Verslag openbare behandeling Voorjaarsnota 2014 en Verantwoording 2013 door de Commissie Mens & Samenleving d.d. 16 en 18 juni 2014

Transcriptie

1 Griffie Gemeenteraad Utrecht Secretariaat raadscommissie Mens & Samenleving Postadres Postbus CE Utrecht Telefoon Fax Verslag openbare behandeling Voorjaarsnota 2014 en Verantwoording 2013 door de Commissie Mens & Samenleving d.d. 16 en 18 juni 2014 Verslag door Geertjan Benus (in opdracht van de griffie, eindredactie vóór aanbieding van het verslag aan de griffie). Datum verslag 25 juni 2014 Vaststelling De commissie stelt dit verslag definitief vast in haar vergadering van 8 en 10 juli verslag Eventuele wijzigingen op dit verslag worden verwerkt in het verslag van die vergadering. Aanwezig: 16 juni s middags: De voorzitter de heer P. Zwanenberg, de wethouder de heer J. Kreijkamp, en voorts de leden: de heer B. Meijer (D66), de heer P. van Corler (GroenLinks), de heer D. Gilissen (VVD), de heer M. Eggermont (SP), mevrouw M. Haage (PvdA), de heer S. van Waveren (CDA), mevrouw M. Metaal-Froon (CDA), de heer M. van Ooijen (ChristenUnie), de heer C. Bos (Stadsbelang Utrecht), de heer S. Menke (Student en Starter), mevrouw S. Oskam (PvdD), mevrouw F.M. Arissen (PvdD). Bovendien zijn de heer M. Kiewik (commissiegriffier) en mevrouw B. Victoor (commissiesecretaris) aanwezig. 16 juni s avonds: De voorzitter de heer S. van Waveren, de burgemeester de heer J. van Zanen en de wethouder de heer K. Geldof, en voorts de leden de heer J.A. Kleuver (D66), mevrouw S. Scholten (D66), de heer W. Buunk (VVD), mevrouw Rajkowski (VVD), mevrouw H. Koelmans (SP), mevrouw K. Broeksma (Student en Starter), de heer V. Wijlhuizen (SP), mevrouw M. de Regt (GroenLinks), de heer S. de Vries (GroenLinks), mevrouw M. Metaal (CDA), mevrouw S. Spano (Student en Starter), mevrouw B. Dibi (PvdA), mevrouw M. Haage (PvdA), de heer C. Bos (Stadsbelang Utrecht), de heer M. van Ooijen (ChristenUnie), mevrouw J. Ekdom (Partij voor de Dieren), Overigens zijn aanwezig van de griffie, de heer M. Kiewik (commissiegriffier) en mevrouw B. Victoor (commissiesecretaris). 18 juni s middags: De voorzitter de heer S. van Waveren, de wethouders de heer J. Kreijkamp en mevrouw M. Jongerius, en voorts de leden mevrouw A. Knip (D66), mevrouw S. Baş (D66), mevrouw S. Scholten (D66), mevrouw M. de Regt (GroenLinks), mevrouw B. Paardekooper (GroenLinks), de heer S. de Vries (GroenLinks), de heer A. van Schie (VVD), mevrouw Q.A. Rajkowski (VVD), de heer V. Wijlhuizen (SP), mevrouw J. Inkelaar (ChristenUnie), mevrouw M. Metaal-Froon CDA), mevrouw B. Dibi (PvdA), mevrouw G. Bouazani (PvdA), mevrouw S. Oskam (PvdD), de heer H. Stahl (Stadsbelang Utrecht), de heer S. Menke (Student en Starter). Overigens zijn aanwezig van de griffie, de heer M. Kiewik (commissiegriffier) en mevrouw I. Arets (commissiesecretaris). 18 juni s avonds: De voorzitter mevrouw B. Paardekooper, de wethouders de heren V. Everhardt en P. Jansen en mevrouw M. Jongerius en voorts de leden mevrouw S. Baş (D66), mevrouw A.M. Podt (D66), mevrouw S. Scholten (D66), de heer B. Meijer (D66), mevrouw M. de Regt (GroenLinks), de heer P. van Corler (GroenLinks), mevrouw T. Scally (GroenLinks), de heer S. de Vries (GroenLinks), mevrouw J. Tielen (VVD), mevrouw H. Koelmans (SP), mevrouw G. Bouazani (PvdA), mevrouw B. Dibi (PvdA), mevrouw M. Metaal-Froon CDA), de heer H. Stahl (Stadsbelang Utrecht), mevrouw E. van Esch (PvdD), de heer M. van der Sloot (ChristenUnie), de heer S. Menke (Student en Starter), mevrouw K. Broeksma (Student en Starter). Overigens zijn aanwezig van de griffie, de heer M. Kiewik (commissiegriffier) en mevrouw I. Arets (commissiesecretaris). En overigens: Ambtelijke vertegenwoordigers van gemeentelijke afdelingen. Niet aanwezig: 0. Inhoudsopgave 1. Opening en mededelingen Reactie van de voorzitter van de subcommissie Controle en Financiën op de VJN/Berap en Verantwoording en de reactie van de subcommissie op het accountantsrapport a. Mogelijkheid tot het stellen van vragen b. Reactie van de portefeuillehouder op de bevindingen van de accountant en de subcommissie Pagina 1 van 88

2 Financiën, de Verantwoording hoofdstuk 1, Algemene Middelen en Onvoorzien en algemene ondersteuning, de hoofdstukken 2 (paragrafen) en 3 (balans) en bijlagen; de Voorjaarsnota hoofdstuk 1, Samenvatting, hoofdstuk 2 Algemene Middelen, hoofdstuk 4 Coalitieakkoord, Algemeen hoofdstuk 5 Uitvoering/Beraps (Algemeen) en hoofdstuk 6 (bijlagen) Inclusief Raadsvoorstel Resultaatbestemming Bewoners en Bestuur, (m.u.v. Stadspromotie), Organisatieontwikkeling (geen programma uit PGB), Bijlage VJN: voortgangsrapportage Organisatievernieuwing en Veiligheid Onderwijs (hoofdstuk 1.7 (JS) en (VJN), Cultuur hoofdstuk 1.10 (JS), en hoofstuk 4 (VJN), Wijkgericht Werken en participatie (geen programma in VJN/JS Welzijn, Jeugd en Volksgezondheid, Sport Toezeggingen bij de behandeling van de Voorjaarnota Opening en mededelingen Middagvergadering 16 juni De voorzitter, de heer P. Zwanenberg opent de vergadering omstreeks uur. Hij heet de aanwezigen welkom, gaat in op verschillende aspecten aan de orde van de vergadering en op de samenstelling van de agenda voor vanmiddag. In deze vergadering zijn de Voorjaarsnota 2014 en de Jaarstukken 2013 en enkele daaraan gerelateerde raadsvoorstellen zijn aan de orde. De definitieve besluitvorming vindt plaats in de raadsvergadering op donderdag 3 juli De voorzitter verneemt dat geen van de raadscommissieleden in wil gaan op het geheime stuk. Hij geeft de voorzitter van de subcommissie Controle en Financiën, de heer Van Corler, het woord. Avondvergadering 16 juni De voorzitter, de heer S. van Waveren, hervat de vergadering omstreeks uur. Hij gaat in op wat in dit dagdeel op de agenda staat, de functie daarvan voor de begroting en hij gaat in op de orde van de vergadering. Middagvergadering 18 juni De voorzitter, de heer S. van Waveren, hervat de vergadering omstreeks uur en noemt de onderwerpen die aan de orde zijn. Avondvergadering 18 juni De voorzitter, mevrouw B. Paardekooper, hervat de vergadering omstreeks uur. Zij heet ook de mensen op de publieke tribune welkom en gaat in op de orde van de vergadering. De resultaten van de behandeling van deze commissies komen samen in de raadsbehandeling van de Voorjaarsnota en de jaarstukken. De raad stelt deze stukken vast. Mededelingen Geen 2. Reactie van de voorzitter van de subcommissie Controle en Financiën op de VJN/Berap en Verantwoording en de reactie van de subcommissie op het accountantsrapport De commissie De heer Van Corler (Voorzitter Subcommissie) licht toe dat deze commissie een niet-politieke rol heeft. Hij kijkt vanuit die rol naar de jaarstukken, de Voorjaarsnota en het accountantsrapport over Hiermee draagt de subcommissie bij aan het in staat stellen van de raad zijn functie goed te vervullen. De raad ontving van de subcommissie een brief met daarin enkele aandachtspunten. De heer Van Corler stipt enkele daarvan aan: (1) de goedkeurende verklaring van de accountant. (2) de grondexploitaties als belangrijk aandachtspunt. De accountant acht de Peilstokken Grondexploitaties passend in het kader van de transparantie naar de raad. Hij vraagt aandacht voor de scenarioanalyses rondom de grondexploitatie. De subcommissie kan dat onderschrijven. Rondom het risicomanagement wordt geadviseerd om per programma of per bedrijfsonderdeel of thema een risicokaart te maken. Het college heeft in zijn reactie al gezegd hiermee aan de slag te zijn. In de afgelopen jaren zijn flinke verbeteringen aangebracht. Die betreffen onder meer de helderheid van de financiële stukken. De subcommissie hoopt op blijvende aandacht voor transparantie. 2a. Mogelijkheid tot het stellen van vragen De heer Van Waveren (CDA) vraagt of de subcommissie gesproken heeft dan wel zal spreken over het uit elkaar trekken van de programma's Volksgezondheid en Welzijnzorg. Pagina 2 van 88

3 De heer Van Corler (Subcommissie) zet uiteen dat de subcommissie zich niet heeft gebogen over de vraag of dit een verstandige indeling is. Hij kan daarover namens de subcommissie geen uitspraak doen. De heer Van Waveren (CDA) vraagt of een uitspraak hierover van de commissie is te verwachten; hij vraagt of dit ook de rol is van de commissie. De heer Van Corler (subcommissie) zou daarover de Verordening moeten raadplegen. Belangrijke rol voor de subcommissie is nagaan of de transparantie, de leesbaarheid en de controleerbaarheid van het geheel goed in orde is om ervoor te zorgen dat die aspecten verbeteren; dit in verband met de controlerende taak van de raad. Of daarbij de indeling van programma s horen, durft hij niet te zeggen. De subcommissie zal nagaan of zij daarover nog een advies kan geven. De heer Gilissen (VVD) merkt op dat wanneer de vraag van de heer Van Waveren technisch is ingegeven de subcommissie zich daarover kan buigen. Wanneer de vraag meer politiek gekleurd is als het gaat om de consequenties van het splitsen van de programma's, is het de vraag of deze commissie zich daarover zal moeten uitspreken. 2b. Reactie van de portefeuillehouder op de bevindingen van de accountant en de subcommissie Geen reactie. De voorzitter dankt de subcommissie en de overige subcommissieleden Financiën, de Verantwoording hoofdstuk 1, Algemene Middelen en Onvoorzien en algemene ondersteuning, de hoofdstukken 2 (paragrafen) en 3 (balans) en bijlagen; de Voorjaarsnota hoofdstuk 1, Samenvatting, hoofdstuk 2 Algemene Middelen, hoofdstuk 4 Coalitieakkoord, Algemeen hoofdstuk 5 Uitvoering/Beraps (Algemeen) en hoofdstuk 6 (bijlagen) Inclusief Raadsvoorstel Resultaatbestemming De commissie Mevrouw Haage (PvdA) gaat in op de toename van de inzichtelijkheid. Dat neemt niet weg dat zij zich kan voorstellen dat het voor veel buitenstaanders lastig is om de stukken te lezen. Haar fractie is blij met de goedkeurende verklaring van de accountant. Ook is gekeken naar de financiële voornemens van de coalitie. Zij is van mening dat een aantal belangrijke punten worden omzeild: de Bibliotheek, Cultuurforum in Leidsche Rijn. Zij vraagt of die financiële risico's in zich houden. Met betrekking tot de Duurzame Domstad merkt zij op dat het Duurzaamheidsfonds van de afgelopen vier jaar nog niet uitgeput is. Zij vindt dat dat weinig slagkracht toont in de uitvoering. Bovenop dat 15 miljoen euro komt nu nog eens 12 miljoen euro - in totaal 27 miljoen euro. En dat terwijl andere thema's in de stad ook aandacht verdienen. Die krijgen nu minder geld. Veel wordt bezuinigd: 20 miljoen euro met de kaasschaaf op allerlei voorzieningen, 1 miljoen euro op armoedebeleid, 1 miljoen euro op het Leefbaarheidsbudget, en dat zo zegt mevrouw Haage, terwijl initiatieven van bewoners meer zouden moeten worden ondersteund. Mevrouw Haage merkt in dat verband op dat zij niet voor niets in een participatiesamenleving leeft. De vraag is of en hoe mensen in de stad straks aan een steun in de rug kunnen komen. De heer Gilissen (VVD) merkt op dat niet 1 miljoen euro op het armoedebeleid bezuinigd wordt maar op de overhead. Het bedrag dat uitgegeven wordt aan de doelgroep in het armoedebeleid blijft gelijk. Mevrouw Haage (PvdA) zal daar donderdagmiddag op terugkomen bij Werk en Inkomen. Zij vindt dat de heer Gilissen dit verkeerd ziet. Wanneer de gemeente slechts 2,5 miljoen euro besteedt aan armoedebeleid, en wanneer dan te zien is dat daaraan heel veel uitvoeringskosten zitten, verwacht haar fractie dat het niet mogelijk is om zoveel te bezuinigen zonder dat de doelgroep dit in de stad gaat voelen. Zij vindt dat dit juist in deze periode ongelegen komt. Het verzoek om ondersteuning bij Schuldhulpverlening is momenteel ongekend hoog. Zij vindt het schandalig dat juist op die groep nu gekort wordt. De heer Gilissen (VVD) merkt op dat de coalitiepartijen het debat niet doorschuiven. Hij benadrukt dat deze coalitie geld blijft uitgeven aan de zaken die echt nodig zijn, aan de bestrijding van armoede onder bewoners in deze stad. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) vraagt of de heer Gilissen bereid is om te zeggen dat wanneer uit de cijfers blijkt dat de bezuiniging op armoede toch ten koste gaat van de effectieve uitkering aan minima, de bezuiniging zal worden teruggedraaid. De heer Gilissen (VVD) lijkt het dat een debat dan te voeren is. Deze coalitie meent 1 miljoen euro te kunnen besparen op de overhead. Wanneer dat ten koste gaat van armoedebeleid, zal daarover een debat gevoerd worden. Hij denkt dat het hier gaat om een realistische bezuiniging. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) vindt dat de heer Gilissen veel daadkracht zou tonen wanneer hij zou zeggen echt overtuigd te zijn van het bedrag van 1 miljoen euro. Wanneer hij zou zeggen deze bezuiniging te schrappen wanneer blijkt dat die niet alleen effect heeft op de overhead, zou dat een signaal zijn waaruit hij vertrouwen Pagina 3 van 88

4 krijgt. Wanneer de heer Gilissen nu zegt dat er dan nog een keer over gedebatteerd gaat worden, is hij benieuwd of hij echt gelooft in deze bezuiniging op de overhead. De heer Van Corler (GroenLinks) merkt op dat dit debat ook is gevoerd bij de vaststelling van het coalitieprogramma. Daarbij werd duidelijk dat deze bezuiniging over de apparaatskosten gaat bij armoedebeleid. De heer Gilissen zegt het wel duidelijk dat wanneer blijkt dat dit bedrag niet alleen op dat apparaat te halen is, een opgave is ontstaan die opgelost moet worden. De heer Meijer (D66) steunt de inbreng van de heer Van Corler en het terugbrengen van een aantal complexe regels die slechts bureaucratie met zich meebrengen. Dit gaat niet ten koste van het geld dat daadwerkelijk naar de doelgroep gaat. De heer Eggermont (SP) merkt op dat de Verantwoording en ook de Voorjaarsnota volstaat met allerlei bedragen die ten aanzien van eerdere bezuinigingen ook niet zijn gehaald. Daarover wordt dan nu de discussie gevoerd. Hij stelt voor nu de discussie te voeren over de Verantwoording 2013 en de Voorjaarsnota 2014 om volgend jaar de discussie te voeren over de Verantwoording 2014 en de Voorjaarsnota De voorzitter geeft de heer Gilissen het woord en vraagt voortgang in de bespreking. De heer Gilissen (VVD) heeft niets toe te voegen aan de inbreng van de heer Van Corler, de heer Meijer en de heer Eggermont. Mevrouw Haage (PvdA) vindt dat de bijdrage van de heer Eggermont exemplarisch is voor haar betiteling van deze coalitie: een doorschuifcoalitie. Zij heeft technisch informatie gevraagd over de hoogte van de apparaatskosten. Alleen kijkend naar het armoedebeleid, komen die kosten niet eens aan 1 miljoen euro. De vraag is dan hoe 1 miljoen euro op die kosten te bezuinigen is. De overige zijn uitvoeringskosten Schuldhulpverlening. Zij is benieuwd naar de afloop van dit verhaal. De heer Eggermont (SP) merkt op in verband met de term doorschuifcoalitie dat heel duidelijk een afspraak gemaakt is, dat het niet ten koste kan gaan van het geld voor mensen. Alle handtekeningen staan onder die afspraak. Daarover zal vervolgens gesproken worden. Dat heeft wat hem betreft niets te maken met doorschuiven. Hij gaat er vanuit dat de coalitiepartners zich aan de afspraken zullen houden. In het verleden is ook gebleken dat bijstellingen tussentijds mogelijk waren. Mevrouw Haage (PvdA) hoopt de SP tegen die tijd aan haar zijde te vinden. Bij de GG&GD en de publieke dienstverlening zijn de ingeboekte cijfers niet gehaald. Zij vraagt de wethouder hoe dat op te lossen. Ook op het gebied van het sociale domein wordt het een spannend jaar. Zij leest in de Meicirculaire dat Utrecht voor langdurige zorg 20% minder zal krijgen dan verwacht. Jeugd ontvangt wel weer iets meer. Partijen zullen over de inhoud nog te spreken komen. Zij vraagt nu alvast een korte toelichting van de wethouder op het lagere bedrag voor langdurige zorg. Hoe vangt het college dit op in de begroting? Zij brengt in dat mensen met een minimum inkomen anders worden getoetst voor de kwijtschelding dan mensen in de bijstand Dit naar aanleiding van de beantwoording van schriftelijke vragen (nr ) over kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Studiefinanciering voor thuiswonende kinderen is niet te beschouwen als inkomen voor het huishouden. Zij ziet dit graag aangepast in de uitvoering zodat mensen met een even hoog inkomen even hoge kwijtschelding kunnen genieten. Met betrekking tot de grondexploitatie merkt zij op dat veel gemeenten in het land in financiële problemen komen door misrekening op de grondexploitaties. Zij vindt het een goede zaak dat Utrecht de peilstok GREX verder zal doorontwikkelen. Ze constateert dat Utrecht dit jaar 20 miljoen euro erbij krijgt in het ruimtelijk domein. Daarover zegt zij alsof het niets is. Zij is van mening dat het gemeentebestuur op dergelijke bedragen meer grip krijgt. Zij pleit er voor van de Catharijnesingel geen bodemloze put te maken. Bij de begroting is haar fractie van plan eigen bijstellingsvoorstellen in te dienen op de door haar eerder genoemde punten. De heer Gilissen (VVD) vindt het jammer dat mevrouw Haage zich voorneemt bijstellingen voor te stellen in de raad. Deze commissie is juist bedoeld voor voorsortering op de raadsbehandeling. Hij is dan vooral geïnteresseerd in de oplossing die mevrouw Haage heeft om de peilstok Grondexploitaties verder op niveau te brengen. De heer Van Waveren (CDA) had ook die vraag. In de afgelopen jaren is samen met de heer Gilissen een heel aantal suggesties gedaan aan de toenmalige wethouder Wonen en grondexploitaties. Hij is benieuwd of een aantal van die suggesties door de PvdA-fractie wordt overgenomen. Mevrouw Haage (PvdA) onderscheidt twee zaken die gedaan moeten worden. Zij ziet graag met betrekking tot de peilstok hoe de peilstok economisch aantrekkelijker te maken met een zich aantrekkende economie. Zij is er geen voorstander van de Grex Leidsche Rijn nu al op onderdelen te sluiten en het verlies te nemen. Zij stelt voor na te gaan of in het geheel meer winst is te behalen is vanwege nieuwe ontwikkelingen op de GREX. Waar het gaat om bijvoorbeeld het Stationsgebied ziet zij een groot aantal voorstellen rond veiligheid zoals met betrekking tot het Muziekpaleis en de diepriolen. Zij stelde de vraag of al die veiligheidsvoorzieningen die meer geld kosten allemaal gedaan moeten worden. Zij vraagt of daar wellicht heel goed naar gekeken moet worden en nagegaan of er een bevoegd gezag is die dat echt voorschrijft. Of is het een keuze? Wanneer het gaat om een keuze, moet de vraag gesteld worden of deze extra kosten gemaakt moeten worden. Pagina 4 van 88

5 De heer Meijer (D66) gaat in op de vraag over wel of niet sluiten van grondexploitaties met de vraag of hij het goed begrijpt dat mevrouw Haage zegt dat grondexploitaties voor een positiever resultaat langer open moeten staan om daarmee eventuele toekomstige verliezen te kunnen dekken. Mevrouw Haage (PvdA) zou dat in algemene zin niet zo durven formuleren. Zij zou wel willen zeggen bijvoorbeeld de GREX Leidsche Rijn niet als geheel te willen sluiten, maar een paar kleine posten open te laten staan omdat zij denkt dat over het geheel vanwege nieuwe ontwikkelingen zo uiteindelijk een positiever resultaat te behalen is dan wanneer de gemeente nu het geheel zou sluiten en verder zou gaan met een paar kleine. De heer Van Waveren (CDA) houdt het voor mogelijk dat dit hoort bij het debat van morgen. De suggestie wordt gewekt dat gebouwd wordt in het Leidsche Rijn Park wanneer mevrouw Haage zegt verdienende plekken te gaan zoeken in Leidsche Rijn. Hij zou dat een verrassende wending vinden. Hij geeft haar helemaal gelijk dat daaraan geld te verdienen is - dat is alleen niet de keuze van het CDA. Hij vraagt mevrouw Haage iets explicieter te zijn. Zomaar extra kantoren bijbouwen is in deze markt niet de manier om geld bij te verdienen. Hij is benieuwd waar exact mevrouw Haage deze kansen ziet. Mevrouw Haage (PvdA) plaatst de kanttekening geen woordvoersters te zijn voor Leidsche Rijn. Zij noemt als voorbeeld dat op de grondexploitatie nu wel eens naar beneden toe afgeboekt kan worden omdat de gemeente minder ambitie heeft, en dan bijvoorbeeld kleinere huizen bouwt die minder geld opleveren. Zij denkt dat wanneer de economie weer aantrekt en de mensen weer beter een hypotheek kunnen krijgen op bepaalde locaties misschien ook meer uit de grondexploitatie te halen is dan de gemeente nu nog voornemens is. Daarin zitten mogelijk fluctuaties waardoor de gemeente de kans moet openhouden meer te halen uit de grondexploitatie en op die manier te voorkomen veel verlies te moeten afboeken. De heer Meijer (D66) heeft bij de voorbereiding van deze bespreking gekeken naar de bijdrage van de heer Rollingswier bij de behandeling van de Voorjaarsnota in Enkele van diens aandachtspunten zijn nog steeds actueel. Zijn fractie is benieuwd naar de stand van zaken. De gemeente Utrecht heeft een positief resultaat van ongeveer 90 miljoen euro voor de resultaatbestemming. Dat klinkt heel mooi. Een gedeelte van dit surplus is ontstaan door het niet uitvoeren van gemaakte plannen. Een voorbeeld hiervan is amendement A en bijdragen van het Rijk voor de mannenopvang die nog niet is uitgegeven en dat terwijl op diverse (lees: sommige) beleidsterreinen de gestelde doelen niet gehaald zijn. Hij vindt dat zonde. De heer Gilissen (VVD) vraagt naar de inhoud van amendement A De heer Meijer (D66) antwoordt dat eind 2012 de raad ongeveer 1 miljoen euro heeft vrijgemaakt voor een economische impuls op het gebied van Werk en Inkomen. Daarvan is nog slechts een klein deel uitgegeven. Dat wordt doorgeschoven naar Hij vraagt zich af waarom dat bedrag niet eerder is uitgegeven aan de daarvoor gestelde doelen. Hij vervolgt zijn inbreng in zijn termijn. Ten tweede was er de WOZ-waarde-pilot. Op basis van goede resultaten van een pilot in Tilburg waarbij bewoners via internet zelf de WOZ-waarde van hun huis kunnen controleren en eventueel wijzigingen kunnen aanbrengen, zou de gemeente Utrecht daarmee aan de slag kunnen gaan in Lunetten. Zijn fractie verneemt graag de stand van zaken daarin van de wethouder. Met betrekking tot de jaarstukken verbetert de gemeente Utrecht zich voortdurend voor wat betreft de transparantie van de Verantwoording en het gevoerde financiële beleid. Dat is zichtbaar. Hij complimenteert de wethouder daarmee en vooral ook de ambtenaren. Tegelijkertijd blijft het doorgronden van de resultaatbestemming een behoorlijke klus. Zo is voor hem onvoldoende duidelijk welke bestemmingvoorstellen te maken hebben met de nog niet uitgevoerde taak waaraan hij zojuist refereerde aan een zuiver technische wijziging en wat - al of niet verdekt - beleidsrijke resultaatbestemmingen zijn. Hij roept het college op om binnen de bestaande wet en regelgeving naar een manier te zoeken waarbij dit inzichtelijker is voor de raad, bijvoorbeeld door een categorisering van de bestemmingsvoorstellen. D66 is benieuwd naar de visie van het college. Op initiatief van D66 zijn de Utrechtse uitgaven inmiddels te vinden op Op die website zijn de uitgaven te vergelijken met gegevens van andere gemeenten, zoals Amsterdam, Den Haag en Enschede. Helaas worden de begrotinggegevens nog niet op dezelfde wijze inzichtelijk gemaakt. Amsterdam is wel zo ver. Hij vraagt of de wethouder kan toezeggen die mogelijkheid ook in Utrecht te realiseren. De heer Van Corler (GroenLinks) is ook voorstander van open spending. Hij heeft in de stad verschillende bewoners gehoord dat zij ook graag op wijkniveau meer inzicht willen hebben waar het geld heen gaat in de wijk. Dat ligt in het verlengde van het verhaal rond open spending. Hoe kijkt D66 daar tegenaan? De heer Meijer (D66) vindt dat een heel goed idee, vooral omdat wijken onderling te benchmarken zijn, zeker wanneer de gemeente budgetten bijvoorbeeld in het sociale domein of voor het beheer in de openbare ruimte zou willen overdragen aan wijkorganisaties. Dan is het voor de organisaties op dat moment op die manier goed inzichtelijk. Dat betekent dat over hoe dit allemaal zou moeten, doorgesproken zou moeten worden. De heer Gilissen (VVD) vindt dit op zich een heel nobel idee. Hij vraagt of de heer Meijer de risico's ook ziet dat de gemeente los van de beschikbaar gestelde data voor de ontwikkeling van een analysetour. Hij noemt in dit verband de Flyover op het 24 Oktoberplein. Hij vraagt of die Flyover per definitie ten goede komt van de wijk West of profiteren ook andere wijken van deze Flyover. Hij kan zich de inzichtelijkheid voorstellen maar niet allerlei analyses die daarop worden losgelaten. Pagina 5 van 88

6 De heer Meijer (D66) bevestigt de creatie van appels en peren te moeten voorkomen en dat iemand anders die dan met elkaar gaat vergelijken. Hij is dat eens met de heer Gilissen. Hij beschouwt dat als een technische uitwerking waarover in de toekomst bestuurlijk gesproken moet worden. In antwoord op de vraag van de heer Van Corler staat D66 hier positief tegenover. De heer Eggermont (SP) gaat door op de beleidsrijke voorstellen in de dekkingsvoorstellen. Hij citeert de frase in het raadsvoorstel conform de vastgestelde regels wordt het gecorrigeerd voor de volgende posten en technisch verwerkt. Hij vraagt of de heer Meijer het met de SP eens is dat wanneer te zien is dat het beleidsrijke zaken zijn die niet in de bestemmings- en dekkingvoorstellen opgenomen moeten worden, ze moeten worden doorgeschoven naar de Voorjaarsnota omdat daar de politieke discussie plaatsvindt over hoe daarmee om te gaan. Hij vraagt of D66 dat eens is met de SP. De heer Meijer (D66) antwoordt bevestigend. Hij vervolgt zijn bijdrage in zijn termijn. Het heeft vier jaar geduurd om bij het Meerjarenperspctief Grondexploitatie de informatie te krijgen die naar de mening van zijn fractie nodig is om het college goed te kunnen controleren. Hij complimenteert het college en de ambtenaren die de rapportage hebben opgesteld. Deze rapportage en de geheime bijlage lezen inmiddels als een goed boek (citaat van een uitspraak van de heer Roodenburg). Hij vraagt of de wethouder kan toezeggen dat hij dezelfde systematiek om te rapporteren over de grondexploitatie zoals gedaan in het meerjarenperspectief grondexploitaties ook zal toepassen op de projecten binnen de GREX Leidsche Rijn en het Stationsgebied. Hij vraagt hierop een toezegging van de wethouder. Ook zijn fractie las het advies van de accountant op dit onderwerp en neemt dat graag over. D66 verzoekt het college dit als onderdeel van de reguliere P&C cyclus de scenarioanalyse uit te breiden voor de Grondexploitatie en deze dan met de raad te delen. Hij vraagt ook een toezegging van de wethouder op dat onderdeel. De ontwikkelingen van het Gemeentefonds zijn erg onvoorspelbaar. Het is een mix van tegen- en meevallers. De huidige situatie in de Meicirculaire laat een redelijk positief beeld zien. Het is echter met de nodige disclaimers vervuld. De onzekere uitkomst van het groot onderhoud aan de verdeelsystematieken, maakt het alleen maar nog meer onvoorspelbaar. D66 is benieuwd naar de doorberekening van de effecen hiervan. Mochten daarin beleidskeuzes gemaakt worden, ziet hij de raad daarbij graag betrokken. De opbrengsten uit gemeentelijke heffingen laten een positief financieel resultaat zien, zoals op de riool- en afvalstoffenheffing. D66 zou het eens zijn met het college wanneer het zegt dat dit betekent dat de lokale lasten op de onderdelen te verlagen zijn. Tegelijkertijd is zijn fractie benieuwd naar de mogelijkheden de dienstverlening te verbeteren of nog meer te kunnen besparen in de toekomst door te investeren in kwaliteit, duurzaamheid en innovatie, zoals het college die mogelijkheden ziet. Het weerstandsvermogen staat inmiddels op 1.0. Dat is één van de indicatoren die aangeeft dat de gemeente Utrecht financieel gezond is. Hij vindt dat een compliment waard. Voor de inwoners van de stad is het goed om te weten dat er voldoende financiële middelen zijn voor de uitvoering van de taken en in het geval van tegenvallers de gemeente een buffer heeft. De OZB laat een structurele meeropbrengst zien van ongeveer 1,5 miljoen euro exclusief inflatiecorrectie en areaalontwikkeling. De heer Meijer vraag naar de oorzaak daarvan. Maakt dit het verlagen van het percentage OZB mogelijk? D66 zou daar positief tegenover staan. Woorden van gelijke strekking staan ook in het coalitieakkoord. Hij krijgt hierop graag de reactie van het college. De heer Eggermont (SP) merkt op dat de VVD al eerder heeft gesproken over zoveel hogere opbrengsten. Utrecht is geen klein dorp waar niets gebeurt. Utrecht zet enorm grote gebouwen neer. Zo heeft Utrecht gebouwen neergezet van 125 miljoen euro. Die hebben een extra OZB-opbrengst van ongeveer anderhalf miljoen euro. De gemeente heeft daar niets aan omdat zij die OZB zelf ook betaalt. Hij vraagt of dergelijke grote verschuivingen dan te maken hebben met veel meer ontvangen OZB of met de groei van de stad. Moet de gemeente zich dan niet gewoon houden aan wat is afgesproken in het coalitieakkoord, de OZB te verhogen met de inflatie? De heer Meijer (D66) zet uiteen dat het totale bedrag inderdaad verhoogd is. Dat totale bedrag bestaat uit drie elementen: (1) een areaal- en volumeontwikkeling - de nieuwe gebouwde panden, wijken en woonhuizen. Hij spreekt niet over de ontwikkeling. (2) de inflatiecorrectie - ook daarover spreekt hij niet. (3) bij het vaststellen van het percentage OZB voor 2013 in 2012 was het college terughoudend voor wat betreft de huizenprijzen. Wanneer de huizenprijzen op een gegeven moment meevallen - hij spreekt dan louter over de OZB over de bestaande woningvoorraad - en een positieve ontwikkeling van 1,5 miljoen euro daarin te zien is, zijns inziens is te denken over een verlaging van het percentage. Hij spreekt niet over volumeontwikkeling en inflatiecorrectie. De heer Eggermont (SP) heeft aan de hand van cijfers van het CBS aangetoond dat de OZB in Utrecht in de afgelopen vier jaar met 9% gedaald is. Dan gaat het niet aan om zoals in de vorige coalitieperiode dit weer te gaan doen - dat is ook niet afgesproken in het coalitieakkoord. De heer Meijer (D66) heeft om die reden dit ook verwoord in een vraag aan de wethouder naar de oorzaak van de verhoging. Hij vroeg of dit het verlagen van de OZB mogelijk maakt. Dat is nu nog een open vraag aan de wethouder. Hij vervolgt zijn bijdrage in zijn termijn. Soms doet zich de situatie voor dat de overheid in staat is om zo nodig financieel noodlijdende organisaties een helpende hand toe te steken. Dat kan betekenen dat de gemeente een organisatie geld leent die zich op welke Pagina 6 van 88

7 manier dan ook inzet voor het algemeen nut, waarvan zij dan weet het misschien niet meer terug te krijgen. Voorbeelden daarvan staan op pagina 255 van de jaarstukken. D66 vindt dat de gemeente erg terughoudend moet omgaan met dergelijke leningen. De gemeente loopt daar een concreet financieel risico. De vraag is of zij dat wil. Welke criteria zijn er voor dergelijke leningen? Is de lening in dergelijke gevallen wel de juiste vorm? Hij vraagt hierop de reactie van de wethouder. De heer Gilissen (VVD) vraagt of dit zich ook uitstrekt tot garantstellingen wat D66 betreft of slechts tot leningen. De heer Van Corler (GroenLinks) brengt in herinnering dat de raad recentelijk de regels voor geld verstrekking, leningen en garantstellingen heeft vastgesteld. Daar ligt het antwoord op deze vraag wat hem betreft. De heer Meijer (D66) gaat er vanuit dat de wethouder dit dan meeneemt in zijn beantwoording. De heer Gilissen (VVD) kent dat kader waarover de heer Van Corler spreekt. Hij is er benieuwd naar of de heer Meijer een andere mening is toegedaan dan nu is verwoord in het kader Garantstellingen. De heer Meijer (D66) antwoordt dat hij tot dusverre geen andere mening is toegedaan. Hij vervolgt zijn inbreng in zijn termijn. De Nederlandse overheid heeft over het algemeen geen goede naam als het gaat om goed opdrachtgeverschap bij ICT-projecten. Hij heeft geen enkele reden om aan te nemen dat dit anders is in Utrecht. Onder andere in het programma Werk en Inkomen is euro gereserveerd voor investeringen in de ICT. Hij verneemt graag van de wethouder aan wat dat bedrag besteed moet worden, welke ICT-projecten nog meer binnen de gemeente lopen en wat daarvan de stand van zaken is. Het vorige college heeft van de raad een innovatietaakstelling opgelegd gekregen, oplopend tot ca. 4 miljoen euro. Het college gaf aan deze taakstelling te willen uitvoeren door middel van zero based begroten. De heer Meijer vindt dat een goede zaak. De wethouder heeft toegezegd te beginnen bij de afdeling Werk en Inkomen. Hij ontvangt daarvan graag de stand van zaken en een antwoord op de vraag welke onderdelen van de organisatie nu aan de beurt zijn. De schuldpositie van de gemeente is volgens het college binnen de gestelde normen. Dat is op zich goed nieuws. Hij complimenteert het college hiermee. Tegelijkertijd vindt zijn fractie het zo opmerkelijk enerzijds structureel geld te moeten lenen om te voorzien in de liquiditeitsbehoefte maar anderzijds op hetzelfde moment structureel langdurig geld weg te zetten in deposito's. Hij vraagt naar de reden daarvoor en krijgt daarop graag de reactie van de wethouder. Hij complimenteert het college met het positief financieel resultaat, met de gezonde financiële positie en met ambitieuze agenda. Hij wenst het college heel veel succes. D66 zal het college positief kritisch blijven volgen. De heer Van Waveren (CDA) dankt de subcommissie voor haar goede werken. De commissie was belangrijk en nuttig voor het functioneren van deze raad. Het CDA hecht waarde aan een solide begroting en vindt het belangrijk dat die een goede weergave is van wat daadwerkelijk gebeurt. Wat dat betreft schept de Verantwoording niet veel vertrouwen. De Verantwoording geeft weliswaar een getrouw beeld, volgens de accountant, maar niet een beeld waarvan het CDA vrolijk wordt. Dat laatste is enerzijds vanwege de grote bedragen die niet besteed worden - met heer Meijer zegt hij dan dat het college de opdracht niet heeft uitgevoerd. Anderzijds is dit vanwege de bezuinigingen niet gehaald. Dat vindt hij voor de toekomst wellicht een nog grotere zorg. Het woord ombuigingen is op één na verdwenen uit de Voorjaarsnota - de heer Van Waveren complimenteert het college daarmee. Hij dankt het college voor het vlotte uitvoeren van de desbetreffende motie. Met betrekking tot de onderbesteding is zijn fractie blij dat een afzonderlijk voorstel voorligt voor resultaatbestemming. Hij vindt de omvang van de bedragen die nog herbestemd moeten worden wel zorgelijk. Wat dat betreft sluit hij zich aan bij de desbetreffende woorden van de heer Meijer en gedeeltelijk bij die van de heer Eggermont. Hij zou het aardig vinden wanneer het college daarop meer zicht geeft, meer in lijn met de A- en B- investeringen zoals daarin een stap is gemaakt voor de betere heroverweging in het geval het geld te lang blijft liggen. Hij noemt in dit verband een aantal budgetten. Bijvoorbeeld het programma Utrechtse Energie en de krachtwijkbudgetten van het afgelopen jaar, het actieplan Wonen waarover de commissie afgelopen week nog een brief heeft ontvangen. Vanuit het actieplan wordt toegezien op de huisvesting van voormalige zwerfjongeren. Het gaat om forse bedragen die jaar op jaar doorrollen en die met een mogelijke beleidswijziging weer bij de raad voor komen liggen. Hij vindt het jammer, omdat die bedragen weer te investeren zijn in de stad. Het gaat in totaal om 300 miljoen euro dat zo in de stad te investeren is. Feitelijk ligt dat te wachten op uitgifte. De wethouder Economie zou daarmee blij moeten zijn. De aanvulling die de heer Eggermont deed om dit via de Voorjaarsnota te overwegen en niet via een afzonderlijk voorstel bij de Verantwoording, roept bij hem de vraag op wie dan het initiatief moet nemen om het eerste voorstel te doen voor het vrijvallende budget. Naar zijn mening ontkomt de raad er niet aan dit toch bij het college te laten. Zorgen voor inzichtelijkheid zou hij stap 1 vinden. Tegelijkertijd blijkt dat veel bezuinigingen niet waar te maken zijn. Vooral de reorganisatie levert niet op wat zij zou moeten opleveren. De inkooptaakstellingen worden niet gehaald. Dat gat wordt gedekt met de middelen die feitelijk aan de activiteiten binnen de gemeente besteed hadden moeten worden en niet aan de interne dienst. Het lijkt de heer Van Waveren dat het college daarvan zou moeten leren. Hij vindt het zorgelijk dat het college met dubbele energie doorgaat op hetzelfde pad. Hij vraagt of de wethouder Financiën zich geen zorgen maakt Pagina 7 van 88

8 over de zachtheid van bestaande reserveringen, het inkoopvoordeel, de innovatietaakstellingen. Hij maakt zich daarover wel zorgen. Om die reden heeft hij ook vragen gesteld over de innovatietaakstelling. Hij vroeg per programma hoe het ermee staat, welke voorstellen er voor gedaan zijn en welk effect daarvan te verwachten was. Het college heeft die vragen allemaal op één hoop geveegd en gezegd dat het college er hard aan werkt en dat de commissie het hoort zodra het zover is. Wanneer het college er niet uitkomt, zal dit resulteren in een korting op het programma. Dat betekent dat die hele innovatietaakstelling zal gaan drukken op het primaire proces en op de diensten die de gemeente levert aan de stad. Zo gezien vindt hij dit dan juist een taak van de raad daarover te spreken en de prioriteiten anders te leggen. Hij zou daarover meer informatie van de wethouder willen ontvangen, vóór de Voorjaarsnota. Dat mag in de vorm van een groslijst. In ieder geval wil hij iets ontvangen waardoor zicht komt op het werk dat daarvoor wordt geleverd, de stappen die worden gezet en welke richting dit uitgaat. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) vindt de groslijst een uitstekend idee. Hij vraagt wanneer dit dan niet wordt ingeboekt of het de bedoeling is bij de Voorjaarsnota 2015 al tot voorstellen te komen die op het primaire proces zullen drukken. Of is de volgorde een andere? Dit leest hij zo in de Voorjaarsnota. Hij stelt hiermee een aanvullende vraag aan de wethouder. De heer Van Waveren (CDA) brengt in dat hij zich afvraagt of een bezuiniging van andere aard gehaald zal worden, namelijk de bezuiniging op de subsidies. Op de Raadsinformatieavond waren de nodige insprekers uit de culturele sector aanwezig. Zij liepen te hoop tegen het coalitieakkoord. Los van de vraag of de gemeente op cultuur wil bezuinigen kan hij zich hun reactie wel voorstellen. Bij de afspraken die eerder zijn gemaakt met allerlei instellingen bij de verzelfstandiging, zaten ook financiële gekoppeld aan de prestaties. Hij vraagt zich af of de maatregel die het college nu toevoegt met weer een 2% korting juridisch houdbaar is, of de maatregel op die manier wel getoetst is en hoe de wethouder financiën aankijkt tegen de houdbaarheid van de maatregelen. Mogelijk zal zijn fractie bij het blok cultuur daarop terugkomen. Met betrekking tot de Meicirculaire merkt hij op dat opvallend veel ruimte zit en elementen waarbij het hem niet helemaal duidelijk was hoeveel daarvan verplicht zijn om aan bepaalde programma s uit te geven, om hoeveel doeluitkeringen het gaat en hoeveel daarvan vrij beschikbaar zijn. Hij krijgt daarop graag de reactie van de wethouder. Aan het begin van het debat met de subcommissie stipte hij al de splitsing van de programma s aan voor Zorg, Welzijn en Jeugd. Daarvoor zijn inhoudelijke en financiële overwegingen. Hij vindt die erg kort door de bocht, enerzijds omdat het zelfstandig programma Jeugd twee jaar geleden is opgeheven en anderzijds omdat hij het inhoudelijk niet wenselijk vindt om daar tussen schotten op te trekken, juist vanwege de te verwachten vele ontwikkelingen in de zorg waarin slimme combinaties gemaakt moeten kunnen worden en waar snel geschakeld moet worden. Die compartimentering zal daarbij niet helpen. Hij krijgt daarop graag de reactie van de wethouder, zeker als het gaat om de vraag of er financiële overwegingen aan ten grondslag liggen en welke die dan zijn. Hij verwacht hierop terug te zullen komen bij Zorg indien dat nodig is. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) denkt bij de woorden van de heer Van Waveren terug aan het duidingsdebat helemaal aan het begin waar de heer Van Waveren een afzonderlijke commissie voorstelde vanwege de te verwachten effecten van de decentralisaties. Hij vindt het zo doorgeredeneerd dan logisch om het in de programma's iets uit elkaar te halen; anders zal straks een afzonderlijke commissie bestaan voor slechts één programma. Hij vraagt hoe een en ander aan elkaar te rijmen. De heer Van Waveren (CDA) licht toe dat het wat hem betreft anders ligt. De programma's maatschappelijke ondersteuning, jeugd en volksgezondheid horen bij elkaar. De budgetten tussen maatschappelijke ondersteuning en volksgezondheid moeten zijns inziens gemixt ingezet kunnen worden. De vraag wanneer het echt harde zorg is en wanneer het gaat om maatschappelijke ondersteuning is niet zo strak van elkaar te onderscheiden wanneer het college dit in de begroting zou willen opknippen. Het college zou met Buurtteams juist moeten inzetten op het het passende aanbod per geval om daarop snel te kunnen schakelen. Daarbij moet niet tegen een begrotingsgrens aangelopen worden die de raad vaststelt. De heer Van Corler (GroenLinks) begrijpt de redenering inhoudelijk: de verbanden te houden. Hij ziet in dat zo geredeneerd dan een verband te leggen is tussen Jeugd en Veiligheid, tussen Jeugd en Sport, met Wonen. Altijd zullen dergelijke grenzen gesteld blijven worden. Hij vraagt hoe de heer Van Waveren daar dan tegen aankijkt - moet de gemeente hiervan dan één groot programma maken? De heer Van Waveren (CDA) zou dat antwoord niet direct kunnen geven. Hier ligt wel een concreet voorstel voor het splitsen van een programma. Het lijkt hem niet handig die schotten aan te brengen nu gewerkt wordt aan de invoering en daarvoor plannen ontwikkeld worden. Hij verneemt graag waarom het college dit zo voorstelt. Hij vraagt met betrekking tot het Ondernemersfonds of de gemeentelijke bijdrage daarin uit het programma economie komt. Dat zou dan in het begin eenmalig zijn. Daarna zou dit fonds op de UVO moeten drukken. De heer Van Waveren zag dit wederom uit Economie komen - dat was volgens hem niet de bedoeling. Hij vraagt hierop de reactie van de wethouder. De heer Van Corler (GroenLinks) merkt op dat het altijd prettig is wanneer de accountant een goedkeurende verklaring geeft over de jaarstukken. Hij heeft inmiddels van de accountant begrepen dat die goedkeurende Pagina 8 van 88

9 verklaring lang niet bij alle gemeenten afgegeven wordt. De Verantwoording over 2013 laat zien dat de voorgaande wethouder Financiën het voorgaande college de boel netjes financieel op orde heeft achtergelaten. Het weerstandsvermogen staat op een haar na op 1.0 met een boekhoudkundig resultaat van 90 miljoen euro. De heer Eggermont (SP) merkt op dat vaker wordt vergeten dat de goedkeurende verklaring alleen gaat over hoofdstuk 3, de balans en de programmarekening. Over alles wat daarvoor staat dat te maken heeft met programma's, gaat de goedkeurende verklaring niet. Hij vraagt of de heer Van Corler alle cijfers heeft kunnen optellen en of hij daarvan chocola kan maken. Het telt zijns inziens niet op. Kan de heer Van Corler op grond daarvan zeggen dat de jaarstukken transparant en duidelijk zijn? De heer Van Corler (GroenLinks) biecht op dat hij niet alle programma s heeft narekenen om na te gaan of de optelling hout snijdt. Zijn opmerking over de accountant heeft puur te maken met dat de accountant stelt dat de jaarstukken voldoen aan de eisen van rechtmatigheid. Hij neemt aan dat de heer Eggermont in zijn bijdrage terugkomt op diens uitspraak over het optellen. Het is hem niet helemaal duidelijk wat de heer Eggermont daarmee bedoelt. Met de bestedings- en dekkingsvoorstellen is het grote bedrag weer belegd. Het is lastig te beoordelen in hoeverre deze technisch van aard zijn. Bij de subcommissie kwam het ook al aan de orde. De heer Van Corler brengt het hier ook aan de orde omdat het handig zou zijn wanneer bij de beoordeling per voorstel zal worden aangegeven op basis van welke raadsbesluit dit voorstel is gedaan. Is het bijvoorbeeld nu wel of niet technisch om het tekort op het apparaatskosten WMI te dekken uit een overschot in het I-deel, pagina 500 van de Resultaatbestemming - hij kan niet beoordelen of het hier gaat om techniek of om beleidskeuze. Ook de Meicirculaire is al genoemd. Die circulaire geeft een beetje beter financieel beeld. De financiële opgave voor de gemeente Utrecht door de Rijksmaatregelen zoals het herijken van het Gemeentefonds, een uitname door onderwijshuisvesting, is er niet gemakkelijker op geworden. Een van de grote financiële opgaven zit in de 3D decentralisaties. Zijn fractie is ook tevreden met het 3D-Fonds. Dat is ingesteld om de ongewenste effecten voor Utrechters als gevolg van de decentralisaties en de bezuinigingen te voorkomen. Wel heeft zijn fractie hierbij een zorg, ingegeven door het voorstel in de Voorjaarsnota bij het deel over Werk en Inkomen, pagina 25. Het voorstel is de implementatiekosten van de Participatiewet en wijzigingen in de WWB ten laste te brengen van een risicoreserve voor de decentralisaties. Hij verneemt graag van het college dat het dekken van de implementatieen organisatiekosten uit dit fonds zoveel mogelijk voorkomen wordt. Wellicht komt zijn fractie later in de week hierop terug. Hij vraagt het college ervoor te waken het geld niet te laten steken in de organisatie - hij vraagt het college ervoor te zorgen dat het geld ook op zijn bestemming komt, bij de mensen die dit nodig hebben. Een andere financiële uitdaging wordt gevormd door de grondexploitaties. Vooral rond het Stationsgebied doen zich een aantal flinke tegenvallers voor. Dinsdagavond zal hieraan uitgebreider aandacht besteed worden. Voor GroenLinks is het financieel beter in de hand krijgen van de grondexploitatie Stationsgebied, een van de belangrijkste opgaven binnen het fysieke domein. De innovatietaakstelling is een andere uitdaging. De fractie heeft eerder gezegd dat zij het principe daarvan kan steunen, maar wel graag terug wil zien hoe de taakstelling wordt ingevuld. Daarbij kan hij zich verder bij de vragen aansluiten die daarover gesteld zijn. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) is blij met deze inbreng van de heer Van Corler. Hij gaat ervan uit dat de heer Van Corler heeft meegeschreven aan het coalitieakkoord. Had de heer Van Corler ideeën bij de verwezenlijking van de innovatietaakstelling bij het opschrijven van een en ander? De heer Van Corler (GroenLinks) brengt in dat de innovatietaakstelling al eerder aan de orde was. Een van de zaken die zijn genoemd, is het zerobased budget - eerst te gaan kijken wat te gaan doen, wat te realiseren in plaats van uit te gaan van het beschikbare budget om dan na te gaan wat daarvoor te kunnen doen. Met dergelijke innovaties zijn wat hem betreft slagen te maken. Daarmee is de organisatie ook aan de gang gegaan. Het kan wat hem betreft nooit kwaad om na te gaan op welke manier slimmer met zaken is om te gaan. Daarom vindt hij het belangrijk als raad de vinger aan de pols te houden. Wanneer dit niet gerealiseerd wordt, ligt er nog een andere uitdaging voor de raad. Ook daarom krijgt hij graag informatie van het college over de stand van zaken in dezen. De heer Meijer (D66) brengt in herinnering dat de heer Van Ooijen het coalitieakkoord prachtig vond. De heer Van Corler (GroenLinks) brengt in dat in het coalitieakkoord een opgave is opgenomen om middelen te vinden voor het nieuwe cultuurconvenant GroenLinks hecht aan voortvarendheid in deze zoektocht. Daarom vraagt hij het college welke eerste stappen hierin zijn gezet en of daarvan al resultaten te melden zijn. Binnen de coalitie is afgesproken te zullen streven naar een verlaging van de afvalstoffenheffing door kostenbesparing in de uitvoering. Hij leest in de Voorjaarsnota dat in 2015 al voorzien is in een daling van het tarief. Deze daling stelt de fractie wel voor de vraag of de gemeente voldoende investeringsruimte houdt voor modernisering van het gescheiden inzamelen. De GroenLinks fractie zal hierop later in de week verder ingaan. In de afgelopen tijd is ophef ontstaan over hoge inkomens bij organisaties die subsidie van de gemeente Utrecht ontvangen. Daarover zijn schriftelijke vragen ingediend. Oud collega de heer Ravesteijn vroeg hiervoor in 2011 al aandacht. De fractie vindt het spijtig een paar jaar later hierover weer te moeten spreken. Destijds stelde de fractie voor om een burgemeesters- dan wel een wethoudersnorm in te stellen voor door de gemeente gesubsidieerde organisaties. Destijds is gezegd eerst de nieuwe wetgeving af te wachten. Het lijkt GroenLinks een goed Pagina 9 van 88

10 idee om dat idee weer van de plank te halen. Hij hoort graag hoe de wethouder dit ziet. Mogelijk is bij de beantwoording van de schriftelijke vragen dit mee te nemen en is na de beantwoording hierover verder te spreken of wellicht bij de behandeling van de Voorjaarsnota na te gaan of hierin nog stappen te zetten zijn. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) vraagt of de heer Van Corler denkt aan een entreetoets waarbij inkomens van onder meer bestuurders zichtbaar worden gemaakt voor het verkrijgen van eventuele subsidie of denkt hij aan het jaarlijks kijken naar het inkomen. De heer Van Corler (GroenLinks) bevestigt dat de uitvoering wel een hobbel is. Hij kan zich voorstellen dat dat in eerste instantie een kwestie is bij de subsidieaanvraag om vandaaruit te kijken of de gemeente dat goed in de hand kan houden. De heer Meijer (D66) vindt dit sympathiek klinken. Hij merkt dat daarenboven de landelijke wetgeving Normering Topinkomens bestaat. Het Rijk stelt plafonds. De vraag is of de subsidieverstrekker invloed heeft op het salaris van de bestuurder. Hij gaat er vanuit dat de subsidieverstrekker daar nog steeds niet over gaat. De heer Van Corler (GroenLinks) vindt dat de subsidieverstrekker voorwaarden kan stellen bij het verstrekken van subsidie. Vanwege de praktische haken en ogen vraagt hij het college hoe het hier tegenaan kijkt. Wat hem betreft is toe te werken naar normering. Praktische hobbels zijn volgens hem te slechten. Mevrouw Haage (PvdA) merkt op dat D66 en Stadsbelang Utrecht beren op de weg zien. Zij ondersteunt het idee van de heer Van Corler. Met hem wil zij nagaan wat tegen exorbitante salarissen te doen is. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) dankt het college voor de heldere jaarstukken, en voor de bestedings- en dekkingsvoorstellen. Hij noemt het een genoegen de goedkeurende verklaring van de accountant te zien. Hij spreekt daarvoor zijn waardering uit. Het financieel beeld dat wordt geschetst, is een aansluiting op eerdere jaren. Van dat beeld wordt zijn fractie niet bepaald vrolijk. Voor zijn fractie is dat beeld enigszins verontrustend. De belangrijkste basis voor zijn verontrusting is de onbalans in de verhouding bezittingen versus schulden. Die onbalans wordt verder uitgediept. De schuldposities zijn opgelopen naar 50% van het balanstotaal en meer dan 60% van de inkomsten van de gemeente. Het gaat om 770 miljoen euro langlopende schuld en 354 miljoen euro korte termijnschuld. Daarmee zit de gemeente op een berg van schulden die het bestuur laat oplopen. De bezittingen nemen daartegen af in waarde. Alleen al de grondposities zijn in de afgelopen jaren meer dan 310 miljoen euro minder waard geworden. Strategische vastgoedaankopen kostten tientallen miljoenen euro's teveel. Een dergelijke schuld is een groot risico, zeker wanneer het door het college geschetste perspectief van hoge rentes bewaarheid zal worden. Het daarmee gepaard gaande financiële beslag op de begroting vindt hij onacceptabel. Dit zal zijns inziens altijd ten koste gaan van de Utrechtse burger, of de gemeente nu andere investeringen uitstelt dan wel afstelt of dat zij het beslag op de begroting hiermee verhoogt. Wat hem betreft moet de gemeente Utrecht terug naar de menselijke maat. Graag wil zijn fractie van de wethouder weten of hij van mening is dat hier sprake is van een financieel deugdelijk beleid. Hij krijgt graag een toelichting op de opvatting daarover van de wethouder. Stadsbelang Utrecht pleit voor afbouw van de schuldposities van de gemeente Utrecht. Zijn fractie pleit voor aflossen en wat hem betreft dient proaktief kredietbeleid het credo te zijn. Voor voortijdig oversluiten is wat hem betreft geen beleidsruimte. De heer Bos staat op het standpunt dat diegene die voortijdig zijn schulden betaalt, niet verarmt. Hij vraagt hierop de reactie van de wethouder. Hij gaat er vanuit dat de wethouder begrijpt dat hij een lans willen breken voor het reduceren van risico's. Utrecht staat borg voor allerlei leningen aan allerlei instellingen tot een bedrag van een kleine 2,5 miljard euro. Stadsbelang Utrecht pleit voor een cap op die borgstelling. Die dient gemaximeerd te worden tot de hoogte van de uitstaande leningen en die dient jaarlijks naar beneden te worden bijgesteld. Verder wil Stadsbelang Utrecht een stop op het geven van bankgaranties en leningen. Hij vraagt hoe het college dat ziet. Voor de rest sluit hij zich graag aan bij de PvdA als het gaat om armoede en om de vragen over de onderbesteding op de effectiviteit van taakstellingen eigen organisatie, en die over de groslijst bij het CDA. De heer Gilissen (VVD) dankt het college en de ambtenaren voor de jaarstukken en de Voorjaarsnota. Goed om te weten dat er een goedkeurende verklaring ligt van de accountant. De VVD stelde in 2012 vragen over de mogelijke risico's met betrekking tot de derivatenportefeuilles van woningbouwcorporaties. Iets veel later bleek ook dat de gemeente Utrecht een omvangrijke derivatenportefeuille heeft die naar het oordeel van het college nagenoeg risicoloos is. Zijn fractie is benieuwd naar de actuele marktwaarde en het verloop van die portefeuille en de daarmee gemoeide risico's. Hij vraagt hoe het ermee staat. Meer in het algemene stelt zijn fractie enkele vragen over de risicobeheersing, ook met het oog op de drie decentralisaties. Met die drie decentralisaties neemt niet alleen het takenpakket toe maar ook de omvang van het gemeentelijke budget én de daarmee gemoeide risico's. Vorig jaar liet de gemeente Utrecht een stresstest uitvoeren naar de risico's van grote exogene schokken. De heer Gilissen is benieuwd hoe de wethouder Financiën vanuit zijn overkoepelende rol ziet hoe de gemeente Utrecht vanuit risicobeheersing met de nieuwe taken zou moeten omgaan. Hij vraagt of vanuit dat perspectief ook de uitvoeringstoetsen horen die bij deze decentralisaties plaatsvinden. Daarvoor moet het geheel gekeken worden van de totale gemeentelijke begroting Pagina 10 van 88

11 en ook of het weerstandsvermogen van het risicoprofiel van de gemeentelijke producten toeneemt. Hij vraagt hierop de reactie van de wethouder. Met betrekking tot de OZB gaat hij in op het punt van de heer Meijer, maar wel om een andere reden. Elk jaar heeft de gemeente een overschot op de OZB-inkomsten, hoger dan geraamd. Welke mogelijkheden ziet de wethouder om de raming vooraf netter te maken zodat het verschil aan het eind van het jaar bij de realisatie kleiner is. Dat zou een groot verschil maken volgens de fractie van de VVD. De heer Eggermont (VVD) is het daarmee nadrukkelijk eens; goed om een goede raming te hebben van de OZB-inkomsten zodat het bestuur een reëel beeld heeft van die inkomsten. De heer Gilissen (VVD) kan zich aansluiten bij de vragen die gesteld zijn ook door anderen over de categorisering en bij de gevraagde nadere toelichting op de bestedings- en dekkingsvoorstellen. En ook het voorstel van de heer Van Corler om verder te spreken over topinkomens lijkt de heer Gilissen een uitstekend idee. Een aantal andere gemeenten kiest ervoor de precario, de toerisme- en de hondenbelasting af te schaffen vanwege de hoge lasten in de overhead. Is de wethouder bereid om deze drie belastingen mee te nemen in de operatie Utrecht Goed Geregeld, zoals vermeld in het coalitieakkoord? In specifieke zin vraagt hij of de beoogde doelstellingen met deze drie belastingen op een andere manier dan via het heffen van belasting kunnen worden bereikt. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) complimenteert het college met de leesbaarheid van de stukken. Ook vindt hij het goed dat het collegeprogramma hierin is verwerkt - dat lijkt hem tijdstechnisch gezien een ingewikkelde klus geweest. Nu krijgt het stadsbestuur een juist beeld van Ook dat vindt hij een compliment waard. Dit geldt ook voor het weerstandsvermogen dat weer op 1.0 staat, én voor de transparantie waarover de heer Meijer eerder sprak. De heer Van Ooijen loopt de punten die nog niet genboemd zijn langs. Voor de te nemen maatregelen voor de grondexploitaties doet de accountant enkele suggesties voor een betere inzichtelijkheid ervan. Hij kan zich voorstellen dat dit in de subcommissie wordt besproken. Hij vraagt zich af of die suggesties worden overgenomen door het college. De ingeboekte bezuinigingen vormen het grootste financiële pijnpunt bij zijn fractie, en dan niet zozeer op de inhoud. Het gaat daarbij om bezuiniging door het maken van minder beleid en over de realisatie van innovatiedoelstellingen. De ingeboekte bezuinigingen zijn zijns inziens boterzacht en vooral onduidelijk. De vraag is waar de bezuinigingen geld gaan kosten en hoe ze op het primaire proces gaan drukken. Hij uit zijn bezorgdheid daarover. De heer Gilissen (VVD) vindt de ingeboekte bezuinigingen heel erg duidelijk. Er is een concreet bedrag aan verbonden. Hij vraagt of de beide betrokken partijen zich zouden kunnen vinden in de doelstelling en de objectiveerbaarheid van de vraag of de bezuinigingen worden gehaald zonder dat ze ten koste gaan van de uitvoering. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) vindt het bedrag ook het enig duidelijke. Het doet hem voorkomen als is daar naar toe gerekend. Het is hem volstrekt onduidelijk wat het betekent in de organisatie, waarop precies minder beleid gemaakt wordt, wat het betekent in de overhead waarover iedereen zegt dat het vet van de botten is, wat het feitelijk gaat betekenen voor deze gemeente, voor deze stad. Datzelfde geldt voor de subsidies. Ook daar heeft hij onvoldoende zicht op waar het pijn gaat doen. Dat neemt niet weg dat het allemaal prachtig klinkt. Hij noemt als voorbeeld de inkooptaakstelling. Hij heeft navraag gedaan op het technische aspect hieraan. Uit de antwoorden blijkt dan dat er meer gemeentebreed wordt ingekocht aan de hand van deze zin: Door organisatieonderdelen van raamcontracten van andere organisatie-onderdelen. Die vindt hij curieus en komt op hem over als abracadabra. Wanneer het techniek is, hoort hij graag hoe het in elkaar steekt. De vraag is hoe de inkooptaakstelling daadwerkelijk te realiseren. Uit het verleden blijkt dat de inkooptaakstelling niet gehaald is. Bijvoorbeeld op onderwijs, op de multifunctionele accommodaties. Hoe kan het dat die inkooptaakstelling nu wel gehaald zal worden. Dat betekent ook inhoudelijke consequenties voor de inkoop, bijvoorbeeld dat de inkoop soberder wordt of minder. Hij ontvangt daarover graag informatie. Hij is blij dat Utrecht een fairtradegemeente is als het gaat om de inkoop. Dat was een initiatief van de Christen- Unie met gelukkig de steun van heel veel partijen in deze raad. De vraag is of Utrecht een fairtrade gemeente blijft met een dergelijke inkooptaakstelling. De heer Eggermont (SP) gaat allereerst in op de Verantwoording en verwijst naar zijn interruptie op de bijdrage van de heer Van Corler. Hij waarschuwt voor misleiding. De goedkeurende verklaring gaat niet over het eerste deel, niet over programma's. Dat blijkt uit de resultaten van de optelling. De brieven over de errata deden hem eerder fronsen dan dat die brieven hem gerust stelden. Over de euro bij het Stationsgebied zegt hij dat wanneer hij de actuele begroting en het resultaat bij elkaar optelt, er een verschil is van euro. Hij zegt: Of het één, of het ander klopt niet. Of het te bestemmen resultaat is anders, of het bestede bedrags. Wanneer het te bestemmen resultaat anders is moet het college verklaren waarin de euro zit. Mutatis mutandis is hetzelfde te zien bij Werk en Inkomen bij de te verstrekken bijstand. Daar is te zien dat er euro meer zit aan de lastenkant of anders aan de kant van het overgebleven deel. Hij krijgt geen zicht op waar de middelen terecht komen als ze ergens anders zijn weggehaald. Pagina 11 van 88

12 Als het gaat om de bestemmings- en dekkingsvoorstellen merkt hij op dat ook die getallen daar niet aansluiten. Hij kreeg de idee als zitten drie groepen ambtenaren afzonderlijk van elkaar stukken te schrijven. De cijfers in het ene stuk komen niet terug in het andere. Als voorbeeld noemt bij Welzijn Resultaat programma 5,5 miljoen euro uit de bestemmings- en dekkingsvoorstellen. Wanneer hij dan in de Verantwoording kijkt, leest hij 10 miljoen euro. Wanneer hij vervolgens de gerelateerde getallen optelt, krijgt hij niet de verwachte samenhangende resultaten. Hij concludeert op deze wijze geen vat te kunnen krijgen op de jaarstukken. Hij krijgt vervolgens geen duidelijkheid over het verschil tussen technisch en politiek. In zijn beleving is een groot deel van de resultaatbestemming politiek. De heer Van Corler (GroenLinks) merkt op dat het hem ook was opgevallen dat bij Welzijn hetzelfde bedrag stond als bij Onderwijs. Hij krijgt de indruk dat daar een typefout is gemaakt. De heer Eggermont (SP) merkt op dat het niet gaat gaat om typefouten bij de door hem genoemde en euro. Waar het gaat om een doorschuiven naar het volgende jaar in het kader van de bestemmingen en de reserves, zal een deel ervan in de Verantwoording terug te zien moeten zijn. Duidelijk moet zijn dat het bedrag vorig jaar niet is uitgegeven. Hij noemt in dat licht een voorbeeld Budget ICT kosten Werk en inkomen - in het hele programma Werk en Inkomen leest de heer Eggermont niet dat de gemeente vorig jaar geen euro heeft uitgegeven het gaat daarbij dus om een onderbesteding ter waarde van dat bedrag. Dan is het ook niet mogelijk om ze via de dekkings- en bestedingsvoorstellen door te schuiven naar volgend jaar. Dat kon een hele legitieme politieke keuze zijn, maar die politieke keuze hoort zijns inziens gemaakt te worden bij de Voorjaarsnota. Zijn collega's zullen inhoudelijk bij de andere onderwerpen deze kwesties naar voren brengen. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) vindt de woorden van de heer Eggermont interessant. Hij vraagt welke conclusie hij hieruit trekt en hoe hij die verbindt aan deze voorliggende stukken. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) vindt dat in het verlengde hiervan het legitiem is om te vragen of de heer Eggermont wel kan instemmen met de Voorjaarsnota en met de cijfers over De heer Eggermont (SP) heeft grote problemen met het door hem geconstateerde. Hij vervolgt zijn inbreng met in te gaan op de Voorjaarsnota. Over de autonome ontwikkelingen denkt de SP dat het realistisch is om daarbij niet uit te gaan van de nullijn. De gemeente heeft gewoon te maken met mensen die simpelweg een gezin hebben. Het is niet mogelijk om van de vuilnismensen te vragen jarenlang op de nullijn te blijven staan. Daarmee moet rekening gehouden worden bij de autonome ontwikkelingen. Hij vraagt de wethouder Financiën aan te sturen op het schrijven van concrete getallen waar nu nog PM is opgenomen in de stukken. Dit heeft betrekking op de sobere uitvoering infrastructurele projecten zoals afgesproken in het coalitieakkoord. De heer Menke (Student en Starter) is blij met de positieve accountantsverklaring. Hij beschouwt dat als een beetje onderbouwing na de andere geluiden die hij zojuist hoorde. Hij ervaart het als een behoorlijk zware taak om zich door deze stukken te worstelen. Wel merkt hij op dat in de begroting goed in woorden is uitgelegd wat zich precies afspeelt. Tegelijkertijd sluit hij zich aan bij de eerder geuite kritiek dat het lastig is om onderscheid te maken tussen techniek en beleid van de bestedings- en dekkingsvoorstellen. Hij ziet dat graag nader uitgewerkt. Hij sluit zich ook aan bij de eerder gemaakte opmerkingen over de haalbaarheid van de taakstellingen en de doelstellingen. Hij vraagt zich af of de gemeente Utrecht wel realistisch genoeg begroot en vooral op het gebied van de doelstellingen waar geld overblijft, ervaart hij dit als schrijnend aangezien bezuinigd wordt op andere posten waar hard geld nodig is. Wanneer het geld overblijft, vindt hij dat dat dan beter op andere plekken besteed kan worden. Ook is al eerder inbreng geleverd over subsidies. Met betrekking tot de 2% extra bezuiniging op grotere subsidieontvangers van meer dan een half miljoen euro, vraagt hij of het college kan toelichten of hierin de indirecte effecten zijn meegenomen. Wanneer 2% extra gekort wordt op de grotere instellingen, zullen veel kleinere subsidieontvangers gebruik maken van de diensten die de grotere subsidieontvangers verlenen. Wanneer daarop bezuinigd wordt, vraagt hij zich af wat de indirecte effecten zijn op de kleinere subsidieontvangers. Is dit dan nog wel de meest efficiënte invulling van de bezuinigingen? De heer Gilissen (VVD) vraagt of de heer Menke deze vraag kan toelichten. Hij ziet nog niet hoe de kleine organisaties er onder zouden lijden dat grote organisaties minder subsidie krijgen. Wanneer dit zou kloppen bedoelt de heer Menke mogelijk dat ze twee keer subsidie verstrekken en dat er in ieder geval iets van de subsidie af kan. De heer Menke (Student en Starter) doelt erop dat veel kleinere subsidieontvangers gebruik maken van de diensten van de grotere subsidieontvangers. Hij noemt in concreto de Stadsschouwburg en Tivoli-Vredenburg. Wanneer deze instellingen hogere lasten moeten rekenen aan de kleinere instellingen die gebruik maken van hun diensten, rekenen zij de korting indirect door aan de kleinere ontvangers met heel veel overhead daartussen. Hij vraagt zich af of dit de meest prudente wijze is van doorvoeren van de bezuiniging. Pagina 12 van 88

13 De heer Gilissen (VVD) vraagt of daar een aanknopingspunt zit. Als voorbeeld noemt hij de culturele sector. Alle subsidieontvangers in dat specifieke domein zouden veel meer kunnen samenwerken als het gaat om taken met een hoge overhead zoals het vinden van locaties en huurders. De heer Menke (Student en Starter) is altijd voorstander van samenwerking wanneer dat leidt tot efficiency. Het gaat hem om de wijze waarop de kleinere organisaties belast worden vanwege het doorrekenen van de bezuiniging door de grote organisaties. Hij vervolgt zijn inbreng in zijn termijn. Zijn collega van Stadsbelang ging al in op de hoge schulden. Ook hij maakt zich zorgen over de schuld van de gemeente. Vooral als het gaat om de toekomstige generaties. Hij is heel benieuwd naar de gewenste verhouding tussen schuld en activa van de gemeente en op welke termijn zij die verhouding hoopt te bereiken. Hij sluit zich aan bij de inbreng van de VVD over de drie belastingen; het doorlichten daarvan gericht op de efficiëntie van de inning ervan. Daarbij heeft hij zijn twijfels. Wanneer het efficiënter kan, wordt zijns inziens iedereen daar blij van. Mevrouw Oskam (PvdD) wil ook doorpakken op het Duurzaamheidsfonds, namelijk door een flinke intensivering in de investeringen in Duurzaamheid. Zij gaat hierop door in haar bijdrage over de Voorjaarsnota. Zij is benieuwd of de wethouder uitleg kan geven over het waarom van het besteden van een groot deel van het Duurzaamheidsfonds. De nieuwe coalitie spreekt veel over duurzaamheid. Dat klinkt mooi, maar de PvdD wil verder kijken. Haar fractie wil dat duurzaamheid onderdeel wordt van ieder beleidsterrein. In 2014 wordt slechts 1,45% van het totale gemeentelijke budget besteed aan duurzaamheid. In de gemeentelijke duurzaamheidsindex, scoort de gemeente Utrecht minimaal op hernieuwbare energie. De PvdD wil dat in het budget dat bijvoorbeeld naar Onderwijs, Jeugd, Welzijn, Volksgezondheid en Wonen gaat, duurzaamheid geïntegreerd wordt en een rol speelt bij elke cent die wordt uitgegeven. Ze noemt als voorbeeld de OZB. Die zou haars inziens te differentiëren zijn naar energieverbruik. Een duurzame gemeente betekent ook dat de gemeente 100% duurzaam inkoopt en een beleid ontwikkelt waarin concrete doelstellingen worden geformuleerd ten aanzien van de inkoop van biologische producten en de transitie naar duurzame plantaardige en dierlijke eiwitten. Wanneer over duurzaamheid wordt gesproken wordt ook over het milieu gesproken. De PvdD is verheugd dat op 1 januari 2015 de milieuzone voor personen- en bestelauto s van kracht gaat. Hiermee zal de luchtkwaliteit in het Utrechtse verbeteren. Een veel grotere inzet van de gemeente is echter nodig om de EU-doelstellingen te halen en wat haar fractie betreft ook voorbij te streven. Afgelopen zaterdag stond weer in het AD dat Utrecht de Europese normen niet gaat halen. Bodemsanering en verbetering van de waterkwaliteit staan op het programma voor het komende jaar. De PvdD verwacht echter veel meer inzet van de gemeente in het streven naar een beter milieu. Zo wil haar fractie onder meer dat het principe van de vervuiler betaalt, wordt toegepast, de gemeente zich zal inzetten om een einde te maken aan het gratis verstrekken van draagtassen door winkels, en bij evenementen geen balonnen meer op te laten. Met betrekking tot openbare ruimte en groen kan de PvdD bij het lezen van de Voorjaarsnota niet anders concluderen dan dat het onderwerp groen voor spek en bonen meedoet. Zij leest een stukje over het opknappen van groen. Ook dan is niet duidelijk welke doelen de gemeente zich stelt om Utrecht te vergroenen. Wanneer een stad zich profileert als een groene stad, moet dat terug te zien zijn in de investeringen die gedaan worden en in de aandacht daarvoor in de Voorjaarsnota en in het coalitieakkoord. In het begrotingschema is 0,09% van de totale gemeentelijke uitgaven gereserveerd voor het ontwikkelen van een aantrekkelijke groene leefomgeving. Ter vergelijking: de exploitatie van parkeervoorzieningen voor auto s maakt 1,7% deel uit van de totale uitgaven. De PvdD ziet het liever andersom. Dan nog is het budget voor groen te laag. Tot slot gaat mevrouw Ekdom in op Dierenwelzijn. In de hele Voorjaarsnota komt het woord Dieren niet voor. In het prachtige coalitieakkoord is welgeteld één regel gewijd aan dierenwelzijn. In het begrotingsschema is ook geen geld gereserveerd voor dieren. Om een vergelijking te maken noemt zij de gemeente Amsterdam. Die gemeente investeert per jaar 1,2 miljoen euro in het verbeteren van dierenwelzijn. Utrecht zou op zijn minst dit bedrag moeten evenaren. De PvdD pleit voor een intensievere focus op en investering in het welzijn van de medebewoners in de stad. De beloofde dierenwelzijnsnota dient wat haar fractie betreft zeer vooruitstrevend te zijn en zo snel en gedegen mogelijk geschreven en geïmplementeerd te worden. De zorg voor dierenwelzijn moet in ieder geval geïntegreerd worden in het gemeentelijk beleid op het gebied van bouwen, natuur, milieu, economie, onderwijs en zorg. De gemeente heeft een belangrijke taak in het realiseren van een duurzame en solidaire samenleving waarbij mededogen het uitgangspunt vormt. De PvdD wil dat het college woorden nu omzet in daden. Haar fractie kijkt naar lange termijnbelangen en wil een mooie en leefbare gemeente achterlaten voor generaties die na de huidige generatie komen. Schorsing ter voorbereiding van de beantwoording en hervatting van de vergadering Pagina 13 van 88

14 Beantwoording door de wethouder Wethouder Kreijkamp licht toe dat het dit jaar gaat om een bijzondere Voorjaarsnota - een Verantwoording over het afgelopen jaar van het vorige college, een Voorjaarsbrief met daarin de autonome ontwikkelingen beschreven zoals vastgesteld door het vorige college, het coalitieakkoord gesloten door een viertal fracties uit de raad. Het nieuwe college heeft daarvan een pakket gemaakt en de Voorjaarsnota aangeboden. Die is nu aan de orde in deze commissie. De wethouder licht toe hoe zijn beantwoording is opgebouwd en begint met de beantwoording van de vragen over het Gemeentefonds/Meicirculaire. In dat fonds is een meevaller verwerkt. Die meevaller heeft te maken met het afgesloten Herfstakkoord waarin de Rijksbezuinigingen iets verzacht zijn. De gemeente krijgt iets minder minder. Daartegenover staat een forse herijking van het Gemeentefonds met betrekking tot de verhouding tussen de verschillende gemeenten. Dat is verantwoord in de Voorjaarsnota. Onlangs kwam ook de Meicirculaire uit van de minister van Binnenlandse Zaken. De wethouder heeft over die circulaire vorige week nog een brief gestuurd aan de raad. In deze circulaire is ook een aantal ontwikkelingen te zien met betrekking tot de herijking. Op een aantal punten valt die negatiever uit maar als het dan gaat om het accres valt hij weer positiever uit. De heer Van Waveren vroeg hoe hij dat moet lezen. De wethouder verwijst naar de desbetreffende tabel. Alles onder de streep is het extra resultaat ten opzichte van de Voorjaarsnota. De corresponderende posten zijn daarin niet opgenomen en maken daarvan geen onderdeel uit. Daarover vindt afzonderlijke besluitvorming plaats in het college en daarna in de raad. Het college doet de suggestie aan de raad terughoudend om te gaan met de financiële middelen die hierin staan genoemd. De middelen voor de verschillende decentralisaties zijn ook opgenomen in de Meicirculaire: de Zorg voor Jeugd en de transitie voor de langdurige zorg. Het college heeft ervoor gekozen in de uitvoeringsnotities op de inhoud in te gaan en de verschillende middelen daarbij te betrekken. Dat is dan niet een louter financieel verhaal. Het voorstel in de Voorjaarsnota om een splitsing te maken tussen nu nog het programma Jeugd, Welzijn en Volksgezondheid en daarna mogelijk het programma Maatschappelijke Ondersteuning, Jeugdzorg en Volksgezondheid is gedaan om de aansluiting met de uitvoerderingsnotities goed te kunnen maken en om daarbinnen te zorgen voor ontschotting. Als voorbeeld noemt hij Welzijn en Maatschappelijke Ondersteuning die straks in één programma komen. Het college vond de middelen zo omvangrijk ten opzichte van de huidige situatie dat het het logisch vond om daarin inzicht te brengen, gezien ook de complexiteit. Daarmee volgt het college de indeling van het Rijk en de indeling van IV3. Dit zegt hij ook om vragen van de heer Meijer te voorkomen over openspending in de begrotingsystematiek. Het college volgt hier de lijn die ook is aangegeven door anderen. De wethouder is het eens met de inhoudelijke redenering van de heer Van Waveren ervoor te zorgen dat het geld niet beheerd wordt in forse afdelingen. Zoals de indeling nu is gemaakt, komt er een programma voor Jeugd met daarin de transitie Jeugdzorg en één voor langdurige zorg waarin ook Welzijn zit. Volksgezondheid is dan het derde programma. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) vraagt of het met een dergelijke knip mogelijk blijft om de middelen die voor Jeugd zijn bestemd in de programmabegroting te bestemmen voor Volksgezondheid. Of zitten dan de eigen financiële spelregels in de weg? Wethouder Kreijkamp antwoordt dat dan de financiële spelregels voor het college in de weg zitten. Het college zal binnen de programma's en sterker nog, binnen de prestatie- en effectindicatoren, mogen schuiven maar daarbuiten niet. Het staat de gemeenteraad vrij om tussen de programma's te schuiven bij de programmabegroting. De lijn die het college nu kiest om ruim vóór de programmabegroting uitvoeringsnotities aan de raad voor te leggen zodat bij die uitvoeringsnotities het inhoudelijke debat kan plaatsvinden en het college ook nu niet alle middelen naar de programma s schuift, betekent dat het debat kan plaatsvinden bij de programmabegroting en dat de raad daarin de keuzes zou kunnen maken. Daarmee is het antwoord ontkennend voor de raad - het zit de financiële spelregels niet in de weg. De raad heeft het budgetrecht. Enkele opmerkingen zijn gemaakt over de grondexploitaties. Met betrekking tot een aantal opmerkingen over het Stationsgebied heeft de wethouder bij de presentatie al meegedeeld dat door hogere kosten daarin een tekort is ontstaan. De wethouder Stationsgebied zal daarop morgenavond uitgebreid ingaan. De vraag van de heer Meijer over of de methodiek van het MPG ook gebruikt kan worden voor Leidsche Rijn en Stationsgebied beantwoordt de wethouder met dat hij met zijn collega's die daarvoor verantwoordelijk zijn, de wethouders Geldof en Everhardt, in overleg zal treden om na te gaan of die systematiek daar ook in te zetten is. Hij laat het ook over aan de mening van de portefeuillehouders. Veel vragen zijn gesteld over enkele taakstellingen die in de Voorjaarsnota maar ook in de programmabegroting staan. Bijvoorbeeld de vragen over de inkooptaakstelling. Die taakstelling komt uit het coalitieakkoord, de 5 miljoen euro. In de technische vragenronde is antwoord gegeven over welke mogelijkheden het college ziet. Hij refereert hierbij aan de 1,5% van 600 miljoen euro inkoopwaarde en de verschillende productgroepen waarover is gesproken. Ook wordt gesproken over raamcontracten en de verschillende organisatie-onderdelen. Tot in 2013 had elke dienst zijn eigen contracten met verschillende leveranciers. De contracten werden gemiddeld voor ongeveer vier jaar aangegaan. Elk jaar werd zo een kwart van de raamcontracten vervangen. De insteek is om die gemeentebreed aan te besteden zodat niet per organisatieonderdeel met verschillende contracten gewerkt wordt maar dat er een raamcontract voor de gehele gemeente gemaakt wordt. Dat zou voordelen met zich mee Pagina 14 van 88

15 kunnen brengen. Verder ziet het college meerdere besparingsopties binnen Inkoop. Dat is al eerder over tafel gegaan. Het gaat om 1,5% voordeel op de inkoopwaarde. De wethouder vindt dat realistisch. Het gaat ook om een fors bedrag. De duurzaamheid en de Social Return ambities blijven daarbij gehandhaafd. Dat een aantal taakstellingen niet gerealiseerd is binnen Inkoop, is juist. Dat is ook opgenomen in de Voorjaarsnota. Op een aantal plekken bleken de taakstellingen niet haalbaar. Hij heeft daarmee ook ervaring als wethouder Onderwijs; dat het moeilijk besparen is op een inkooptaakstelling wanneer niet de gemeente schoolgebouwen bouwt, maar op basis van een verordening en normbedragen beschikbaar stellen van geld aan schoolbesturen door de gemeente. Daarover gaf het college uitleg. Het college zal nu bij de invulling van deze taakstelling goed kijken naar de verschillende productgroepen en welke besparingsmogelijkheden daar zijn. De wethouder zal de commissie zo spoedig mogelijk informeren over hoe die vorm te geven. De heer Menke (Student en Starter) vraagt of de wethouder hem kan vertellen in hoeverre het concernbreed afhandelen van inkoopprocedures weerslag zal hebben op de mogelijkheden van startende en kleine ondernemers om contracten te krijgen. Hij vraagt daarop toelichting. Wethouder Kreijkamp vindt dat een belangrijk onderwerp. Zijn voorganger heeft zich ingespannen om er voor te zorgen dat dit geen negatieve invloed heeft op de mogelijkheden van MKB-ers en kleine ondernemers, en ook van Utrechtse bedrijven. De wethouder verwijst hierbij naar de rapportage aanbestedingsbeleid. Die is afgelopen week naar de raad gestuurd. Daarin is hierop uitgebreid ingegaan. Hij merkt op dat een en ander elkaar niet hoeft uit te sluiten. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) merkt op dat bij de innovatietaakstelling keurig is opgenomen dat wanneer dit niet lukt de oplossing gemeentebreed moet worden gevonden. Hij vraagt of dit ook geldt voor de inkooptaakstelling. Zal de gemeenteraad daarvoor volgend jaar alternatieve voorstellen krijgen? Of is er een andere plan-boptie? Zo ja, welke is die? Ten tweede vraagt hij naar meer financiële onderbouwing. Hij heeft gelezen wat de wethouder nu inbrengt over raamcontracten. Komt de 5 miljoen euro voor 80% daar vandaan? Of gaat het om een veel kleiner deel? Op welke termijn kan het college die extra financiële onderbouwing geven? Wethouder Kreijkamp antwoordt te hebben gezegd dat de inkooptaakstelling verdeeld wordt naar rato van productgroepen; naar rato van waar het geld is uitgegeven. Die wordt niet in eerste instantie verdeeld over de verschillende programma's. Het college gaat na binnen de productgroepen wat mogelijk is om te realiseren. Door dit te verdelen naar rato van de productgroepen, belast het college ook de programma s. De wethouder verwacht richting de begroting over de taakstelling per productgroep en daarmee per programma meer duidelijkheid te hebben over wat te realiseren. Hij denkt daarbij aan een soort van matrix. Hij zegt toe richting de heer Van Ooijen naar de begroting toe hierover meer inzicht te geven. Eerder is al gesproken in deze commissie over de innovatietaakstelling. Op het moment wordt hard gewerkt aan allerlei innovatieve ideeën om te besparen. Inmiddels is een lijst gemaakt met 74 ideeën. Die zijn uit de organisatie opgehaald. Een belangrijke volgende stap is dat rond deze ideeën businesscases worden gemaakt over hoe daadwerkelijk dan geld te besparen. Rond de programmabegroting verwacht de wethouder daarover meer inzicht te krijgen. De wethouder financiën zegt dat wanneer niet al het geld opgehaald wordt via de innovatieve ideeën, in de programma's gekeken zou moeten worden hoe het dan te realiseren. De begroting moet wel sluitend gemaakt worden. Vorig jaar is aangegeven door het vorige college dat zerobased budgetting een belangrijk instrument is om ook deze besparing in te vullen. Het gaat om zowel de innovatieve ideeën als om de zero basedbudgetting waarmee in 2013 gestart is met de programma s Sport en Bewoners en Bestuur. Het volgende programma zal Werk en Inkomen zijn om na te gaan hoe van onder af een begroting op te bouwen is. Hieruit komen keuzes. Het is niet mogelijk om zomaar te zeggen dat 4 miljoen euro in de programma's gevonden zal worden zonder dat daarin politieke keuzes zitten en het college doet niet anders dan de raad informeren over de 4 miljoen euro die het heeft gevonden. Het lijkt de wethouder meer dan terecht om dit soort voorstellen voor te leggen aan de raad zodat de raad hierin een afweging kan maken. Elke keuze heeft een politiek-bestuurlijke component. In wat nu voorligt, zitten al keuzes gericht op het veranderen van een aantal zaken met mogelijk hetzelfde effect op de prestatie-indicator. Het college zal de keuzes aan de raad voorleggen. Het college zal met de programmabegroting een eerste inventarisatie geven van de denkrichtingen voor de invulling van deze taakstellingen. De heer Van Corler (GroenLinks) vindt het duidelijk dat de wethouder zegt eerst een indicatie te zullen geven bij de programmabegroting. In 2015 moet er al 3 miljoen euro gerealiseerd worden rondom de innovatietaakstelling. Hij vreest dat het in de tijd gaat knellen. Hij vraagt of de wethouder eerder inzicht kan geven zo dat de raad het gevoel kan krijgen dat het de goede kant opgaat. Wethouder Kreijkamp zal nagaan wat hij kan doen om hierin eerder inzicht te geven. Anders zal het college toch echt bij de programmabegroting een bepaalde generieke taakstelling moeten neerleggen. De wethouder realiseert zich dat. De heer Van Waveren (CDA) zit niet te wachten op de generieke taakstelling. In de afgelopen jaren is al veel bezuinigd en niet alle taakstellingen zijn gehaald. Dat is generiek uit te smeren. Het college houdt op schrift aan de ene kant nog steeds vast aan de innovatietaakstelling die te halen is. En het inkoopvoordeel komt weer te voorschijn. De wethouder zegt feitelijk al dat hij het niet gaat halen. Óf de geschreven informatie is juist, óf de Pagina 15 van 88

16 mondeling gewisselde. Hij wil daarbij meer gevoel krijgen. Hij heeft niet het gevoel dat dít klopt. Hij stelt voor dat de wethouder de 74 voorstellen naar de raad stuurt zodat de raad een beeld heeft bij wat er gebeurt. Wethouder Kreijkamp begrijpt wat de heer Van Waveren zegt. Wat in de Voorjaarsnota staat, is wel congruent aan elkaar. Hij begrijpt het gevoel in de raad. 1 januari 2015 komt snel naderbij. De programmabegroting staat ergens half november geagendeerd. Het college zal zijn best doen om zo snel mogelijk rond de zomer of net daarna het eerste inzicht te geven zodat de raad mee te nemen is in dit proces. Over de onderbesteding en de resultaatbestemming zijn enkele opmerkingen gemaakt door verschillende leden van de commissie. Daarbij gaat het expliciet om de 90,6 miljoen euro boekhoudkundig resultaat en specifiek om de 87 miljoen euro in de bestedings- en dekkingsvoorstellen. De wethouder stelt voorop dat het doel van dit college is om die beleidsarm/technisch voor te stellen aan de raad, zeker dit jaar rond de verkiezing en de collegewisseling. Uiteindelijk beslist de raad hierover bij de Voorjaarsnota. Het gaat daarbij om een afzonderlijk raadsvoorstel. Onderscheid is te maken tussen een aantal zaken, dat echt technisch is en een aantal zaken dat meer beleidsarm is. De vraag is dan of beleidsarm een beetje beleidsarm is of helemaal. De keuze die het college heeft gemaakt is een fonds voor duurzaamheid. Dat fonds is voor een deel in 2013 niet uitgegeven. De doelstelling is voor een deel ook nog niet bereikt. Dan is het beleidsarm door te zeggen dat dit geld in dit fonds blijft. Het geld blijft voor die doelen beschikbaar. Die lijn is ingezet. De heer Meijer (D66) bevestigt dat dit beleidsarm is, maar niet technisch. Wethouder Kreijkamp licht toe dat hij dit onderscheid juist met opzet maakte. Hij hoort wat de commissie daarover zegt. Hij zegt toe dit onderscheid scherper te zullen maken: (1) technisch, (2) beleidsarm en (3) beleidsrijk. Hij is het eens met de heer Eggermont dat het beleidsrijk in de Voorjaarsnota terecht zal komen. Dat is het deel dat uiteindelijk het bestemde resultaat is. Het college zal het beleidsarme deel scherper maken. Duidelijk maken waarom het college dat in bestedings- en dekkingsvoorstellen doet en niet in de Voorjaarsnota. De wethouder gaf een voorbeeld in zijn verdediging waarom dit beleidsarm is en niet beleidsrijk. Hij zal volgend jaar de categorisering scherper maken. Daarover zal dan afzonderlijke besluitvorming volgen. Hij brengt een nuancering aan. Het gaat om veel geld, 80 miljoen euro. Daarvan is volgens eerste inschatting van de wethouder ongeveer 20 miljoen euro beleidsarm en de rest is techniek. Het gaat dus om 20 miljoen euro op 1,2 miljard op de totale begroting. Het gaat daarbij dus om kleine percentages. Dat neemt niet weg dat 20 miljoen euro heel veel geld is. Het meer wezenlijke punt van ook de heer Van Waveren, was dat het beschikbare geld niet was uitgegeven. Dat is op een aantal punten heel wezenlijk. Het amendement A65 werd specifiek aangehaald. Hierover is ook een brief gestuurd door de voormalige wethouder over waaraan dit geld besteed gaat worden. De wethouder bevestigt dat een deel daarvan nog niet is uitgegeven. Het gaat daarbij om ambities. Dat geld moet dus wel uitgegeven worden. Het is expliciet onderdeel van de aanpak om Utrechters met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te krijgen. Dit amendement was bedoeld voor de vergroting van de economische infrastructuur en daarmee meer werkgelegenheid te laten creëren door de partijen die dat kunnen. De wethouder Economische Zaken heeft ideeën over hoe het geld verder is uit te geven. De commissie heeft hier een punt. Wanneer die middelen niet zouden worden uitgegeven aan het bestemde doel, zouden zij terug moeten richting de Voorjaarsnota om daarover alsnog te beslissen. De wethouder Financiën benadrukt daarop scherp te zullen zijn. De heer Gilissen (VVD) heeft een meer filosofische vraag. Het amendement A65 was redelijk precies over waaraan het geld uitgegeven moest worden. Hij vraagt of dat in de ogen van de wethouder ook invloed kan hebben op het vinden van een passende bestemming. Wethouder Kreijkamp antwoordt zich te hebben ingelezen in alle voorstellen. Vorig jaar is een brief uitgegaan van het college hoe die middelen in te zetten. Het gaat daarbij om onder meer toekomstige werklocaties en Werken in de Wijk. Hij weet dat momenteel hele concrete initiatieven bestaan waaraan nu wordt gewerkt. Daaraan zal dat geld besteed worden. Hij zal dit meenemen in zijn andere rol aanstaande donderdag om daaraan meer invulling te geven. Met betrekking tot de OZB staan in de Voorjaarsnota een drietal posten, de OZB-verhoogde inkomsten door areaaluitbreiding, door inflatie en door volume- en waardeontwikkelingen. Die heten gezamenlijk de structurele meeropbrengst OZB. De lijn van het college is ook helder. Dit is ook opgenomen in het coalitieakkoord. De OZB moet stijgen met de inflatie. De 1,5 miljoen euro is een combinatie van twee verschillende geldstromen; de ene geldstroom is de volumeontwikkeling. De andere geldstroom betreft de waardeontwikkeling. Volumeontwikkeling heeft te maken met het binnenhalen van meer OZB vanwege de groei van de stad. De wethouder verwijst naar de desbetreffende inbreng van de heer Eggermont. De waardeontwikkeling, ongeveer euro, heeft te maken met de inschatting van de huizenprijzen in het voorjaar van de afgelopen periode. Daarmee werd het percentage vastgesteld. Wanneer de huizenprijzen minder snel dalen zoals was verwacht, haalt de gemeente meer OZB op. Daarop heeft dit bedrag betrekking. Dat staat structureel ingeboekt. De lijn van het college is om dit jaar later in het jaar een inschatting te maken van de verwachting van de huizenprijzen. Dan neemt het college het totaalvolume van de op te halen OZB euro plus inflatie. Daarop wordt dan het percentage gebaseerd. Richting de heer Meijer zou de wethouder dan zeggen dat het percentage iets zou moeten dalen omdat het college de euro dan niet structureel gebruikt. De vraag is dan of deze euro goed is ingeboekt. De wethouder beantwoordt die vraag bevestigend. De verwachting is dat de volumeontwikkeling over Pagina 16 van 88

17 hoger is dan de euro van de 1,5%. Het overgrote deel van deze 1,5% zijn volumeontwikkelingen. Het college zal in het najaar bij de vaststelling van het percentage goed kijken naar de waardeontwikkelingen. Dan zal de OZB stijgen met alleen het percentage van de inflatie. Mevrouw Oskam (PvdD) vraagt hoe de wethouder staat tegenover differentiatie naar energieverbruik. Is dat haalbaar? Wethouder Kreijkamp heeft niet het gevoel dat die differentiatie in de OZB-heffing mogelijk is. Hij is bereid dat na te gaan. De heer Meijer (D66) merkt op dat de wethouder sprak over twee onderdelen in de waardeontwikkeling: de volumeontwikeling en werkelijke waardeontwikkeling de 1,5 miljoen euro. Hij vraagt of dat in het staatje ook gesplitst moet worden zodat de zuivere toename in de waardeontwikkeling zichtbaar is. Wethouder Kreijkamp antwoordt bevestigend. Hij zal zorgen dat dat de volgende keer helder is gemaakt. Hij vervolgt zijn beantwoording met in te gaan op de afvalstoffenheffing. Een verlaging wordt voorgesteld bij deze Voorjaarsnota van ongeveer 8%. Hierover zijn enkele vragen gesteld. Dit heeft te maken met een toename in de inning van gelden. Er was een plafond op de egalisatiereserve. Dat plafond is via een VVD-motie door de raad aangebracht zodat het geld niet terug gaat naar de algemene middelen maar dat dat geld gebruikt gaat worden om in ieder geval terug te geven aan de Utrechtse inwoners. Omdat de egalisatiereserve vrij hoog is, kiest het college ervoor dit terug te geven aan de inwoners, vooruitlopend op een te realiseren kostenbesparing. De lijn is dat vanwege minder kosten bij de afvalinzameling en verwerking het tarief zal dalen. De inhoudelijke discussie over of er voldoende geld is om innovatief te zijn met betrekking tot afvalinzameling, hoort bij de desbetreffende portefeuillehouder. Het college verwerkt hier technisch de middelen, de inkomsten, om het tarief te bepalen. Mevrouw Haage vroeg naar de kwijtschelding van belastingen. De wethouder zal daarop schriftelijk terugkomen. Hij geeft in deze vergadering een globaal technisch antwoord. Feit is dat het college op het gebied van kwijtscheldingsbeleid strikte regels hanteert. Dan gaat het daarbij ook om regels van het Rijk. Het college heeft weinig ruimte voor eigen beleid. De kwijtschelding is gebaseerd op een bijstandsnorm met speelruimte van %. Het college hanteert die speelruimte ruimhartig. De studiefinanciering kan daarop effect hebben. Hij stelt voor dit technisch antwoord op schrift te zetten en toe te sturen aan de commissie. De heer Meijer vroeg naar de WOZ-pilot in Lunetten. Die zal starten in oktober met een voormelding op WOZwaarde van het komend jaar voor de bewoners. Die kunnen zelf input daarop leveren ten aanzien van omliggende objectkenmerken. Dit pilot loopt. Eerder is afgesproken dat wanneer dit pilot succesvol is een overwegingsmoment zich zal voordoen om na te gaan of dit voor de hele stad is te gebruiken. Als het gaat om de gegevens met betrekking tot de begroting op is het college van mening dat dit al op begrotingsniveau te doen zoals gevraagd is, en ook zoals Amsterdam het doet. Niet dat Amsterdam de norm is. Het college denkt dit zo te doen in die lijn. Het college verneemt graag van de heer Meijer wat dan specifiek de vragen zijn. Hij zal daar dan naar kijken. De heer Van Corler (GroenLinks) heeft de heer Meijer de vraag gesteld hoe hij staat tegenover het op wijkniveau nagaan wat mogelijk is met openspending. Hij stelt deze vraag ook aan de wethouder. Wethouder Kreijkamp antwoordt niet te weten hoe eenvoudig dit is. Hij heeft het gevoel dat het vrij lastig is om per programmaonderdeel alles op wijkniveau te doen. Het college heeft absoluut niet de ambitie om stadsdelen, bestuurscommissies in te gaan richten. In de programmabegroting en ook in de bestuursrapportage staan de wijkambities aangegeven in de zin van wat per wijk belangrijke ambities en financiële stromen zijn. De wethouder denkt dat het heel ingewikkeld is om dit op wijkniveau uit te rollen. Hij zal hierover doorspreken met zijn collega wethouder voor Wijkgericht Werken. Hij kent de wensen van de raad op dit gebied. De heer Meijer (D66) merkt op richting de heer Van Corler dat niet het platform is om het inzicht op wijkniveau te geven. Dat zou zijns inziens op een andere manier moeten, via de website van de gemeente of anders. Hij stelt voor dit te beschouwen als uitvoeringvraagstukken. De heer Gilissen (VVD) is benieuwd naar de achterliggende reden van de heer Van Corler om hier expliciet naar te vragen. Het gaat om een redelijk specifieke vraag. Niemand is tegen openheid. De wethouder heeft al duidelijk gezegd dat dit niet iets is om zomaar te doen. De heer Van Corler (GroenLinks) is zich daarvan bewust. Deze vraag komt voort uit signalen die hij krijgt uit de stad van allerlei mensen die initiatieven willen ontplooien maar dan inzicht willen hebben in wat er in de wijk omgaat aan gemeentelijk geld. Van daaruit willen ze meer inzicht krijgen in wat zij daar zelf als bewoners mee kunnen doen. Om die reden stelt hij deze vraag naar de ruimte, mogelijkheid om het inzicht dat niveau te geven. Hij is zich ervan bewust dat dit geen gemakkelijke klus zal zijn. Wethouder Kreijkamp neemt kennis van deze discussie. Hij vervolgt zijn beantwoording met in te gaan op de vraag over de ICT-projecten binnen Werk en Inkomen tegen ongeveer euro. Op dit moment heeft de wethouder daarover geen informatie. Hij zal de vraag doorgeven aan de desbetreffende portefeuillehouder, wethouder Everhardt van Werk en Inkomen. De heer Eggermont (SP) begrijpt het verschijnsel van deze bestedingsvoorstellen wanneer het college zegt geld te hebben willen uitgeven in 2013, maar dat niet te hebben gedaan. Dan gaat het college het via de algemene dekkingsreserve toch uitgeven in Wanneer het college dat zegt, begrijpt hij dit. Dan kan hij dit ook terug Pagina 17 van 88

18 vinden in de Verantwoording. In de Verantwoording zal hij dan lezen dat er sprake is van een onderbesteding op het desbetreffende programma. Hij kan dat dan vinden voor Food and Health, et cetera. Maar de euro kan hij niet vinden. Dan is er geen overloop. Daarom gaat het hem. Daarmee wordt het beleidsrijk. En daarmee hoort dit zijns inziens niet in de bestedings- en dekkingsvoorstellen. Dit zit niet bij de wethouder Werk en Inkomen, dit zit wat hem betreft bij de wethouder Financiën en daarom hoort hij ook thuis bij de Voorjaarsnota omdat dit beleidsrijk is. Daarop had zijn vraag betrekking. Hij vraagt of de wethouder dit met hem eens is. Wethouder Kreijkamp was aanbeland bij de heer Meijer. De heer Meijer vroeg waar het geld aan besteed werd binnen het programma Werk en Inkomen. Daarop gaf hij antwoord. Die vraag lijkt hem bestemd voor wethouder Everhardt. De vraag van de heer Eggermont die hij later stelde was hoe de verschillen te verklaren zijn tussen de bestedings- en dekkingsvoorstellen en de resultaten in de Verantwoording. Die kan hij alleen beantwoorden met te veronderstellen dat het gaat om een verschil in aggregatieniveau, namelijk dat bij Werk en Inkomen onder de streep middelen over zijn en dat er dan binnen een dergelijk organisatieonderdeel gekeken wordt of er technische dan wel beleidsarme voorstellen zijn van punten die zijn doorgeschoven. Dat betekent dat dat niet expliciet verantwoord is. Daar zou het college naar moeten kijken. Kijkend naar de bestedings- en dekkingsvoorstellen staan de posten ertussen. Hij is het eens met de heer Eggermont dat dat bij de wethouder Financiën hoort. Om die reden zegde hij zojuist toe heel goed te gaan kijken naar de bestedings- en dekkingsvoorstellen, een duidelijk onderscheid te zullen maken tussen technisch en beleidsarm. De wethouder zei daarbij al terughoudend te zullen zijn in beleidsarm. Dit zal heel dicht tegen de techniek aan moeten zitten. Het gaat dan om beleidsarm met een achterliggende gedachte zoals bij het in stand houden van het Fonds. Alle beleidsrijke voorstellen zullen naar de Voorjaarsnota gaan. Dat heeft ook te maken met de voorbereiding door het vorige college van de bestedings- en dekkingvoorstellen en dat de Voorjaarsnota door het nieuwe college is gemaakt. Volgend jaar zal die knip anders zijn. De heer Van Waveren heeft vragen gesteld met betrekking tot de subsidies over de juridische haalbaarheid. De wethouder beantwoordt die vraag bevestigend, mits de subsidieverlagingen tijdig worden aangekondigd en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht genomen worden. Het college zal dat doen in het onderhavige geval. Het grootste deel van het budget in het Ondernemersfonds wordt opgehaald bij de ondernemers. De gemeente betaalt ook als eigenaar van vastgoed. Daarmee is de UVO belast. De middelen worden in zijn geheel via het programma Economische Zaken doorgezet naar de 61 trekkingsrechten. De wethouder zal dit nader uitzoeken. Het college herkent zich niet in de signalen uit de commissie. De heer Van Corler vroeg expliciet naar de bestedingsreserve (6,7 miljoen euro) die is gecreëerd in de bestedings- en dekkingsvoorstellen met betrekking tot de decentralisaties. Daarvan is in de Voorjaarsnota ook opgenomen dat dit bedoeld is voor uitvoerings-, apparaats- en transitiekosten en dergelijke. De heer Van Corler wil zoveel mogelijk geld en goederen laten komen aan de Utrechters die de dienstverlening nodig hebben. De wethouder deelt die gedachte. Het college heeft wel middelen nodig om een start te maken met transities. Op dat punt reserveerde het college al geld, de 6,7 miljoen euro, en is in het coalitieakkoord nog eens 8 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de transitie en de overgang van de oude naar de nieuwe situatie. De heer Van Corler (GroenLinks) vermoedt dat hij later in deze week bij de andere wethouders hierop verder moet doorgaan. Hij vraagt of de wethouder het eens is met GroenLinks dat het wellicht verstandig is om hierin een duidelijke grens te stellen in de vorm van een maximumbedrag of een maximum percentage als het gaat om een bedrag dat de gemeente wil besteden aan de organisatiekosten. Wethouder Kreijkamp vindt dat het college heel terughoudend moet zijn met de middelen voor apparaats- en organisatiekosten. Hij deelt die gedachte. Hij vindt het nu in eerste instantie een taak van de vakwethouders om uitvoeringsnotities te schrijven. De wethouder vindt een vast percentage zelf al ingewikkeld. Misschien is het niet nodig om met meer geld meer organisatie op te bouwen. De gemeente heeft normen voor overhead. Hij stelt voor deze discussie te voeren met hun vakwethouder en bij de uitvoeringsnotities. Hij laat de beantwoording van de vragen over de middelen voor het Cultuurconvenant aan de wethouder cultuur. In dat verband refereert hij aan het woord "zoektocht" in het coalitieakkoord. Vorige week zijn vragen gesteld over de topinkomens. De wethouder is er van op de hoogte dat in 2011 die discussie ook gevoerd is. Hij stelt voor de mening van het college te geven met de beantwoording van de schriftelijke vragen zo dat daarna in de verdere procedure nader van gedachten te wisselen is over hoe hiermee om te gaan. De heer Bos van Stadsbelang Utrecht ging voornamelijk in op de schuldpositie van de gemeente. De schulden zijn toegenomen. Die worden veroorzaakt door toegenomen gemeentelijke bezittingen zoals het Stadskantoor, het Muziekpaleis, veel scholen, multifunctionele accommodaties, transferia. Tot de aanschaf van deze gemeentelijke bezittingen wordt alleen overgegaan op het moment waarop kapitaallasten, rente en afschrijving, adequaat gedekt zijn in de begrotingen. Bij het Rijk wordt elk jaar 2,8 á 3 % teveel uitgegeven. De gemeente heeft ook een schuld. Daar staan kapitaallasten tegenover. De heer Bos noemde een fors bedrag en de wethouder bevestigt dat dat bedrag fors is. De gemeente Utrecht zit wat dat betreft ongeveer op het landelijk gemiddelde. Het is een keuze van de gemeente en de raad om gemeentelijk bezit aan te kopen - de wethouder verwijst hiervoor naar de discussie over het Stadskantoor en de argumenten om dat kantoor aan te kopen. Het college neemt hiervan Pagina 18 van 88

19 kennis en probeert zoveel mogelijk schulden te voorkomen. Zodra de voorstellen interessant zijn, zal het college ze aan de raad voorleggen. Een hogere schuld maakt het aandeel van kapitaallasten in een exploitatie hoger. Daarmee wordt een begroting minder flexibel. De wethouder begrijpt het pleidooi van de heer Bos, maar brengt deze nuance aan. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) brengt in dat constant gewag is gemaakt van het tijdelijke voordeel dat op dit moment wordt ervaren met betrekking tot de rentelasten over de financiering die intern dan wel extern is aangetrokken, zowel in de programmabegroting 2013/2014 als in de Voorjaarsnota. De verwachting is daarbij uitgesproken dat deze rentelasten op de middellange termijn behoorlijk gaan stijgen. Dat hakt precies in in wat de wethouder heeft ingebracht - de kapitaalkosten worden hoger en daarmee wordt de financiële positie nog minder flexibel. Hij schat in dat het zelfs gevaarlijk kan worden. Met als gevolg dat investeringsbeslissingen dan wel moeten worden uitgesteld of afgesteld, dan wel dat de burger het kind van de rekening wordt omdat de tarieven omhoog gaan. Hoe kijkt het college daar naar? Wethouder Kreijkamp antwoordt dat wanneer hij in dit licht zou spreken over het Treasurybeleid, het college voor een conservatief beleid staat. In de schriftelijke vragen heeft het college ook geantwoord hoe die eenmalige vrijval is verantwoord. Gezien de huidige ontwikkelingen in de rente zou daarover zelfs nog positiever gedacht kunnen worden. Dat doet het college niet. Het college wil hierover behoudend beleid voeren. De heer Bos heeft gelijk. Zodra de rentes gaan stijgen, loopt de gemeente hier meer en meer tegenaan. Als het gaat om kapitaal lasten, gaat het feitelijk over rente en afschrijvingen. Dat zijn middelen die gevonden moeten worden in de exploitatiebegroting. Hij bevestigt dat er een iets groter risico is met meer leningen. Daarom voert het college ook een behoudende koers. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) merkt op dat binnenkort enkele financieringen opnieuw in de markt gezet moeten worden omdat ze aflopen. Daarop is nu al een voorschot te nemen door de aandacht te besteden aan het creditmanagement, de aan te trekken financieringsbedragen en de daarbij behorende renteconstructies. Hij vraagt hoe het college daarin staat. Wethouder Kreijkamp zal zijn ambtelijke ondersteuning vragen deze vraag te beantwoorden. De heer Meijer (D66) merkt op dat de heer Bos nu een vraag aan de wethouder stelt. Hij zou die vraag ook aan de heer Bos willen stellen. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) adviseert nu al te kijken naar de mogelijkheid om op korte termijn financiering aan te trekken om de herfinancieringsslag op termijn te kunnen regelen zodat op dit moment geprofiteerd kan worden van de huidige marktrente. De heer Meijer (D66) vraagt of de gemeente Utrecht dan naar interest swaps en dergelijke derivaten moet. Dat zijn doorgaans de hierbij gebruikelijke instrumenten. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) antwoordt te hebben gezegd nu al te gaan kijken. De voorzitter vraagt de ambtelijke ondersteuning de vraag aan de wethouder te beantwoorden. Mevrouw Bonhof (concerncontroller, ambtelijke ondersteuning) bevestigt in aanvulling op het antwoord van de wethouder dat de gemeente een conservatief en terughoudend Treasurybeleid voert. Daarbij zal Treasury en de eventuele revenuen uit de Treasury geen doel op zich zijn. Er zijn voorbeelden uit de samenleving waar dat wel een doel op zich werd met alle bijeffecten van dien. Als het gaat om de langetermijnstrategie, zorgt het college voor een goede spreiding in de financieringsportefeuille zodat de herfinancieringslast per jaar over de jaren verdeeld is en wanneer hergefinancierd moet worden ieder jaar het om een stukje gaat zodat op die manier de gemeente optimaal profiteert van de dan geldende rente en de gemeente daarmee minder gevoelig is voor renteschommelingen - dit is terug te vinden in de financieringsparagraaf. Wethouder Kreijkamp vervolgt zijn beantwoording met in te gaan op de vraag van de heer Gilissen over de derivatenportefeuille. De wethouder licht toe dat de gemeente alleen derivaten op eindwaarde heeft. Die zijn afgesloten op de looptijd van het actief. De actuele waarde is de waarde. Deze gegevens zouden technisch gezien verstrekt kunnen worden zonder dat het daarmee nieuw inzicht geeft. De heer Meijer vroeg naar uitstaande deposito's van de gemeente met een boekwaarde van 50 miljoen op 31/12/2013. Dit betreft een depositorekening die belegd is met middelen die vrijgekomen zijn door verkoop van het REMU en het PEGUS. Deze rekening loopt tot Het gaat hierbij niet om vrij geld. Dit is niet een keuze die het college nu maakt om geld weg te zetten. Dat is zo verwerkt op het moment van binnenkomen van de financieringstromen. De heer Gilissen vroeg naar risicobeheersing bij de drie decentralisaties. Centrale vraag daarbij is om bij die decentralisaties te gaan werken met een risicomodel en met weerstandsvermogen. Dat is een inhoudelijke vraag bij de uitvoeringsnotities. De wethouder merkt in dit verband op dat een risicofonds is gecreëerd bij de coalitie onderhandelingen en dat het college bij de bestedings- en dekkingsvoorstellen deze middelen heeft vrijgemaakt. Ook dat is te zien als risicobeheersing. Het college heeft nog niet gekozen voor de benutting van het weerstandsvermogen. De heer Gilissen (VVD) vraagt of dat wel in de pijplijn zit. Zal het college ook over het ter hand nemen van de risicobeheersing nog een knoop doorhakken? Het decentralisatiefonds is ook bedoeld voor een zachte landing. Hij kan zich voorstellen dat er ook andere risico s zijn dan financiële. Hij kan zich voorstellen dat dit beeld wordt Pagina 19 van 88

20 meegenomen in de gemeentebrede bepaling van het risicomodel dat aan de drie decentralisaties ten grondslag ligt. Wethouder Kreijkamp vindt de constatering van de heer Gilissen terecht. In het huidige risicomodel is dit niet verwerkt. Wanneer het college de begroting weer gaat updaten zou dit toegevoegd moeten worden. De wethouder is niet op de hoogte van eventuele initiatieven op dit terrein. Hij begrijpt de suggestie die de heer Gilissen doet. De wethouder verwijst hiervoor naar de discussie over de uitvoeringsnotities. Hij doet op dit moment hierover geen toezegging en hij zegt ook niet dat dit een van de gedachten is waaraan momenteel wordt gewerkt. De heer Van Ooijen (ChristenUnie) vraagt naar de financiële beheersing van de decentralisaties. Dat is een belangrijk onderwerp en hij vindt het goed dat de heer Gilissen daarover inbreng heeft geleverd. Het fonds dat is gecreëerd door de coalitiepartijen is zijns inziens juist niet voor de financiële risico s. Hij heeft begrepen uit het coalitieakkoord dat dit fonds bestaat voor een zachte landing van allerlei projecten om daarna ervoor te zorgen dat die in het integrale beleid kunnen worden opgenomen. Hij begrijpt dat de gemeente Utrecht dan nog steeds geen echte risicobeheersing heeft. Hij beseft dat risico's enorm kunnen oplopen. Hij is benieuwd of dit in een bepaalde vorm zal worden uitgewerkt voordat op 1 januari 2015 hiermee gestart zal worden. Wethouder Kreijkamp overweegt niet dieper in te gaan op dit punt vanwege de portefeuilles van zijn collega's in het college. De heer Van Ooijen heeft gelijk dat het fonds dat in het coalitieakkoord benoemd is, bestemd is voor de zachte landing. Het fonds is niet alleen voor 2015 maar ook voor Iets verder wordt gekeken naar het moment van invoeren. Daarmee zouden zaken waartegen het college aanloopt in de eerste jaren op te vangen zijn. Waar het gaat om risicobeheersing kan de gemeente vele jaren nadien zaken op zich af krijgen waarvoor het college straks verantwoordelijk is en nu niet. Hij zegt toe deze handreiking mee te nemen bij het opstellen van het geheel van de uitvoeringsnotities. De heer Gilissen (VVD) dankt de wethouder voor zijn uitgestoken hand. Hij zoekt naar iets concreters. Hij kan zich voorstellen dat het college los van de aard van de decentralisaties het risicomodel meeneemt in een gemeentebrede risicobeheersingsparagraaf. Hij vraagt of de wethouder nog concreter kan zijn over wat hij met die suggestie wil doen. Wethouder Kreijkamp antwoordt ontkennend voor dit moment. Hij moet hierover navraag doen en hierover nadenken. Hij geeft hiermee geen enkel waardeoordeel over de suggestie. De wethouder financiën is inderdaad van het risicomodel. Hij zal hierop terugkomen. Hij vervolgt zijn beantwoording. Utrecht Goed Geregeld is een gemeentebreed programma uit het coalitieakkoord; of daarbij de afschaffing van de hondenbelasting een rol zal gaan spelen interpreteert de wethouder de desbetreffende vraag van de heer Gilissen. Die discussie loopt al langer. Ook de discussies over de precario en de toeristenbelasting lopen al langer. De aanpak van Utrecht Goed Geregeld is onder meer anderen suggesties te vragen. De wethouder is benieuwd naar de uitkomst daarvan. Hij zal met zijn collega portefeuillehouder hierover naar de raad terugkomen met enkele voorstellen. Mogelijk zal hij deze drie suggesties daarbij betrekken. De heer Gilissen (VVD) neemt aan dat dan de inbreng vanuit de raad dan wel de commissie daarbij ook meegenomen kan worden. Het is zijns inziens een goed idee om deze drie belastingen onder de loep te nemen. Er zijn voldoende ondernemers die klagen over precarioregels en toeristenbelasting. Wethouder Kreijkamp zal daar goed naar kijken en de inbreng vanuit de raad daarbij betrekken. Hij vervolgt zijn beantwoording met in te gaan op de vraag van mevrouw Oskam van de PvdD. Haar pleidooi voor duurzaamheid herkent hij. Als portefeuillehouder Inkoop merkt hij op dat het college daarop volop inzet. Eerder heeft hij al gewezen op de rapportage Aanbestedingsbeleid. Daarin staan duidelijke richtlijnen hoe dat te doen. Hij adviseert de commissie ook alle andere punten van zijn bijdrage bij de portefeuillehouders aan te kaarten. Mevrouw Oskam (Partij voor de Dieren) was dat ook van plan. Als het gaat om het inkoopbeleid ontdekte zij dat daarover afspraken zijn gemaakt waarin duurzaam biologisch voedsel niet wordt meegenomen. Die afspraken zijn al gemaakt en daarin kunnen geen veranderingen gebracht worden. Zij vraagt de wethouder daarover iets te zeggen. Wethouder Kreijkamp veronderstelt dat mevrouw Oskam doelt op de gemeentelijke catering. Hij weet niet uit zijn hoofd wanneer die aanbestedingen aflopen. Hij zal daar naar kijken. Mevrouw Oskam vroeg ook eerder naar de differentiatie in de heffing van OZB naar het energieverbruik. Hij heeft van de ambtelijke ondersteuning vernomen dat een dergelijke differentiatie niet is toegestaan. Dit is aan de Tweede Kamer. Het gaat hierbij om een wettelijke belemmering. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) heeft de wethouder een vraag gesteld over het aanbrengen van een cap op borgstellingen. Hij vraagt de wethouder daarop een antwoord te geven. Wethouder Kreijkamp constateert dat de gemeenteraad recentelijk een voorstel heeft aangenomen met betrekking tot borgstellingen. In dit verband noemt hij het begrip "broedplaatsen en dergelijke". In diens woorden: Uiteraard volgt het college het Kader Geldleningen en is het college terughoudend. Het college volgt ook raadsbesluiten als het gaat om de uitvoering. Het college is niet bereid om daarop een cap aan te brengen. De heer Bos (Stadsbelang Utrecht) licht toe dat een cap een verlaging is van de borgstelling naar de hoogte van het uitstaande saldo. Hij veronderstelt dat een en ander elkaar niet bijt. Wethouder Kreijkamp zal hieraan aandacht besteden. Pagina 20 van 88