handleiding groep 3 blok 8

Transcriptie

1 handleiding groep blok en

2 handleiding groep blok Inhoud Inleiding Les Les Les Les Les Les Les Les Les Les Les Les Les Les en Remediëring Remediëring Remediëring Remediëring Malmberg s-hertogenbosch

3 blok Tweelingen Inleiding In dit blok staan tweelingen en paren centraal (schoenen, wanten, twee koekjes in één pakje enzovoort). U kunt dit thema extra inhoud geven door op een tafel dingen te verzamelen waarin tweelingen ontdekt kunnen worden. In een hoek kunt u ook een spiegel plaatsen waarin de kinderen zichzelf als tweeling kunnen zien en waar ze kunnen experimenteren met spiegelbeelden van cijfers. Welk cijfer verandert niet? Richt de winkel uit blok in met een aantal van dezelfde doosjes of pakjes. Voorzie deze van een prijskaartje (centen). Laat de kinderen een aantal van dezelfde artikelen kopen. Tijdens de handvaardigheidsles kunnen de kinderen hun eigen verliefde harten maken. Een andere optie is het makenen/of kleuren van patronen die spiegelsymmetrisch zijn. Noteer gedurende het blok op het bord een dagritmeschema. Betrek hierbij de analoge klok (hele uren). Noteer activiteiten die er op een dag in de klas gebeuren, bijvoorbeeld: om. uur rekenen, om. uur pauze... Tijdens de gymles kunt u met de kinderen sprongen van en huppen van oefenen. Oefen bijvoorbeeld ook het tellen met en door het Aantikspel te spelen. Voor rekensterke kinderen sluiten de verrijkingsopdrachten Strijkkralen en Eerlijk verdelen uit de methode Kien aan bij dit blok. Niet alle rekensterke kinderen zijn ook sterke lezers. Sommige hebben hulp nodig bij de verrijkingsopdrachten. Overzicht van de leerinhoud Doel Les Bewerkingen Meten, tijd, geld Getallen en getalrelaties Kinderen kunnen getallen tot en met verdubbelen en even getallen tot en met halveren. Kinderen kunnen in een klok de wijzers tekenen bij een gegeven tijd in hele uren. Kinderen kunnen aangeven waar je uitkomt vanaf op de lege getallenlijn bij een combinatie van sprongen van en. Nieuwe doelen Meten, tijd, geld Meetkunde en Kinderenkunnen in eenvoudige verhoudingsopgaven prijzen bepalen. Kinderen kunnen spiegelsymmetrie herkennen en de symmetrieas aangeven. Kinderen kunnen het midden van een vorm bepalen door de vorm dubbel te vouwen. Getallen en getalrelaties Kinderen kennen de splitsingen van en kunnen aangeven hoeveel erbij moet om te maken. Bewerkingen Kinderenkunnen getallen tot en met splitsen. Toetsdoelen Bewerkingen Bewerkingen Kinderen kunnen erbij- en erafsituaties tot en met genoteerd in een pijlnotatie uitrekenen. Kinderen kunnen een situatie vertalen naar een rekenopgave met hoeveelheden tot en met. Memoriseren dubbel tot en met. Sommen maken met de tweelingen. Halveren en verdubbelen. Herhaalde huppen van,, en sprongen van vanaf een willekeurig getal tot en met. Samen oefenen Splitsbloemen afleiden van het rekenrek. Memoriseren splitsingen van,, en. Vanaf in sprongen van en huppen van springen naar getallen (getallengebied tot en met ). Sommen met de splitsbloemen van,, en. le erkrachtgebonden zelfstandig werken to ets Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

4 blok Preteaching Bespreek aan de hand van de praatplaat van les met de taalen/of rekenzwakke kinderen het thema en de nieuwe doelen van het blok. Bespreek de volgende woorden en begrippen: - dubbel en de helft - het spiegelbeeld waar zie je dubbel? vul de letter in. f ik ben e a + b + c + d + wij zijn huh? huh? b e + h f + g + h + i + dropjes j j + cent mooi op tijd! De nieuwe doelen van dit blok zijn verwerkt in de praatplaat (zie hierna). Wijs de onderdelen uit de praatplaat aan en bespreek de nieuwe doelen: a g Les Verdubbelen en halveren tot en met - Weten de kinderen wat een tweeling is? Laat de tweeling aanwijzen. Kennen ze misschien een tweeling? Waar zien de kinderen nog meer twee dezelfde / dubbel op de plaat? (sommen, dobbelsteen, rekenrek, op de dominosteen, voeten, stippen van de lieveheersbeestjes). Wijs de dobbelstenen aan. Hoeveel is met de dobbelstenen gegooid? (dubbel ). Hoeveel stippen is dat samen? (). Steek twee handen op en vraag hoeveel vingers dat samen is. (). Hoeveel is iedere hand? (). Les Klokkijken - Laat de klok aanwijzen. Hoe laat is het op de klok? ( uur). Als er ieder uur een bus komt, wanneer komt dan de volgende, hoe laat is het dan? ( uur). Hoe laat was het toen de vorige bus er was? ( uur). Vertel dat les over klokkijken gaat. Les Sprongen en huppen - Wijs op de kangoeroe en de pad. Hoe groot is de sprong van de kangoeroe? (). Vertel dat de pad niet ver kan springen. De pad hupt met een hup van. Laat de kinderen met (kangoeroe)sprongen van tellen ( - - enzovoort) en met huppen van ( - - enzovoort). Tot hoever kunnen ze tellen met huppen van? Vertel dat les gaat over sprongen van en huppen van op de getallenlijn. c Overzicht extra materialen Les Materiaal i d sprong van hup van - Tweelingen dubbel tot en met (kopieerblad) - Klassikaal rekenrek en afdekblad voor rekenrek - Per tweetal vijf fiches - Voor de verlengde instructie: afdekdoek - Voor de verlengde instructie: per kind een rekenrek - Tweelingen dubbel tot en met (kopieerblad) - Klassikaal rekenrek en afdekblad voor rekenrek - Klassikale instructieklok - Per kind een individueel oefenklokje - Klassikaal rekenrek - Eventueel per kind een rekenrek - Voor de verlengde instructie: per kind een rekenrek - Tweelingen dubbel tot en met (kopieerblad) - Klassikaal rekenrek en afdekblad voor rekenrek - Eventueel per kind een rekenrek - Klassikaal rekenrek en afdekblad voor rekenrek - Klassikale kralenketting met vijfstructuur - Eventueel per kind een rekenrek - Tweelingen dubbel tot en met (kopieerblad) - Getalkaartjes tot en met (kopieerbladen) - Klassikale kralenketting - Klassikaal rekenrek en afdekblad voor rekenrek - Per kind een kralenketting tot en met - Eventueel per kind een rekenrek - Voor de verlengde instructie: per kind een rekenrek Les Prijzen bepalen - Vraag wat twee dropjes kosten. ( cent). Hoeveel kost dan één dropje? Vertel dat les gaat over prijzen. Les Spiegelsymmetrie - Wijs de spiegelaan. Zien de kinderen het spiegelbeeld van het kind? Vraag of de letters in spiegelbeeld er gewoon uitzien. Waar zie je nog meer een spiegelbeeld (zonder dat er een spiegel tussen staat)? (dobbelstenen, dominostenen, letters dubbelop, voeten). Vertel dat les over spiegelen gaat. - Per kind kladpapier - Per kind een dobbelsteen - Splitsbloemen tot en met (kopieerbladen) - Klassikaal rekenrek en afdekblad voor rekenrek - Per kind kladpapier - Getalkaartjes tot en met (kopieerbladen) - Splitsbloemen tot en met (kopieerbladen) - Klassikale kralenketting met vijfstructuur - Per kind een kralenketting - Klassikaal rekenrek en afdekblad voor rekenrek - Per kind een rekenrek - Per kind kladpapier - Per kind een spiegeltje (zonder rand) Remediëring Puntbladen - Remediëringsblad : per kind een splitsbox met tien balletjes; per kind een rekenrek - Remediëringsblad : per kind een rekenrek - Remediëringsblad : twintig MAB-blokjes; per kind een rekenrek; schrijfblok - Remediëringsblad : schrijfblok - Puntblad, opgave : verliefde harten (kopieerblad) Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

5 blok les Materiaal Werkboek bladzijde en Extra materiaal Tweelingen dubbel tot en met (kopieerblad) Klassikaal rekenrek Afdekblad voor het rekenrek Per tweetal vijf fiches Voor de verlengde instructie: afdekdoek Voor de verlengde instructie: per kind een rekenrek Doelen Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen getallen tot en met verdubbelen en even getallen tot en met halveren. Toetsdoel (opgave, en ) Kinderen kennen de splitsingen van en kunnen aangeven hoeveel erbij moet om te maken. waar zie je dubbel? vul de letter in. f ik ben e c tweelingen a i a + b + c + d + wij zijn huh? huh? b e + h g f + g + h + i + dropjes j j + cent mooi op tijd! sprong van hup van d > Start Oriëntatie thema De kinderen bekijken de praatplaat en maken opgave. Ze zoeken (in tweetallen) uit waar je dubbelziet: de sommen koppelen ze aan een uitgebeelde situatie door de letter van de som bij de situatie te schrijven. dubbel of de helft. Interactie Nieuw doel (opgave en ) Bekijk samen de praatplaat en bespreek het thema Tweelingen. Herhaal de opdrachten en vragen uit Preteaching. Laat hierbij ook de kinderen die in de preteaching hebben meegedaan antwoorden geven. Bespreek de gevonden antwoorden van opgave. Welke dubbelen hebben de kinderen gevonden? Klopt de afbeelding met de som? Schud de kaarten met tweelingen door elkaar. Houd ze omhoog zodat is te zien hoeveel ze ieder hebben. Benadruk dat tweelingen altijd alles eerlijk delen. Het moeten dus twee dezelfde getallen zijn die op de buiken staan.vraag hoeveel ze samen hebben en vraag terug hoeveel ze dus ieder hebben (het omgekeerde ). Neem het klassikale rekenrek en dek de kralen af. Vraag de kinderen in gedachte op de bovenste en onderste staaf vijf kralen op te schuiven. Stel vragen als: hoeveel zijn er rood? Hoeveel zijn er wit? Welke kleur hebben de kralen die je laat staan? En hoeveel zijn dat er? Geef meerdere kinderen een beurt naar aanleiding van een vraag. Toon de kralen op het rekenrek waarvan op de bovenste en onderste staaf vijf kralen staan opgeschoven. Vraag welke tweeling hierbij hoort. (). De van de ene hoort bij de bovenste vijf rode kralen (wijs aan). De van de andere hoort bij de onderste vijf rode kralen (wijs aan). Draai tot slot de tweeling om en toon dat ze samen hebben. Concludeer dat erbij samen is. Dek het rekenrek weer af. Oefen eerst dubbel tot en met en dubbel en hun omgekeerde. Dit zijn de makkelijkste dubbelen. Stel de vragen als hierboven en verricht de handelingen met het rek en de tweelingen. Als dit goed gaat oefent u ook dubbel, en en hun omgekeerde. Teken de eerste en de derde som van opgave op het bord: Vertel dat deze opdracht over dubbel en de helft gaat. Laat de kinderen vertellen welke tweeling de eerste is () en hoeveel ze samen hebben (). Vul dit getal in de bal in. Bespreek ook de andere tweeling waarvan je weet hoeveel het samen is (). Hoeveel zijn ze dan elk? Herinner de kinderen eraan dat tweelingen altijd alles eerlijk delen. Teken ook de eerste wip op het bord. Het getal van samen komt hierbij in de driehoek te staan. Maak eventueel nog Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

6 les blok les blok samen. trek een lijn. samen. samen. trek een lijn. welke mis je? Wijs de getallen op de harten aan en laat het bijbehorende getal steeds uitspreken. Vraag hoe deze harten heten (verliefde harten) en wat je daarmee moet doen (bij elkaar zoeken wat is). Laat de kinderen verliefde harten bij elkaar zoeken. Ze zoeken een hart uit de bovenste rij bij een hart in de onderste rij. Trek steeds een zo kort mogelijke lijn. Laat de kinderen dit ook in hun werkboek doen. Laat hierbij steeds de setjes verliefde getallen noemen, bijvoorbeeld zes en vier. Kinderen die moeite hebben met het aanvullen van de gegeven getallen tot of die de splitsingenvan niet kennen komen in aanmerking voor verlengde instructie. Vraag tot slot welke harten makkelijk of moeilijk zijn. Bespreek de eerste opdracht van opgave. Maak eventueel nog een opdracht samen. Differentiatie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgave en verlengde instructie aan. De overige kinderen maken zelfstandig opgave en. een opdracht samen. Ze kunnen als ondersteuning op het klassikale rekenrek kijken. Stimuleerde kinderen om eerst in gedachte de kralen te schuiven. > De kinderen maken opgave zelfstandig af. Interactie Toetsdoel (opgave en ) Start de activiteit met het spel: Samen (zie ook blok, les ). Laat eventueel voor de groep zien hoe dit spelletje gaat. Leg vijf fiches klaar. Vraag een rekensterk kind voor het bord. Ga tegenover elkaar staan met de handen op de rug. Spreek af dat de ene speler vijf of minder vingers opsteekt en de ander vijf of meer. Tel hardop één, twee, drie en steek bij drie tegelijk een aantal vingers op. Je mag niet van tevoren een aantal afspreken. Zeg dat als je denkt dat het samen tien vingers zijn, je als eerste tien zegt. Is het goed? Dan pak je een fiche. Heb je tien gezegd terwijl het geen tien was, dan krijgt de ander een fiche. Is het onduidelijk wie als eerste tien zei? Dan is er geen winnaar. Het spel is afgelopen als er geen fiches meer in de pot zitten of als de tijd om is. Spreek dit van tevoren af. Winnaar is degene met de meeste fiches. Laat de kinderen het spel in tweetallen spelen. Teken het eerste deel van opgave op het bord: Verlengde instructie Toetsdoel (opgave ) Start met het flitsen van de splitsingen van. Flits met de vingers een getal, bijvoorbeeld. De kinderen flitsen nu het getal terug dat erbij hoort om samen te krijgen. (). Laat alle splitsingen van aan bod komen (ook en ). Indien de vingerbeelden problemen opleveren herhaalt u ook de vingerbeelden tot en met. Start met en. Steek daarna met uw rechterhand vijf vingers op en dek uw hand af terwijl u hem opgestoken houdt. Vraag hoeveel vingers u met de afgedekte hand laat zien. (). Vul met uw linkerhand nu aan tot andere hoeveelheden (,,, en ). Herinner de kinderen eventueel aan de afgedekte hoeveelheid. Geef de kinderen een rekenrek. Bespreek opgave. Vraag welk getal in het tweede hart staat. (). Laat deze hoeveelheid met een vingerbeeld uitbeelden. Zeg dat ze nu op het rekenrek moeten laten zien. Laat negen kralen (liefst) in één keer op het rekenrek opzijschuiven. Vraag hoeveel erbij moet om tien te krijgen. (). Hierbij kunt u ervoor kiezen om dat laatste in gedachte te laten doen of om rekenzwakke kinderen daadwerkelijk de kraal erbij te laten schuiven. > Zelfstandig werken Toetsdoel (opgave en ) De kinderen maken opgave en af. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

7 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde en kleur samen. Extra materiaal Tweelingen dubbel tot en met (kopieerblad) Klassikaal rekenrek Afdekblad voor het rekenrek Voorbereiding Dek de kralen van het klassikale rekenrek af. Doelen Toetsdoel (opgave,,, ) Kinderen kennen de splitsingen van en kunnen aangeven hoeveel erbij moet om te maken. Nieuw doel (opgave,, ) Kinderen kunnen getallen tot en met verdubbelen en even getallen tot en met halveren. samen. Samen oefenen Hoeveel samen, hoeveel ieder? Schud de kaarten met tweelingen door elkaar. Houd ze omhoog zodat is te zien hoeveel ze ieder hebben. Vraag hoeveel ze samen hebben. samen. trek een lijn. welke mis je? Ieder, dus samen..? Hoeveel samen? Vraag bij iedere tweeling direct terug hoeveel ze ieder hebben. Benadruk dat tweelingen altijd alles eerlijk delen. Het moeten dus twee dezelfde getallen zijn die op de buiken staan.? Samen, dus ieder..? Schuif in gedachte kralen op de bovenste staaf en kralen op de onderste staaf van het rekenrek. Denk er aan. Welke kleur hebben deze kralen? Breng bij een fout antwoord de dubbelbeelden op het rekenrek in herinnering. De tweelingen zijn hiervan immers afgeleid. Nadat het kind gelegenheid heeft gekregen het antwoord te verbeteren toont u de kralen op het rekenrek en de achterkant van de tweeling. Dek de kralen daarna weer af. In de volgende strip staat hoe dit kan verlopen. Rood en wit. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

8 les blok les blok zoek bij elkaar. kleur net zo. dubbel. Toon ook af en toe de kralen op het rekenrek ter controle van een goed antwoord. Schud de tweelingen nog een keer door elkaar. Laat nu eerst zien hoeveel ze samen hebben en vraag hoeveel ze ieder hebben. Laat ten slotte zien hoeveel ze ieder hebben en vraag hoeveel ze samen hebben. Oefen eerst dubbel tot en met en dubbel, en hun omgekeerde. Als dit goed gaat oefent u ook dubbel, en en hun omgekeerde. Zelfstandig werken de helft. samen. De kinderen maken opgave tot en met. Wijs de kinderen er bij opgave op dat ze de rondjes moeten inkleuren van hartjes die samen zijn. Wijs de kinderen er bij opgave op dat ze steeds de helft van het getal noteren. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen opgave en helemaal maken. Van opgave, en maken ze de eerste helft. Zijn ze klaar dan maken ze opgave. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave. De kinderen voegen de twee stukken samen en vullen het ontbrekende getal in. Refl ectie Hoeveel rode kralen? Hoeveel witte? Hoeveel is dat samen? Dus hoeveel hebben ze samen?.. erbij is.. Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave en. Flits bij opgave verschillende getallen met behulp van vingerbeelden, de kinderen flitsen het aantal terug dat erbij moet om samen tien te krijgen. Let op of de kinderen dit snel kunnen of dat ze de vingers tellen om het getal te weten. Laat bij opgave de tweelingen van het Samen oefenen zien. Hoeveel hebben ze samen? Oefen ook het omgekeerde: hoeveel heeft ieder? Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

9 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde (oefenen) Werkboek bladzijde en Extra materiaal Klassikale instructieklok Per kind een individueel oefenklokje Klassikaal rekenrek Eventueel per kind een rekenrek Voor de verlengde instructie: per kind een rekenrek Doelen Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen in een klok de wijzers tekenen bij een gegeven tijd in hele uren. Toetsdoel (opgave, en ) Kinderen kunnen getallen tot en met splitsen. kijk naar de plaat. welke klok ziet de man? kleur. hoe laat is het dan?... uur hoe staan de wijzers? teken. mooi op tijd! > Start Zelf oefenen De kinderen werken zelfstandig aan de opdracht op bladzijde, de bladzijde met de muis (automatiseren en flexibiliseren). Ze vullen de getalrijen in met huppen van en en ze maken de splitsingen. uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur Interactie Nieuw doel (opgave en ) Laat de kinderen op de klok de grote en de kleine wijzer aanwijzen. Eventueel kunt u de kleine wijzer met een kleur accentueren. Speel het spel: Zitten of staan. Zet de klok op uur en zeg dat de kleine wijzer naar wijst (goed / zitten). Zet daarna de klok op bijvoorbeeld uur. Zeg dat de kleine wijzer wijst naar (fout / staan). Ook kan: de grote wijzer staat op (fout / staan). Belangrijk is dat de kinderen verschillen tussen de wijzers gaan zien en de getallen op de klok goed benoemen. Bespreek hoe je kunt zien of het wel of geen heel uur is. Kijk naar de grote wijzer. Bij een heel uur wijst de grote wijzer naar de. Laat verschillende kloktijden zien waarbij de kinderen aangeven of het wel of geen heel uur is. Leg uit wat de kleine wijzer doet: die geeft het uur aan. Laat op individuele oefenklokjes verschillende kloktijden zetten ( uur, uur, uur, uur, uur). Laat hierbij ter controle één kind op de klassikale klok werken. Laat de kinderen ook steeds vertellen hoe laat het is. Stel vragen als: Waar staat de grote wijzer? Wat weet je dan? Waar staat de kleine wijzer? Hoe laat is het dan? Bespreek opgave en laat de kinderen dit eerst even zelfstandig uitzoeken. Hebben de kinderen ontdekt dat het uur is? Laat dit ook op de klassikale klok zien door het bovenste deel af te dekken en te bespreken welke wijzer ze zien. Bespreek de tekst: Mooi op tijd. Vraag of de bus dan vroeger of later of precies om uur weer weggaat. (precies om uur). Vraag hoe laat het is als er over een uur weer een bus komt. ( uur). En hoe laat ging de bus een uur geleden? ( uur). Teken de eerste som van opgave als voorbeeld op het bord: een analoge klok met uurgetallen tot en met en middenstip, zonder wijzers. De tijd die onder de klok staat ( uur) moet in de klok worden getekend. Laat de tijd oplezen. Zeg dat het steeds een heel uur is. Vraag welke wijzer het hele uur aangeeft. Teken de grote wijzer die naar de wijst in de klok op het bord. Vraag nogmaals welke tijd gemaakt moet worden. Welke wijzer geeft die tijd aan? Teken de kleine wijzer in de klok. > De kinderen maken opgave zelfstandig af. Interactie Toetsdoel (opgave en ) Begin de activiteit met het spel: Noem het andere hart. Vraag hoeveel een verliefde-harten-paar altijd samen is. (). Zeg dat ze zo snel mogelijk het andere hart moeten noemen. Als u zegt is het de bedoeling dat de ander terugzegt. Noem eerst de grootste getallen van de hartenparen en daarna de kleinste. Laat steeds meerdere kinderen naar aanleiding van een getal het andere hart noemen. Ze doen dit om de beurt. Geef hierbij zelf beurten om echt tempo te kunnen maken. Bij een fout wordt het klassikale rekenrek getoond. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

10 les blok les blok splitsen. splitsen. boven zijn er. in de bus. Kinderen die op het rekenrek de getallen kraal voor kraal tellend opzetten komen in aanmerking voor de verlengde instructie. Laat aan de orde komen dat de getallen aan beide kanten van de bloemsteel kunnen staan. Vertel dat ze bij twee lege blaadjes zelf getallen mogen invullen die samen of zijn (en die nog niet in de bloem staan). Bespreek eventueel ook de andere splitsbloemen. Kinderen die moeite hebben met het aanvullen van de getallen tot en met en die getallen tot en met niet goed kunnen splitsen komen in aanmerking voor verlengde instructie. Bespreek met de kinderen de eerste splitsbloem bij opgave. Teken de splitsbloem op het bord en laat de kinderen vertellen welke getallen er ingevuld moeten worden. Differentiatie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgave en verlengde instructie aan. De overige kinderen maken zelfstandig opgave en. splitsen. bedenk zelf. er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Vertel dat ze nu getallen boven de bij elkaar gaan zoeken. Vertel dat het een beetje lijkt op de verliefde harten. Pak het klassikale rekenrek en zet hier op. Laat het getal uitspreken. Vraag hoeveel kralen er niet zijn gebruikt. (). Herhaal dit enkele malen met verschillende getallen (,,,,,,,,,,, ). Hiermee oefent u de splitsing van. Zijn er kinderen die de relatie zien met de verliefde harten ( + en + )? Bespreek de illustratie van opgave. Vraag hoeveel mensen er in de bus zitten. (). En ook hoeveel mensen er boven in de bus zitten. (). Laat de kinderen bedenken hoeveel mensen beneden in de bus zitten. (). Vertel dat de verliefde harten gebruikt kunnen worden om het getal te splitsen. Vraag of de kinderen nog weten wat wordt gebruikt om getallen groter dan te splitsen. (de splitsbloem). Teken van opgave de eerste splitsbloem op het bord. Wijs de kinderen erop dat de getallen links en rechts op blaadjes staan. Vul samen met de kinderen de bloemen in. Laat kinderen die met het splitsen problemen hebben op een eigen rekenrek werken. Observeer hoe zedat doen (bijvoorbeeld alles opzetten of alleen kijken). Controleer een gegeven antwoord met behulp van het klassikale rekenrek. Vraag kinderen die goede antwoorden hebben op welke manier ze hebben gerekend. Hebben ze gewerkt op het rekenrek, gedacht aan het rekenrek of aan de verliefde harten? Verlengde instructie Toetsdoel (opgave ) Oefen eerst het splitsen tot en met met het spel Samen (zie ook blok, les ). Teken op het bord een splitsbloem met in het hart. Teken er twee lege blaadjes onder en vul in. Vraag tot welk getal aangevuld moet worden. (). Vraag ook welk getal aangevuld moet worden. (). Hoeveel moet erbij om te krijgen? (). Zet het getal in het andere blad. Schuif op het kralenrek kralen ( en ) opzij. Vraag of het samen is. is gesplitst in en. Laat een kind een andere verdeling bedenken die samen is. ( en enzovoort). Laat steeds de splitsing benoemen: bijvoorbeeld is en. Vraag of de genoemde splitsing in de derde splitsbloem van opgave staat. Kunnen ze zelf een splitsing bedenken die er niet in staat? Herhaal dit een aantal keren zodat er verschillende splitsingen van aan bod komen. Teken de tweede splitsbloem van opgave op het bord. Welk getal wordt gesplitst? (). Vul samen met de kinderen de splitsbloem in. Laat kinderen die hier concreet materiaal bij nodig hebben gebruikmaken van het rekenrek. En oefen hiermee vooral de splitsingen tot en met. Maak eventueel de volgende opdracht ook nog gezamenlijk. > Zelfstandig werken Toetsdoel (opgave en ) De kinderen maken opgave en af. Bij opgave bedenken ze per splitsbloem steeds andere getallen. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

11 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde en Extra materiaal Tweelingen (kopieerblad) Klassikaal rekenrek Afdekblad voor het rekenrek Eventueel per kind een rekenrek Voorbereiding Dek de kralen van het klassikale rekenrek af. samen. hoeveel in de tent? splitsen. Doelen Toetsdoel (opgave,,, ) Kinderen kunnen getallen tot en met splitsen. Nieuw doel (opgave, ) Kinderen kunnen in een klok de wijzers tekenen bij een gegeven tijd in hele uren. splitsen. bedenk zelf. er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Samen oefenen Sommen met de tweelingen Vertel dat de kinderen sommen gaan maken met de tweelingen. Vraag de kinderen welke tweelingsommen ze kennen en noteer deze sommen in pijlentaal of in de formele somnotatie op het bord. Op het bord verschijnt een rijtje als: + = + = + = + = + = + = + = De formele somtekens komen in blok, les aan de orde. Sta ook toe dat ze sommen maken met overige dubbelen als +, + of zelfs +! Noteer deze ook op het bord. Waarschijnlijk denken de kinderen alleen aan erbijsomen. Vertel dat je met tweelingen ook erafsommen kunt maken. Noteer op het bord naast + = de omgekeerde som =. Laat de kinderen bij elke erbijsom de bijbehorende erafsom bedenken. Op het bord staan nu twee rijtjes sommen, bijvoorbeeld: + = = + = = + = = + = = + = = + = = + = = Zelfstandig werken De kinderen maken opgave tot en met. Opgave lijkt op opgave uit de vorige les. Wijs de kinderen erop dat er maar drie klokken goed zijn, de andere twee zijn dus fout. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen van opgave tot en met de eerste helft maken. Bij opgave en kan eventueel een rekenrek worden gebruikt. Opgave maken ze helemaal. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave. Het splitsen is nu in een andere vorm weergegeven, bespreek dit even kort met de kinderen. Refl ectie Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave en. Schrijf enkele splitsingen van op het bord, in een splitsbloem. Neem ook de getallen die bij opgave staan. Laat de kinderen de splitsingen invullen. Welke kinderen hebben het rekenrek gebruikt? En op welke manier (kijken, schuiven)? Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

12 les blok les blok hoe staan de wijzers? teken. uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur welke klok kan het zijn? trek een lijn. uur uur uur splitsen. maak het goed. Laat de kinderen bij opgave vertellen hoe ze de opgave hebben opgelost. Hoe kun je zien welke klokken goed zijn? Waar moet de grote wijzer staan bij het hele uur? (op de ). Welke klokken vallen dus af? (klok en klok ). Wat weet je over de kleine wijzer, wat geeft die aan? (het uur, hoe laat het is). Wat weet je over de klok waar geen wijzer(s) te zien zijn? (dat de wijzers in de bovenste helft van de klok staan). Hoe weet je welke tijd de klok aangeeft waarbij je geen wijzers ziet? (deze tijd blijft over, dus uur en dan staan de wijzers in de bovenste helft van de klok, dus dat klopt ook). Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

13 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde en samen. Extra materiaal Klassikaal rekenrek Afdekblad voor het rekenrek Klassikale kralenketting met vijfstructuur Eventueel per kind een rekenrek Voorbereiding Hang het klassikale rekenrek voor het bord. samen. steeds anders. er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Doelen Toetsdoel (opgave,, en ) Kinderen kennen de splitsingen van en kunnen aangeven hoeveel erbij moet om te maken. Kinderen kunnen getallen tot en met splitsen. Nieuw doel (opgave ) Kinderen kunnen getallen tot en met verdubbelen en even getallen tot en met halveren. Kinderen kunnen in een klok de wijzers tekenen bij een gegeven tijd in hele uren. samen en samen. gebruik het getal twee keer. Samen oefenen De dokter en de halfdove patiënt Vertel en speel het volgende spel: Er komt een patiënt (kind) bij de dokter (leerkracht) die beweert voor de helft doof te zijn. Dokter ik ben voor de helft doof. Hierop zegt de dokter vol verbazing: Ben jij voor de helft doof? Hoe kan dat nu? Ik geloof er niets van. Dit heb ik nog nooit meegemaakt. Ga maar eens in de hoek van het lokaal staan, dan zeg ik een getal en dan zeg jij me na. We zullen eens zien of je voor de helft doof bent. De dokter zegt tien. En weet je wat de patiënt zegt? Juist, ja: vijf. De dokter denkt dat het een vergissing moet zijn en probeert nog een paar getallen. En ja hoor, steeds noemt de patiënt de helft van het getal. Wissel steeds van patiënt. Laat de patiënt ook echt in de hoek staan. Noem getallen van de tweelingen:,,, (weer),, en. Gebruik bij getallen als,,,, en ter controle of bij een fout de kralenketting met vijfstructuur: laat kinderen het aantal opschuiven, het betreffende deel van de ketting dubbelvouwen of in tweeën delen. Hoeveel is dus de helft van? De helft van deze getallen kan ook op een rekenrek worden gevonden. De reden om dit toch op een kralenketting te doen is dat de helft nu wordt bepaald vanuit het totaal. Dit is makkelijker dan het opzetten van kralen onder de voorwaarde dat ze eerlijk zijn verdeeld over beide staven. Gebruik voor een getal als ter controle of bij een fout het rekenrek: laat kinderen het aantal eerlijk verdeeld over beide staven opschuiven. Laat ook kinderen voor dokter spelen. Oefen omgekeerd: De patiënt zegt vier. Wat heeft de dokter gezegd? Zelfstandig werken De kinderen maken opgave tot en met. Bij opgave is het de bedoeling dat de kinderen op alle lege plaatsen getallen invullen. Bij opgave moeten de kinderen getallen tot en met splitsen, de verliefde harten kunnen hierbij ondersteuning bieden. Lees opgave eventueel gezamenlijk. De kinderen vullen op de wip in hoeveel het samen is (hoeveel kinderen op de wip zitten). Dan lezen ze de kloktijd die ernaast staat. In de lijst met samen schrijven ze de tijd op de goede plaats. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

14 les blok les blok samen... hoe laat is het? lees en... uur: samen... uur: samen Oefen zo alle splitsingen van, denk ook aan en en omgekeerd. Hebben de kinderen bij opgave de juiste aantallen bij de juiste tijd gevonden? Controleer of ze de gevonden getallen correct gehalveerd hebben. Noem de getallen en laat de kinderen zeggen wat de helft is.... uur: samen... uur: samen... uur: samen... uur: samen samen. samen. teken evenveel stippen. teken evenveel stippen. vul dan in. vul dan in. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen een deel van de opgaven maken: - Opgave : het rekenrek kan hierbij gebruikt worden; bij de derde en de vierde bloem kunnen de kinderen eerst het bijbehorende getal naast de stippen schrijven. - Opgave : noteer eventueel als leerkracht zelf een van de getallen in de bloemen. - Opgave : het rekenrek kan hierbij gebruikt worden; alleen de linker- en de rechterbloem worden ingevuld. - Opgave : noteren van de kloktijd onder de klokken. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave. Leg uit dat lieveheersbeestjes en vlinders op beide vleugels evenveel stippen of vlekken hebben. Als je de helft ziet, weet je hoeveel stippen of vlekken het dier in totaal heeft. Refl ectie Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave en. Oefen bij opgave even snel de splitsingen van, met het Flitsspel samen : laat een getal met uw vingers zien (), de kinderen flitsen terug welk getal erbij hoort om samen te krijgen. (). Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

15 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde (oefenen) Werkboek bladzijde en en waar kom je uit? hup sprong hup hup hup Extra materiaal Tweelingen dubbel tot en met (kopieerblad) Getalkaartjes tot en met (kopieerbladen) Klassikale kralenketting Klassikaal rekenrek Afdekblad voor het rekenrek Per kind een kralenketting tot en met Eventueel per kind een rekenrek Voor de verlengde instructie: per kind een rekenrek Voorbereiding Schrijf op het bord: sprong is, hup is. Doelen Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen aangeven waar je uitkomt vanaf op de lege getallenlijn bij een combinatie van sprongen van en huppen van. Toetsdoel (opgave, en ) Kinderen kunnen erbij- en erafsituaties tot en met genoteerd in een pijlnotatie uitrekenen. waar kom je uit? > Start Zelf oefenen De kinderen werken zelfstandig aan de opdracht op bladzijde, de bladzijde met de koe (automatiseren en flexibiliseren). Ze kleuren het grootste getal. Interactie Nieuw doel (opgave en ) Speel het spel: Springen naar getallen in sprongen van en huppen van. Zeg dat u vanaf naar een geheim getal gaat springen op het stappenpad. De kinderen moeten dat getal raden. Vertel dat een sprong is en laat deze zien door met een eenbenige afzet een sprong te maken. Herhaal dat een hup is en laat deze zien door met een tweebenige afzet een hup te maken. Wijs op het bord waar de regels sprong is en hup is op staan. Spring zelf naar het geheime getal:. Dit getal staat op het getalkaartje. Ga op staan, links voor in het lokaal, neem een sprong, nog een sprong en vervolgens drie hupjes van. Vraag naar welk getal u bent gesprongen. Geef meerdere kinderen de beurt, ook al is het goede antwoord al genoemd. Zonder te verraden of het goede antwoord ertussen zat, herhaalt u hoe u bent gesprongen. U doet dit door zowel op de kralenketting als ook op een lege getallenlijn op het bord naar het getal te springen. Laat daarna pas het getalkaartje zien, zodat er ook aandacht is voor de uitspraak en de notatie van het getal. Vraag ten slotte alle kinderen ook eens op hun eigen kralenketting naar te springen in sprongen van en huppen van. Let op dat ze dit verkort doen, dus in sprongen van naar en dan pas in huppen van. Vraag een aantal kinderen naar een geheim getal te springen op het stappenpad. Laat ze hierbij een getalkaartje kiezen. Laat het kind steeds beurten geven en hanteer hierbij de bovengenoemde handelingen. Teken de eerste en de vierde som van opgave op het bord: Leg uit dat de sprongen en huppen die de kinderen hiervoor echt hebben gemaakt nu met bochten op de getallenlijn zijn getekend. Wijs een sprong van en een hup van aan. Laat bij de eerste getallenlijn vertellen naar welk getal wordt gesprongen. Tel hierbij hardop de sprongen en huppen ( ). Voer daarna de sprongen en huppen uit. Klopt het antwoord? Vraag wat er bij de andere getallenlijn anders is. (er wordt teruggesprongen). Doe dit ook hardop: Voer daarna de sprongen en huppen uit. + Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

16 les blok les blok reken uit. reken uit bedenk zelf sommen. reken uit er zijn meerdere antwoorden mogelijk. al als sommen die makkelijk onthouden kunnen worden? Bij deze sommen heb je geen rekenrek nodig. Bespreek opgave. Herkennen de kinderen de ondersteunende illustraties bij de opgaven? Laat de sommen oplezen. Kinderen die de pijlentaalsom niet kunnen vertalen in een som komen in aanmerking voor verlengde instructie. Vraag welke erbijsommenzijn. En welke zijn erafsommen? Kinderen die een erbij- of erafsom niet herkennen komen in aanmerking voor de verlengde instructie. Vraag of alle sommen bij opgave tweelingsommen zijn. (ja) Laat de tweelingsommen kleuren. Laat de sommen ook uitrekenen. Ze kunnen hierbij eventueel het rekenrek gebruiken. Kinderen die de pijlentaalsom niet kunnen vertalen in een handeling op het rekenrek komen in aanmerking voor verlengde instructie. Dit geldt ook voor kinderen die hoeveelheden een voor een opzetten op het rekenrek. Bespreek opgave. Teken van opgave de derde pijlentaalsom op het bord en bespreek deze ( + ). Laat de kinderen steeds eerst de som opnoemen (vijf erbij acht is samen) en daarna het antwoord uitrekenen. Noteer dit op het bord. Laat de hele som nogmaals hardop zeggen. Maak ook een erafopgave samen met de kinderen Differentiatie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgave en verlengde instructie aan. De overige kinderen maken zelfstandig opgave en. Klopt het antwoord? Let op: de kinderen springen niet achteruit terug, maar draaien zich om. Sta even stil bij de reden van terugspringen vanaf een tiental (handiger omdat er dan minder sprongen en huppen gemaakt worden). Wijs de kinderen erop dat sprongen vooruit altijd boven de lijn worden getekend en sprongen terug altijd onder de lijn. Bespreek op vergelijkbare wijze de overige getallenlijnen van opgave. Vertel dat opgave op dezelfde manier gemaakt moet worden. > De kinderen maken opgave zelfstandig af. Interactie Toetsdoel (opgave en ) Vraag de kinderen welke tweelingsommen ze al kennen en noteer deze sommen op het bord (zie ook les ). Laat op het bord het volgende rijtje ontstaan (de tweelingsommen uit opgave ): + = + = + = Vraag of de kinderen met tweelingen ook erafsommen weten. Noteer op het bord naast + = de omgekeerde som =. Laat de kinderen bij elke erbijsom de bijbehorende erafsom bedenken. Ervaren de kinderen de tweelingsommen Verlengde instructie Toetsdoel (opgave ) Oefen eerst met de tweelingen. Laat zien hoeveel ze samen hebben en vraag hoeveel ieder heeft. Doe het daarna andersom, laat nu zien hoeveel ieder heeft en vraag hoeveel ze samen hebben. Bespreek opgave. Vraag of het allemaal tweelingsommen zijn. (nee) Laat alle tweelingsommen (erbij en eraf)eerst kleuren. Vraag welke sommen ze makkelijk vinden en laat die eerst maken. Bekijk de eerste som van opgave en laat de kinderen op het rekenrek uitvoeren wat er staat. Stel vragen als: Hoeveel heb je? (). Zet op het rekenrek. Komt er iets bij of gaat er iets af? (+, dus er komt iets bij). Hoeveel komt erbij? (). Zet op het rekenrek erbij. Hoeveel is het samen? ().Doe dit eventueel ook met de erafsom. ( - ). Maak nog enkele opgaven gezamenlijk met de kinderen. > Zelfstandig werken Toetsdoel (opgave en ) De kinderen maken opgave en af. Wijs de kinderen erop dat ze bij opgave zelf de getallen mogen invullen. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

17 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde en Extra materiaal Eventueel per kind een rekenrek reken uit en Voorbereiding Schrijf onderstaande tabel op het bord:? Ja Nee reken uit en Doelen Toetsdoel (opgave,,, ) Kinderen kunnen erbij- en erafsituaties tot en met genoteerd in een pijlnotatie uitrekenen. Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen aangeven waar je uitkomt vanaf op de lege getallenlijn bij een combinatie van sprongen van en huppen van. reken uit. kleur: Samen oefenen Voorspel je tel, loop en tel Deze activiteit gaat zoals het Aantikspel. De kinderen voorspellen of ze precies op een getal zullen uitkomen. Het getal waar het bij deze les om gaat is. Vertel dat de kinderen een voor een gaan tellen vanaf, dus Vraag de kinderen hun hand op te steken als ze denken dat ze tijdens het tellen zullen horen. Schrijf de voorspelling in de tabel. Vervolgens loopt en telt u hardop en geeft u de beurt door. Doe hetzelfde met herhaalde sprongen van: - vanaf, dus vanaf, dus vanaf, dus vanaf, dus vanaf, dus vanaf, dus Vraag wie er nog een ander rijtje weet. Hoe groot zijn de sprongen? Zelfstandig werken De kinderen maken opgave tot en met. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen van opgave de eerste twee erbijopgaven en de eerste twee erafopgaven maken. Van opgave maken ze rijtje en. Opgave maken ze helemaal. Van opgave en vullen ze de eerste twee getallenlijnen in. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave. Refl ectie Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave en. Laat bij opgave de kinderen vertellen wat er gebeurt. Komt er iets bij of gaat er iets af? Hoe hebben ze de opgaven uitgerekend? Hebben ze het rekenrek gebruikt? En zo ja, op welke manier? Laat enkele kinderen hardop een opgave handelend uitvoeren op het rekenrek. Ga in op mogelijke verschillen in de uitwerking op de twee stangen. Stimuleer het opzetten van een hoeveelheid in één greep. Teken van opgave één van de getallenlijnen op het bord. Vraag waar ze op moeten letten(huppen gaan terug - onder de lijn - dus er moet teruggeteld worden). Tel hardop de sprongen en de huppen die je moet maken. Laat kinderen een getallenlijn uitkiezen en uitbeelden. De anderen raden welke het is en naar welk getal is gesprongen. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

18 les blok les blok waar kom je uit? waar kom je uit? reken uit. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

19 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde (oefenen) Werkboek bladzijde en Extra materiaal Per kind kladpapier Per kind een dobbelsteen Doelen Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen in eenvoudige verhoudingsopgaven prijzen bepalen. Toetsdoel (opgave, en ) Kinderen kunnen een situatie vertalen naar een rekenopgave met hoeveelheden tot en met. hoeveel kost het? dropjes. hoeveel kost het? dat kost cent.... cent.... cent. ik snoep gezond!... cent. > Start Zelf oefenen De kinderen werken zelfstandig aan de opdracht op bladzijde, de bladzijde met de koe (automatiseren en flexibiliseren). Ze maken de sommen. cent cent cent cent Interactie Nieuw doel (opgave en ) Speel het Aantikspel. Start vanaf en laat tot en met lopen. Loop en tel Vertel vervolgens dat ze het Aantikspel gaan doen met stappen van. Start vanaf. Loop en tel Geef de beurt door. Laat ten minste tot en met tellen. Doe daarna het Aantikspel met stappen van. Start weer bij, loop en tel Geef de beurt door en laat ten minste tot en met tellen. Bespreek opgave. Wijs de kinderen hierbij op de prijslijst. Maak duidelijk dat op de prijslijst de prijs per stuk (dus per één) staat. Vraag hoeveel een drop kost ( cent) en een lolly ( cent) en een spek ( cent). Bespreek ook dat ze in de opgave kunnen zien wat wordt gekocht. Teken van opgave de drie dropjes op het bord. Teken er ook het prijskaartje onder. Vraag hoeveel drop er wordt gekocht. (). Wat kost een drop? ( cent). Laat de kinderen vertellen op welke manier ze dit uit gaan rekenen. Ga specifiek in op de uitwerking op de getallenlijn. Teken het voorbeeld op het bord: cent... cent... cent... cent Laat de kinderen die het niet uit het hoofd doen op kladpapier meewerken. De grootte van de getekende herhaalde sprongen is hierbij niet van belang, wel de notatie van spronggrootte boven de bochten en de getallen bij de landingsplaatsen. Laat daarna de kinderen op het kladpapier de derde opdracht uitrekenen. Observeer de manier waarop op de getallenlijn wordt gewerkt. Bespreek van opgave de prijslijst en de eerste opdracht. Rekenzwakke kinderen kunt u in het werkboek de som erbij laten noteren. > De kinderen maken opgave zelfstandig af. Leg de relatie met het Aantikspel waarbij ze met herhaalde stappen hebben gelopen: Concludeer dat drie dropjes cent kosten ( + + = cent). Schrijf het antwoord op het prijskaartje erbij. Geefde kinderen kladpapier. Bespreek de tweede opdracht. Teken hierbij het tweede voorbeeld op het bord: Interactie Toetsdoel (opgave en ) Geef als voorbeeld drie kinderen een dobbelsteen en laat ze hiermee gooien. Noteer de gegooide aantallen op het bord. Vraag welke sommen hiermee gemaakt kunnen worden. Laat enkele kinderen hun som op het bord schrijven en Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

20 les blok les blok hoeveel punten? reken uit. + = = =... hoeveel punten? reken uit = + = + = steeds verschillende mogelijkheden wat betreft de volgorde van getallen. Let op welke kinderen de situaties niet kunnen vertalen naar een som. Deze kinderen komen in aanmerking voor verlengde instructie. Reken samen de sommen uit. Laat steeds bij het uitrekenen zoeken naar handige manieren. Bespreek van opgave het sjoelspel. Vraag hoeveel punten er gescoord zijn: waar liggen de schijven? ( en tweelingsom). Differentiatie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgave en verlengde instructie aan. De overige kinderen maken zelfstandig opgave en. hoeveel punten? reken uit = + + = + + = = + + = + + = uitrekenen. Laat vertellen hoe drie getallen worden opgeteld, bijvoorbeeld eerst twee getallen en daarna het laatste getal. Hierbij wordt de keuze van de twee getallen mogelijk bepaald door handig optelbare getallen, zoals en (verliefde harten) of en (samen ) of en (tweeling). Schenk ook aandacht aan de notatiewijze van de rekensymbolen + (erbij) en = (is samen). Herkennen ze het + teken uit de bussommen? Kinderen die de rekensymbolen niet kunnen toepassen komen in aanmerking voor verlengde instructie. Laat de kinderen in groepjes van drie elk met een dobbelsteen gooien. Ze noteren op kladpapier alle mogelijke sommen die ze hiermee kunnen maken. Bespreek de vondsten na. Laat hierbij aan de orde komen of de volgorde van de getallen van belang is. Zijn de antwoorden steeds verschillend of hetzelfde? Laat hierbij ook vertellen op welke wijze de getallen zijn opgeteld. Hebben ze handige manieren gebruikt? Laat kinderen die moeite hebben met het uitrekenen van de sommen hier een rekenrek bij gebruiken. Laat hierbij de hoeveelheden (liefst) in één keer opschuiven. Bespreek van opgave de verschillende spellen: het dartbord, het sjoelspel en het knikkerbord. Vraag waar de pijlen op het dartbord staan ( en ) en welke sommen gemaakt kunnen worden ( + of + ). Noteer deze op het bord. Doe dit ook met de schijven van het sjoelspel: hoeveel punten zijn er gescoord? ( + +, + +, + + ). Er zijn dus Verlengde instructie Toetsdoel (opgave en ) Bespreek van opgave de eerste opdracht. Teken het dartbord op het bord. Maak de pijl bij rood en de pijl bij blauw. Hoeveel punten zijn op het dartbord gegooid? ( en punten). Bespreek op welke manier dit wordt opgeschreven in een kale somnotatie : + =. Noteer hierbij de in rood en de in blauw om de relatie met de dartsituatie te verduidelijken. Laat de kinderen meewerken in het werkboek. Laat de opgeschreven som hardop teruglezen. Reken vervolgens de som als voorbeeld hardop op een rekenrek uit. Verwoord wat wordt gedaan: (schuif opzij) erbij (schuif erbij) is samen. Herhaal dit met de knikkerbordopgave ( + + of een andere volgorde). Gebruik hierbij een derde kleur. Laat de som in het werkboek opschrijven. Laat de kinderen bedenken welke twee getallen makkelijk zijn op te tellen, bijvoorbeeld +. Als dat is uitgerekend () wordt het laatste getal erbij gedaan. Maak duidelijk dat het optellen van de getallen in een andere volgorde mag dan is opgeschreven. Teken van opgave het tweede dartbord op het bord. Vraag waar de punten zijn gescoord. (, en ). Welke som kun je daarbij maken? Noteer verschillende mogelijkheden. Laat een van de mogelijkheden in het werkboek opschrijven en hardop teruglezen. Bespreek welke twee getallen makkelijk zijn op te tellen, bijvoorbeeld +. (). Vraag wat er daarna nog bijkomt. (). Laat + op het rekenrek uitrekenen. Ga na op welke manier de hoeveelheden worden opgezet. > Zelfstandig werken Toetsdoel (opgave en ) De kinderen maken opgave en af. Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

21 blok les blok les Materiaal Werkboek bladzijde en Extra materiaal Splitsbloemen tot en met (kopieerbladen) Klassikaal rekenrek Afdekblad voor het rekenrek Per kind kladpapier hoeveel punten? kies de goede som. reken die som uit. + + = = = = = = = =... Doelen Toetsdoel (opgave,,, ) Kinderen kunnen een situatie vertalen naar een rekenopgave met hoeveelheden tot en met. Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen in eenvoudige verhoudingsopgaven prijzen bepalen. hoeveel punten? reken uit = = = + + = Samen oefenen Splitsbloemen afleiden van het rekenrek Dek het klassikale rekenrek af zodat de kralen niet te zien zijn. Vraag de kinderen in gedachte in totaal zes kralen op te schuiven. Hoeveel heb je er op de bovenste staaf opgeschoven? Hoeveel op de onderste staaf? Wie heeft het anders gedaan? Toon de mogelijkheden op het rekenrek en zeg dat er in totaal toch steeds zes kralen zijn opgeschoven. Laat de splitsbloem die hierbij hoort zien (in het hart staat een ). Zeg dat dit de splitsbloem van is. Op de bloemblaadjes staan de splitsingen van (wijs de bloemblaadjes aan). Op de achterkant van ieder bloemblaadje staat het getal dat erbij hoort om er samen van te maken (toon de achterkant). hoeveel punten? teken zelf. schrijf de som op = = = =... er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Welk getal hoort er bij zodat het samen is? Goed zo, dat is, want erbij is samen. voorkant splitsbloem van achterkant splitsbloem van Vouw alle bloemblaadjes naar achteren. Zeg dat de bloem slaapt. Wek de bloem door alle splitsingen op te noemen. Welk getal hoort er bij het bloemblaadje van? Zeg dat de kinderen dat weten van de tweelingen. Toon ter controle de achterkant van dit bloemblaadje door het naar voren te vouwen. Vraag welk getal bij hoort. Vouw het bloemblaadje met het getal open. Toon ter controle de achterkant van het bloemblaadje. Doe dit ook met de overige splitsingen. Als de hele bloem is ontwaakt, rekken alle leerlingen zich uit. Raadpleeg bij een fout de kralen op het rekenrek. Oefen de splitsingen van,,, en op overeenkomstige wijze. Zelfstandig werken De kinderen maken opgave tot en met. Bij opgave en kan kladpapier gebruikt worden om een Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch

22 les blok les blok welke som hoort erbij? kies uit en kleur. ik koop cent ik koop cent ik koop cent wat kost het? vul in en teken. cent... cent cent... cent cent... cent maak de punten. keer gooien. punten punten punten punten er zijn meerdere antwoorden mogelijk. getallenlijn op te tekenen. Geef bij opgave aan dat de spronggrootte hier niet hetzelfde is als bij sprongen en huppen. De boog geeft nu het aantal cent aan dat bijvoorbeeld een lolly kost. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen eerst opgave, en helemaal maken. Van opgave maken ze de eerste twee getallenlijnen. Als ze klaar zijn maken ze opgave. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave. Refl ectie Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave en. Bespreek bij opgave de gevonden sommen. Laat enkele kinderen hun sommen op het bord schrijvenen oplezen. Welke twee getallen hebben ze bij het uitrekenen eerst samengenomen? Merken ze dat de volgorde van de getallen niets uitmaakt voor de uitkomst van de som? Hoe rekenen de kinderen de sommen uit? Hebben ze het rekenrek gebruikt? Laat de kinderen bij opgave vertellen welke getallenlijnen ze gekozen hebben. Klopt de gekozen som met de opdracht? Pluspunt, Handleiding groep, blok Malmberg s-hertogenbosch