Persoonsgerelateerde informatie: een kwalitatieve analyse van patiëntencasussen uit de eerste lijn.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Persoonsgerelateerde informatie: een kwalitatieve analyse van patiëntencasussen uit de eerste lijn."

Transcriptie

1 Persoonsgerelateerde informatie: een kwalitatieve analyse van patiëntencasussen uit de eerste lijn. Artikel bestemd voor Huisarts Nu Rubriek Huisarts en Onderzoek Artikel naar aanleiding van een onderzoeksproject voor het behalen van de graad Master na Master in de Huisartsgeneeskunde Haio: Dr. Kaatje De Smet Universiteit Gent Promotor: Prof Dr. Sara Willems Co-promotor: Dr. Diego Schrans Praktijkopleider: Dr. Arnaud Van Laere

2 Kaderstuk Huisartsgeneeskunde kenmerkt zich door het bieden van zorg waarin het individu en niet de ziekte of aandoening centraal staat. Het staat synoniem met continuïteit van zorg, niet enkel in termen van beschikbaarheid maar ook in de relatie met de patiënt. In de loop van herhaaldelijke contacten en door de aard van die contacten, waarbij een holistische visie op gezondheid centraal staat, bouwt de huisarts vaak een gedetailleerde kennis op van de persoonlijke en bredere sociale context van de patiënt. Die informatie kan belangrijk zijn bij latere contacten: inzicht in de leefwereld van de patiënt helpt de klacht te kaderen, kan bijdragen tot de diagnose-stelling en tot het inschatten van de haalbaarheid van een behandeling. Tegelijk evolueert de huisartsgeneeskunde in een richting waarbij zorg niet steeds door dezelfde arts wordt verleend: artsen werken vaker deeltijds, het aantal groepspraktijken neemt gestaag toe, permanentie buiten de uren wordt verzorgd door wachtdiensten en andere zorgdisciplines nemen zorgtaken over van de huisarts. De uitdaging ligt in de vraag hoe binnen deze veranderende context de rijkdom van informatie over de leefwereld van de patiënt systematisch kan worden bijgehouden, gemakkelijk worden opgeroepen tijdens een consult, en eventueel gedeeld kan worden tussen verschillende hulpverleners. Een mogelijk antwoord ligt in het elektronisch medisch dossier. De doelstelling van dit project is te exploreren welke persoonsgerelateerde informatie (PERI) huisartsen percipiëren als mogelijks belangrijk in het proces van diagnostiek en behandeling en een voorstel te formuleren over hoe deze informatie kan worden geclassificeerd. Hiertoe werd aan 9 huisartsen uit verschillende landen gevraagd casussen te beschrijven uit hun praktijk waarbij PERI van belang was geweest om tot een diagnose of behandeling te komen. Deze casussen werden door 3 onderzoekers onafhankelijk van elkaar geanalyseerd volgens kwalitatieve analysemethoden. Op die manier werden 33 PERI factoren geïdentificeerd. Hierbinnen werden 7 clusters onderscheiden (Aspecten tussen hulpverlener en patiënt, familie/ omgeving, eigen functioneren/gedrag, voorgeschiedenis/ervaringen, medische informatie, socio-demografische factoren, werkomstandigheden), die clusteren onder vier domeinen (Het domein van de uitgebreide familie en de sociale omgeving, het medische domein, het domein van het individu en het domein van werk en werkgelegenheid). Dit project toont aan dat binnen de informatie over de persoonlijke en sociale context van patiënten een aantal dimensies kunnen worden onderscheiden. Verder onderzoek is nodig om de verschillende factoren, categorieën en domeinen van PERI te verfijnen. Een gedetailleerde classificatie vormt de eerste stap in het ontwikkelen van een coderingssysteem voor PERI dat kan worden gebruikt in het elektronisch medisch dossier(emd). - Naam, voornaam en affiliaties van de auteurs: Dr. Kaatje De Smet, Dr. Diego Schrans, Prof Dr. Sara Willems - Correspondentie: kaatje.desmet@gmail.com Belangenconflict: niets vermeld

3 Inleiding Door de evolutie van ziekte-georiënteerde geneeskunde naar een persoonlijk doelgerichte geneeskunde is de focus op enkel de diagnose te eng: er zijn heel wat meer factoren die een rol spelen, zowel bij het stellen van een diagnose als bij het opmaken van een individueel behandelingsplan voor de patiënt. Ziektes komen niet geïsoleerd voor maar ontstaan in een bepaalde context van het individu met een ziekte of een aandoening. 1 Vooral in de huisartsgeneeskunde ontwikkelt zich een heel persoonsgerichte aanpak, gericht op het individu, zijn familie en hun omgeving. Het uitgangspunt is steeds de patiënt: hij is de persoon met zijn eigen overtuigingen, angsten, verwachtingen en behoeften in verband met zijn ziekte en gezondheid. 2 Continuïteit in de eerste lijn wordt in de literatuur voornamelijk gezien als de relatie tussen eenzelfde arts en een patiënt, die langdurig behouden wordt en die verschillende specifieke ziekte-episodes bundelt. Deze vertrouwensrelatie tussen de arts en patiënt wordt als bij wijze van een langdurig contract aangegaan tussen de loyaliteit van de patiënt en de verantwoordelijkheid van de arts voor de patiënt. Op deze manier tracht men optimale zorg te geven. 3 Continuïteit van zorg wordt gezien als één van de pijlers van de huisartsgeneeskunde. Vroeger was continuïteit synoniem met zorg door de eigen huisarts, de personal doctor. In de afgelopen decennia is dit in een snel tempo veranderd. Nieuwe uitdagingen dringen zich op: Huisartsen werken steeds meer in groepspraktijken, vaker parttime, en doen minder frequent (wacht)dienst voor hun eigen praktijk. De maatschappij stelt mede hierdoor steeds hogere eisen aan de verslaggeving en informatieoverdracht. Voor de huisarts is het complete verhaal van de patiënt van belang. Hoewel harde wetenschappelijke gegevens ontbreken, wordt ervan uitgegaan dat meer kennis over patiënten leidt tot betere zorg. Huisartsen die hun patiënten lang en goed kennen, handelen anders dan huisartsen die hun patiënten minder goed kennen. 4 De "contextualizing care 1 Health P. Why the reason for encounter should be incorporated in the analysis of outcome of care. DebateWAnalysis 2011; Wonca International Classification Committee (Ed.). International Classification of Primary care, ICPC-2-R. Oxford University Press, New York Haggerty J, Reid R, Freeman G et al. Continuity of care: a multidisciplinary review. BMJ 2003, 327(7425), Woudschoten T. Continuïteit in de huisartsgeneeskunde, Huisarts en wetenschap 2001;

4 wordt geboren waarin de context van de patiënt gebruikt wordt bij het opstellen van een individueel zorgplan. 5 Toegankelijke en zorgvuldig vastgelegde gegevens in het medisch dossier kunnen discontinuïteit wellicht grotendeels voorkomen. Het betreft hier informatie over individuele patiënten die het handelen van de huisarts mede bepaalt: medisch-inhoudelijke gegevens, maar ook gezins- en contextgegevens, informatie over psychosociale problemen, therapietrouw, gezamenlijke ervaringen en hun rol in de samenleving. De wereldorganisatie van de huisartsen (WONCA), heeft binnen haar structuur een classificatie comité, The Wonca international classification committee (WICC). Dit comité ontwikkelde een classificatiesysteem, specifiek voor de eerste lijn, The international Classification of Primary Care (ICPC), waarmee het mogelijk is om patiëntgegevens, Reason for encounter (RFE), probleemstelling/diagnose en behandeling te coderen. Nauw verwant aan de ICPC heeft men ook het concept episode of care om de EMD s goed te structureren en correct te beschrijven wat er aan de hand is met de patiënt. Een zorgepisode start vanaf het eerste contact tussen de patiënt en de arts omwille van een huidig gezondheidsprobleem en eindigt bij het laatste contact omwille van dat zelfde probleem. Bij een WICC bijeenkomst, ontstond de vraag wat de doen met informatie die niet behoorde tot één bepaalde zorgepisode. Eerst werd deze info benoemd als NERI (Non episode related information). Deze info werd uitgebreid naar PERI (person related information). Maar de ICPC blijkt momenteel onvoldoende te zijn om alle contextuele factoren op een duidelijke manier te coderen in het EMD. Nog een ander belangrijk instrument om gegevens met betrekking tot de persoon en eigen functioneren vast te leggen is de International Classification of Functioning Disability and Health van de World Health Organisation (WHO). 5 Weiner SJ et al. Content coding for contextualization of care: evaluating physician performance at patient-centered decision making. Ann Intern Med. 2013;158(8):

5 Figuur 1: Het integratief model van de gezondheidstoestand (ICF). De ICF (Figuur 1) omschrijft hoe mensen omgaan met hun gezondheidstoestand. Iemands gezondheid is met behulp van ICF te karakteriseren in lichaamsfuncties en anatomische eigenschappen, activiteiten en participatie. Gezondheid is aldus te beschrijven vanuit lichamelijk, individueel en maatschappelijk perspectief. Aangezien iemands functioneren en ook de problemen die daarbij kunnen ontstaan, plaatsvinden in een bepaalde context, bevat de ICF ook omgevingsfactoren. Persoonlijke factoren zijn al een onderdeel van ICF. Echter, deze component is slechts een tijdelijke aanduiding en is nog niet in detail uitgewerkt. Een recente systematische review onderzocht pogingen om persoonsgebonden factoren te classificeren met betrekking tot deze bestaande hiaat in de ICF-classificatie en benadrukt de nood aan een gestandaardiseerde registratie van deze factoren. Persoonsgerelateerde factoren werden gedefinieerd als: de specifieke achtergrond van het leven en het leven van een individu, en bestaan uit kenmerken van het individu die geen deel uitmaken van een gezondheidstoestand of een staat van gezondheid. 6 Een belangrijke opmerking hierbij is dat geen enkel van de 79 artikels uit deze review de eerste lijn als vertrekpunt heeft. Om de persoonsgerichte zorg te analyseren in de huisartsenpraktijk wilden we weten welke PERI-factoren huisartsen beschrijven en aldus moeten worden gedocumenteerd en eventueel gecodeerd, om de mate van patiëntgerichtheid in de huisartsgeneeskunde zichtbaar te maken in het EMD. 6 Geyh S, Peter C, Mueller R, Bickenbach Je et al. The Personal Factors of the International Classification of Functioning, Disability and Health in the literature a systematic review and content analysis. Disability and Rehabilitation, 2011; 33(13 14):

6 De relevantie van dergelijke factoren zou vooral bepaald worden door de vraag of de gedocumenteerde feiten al dan niet een invloed hadden op de medische besliskunde besloten tussen de huisarts en de patiënt. Om een antwoord op deze vraag en een eerste poging tot onderverdeling in categorieën te verkrijgen, wilden we weten welke PERI factoren we vinden als huisartsen casussen noteren van hun patiënten op een narratieve manier en hoe we deze factoren verder kunnen indelen. Methoden Het opzet van de studie is een kwalitatieve thematische analyse van internationale patiëntencasussen, die verzameld werden door de huisartsenmembers van het WICC comité. De studie werd goedgekeurd door de ethische commissie van de Universiteit van Gent (dossiernummer:b ). Hun specifieke opdracht was om een patiëntenverhaal, waarvan de persoonlijke/contextuele factoren, een invloed hebben gehad op het verloop, de diagnose en/of planning, te noteren op een narratieve (beschrijvende) manier. De huisartsen, die casussen instuurden, waren allen werkzaam in de praktijk. Het verzamelen van de casussen liep van maart tot en met mei In totaal ontving het studiecentrum 32 geschreven anonieme Engelstalige casussen van negen verschillende landen. (Oostenrijk, België, Brazilië, Duitsland, Ghana, Italië, Spanje, Nederland en Vietnam). Het onderzoeksteam bestond uit twee leden van het WICC comité (Thomas Kühlein en Diego Schrans), die ervaring hebben met ICPC-codering en één master na master thesisstudent Huisartsgeneeskunde (Kaatje De Smet). De casussen werden ingelezen in het softwarepakket RQDA, specifiek ontworpen om kwalitatieve analyse te doen. 7 Dit is freeware en op alle computersystemen te gebruiken. Elke casus werd door drie onderzoekers gelezen en ontleed: de verschillende PERI factoren werden eruit gehaald en de codes werden gedefinieerd. Na elke casus werden de definities van de code aangepast, aangevuld en een mogelijke overlap met andere codes werd omschreven. Het proces eindigde, wanneer er geen nieuwe PERI codes meer werden gevonden in de nieuwe casussen. 7 Huang R (2012). RQDA: R-based Qualitative Data Analysis. R package version rqda.r-forge.r-project.org (laatst geraadpleegd op 23/4/2014)

7 De PERI codes werden vervolgens besproken samen met een vierde onderzoeker ( Van Boven Cees) van de WICC en er werd getracht de verschillende PERI codes in clusters te plaatsen. Eerst probeerde iedere onderzoeker apart een structuur aan te brengen in de verscheidene codes, door zelf clusters te maken. Nadien werden deze bevindingen samengelegd om zo tot een consensus van de clusters te komen. De PERI clusters werden gedefinieerd door de onderzoekers met de wetenschap, dat ze elkaar niet mochten overlappen (wederzijdse exclusiviteit). Zo ontstond er na discussie een consensus bij de onderzoekers over zeven verschillende PERI-clusters. Nadien werd er gekeken of de PERI clusters in grotere domeinen konden worden geplaatst. Resultaten Via de eerste oproep aan de huisartsen kwamen er 32 casussen uit Oostenrijk, België, Brazilië, Duitsland, Ghana, Italië, Spanje, Nederland en Vietnam binnen. Gemiddeld ontvingen we twee tot vier casussen per land. Na het doornemen van alle casussen door de drie artsen afzonderlijk, kwamen we op 33 verschillende gedefinieerde PERI codes (Tabel 1). Cluster Code Voorbeeld uit internationale casus Aspecten tussen hulpverlener en Communicatie-aspecten Ze spreekt perfect de lokale taal patiënt Concordantie/ Adherentie/Therapietrouw Deed de bloedtesten en investigaties niet die waren voorgeschreven Connectiviteit Ze kan niet rijden en er is geen openbaar vervoer in dit gebied Ervaring met medische zorg Ze is bang van de operatie omwille van de slechte ervaring die ze al gehad heeft Zich overweldigd voelen door de medische vraag Hij voelt zich een beetje overweldigd door al dit Functioneren van de formele zorg De dochter denkt dat de hulpverlener niet adequaat is Ideeën/ Bezorgdheden/ Verwachtingen Denkt dat er iets mis is met haar pezen en vraagt een foto Aard van de consultatie Gebracht door de buurman Relatie tegenover de ziekte Hij kan niet geloven dat hij zo een ziekte heeft Relatie tgenover de hulpverlener Hij kent haar al twee jaar Familie/ Omgeving Culturele aspecten Begon te werken als priester in een kerk Familiale achtergrond Zijn vader startte de boerderij 40 jaar geleden als een immigrant Functioneren van de informele zorg Hij heeft geen contact met zijn familie Woon/ Leefomstandigheden De patiënt leeft in een vervallen huis in een landelijk geïsoleerd gebied Invloed van de sociale context Echtgenoot heeft aangedrongen dat ze het gezwel moet laten verwijderen Eigen functioneren/gedrag Afhankelijkheid Zit in zijn stoel en zijn vrouw zorgt voor hem Mentale of fysische handicap Het korte en lange termijn geheugen is achteruit gegaan Emotionele aspecten Zij is nooit vrolijk als ik haar zie Gezondheidsgedrag Komt niet frequent op consultatie Legaal probleem Tegengehouden door de politie omdat ze geen verzekering had Personaliteit/ Leefwijze Is een angstige jongen en legt zich hoge eisen op

8 Voorkeur Wil zich niet laten testen voor HIV Voorgeschiedenis/Ervaringen Persoonlijke voorgeschiedenis Had nog geen voorgeschiedenis tot de klacht begon Traumatische ervaring Dit resulteert van een dramatisch ongeval in de jaren 60 Medische informatie Comorbiditeit Haar osteoartritis maakt de situatie nog moeilijker Multimorbiditeit Ze lijdt ook aan hartfalen, diabetes en hypertensie Neveneffect/contra-indicatie Door de medicijnen moet hij regelmatig naar het toilet Socio-demografische factoren Leeftijd 87 jaar oud Geslacht vrouw Opleidingsniveau Hoog opgeleide dame Burgerlijke staat Een alleenstaande moeder met twee Economische status kinderen Geen pensioen en geen gezondheidsverzekering Werkomstandigheden Werkomstandigheden Zes maanden geleden werd hij ontslagen van één van zijn twee banen Tabel 1: De PERI codes uit de internationale casussen met voorbeelden uit de casus en een eerste opzet van de zeven PERI clusters. Deze werden na discussie door de centrale werkgroep gereduceerd tot een reeks van zeven gedefinieerde en elkaar uitsluitende PERI clusters (Tabel 2). PERI cluster Definitie Aspecten tussen hulpverlener en Alle aspecten van een arts-patiëntrelatie, inclusief de functionaliteit van de ontmoeting: patiënt zowel technische (huisbezoek, afspraak na de uren) als communicatieve aspecten, ideeën, zorgen, verwachtingen, vroegere ervaringen met medische zorg en concordantie die een invloed hebben op het zorgproces. Factoren van de uitgebreide Alle invloeden uit de familiale kring of sociale achtergrond, met inbegrip van culturele familie en sociale omgeving aspecten, woonomstandigheden, familiale ondersteuning en het functioneren van informele zorg, dat het zorgproces beïnvloedt. Eigen functioneren/gedrag Alle individuele aspecten van het fysieke, mentale, sociale en spirituele functioneren, eigen overtuiging en keuzes waaronder emoties, coping, voorkeur, persoonlijkheid en levensstijl die het zorgproces beïnvloeden. Voorgeschiedenis/Ervaringen Alle informatie die afkomstig is van de levensloop/geschiedenis van de patiënt die invloed heeft op het zorgproces. Persoonlijke medische informatie Alle aspecten van de persoonlijke medische geschiedenis, zoals co-morbiditeit, multimorbiditeit of bijwerkingen die invloed hebben op het huidige zorgproces. Demografische factoren Objectieve gegevens over de patiënt, zoals leeftijd, geslacht, burgerlijke staat, etniciteit, beroep, woonomstandigheden en de sociaal-economische toestand van de patiënt die een invloed hebben op het zorgproces Werk en werkgelegenheid Alle aspecten met betrekking tot het werk en de werkgelegenheid van de patiënt, gerelateerde factoren waarvoor hij wel of niet vergoed wordt, inclusief ook werkloosheid, die een invloed hebben op het zorgproces Tabel 2: De zeven PERI clusters en hun definities Na een grondige discussie met de werkgroep van vier onderzoekers konden we deze clusters onderbrengen in vier grote domeinen, zodanig dat er geen overlap meer bestond tussen de vier domeinen: Het domein van de uitgebreide familie en de sociale omgeving, het medische domein, het domein van het individu en het domein van werk en werkgelegenheid. In deze domeinen vinden we alle voorgaande clusters met hun factoren terug (Figuur 2).

9 Domein van de uitgebreide familie en de sociale omgeving. Categorieën: Factoren van de uitgebreide familie en sociale omgeving en demografische factoren Codes: Culturele aspecten, familiale achtergrond, functioneren van de informele zorg, woonomstandigheden, invloeden van de sociale context, leeftijd, opleidingsniveau, burgerlijke staat, geslacht, economische status Het medische domein Categorieën: Aspecten tussen patiënt en hulpverlener Codes: Communicatie-aspecten, concordantie/adherentie/therapietrou w, connectiviteit, ervaring met medische zorg, zich overweldigd voelen door de medische vraag, functioneren van de formele zorg, ideeën/ bezorgdheden/verwachtingen, aard van de consultatie, relatie tegenover de ziekte( inzicht, emotioneel), relatie tegenover de hulpverlener Het domein van het individu Categorieën: Eigen functioneren/gedrag, niet- medische voorgeschiedenis en ervaring Codes: Afhankelijkheid, mentale of fysieke handicap, emotionele aspecten, gezondheidsgedrag, legaal probleem, personaliteit/levenswijze, voorkeur, persoonlijke voorgeschiedenis, traumatische ervaring Het domein van werk en werkgelegenheid Categorieën: Werk en werkgelegenheid gerelateerde factoren. Codes: Werkomstandigheden Figuur 2: De vier grote domeinen van de PERI met hun clusters en codes.

10 Discussie Kieran et al. sprak in 1998 al over een derde dimensie in de zorg: naast statistische en klinische significantie, moest men ook streven naar het bereiken van persoonlijke significantie, waarbij de zorgverlener de context rond de patiënt in rekening moest brengen bij het nemen van beslissingen, die hij nam in interactie met zijn patiënt gedurende de consultatie. 8 Onze PERI studie leidt de patiënt-geörienteerde zorg verder naar een persoongeoriënteerde zorg. In tegenstelling tot patiënt-georiënteerde zorg, dat zich beperkt in tijd tot één contact, is de persoonsgebonden zorg ruimer. De contextuele kennis over de persoon wordt steeds groter, naarmate het aantal contacten tussen de huisarts en de persoon toeneemt en dit leidt tot een betere herkenning van gezondheidsproblemen en de noden van de persoon in de toekomst. Het bewerkstelligt een geschikter zorgplan voor de persoon in kwestie. 9 Een goede codering van deze PERI informatie is dus een must. Met dit onderzoek zijn de eerste stukjes van de grote PERI puzzel gelegd. De vier grote domeinen van PERI clusters en codes vormen nu een eerste goed framework om verder uit te bouwen. Deze indeling komt ook grotendeels overeen met wat Weiner vond met zijn theoretische benadering van de PERI. 10 Saturatie van de factoren werd bereikt na 25 van de 32 ingestuurde casussen, wat toch wel een heel goed resultaat is, maar dit betekent natuurlijk niet dat alle PERI factoren gevonden zijn. Dit proces is steeds in evolutie en dient zoals alle coderingen steeds verfijnd te worden. Verder onderzoek is nodig: duidelijke namen zoeken voor de codes, aanvullingen doen bij de codes, integratie in de ICPC codering Het uiteindelijke doel is om een codering op poten te zetten die we dan aan het einde van de rit in het EMD kunnen integreren, zodat elke collega van bijvoorbeeld een groepspraktijk deze informatie ook ter beschikking heeft. 8 Kieran G, Domhnall M, Denis P. Personal significance: the third dimension. The Lancet 1998; 351: Starfield B. Is Patient-Centered Care the Same As Person-Focused Care? The Permanente Journal 2011; 15: Weiner SJ et al. Content coding for contextualization of care: evaluating physician performance at patient-centered decision making. Ann Intern Med. 2013;158(8):

11 Deze studie streefde naar zoveel mogelijk internationaliteit: door het aanschrijven van verschillende huisartsen van de WICC over de hele wereld. Noord-Amerika heeft geen casussen aangebracht ( te moeilijk voor het ethisch comité aldaar), maar de westerse wereld is duidelijk aanwezig in de andere casussen. Zelf uit Afrika en Azië kwamen er enkele casussen. Dit levert toch een meerwaarde op voor het onderzoek. Een ander sterk punt van het onderzoek is dat de analyse van de PERI factoren door een team van drie onderzoekers werd uitgevoerd. Na elke nieuwe onderverdeling werd er met de verschillende onderzoekers gediscussieerd, tot er consensus was. Nog een sterk punt is de inductieve manier waarop te werk is gegaan: Dit onderzoek is het eerste onderzoek dat op die manier opgezet is en dus uniek in zijn soort. Het beoogt om via de codes die men zelf is gaan vinden in de casussen tot een algemeen en juist framework te komen. Een andere interessante invalshoek zou zijn om een omgekeerde studie op te zetten waarbij men niet vertrekt van de casussen, maar van de verschillende codes bij bestaande casussen in de praktijk. Als men deze PERI factoren in de dagelijkse praktijk zou wegschrijven in het dossier, biedt dit dan een meerwaarde aan de continuïteit van de zorg van de individuele patiënt? Is de tevredenheid van de patiënten en de huisartsen beter? Levert dit een gerichtere aanpak en zorg op? Besluit Om een analyse van een persoonsgerichte zorg in de huisartsenpraktijk in de toekomst mogelijk te maken wilden we weten welke factoren van PERI moeten worden gedocumenteerd en eventueel gecodeerd, om de mate van patiëntgerichtheid in de huisartsgeneeskunde zichtbaar te maken. Uit de narratieve casussen van de verschillende landen haalden we uiteindelijk 33 verschillende PERI codes. Deze konden we uiteindelijk onderbrengen in zeven clusters en vier grote domeinen. Op dit moment weten we dat de PERI factoren inderdaad een belangrijke rol spelen en kunnen we ons al een goed beeld vormen welke factoren dit zijn.

12 Referenties Geyh S, Peter C, Mueller R, Bickenbach Je et al. The Personal Factors of the International Classification of Functioning, Disability and Health in the literature a systematic review and content analysis. Disability and Rehabilitation, 2011; 33(13 14): Haggerty J, Reid R, Freeman G et al. Continuity of care: a multidisciplinary review. BMJ 2003, 327(7425), Health P. Why the reason for encounter should be incorporated in the analysis of outcome of care. DebateWAnalysis 2011; Huang R (2012). RQDA: R-based Qualitative Data Analysis. R package version rqda.rforge.r-project.org (laatst geraadpleegd op 23/4/2014) Kieran G, Domhnall M, Denis P. Personal significance: the third dimension. The Lancet 1998; 351: Starfield B. Is Patient-Centered Care the Same As Person-Focused Care? The Permanente Journal 2011; 15: 2. Weiner SJ et al. Content coding for contextualization of care: evaluating physician performance at patient-centered decision making. Ann Intern Med. 2013;158(8): Wonca International Classification Committee (Ed.). International Classification of Primary care, ICPC-2-R. Oxford University Press, New York Woudschoten T. Continuïteit in de huisartsgeneeskunde, Huisarts en wetenschap 2001;

13

Het ICF schema ziet er als volgt uit. (Schema uit hoofdtekst hier opnemen)

Het ICF schema ziet er als volgt uit. (Schema uit hoofdtekst hier opnemen) 1 International Classification of Functioning, Disability and Health Het ICF-Schema ICF staat voor; International Classification of Functioning, Disability and Health. Het ICF-schema biedt een internationaal

Nadere informatie

29/05/2013. ICF en indicering ICF

29/05/2013. ICF en indicering ICF en indicering 1 = International Classification of Functioning, disability and health World Health Organisation (2001) is complementair met ICD-10 Wat? Classificatie van gezondheids en gezondheidsgerelateerde

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) 159 Ouders spelen een cruciale rol in het ondersteunen van participatie van kinderen [1]. Participatie, door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als

Nadere informatie

Foto: halfpoint. 123rf.com. methodisch werken

Foto: halfpoint. 123rf.com. methodisch werken 1 Foto: halfpoint. 123rf.com methodisch werken Methodisch werken 1 Als zorgprofessional doe je nooit zomaar iets. Je werkt volgens bepaalde methodes en procedures. In dit hoofdstuk leer je wat methodisch

Nadere informatie

Basisstructuur van een elektronisch medisch dossier. Koen Thomeer

Basisstructuur van een elektronisch medisch dossier. Koen Thomeer Basisstructuur van een elektronisch medisch dossier Koen Thomeer Doel presentatie een goed gestructureerd EMD is noodzakelijk om andere ICT-toepassingen mogelijk te maken preventie (selectie populatie

Nadere informatie

Performante ICT voor (zelfstandige) zorgverstrekkers in de eerste lijn.

Performante ICT voor (zelfstandige) zorgverstrekkers in de eerste lijn. Performante ICT voor (zelfstandige) zorgverstrekkers in de eerste lijn. Prof. Jan De Maeseneer Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg UGent, Interuniversitair Samenwerkingsverband Huisartsopleiding

Nadere informatie

Inleiding. Johan Van der Heyden

Inleiding. Johan Van der Heyden Inleiding Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail : johan.vanderheyden@iph.fgov.be

Nadere informatie

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens Resultaten HBSC 14 Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 14 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 14 bestaat uit 9.566 leerlingen van

Nadere informatie

- Toekomstig onderzoek - Toekomstige trainingen 6/29/11

- Toekomstig onderzoek - Toekomstige trainingen 6/29/11 Training proactieve palliatieve zorg voor huisartsen Toepassing van leerdoelen en instrumenten na twee jaar Aletta Moelands Begeleider: Eric van Rijswijk Eerstelijns geneeskunde 5 april 2011 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier

Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier Inleiding Waarom een dossier? Efficiëntie in het werk en communicatie dankzij informatisering en automatisering Hulp bij het nemen van beslissingen

Nadere informatie

Interprofessionele vorming Omgeving Stationsbuurt

Interprofessionele vorming Omgeving Stationsbuurt Interprofessionele vorming Omgeving Stationsbuurt = Stationsbuurt Noord / Stationsbuurt Zuid / Nieuw Gent UZ / Watersportbaan - Ekkergem Donderdag 19 november 2015 SPEEDDATE PROFESSIONELE SPEEDDATE Apotheker

Nadere informatie

Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg

Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg SPEEDDATE PROFESSIONELE SPEEDDATE Apotheker Diabeteseducator Diëtist Huisarts Zorgcoördinator/Directie WZC Ter Hovingen/ Centrumleider LDC / Maatschappelijk

Nadere informatie

TBN - Beroepscode Tarotprofessional

TBN - Beroepscode Tarotprofessional De Tarot Beroepsvereniging Nederland zet zich in voor de belangen van tarotprofessionals in Nederland. De bij de Tarot beroepsvereniging aangesloten leden werken door het hele land. Door opleiding en nascholing

Nadere informatie

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 ICF 2 staat voor International Classification of Functioning, Disability and Health en is een classificatiesysteem van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Nadere informatie

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 14 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 14 bestaat uit 9.566 leerlingen van het vijfde leerjaar lager onderwijs tot het zevende

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

ADDENDUM 2 bij HAND-OUTS I

ADDENDUM 2 bij HAND-OUTS I ADDENDUM 2 bij HAND-OUTS I BABYLONISCHE SPRAAKVERWARRING? EENHEID van TAAL! WELKE TAAL / TERMINOLOGIE? ICD Al heel lang behoefte aan gestructureerd vastleggen van gegevens: ca. 1880: ICD, International

Nadere informatie

Het elektronisch dossier van de zorgverlener en de patiënt wordt het belangrijkste instrument om nieuwe medische kennis te verwerven

Het elektronisch dossier van de zorgverlener en de patiënt wordt het belangrijkste instrument om nieuwe medische kennis te verwerven Diagnostics Quality of care EMD als registratie- en kennisinstrument Education development Care for the elderly Nicolas Delvaux, 22 oktober 2015 www.achg.be Het elektronisch dossier van de zorgverlener

Nadere informatie

Van Klacht naar Probleem

Van Klacht naar Probleem Thema Ma.1.B / Meeloopdag HAG Van Klacht naar Probleem a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Nadere informatie

Naar een nieuw concept van Gezondheid

Naar een nieuw concept van Gezondheid Kwaliteitsinstituut 7 mei 2013 Naar een nieuw concept van Gezondheid Daniëlle Branje MSc. & Machteld Huber, arts Louis Bolk Instituut, Driebergen www.louisbolk.nl Louis Bolk Instituut Sinds 1976 Onderzoek

Nadere informatie

Dataregistratie en classificatie in de toekomst

Dataregistratie en classificatie in de toekomst Dataregistratie en classificatie in de toekomst Naar een optimale ondersteuning van de AVG arts en huisarts in de dagelijkse praktijkvoering, nu en in de toekomst Kees van Boven Toekomstvisie Met wie werk

Nadere informatie

Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie

Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie Nieuwe term in de wetgeving : personen met een arbeidsbeperking Personen met een arbeidsbeperking

Nadere informatie

Middelengebruik: Cannabisgebruik

Middelengebruik: Cannabisgebruik Middelengebruik: Cannabisgebruik Inleiding Cannabisgebruik geeft zowel gezondheidsrisico s, psychosociale gevolgen als wettelijke consequenties 1,2. Frequent gebruik van cannabis wordt geassocieerd met

Nadere informatie

Gestructureerd registreren

Gestructureerd registreren Gestructureerd registreren Workshop Health One Day 2015 Nicolas Delvaux Huisarts Lissewege, Onderzoeker ACHG Wat moet een modern EMD kunnen? Wat is een EMD? p Kern: n Bewaarplaats voor patiëntengegevens

Nadere informatie

WAARGENOMEN HINDERNISSEN EN FACILITATOREN VOOR HUISARTS-PATIËNT COMMUNICATIE IN

WAARGENOMEN HINDERNISSEN EN FACILITATOREN VOOR HUISARTS-PATIËNT COMMUNICATIE IN WAARGENOMEN HINDERNISSEN EN FACILITATOREN VOOR HUISARTS-PATIËNT COMMUNICATIE IN PALLIATIEVE ZORG: EEN SYSTEMATISCHE OVERZICHTSSTUDIE Slort, W., Schweitzer, B.P.M., Blankenstein, A. H., Abarshi, E. A.,

Nadere informatie

Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk

Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Derek de Beurs Mariëtte Hooiveld Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg.

Nadere informatie

Toegang tot gezondheidszorg voor Roma in België

Toegang tot gezondheidszorg voor Roma in België Toegang tot gezondheidszorg voor Roma in België State of the art Prof. dr. Sara Willems Lise Hanssens Onderzoeksgroep Equity in Health Care Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg 1.

Nadere informatie

Figuur 1. Componenten binnen de International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF).

Figuur 1. Componenten binnen de International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). Het functioneren van patiënten na een stamceltransplantatie weergegeven met de International Classification of Functioning, Disability and Health: een Delphi studie Mijn naam is Janet Bloemhof - Haasjes.

Nadere informatie

Het belang van gespreid leiderschap voor innovatief gedrag Een casus van Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO): Hoe pak je dit aan?

Het belang van gespreid leiderschap voor innovatief gedrag Een casus van Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO): Hoe pak je dit aan? Het belang van gespreid leiderschap voor innovatief gedrag Een casus van Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO): Hoe pak je dit aan? Dr. Arnoud Evers Overzicht presentatie Wetenschap en praktijk

Nadere informatie

Info ICF. International classification of functioning, disability and health Internationale classificatie van het menselijke functioneren

Info ICF. International classification of functioning, disability and health Internationale classificatie van het menselijke functioneren Info ICF ICF? o o International classification of functioning, disability and health Internationale classificatie van het menselijke functioneren Ontstaan ICF ICF is een classificatiesysteem, ontwikkeld

Nadere informatie

15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) ( )

15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) ( ) 15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) (2010-2012) Inleiding Tijdens de opleiding leren huisartsen systematisch en door middel van vragen en onderzoek tot een diagnose te komen.

Nadere informatie

De opvattingen en houdingen van zorgverleners omtrent prenatale diagnostiek

De opvattingen en houdingen van zorgverleners omtrent prenatale diagnostiek De opvattingen en houdingen van zorgverleners omtrent prenatale diagnostiek De uitdagingen van een cliëntgerichte begeleiding Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Hogeschool- Universiteit Brussel Onderzoeker:

Nadere informatie

HANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes

HANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes HANDREIKING Diabetesjaargesprek voor migranten met diabetes Introductie Voor migranten en laaggeletterden is het vaak moeilijk om passende diabeteszorg te krijgen. Dit komt onder meer doordat de huidige

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 4: FYSIEKE EN SOCIALE OMGEVING Rana Charafeddine, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance

Nadere informatie

Samenvatting. Nieuwe ontwikkelingen in de palliatieve zorg: kwaliteitsindicatoren en het palliatieve zorgcontinuüm.

Samenvatting. Nieuwe ontwikkelingen in de palliatieve zorg: kwaliteitsindicatoren en het palliatieve zorgcontinuüm. Samenvatting Nieuwe ontwikkelingen in de palliatieve zorg: kwaliteitsindicatoren en het palliatieve zorgcontinuüm Samenvatting 173 Vanaf halverwege de jaren '90 is palliatieve zorg door de Nederlandse

Nadere informatie

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen OP BASIS VAN ICF MARIETA VERHOEVEN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST I.O. COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUTISCH WERKER VGCT Ernstige en langdurige eetstoornis Definitie

Nadere informatie

Registreren in het HIS. Carel Bakx Wim de Grauw Willem van Gerwen Kees van Boven

Registreren in het HIS. Carel Bakx Wim de Grauw Willem van Gerwen Kees van Boven Registreren in het HIS Carel Bakx Wim de Grauw Willem van Gerwen Kees van Boven Doel van deze verkenningstocht: leren om klachten en ziekten systematisch vast te leggen Achtergronden van ICPC Wat is ICPC?

Nadere informatie

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda.

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda. agenda Ruggespraak Kennismaking Achtergrond van het onderzoek Methode Resultaten Discussie Conclusie A.R.J. Sanders1, W.Verheul2, T.Magneé2, H.M.Pieters, P. Verhaak2, N.J. de Wit1,, J.M. Bensing2 RUGPIJN?

Nadere informatie

Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld

Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld, M. Heijmans, NIVEL, augustus 2013) worden gebruikt.

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals

Nadere informatie

Ontologie, classificatie, terminologie en codificatie in de Authentieke Bron Geneesmiddelen voor het e-health Platform in België

Ontologie, classificatie, terminologie en codificatie in de Authentieke Bron Geneesmiddelen voor het e-health Platform in België Ontologie, classificatie, terminologie en codificatie in de Authentieke Bron Geneesmiddelen voor het e-health Platform in België Prof. Dr. R. Vander Stichele, IT-Coordinator Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische

Nadere informatie

Internationale classificatie van het menselijk functioneren ICF

Internationale classificatie van het menselijk functioneren ICF Internationale classificatie van het menselijk functioneren ICF Wat is de ICF? Engelstalige benaming: ICF, International Classification of Functioning, Disability and Health Nederlandstalige benaming:

Nadere informatie

Het 'mappen' van zorggegevens

Het 'mappen' van zorggegevens Het 'mappen' van zorggegevens December 2015, Renate Kieft, programmaleider Nationale Kernset Inhoudsopgave 1 Vooraf 3 2 Het mappen van zorggegevens 4 2.1 Waarom worden zorggegevens gemapt? 4 2.2 Het doel

Nadere informatie

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest. Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met

Nadere informatie

Deel één Ȃ communicatie over het levenseinde in Europa: een vergelijkend onderzoek.

Deel één Ȃ communicatie over het levenseinde in Europa: een vergelijkend onderzoek. Samenvatting 204 De ethische grondslag om patiënten te betrekken bij beslissingen over de medische behandelingen aan hun levenseinde wordt in Europa in toenemende mate erkend, net als de voordelen van

Nadere informatie

Hoe relevant ook, het begrip wilsbekwaamheid is

Hoe relevant ook, het begrip wilsbekwaamheid is Samenvatting 179 180 Autonomie is de afgelopen decennia centraal komen te staan binnen de geneeskunde en zorg. Daarmee samenhangend is ook de wilsbekwame beslissing van de patiënt steeds belangrijker geworden.

Nadere informatie

Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering

Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering In deze presentatie Palliatieve zorg bij Stichting Prisma Definitie van palliatieve zorg Kenmerken van de palliatieve

Nadere informatie

Sociale verschillen in gezondheid: inleiding op het thema

Sociale verschillen in gezondheid: inleiding op het thema 10/10/2015 Medisch Psychologische Dag Domus Medica Sociale verschillen in gezondheid: inleiding op het thema Prof. Dr. Sara Willems Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Sara.Willems@ugent.be

Nadere informatie

De psychische en sociale hulpvraag van volwassenen in de huisartsenpraktijk van

De psychische en sociale hulpvraag van volwassenen in de huisartsenpraktijk van Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Beurs, D. de, Magnée, T., Bakker, D. de, Verhaak, P. De psychische en sociale hulpvraag van volwassenen in de huisartsenpraktijk

Nadere informatie

Voor wie een time-out?

Voor wie een time-out? Voor wie een time-out? Problemen met gedrag in een buitengewone context Inhoud Korte introductie ICF-CY Toepassing op doelgroep praktijkboek Gebruik binnen een handelingsgericht diagnostisch traject maar

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

Plannen van zorg Niveau 4

Plannen van zorg Niveau 4 Antwoorden stellingen Plannen van zorg Niveau 4 NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Wanneer wordt verpleegkundige zorg gegeven? 1. In de jaren zestig was professionele zorg erg duur, daarom werd

Nadere informatie

ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN

ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN Veerle Duprez Prof. dr. Ann Van Hecke AANLEIDING Beroeps- & opleidingsprofiel Mensen met chronische aandoening

Nadere informatie

De handreiking samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde

De handreiking samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde Home no. 5 Congresnummer Kiezen voor delen November 2016 Eerdere edities Verenso.nl De handreiking samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde Monique Bogaerts mbogaerts@verenso.nl De nieuwe

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Onderdeel: Kwalitatief onderzoek. Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2

Palliatieve Zorg. Onderdeel: Kwalitatief onderzoek. Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2 Palliatieve Zorg Onderdeel: Kwalitatief onderzoek Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2 Inhoudsopgave Inleiding Blz 2 Zoekstrategie Blz 3 Kwaliteitseisen van Cox et al, 2005 Blz 3 Kritisch

Nadere informatie

Visie WZC Hof van Egmont 10/08/2015. De toepassing van het ICF in een WZC. Korte schets: WZC Hof van Egmont

Visie WZC Hof van Egmont 10/08/2015. De toepassing van het ICF in een WZC. Korte schets: WZC Hof van Egmont De toepassing van het ICF in een WZC Korte schets: WZC Hof van Egmont Gelegen in Mechelen 300 tal bewoners Verschillende afdeling Voor personen met dementie Gesloten afdeling Kleinschalig wonen Open afdeling

Nadere informatie

en psychosociale werkkenmerken voorspellen wie van de nog actief werkende bedrijfsen/

en psychosociale werkkenmerken voorspellen wie van de nog actief werkende bedrijfsen/ Moe! Studies naar hulpzoekend gedrag laten zien dat het besluit om een arts te bezoeken doorgaans het resultaat is van een complex proces. Niet alleen gezondheidsgerelateerde, maar ook sociale, culturele

Nadere informatie

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen * Ontmedicalisering Gezondheid voor iedereen Keuze voor de huisartsgeneeskunde: voor continuïteit voor persoonlijke zorg voor integrale zorg Maar ook: voor het gezonde WHO definitie gezondheid (1948) Een

Nadere informatie

Eerlijke beoordelingen in sociale zekerheid: hoe reëel is dat?

Eerlijke beoordelingen in sociale zekerheid: hoe reëel is dat? Eerlijke beoordelingen in sociale zekerheid: hoe reëel is dat? dr. Femke I. Abma & prof. dr. Sandra Brouwer Universitair Medisch Centrum Groningen Afdeling Gezondheidswetenschappen Sociale Geneeskunde

Nadere informatie

Peer review. Communicatie tussen arts en kinesitherapeut. Lode Verreyen UGent - WVVK. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine

Peer review. Communicatie tussen arts en kinesitherapeut. Lode Verreyen UGent - WVVK. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine Peer review Communicatie tussen arts en kinesitherapeut Lode Verreyen UGent - WVVK Inleiding respect Arts acceptatie Kinesitherapeut deskundig autonoom Patiënt ervaringsdeskundig deskundig autonoom Kenmerken

Nadere informatie

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 ICF 2 staat voor International Classification of Functioning, Disability and Health en is een classificatiesysteem van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Nadere informatie

! Introduc)e Project. 5 maart 2015

! Introduc)e Project. 5 maart 2015 Introduc)e Project 1 Betrokkenen verstrekking OST Cliënt / pa1ënt - > probleem + behoe9e Behandelaar medicus - > indiceerder Orthopedisch schoentechnicus - > leverancier Zorgverzekeraar - > betaler, contractgever

Nadere informatie

Broodje met. Familiezorg

Broodje met. Familiezorg Broodje met. Familiezorg UMCG, 07-02-2017 Family Nursing: van patiënt centraal naar de familie centraal Dr. M.L.A.Luttik, Senior onderzoeker Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek, Projectleider IWP Familiezorg,

Nadere informatie

Artsen moeten geen supermannen of supervrouwen zijn Prof. dr. Jan De Maeseneer

Artsen moeten geen supermannen of supervrouwen zijn Prof. dr. Jan De Maeseneer Artsen moeten geen supermannen of supervrouwen zijn Prof. dr. Jan De Maeseneer Gewoon Hoogleraar Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Voorzitter Opleidingscommissie Geneeskunde Universiteit

Nadere informatie

Klinisch ethisch overleg voor artsen van oppositie naar wederzijds begrip

Klinisch ethisch overleg voor artsen van oppositie naar wederzijds begrip Klinisch ethisch overleg voor artsen van oppositie naar wederzijds begrip Sprekers Anneke Dalinghaus, huisarts Kamal el Mokayad, reumatoloog MMC Judith Wilmer, klinisch geriater CZE Nico Debets, geestelijk

Nadere informatie

Ethisch reflecteren. aan de slag met een stappenplan. Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent

Ethisch reflecteren. aan de slag met een stappenplan. Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent Ethisch reflecteren aan de slag met een stappenplan Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent Taboes Van Dale: Iets dat niet gedaan of gezegd mag worden Wikipedia Bij taboes in

Nadere informatie

Van Klacht tot Patiënt

Van Klacht tot Patiënt Van Klacht tot Patiënt Master I-fase 1 Toelichting Achtergrondinformatie In de fase tot het doctoraal examen krijgt u een visie op de taak van de arts aangereikt, die wordt bepaald door de gedachte dat

Nadere informatie

Organiseren van zorg Niveau 3

Organiseren van zorg Niveau 3 Antwoorden stellingen Organiseren van zorg Niveau 3 NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Het zorgproces 1. De holistische mensvisie gaat uit van de hele mens. Lichamelijke, psychische en sociale aspecten

Nadere informatie

Samenhang Zelfzorg Ondersteund, Persoonsgerichte Zorg en Positieve Gezondheid NvL, 2019

Samenhang Zelfzorg Ondersteund, Persoonsgerichte Zorg en Positieve Gezondheid NvL, 2019 Samenhang Zelfzorg Ondersteund, Persoonsgerichte Zorg en Positieve Gezondheid NvL, 2019 Waarom dit document? Positieve Gezondheid, persoonsgerichte zorg en ondersteunde zelfzorg zijn initiatieven die vanuit

Nadere informatie

Evaluatie stage extra muros

Evaluatie stage extra muros Evaluatie stage extra muros Naam student: Stageplaats: Stagemeester ZIV Nummer : Stageperiode : Een competentie is het vermogen om adequaat te functioneren in een bepaalde (beroeps)context door het kiezen

Nadere informatie

Zorg in eigen hand. Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening. Marjan Mensinga Hester van Bommel

Zorg in eigen hand. Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening. Marjan Mensinga Hester van Bommel Zorg in eigen hand Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening Marjan Mensinga Hester van Bommel Symposium Zorg op maat in de huisartsenpraktijk. 29 september 2016

Nadere informatie

Gebruik van huisartsenzorg bij financieel kwetsbare welzijnszorggebruikers

Gebruik van huisartsenzorg bij financieel kwetsbare welzijnszorggebruikers Gebruik van huisartsenzorg bij financieel kwetsbare welzijnszorggebruikers Annelien Poppe Evelyn Verlinde Prof. dr. Sara Willems Prof. dr. Jan De Maeseneer Onderzoeksthema s Gezondheidstoestand van de

Nadere informatie

Context Informatiestandaarden

Context Informatiestandaarden Context Informatiestandaarden Inleiding Om zorgverleners in staat te stellen om volgens een kwaliteitsstandaard te werken moeten proces, organisatie en ondersteunende middelen daarop aansluiten. Voor ICT-systemen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad

Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Groep Philippus Neri - VZW Sint-Lucia Deze leidraad geldt voor een verzoek om euthanasie door een patiënt bij ondraaglijk psychisch en fysisch lijden.

Nadere informatie

Van wens naar werkelijkheid. Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018

Van wens naar werkelijkheid. Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018 Van wens naar werkelijkheid Dr. Ada ter Maten-Speksnijder, februari 2018 Is onze wens/droom/ambitie al werkelijkheid? 2 Nieuwe rollen NIEUWE AMBITIES Advanced practitioner Verpleegkundig specialist Master

Nadere informatie

Samenvatting, met de AAA checklist

Samenvatting, met de AAA checklist Samenvatting, met de AAA checklist 187 Huisarts-patiënt communicatie in de palliatieve zorg Aanwezigheid, actuele onderwerpen en anticiperen Huisartsen spelen in veel landen een centrale rol in de palliatieve

Nadere informatie

Ruimte voor duurzame innovatie in de zorg

Ruimte voor duurzame innovatie in de zorg Ruimte voor duurzame innovatie in de zorg De Doelen 22 november 2012 Kim Putters Erasmus Universiteit Rotterdam Koen Harms Achmea Programma Opening Kim Putters: Innoveren in een meervoudige omgeving Presentatie

Nadere informatie

Omgaan met genomische informatie als wetenschapper

Omgaan met genomische informatie als wetenschapper Omgaan met genomische informatie als wetenschapper Prof. Yves Moreau K.U.Leuven SymBioSys Center for Computational Biology Stelling Het dient maatschappelijk aangemoedigd te worden dat genomische data

Nadere informatie

Routinedata in de medische zorg in de avond, nacht en weekenden voor mensen met verstandelijke beperkingen

Routinedata in de medische zorg in de avond, nacht en weekenden voor mensen met verstandelijke beperkingen Focus congres 22 juni 2015 Routinedata in de medische zorg in de avond, nacht en weekenden voor mensen met verstandelijke beperkingen Prof. Dr. H. van Schrojenstein Lantman- de Valk Prof. Dr. W.J.J. Assendelft

Nadere informatie

Gezondheidsvaardigheden van schoolverlaters

Gezondheidsvaardigheden van schoolverlaters Gezondheidsvaardigheden van schoolverlaters Lea Maes, PhD Universiteit Gent Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde Health literacy health literacy represents

Nadere informatie

Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode

Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Derek de Beurs Annemarie Prins Mark

Nadere informatie

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM)

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Dr Kristien Wouters, Dr Christiana Nöstlinger Instituut voor Tropische Geneeskunde / Helpcenter ITG Avondseminarie

Nadere informatie

Analyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over de periode

Analyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over de periode Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Beurs, D. de, Magnée, T., Bakker, D. de, Verhaak, P. Analyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over

Nadere informatie

Belg tevreden over arts Transparantie en kostprijs blijven pijnpunt

Belg tevreden over arts Transparantie en kostprijs blijven pijnpunt Belg tevreden over arts Transparantie en kostprijs blijven pijnpunt Bijlage Naar aanleiding van het vijftigjarig bestaan van de ziekte- en invaliditeitsverzekering heeft CM de tevredenheid van de Belgen

Nadere informatie

KINDEREN EN VOLWASSENEN MET ADHD BINNEN DE HUISARTSENPRAKTIJK: TRENDS IN JAARPREVALENTIES EN VERWIJZINGEN. Marijn Prins, Liset van Dijk

KINDEREN EN VOLWASSENEN MET ADHD BINNEN DE HUISARTSENPRAKTIJK: TRENDS IN JAARPREVALENTIES EN VERWIJZINGEN. Marijn Prins, Liset van Dijk Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Marijn Prins, Liset van Dijk. Kinderen en volwassenen met ADHD binnen de huisartsenpraktijk: trends in jaarprevalenties

Nadere informatie

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Inleiding Via deze praktijkopdracht werk je aan je verpleegkundige vakdeskundigheid. De opdracht helpt je om achtergrondkennis te verwerven van de patiënten binnen het

Nadere informatie

Patrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA

Patrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA Patrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA Verworven wilsonbekwaamheid vanuit een medisch perspectief Prof. dr. Patrick Cras Neurologie Universiteit Antwerpen en UZ

Nadere informatie

Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules

Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules VOOR WIE IS DEZE CRITERIAWAAIER? - Deze criteriawaaier is opgesteld voor cliënten- en familievertegenwoordigers in de GGz. Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules Vanuit een cliënten- en

Nadere informatie

OKIDO. Organisatie van Kinesitherapeutisch Dossier. Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Kinesitherapeuten vzw. Website: http://www.wvvk.

OKIDO. Organisatie van Kinesitherapeutisch Dossier. Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Kinesitherapeuten vzw. Website: http://www.wvvk. OKIDO Organisatie van Kinesitherapeutisch Dossier Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Kinesitherapeuten vzw Website: http://www.wvvk.be 08/02/2007 OKIDO FOD Volksgezondheid 1 Eerste intermediair verslag:

Nadere informatie

Praktijkboek zelfmanagement Astma en COPD

Praktijkboek zelfmanagement Astma en COPD Praktijkboek zelfmanagement Astma en COPD ISBN: 9789402147384 Bart Thoonen Voorwoord Dit praktijkboek over zelfmanagement heb ik geschreven voor alle zorgverleners die betrokken kunnen zijn bij de zorg

Nadere informatie

BECCI: Behaviour Change Counselling Inventory

BECCI: Behaviour Change Counselling Inventory Pagina 1 van 7 BECCI: Behaviour Change Counselling Inventory Voorafgaand aan het gebruik van de BECCI checklist: Maak a.u.b. gebruik van de toegevoegde handleiding met een gedetailleerde uitleg over hoe

Nadere informatie

Psychische zorg voor ouderen

Psychische zorg voor ouderen Psychische zorg voor ouderen Wist u dat een op de vijf ouderen last heeft van depressieve gevoelens? Te vaak blijven mensen er in hun eentje mee zitten. 5,$ :7. IROGHU 28' LQGG U bent niet de enige Ouder

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Proefpersoneninformatie Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Geachte mevrouw, meneer, In aansluiting op het gesprek met uw behandelend arts, ontvangt u hierbij

Nadere informatie

Hoeveel gezondheid levert onze gezondheidszorg op?

Hoeveel gezondheid levert onze gezondheidszorg op? Hoeveel gezondheid levert onze gezondheidszorg op? Ann Van den Bruel Senior Clinical Research Fellow Department of Primary Care Health Sciences University of Oxford Declaration Alma Ata 1978 Gezondheid

Nadere informatie

Kinderrevalidatie: het bereiken van een optimale autonomie en participatie voor kinderen met beperkingen

Kinderrevalidatie: het bereiken van een optimale autonomie en participatie voor kinderen met beperkingen Kinderrevalidatie: het bereiken van een optimale autonomie en participatie voor kinderen met beperkingen Anke Meester-Delver, kinderrevalidatiearts, afd. revalidatie, AMC Definitie kinderrevalidatie Kinderrevalidatie

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Langdurig ziekteverzuim is een erkend sociaal-economisch en sociaal-geneeskundig probleem op nationaal en internationaal niveau. Verschillende landen hebben wettelijke maatregelen genomen

Nadere informatie