De therapeutische relatie in tijden van herstel

Transcriptie

1 De therapeutische relatie in tijden van herstel 19 maart 2015 Frank Schaffler P.C. Sint-Amandus Beernem

2 Een badinerie over een nieuwe therapeutische relatie met de herstellende zorggebruiker in de geestelijke gezondheidszorg 2

3 Het zorglandschap van de GGZ verandert als gevolg van de voortschrijdende inzichten van de farmacologie (betere medicijnen) de evolutie van de conjunctuur (financiële crisis) de ontwikkelingen binnen justitie (patiëntenrechten) 3

4 Dit komt tot uitdrukking in een overheidsstrategie die de nadruk legt op de-institutionalisering (een grotere rol voor de samenleving) individualisering (grotere aandacht voor de individuele noden) kostenbeheersing (betaalbaarheid van de zorg) 4

5 art

6 Dit is zichtbaar in een nieuwe zorgcultuur (herstelbeweging) die onder meer de nadruk legt op het persoonlijk en uniek verhaal als leidmotief van het zorgtraject de gelijkwaardigheid van de partners in het zorgproces en de participatie van de zorggebruiker de ondersteuning in plaats van de bevoogding 6

7 Maar wat betekent dit voor de mensen die een beroep doen op de geestelijke gezondheidszorg? 7

8 Van patiënt naar zorggebruiker de patiënt als consument de patiënt als deskundige de patiënt als medemens 8

9 En wat met de therapeutische relatie? 9

10 De therapeutische relatie (1) De therapeutische relatie kan worden gedefinieerd als de houdingen en gevoelens van cliënt en therapeut ten opzichte van elkaar en de wijze waarop deze tijdens de behandeling tot uitdrukking worden gebracht. 10

11 De therapeutische relatie (2) De therapeutische relatie heeft een aantal wezenlijke kenmerken: kunstmatig doelgericht asymmetrisch 11

12 De therapeutische relatie (3) En wat met het primaat van de therapeutische deskundigheid? De kennis van de therapeut De ervaring van de therapeut De dysfunctionele patiënt 12

13 De therapeutische relatie (4) De therapeutische grondhouding onvoorwaardelijk positieve aanvaarding empathie authenticiteit 13

14 Desondanks, in de praktijk van elke dag: 14

15 De therapeutische relatie (5) De therapeutische verhouding de meester t.o.v. de leerling de verleider t.o.v. zijn doelwit de geleerde t.o.v. de onwetende de onderzoeker(s) t.o.v. het probleem??? 15

16 Je moet iedere morgen je medicatie innemen, deelnemen aan alle activiteiten van het weekprogramma en minstens 8 uren slaap hebben, enkel zo zal je genezen. 16

17 De meester Spreekt vanuit zijn eigen weten Hij beslist en beveelt De patiënt weet niet(s) 17

18 Ik zou graag willen dat je iedere morgen je medicatie inneemt en dat je deelneemt aan alle activiteiten van het weekprogramma. Wil je dit doen voor mij? 18

19 De verleider Spreekt vanuit zijn eigen verlangen Do ut des Overdracht - tegenoverdracht 19

20 Uit onderzoek blijkt dat medicatietrouw en regelmatige fysieke activiteit de kans op genezing aanzienlijk verhogen. 20

21 De geleerde Spreekt vanuit een gemeenschappelijk weten Evidence-based Heeft de patiënt een stem? 21

22 Zou het een verschil maken indien je dagelijks medicatie trouw zou innemen? En zou deelname aan de aangeboden activiteiten je kans op genezing niet verhogen? 22

23 De onderzoeker De onderzoeker vraagt zich af Spreekt vanuit een niet-weten Mag de patiënt mee-zoeken? 23

24 De therapeutische relatie (6) met de nieuwe zorggebruiker Hij beschikt over ervaringskennis Hij participeert in het zorgproces Hij geeft richting aan het zorgproces 24

25 De tochtgenoot particulier verhaal is richtinggevend gelijkwaardigheid samenwerking ervaringskennis naast professionele kennis 25

26 De therapeutische relatie (7) de houding van de nieuwe hulpverlener positieve ingesteldheid zorgzame aanwezigheid bescheiden deskundigheid aandachtig voor het particulier verhaal krachtgericht ervaringskennis is relevant netwerk 26

27 En in de praktijk 27

28 28

29 Koen is een zeer gelovige man van 58 jaar. Al vele jaren heeft hij af te rekenen gehad met psychose en is daarvoor al meerdere keren opgenomen geweest. De drie laatste jaren verbleef hij in een beschutte woning maar werd recent opgenomen in een AZ na een acuut hartfalen. De artsen adviseren hem een bypass-operatie maar dat ziet hij niet zitten. Liever wil hij een bedevaart doen naar Lourdes. 29

30 Peter is een 38-jarige man met een bipolaire problematiek. Hij is zeer intelligent en heeft meerdere universitaire diploma s. Zijn grote passie is elektronica. Tijdens zijn verschillende opnames in een PZ ontpopte hij zich als een assertieve cliënt die opkomt voor zichzelf en zijn collega s. Hij noemt zichzelf ervaringsdeskundig. Met zijn schaarse spaarcenten wil hij nu materiaal aankopen voor de bouw van een radiozender. Hij wil daarmee boodschappen de wereld insturen over wantoestanden in de GGZ en een spreekbuis zijn van de patiënten die er mee te maken hebben. 30

31 Elise is een vrouw van 28. Zij is persfotografe bij een lokale krant maar zou liever aan artistieke fotografie doen. Tot een jaar geleden verliep alles goed: ze had een relatie, men was zeer tevreden over haar werk en ze had een boel vrienden. Maar toen werd ze overvallen door de gedachte dat alles wat ze deed fout dreigde te lopen. Ze stelde elke gedachte in vraag, begon iedere handeling te controleren en over te doen. Haar dwanghandelingen werden zo erg dat ze tot niets meer kwam, op professioneel vlak, maar ook in haar relaties. Ze liet zich vrijwillig voor korte tijd opnemen in een PZ en nu is in ambulante behandeling bij een psychotherapeut. Ze wil haar job opzeggen en naar de kunstacademie gaan om zich bij te scholen op het vlak van artistieke fotografie. 31

32 Hendrik is een alleenstaande man van 48 jaar. Hij is laaggeschoold en heeft nooit gewerkt. Sinds zijn adolescentie is hij verslaafd aan drugs en alcohol en is talloze keren opgenomen geweest in de verschillende ziekenhuizen in de regio. Zijn actuele opname duurt al 8 maand. Hij heeft de kans om naar een beschutte woning te gaan en in een laagdrempelig activiteitencentrum aan de slag te gaan. Hij verkiest echter zelfstandig te wonen in de stad waar hij vandaan komt en waar al zijn vrienden wonen. Het team van de afdeling waar hij momenteel verblijft vind dit zeer risicovol en prefereert de piste van BW. 32

33 Opdracht U bent als ergotherapeut(e) verbonden aan een Mobiel Team waar u samen met een ervaringsdeskundige mensen begeleidt in hun herstelproces U wordt gevraagd een schriftelijk advies te geven aan de behandelaar(s) in verband met het voortgang van het traject van XXX XXX vraagt u hem/haar te steunen in zijn/haar voornemen en dit op mail te zetten 33