezelfde tijd kwam hij ook in aanraking met Transactionele Analyse. Daarin heeft vooral de scriptanalyse hem gegrepen: met behulp van sprookjes en verhalen kan het persoonlijke verborgen levenspatroon van iemand aan het licht komen. Uit dit werk kreeg hij ook een dieper inzicht in de verborgen kanten van sprookjes en verhalen, zodat die verhalen hem op geen enkele manier meer in hun ban kunnen krijgen waardoor hij van zichzelf vervreemd zou kunnen raken. Later, toen Hellinger inzichten begon te krijgen in de wetmatigheden van de liefde, kon hij zien dat een script een aanwijzing kan zijn voor een verstrikking. Dat wil zeggen dat het script dat iemand volgt vaak het lot beschrijft van dat familielid waarmee hij door het familiegeweten verbonden is. Andere belangrijke stations op zijn weg waren de hypnotherapie volgens Milton Erickson en het Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) Die hebben voor hem, naast een scholing in het nauwkeurig leren waarnemen van de kleinste bewegingen, de weg geëffend voor het werken met verhalen. De drie basisprincipes (Ver)Binden Iedereen heeft evenveel recht op een plek in het systeem. We zijn met elkaar verbonden. Binding is echter iets anders dan verbinding. Bij binding heb je geen keuze, bij verbinding heb je een keus en ben je vrij om te gaan in verbondenheid Je (Volg) Orde (plek) innemen In het systeem is een rangorde. Ben je de oudste, de jongste, de middelste? Heb jij je plek in je gezin gehad en daarnaast, heb jij de plek gehad die ook jouw plek was? De balans houden tussen Geven & Nemen Balans houden in geven en nemen. Als je bijvoorbeeld zoveel geeft en de ander kan niets terug geven, dan komt er een verstrikking, is het uit balans. Wanneer één of meer van deze aspecten in een systeem in de knel komen, ontstaan verschillende dynamieken. Zoals: je stellen boven een ander, iets dragen voor iemand anders in het systeem, de opgaven van iemand anders vervullen of onverwerkte emoties van een ander overnemen. Een aantal symptomen kan het gevolg zijn. Bijvoorbeeld: aan kracht verliezen, onbedoelde ruzies, uitsluiting van een van de (familie)leden, ziekte, verslaving of onduidelijke lichamelijke klachten. Door familieopstellingen kreeg hij hoe langer hoe meer inzichten over de wetmatigheden van de liefde en de werking en de grenzen van het geweten. Dat had vérstrekkende gevolgen voor zijn therapeutisch handelen en voor zijn omgang met ernstige ziekten, traumata, psychosen en met daders en slachtoffers. 10 3

4 Wat is een opstelling? Met Systemisch Werken kun je door middel van een opstelling mogelijkheden ontdekken om dieper in jouw systeem van familie of organisatie te kijken. Zo krijg je inzicht in hoe je met mensen verstrikt geraakt kunt zijn in de systemen waarvan jij deel uitmaakte, ongeacht of dit een familie- of organisatiesysteem is. Je kunt de oplossing vinden als de verstoorde structuur eenmaal zichtbaar is. Dan kunnen jouw relaties weer in overeenstemming komen met de natuurwetten. Energie kan weer stromen en je kunt meer in je kracht komen. En je kunt op een positieve manier in de relatie, het gezin, de familie, een organisatie of in een andere groep gaan functioneren. Onderstaande figuur geeft een voorbeeld van mogelijke relaties in een opstelling Familieopstellingen (systemisch werk) Hoe vaak word je als mens niet geconfronteerd met het feit dat je niet de dingen doet die je zou willen doen? Of dat je steeds weer die dingen doet die je helemaal niet wilt doen? Het wel of niet vertonen van bepaald bedrag heeft in veel gevallen te maken met een onbewuste loyaliteit aan je familie. Gevoelsmatig weten de meeste mensen dat hun familie van herkomst grote invloed heeft op de manier waarop zij in het leven staan. Maar op het moment dat ze tegen persoonlijke problemen aanlopen, vergeten mensen meestal naar het grotere verband te kijken. Ze maken zichzelf verwijten en zoeken de oorzaak bij zichzelf. Na meerdere pogingen om hun gedrag te veranderen, trekt men vaak de conclusie dat verandering niet mogelijk is en dat ze er mee zullen moeten leren leven. Bij het werken met familieopstellingen wordt persoonlijke problematiek in verband gebracht met ons familiesysteem. Mensen blijken in staat om hun gedrag te veranderen wanneer zij zich realiseren wat de functie van hun gedrag is binnen de familie waartoe zij behoren. Familieopstellingen geven je de mogelijkheid om de belemmerende (en soms zelfs verstikkende) invloeden van je familiesysteem te veranderen in een krachtige hulpbron. Een effectieve manier om rust te vinden in je hoofd en in je hart. Bij een familieopstellingen wordt een ruimtelijke voorstelling gemaakt van de familie waartoe je behoort. Dit kan bijvoorbeeld je gezin van herkomst zijn, maar er kan ook gekeken worden naar jezelf in je huidige relatie (en je eventuele kinderen). Wanneer je zelf een opstelling doet, dan plaats je op je gevoel representanten voor jezelf en leden uit je familiesysteem in de ruimte. Het is fascinerend om te merken dat de representanten in de opstelling toegang krijgen tot de gevoelens en de onderlinge verhoudingen van diegene die zij representeren. De opstelling maakt patronen zichtbaar die zich in het familiesysteem voordoen. Patronen waar je mogelijk in verstrikt bent geraakt en die je in je huidige leven belemmeren. Wat zich in het familiesysteem afspeelt kan niet worden bedacht, het laat zichzelf zien. De familieopstelling geeft je nieuwe inzichten en handvaten ten aanzien van je gevoel en gedrag in het hier en nu. 4 9

5 Wat kan de workshop opleveren? - inzicht in en herkennen van mogelijke verstrikkingen op gebied van gezin van herkomst - inzicht in plek in relaties en gezin van herkomst - inzicht over rust, balans, vrijheid - herkenning van eigen valkuilen, verstrikkingen - mogelijkheid om te ervaren hoe het is als cliënt (degene die een thema inbrengt) en representant ( stand-in ). Hoe verloopt een opstelling? Om een opstelling te kunnen doen, is een groep van 10 tot 20 personen en een voldoende grote ruimte nodig. Na een introductie over de werkwijze, vraagt de begeleider wie van de aanwezigen een thema heeft, waaraan hij of zij wil werken. Het is niet nodig om dit thema van te voren precies te kunnen verwoorden. De begeleider stelt de cliënt een aantal vragen en besluit welke rollen nodig zijn voor de opstelling. De cliënt nodigt andere deelnemers uit om een bepaald persoon in de organisatie te representeren. Het is niet nodig dat deze enige informatie over de betreffende situatie en/of personen bezitten. De cliënt stelt deze representanten (ook wel stand-in s genoemd) op in de ruimte. Vanaf dat moment gaat de cliënt zitten en kijkt naar wat er in de opstelling zichtbaar wordt. De begeleider stelt vragen aan de representanten en verplaatst hen zo nodig. Wanneer een juiste plek voor alle leden uit het systeem is gevonden, kan de cliënt (wanneer hij of zij dat wil) zijn eigen plaats binnen het systeem innemen en de veranderingen ervaren. Deelnemers krijgen de mogelijkheid om deze nieuwe methode te ervaren als cliënt en/of als representant. Niemand is echter ergens toe verplicht. Ook deelnemers die alleen als toeschouwer aanwezig zijn, worden vaak diep geraakt door wat zij bij andere deelnemers zien. Ook zij nemen vaak inzichten over hun eigen situatie mee naar huis. De duur van een opstelling kan variëren van 15 minuten tot meer dan een uur. Je plek innemen 8 5

6 De stappen bij een opstelling? 6 1. Er is een groep mensen aanwezig. 2. Iemand heeft een probleem in zijn leven (= de cliënt) 3. Er vindt een gesprek plaats tussen begeleider en cliënt over feitelijke gegevens binnen dit (familie-)systeem. 4. De begeleider geeft aan welke personen (of zaken) uit het systeem "opgesteld" zullen worden in het kader van dit probleem. 5. De cliënt vraagt mensen uit de groep om deze familieleden te vertegenwoordigen. (bijv.: wil jij mijn vader zijn? enz. enz.) 6. Deze mensen worden opgesteld in de ruimte door de cliënt, zoals deze ervaart dat die mensen staan t.o.v. elkaar. 7. Vervolgens wordt aan deze vertegenwoordigers gevraagd hoe zij zich voelen op die plek en ten opzichte van elkaar. 8. De vertegenwoordigers geven aan hoe zij zich fysiek en/of emotioneel voelen. 9. Deze informatie geeft een waarheidsgetrouw beeld wat er in het echte systeem speelt rond dit probleem. (zonder dat de deelnemers de cliënt of zijn familie kennen!) 10. Door de knelpunten in het systeem te erkennen en op te lossen, komt er beweging in het systeem. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de 3 "wetten", waardoor er een nieuwe balans ontstaat en er rust komt in het systeem. 11. Voor de cliënt kan dit zowel confronterend als helend zijn, en in vrijwel alle gevallen uiterst herkenbaar. Indien mogelijk wordt de cliënt in de opstelling geplaatst op zijn eigen plek. 12. Tijdens en na de opstelling krijgt de cliënt inzichten over factoren die werkelijk een rol spelen rond het probleem dat hij ervaart in zijn leven. 13. In veel gevallen doen zich na verloop van tijd verschuivingen voor m.b.t. het probleem; mensen (zelfs degenen die niet weten dat er een opstelling is geweest) hebben plotseling een andere kijk op een conflict, of zetten stappen die voorheen jarenlang ondenkbaar hebben geleken. 14. Een opstelling kan gebruikt worden als diagnose: wat speelt hier?een opstelling kan ook gebruikt worden als stap in een proces: wat kan mijn volgende stap zijn in het kader van dit probleem? Mogelijke thema s: - op het gebied van persoonlijke groei en ontwikkeling (moeite met binding, aangaan van relaties, keuzes in werk/organisaties/leven) - onzekerheid over positie en ambitie - voorbereiden van persoonlijke beslissingen - oplossingen in conflictrijke relaties/regelmatig terugkerende conflicten op het werk - algemeen gevoel van onbehagen, zonder aanwijsbare oorzaak - regelmatig terugkerende angst, boosheid of verdriet - bindingsangst - burnout, stress of overspannen zijn - moeilijke / belangrijke beslissingen in het leven - negatieve gevoelens ten opzichte van jezelf - ernstige schuldgevoelens - depressieve gevoelens - verstoorde familierelaties - ouder zijn van een kind met probleem gedrag - relatieproblemen - verwerken van een scheiding - lichamelijke klachten zonder duidelijke aanwijsbare oorzaak - omgaan met ernstige ziekte - verslavingen 7

7 Openbare Basisschool De Octopus, Provincieroute 143, 8016 GB Zwolle Provincieroute GB Zwolle Familie Opstellingen avond donderdag 14 April 2016 van Ittersumallee IJsselallee Octopus Provincieroute IJsselallee Ittersumallee Octopus Oldeneelallee