TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Oranje Nassau School Bilthoven VMBOGT

Transcriptie

1 TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Oranje Nassau School Bilthoven VMBOGT Plaats : Bilthoven BRIN nummer : 25GV C20 BRIN nummer : 25GV 11 VMBOGT Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 14 oktober 2016 Datum vaststelling : 17 januari 2017

2 Pagina 2 van 10

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 14 oktober 2016 een Tussentijds kwaliteitsonderzoek (TKO) uitgevoerd op De Oranje Nassau School voor de vmbo-theoretische leerweg (mavo) om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. De locatie Oranje Nassau School (ONS) Bilthoven is onderdeel van het Groenhorst College, Het Groenhorst College heeft acht vmbo locaties en 7 mbolocaties in Midden Nederland en Flevoland. Alle scholen hebben hun eigen specialisaties en kenmerken. Belangrijke kenmerken zijn onder andere kleinschaligheid en groen onderwijs. Het eerste kenmerk is op de Oranje Nassau School van toepassing. De locatie heeft ongeveer 300 leerlingen. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het onderzoek naar kwaliteitsverbetering dat is uitgevoerd op 3 december 2015 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op de Oranje Nassau School te Bilthoven. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 30 maart De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en wij hebben ons toezicht geïntensiveerd. Intensief toezicht betekent dat wij met het bevoegd gezag afspraken hebben gemaakt over het verbetertraject. Deze afspraken staan beschreven in een zogenaamd toezichtplan. In het kader hiervan voeren wij nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de in het toezichtplan opgenomen tekortkomingen zijn opgeheven en aan de afspraken is voldaan. Onderzoeksopzet Het tussentijds kwaliteitsonderzoek is gebaseerd op de afspraken die in het toezichtplan zijn opgenomen. In dat toezichtplan staat dat de kwaliteit op de volgende indicatoren uiterlijk eind 2017 van voldoende kwaliteit zal zijn: Opbrengsten (R1, R2 en R3) Aanbod (3.4 en 3.5) Didactisch handelen (7.3, 8.1, 8.2 en 8.3) Ondersteuning en begeleiding (9.3) Kwaliteitszorg (13.1 t/m 13.3) Pagina 3 van 10

4 Daarom zijn deze indicatoren onderzocht. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met de schoolleiding, leraren, zorgcoördinatoren, mentoren, leerlingen en ouders. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de schoolleiding en de bestuurder. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 10

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Onze conclusie voor de Oranje Nassau School te Bilthoven is als volgt: Kwaliteit Wij beoordelen de kwaliteit van het onderwijs van de Oranje Nassau School, school voor vmbo-theoretische leerweg als zwak vanwege onvoldoende opbrengsten. Het onderwijsproces is als voldoende beoordeeld, maar vertoont wel enkele tekortkomingen. Deze conclusie leidt tot de situatie dat de Oranje Nassau School inmiddels drie achtereenvolgende jaren als zwak is beoordeeld. Dit kan aanleiding geven tot het escaleren van het oordeel zwak naar zeer zwak. Wij wijken af van deze regel, omdat de school passende maatregelen heeft genomen voor herstel van de onderwijskwaliteit. Deze maatregelen geven ons het vertrouwen dat de school komende jaren effectiever uitvoering geeft aan de verbeterplannen. Daarom handhaven wij het toezichtarrangement zwak. Op basis van de bevindingen uit het onderzoek stellen wij een nieuw toezichtplan op met de prestatieafspraak dat de onderwijskwaliteit uiterlijk in het vierde kwartaal van 2017 weer van voldoende niveau is. Naleving Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 10

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit van de onderzochte aspecten zijn gekomen. Eerst ziet u het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld De Oranje Nassau School, vmbo-theoretische leerweg is drie jaar achtereen nog steeds zwak vanwege onvoldoende leerresultaten. Echter met ingang van 1 februari 2016 is onder leiding van een nieuwe directeur de omslag gemaakt naar een organisatie die sterk inzet op teamvorming en de verwerving van draagvlak voor visie en doelstellingen van de school. De inspanningen laten een duidelijk, positief resultaat zien. Er is rust en structuur gebracht in de organisatie, de continuïteit lijkt verzekerd en de nieuwe koers van de schoolleiding wordt actief ondersteund door personeel en ouders. Hierbij gaat het om de ontwikkeling naar een opbrengstgerichte cultuur waarin ruimte is voor gezamenlijk overleg, leren van en met elkaar en reflectie op het eigen handelen. Er is dus nog veel werkt te doen, maar de eerste stappen in de goede richting zijn gezet. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Pagina 6 van 10

7 De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden R.1 Onderwijspositie t.o.v. advies PO R.2 Onderbouwsnelheid R.3_GT Bovenbouwsucces voor de afdeling vmbo g/t EX_GT Examencijfers voor de afdeling vmbo g/t De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus taal dat past bij alle leerlingen. 3.5 De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus rekenen dat past bij alle leerlingen. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De beleving van het sociale klimaat en de sociale veiligheid liggen op het niveau dat mag worden verwacht. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraren gebruiken bij de vormgeving van hun onderwijs de analyse van de prestaties van de leerlingen. 8.2 De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. Pagina 7 van 10

8 De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. N.1 N1. Toelating voortgezet onderwijs ja nee N1.1 Het bevoegd gezag baseert zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld. N1.2 Indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere toegestane eindtoets wordt gewijzigd, dan baseert het bevoegd gezag zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op dat gewijzigde schooladvies. N2. Verzuim en voortijdig schoolverlaten ja nee N2.1 De schoolgids bevat informatie over: het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat (VSV). 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, aanbod, didactisch handelen, ondersteuning en begeleiding en de kwaliteitszorg. Pagina 8 van 10

9 Opbrengsten De vmbo-theoretische leerweg van de Oranje Nassau School in Bilthoven heeft sinds het onderzoek naar kwaliteitsverbetering in maart 2016 en het voortgangsgesprek op 24 mei 2016 de ingezette lijn voor kwaliteitsverbetering verder doorgezet. Het gaat hier zowel om verbeteringen ten aanzien van de opbrengsten als om verbeteringen in het primair proces en in de kwaliteitszorg. De opbrengsten vertonen een positieve trend op basis waarvan verwacht wordt dat deze in 2017 van voldoende niveau zullen zijn. Om de opbrengsten te verbeteren zet de school in op een aangepast toetsbeleid met diagnostische toetsen in de onderbouw, aandacht voor bespreking van toetsresultaten en professionele ondersteuning van docenten. De kern van het verbeterplan richt zich voor de opbrengsten op het behalen van het verwachte opleidingsniveau in de onderbouw, het beperken van de vertraging in de bovenbouw en op het behalen van passende examenresultaten. De opbrengsten zijn nog niet voldoende maar gaan langzaam omhoog. De effecten van het ingezette verbetertraject zijn zichtbaar. In de analyse van de oorzaken van de tegenvallende opbrengsten geeft de school zelf aan dat de ruime criteria van het aannamebeleid, de gemiddelde leerling als ijkpunt voor didactische ondersteuning, de beperkte zelfreflectie van het onderwijsgevend personeel en het niet afronden van de kwaliteitscyclus punten zijn die mogelijk een verklaring geven voor de onvoldoende opbrengsten. De school heeft ook oplossingen gevonden die kunnen leiden tot verbeterde opbrengsten in Zo wordt de Wolf analyse van de examens uitgangspunt voor uitslagbespreking binnen de vakgroep. Ook de afgenomen overgangs- en examentoetsen maken deel uit van de analyse en zullen op grond van kwaliteitsnormen worden beoordeeld. Daarnaast vormt de didactische invulling van de lessen uitgangspunt voor een evaluatie met leerlingen. Als resultaat zal dat alles moeten leiden tot effectievere en activerende lessen en lesmateriaal en tot meer bewustwording bij docenten, hoe zij de leerling duidelijk in beeld kunnen krijgen en ook tot meer motivatie en bereidheid tot inspanning leidt bij de leerlingen. Aanbod Door het onderwijsteam is ook geconstateerd dat het eigenaarschap op het gebied van taal en rekenen beter ontwikkeld kan worden. De implementatie van het plan is juist begonnen. Het uiteindelijke doel daarbij is te analyseren hoe taal en rekenen van invloed zijn op examencijfers voor alle vakken en op welke manier dat inzicht behulpzaam kan zijn bij het verder ontwikkelen van een ondersteunende lesaanpak en het bestrijden van leerachterstanden bij leerlingen. Pagina 9 van 10

10 Didactisch handelen De didactische aanpak van docenten wordt geleidelijk aangepast. Tijdens onze lesbezoeken merkten we dat in de lessen steeds meer sprake is van het activeren van leerlingen. Zo is te zien en er meer sprake is van betekenisvol onderwijs en uitdagende werkvormen. Tevens worden lessenseries aangepast. Via scholing in didactiek, blended learning en mogelijkheden voor differentiatie proberen docenten de zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en vooral de motivatie van leerlingen te vergroten. Dat is ook te merken aan de toegenomen rust in de klas, minder ordeverstoringen en de discipline van leerlingen om zich te richten op de opdracht. Overigens zijn er ook aanpassingen in de teamsamenstelling doorgevoerd die goed lijken uit te pakken. Daarnaast wordt er gestuurd in de didactiek door flitsbezoeken, reflectiegesprekken met leerlingen en een nieuwe aanpak in de begeleiding van nieuwe docenten. Ondersteuning en begeleiding Ook in de ondersteuning en begeleiding is duidelijk geworden dat in de klas de leeropbrengst verhoogd kan worden door een aantal interventies. Als het gaat om differentiatie waarbij verschillen tussen leerlingen leiden tot aangepaste hulpprogramma's en ondersteuning in taal en rekenen, heeft de school stappen gemaakt die er toe leiden dat leerlingen meer ondersteuning in de klas en ook mogelijkheden hebben om buiten de klas achterstanden in te lopen. Daarbij wordt ook gezien dat enige dwang bij leerlingen noodzakelijk is om leerresultaten te verbeteren. Kwaliteitszorg Inmiddels is er een goed verbeterplan (ONS onderweg naar...) waarin staat beschreven welke maatregelen er zijn getroffen. De nieuwe sturing is met name gericht op professionalisering in leergemeenschappen, de leskwaliteit, taal, rekenen en de kwaliteitszorg. Naast een interne analyse van oorzaken voor de achterblijvende leerresultaten zijn er actieplannen waarbij het beoogde resultaat is beschreven. Naar het oordeel van de inspectie is er nu echt vooruitgang geboekt en is het duidelijk dat de beoogde resultaten een effect hebben. De aangedragen oplossingsrichtingen zijn divers en vormen een behoorlijke belasting voor iedereen. Uiteindelijk dient het beoogde effect te zijn dat de opbrengsten en het onderwijs- en begeleidingsproces, voldoen aan de normstelling. Met name de onderbouwsnelheid en het bovenbouwsucces zijn onvoldoende. De effecten van het verbeterplan op die indicatoren laat vermoedelijk nog even op zich wachten maar dient eind 2017 wel voldoende te zijn. Nu de continuïteit van de school verzekerd lijkt en het leer- en lesklimaat zijn verbeterd, lijkt deze datum haalbaar. Pagina 10 van 10