AFM Consumentenmonitor najaar 2010 Consumptieve kredieten. 24 januari 2011

Transcriptie

1 AFM Consumentenmonitor najaar 010 Consumptieve kredieten 4 januari 011

2 Leeswijzer Voor u ziet u de rapportage van de Consumentenmonitor, uitgevoerd in het najaar van 010. Het betreft hier het deelonderwerp kredieten. In het rapport wordt aandacht besteed aan sluiters van persoonlijke leningen en doorlopende kredieten. Indien mogelijk zijn resultaten vergeleken met voorgaande kwartalen. Alle beschreven verschillen tussen AFM segmentatie (kijk voor meer informatie in de bijlage), leeftijdsgroepen, opleidings- en inkomensniveau, zijn significant.

3 1 Inhoudsopgave Management Summary Onderzoeksresultaten in detail a Kredietsluiters 3 b c d e f Oriëntatie Afsluiten Beloning assurantietussenpersoon Betalingsbeschermingsverzekering Kredietwaarschuwingszin 3 Bijlagen 3a 3b 3c Achtergrond Onderzoeksverantwoording Contact

4 1 Management Summary

5 Management Summary -1-5 Kredietsluiters Het aantal afgesloten doorlopende kredieten is na het begin van de crisis flink gedaald. Het aantal persoonlijke leningen blijft over de jaren heen stabiel. Het aantal kredietsluiters dat een lening heeft overgesloten is in het najaar van 010 gestegen van 4% naar 37%. Bijna tweederde van de kredietsluiters (6%) gaat zelf op zoek naar een kredietverstrekker. Het afsluiten van een krediet ten behoeve van een grote aanschaf is ook in het najaar van 010 de belangrijkste reden om een krediet af te sluiten (38%). Het aflossen van een openstaande schuld is licht gestegen van 1% naar 6% in het najaar van 010. Ten opzichte van een half jaar geleden ervaart men een lening minder als een last. Waar in het voorjaar nog 3% het hier helemaal mee eens was, is dit nu nog maar 3%. Oriëntatie Internet is het meest gebruikte oriëntatiemedium; de helft van alle kredietsluiters heeft dit medium gebruikt in het oriëntatieproces. De websites van banken (65%) worden het meest bezocht tijdens het oriënteren via internet. Eén op de vijf kredietsluiters geeft aan moeite te hebben gehad om goede en relevante financiële informatie te vinden voor het afsluiten van een lening.

6 Management Summary -- Afsluiten Persoonlijk contact blijft het belangrijkste medium waarbij kredieten worden afgesloten (46%). Het gat tussen persoonlijk contact en internet (31%) is kleiner geworden (in het voorjaar was het verschil % nu nog 15%). De meeste leningen worden rechtstreeks bij de kredietverstrekker afgesloten (69%). De tijd die zit tussen het moment dat men als eerste de offerte onder ogen kreeg en het moment van afsluiten is, vergeleken met een half jaar geleden, flink korter geworden. Liefst 31% van de kredietsluiters geeft aan meteen het krediet afgesloten te hebben. Ten opzichte van een half jaar geleden is de hoogte van de rente significant belangrijker geworden. Waar in het voorjaar dit nog door 43% als doorslaggevende reden aangegeven is, ligt dit percentage met 53% nu beduidend hoger. 6 Beloning assurantietussenpersoon Meer dan de helft (57%) van de kredietsluiters, die het krediet via een assurantietussenpersoon heeft afgesloten, geeft aan op de hoogte te zijn van de manier waarop hij of zij beloond wordt.

7 Management Summary -3- Betalingsbeschermingsverzekering Het aantal betalingsbeschermingsverzekeringen is licht gestegen van 4% naar 9%. Het aantal betalingsbeschermingsverzekeringen dat is afgesloten tegen arbeidsongeschiktheid is gestegen. 58% van de kredietsluiters met een betalingsbeschermingsverzekering heeft deze om het gevaar van arbeidsongeschiktheid af te dekken. Een betalingsbeschermingsverzekering is het afgelopen half jaar beduidend vaker op eigen initiatief gesloten dan in het voorjaar van 010 (51% tegen 35%). De meeste kredietsluiters (74%) sluiten een betalingsbeschermer bij dezelfde maatschappij als waar het krediet loopt. Voor 8% van de kredietsluiters was het verplicht om de betalingsbeschermingsverzekering bij de kredietverstrekker af te sluiten. Op dit moment betaald 65% periodiek een premiebedrag voor de afgesloten betalingsbeschermingsverzekering. De premie wordt steeds minder vaak binnen de lening meegefinancierd. Periodiek een premie betalen wordt daarentegen steeds gangbaarder. 7 Kredietwaarschuwingszin De spontane bekendheid met de kredietwaarschuwingszin is het afgelopen half jaar stabiel gebleven. 77% van de kredietsluiters kent de waarschuwingszin. Slechts 5% geeft aan, na het voorleggen van de zin, deze niet te kennen.

8 Onderzoeksresultaten in detail a b c d e e Kredietsluiters Oriëntatie Afsluiten Beloning assurantietussenpersoon Betalingsbeschermingsverzekering Kredietwaarschuwingszin

9 a Kredietsluiters

10 Daling in afgesloten doorlopende kredieten sinds financiële crisis Start crisis e kwartaal 007 e kwartaal 007 3e kwartaal 007 4e kwartaal 007 1e kwartaal 008 e kwartaal 008 3e kwartaal 008 4e kwartaal 008 1e kwartaal 009 e kwartaal 009 3e kwartaal 009 4e kwartaal 009 1e kwartaal 010 e kwartaal 010 3e kwartaal 010 Doorlopend krediet Persoonlijke lening Het aantal doorlopende kredieten is na het begin van de crisis flink gedaald. Daarna is het aantal uitgezonderd een piek in het derde kwartaal van 009 (in september 009 is de wet op het consumentenkrediet verscherpt wat de piek kan verklaren) op ongeveer hetzelfde niveau gebleven. Het aandeel persoonlijke leningen vertoont minder schommelingen, wel ligt het aantal nieuw afgesloten persoonlijke leningen in het derde kwartaal van 010 voor het eerst sinds de crisis weer boven de Aantal nieuw afgesloten kredieten (x 1.000) Bron: TOF Tracker

11 In het najaar van 010 zijn meer kredieten overgesloten 11 Ik sluit voor het eerst een lening af 1 39 Ik heb een bestaande lening afgelost met deze nieuwe lening 4 37 Ik heb de lening afgesloten naast een andere lening 8 8 Ik heb de lening afgesloten naast andere bestaande leningen 3 6 Ik heb ooit leningen gehad, maar op het moment niet 3 31 % Najaar 010 Voorjaar 010 N = 199 N = 07 Het aantal kredietsluiters, die voor de eerste keer een lening afsluiten, is in vergelijking met voorjaar 010 gedaald van 39% naar 1%. Daarentegen is het aantal kredietsluiters die een lening hebben overgesloten gestegen van 4% naar 37% in het najaar van 010. Welke van onderstaande situaties is op u van toepassing? BASIS: Alle kredietsluiters

12 Ruim 6 op de 10 kredietsluiters gaat zelf op zoek naar kredietverstrekker 1 70 % Zelf kredietverstrekker gezocht Door kredietverstrekker benaderd 40 Getipt door financieel adviseur Voorjaar 009 Najaar 009 Voorjaar 010 Najaar 010 N = 33 N = 9 N = 07 N = 199 Advertentie televisie/krant Ik zag een advertentie of banner op internet Een autoverkoper/autodealer wees me er op Een meerderheid van 6% is zelf op zoek gegaan naar een kredietverstrekker. Geen significante verschillen ten opzichte van eerdere metingen. Hoe bent u ertoe gekomen om deze lening af te sluiten? NB: de categorie autoverkoper/autodealer wees me erop is vanaf het voorjaar van 010 meegenomen en advertentie/banner op internet vanaf het najaar van 010. BASIS: Alle kredietsluiters

13 Adviesgevoeligen komen vaak via adviseur op idee om krediet te sluiten 13 Zelf kredietverstrekker gezocht Door kredietverstrekker benaderd Getipt door financieel adviseur Advertentie televisie/krant Ik zag een advertentie of banner op internet Een autoverkoper/autodealer wees me er op Op een andere manier Weet ik niet meer % : Totaal 010: Beheersten 010: Ambitieuzen 010: Adviesgevoeligen 010: Gemaksgeorienteerden N = 406 N = 181 N = 78 N = 78 N = 69 Adviesgevoeligen worden significant vaker getipt door een financieel adviseur (14%). Gemaksgeoriënteerden zijn daarentegen vaker door de autodealer op de mogelijkheid om een krediet af te sluiten gewezen (14%). Hoe bent u ertoe gekomen om deze lening af te sluiten? Cijfers gebaseerd op totaal 010. BASIS: Alle kredietsluiters

14 Grote aanschaf belangrijkste reden om krediet af te sluiten 14 % Najaar 009 Voorjaar 010 Najaar 010 N = 9 N = 07 N = 199 Grote aanschaf (bv auto, boot, etc) Aflossing openstaande schuld Financiering verbouwing Aankoop huis Vakantie Studie kind Beleggen Feestelijke gebeurtenis Het afsluiten van een krediet ten behoeve van een grote aanschaf, is ook in het najaar van 010 nog de belangrijkste reden om een krediet af te sluiten (38%). Aangezien kredietsluiters vaker een krediet hebben afgesloten om een bestaande lening af te lossen (zie slide 11) mag het niet verwonderlijk genoemd worden dat aflossing van een openstaande schuld vaker genoemd is als reden om het krediet af te sluiten (6% tegen 1% half jaar geleden). Tussen verschillende AFM segmenten is geen significant verschil waarneembaar. Andere reden (34%) en geen specifiek doel (5%) zijn ten behoeve van de leesbaarheid niet in de grafiek opgenomen. Met welk doel heeft u deze lening afgesloten? BASIS: Alle kredietsluiters

15 Lening wordt minder als last ervaren vergeleken met voorjaar Najaar 010: Ik heb eerst gekeken of ik de aflossing kan betalen Voorjaar 010: Ik heb eerst gekeken of ik de aflossing kan betalen Najaar 010: Mijn leengedrag is geheel verantwoord Voorjaar 010: Mijn leengedrag is geheel verantwoord Najaar 010: Ik weet hoeveel rente ik betaal voor mijn lening(en) Voorjaar 010: Ik weet hoeveel rente ik betaal voor mijn lening(en) Najaar 010: Ik had liever minder geleend Voorjaar 010: Ik had liever minder geleend Najaar 010: Mijn leningen ervaar ik als een last Voorjaar 010: Mijn leningen ervaar ik als een last % 0% 40% 60% 80% 100% Helemaal mee eens Meer eens dan oneens Meer oneens dan eens Helemaal mee oneens Weet ik niet Een ruime meerderheid van 85% geeft aan goed gekeken te hebben of de aflossing betaald kan worden alvorens men de lening heeft afgesloten. 8% geeft aan dit min of meer gedaan te hebben. Met name het segment beheersten geeft vaker aan het helemaal eens te zijn met de stelling (93%). Vrijwel alle kredietsluiters vinden van zichzelf dat ze verantwoord lenen (9%), toch geeft een groot deel aan liever minder te lenen (61%) en de lening als een last te ervaren (59%). Met name adviesgevoeligen zouden liever wat minder geld hebben geleend (58% is het helemaal eens met deze stelling). Ten opzichte van een half jaar geleden ervaart men een lening minder als een last. Waar in het voorjaar nog 3% het hier helemaal mee eens was, is dit nu nog maar 3%. Met name kredietsluiters die voor de eerste keer een krediet sluiten ervaren hun lening minder vaak als last, 48% tegen 66% in het voorjaar van 010. Kunt u per stelling aangeven in hoeverre u het er mee eens bent? BASIS: Alle kredietsluiters

16 b Oriëntatie

17 Internet meest gebruikte oriëntatiemedium 17 Internet Persoonlijk gesprek Telefonisch Schriftelijk TV of radio Op andere wijze Niet geïnformeerd Weet ik niet % : Totaal 010: tot 35 jaar 010: jaar 010: jaar 010: 55+ jaar N = 406 N = 15 N = 91 N = 97 N = 93 Internet is het meest gebruikte oriëntatiemedium, de helft van alle kredietsluiters heeft dit medium gebruikt in het oriëntatieproces. Jongeren tot 35 jaar en beheersten gebruiken dit medium significant vaker (58%). 55-plussers oriënteren zich significant minder vaak via internet (34%), daarentegen maken zij beiden meer gebruik van persoonlijk contact (55%). Ten opzichte van het voorjaar van 010 zijn geen significante verschillen waarneembaar. Op welke manier heeft u zich laten informeren voordat u deze lening heeft afgesloten? Leeftijdcategorieën 16 4 jaar en 5 34 jaar samengevoegd, wegens beperkte celvulling 16 4 jaar. Cijfers gebaseerd op totaal 010. NB: Meerdere antwoorden mogelijk: derhalve telt het totaal op tot meer dan 100% BASIS: Alle kredietsluiters

18 Websites van banken worden meest geraadpleegd bij oriëntatie via internet 18 Via sites van banken Via sites van andere aanbieders van kredieten Via vergelijkingssites 3 39 Via de site van een tussenpersoon 6 14 Via sites van consumentenorganisaties of belangenverenigingen 8 1 Via een andere website 0 7 Weet ik niet meer 7 7 % Najaar 010 Voorjaar 010 N = 105 N = 100 De websites van banken (65%) worden het meest bezocht tijdens het oriënteren via internet. Ten opzichte van een half jaar geleden worden websites van assurantietussenpersonen significant minder vaak bezocht. Via welke internetsite(s) heeft u zich laten informeren voordat u uw lening heeft afgesloten? BASIS: Alle kredietsluiters die zich via internet hebben georiënteerd

19 Driekwart maakt gebruik van folders/brochures bij schriftelijke oriëntatie 19 Via folder/brochure 75 Via de kredietprospectus 43 Via tijdschrift 18 Via de krant 14 Via ander schriftelijk medium 4 Weet ik niet meer 7 % Folders en brochures worden het meest gebruikt bij het schriftelijk oriënteren op een lening. 43% van de kredietsluiters, die zich schriftelijk hebben georiënteerd, heeft gebruik gemaakt van de kredietprospectus. Dit komt neer op 6% van het totaal aan kredietsluiters. Cijfers indicatief wegens beperkte celvulling. Op welke wijze heeft u zich schriftelijk laten informeren voordat u uw lening heeft afgesloten? BASIS: Alle kredietsluiters die zich schriftelijk hebben georiënteerd N = 8

20 Eén op de vijf kredietsluiters heeft problemen met het vinden van de juist info Voorjaar 010 Najaar Wel moeite met het vinden van informatie 1% 0% Geen moeite met het vinden van informatie 7% 7% Anders / weet niet 7% 8% Ik vond teveel informatie 6 40 Ik wist niet welke informatie betrouwbaar en/of onafhankelijk was 8 35 Ik wist niet waar ik moest zoeken 3 30 De gevonden informatie was moeilijk te begrijpen 1 5 Ik kon de informatie die ik zocht niet vinden Ik vond tegenstrijdige informatie % Najaar 010 Voorjaar 010 N = 40 N = 43 0% van de kredietsluiters geeft aan moeite te hebben gehad om goede en relevante financiële informatie te vinden voor het afsluiten van een lening. De meeste kredietsluiters, die problemen hebben met het oriënteren, geven aan teveel informatie te vinden (40%, wat neerkomt op 8% van het totaal aantal kredietsluiters). Het beoordelen of de informatie onafhankelijk en betrouwbaar is, levert bij 7% van de kredietsluiters problemen op. 7% geeft aan geen moeite te hebben om goede en relevante informatie te vinden. Ten opzichte van vorig jaar zijn geen significante verschillen waarneembaar. Adviesgevoeligen hebben over het algemeen meer moeite met het vinden van de juiste informatie (33%). Had u moeite om goede en relevante financiële informatie te vinden voor het afsluiten van een lening? (meer antwoorden mogelijk) BASIS: Alle kredietsluiters N = 199

21 Bij persoonlijke oriëntatie het minst vaak moeite om de juiste info te vinden 1 Oriëntatie medium Totaal 0 N = 199 Schriftelijk 3 N = 105 Telefonisch 31 N = 4 Internet 6 N = 8 Persoonlijk gesprek 0 N = Indien men zich persoonlijk heeft georiënteerd, geeft men het minst vaak aan moeite gehad (0%) te hebben met het vinden van goede en relevante financiële informatie voor het afsluiten van de lening. Er zijn echter geen significante verschillen tussen de verschillende oriëntatiemedia. Er wordt gerapporteerd naar het aantal consumenten dat zich via een medium heeft georiënteerd. Het is mogelijk dat men zich via meerdere media georiënteerd heeft, derhalve telt het totaal op tot meer dan 100%. Had u moeite om goede en relevante financiële informatie te vinden voor het afsluiten van een lening? BASIS: Alle kredietsluiters

22 c Afsluiten

23 Leningen lijken minder vaak persoonlijk afgesloten te worden 3 Persoonlijk Via internet 31 9 Telefonisch 10 1 Via de post 6 11 Op andere wijze 3 Weet ik niet 1 0 % Najaar 010 Voorjaar 010 N = 199 N = 07 Ten opzichte van een half jaar geleden zijn er geen significante verschillen opgetreden. Persoonlijk contact blijft het belangrijkste medium (46%), maar lijkt toch licht terrein te verliezen. Het verschil met het via internet afsluiten van een verzekeringen (31%) is significant kleiner geworden. In het voorjaar was het verschil tussen beiden nog %, nu nog maar 15%. Op het gebied van leeftijd, segment, opleiding en inkomen zijn geen significante verschillen waarneembaar. Op welke wijze (medium) heeft u uw lening afgesloten? BASIS: Alle kredietsluiters

24 Ruim tweederde van de kredieten worden direct bij de verstrekker afgesloten 4 Rechtstreeks bij kredietverstrekker Assurantietussenpersoon Autodealer, garage 8 7 Winkel, warenhuis, postorderbedrijf 1 Ander kanaal Weet ik niet 3 1 % Najaar 010 Voorjaar 010 N = 199 N = 07 Ten opzichte van een half jaar geleden zijn er geen significante verschillen opgetreden. Meeste leningen worden rechtstreeks bij de kredietverstrekker afgesloten (69%). Kijkend naar het doel van de lening is er één significant verschil te zien tussen de kanalen: indien een krediet bij de autodealer is afgesloten gaat het significant vaker om een grote aanschaf, logischerwijs natuurlijk een auto. Ook op het gebied van leeftijd, segment, opleiding en inkomen zijn geen significante verschillen waarneembaar. Bij wie of welk kanaal heeft u deze lening afgesloten of aangevraagd? BASIS: Alle kredietsluiters

25 Flinke stijging kredietsluiters die direct de lening afsluiten 5 Najaar N = 199 Voorjaar N = 07 Najaar N = 9 Voorjaar N = 33 0% 0% 40% 60% 80% 100% Ik heb de lening direct afgesloten 1 tot dagen 3 tot 7 dagen Meer dan een week Weet ik niet meer De tijd die zit tussen het moment dat men als eerste de offerte onder ogen kreeg en het moment van afsluiten, is vergeleken met een half jaar geleden flink korter geworden. Liefst 31% van de kredietsluiters geeft aan meteen het krediet afgesloten te hebben. In het voorjaar van 010 was dit nog maar 16%. Tussen het mediumtype en het moment van afsluiten is geen verband te zien. Kredietsluiters, die hun lening via internet hebben afgesloten, sluiten niet significant sneller hun lening af dan kredietsluiters die de lening via een persoonlijk gesprek sluiten. Hoeveel tijd zat er tussen het moment dat u de offerte voor het eerst onder ogen kreeg en het moment dat u de lening daadwerkelijk afsloot? BASIS: Alle kredietsluiters

26 Hoogte van de rente duidelijk belangrijker ten opzichte van voorjaar Hoogte rente tarief/betalingen per termijn 4 53 Hoogte van bedrag dat ik kon lenen 19 Aanbevolen door adviseur Had al eerder zaken gedaan met dit bedrijf 6 6 Aanbevolen door familielid/vriend/collega 3 Reputatie/betrouwbaarheid van en/of ervaring met het bedrijf Het gemak waarmee ik kon lenen Het feit dat ik anoniem kon lenen 1 Een andere reden 3 1 Ik heb geen andere leningen overwogen 8 9 Weet ik niet 1 4 % Najaar 010 Voorjaar 010 N = 199 N = 07 Ten opzichte van een half jaar geleden is de hoogte van de rente significant belangrijker geworden bij de keuze voor een aanbieder. Waar in het voorjaar nog 43% aangaf dat dit de doorslag geeft bij de keuze, ligt het percentage met 53% nu beduidend hoger. Beheersten geven significant vaker aan dat rente belangrijk is bij de keuze voor een specifieke lening (65%). Hoger opgeleiden geven daarentegen vaker aan de reputatie en betrouwbaarheid van het bedrijf belangrijk te vinden (8%). Wat heeft voor u de doorslag gegeven om voor deze specifieke lening te kiezen? (meer antwoorden mogelijk) BASIS: Alle kredietsluiters

27 d Beloning assurantietussenpersoon

28 Meer dan de helft van de kredietsluiters is op de hoogte van beloning financieel dienstverlener 8 Najaar N = 35 Voorjaar N = 33 % 0% 10% 0% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja Nee Meer dan de helft (57%) van de kredietsluiters die het krediet via een assurantietussenpersoon hebben afgesloten geeft aan op de hoogte te zijn van de manier waarop hij of zij beloond wordt. Het percentage is gestegen ten opzichte van het voorjaar van 010. Weet u hoe de adviseur, bij wie u de lening heeft afgesloten, beloond wordt? Cijfers zijn indicatief wegens beperkte celvulling. Onderstaande is derhalve gebaseerd op absoluten: De helft (10 van de 0) van de kredietsluiters die weten hoe de adviseur beloond wordt, geeft aan dat dit op basis van provisie gebeurt, 9 kredietsluiters geven aan een vast bedrag te betalen en 1 geeft aan dat het op basis van provisie gaat maar dat de adviseur een deel terug betaalt. BASIS: Alle kredietsluiters

29 e Betalingsbeschermingsverzekering

30 Aantal afgesloten betalingbeschermingsverzekeringen licht gestegen 30 9 Ja Nee Weet ik niet 5 % Najaar 010 Voorjaar 010 Najaar 009 N = 199 N = 07 N = 9 Het aantal betalingsbeschermingsverzekeringen die samen met het krediet zijn afgesloten is in 010 licht gestegen van 4% naar 9%. Indien men een lening bij een assurantietussenpersoon of rechtstreeks heeft afgesloten ligt het percentage dat een betalingsbeschermingsverzekering heeft afgesloten significant hoger (respectievelijk 34% en 9%) dan wanneer men een lening via een autodealer heeft afgesloten (13%). Het verschil tussen rechtstreeks en via een assurantietussenpersoon gesloten kredieten is echter niet significant. Tussen verschillende AFM segmenten, leeftijd, opleidings- en inkomensniveau zijn geen significante verschillen waarneembaar. Heeft u bij het afsluiten van de lening aanvullende verzekeringen afgesloten om uzelf te beschermen tegen arbeidsongeschiktheid, werkloosheid of overlijden? Deze verzekering wordt ook wel betalingsbeschermingsverzekering genoemd BASIS: Alle kredietsluiters

31 Verzekering afgesloten tegen arbeidsongeschiktheid en overlijden gestegen Arbeidsongeschiktheid Werkloosheid Overlijden 7 53 % Najaar 010 Voorjaar 010 Najaar 009 N = 57 N = 46 N = 54 Het aantal betalingsbeschermingsverzekeringen dat is afgesloten tegen arbeidsongeschiktheid is gestegen. 58% van de kredietsluiters, die een betalingsbeschermingsverzekering afgesloten hebben, heeft een verzekering afgesloten om het gevaar van arbeidsongeschiktheid af te dekken. Ook het aantal afgesloten verzekeringen om de financiële gevolgen van overlijden af te dekken is in 010 verder gestegen. Over de verschillende metingen heen zien we hierbij een stijgende trend. Welke soort(en) betalingsbeschermingsverzekering(en) heeft u tegelijktertijd met uw lening afgesloten? BASIS: Alle kredietsluiters die een betalingsbeschermingsverzekering af hebben gesloten

32 Betalingsbeschermingsverzekering vaker op eigen initiatief gesloten 3 Op eigen initiatief afgesloten Op advies van mijn adviseur afgesloten De verzekering is verplicht Op advies van familie/vrienden/kennissen afgesloten 4 4 Andere reden 4 9 Weet ik niet 0 % Najaar 010 Voorjaar 010 Najaar 009 N = 57 N = 46 N = 54 Een betalingsbeschermingsverzekering is het afgelopen half jaar duidelijk vaker op eigen initiatief gesloten dan in het voorjaar van 010 (51% tegen 35%). Minder kredietsluiters, die een betalingsbeschermingsverzekering hebben afgesloten, geven aan dat de verzekering verplicht is (14%). Dit is opvallend aangezien een overlijdensrisicoverzekering een verplichte verzekering is. Tussen de verschillende distributiekanalen bestaat er geen significant verschil. Wat heeft u ertoe doen besluiten om tegelijkertijd met uw lening een betalingsbeschermingsverzekering af te sluiten? BASIS: Alle kredietsluiters die een betalingsbeschermingsverzekering af hebben gesloten

33 Driekwart sluit verzekering bij dezelfde maatschappij waar lening is afgesloten Bij dezelfde maatschappij Bij andere maatschappij Weet ik niet 7 6 % Najaar 010 Voorjaar 010 Najaar 009 N = 57 N = 46 N = 54 De meeste sluiters van kredieten (74%), die een betalingsbeschermer hebben afgesloten, sluiten deze verzekering bij dezelfde maatschappij. Geen significante verschillen ten opzichte van vorige meting zijn zichtbaar. Heeft u deze betalingsbeschermingsverzekering bij dezelfde maatschappij afgesloten als de lening? BASIS: Alle kredietsluiters die een betalingsbeschermingsverzekering af hebben gesloten

34 Men is minder vaak verplicht om verzekering af te sluiten bij kredietverstrekker 34 De kredietverstrekker/adviseur gaf aan dat ik verplicht was de verzekering bij deze verzekeraar af te sluiten 8 41 De kredietverstrekker/adviseur liet mij kiezen 15 3 Ik ben zelf op zoek gegaan naar een verzekeraar Ik ben op een andere manier tot een keuze gekomen 1 13 Weet ik niet meer % Najaar 010 Voorjaar 010 N = 57 N = 46 Voor 8% van de kredietsluiters, die een betalingsbeschermingsverzekering hebben afgesloten, was het verplicht om de verzekering ook bij de kredietverstrekker af te sluiten. Hier is dus mogelijk sprake van verboden koppelverkoop. Dit is wel een daling ten opzichte van het voorjaar van 010. Wegens beperkte celvulling is deze daling indicatief. Indicatief is ook het verschil tussen rechtstreeks afsluiten en via een adviseur. Indien men via een adviseur een krediet afsluit heeft men vaker de keuze uit een aanbieder (4%) dan wanneer men het krediet rechtstreeks afsluit (0%). Hoe bent u tot de keuze van de verzekeraar gekomen voor deze betalingsbeschermingsverzekering? BASIS: Alle kredietsluiters die een betalingsbeschermingsverzekering af hebben gesloten

35 Premie betalingsbeschermingsverzekering wordt steeds vaker periodiek betaalt % Voorjaar 009 Najaar 009 Voorjaar 010 Najaar 010 N = 53 N = 54 N = 46 N = 57 Ik betaal periodiek een premiebedrag Ik heb eenmalig het totale premiebedrag betaald De premie is meegefinancierd binnen de lening Periodiek een premie betalen is een opwaartse trend die sinds de meting in het voorjaar van 009 duidelijk te zien is. Op dit moment betaald 65% periodiek een premiebedrag voor de afgesloten betalingsbeschermingsverzekering. De premie meefinancieren binnen de lening laat een duidelijk dalende lijn zijn. Hoe betaalt u de premie van de betalingsbeschermingsverzekering? BASIS: Alle kredietsluiters die een betalingsbeschermingsverzekering af hebben gesloten

36 f Kredietwaarschuwingszin

37 Spontane bekendheid van kredietwaarschuwingszin stabiliseert % Ja Ik heb de zin wel eens gehoord, maar ik ben de zin vergeten Nee, dat weet ik helemaal niet Najaar 010 Voorjaar 010 Najaar 009 N = 199 N = 07 N = 9 De spontane bekendheid met de kredietwaarschuwingszin is het afgelopen half jaar stabiel gebleven. 77% is bekend met de waarschuwingszin en kan deze ook noemen. Minder dan één op de tien consumenten (7%) geeft aan niet bekend te zijn met de waarschuwingszin. Weet u welke waarschuwingszin hier wordt bedoeld? BASIS: Alle kredietsluiters

38 Vrijwel alle kredietsluiters geven aan de waarschuwingszin gezien te hebben 38 Najaar N = 199 Voorjaar N = 07 Najaar N = 9 0% 0% 40% 60% 80% 100% Ja Nee Weet ik niet Vrijwel alle kredietsluiters geven aan de zin wel eens gezien te hebben. 5% geeft aan de kredietwaarschuwingszin niet te kennen. Ten opzichte van het voorjaar van 010 zijn er geen significante verschillen waarneembaar. De waarschuwingszin waarop in de vorige vraag gedoeld werd, is als volgt: "Let op! Geld lenen kost geld. Heeft u deze zin wel eens in een reclame-uiting gezien of gehoord? BASIS: Alle kredietsluiters

39 3 Bijlagen Achtergrond Onderzoeksverantwoording en steekproefoverzicht Contact

40 3a Achtergrond

41 Achtergrond AFM Consumentenmonitor 41 De AFM, een onafhankelijke gedragstoezichthouder op de financiële markten, streeft ernaar het vertrouwen van consumenten en bedrijven in de financiële markten te versterken, ook internationaal. Daarbij faciliteert de AFM kennisvorming bij de Nederlandse consument op het gebied van financiële producten. Door middel van de ConsumentenMonitor moeten ontwikkelingen in het gedrag van consumenten worden gemeten in de tijd. De ConsumentenMonitor is in 004 gestart en wordt sindsdien elk half jaar uitgevoerd. De primaire doelstellingen van de ConsumentenMonitor kunnen als volgt worden weergegeven: Beschrijven van het gedrag en de attitudes van financiële consumenten. Beschrijven van markt- en productaspecten in de financiële markt.

42 3b Onderzoeksverantwoording en steekproefoverzicht

43 Onderzoeksverantwoording Doel: in kaart brengen van ontwikkelingen in het financiële keuzegedrag van de Nederlandse financiële consument. Veldwerkperiode: 4 november t/m 30 november 010. Doelgroep: consumenten die in de periode mei 010 tot en met oktober 010 een persoonlijke lening of doorlopend krediet hebben afgesloten. Weging: De respondenten die geen product hebben afgesloten worden herwogen naar een afspiegeling van de Nederlandse bevolking. Deze groep is gewogen naar geslacht, leeftijd, opleiding en district. Methode: online onderzoek, vooraf is het volledige panel gescreend om de juiste groepen consumenten voor dit onderzoek te kunnen benaderen. Steekproefomvang: De netto steekproef bevat 199 recente sluiters van een krediet. Rapportage: Indien er significante verschillen bestaan tussen verschillende achtergrondkenmerken en voorgaande metingen wordt dit aangegeven. Belangrijke achtergrondgegevens in het onderzoek zijn de vier soorten financieel beslissers, uitgelegd op de volgende slide.

44 Onderzoeksverantwoording In de rapportage, komen termen voor verschillende typen financieel beslissers voor. De AFM onderzocht in een eerder stadium hoe Nederlanders financiële beslissingen nemen en concludeerde dat mensen van elkaar verschillen in de manier waarop deze beslissingen genomen worden. Er zijn 4 typen, welke hieronder worden beschreven. Beheersten (N= 56, 34%) verzamelen veel informatie over het financieel product dat zij willen aanschaffen. Zij overwegen veel alternatieven, gaan door tot zij het juiste product hebben gevonden en nemen uiteindelijk zelf de beslissing, zonder financieel adviseur. Ambitieuzen (N= 369, 4%) proberen graag nieuwe producten uit en mijden risico s hierbij niet. Zij hebben luxe en rendement als drijfveer voor hun besluiten en steken een gemiddelde hoeveelheid tijd in hun keuzeproces. Adviesgevoeligen (N= 463, 30%) laten hun beslissingen over aan anderen. Zij vertrouwen adviseurs blindelings. Zij zijn niet geïnteresseerd in financiële producten en zijn niet perse op zoek naar het ideale product. Gemaksgeoriënteerden (N= 193, 1%) stoppen weinig tijd in het bestuderen van financiële producten en vermijden hierbij risico s. Zij hebben weinig vertrouwen in financieel adviseurs en kiezen vaak voor standaard producten. Voor meer informatie of om zelf te testen wat voor type financieel beslisser u bent, kunt u terecht op

45 Steekproefoverzicht NL % 7% 9% 1% N = 410 Sluiters consumptief krediet 41% % 18% 19% N = 199 0% 10% 0% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Beheersten Ambitieuzen Adviesgevoeligen Gemaksgeorienteerden De groep sluiters van een consumptief krediet valt vaak in het segment beheersten, maar zijn tegelijkertijd ook relatief vaak gemaksgeoriënteerd. De beheersten zullen vaak zelf alle alternatieven overwogen voordat men daadwerkelijk zelf een lening afsluit. Gemaksgeoriënteerden zullen vaker in een impuls handelen afhankelijk van een eventueel advies of aanbod van anderen. Type financieel beslisser (gedefinieerd aan de hand van 10 stellingen)

46 Steekproefoverzicht jaar 5-34 jaar jaar jaar 55 jaar en ouder Opleidingsniveau: laag Opleidingsniveau: midden Opleidingsniveau: hoog Inkomensniveau: laag Inkomensniveau: midden Inkomensniveau: hoog Inkomensniveau: onbekend % Steekproefverdeling kredietsluiters N = 199