Bronks BRONKS - Dé Surplus Om zelf in de klas aan de slag te gaan naar aanleiding van de voorstelling:

Transcriptie

1 Bronks BRONKS - Dé Surplus Om zelf in de klas aan de slag te gaan naar aanleiding van de voorstelling:

2 Extra info voor leerkrachten Klopterop is een coproductie van BRONKS jeugdtheater en BRAAKLAND/ZHE BILDING, een samenwerking, die niet anders dan een mooie samensmelting van jeugdtheater en muziektheater kan opleveren! Oda Van Neygen (BRONKS) spoorde Kris Cuppens (BZB) aan een sprong naar het jeugdtheater te wagen. De recensie van Wouter Hillaert in de Standaard geeft een mooi beeld van wat u kan verwachten! In zijn eerste jeugdvoorstelling, met Braakland/ZheBilding bij Bronks, doet theatermaker Kris Cuppens alvast een gooi naar het woord van het jaar Hij heeft het voortdurend over 'grauwelen'. Grote mensen zouden zeggen: 'boos worden'. Kinderen weten, met Cuppens, dat het veel dieper gaat. Een 'grauwelkop' krijg je door een plotse explosie van het besef dat dit bestaan fundamenteel onrechtvaardig is. Het is de schreeuw van Munch, maar dan met gebalde vuisten. Je bent woedend op de wereld, maar ook in onvrede met jezelf. En daar begint ze weer te borrelen, de vulkanische gaswolk in je kop. Alles in Klopterop getuigt van Cuppens' stellige voornemen om dat donkere levensgevoel, ooit zo aanwezig in zijn prachtige solo Lied, hier geen kans te geven. Niet zozeer omdat hij nu voor vijfjarigen speelt, maar wel omdat zwartkijken geen leven is. De voorstelling begint met een lichte rikketik. Het is de wekker, op de ochtend van 'een coole dag'. Grote Broer (Cuppens zelf) en Kleine Broer (Kristof Van Perre) ontwaken met een wedstrijdje 'in je kleren schieten', stompen en sarren elkaar heen en weer, maken vrolijk stemming met de zaal. 'Wie zet hier de beste grauwelkop op?' Ephraïm Cielen en Geert Waegeman leveren montere percussie op allerlei kopjes, bokaaltjes en trommen. Voor het eerst bij Braakland zie je geen staande micro's. Klopterop wil bewegen, meer lijf zijn dan vertelstem. Het enige wat Cuppens dan nog beperkt, is de onderbroek die Grote Broer steeds weer in de bilspleet schiet. Lichte aandrang tot kolder. Ritmische rijmpjes. Toch heeft Klopterop wel een plot: spijbelen en samen het dak op. Ook voel je hoe een dreigende spanning wordt opgebouwd, tot het grote grauwelmoment, onder een eenzaam lampje. 'De woedende woede woedt', Cuppens stampt zijn taal tot mootjes. 'Omdat het niet is wat het zijn moet.' En hij klopt erop. Volgens de boekjes geeft dat een voorstelling over kolerige frustrokleuters, in relatie tot hun directe machtsomgeving. Je kunt er ook naar kijken als het bevrijdende zelfonderzoek van een volwassen performer op de wip tussen lichtheid en diepgang. Cuppens lijkt nog wat te twijfelen tussen zijn eigen noodzaak en die van zijn jonge publiek, maar Klopterop geeft absoluut geen redenen tot grauwelen. Het verblijdt. WOUTER HILLAERT < De Standaard 1 maart 2011 Leerkrachten die graag nog extra info wensen over de voorstelling of over de makers, kunnen terecht op en op U vindt daar interviews en recensies. Het kan handig zijn als achtergrondinformatie om met uw klas aan de slag te gaan. Wij wensen u en uw klas alvast veel plezier tijdens de voorbereiding en de voorstelling!

3 Met de klas naar klopterop! 1. Vooraf Om je klas voor te bereiden op het theaterbezoek is het best onderscheid te maken tussen de voorbereiding op het theaterbezoek tout cour en op de voorstelling zelf, in dit geval Klopterop 1. Voorbereiding op het theaterbezoek an sich. a. Enkele tips voor een aangenaam verloop van het theaterbezoek Heel wat kinderen van deze leeftijd gingen nog nooit naar theater. Voor velen gaat misschien een nieuwe wereld open waarvan ze de spelregels niet kennen. Om de kinderen hierop voor te bereiden, vindt u hieronder alvast enkele tips. Het is raadzaam ze vooraf te bespreken met de kinderen. Zo weten ze waaraan ze zich mogen verwachten en wat van hen verwacht wordt. Theaterbezoek begint niet pas als de lichten doven in de zaal. Zeker niet in schoolverband. Een goede voorbereiding in de klas maakt de kinderen nieuwsgierig, helpt hen om met een open geest en een open blik de voorstelling bij te wonen. Bij die voorbereiding is het - naast het nieuwsgierig maken naar de voorstelling zelf - belangrijk de kinderen voor te bereiden op hun rol als publiek. Zeker als de kinderen nog erg jong zijn en geen of weinig ervaring hebben met theaterbezoek. M.a.w. kennen ze de gedragscodes die gangbaar zijn in theater? Kunnen ze in dit verband bijvoorbeeld verschillen en overeenkomsten aanhalen tussen een bezoek aan de cinema en in theater? In theater is de life aanwezigheid van de acteurs erg belangrijk. Waarom zou je bijvoorbeeld in een cinemazaal wel een zakje popcorn mogen oppeuzelen en waarom mag dat niet tijdens een theatervoorstelling? (Het is niet enkel storend voor wie naast de snoeperd zit, het kan ook erg storend zijn voor de acteurs.) In theater is naast de kwaliteit van het theaterstuk en de acteerprestaties van de acteurs - de wisselwerking tussen de zaal en de acteurs immers mee bepalend voor het welslagen van de voorstelling. Speel eventueel een spel waarin een kind verteller is, de andere kinderen en uzelf fungeren als stoorzenders. (zie p. 5) Bespreek met de kinderen ook dat in het begin van de voorstelling de zaallichten uit zullen gaan en de spots daarna op de acteurs worden gezet. Hoewel het zaallicht bij voorstellingen voor kleine kinderen bij voorkeur zacht gedimd wordt, terwijl de speellichten aangaan, wekt dit bij sommige kinderen een schrikreactie of de foutief aangeleerde reactie van te beginnen gillen. Het moment waarop het zaallicht uitgaat, is net het moment voor het publiek om tot rust te komen en de zintuigen te scherpen. Het moment om je nog even goed in je stoel te nestelen, je oren en ogen goed open te zetten en te genieten van wat er te zien en te horen valt.

4 Voor heel wat kinderen is het een geruststelling als ze vooraf weten dat de jasjes en boekentassen afgegeven worden aan de vestiaire. Leerkrachten kunnen best tussen de kinderen in gaan zitten. Zo is het makkelijker om de kinderen weer tot rust aan te manen als ze even verstrooid zijn geraakt. Spreek bijvoorbeeld ook van tevoren met je collega s af welke kinderen je dicht bij je in de buurt laat zitten. Voor de rust van de kinderen is het belangrijk goed op tijd aan te komen: zo hebt u ook de tijd om ze rustig allemaal nog even naar het toilet te laten gaan. Vraag eventueel enkele ouders om het theaterbezoek mee te begeleiden. Belangrijk is ook de kinderen zo rustig mogelijk naar hun plaatsen te begeleiden En voor de leerkrachten vergeet u niet uw GSM uit te zetten voor u de zaal binnengaat? b. Initiatie: wat is theater? Hieronder een mogelijke manier om de kinderen vertrouwd te maken met een aantal begrippen uit het theater, zoals daar zijn: acteur actrice regisseur auteur scenario - podium decor kostuum - kostuumontwerper decorontwerper lichttechniek geluidstechniek etc Mogelijke werkwijze: - Bouw een klein miniatuurtheatertje in de klas. Een stoel of tafel kunnen dienst doen als het podium. - Kies enkele voorwerpen en poppen uit de speelhoek, die u inspireren om een verhaal te verzinnen. - Een zaklamp al dan niet voorzien van een paar kleurfilters of gekleurde transparantjes zorgt voor de belichting. - Werp al uw spelvaardigheden en fantasie in de strijd bij het verzinnen en spelen van het verhaaltje dat u gaat spelen met de popjes. - Bedenk of de popjes die je koos het juiste kostuum aan hebben voor het verhaal dat u gaat vertellen? Hoort er bij een bepaald fragment in het verhaal ook bepaalde muziek? (vergeet geen cd-speler klaar te zetten) Op deze manier kunt u al dan niet in een gezamenlijke zoektocht met de kinderen - zeer eenvoudig duidelijk maken wat acteren is, dat er een verhaal is, een decor, belichting, dat de sfeer mee bepaald wordt door de muziek etc

5 c. Spelsuggestie ter illustratie van de rol van het publiek Werkwijze: 1. Een kind (hierna de verteller genoemd) dat graag en goed vertelt (en tegen een stootje kan) gaat even buiten en bereidt zich voor een bekend verhaaltje te vertellen. (bijvoorbeeld roodkapje en de boze wolf of een ander verhaaltje waarvan u weet dat het goed gekend is. 2. Zodra de verteller buiten is, spreekt u met de klas het volgende af: a. het verloop: de verteller zal met veel show aangekondigd worden als een beroemde buitenlandse acteur/actrice. De klas zal enthousiast applaudisseren bij binnenkomst van de verteller. U zorgt ervoor dat het weer stil wordt en dat de verteller kan beginnen vertellen. Na een poosje zult u aankondigen dat het pauze is. Onder luid applaus mag de beroemdheid even naar de loges (de gang). Zogezegd om zich te verfrissen, een glaasje water te drinken, zich wat bij te schminken. Na de pauze (heel kort!) zal u de verteller weer binnenroepen en begint die het vervolg te vertellen van het verhaal. b. Het (geheime) addertje onder het gras: De eerste keer dat de verteller zal beginnen, zullen de andere kinderen aan de lippen hangen van hun klasgenootje en na afloop ook enthousiast applaudisseren. Maar dan Nadat de verteller even gepauzeerd heeft op de gang, kondigt u de beroemdheid weer aan met evenveel show als bij aanvang. Zodra u teken geeft aan de verteller dat hij weer mag verder vertellen, zullen de kinderen nu onderling beginnen babbelen, tateren en kletsen. Ze spelen als het ware het slechtst denkbare theaterpubliek. - Coaching: Benadruk dat de andere kinderen niets mogen verraden of laten merken aan de verteller. Ook niet door te giechelen of zo. Doe in de tweede ronde gerust zelf lekker onaandachtig en storend mee met de klas, maar houd de verteller wel goed in de gaten: hou het kort drijf het niet te ver. U weet best zelf hoever u wel of niet kunt gaan met een bepaald kind. - Evaluatie: Vraag nadien aan de verteller tijdens welke ronde hij het liefst vertelde. Eventueel ook waarom hij niet door vertelde. Geef na afloop de nodige aandacht aan de verteller en benadruk dat jij de klas opstookte. Dat je dit deed om te demonstreren hoe belangrijk die wisselwerking tussen acteur/verteller is. (of stel de vraag waarom je dit deed aan de klas of aan de leerling die vertelde.)

6 2. Voorbereiding bereiding op de voorstelling klopt erop theaterbezoek: Waar is mijn coole dag? Het was een super coole dag. En nu Soms draait het anders uit dan ge dacht. Of gaan de dingen niet zoals ge wilt En dan zijt ge kwaad. Oneindig kwaad. En ge klopt erop. Op alles. Herkent u dit? Een stralende mooie ochtend De dag kan niet meer stuk. Tot plots De wet van Murphy van zich laat horen! Daar gaat die mooie dag En uw goed humeur. Zo gaat het ook bij grote broer in KLOPTEROP Dán slaat de grauwel toe! Het overkomt groot en klein! Dagen waarop niks goed lijkt te gaan En net op dat moment gedragen je kinderen zich als kleine monstertjes Of voor de kinderen net op zo n dag zijn je vader noch je moeder daar om je te helpen. Ze zijn er niet of hebben weer geen tijd In Klopterop slaan bij grote broer op zo n dag de stoppen door. Eerst lijkt alles OK, maar dán slaat het noodlot toe. Alsof de dag behekst is, gaat plots alles fout. Klopterop is een muziektheatervoorstelling over frustratie en beperkingen en de woede en agressie die bij kinderen dan vaak om de hoek komt kijken. Een uitstekende aanleiding om met de kinderen aan de slag te gaan rond emotie!

7 Dit kan u alvast verklappen! In de voorstelling gaat het om 2 broers, die wonen in een gezin dat bestaat uit mama, papa en de kinderen. Het gaat om de 2 jongste kinderen van het gezin: grote broer en kleine broer. Op een mooie dag maken de broertjes zich klaar om naar school te gaan. Alles gaat goed, tot mama naar haar werk moet vertrekken Dan gebeurt er iets, waardoor de oudste broer heel erg boos wordt. Zo boos, dat hij beslist iets te doen, dat eigenlijk écht niet mag

8 Dit kan u doen. Suggestie 1: een klasgesprekje en uitbeelden van emoties Gebruik de affiche van de voorstelling om het thema emotie aan te snijden. Als kinderen het affichebeeld bekijken, hebben ze snel door dat de voorstelling zal gaan over donkere emoties. Het mannetje op de affiche kijkt niet echt vrolijk, de grauwel in zijn hoofd spreekt boekdelen Vanzelfsprekend kunt u ook zonder de affiche het onderwerp emoties aansnijden met de kinderen. U kan de affiche opvragen bij het cultuurcentrum waar u de voorstelling zult bezoeken. Mogelijke vragen: Kennen de kinderen dagen waarop veel dingen fout gaan? - Gebeurt het dat ze ruzie krijgen met hun ouders, doordat er dingen fout gaan? Bijvoorbeeld s ochtends? - Gebeurt het soms dat ze zelf heel boos worden op hun ouders? - Waarover kunnen ze nog heel erg boos of gefrustreerd van worden? Refereer naar andere relaties in het gezin, broers, zussen ze zullen wellicht véél inspiratie hebben! - Gebeurt het dat ze uit boosheid domme dingen doen of zeggen, waar ze nadien spijt van hebben? - Gebeurt het wel eens dat je boos wordt, maar dat je EIGENLIJK verdrietig bent? - Als de kinderen boos zijn op hun ouders of op hun broertje of zusje, is dat dan voor altijd? Hoe maken ze het weer goed? Vinden ze het belangrijk om het weer goed te maken en waarom? - Deden ze ooit al eens iets heel gevaarlijk? Waarom deden ze dat dan? Wisten ze dat dat gevaarlijk was? - U verzint zelf vast nog een hele hoop andere vragen!... - Tijdens deze gespreksronde kunt u de kinderen vragen zich situaties te herinneren, waarin de verschillende basisemoties aan bod komen. Laat ze de emoties laten uitbeelden, al dan niet bij uitbreiding - gekoppeld aan de situaties die de kinderen aandragen. Probeer de kinderen zover te krijgen, dat hun expressie ook gestoeld is op de herinnering aan dat gevoel. Op die manier wordt de expressie waarachtiger. Ook voor acteurs is die waarachtigheid belangrijk.

9 Suggestie 2: spelen van conflicten. 1. Spelen vanuit herkenbare conflictsituaties: : de kinderen zullen ze vast meteen herkennen! De foto s kunnen gebruikt worden als inspiratiebron voor een klasgesprek of voor het spelen van een aantal rollenspelen. U kan desgewenst de afbeeldingen kopiëren en vergroten

10 2. Spelen vanuit neutrale foto s: De volgende reeks foto s zijn afbeeldingen van neutrale voorwerpen en situaties. Zonder conflict, heel gewoon. Iedere foto of situatie kan leiden tot een heel gezellig moment, maar kan ook vaak leiden tot serieuze conflicten. In de volgende oefening kunnen de kinderen daarmee aan de slag gaan. Werkwijze: 1. Print de foto s af. 2. Maak ook kaartjes met daarop een + en een teken. 3. Verdeel de klas in groepjes van 2. Zorg dat ieder groepje 1 afbeelding heeft. Opdracht 1. De kinderen bespreken per 2 een leuke herinnering die te maken heeft met de afbeelding die ze kregen. 2. Vervolgens geeft u de kinderen de opdracht zich een conflictueuze situatie te proberen herinneren en die aan mekaar te vertellen. 3. Ieder kind krijgt nu een kaartje met een + of teken. a. Groepjes met een + kaartje spelen nu de positieve situatie die ze zich herinneren b. Groepjes me een kaartje spelen de conflictsituatie die ze zich herinneren. 4. Als de kinderen klaar zijn, wordt gespeeld voor de groep. 5. Evalueer de situaties: was het conflict duidelijk? Waren de relaties duidelijk? Hoe hebben ze getoond waar het was, over wie het ging en wat er aan de hand was? Was het spel geloofwaardig? (wijs de kinderen er vooraf op dat u graag wil geloven wat ze spelen en dat dat makkelijker is als ze niet staan te lachen en proberen om ook echt te voelen wat een mens in een dergelijke situatie zou kunnen voelen. P.S. U kan de situaties ook met de ganse klas tegelijk uitdokteren en in scène zetten als u denkt dat de kinderen nog niet rijp zijn om de opdracht per 2 tot een goed einde te brengen. In dit geval kunt u makkelijk bijsturen en via tips de kinderen aan het spelen krijgen. De kinderen kunnen dan samen met u zoeken naar de beste manier om zo n situatie in scène te brengen en te spelen.

11

12

13

14

15

16

17 Opstaan

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27 2. Na de voorstelling Nagesprek Het is belangrijk dat de kinderen na de voorstelling even kunnen ventileren over wat ze zagen. Het is fijn als u hier even tijd voor maakt. Wellicht bent u zelf als leerkracht ook nieuwsgierig naar de mening van de kinderen over de voorstelling. Ook wij zijn nieuwsgierig naar wat de kinderen en de leerkrachten vonden van de voorstelling. U mag ons dat altijd laten weten, via een tekening, een gedichtje, een collage over gezinsrelaties, misschien maakte u zelfs een lied n.a.v. de voorstelling U kan uw reacties opsturen naar tine@bronks.be of naar Bronks Jeugdtheater (t.a.v. Tine Melens)/ Varkensmarkt 15-17/ 1000 Brussel Andere mogelijkheden Een tip voor muziek: Naast de titel nodigt natuurlijk ook de muziek in de voorstelling uit tot trommelen en tokkelen! Met chinese stokjes kan je overal op slaan zonder iets te beschadigen. Je kan de kinderen laten experimenteren met hard en zacht slaan, je kan spelen met ritmes of samen met de kinderen een lied maken, waarbij getrommel en geroffel het ritme aangeven. Ook een keukenconcert behoort tot de mogelijkheden: laat de kinderen allemaal een voorwerp meebrengen uit de keuken en je bent vertrokken! Link: op vind je een leuke les rond ritmes, die zeker bruikbaar is!

28 Boekentips Er zijn heel wat kinderboeken te vinden rond de thema s boosheid, frustratie, verdriet, woede, emoties in het algemeen Als u na de voorstelling graag nog even doorwerkt rond deze thema s, haalt u zeker inspiratie uit de boekentips die we u tot slot graag willen geven. Eén van die boekjes trok vooral onze aandacht, met name: Appelmoes door Klaas Verplancke. Inhoud: Mijn papa heb ik gekregen. Hij was er bij mijn geboorte en ik heb hem nog altijd. Een kleuter vertelt over zijn papa. Hij heeft gladde wangen, een appel in zijn keel en sterke spieren, hij kan pijn wegblazen en zijn vingers smaken naar appelmoes. Soms zijn papa s spieren moe of luisteren zijn oren niet. Dan verandert hij in een donderpapa. Dat vindt de kleuter niet leuk. Hij wil een andere en betere papa! Gelukkig duurt zo n onweerpapa nooit lang... Een vertederend papaboek over de verschillende rollen die vaders invullen. Prentenboek dat kinderen graag samen met hun papa zullen lezen en bekijken. (Uitgeverij De Eenhoorn) Als u dit boekje zou gebruiken is een leuke suggestie de volgende: maak met de kinderen kleine potjes appelmoes met als etikette: Sorrymoes

29 Andere titels: Ik wil alles wat niet mag Annie M.G. Schmidt (Querido) ISBN: Woeste mie Geert De Cockere (De Eenhoorn) ISBN: Soms - Emma Dodd (Sjaloom) ISBN: Beu - Kaat Vrancken (Querido) - ISBN: Boze draak - Philippe Goossens (Clavis) - ISBN: Kleine ezel en de durfal Rindert Kromhout (Leopold) - SBN: Beetje boos Marly Van Otterloo (Lannoo) ISBN: Broertje te koop - Marian De Smet (Clavis) ISBN: