Procesbeschrijving in hoofdlijnen

Transcriptie

1 E Procesbeschrijving in hoofdlijnen

2 INHOUDSOPGAVE INLEIDING 2 PROCESSEN: 1A Alarmering bestuur en uitvoerenden 3 1B Interne alarmering 4 2 Bron- en effectbestrijding 5 3 Voorlichting 7 4 Waarschuwen van de bevolking 9 5 Ontruimen en evacueren 11 6 Afzetten en afschermen 13 7 Verkeer regelen 15 8 Handhaven van de rechtsorde 17 9 Ontsmetten van mens en dier Ontsmetten van voertuigen en infrastructuur Inzameling van besmette waren Preventieve volksgezondheid en medische milieukundige maatregelen Geneeskundige hulpverleningsketen Opvang en verzorging Registratie en informatie slachtoffers Identificeren van overledenen Uitvaartverzorging Psycho-sociale hulpverlening Begidsen Toegankelijk en begaanbaar maken Verzorging en logistiek rampenbestrijdingspotentieel Voorzien in primaire levensbehoeften Strafrechtelijk onderzoek Waarnemen en meten Schaderegistratie en afhandeling Waterbeheer en waterkeringszorg Nautische zorg Verbindingen Milieu Nazorg Verslaglegging en rapportage Juridische ondersteuning 65 Pagina 2 van 66

3 INLEIDING In dit hoofdstuk worden de processen behandeld. Elk proces wordt beschreven volgens eenzelfde opzet. Zo wordt gekeken wie procesverantwoordelijk is, wat het doel is van het proces, wat de doelgroep is, welke aandachtspunten en welke uitvoeringsaspecten van belang zijn, met welke andere processen het genoemde proces samenhangt en welke instanties mogelijk zijn in te schakelen. Hieronder wordt daarop kort ingegaan. Procesverantw. Referentie Relaties met Evt. inschakelen Bij elk proces is de daar vermelde procesverantwoordelijke dienst of organisatie de initiator, coördinator en bewaker van alle noodzakelijke voorbereiding op en van een juiste en volledige uitvoering van het proces. Deze dienst of organisatie is eindverantwoordelijk en dus aanspreekbaar voor het proces, met een verplichting tot participatie van de vermelde uitvoerenden. Uitwerking van een proces in draaiboeken door de procesverantwoordelijke gebeurt met inschakeling van en in samenwerking met de vermelde diensten/sectoren en organisaties. De referentie geeft aan het wettelijk kader waarbinnen het proces uitgevoerd wordt. Bij elke procesbeschrijving wordt kort aangegeven wat hiermee wordt beoogd. Bij de formulering van het doel is aansluiting gezocht bij de Handleiding Rampenbestrijding van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Bij elke procesbeschrijving is aangewezen voor welke groepen van personen (of dieren) dit proces van toepassing is, zodat nauwkeuriger gekeken kan worden welke uitvoeringsactiviteiten van belang zijn en welke organisaties voor bijstand moeten worden ingeschakeld. Hierbij wordt kort ingegaan op enkele belangrijke punten die voortvloeien uit de aard van het proces. Aan de hand van de doelformulering en het bepalen van de doelgroep worden taken en activiteiten die voortvloeien uit een bepaald proces in algemene termen/beschrijvingen vermeld. De daarbij vermelde diensten en organisaties dragen zelf zorg voor verdere uitwerking van de beschreven taken onder de coördinatie van de procesverantwoordelijke dienst. Bij elk beschreven proces wordt kort aangegeven welke andere processen tevens van belang (kunnen) zijn. Zo wordt de samenhang tussen de betreffende processen beter inzichtelijk gemaakt. Hierbij zijn alleen de meest voor de hand liggende organisaties vermeld. De lijst met genoemde organisaties is noch uitputtend noch wederzijds uitsluitend. Pagina 3 van 66

4 1A Alarmering bestuur en uitvoerenden Procesverantwoordelijke: regionale brandweer Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikel 4, lid 1, sub e. Het zorgdragen voor een snelle alarmering van de onmiddellijk bij de hulpverlening betrokken organisaties en personen. Zie het Provinciaal Coördinatieplan of betreffende deelplannen. De Alarmcentrale van de regionale brandweer alarmeert de burgemeester. De Centrale Post Ambulancevervoer en de politie laten de burgemeester alarmeren door de brandweer. De gemeente zorgt zelf voor de verdere interne alarmering. De brandweer en/of de politie verstrekt of verstrekken de direct benodigde informatie aan de burgemeester en aan degenen die voor de coördinatie van de rampenbestrijding verantwoordelijk zijn. Contactgegevens van burgemeesters, aov-ers, voorlichters en andere betrokkenen zijn ook te vinden op pcc.zeeland.nl waarop o.m. de ambtenaren openbare orde en veiligheid in kunnen loggen. Alarmering van de burgemeester Interne alarmering Alarmering overige overheden Coördinatie alarmering van derden Evaluatie alarmering bestuur en uitvoerenden RBZ Alle diensten RBZ RBZ RBZ Relaties met Evt. inschakelen De uitvoering met de overige processen staat of valt met een juiste en tijdige alarmering. Een specifieke relatie ligt er naar de vraag of de bevolking ook onmiddellijk dient te worden gewaarschuwd (proces 4) en in het verlengde daarvan, welke informatie de bevolking en pers verstrekt moet worden (proces 3). De alarmering heeft tot gevolg dat de noodzakelijke verbindingen (proces 28) zo snel mogelijk tot stand dienen te worden gebracht volgens de geldende richtlijnen. Centrale Meld Kamer Korps Spoorwegpolitie, KLPD, Landelijk Verkeers Bijstand Team, Centrale Meldpunt Vrachtautoberging, Centrale Meldpunt Incidenten, Havenschappen, Kustwacht. Pagina 4 van 66

5 1B Interne alarmering Procesverantwoordelijke: alle diensten Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikel 4, lid 1, sub e. Het zorgdragen voor een snelle alarmering van de onmiddellijk bij de hulpverlening betrokken organisatie-onderdelen en personen. Alle bij de hulpverlening betrokken diensten en personen. Contactgegevens van burgemeesters, aov-ers, voorlichters en andere betrokkenen zijn ook te vinden op pcc.zeeland.nl waarop o.m. de ambtenaren openbare orde en veiligheid in kunnen loggen. De interne alarmering vindt voor de gemeente plaats overeenkomstig het bepaalde in het Procesdeelplan Interne alamering. Relaties met Evt. inschakelen Pagina 5 van 66

6 2 Bron- en effectbestrijding Procesverantwoordelijke: brandweer Referentie Brandweerwet Het voorkomen van uitbreiding en het terugdringen van de fysische oorzaak en de daarmee samenhangende fysische effecten van een ramp of een zwaar ongeval. Bevolking Huisdieren en vee Het maatschappelijk leven en de industrie Bij de hulpverlening betrokken personen Onder het proces bron- en effectbestrijding valt een grote verscheidenheid aan uitvoeringsactiviteiten. Een algemeen overzicht daarvan is in dit kader minder zinvol. Wanneer bij een bepaald ramptype de bron niet kan worden bestreden, zoals bij stormbuien, windhozen, extreme sneeuwval of aardbevingen, is toch in de meeste gevallen effectbestrijding mogelijk. Zo kunnen secundaire branden worden geblust en dijken worden gedicht of versterkt. Voor de contacten met hulppotentieel van derden geldt als uitgangspunt dat zoveel mogelijk bij de dagelijkse praktijk wordt aangesloten. Dit betekent onder andere dat de diensten en bedrijven die voor hun eigen activiteiten reeds contacten met derden onderhouden, dat ook zoveel mogelijk in de voorbereiding en in de operationele situatie zullen doen. Wanneer van bestaande contacten geen sprake is, ligt contact vanuit de meest overeenkomstige dienst/discipline voor de hand. In overige gevallen is de brandweer, als procesverantwoordelijke voor de bron- en effectbestrijding, de aangewezen discipline. Bepaling aard, omvang van het brongebied Inschatting effectgebied (beschrijving weer, infrastructuur) Brandbestrijding, technische hulpverlening (waaronder redding) Bestrijding van wateroverlast Milieu-advies en assistentie bij uitvoering Advisering gezondheidsrisico's Bouwkundig advies en materiële ondersteuning Advies cultuurhistorische zaken CoPI Operationeel Team Brandweer Brandweer/waterschappen /brandweer/politie GHOR Rijksdienst voor de monumentenzorg Pagina 6 van 66

7 Energie- en watervoorziening Operationele informatievoorziening Voorlichting aan de bevolking Voorlichting op het rampterrein Evaluatie bron- en effectbestrijding Nutsbedrijven Brandweer (i.o.m. politie/ghor) Voorlichter van het CoPI Brandweer Evt. inschakelen Buurregio's, Stichting Inzet reddingshond Nederland, Rijkswaterstaat, Waterschappen, Nederlandse Spoorwegen, Delta Nutsbedrijven, grote industrieën, militaire bijstand, milieudienst politie Pagina 7 van 66

8 3 Voorlichting Procesverantwoordelijke: gemeente Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikelen 2a en 11a. Het bewust geven van hulp door informatie, gericht op doelgroepen die bedreigd worden of zich mogelijk bedreigd voelen door een dreigende ramp of een feitelijke rampsituatie. De volgende voorlichtingsaspecten dienen te worden behandeld: - maatregelen die men moet nemen om de schadelijke gevolgen te beperken; - de te volgen gedragslijn; - de stand van zaken met betrekking tot voortgang van de hulpverlening; - het begeleiden van de terugkeer naar de normale situatie. Publiek en (verwanten van) slachtoffers Media Bestuur, hulpverleners en actiecentra De informatie ten behoeve van de journalistieke berichtgeving door de publiciteitsmedia geschiedt in een daartoe ingericht perscentrum. De informatie geschiedt uitsluitend door of in opdracht van de burgemeester en wordt zo nodig afgestemd op de voorlichting door provincie en/of rijksoverheid. De informatievoorziening aan bevolking, pers en bij de hulpverlening betrokken diensten en organisaties zal zo goed mogelijk geschieden volgens het door de burgemeester en wethouders vast te stellen deelplan Voorlichting, waarin de wijze waarop en de uitvoering zijn aangegeven. In geval van een ramp of zwaar ongeval heeft Omroep Zeeland een dubbelrol. Enerzijds fungeert ze als nieuwszender; na het afgaan van de sirenes fungeert ze ook als rampenzender. Er kan gebruik worden gemaakt van het callcenter van DELTA NV waarmee de Zeeuwse gemeenten een waakvlamovereenkomst hebben gesloten. Informatiebronnen en gebruikers kunnen als volgt in beeld worden gebracht: Informatiebronnen Centraal verzamelpunt Gebruikers lijk of Regionaal Beleidsteam Commando Plaats Incident Bestuur en hulpverleners Publiek Regionaal Operationeel Team Actiecentrum Voorlichting Actiecentra Actiecentra Media Publiek Intermediaire kaders Media (Verwanten van) slachtoffers Pagina 8 van 66

9 Voorlichtingscoördinatie (bepalen van mensen, middelen, locaties) Operationele informatievoorziening Vaststellen voorlichtingsplan Ordehandhaving rond actiecentrum voorlichting en perscentrum Informatievoorziening aan de bevolking Informatievoorziening aan de pers Informatievoorziening op het rampterrein Evaluatie voorlichting en nazorg Brandweer/politie/GHOR Burgemeester Voorlichter CoPI Evt. inschakelen Regionale voorlichtingspool, voorlichters van andere (overheids)instanties, Callcenter DELTA NV, vertegenwoordigers van de media, inclusief Omroep Zeeland, KPN, Tolkencentrum Rotterdam. Pagina 9 van 66

10 4 Waarschuwing van de bevolking Procesverantwoordelijke: brandweer Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikel 4, lid 1, sub f en Brandweerwet 1985, artikel 3, lid 2. Het attent maken van de bevolking op een acuut ontstane dreiging of feitelijke rampsituatie met als doel zodanige gedragsveranderingen teweeg te brengen dat materiële en immateriële schade zoveel mogelijk wordt beperkt. Bevolking van het bedreigde gebied In het kader van de preventieve voorlichting met betrekking tot rampsituaties dragen burgemeester en wethouders zorg voor informatie aan de bevolking over de voorbereiding op de rampenbestrijding, het gebruik van waarschuwingssignalen en de actie(s) die daarop moeten worden genomen. Tijdens de acute fase wordt de beslissing tot het waarschuwen van de bevolking en het informeren over de situatie genomen door de burgemeester, die de Commissaris(sen) van de Koningin en collegae van buurgemeenten hiervan in kennis stelt. Door het Operationeel Team zal het te waarschuwen gebied worden vastgesteld. Voor het waarschuwen wordt gebruik gemaakt van het sirenenet. Als aanvulling hierop kan worden gedacht aan: - het gebruik van geluidswagens (met vastgestelde tekst); - onderbreken van uitzendingen van landelijke, regionale en/of lokale omroepen; - uitdelen van vlugschriften; - waarschuwen bij strategisch belangrijke instanties. In gevallen van onverwijlde spoed is de Regionaal Commandant van Dienst bevoegd op eigen gezag de bevolking door middel van sirenes te waarschuwen en een eerste gedragsadvies via Omroep Zeeland te verspreiden. Hiervan wordt de burgemeester terstond in kennis gesteld. Waarschuwing van de bevolking zal primair geschieden door de regionale brandweer, volgens het daartoe vast te stellen deelplan Waarschuwen van de bevolking, waarin de wijze van uitvoering is aangegeven. Hierbij wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van buitenlanders (tolken), recreanten en minder validen (gehoorgestoorden). Afstemming vindt plaats met de informatievoorziening aan de bevolking en de pers, zoals beschreven in het daartoe vast te stellen deelplan Voorlichting. Verkenning en analyse Waarschuwing via het sirene-net Waarschuwing via lokale radio/tv (Omroep Zeeland) Waarschuwing via nationale radio/tv Brandweer Regionale brandweer Burgemeester Burgemeester Pagina 10 van 66

11 Mobiele waarschuwing Huis-aan-huis brief of drukwerk Opheffen alarmering Evaluatie waarschuwing bevolking Burgemeester Brandweer/ Relaties met Belangrijkste doel van waarschuwing is uiteraard slachtoffers te voorkomen. Dit kan betekenen dat een ontruiming nodig is (proces 5). Bij een ontruiming zal direct opvang en verzorging (proces 14) nodig blijken te zijn. Aan de andere kant zullen in sommige gevallen de bewoners worden gewaarschuwd om binnen te blijven, ramen en deuren te sluiten en naar de radio en/of televisie te luisteren. Waarschuwing van de bevolking kan niet los worden gezien van voorlichting (proces 3). De bevolking zal immers gedragsadviezen dienen te worden gegeven. Evt. inschakelen Rijksvoorlichtingsdienst, Omroep Zeeland, andere lokale media, landelijke media en radio/tv; wagens. Pagina 11 van 66

12 5 Ontruimen en evacueren Procesverantwoordelijke: politie Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikel 4, lid 1, sub g; noodverordeningen. Ontruimen: Het voor een korte tijd, op advies van en onder begeleiding van de parate diensten, hun verblijfplaats doen verlaten, ten einde de mogelijke schadelijke gevolgen van een ramp of een zwaar ongeval (of dreiging daarvan) voor de betrokkenen zoveel mogelijk te voorkomen, dan wel te beperken. Evacueren: Het op last van de overheid verplaatsen van groepen personen, ten einde de mogelijke schadelijke gevolgen van een ramp of een zwaar ongeval (of dreiging daarvan) zoveel mogelijk te voorkomen, dan wel te beperken. Onder evacuatie wordt tevens begrepen: registratie, vervoer(sbegeleiding), opneming, verzorging, de terugkeer van de groepen personen, alsmede de nazorg. Alle personen die zich in het bedreigde gebied bevinden Huisdieren en vee Bijzondere (kunst)objecten die in het bedreigde aanwezig zijn De verplaatsing van personen binnen de gemeente geschiedt onder verantwoordelijkheid van de burgemeester. Verplaatsing van personen buiten de gemeente geschiedt eerst na overleg met de Commissaris van de Koningin, eveneens onder verantwoordelijkheid van de burgemeester. Van verplaatsing van personen buiten de gemeente worden de burgemeesters van de doorvoer- en opnemingsgemeenten tijdig ingelicht. De bevolking wordt door middel van berichtgeving via radio en/of televisie op de hoogte gebracht van het besluit tot evacuatie waarbij duidelijk zal worden aangegeven: - evacuatiegebied; - wijze van evacuatie (ontruiming, transport, routering, etc.); - tijdstip van start evacuatie; - opvanglocatie(s). Burgemeester en wethouders dragen zorg voor de opvang en verzorging van de evacuees. Dit is vastgelegd in het deelplan Opvang en verzorging, waarin is voorzien in de personele bezetting, alsmede de wijze waarop en de uitvoering zijn aangegeven. Burgemeester en wethouders houden daarbij rekening met het feit dat de gemeente als doorvoer-, afvoer- of opnemingsgemeente kan fungeren. Voor personen die niet op korte en middellange termijn kunnen terugkeren naar het ontruimde gebied zal voor (tijdelijke) herhuisvesting worden zorg gedragen. De overheid begeleidt zelfredzaamheid; specifieke groepen niet-zelfredzamen worden bij evacuatie ondersteund (ziekenhuizen, verzorgingstehuizen, e.d.). Pagina 12 van 66

13 Vaststellen ontruimings- of evacuatieplan Opstellen verkeerscirculatieplan Aanwijzen vervoerders Begaanbaar maken van de transportroute van de ontruiming (opstapplaatsen, begeleiding) Transport huisdieren/vee Operationele informatievoorziening Registratie ter plaatse voor Centraal Registratie- en Informatiebureau Voorlichting op het rampterrein Voorlichting Vervoer en opvang niet-zelfredzame personen Inrichten opvanglocaties Opslaan van goederen van vitaal belang/cultuur-historische waarde Handhaven van de rechtsorde en bewaking ontruimde gebied Begeleiden van de terugkeer/(psycho-sociale) nazorg Evaluatie ontruimen/evacueren Operationeel Team Brandweer (i.o.m. politie) Voorlichter CoPI (i.o.m. politie) GHOR/gemeente /GHOR/gemeente Alle diensten Relaties met Bij de besluitvorming over de aard en omvang van de voorgenomen evacuatie speelt waarnemen/meten (proces 24) een belangrijke rol. Verplaatsing van personen wordt direct gemeld aan het dan opgerichte Centraal Registratie- en Informatiebureau (zie proces 15). Met behulp van het regelen van het verkeer (proces 7), begidsen (proces 19), toegankelijk maken (proces 20) en logistieke ondersteuning (proces 21) wordt de stroom evacués uit de gevarenzone geleid. Eventueel worden de mensen (proces 9) of meegenomen goederen (proces 10) vervolgens ontsmet. De bevolking uit het ontruimde gebied zal moeten worden opgevangen (proces 14) evenals wellicht vee en huisdieren, en het verlaten gebied moet worden beveiligd (proces 6). Tijdens de nazorg kan behandeling van schademeldingen (proces 25) en geestelijke en psychosociale hulpverlening (proces 18) noodzakelijk blijken. Evt. inschakelen Nederlandse Rode Kruis, dierenambulances, particuliere vervoersondernemingen, militair transport, veiligheidsdiensten, takelbedrijven, Delta Nutsbedrijven, Land- en Tuinbouworganisaties, Veterinaire Inspectie voor de Volksgezondheid en Connexxion (waarmee door de Zeeuwse gemeenten een waakvlamovereenkomst is gesloten) Pagina 13 van 66

14 6 Afzetten en afschermen Procesverantwoordelijke: politie Referentie wet Het afzetten van wegen en/of het afschermen van objecten en terreinen met als doel zorgdragen voor ongestoorde rampenbestrijdings- en hulpverleningsactiviteiten. Bevolking Bij de hulpverleningsactiviteiten betrokken personen Pers De taken en de opschaling van de inzet van de politie bepalen zich onder andere tot 'hulp verlenen aan hen die deze behoeven', het zich voorwaardenscheppend opstellen ten behoeve van de andere hulpdiensten en het toezicht op in- en uitgaand verkeer, met dien verstande dat uitgaand verkeer vrije doorgang heeft en binnenkomend verkeer wordt gecontroleerd op de noodzaak tot toegang. Afzetten en het bewaken van het rampterrein zal zeer snel dienen te geschieden, o.a. in verband met sporenonderzoek. De toegangscontrole moet strak zijn en duidelijk zijn geregeld. Op het rampterrein wordt het gebied, waarbinnen sprake is van intensieve hulpverlening, het hulpverleningsgebied genoemd. Dit gebied is door de binnengrens-rampterrein afgebakend van de rest van het rampterrein. Vanuit een gebied rond het hulpverleningsgebied wordt de hulpverlening intensief ondersteund: het ondersteuningsgebied. In dit gebied moet zonder gevaar kunnen worden opgetreden. De omvang van het ondersteuningsgebied wordt vooral bepaald door de manoeuvreerruimte die de eenheden nodig hebben om hun taken uit te voeren. Het hulpverleningsgebied en het ondersteuningsgebied vormen samen het rampterrein. Dit terrein moet afgeschermd zijn van de omgeving. Dat vereist een duidelijke grens: de buitengrens-rampterrein. Het kan voor het optreden van de politie nodig zijn de toegang tot het rampterrein af te zetten ruim voor de afscherming daarvan plaatsvindt. Daartoe kan rond het rampterrein een veiligheidszone worden ingesteld waarbinnen het optreden, evenals in het ondersteuningsgebied, veilig kan plaatsvinden. Deze zone vormt dan een buffer tussen het rampterrein en de verdere omgeving om adequaat herstel van de openbare veiligheid op het rampterrein veilig te stellen. Naast het verkeer over de weg zal ook aandacht dienen te worden besteed aan water-, spoorweg- en luchtverkeer. Opstellen afzet- en afschermplan Operationele informatievoorziening Beschikbaar stellen van afzettings- en markeringsmateriaal Aanbrengen afzettingen/verwijsborden CoPI /wegbeheerder Wegbeheerder/politie/ Pagina 14 van 66

15 Bepaling aanrijroutes Verstrekken herkenningstekens aan hulpverleners Voorlichting op het rampterrein Voorlichting Toezicht op naleving Evaluatie afzetten/afschermen Voorlichter CoPI (i.o.m. politie) /gemeente/ wegbeheerder Relaties met Dit proces sluit nauw aan bij het proces ontruimen/evacueren (proces 5). Gezien het doel van afzetten/afschermen is er een bijzondere relatie met het regelen van het verkeer (proces 7). Om stagnatie in het verkeer te voorkomen, moeten ook op grote afstand van de knelpunten omleidingsmaatregelen worden genomen, zowel met manschappen en verkeerstekens, als door voorlichting (proces 3). Verder is er een relatie met de logistieke ondersteuning (proces 21), met name materiaalvoorziening, dranghekken, verkeersborden, enz., omdat de benodigde inzet hierdoor rechtstreeks wordt beïnvloed: minder materieel of voorlichtingsresultaat betekent meer agenten. Afzetten/afschermen ondersteunt verder het handhaven van de rechtsorde/openbare orde (proces 8). Evt. inschakelen Buurdistricten, Mobiele Eenheden politie, Koninklijke Marechaussee, Korps Landelijke diensten, wegbeheerder, Rijkswaterstaat, Nederlandse Spoorwegen, en militaire bijstand Pagina 15 van 66

16 7 Verkeer regelen Procesverantwoordelijke: politie Referentie wet Het voorkomen, dan wel oplossen van verkeersopstoppingen of stremmingen, zowel binnen als buiten rampterrein. Dit geldt zeker wanneer verkeersproblemen leiden tot onveilige situaties of tot stagnatie van de rampenbestrijding. Bij de hulpverlening betrokken personen Bevolking Overige belanghebbenden In geval de normale gang van het verkeer door de ramp of het zware ongeval ingrijpend wordt verstoord, zal omleiding van het verkeer noodzakelijk zijn. Bij vergroting van de inzet van hulpverlenende diensten, zullen ontsnappingsroutes/vluchtwegen voor verkeer van de plaats van het incident bewerkstelligd moeten worden. Het is van belang grote stromen verkeer in een zo vroeg mogelijk stadium weg te houden van het rampterrein en de aan- en afvoerroutes. Daartoe dient zo snel mogelijk een verkeerscirculatieplan te worden opgesteld. Naast het regelen van verkeersstromen over de weg zal ook aandacht dienen te worden besteed aan water-, spoorweg- en luchtverkeer. Bij afzetten/afschermen, alsmede bij maatregelen om het verkeer te regelen, zal de politie in contact treden met het Actiecentrum Voorlichting om het publiek van informatie te voorzien. Opstellen en verspreiden verkeerscirculatieplan Operationele informatievoorziening Controleren van verkeersbewegingen Regelen verkeer Voorlichting rampterrein Voorlichting Aanbrengen van (tijdelijke) verkeerstekens Toezicht naleving Evaluatie verkeer regelen Voorlichter CoPI (i.o.m. politie) /wegbeheerder Pagina 16 van 66

17 Relaties met Dit proces hangt nauw samen met het afzetten/afschermen (proces 6) en met het begeleiden van hulpverlenende diensten (proces 19). Het regelen van het verkeer is een ondersteunend proces voor het handhaven van de rechtsorde/openbare orde (proces 8). Voor het welslagen van het regelen van het verkeer is met name de voorlichting (proces 3) van groot belang: hoe beter de voorlichting, hoe minder surveillanceeenheden er benodigd zijn. De logistieke ondersteuning (proces 21), zoals het aanbrengen van verkeerstekens is van invloed op het uiteindelijke resultaat. Het welslagen van dit proces is ook essentieel voor de voortgang in de geneeskundige hulpverleningsketen (proces 13), ontruimen/evacueren (proces 5), de logistieke ondersteuning (proces 21) en alle andere processen die zich zowel in als buiten het rampterrein afspelen. Evt. inschakelen Omroep Zeeland, andere lokale media, nationale radio/tv, buurregio's, KLPD, Koninklijke Marechaussee, wegbeheerder, Centrale Meldkamer Nederlandse Spoorwegen en militaire bijstand. Pagina 17 van 66

18 8 Handhaven van de rechtsorde Procesverantwoordelijke: politie Referentie wet wet (art. 172 Handhaving openbare orde) Het, in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de rechtsregels, ervoor zorgdragen dat de openbare orde en de rechtsorde daadwerkelijk worden gehandhaafd en dat hulp wordt verleend aan hen die dat behoeven. Alle personen in het bedreigde gebied Het begrip handhaving van de rechtsorde valt uiteen in twee onderling samenhangende onderdelen: het handhaven van de openbare orde en de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde. Bij het handhaven van de openbare orde en bij de hulpverlening staat de politie onder gezag van de burgemeester. Onder handhaving van de openbare orde wordt verstaan de zorg voor de naleving van regels, bij niet naleving waarvan de orde en rust in het openbare leven wordt verstoord. De handhaving van de openbare orde omvat zowel de daadwerkelijke voorkoming en beëindiging van zich concreet voordoende of dreigende verstoringen van de openbare orde, als de algemene, bestuurlijke voorkoming van strafbare feiten die invloed hebben op de orde en rust in de gemeente. Wanneer de politie optreedt in het kader van de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, is de officier van justitie het bevoegd gezag. De strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde omvat de daadwerkelijke voorkoming, opsporing, beëindiging, vervolging en berechting van strafbare feiten. Voor een goede beleidsafstemming is het driehoeksoverleg de aangewezen plaats. Bij het overschrijden van een gemeente- of arrondissementsgrens kan nader overleg tussen commissaris van de koningin en de procureur-generaal nodig zijn. De taak 'hulpverlening aan degenen die deze behoeven' moet in samenhang worden gezien met de opdracht aan de politie de rechtsorde te handhaven, de daaruit voortvloeiende aanwezigheid en bereikbaarheid van de politie en het vertrouwen dat de burger, zeker ten tijde van rampsituaties, in de politie stelt. Met deze taak wordt bedoeld dat ieder die daadwerkelijk hulp behoeft in eerste en in laatste instantie een beroep kan doen op de politie, indien en zolang andere hulpverleningsfaciliteiten ontbreken. Ordehandhaving op en rond het rampterrein Strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde Operationele informatievoorziening Voorlichting /Justitie /Justitie (i.o.m. politie) Pagina 18 van 66

19 Verlenen van hulp aan hen die deze behoeven Toezicht op berging van cultuurhistorische zaken Evaluatie handhaven rechtsorde /gemeente Relaties met Evt. inschakelen Van het handhaven van de rechtsorde hangen vele andere processen in de rampenbestrijding af. Dit geldt vooral voor de bron- en effectbestrijding (proces 2), de geneeskundige hulpverleningsketen (proces 13) en de verzorging/logistieke ondersteuning (proces 21). Buurregio's, Mobiele Eenheden politie, Koninklijke Marechaussee, KLPD en militaire bijstand. Pagina 19 van 66

20 9 Ontsmetten van mens en dier Procesverantwoordelijke: brandweer Referentie Brandweerwet 1985, artikel 3, lid 2. Het zo snel mogelijk ontsmetten van mens en dier om de gevolgen van chemische, biologische en/of radioactieve besmetting (inwendig, en/of uitwendig) te voorkomen, dan wel te beperken. Bij de hulpverlening betrokken personen Bevolking Huisdieren en vee In eerste instantie is er keuze tussen twee wijzen van ontsmetten. De bevolking wordt geadviseerd zich thuis te douchen en de kleren/woonomgeving te reinigen (bij lichte besmetting). Voordeel (collectieve) voorlichting volstaat. Nadeel Het risico van voortduring/uitbreiding van de besmetting is reëel aanwezig. Daarnaast is het mogelijk dat georganiseerde ontsmetting in ontsmettingscentra plaatsvindt (bij hogere besmettingsniveaus). Voordelen - de mate van individuele besmetting kan beter worden vastgesteld; - de (beperkt) aanwezige middelen kunnen efficiënt worden ingezet; - verdere verspreiding van de besmetting kan beter worden tegengegaan; - aan individuele zorgbehoeften kan beter worden tegemoetgekomen, variërend van huisvesting tot psycho-sociale nazorg. Nadelen - vereist een omvangrijke organisatie; - het collectieve karakter kan weerstand oproepen. Inwendige ontsmetting van mensen is een vorm van medisch-inhoudelijk handelen. Bij inwendige ontsmetting van gewonden staat de medische hulpverlening op de eerste plaats. Rekening zal worden gehouden met ontsmetting van persoonlijke bezittingen, huisdieren en andere zaken van gevoelswaarde. Voorts zal rekening worden gehouden met de opvang en afvoer van afvalprodukten t.g.v. de ontsmetting. Verkenning, analyse en advisering Opstellen plan operationele informatievoorziening Voorlichting op rampterrein Voorlichting Brandweer/GHOR Brandweer/GHOR Voorlichter CoPI (i.o.m. brandweer/ghor) Pagina 20 van 66

21 Inwendige ontsmetting Uitwendige ontsmetting Materiële/logistieke ondersteuning Opvang en afvoer afvalprodukten Psycho-sociale en maatschappelijke (na)zorg Registratie voor Centraal Registratie- en Informatiebureau Evt. afzetten/afschermen, handhaven rechtsorde Opvang of destructie van dieren/vee Evaluatie ontsmetten van mens en dier GHOR Brandweer Brandweer (i.o.m. brandweer/ghor) GHOR/gemeente Brandweer Relaties met Aan ontsmetten gaat waarnemen en meten (proces 24) vooraf. Complicerend werkt het als het ontsmetten gelijktijdig plaatsvindt met een evacuatie (proces 5) of de geneeskundige hulpverleningsketen (proces 13). De besmetting van mens en dier kan ernstige gevolgen hebben voor het proces milieu (proces 29) Wanneer ontsmetting van personen nodig is, is waarschijnlijk ook ontsmetting van materieel aan de orde (proces 10). Vooral wanneer er ook sprake is van inwendige besmetting, is er een nauwe relatie met de preventieve volksgezondheid en medisch-hygiënische maatregelen: het collectief-preventief verstrekken van medicamenten, preventieve infectiebestrijding en dergelijke (proces 12). Dit zal met name het geval zijn als na inwendige besmetting bijvoorbeeld massaal moet worden gevaccineerd, en wanneer personen bij bijzondere vormen van besmetting moeten worden geïsoleerd (quarantaine). Evt. inschakelen Nederlands Rode Kruis, EHBO-verenigingen, Waterschappen, Rijkswaterstaat directie Zeeland, Ministerie Verkeer en Waterstaat (Nationaal Vergiftigingen Informatiecentrum), Ministerie Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieu), Inspectie voor de Gezondheidszorg, Inspectie Gezondheidsbescherming (Keuringsdienst van Waren), Land- en Tuin-bouworganisatie en de Veterinaire Inspectie voor de Volksgezondheid. Pagina 21 van 66

22 10 Ontsmetten van voertuigen en infrastructuur Procesverantwoordelijke: brandweer Referentie Brandweerwet 1985, artikel 3, lid 2. Het voorkomen van uitbreiding van radioactieve, chemische en/of biologische besmetting, alsmede het in stand houden van de hulpverleningsketen naar en van het ongevals- c.q. rampterrein. Bij de hulpverlening betrokken hulpverleningsmaterieel Indien mogelijk, het ontsmetten van infrastructuur in het brongebied Bij ontsmetten van voertuigen kunnen 'wasstraten' of vergelijkbare voorzieningen worden aangebracht. Ontsmettingslocaties voor hulpverleningsmaterieel bevinden zich op c.q. vanaf de uitgangsstelling tot in het rampterrein. Besmetting van personen, voertuigen en materieel kan bij lokale problemen soms worden beperkt door de 'infrastructuur' te ontsmetten. Voor zover dit kan plaatsvinden tijdens de fase waarin de hulpverlening aan mensen in het besmette gebied nog plaatsvindt, gaat de hoogste prioriteit uit naar aan- en afvoerwegen, alsmede naar knooppunten en locaties waarvan de hulpverlening gebruik maakt. Bij ontsmetting met water ontstaat het probleem van besmet afvalwater. Dit moet zoveel mogelijk worden opgevangen c.q. weggehouden worden van riolering, bodem en oppervlaktewater. Bij een ongeval met een kernenergiecentrale zal de burgemeester, zo mogelijk vóór de lozing van radioactief materiaal, direct tot preventieve beschermende maatregelen besluiten. Zodra het Nationale Beleidsteam bijeen is gekomen zal dit team de eindverantwoordelijkheid voor de bestuurlijke coördinatie op zich nemen. Opstellen plan voertuigen en bepalen infrastructuur Opstellen plan operationele informatievoorziening Advisering over maatregelen m.b.t. het milieu Voorlichting op rampterrein Voorlichting Ontsmetting Opvang afvalprodukten Afvoer afvalprodukten Vrijgeven van het gebied Brandweer Brandweer (i.o.m. GHOR) Voorlichter CoPI (i.o.m. brandweer) Brandweer (i.o.m. brandweer) Brandweer Pagina 22 van 66

23 Nazorg Evaluatie ontsmetten van voertuigen en infrastructuur (i.o.m. brandweer) Brandweer Relaties met Wanneer ontsmetting van voertuigen en materieel nodig is, is zeker ook ontsmetting van personen aan de orde (proces 9). Ontsmetting van hulpverleningsmaterieel is essentieel om de verzorging/logistieke ondersteuning in stand te kunnen houden (proces 21). Alleen op deze wijze is een goederenstroom tussen besmet en onbesmet gebied mogelijk zonder verdere besmetting. Het is wenselijk hierbij bijzondere aandacht te schenken aan de roulatie van rollend materieel, waaronder ambulances in de hulpverleningsketen. Een essentiële schadebeperkende maatregel is in dergelijke gevallen ook het afzetten en afschermen van het gebied (proces 6). Hand-in-hand hiermee gaat verkeersregeling (proces 7). De besmetting van de bodem en het oppervlaktewater kan ernstige gevolgen hebben voor het milieu (proces 29). Evt. inschakelen Eigenaren infrastructuur, Waterschappen, Rijkswaterstaat directie Zeeland, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieu, Ministerie van Defensie, Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Inspectie Gezondheidsbescherming (Keuringsdienst van Waren). Pagina 23 van 66

24 11 Inzameling van besmette waren Procesverantwoordelijke: gemeente Referentie - Voorkomen van verdere besmetting. Bevolking Winkeliers & bedrijven Bij de hulpverlening betrokken personen Diensten en organisaties die werkzaam zijn op het gebied van de voedsel- en drinkwaterproductie en/of distributie hiervan. In eerste instantie melden de eenheden die zijn ingezet, reeds bij een vermoeden van besmette waren, dit aan de Inspectie Gezondheidsbescherming (Keuringsdienst van Waren). Inzameling van besmette waren is voornamelijk een logistiek proces voor de bescherming van de volksgezondheid. Indien het besluit is genomen om besmette waren in te zamelen kan worden gekozen voor het inleveren van waren door het publiek op bepaalde punten. Ook is het mogelijk dat opsporingsambtenaren van de Inspectie Gezondheidsbescherming overgaan tot gerichte inbeslagneming. Bij incidenten met lokale of regionale oorsprong en uitstraling, valt het proces onder de verantwoordelijkheid van de lokale overheid/overheden. Bij incidenten met een oorsprong buiten het lokale/regionale gebied en met provinciale, nationale of internationale uitstraling, valt het proces onder verantwoordelijkheid van de centrale overheid, met participatie door de lokale overheden. Analyse omvang besmetting/verspreiding Advisering maatregelen Opstellen plan m.b.t. inzamelen besmette waren Operationele informatievoorziening Voorlichting op rampterrein Voorlichting Inbeslagname besmette waren Registratie GHOR/brandweer GHOR/Inspectie Gezondheidsbescherming Alle diensten Alle diensten Voorlichter CoPI (i.o.m. brandweer/ghor/politie) /Inspectie Gezondheidsbescherming (Keuringsdienst van Waren) Pagina 24 van 66

25 Vernietiging besmette waren Evt. consumerings- en/of verkoopverbod Instellen van een justitieel onderzoek en toezicht op naleving maatregelen Schaderegistratie Evaluatie inzamelen van besmette waren /Openbaar Ministerie/ Inspectie Gezondheidsbescherming /Inspectie Gezondheidsbescherming (Keuringsdienst van Waren) Relaties met Bron- en effectbestrijding (proces 2). De bevolking dient van elke belangrijke maatregel snel op de hoogte te worden gebracht (proces 3). Indien besmette waren worden ingezameld zullen ook mensen (proces 9), alsmede voertuigen en infrastructuur (proces 10) worden ontsmet. Indien particulieren, bedrijven en/of instellingen schade ondervinden van de inbeslagname, transport en vernietiging van besmette waren of landbouwgewassen, zal de schade hiervan (centraal) geregistreerd dienen te worden (proces 25). Evt. inschakelen Inspectie Gezondheidsbescherming (Keuringsdienst van Waren), Omroep Zeeland, andere lokale media, nationale radio/tv, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Pagina 25 van 66

26 12 Preventieve volksgezondheid en medische milieukundige maatregelen Procesverantwoordelijke: GHOR Referentie Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen Wet collectieve preventie volksgezondheid Het voorkomen of wegnemen van de bedreiging van de volksgezondheid, onder andere door besmetting en ziekten, door het geven van adviezen, voorlichting of het verstrekken van medicatie. Bevolking Bij de hulpverlening betrokken personen Het streven dient primair te zijn gericht op het wegnemen van de bron die de gezondheid bedreigt. Verdere verspreiding vanuit de bron moet worden voorkomen. Opstellen plan collectieve preventieve activiteiten m.b.t. de hygiëne en infectieziektenbestrijding Opstellen plan operationele informatievoorziening Voorlichting op rampterrein Voorlichting Preventieve/profylactische verstrekking van medicatie Registratie Psychosociale en maatschappelijke (na)zorg Medische (na)zorg (bevolkingsonderzoek, klachten/vragennummer) Evaluatie preventieve volksgezondheid GHOR GHOR Voorlichter CoPI gemeente (i.o.m. GHOR) GHOR GHOR GHOR/gemeente GHOR GHOR Relaties met Bovengenoemde maatregelen hebben uitsluitend effect, indien de bevolking optimaal wordt ingelicht over de aard van het incident, de grootte van het gevaar en de manier waarop zij dient te handelen (proces 3). Bij plotseling gevaarvolle situaties kan waarschuwen (proces 4) sterk preventief werken. Het proces preventieve volksgezondheid en medisch-hygiënische maatregelen richt zich op bedreigingen voor de volksgezondheid, dus niet (direct) op degenen die reeds het slachtoffer zijn geworden van een epidemie, een vergiftiging of andere besmetting. Voor hen is het proces geneeskundige hulpverleningsketen (proces 13) van toepassing. Pagina 26 van 66

27 In de geneeskundige hulpverleningsketen (proces 13) dient de preventieve gezondheidszorg te worden bewaakt. De opeenhoping van grote groepen mensen, vaak met een verlaagde weerstand, onder primitieve omstandigheden vormt een geschikte voedingsbodem voor het ontstaan van besmettelijke ziekten. Bovendien bestaat er bij mechanisch letsel gevaar voor wondinfectie. Om verdere verspreiding vanuit de bron te voorkomen, kan het nodig zijn besmette waren in te zamelen (proces 11). Samenhang bestaat met de voorzieningen voor voedsel, drinken en onderdak (proces 22). Bij het vrijkomen van gevaarlijke chemische stoffen kan de GHOR weinig preventieve actie ondernemen; in dat geval ligt de nadruk op repressieve maatregelen, zoals evacuatie (proces 5) en ontsmetting (proces 9). Daarop aansluitend moet dan echter weer gezorgd worden voor een adequaat medisch-hygiënisch regime. Evt. inschakelen Huisartsen, apothekers, verpleegkundigen, nutsbedrijven, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Pagina 27 van 66

28 13 Geneeskundige hulpverleningsketen Procesverantwoordelijke: GHOR Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikel 4, lid 1, sub h, Wet geneeskundige hulpverlening bij rampen en Wet ambulancevervoer. Het garanderen van snelle en hoogwaardige geneeskundige hulp direct na het ontstaan van een ramp of een zwaar ongeval. Het gaat hier om een keten van samenhangende en georganiseerde medische en paramedische handelingen, vanaf het opsporen van gewonden, eerste hulp en transport, tot het moment dat verdere behandeling in een ziekenhuis niet meer nodig is. Gewonde (ambulante) slachtoffers Allen die aan de civiele geneeskundige hulpverlening deelnemen staan onder de operationele leiding van de Regionaal Geneeskundig Functionaris. In de geneeskundige hulpverleningsketen worden onderscheiden: - Reddingscapaciteit: aantal gewonden dat per uur kan worden bevrijd/geborgen. - Eerste Hulpcapaciteit: aantal gewonden dat per uur de benodigde geneeskundige hulp kan worden verleend, inclusief vervoersgereed maken. - Medische transportcapaciteit: aantal gewonden dat per uur op geschikte wijze kan worden vervoerd. - Medische Behandelcapaciteit: aantal gewonden dat per uur volgens de geldende medische inzichten in een ziekenhuis kan worden behandeld. Indien sprake is van een groot aantal gewonden, wordt een onderscheid gemaakt tussen een hoofd- en een nevenketen. De hoofdketen is gericht op gewonden die wegens de ernst van hun verwondingen zo snel mogelijk in een ziekenhuis moeten worden opgenomen. De nevenketen, indien aanwezig, is bedoeld voor (ambulante) gewonden die in een behandelcentrum kunnen worden geholpen om vervolgens naar huis terug te keren of om te worden opgevangen in een opvangcentrum. Naarmate het gewondenvervoer grootschaliger wordt ontstaat de behoefte, naast coördinatie door de Centrale Post Ambulancevervoer, aan een vooruitgeschoven post ter plaatse, een ambulancestation. Opstellen reddingsplan en bepalen toegankelijkheid rampterrein Redding, geneeskundige hulpverlening en verzorging Ambulancebijstandsplan Gewondenspreidingsplan Afzetten/afschermen en begidsen Behandeling in ziekenhuizen CoPI/GHOR Brandweer/GHOR CPA CPA Ziekenhuis Pagina 28 van 66

29 Voorlichting op rampterrein Voorlichting Registratie gewonden Identificatie slachtoffers Psycho-sociale (na) zorg Evaluatie geneeskundige hulpverleningsketen Voorlichter CoPI (i.o.m.ghor) GHOR/ziekenhuizen GHOR/gemeente GHOR Relaties met Hulpverlening aan niet-gewonde slachtoffers of verdere hulpverlening aan behandelde (licht) gewonden, valt onder het proces opvangen en verzorgen (proces 14). Voor een goed verloop van de registratie van slachtoffers (proces 15) is het van belang hiertoe zo vroeg mogelijk over te gaan. Namen en verdere gegevens worden zo snel mogelijk doorgegeven aan het Centraal Registratie- en Informatiebureau. In voorkomende gevallen kan het ontsmetten van gewonden en hulpverleners (proces 9) en van ambulances (proces 10) ingrijpen in de hulpverleningsketen. Het regelen van het verkeer (proces 7) en de logistieke ondersteuning (proces 21) zijn verder van grote voorwaardenscheppende betekenis. Evt. inschakelen Nederlandse Rode Kruis, Mobiele Medische Teams, thuiszorg, EHBOverenigingen, huisartsen, bussen en taxibedrijven, militaire bijstand, Wegenwacht (elke wegenwachtauto is uitgerust als Rode Kruis hulppost), Rampen Identificatie Team en lijkwagens. Pagina 29 van 66

30 14 Opvang en Verzorging Procesverantwoordelijke: gemeente Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikel 4, lid 1, sub i. Het opvangen en verzorgen van daklozen, evacués en behandelde gewonden, inclusief dieren, voor de periode dat de getroffenen nog niet naar hun huizen kunnen terugkeren. (Licht) gewonden Daklozen/evacués Huisdieren en vee Op het rampterrein wordt een onderscheid gemaakt tussen gewonden die verder moeten worden behandeld in een ziekenhuis en gewonden die na behandeling naar een opvangcentrum, dan wel naar huis kunnen terugkeren. De burgemeester draagt er zorg voor dat de gewonden/slachtoffers die niet gehospitaliseerd behoeven te worden, het rampterrein zo spoedig mogelijk kunnen verlaten of daarvan worden afgevoerd en worden ondergebracht in opvangcentra. Alle gemeenten in Zeeland hebben met het Nederlandse Rode Kruis een overeenkomst afgesloten ter uitvoering van dit proces door het NRK. Ter uitvoering van dit proces heeft het NRK een overzicht opgesteld van opvanglokaties in de gemeente. Het opvangen en verzorgen van daklozen, evacués, behandelde gewonden en dieren/vee zal zo goed mogelijk geschieden volgens het door de burgemeester en wethouders vastgestelde deelplan Opvang en Verzorging, waarin de wijze waarop en de uitvoering zijn aangegeven. Deze bedoelde verplaatsingen worden direct aan het Centraal Registratie- en Informatiebureau gemeld (zie proces 15). Bepaling aantal personen/dieren en opvangduur Bepaling logistieke verzorging (incl. noodvoorzieningen) Aanwijzen, inrichten en beheer opvangcentra Coördinatie van opvang voor (huis)dieren Voorlichting op rampterrein Voorlichting Begeleiden, verzamelen en verwijzen van getroffenen/evacués Vervoer en opvang van niet-zelfredzamen Registratie voor Centraal Registratie- en Informatiebureau Medische en geestelijke verzorging CoPI/gemeente /NRK /NRK Voorlichter CoPI/CoRT /NRK GHOR/gemeente/NRK /NRK GHOR Pagina 30 van 66

31 Ordehandhaving, afschermen en bewaking Psychosociale en maatschappelijke nazorg Begeleiden van de terugkeer Voortgang reguliere geneeskundige zorg Evaluatie proces opvangen en verzorgen GHOR/gemeente /GHOR/NRK GHOR /NRK Relaties met Dit proces kan niet los worden gezien van ontruimen/evacueren (proces 5) en geestelijke ondersteuning (proces 18). De opvang en verzorging speelt zich veelal af buiten het rampterrein. Het is daarom van belang zo snel mogelijk inzicht te krijgen in de omvang van het 'aanbod'. Op basis daarvan kunnen verzamellocaties worden bepaald en voorbereid. Planmatige afzettingen (proces 6), verkeersregeling (proces 7), begidsen (proces 19) en borden/herkenningstekens kunnen mensenstromen redelijk leiden. De politie coördineert deze processen. Goede opvang bevordert de mogelijkheden voor registratie van slachtoffers (proces 15) en het voorzien in de primaire levensbehoeften (proces 22). Evt. inschakelen Maatschappelijke en pastorale verzorgers, militaire bijstand, tolken, dierenambulance/dierenartsen, Land- en Tuinbouw organisatie, Veterinaire Inspectie voor de Volksgezondheid, ANWB-Alarmcentrale, (regionale) omroepen en dierenasiels. Pagina 31 van 66

32 15 Registratie en informatie slachtoffers Procesverantwoordelijke: gemeente Referentie Wet rampen en zware ongevallen, artikel 4, lid 1, sub n. Registratieplaatsen Het verzamelen, groeperen en verifiëren van informatie over slachtoffers, alsmede het verstrekken van algemene informatie aan de (coördinerend) burgemeester en het lijk (of Regionaal) Beleidsteam. Via dit team komt deze informatie beschikbaar voor het actiecentrum voorlichting ten behoeve van het publiek en de pers en zij die bij de hulpverlening zijn betrokken. Familie/relaties van slachtoffers (Overheids)organisaties Het Centraal Registratie- en Informatiebureau is belast met: - het verzamelen en registreren van alle van belang zijnde gegevens over slachtoffers (doden, gewonden, vermisten, verplaatsten en daklozen); - het verifiëren van deze gegevens in de bevolkingsadministratie; - het informeren van verwanten van slachtoffers; - het verschaffen van inlichtingen aan de (coördinerend) burgemeester, het lijk Beleidsteam (bij een calamiteit/ramp in één gemeente) dan wel het Regionaal Beleidsteam (bij een ramp in meer dan één gemeente) en op aanwijzing of vanwege de (coördinerend) burgemeester, aan andere instanties; Het Centraal Registratie- en Informatiebureau zal bij voorkeur in een locatie in de directe nabijheid van en met een directe verbinding naar de bevolkingsadministratie worden gehuisvest. De gemeenten in Zeeland hebben met het NRK een overeenkomst gesloten ter ondersteuning van de uitvoering van dit proces. Burgemeester en wethouders dragen zorg voor de uitwerking in een deelplan Centraal Registratie en Informatiebureau, waarin is voorzien in de werkwijze, personele bezetting, alsmede de inrichting van het Centraal Registratie- en Informatiebureau. De registratieplaatsen kunnen op de volgende manier in beeld worden gebracht: Registratieplaatsen Centraal verzamelpunt Informatie naar Ambulancestation/GHOR Burgemeester Opvangcentra Centraal Registratie- en Beleidsteams Ziekenhuizen InformatieBureau Operationeel Team Bevolking (CRIB) Actiecentrum voorlichting Morgue(s) Chapelle ardente(s) Overige Actiecentra (Verwanten van) slachtoffers Pagina 32 van 66

33 Opstellen registratieplan Operationele informatievoorziening Plaats, samenstelling en inrichting Centraal Registratie- en Informatie Bureau Registratie in opvangcentra Registratie slachtoffers in de geneeskundige hulpverleningsketen Registratie overleden personen Voorlichting Evaluatie proces registreren van slachtoffers /NRK /NRK /NRK /NRK GHOR (i.o.m. NRK/politie/GHOR) /NRK Relatie met Evt. inschakelen Bij proces 5 ontruimen en evacureren, proces 14 Opvang en verzorging, proces 16 Identificeren van overledenen en proces 17 Uitvaartverzorging worden de gegevens van de slachtoffers aan het Centraal Registratie- en Informatiebureau doorgegeven. Vreemdelingendienst, verzekeraars en Bedrijfsverenigingen. Pagina 33 van 66

34 16 Identificeren van overledenen Procesverantwoordelijke: politie Referentie wet Het vaststellen van de identiteit van de overleden slachtoffers. Familie/relaties van overleden slachtoffers Officier van Justitie Centraal Registratie- en Informatiebureau De burgemeester t.b.v. de voorlichting Vanaf het rampterrein worden de overledenen voor identificatie, lijkschouw en kisting naar de morgue overgebracht. De identificatie geschiedt door de politie onder verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie. Vanaf de morgue worden de overledenen vervoerd naar de chapelle ardente, waar zij worden opgebaard. Het is van belang de plaats van lichamen en voorwerpen nauwkeurig vast te stellen en te registreren. Nader justitieel onderzoek zal dit vereisen. De registratie kan echter strijdig zijn met de daadwerkelijke rampenbestrijding door onder andere de veiligheidsvoorschriften die bij de redding gelden, de omvang van de ramp de risico's, het besmettingsgevaar, en dergelijke. Identificatie is een taak van de politie. Bij massa-identificatie of wanneer slachtoffers van een ramp of zwaar ongeval moeilijk zijn te identificeren kan gebruik worden gemaakt van het Rampen Identificatie Team van het Korps Landelijke diensten. Dit team beschikt over technische middelen die niet in elke regio aanwezig zijn. De leider van de bergingsploeg van het Rampen Identificatie Team bezit de kwaliteit van Hulpofficier van Justitie, waardoor het noodzakelijke vervoer van stoffelijke overschotten (gebonden aan regels van de Wet op de Lijkbezorging) op elk gewenst moment in de loop van het proces kan plaatsvinden. Slachtoffers worden, na toestemming van de (hulp)officier van justitie, naar een plaats buiten het rampterrein gebracht ter identificatie (morgue). Daarna worden de overleden slachtoffers naar een plaats gebracht waar zij kunnen worden opgebaard (chapelle ardente). De politie informeert de burgemeester zo snel mogelijk met betrekking tot de namen van de slachtoffers (ten behoeve van de voorlichting). Het vrijgeven van namen van overleden slachtoffers gebeurt niet dan nadat de familie van de slachtoffers is geïnformeerd. Vaststellen aantal overleden slachtoffers Berging van slachtoffers Identificatie (incl. vaststellen locatie voor identificatie) Inlichten officier van justitie GHOR /brandweer Pagina 34 van 66