Beleggers erg pessimistisch; rentes nog lager. Wij achten de marktreacties overdreven.

Transcriptie

1 ING Investment Office Publicatiedatum: 21 augustus 2019, uur Maandbericht beleggen augustus 2019 Beleggers erg pessimistisch; rentes nog lager. Wij achten de marktreacties overdreven. Juli Augustus Assetallocatie - + Verlaging obligatiegewicht ten gunste van aandelen Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie aandelen Noord-Amerika Europa Japan Opkomende markten Pacific (exclusief Japan) Sectorallocatie aandelen Energie Basismaterialen Industriegoederen Duurzame consumentengoederen Dagelijkse consumentengoederen Gezondheidszorg Financiële waarden Informatietechnologie Communicatiediensten Nutsbedrijven Allocatie obligaties Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hoogrentende bedrijfsobligaties Opkomende markten Sinds het oplaaien van de angst voor escalatie van de handelsvete tussen de VS en China hebben wereldwijd gespreide aandelen zo n vijf procentpunt ingeleverd. Vooral de strijdlustige tweets van president Trump gingen ten koste van de risicobereidheid van beleggers. De onzekerheid vertaalde zich in verkoopdruk op de aandelenmarkten en meer vraag naar veilige, recessiebestendige beleggingen zoals Amerikaanse en Duitse staatsobligaties. De effectieve rendementen op langer lopende staatsobligaties daalden daardoor nog verder en bereikten nieuwe diepterecords. Ondertussen publiceren bedrijven redelijke kwartaalcijfers en zien we lichtpuntjes voor de economie. Terwijl aandelen historisch gemiddeld zijn gewaardeerd, zijn obligaties erg duur en daardoor relatief minder aantrekkelijk. Ook is het sentiment zo negatief, dat dit als contra-indicator kan worden beschouwd. Wij vinden de marktreactie weliswaar begrijpelijk maar overdreven en passen daarom deze maand de tactische assetallocatie aan. We gaan meer in aandelen en minder in obligaties beleggen. De weging van aandelen verhogen we van neutraal naar overwogen, obligaties worden verlaagd van neutraal naar onderwogen. Binnen (staats)obligaties vergroten we de positie in inflatiegekoppelde obligaties. De allocatie binnen de overige beleggingscategorieën houden we ongewijzigd. Hoofdpunten: De aandelenkoersen zijn ruim 5% gecorrigeerd na de dreigende escalatie van de handelsoorlog tussen de VS en China De rentes staan op recordlaagtes door (verwachting van) verdere stimulering door centrale banken en de vlucht naar veiligheid Staatobligaties lijken overgewaardeerd, mede gezien de inflatie en onderliggend lijkt de economie juist wat te verbeteren Recente kwartaalcijfers van bedrijven waren beter dan gevreesd Ook is de waardering van aandelen gemiddeld, historisch gezien Aandelen vinden we dan ook aantrekkelijker geworden, vergeleken met obligaties Ook is het beurssentiment zo negatief, dat dit als contra-indicator kan worden beschouwd (aanwijzing van het tegenovergestelde) Tegen deze achtergrond verlagen we het obligatiegewicht ten gunste van aandelen Binnen obligaties beleggen we iets meer in inflatiegekoppelde obligaties Ons overige beleid blijft onveranderd.

2 Centrale banken steunen economie, Fed verlaagt rente Escalatie handelsoorlog door nieuwe importtarieven Betrekkelijk rustige zomer op de beurzen Tot augustus was er sprake van een betrekkelijk rustige zomer op de financiële markten. Vooral dankzij meevallende bedrijfsresultaten kabbelden de aandelenbeurzen rustig verder omhoog. De zorgen over de handelsoorlog tussen de VS en China en de angst voor een groeivertraging van de wereldeconomie waren wat naar de achtergrond verdwenen, vooral dankzij de steun van de centrale banken. Die lieten de voorbije maanden blijken, te zullen ingrijpen als de economische situatie verslechtert. Het stelsel van Amerikaanse centrale banken, de Federal Reserve (of Fed ) voegde op 31 juli de daad bij het woord en verlaagde, voor het eerst in ruim tien jaar, de beleidsrente met een kwart procentpunt. Fed-voorzitter Jerome Powell sprak van een voorzorgsmaatregel om de groei van de economie op peil te houden, gezien negatieve factoren zoals het handelsconflict met China. verstoord door Trumps aankondiging van nieuwe invoertarieven VS De renteverlaging van de Fed kwam niet als een verrassing. Deze was al ingeprijsd in de koersen. Toch reageerden beleggers enigszins teleurgesteld op de visie op de toekomstige renteontwikkeling ( forward guidance ) van voorzitter Fed-voorzitter Jerome Powell. De eerste renteverlaging van de Fed in tien jaar moet volgens hem namelijk niet worden gezien als het begin van een serie renteverlagingen. Dat was tegen het zere been van president Trump, die al langer roept om een veel stimulerender beleid van de Amerikaanse centrale bank. Was het uit frustratie over het Fedrentebeleid, dat hij de volgende dag onverwachts nieuwe importheffingen op Chinese goederen bekendmaakte? Op 1 augustus meldde hij namelijk dat de VS per 1 september een tarief van 10% op nog eens $300 miljard aan importen uit China doorvoert. Beleggers worden nerveus van tweets van Trump MSCI World AC index in EUR mei 1 augustus Mar 19 Apr 19 May 19 Jun 19 Jul 19 Aug 19 Sep 19 Oct 19 MSCI AC WORLD E Source: Refinitiv Datastream, ING Investment Office Bronnen: Datastream (Thomson Reuters/Refinitiv), Twitter, augustus 2019 Angst voor valutaoorlog Een tegenreactie van China liet niet lang op zich wachten. De Chinese centrale bank liet de yuan onverwacht verzwakken. Voor het eerst in elf jaar gingen er meer dan zeven yuan in een Amerikaanse dollar. In reactie hierop beschuldigde president Trump China van valutamanipulatie, al ontkende de voorzitter van de Chinese centrale bank de munt als wapen te willen inzetten in de handelsoorlog. Wel riep de Chinese overheid staatsbedrijven op om geen Amerikaanse landbouwproducten meer te kopen. Eind juli spraken de VS en China af om de handelsbesprekingen in september voort te zetten; voorlopig staat deze afspraak nog steeds op de agenda. Mogelijk wordt dan weer wat kou uit de lucht gehaald. Ook hebben de Amerikanen na telefonisch overleg met Chinese onderhandelaars de invoering van de nieuwe 10%-heffing op een deel van de producten uitgesteld tot 15 december. Op korte termijn geen handelsakkoord verwacht Niettemin heeft het vertrouwen in een goede afloop van de onderhandelingen opnieuw een deuk opgelopen. Beleggers lijken er steeds meer rekening mee te houden dat er op korte termijn geen handelsakkoord komt. Ook wij verwachten voorlopig geen akkoord. Maar als het slepende conflict Maandbericht beleggen augustus

3 Spanning VS-China draait om meer dan handel 6% rendement op staatsobligaties eurozone in eerste halfjaar duidelijk een negatief effect krijgt op de Amerikaanse economie, denken we dat Trump toch een deal met China zal willen sluiten. Een verzwakte economie zou namelijk zijn kans op een herverkiezing als president van de VS in 2020 sterk verkleinen. Wel verwachten we dat de spanningen tussen de VS en China de komende jaren zullen voortduren, omdat de geschillen structureel van aard zijn. Het draait niet alleen om handel, maar vooral om het behoud van de economische, militaire en technologische suprematie van de VS en de wens van China om die rol over te nemen. Sentiment begin augustus dramatisch verslechterd De tweet van president Trump van 1 augustus, waarin hij de nieuwe invoerheffing van tien procent op Chinese producten aankondigde, werkte als een alarmsignaal voor de wereldwijde financiële markten. Bij veel beleggers groeide de angst, dat een escalatie van de handelsoorlog een recessie zou veroorzaken. Door dit toegenomen pessimisme daalde de koersen van risicovolle beleggingen (zoals aandelen) en nam de vraag naar veilig geachte (staats)obligaties toe. De toch al extreem lage effectieve rendementen op obligaties daalden nog verder. De tienjaarsrente op Duitse staatsobligaties daalde naar een nieuw laagterecord van -0,54%. Op 20 augustus was deze beeldbepalende rentestand, in beursjargon de Bund genaamd, zelfs -0,69%. Het rendement op het mandje staatsobligaties uit de eurozone dat wij als maatstaf hanteren, liep hierdoor nog verder op. In het eerste halfjaar van 2019 was dit al tot boven de zes procent gestegen. Recessieangst niet terecht... De huidige extreem lage effectieve rentes ( yields ) op (staats)obligaties weerspiegelen een recessiescenario. De recente economische indicatoren wijzen echter op een veel minder sombere ontwikkeling. Het economisch momentum, dus de onderliggende kracht van de economie, lijkt juist te verbeteren. Niet alleen kwam de economische groei in de VS in het tweede kwartaal met 2,1% hoger uit dan verwacht (2,0%). Ook suggereren de iets opverende voorlopende indicatoren van de Chinese economie dat de stimulering door de centrale overheid effect begint te krijgen. In de VS ondersteunt de krappe arbeidsmarkt het consumentenvertrouwen. Dat is een belangrijke stimulans: van alle factoren die het bruto binnenlands product bepalen, zijn de consumentenbestedingen namelijk de belangrijkste. Wereldwijd bekeken steekt Europa hierbij wat bleekjes af. Het is het economische blok dat de meeste moeite heeft om de groei op peil te houden. Binnen Europa is Duitsland de zwakke broeder. Er circuleerde onlangs dan ook het bericht, dat de regering-merkel een budget van vijftig miljard wil vrijmaken voor stimuleringsprojecten. Dit bericht viel in goede aarde bij beleggers. Duitsland zwakke broeder binnen Europa Ontwikkeling bbp kwartaal op kwartaal (%) 0.8 Gaat Duitse regering voor 50 mld stimuleren? % 0.5% 0.5% % % 0.0% -0.2 Q3 18 Q4 18 Q1 19 Q2 19 Q3 19 België Frankrijk Duitsland Nederland Spanje Italië eurozone Source: Refinitiv Datastream, ING Investment Office Bron: Datastream (Thomson Reuters/Refinitiv), augustus ook omdat de centrale banken alle zeilen bijzetten Zoals gezegd, heeft de Fed eind juli de beleidsrente verlaagd, voor het eerst in tien jaar. Daarmee kwam de Amerikaanse centrale bank tegemoet aan de wens van president Trump, al had die liever een half procent in plaats van een kwart procent renteverlaging gezien. Maar de Fed had die wens ook volledig kunnen negeren. Door toch de rente te verlagen, neemt zij het zekere voor het onzekere Maandbericht beleggen augustus

4 ECB komt in september met nieuwe maatregelen Beleggers beducht voor recessiesignaal en biedt zij tegenwicht aan de negatieve economische effecten van de handelsoorlog. Ook in de eurozone handhaaft de belangrijkste monetaire autoriteit, de Europese Centrale Bank, haar beleid gericht op sterke stimulering. ECB-voorzitter Mario Draghi heeft de markten eind juli al voorbereid op een nieuwe ronde stimuleringsmaatregelen in september. Op de balans van de ECB staat inmiddels voor 2600 miljard euro aan opgekochte leningen. Dit zal vanaf september ongetwijfeld verder stijgen. 10-jaarsrente VS duikt onder de 2-jaarsrente De centrale banken slagen er goed in om de financiële omstandigheden te verbeteren door de obligatierentes te verlagen. Dat maakt investeren en consumeren op krediet makkelijker. Maar het goedkoop-geldbeleid van de centrale banken heeft ook tot gevolg, dat de rente op kortlopende Amerikaanse staatsleningen (leningen tot twee jaar looptijd) op dit moment hoger is dan de rente op bijvoorbeeld tienjarige staatsobligaties ( lange rente ). Deze omgekeerde (inverse) rentecurve ging in het verleden vaak vooraf aan recessies. Vandaar dat sommige beleggers hiervoor beducht zijn. Inverse rente geen betrouwbare voorspeller Gelukkig is een inverse rente geen perfecte voorspeller van een recessie. Er zijn namelijk ook periodes geweest dat een inverse rentecurve níet werd gevolgd door een recessie. Bovendien spelen er op dit moment ook andere factoren een belangrijke rol waardoor de lange rente in de VS lager ligt dan die op korter lopende staatsleningen. Natuurlijk, uit de lage lange rente in de VS zou je kunnen concluderen, dat beleggers de kans op een afkoelende of zelfs krimpende economie wel reëel vinden. Maar er zijn ook andere verklaringen voor te geven. Tal van factoren die lange rente VS drukken Buitenlandse beleggers vinden in VS nog wel veilige langlopende obligaties met positief effectief rendement Lagere rentes ook gevolg van structurele veranderingen zoals vergrijzing... Zo n verklaring is bijvoorbeeld de structureel lagere economische-groeiverwachtingen deze eeuw, in combinatie met de lage inflatieverwachtingen. Die zijn weer het gevolg van structurele economische ontwikkelingen zoals de vergrijzing, automatisering, digitalisering enzovoort. Hierdoor zijn de verwachtingen voor de neutrale obligatierentes, dus de rentes onder normale omstandigheden, de afgelopen jaren flink gedaald.... en obligatie-opkoopprogramma s centrale banken Ook het (speculeren op) nieuwe stimuleringsprogramma s van de andere centrale banken, zoals de opkoopprogramma s van de Europese Centrale Bank en de Bank of Japan en de grote spaaroverschotten in de opkomende markten (waaronder in China) zijn belangrijke factoren. Maar er zijn meer factoren die de lange rentes omlaagdrukken, zeker in de VS. Zo zijn Amerikaanse staatsobligaties op dit moment relatief aantrekkelijk voor buitenlandse beleggers, gezien de lagere rentes op obligaties van hun eigen overheden. De buitenlandse vraag naar leningen die relatief aantrekkelijke rentes opleveren, vertaalt zich eveneens in neerwaartse druk op de Amerikaanse obligatierentes. Minder langlopende leningen VS beschikbaar En dan is er de verandering in de vraag- en aanbodverhouding. De Amerikaanse overheid geeft steeds meer obligaties uit met een wat kortere looptijd (zoals twee jaar) terwijl het aanbod van langlopende obligaties (zoals tienjarige of dertigjarige leningen) afneemt. Maar de vraag van pensioenfondsen en verzekeraars naar langer lopende leningen blijft onverminderd groot. Deze marktpartijen worden soms door regelgeving zelfs gedwongen om meer obligaties te kopen, naarmate de rente daalt, om de zekere rente-inkomsten die deze leningen opleveren, in lijn te brengen met de aangegane uitkeringsverplichtingen. Dit verklaart ook deels de enorme koersstijging van bijvoorbeeld de Oostenrijkse staatslening met een looptijd van honderd jaar. Andere indicatoren van belang De oorzaken van de lage lange rentes zouden dus ook meer markttechnisch kunnen zijn dan fundamenteel-economisch. En, zoals gezegd, is de voorspellende waarde van een inverse rentecurve veel minder groot dan soms wordt verondersteld. Andere factoren, zoals de waarderingen van beleggingscategorieën, een overdreven optimistische beursstemming, de financiële condities (zoals de beschikbaarheid van kapitaal) en de macro-economische cijfers (waaronder arbeidsmarktcijfers), zijn betere indicatoren om in de gaten te houden. En van een overdreven optimistische beursstemming is op dit moment zeker geen sprake, in tegendeel. Wij beschouwen de zeer Maandbericht beleggen augustus

5 Zeer negatieve beursstemming is contra-indicator Merendeels meevallende tweedekwartaalcijfers negatieve beursstemming zelfs als een contra-indicator: als heel veel beleggers erg negatief zijn, is al veel slecht nieuws ingeprijsd en kan een lichte sentimentsverbetering of een economische meevaller tot flinke koersstijgingen leiden. Waardering aandelen aantrekkelijk... De balans van de waardering van aandelen tegenover obligaties slaat, als gevolg van de extreem lage effectieve rendementen, duidelijk door in het voordeel van aandelen. Het verschil tussen dividendrendement en effectieve renteopbrengsten staat wereldwijd op een hoogtepunt en de risicopremie op aandelen was de afgelopen zeven jaar nog nooit zo hoog. Ook zijn de bedrijfswinsten in zowel de VS als Europa sinds begin 2018 harder gestegen dan de beurskoersen, wat betekent dat de waardering aantrekkelijker is geworden. En de tweedekwartaalcijfers van de meeste bedrijven overtreffen de analistenverwachtingen. Ook verlagen bijvoorbeeld de ondernemingen uit de Amerikaanse S&P 500-index hun winstverwachtingen niet, zoals werd gevreesd, maar verhogen deze juist. Aandelen vinden we dan ook aantrekkelijk gewaardeerd.... maar waardering obligaties overdreven hoog Voor obligaties geldt dat niet. Deze beleggingscategorie is, gezien de inflatieontwikkeling, het economische momentum en de zeer lage effectieve rendementen, juist heel erg hooggewaardeerd. We nemen beetje winst op obligaties Wij verlagen de weging van obligaties ten gunste van aandelen Deze maand verlaten we onze neutrale positie in de verhouding tussen zakelijke en vastrentende waarden door winst te nemen op een deel van de obligaties. De categorie vastrentende waarden gaat daarmee naar onderwogen in onze assetallocatie. Obligaties zijn naar onze mening erg duur geworden. Een gematigde economische groei en inflatie, gecombineerd met een lichte stijging van de bedrijfswinsten, lage rentes en centrale banken die weer gaan stimuleren, vormen gunstige omstandigheden voor risicovollere beleggingen zoals aandelen. Binnen aandelen: sector- en regioverdeling gehandhaafd Binnen aandelen houden we deze maand de tactische verdeling onveranderd. Wat de regioverdeling betreft, blijven Amerikaanse aandelen overwogen en Japanse aandelen onderwogen. Aandelen uit Europa, de Pacific en de opkomende markten zijn neutraal gewogen. In de sectorverdeling veranderen we evenmin iets. De sector energie is overwogen, financiële waarden zijn onderwogen. De overige sectoren zijn neutraal gewogen. Reële kans dat inflatieverwachtingen aantrekken Allocatie vastrentende waarden: iets meer inflatiegekoppelde obligaties We voeren deze maand een kleine wijziging door in het vastrentende deel van de beleggingsstrategieën. We gaan binnen staatsobligaties iets meer in inflatiegekoppelde obligaties beleggen. Tegen de achtergrond van de sterk op stimulering gerichte centrale banken, de merendeels positieve voorlopende economische indicatoren en de mogelijke extra stimulering via overheidsbegrotingen in Europa achten we de kans op stijging van de inflatie(verwachtingen) reëel. Inflatiegekoppelde (staats)obligaties bieden een betere bescherming tegen hogere inflatieverwachtingen dan gewone ( nominale ) obligaties. We handhaven de overweging van obligaties uit opkomende markten en blijven ook overwogen in bedrijfsobligaties van goede kwaliteit ( investment grade credits ). Risicobarometer Signaal = Macro-economie = Gelijktijdige economische groeivertraging, geen krimp Liquiditeit / rente + Fed heeft rente verlaagd en andere centrale banken volgen Waardering = Veilige' beleggingscategorieën hooggewaardeerd, risicopremies daardoor hoog Sentiment¹ - In augustus flink negatiever geworden Technische Analyse² - Topsignalen aandelenmarkten na sterke rally in eerste maanden 1 Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief. * Technische analyse is een analysemethode waarbij in koersgrafieken en andere marktgegevens naar trends en herkenbare koerspatronen wordt gezocht. Voor een actuele technische analyse van de AEX-index kun je hier terecht. Een uitleg van de technische begrippen vind je hier. Maandbericht beleggen augustus

6 Meer weten? Kijk op ing.nl/beursnieuws Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is uitgebracht en voor het eerst verspreid op 21 augustus 2019, uur door het ING Investment Office, onderdeel van ING Bank N.V. Voor het opstellen van deze beleggingsaanbeveling is gebruik gemaakt van de volgende wezenlijke informatiebronnen: BofA Securities, Goldman Sachs, KeplerCheuvreux, Bloomberg, CreditSights, Standard & Poor s, Moody s, Fitch, ING FM, Citi, J.P.Morgan, Thomson Reuters Datastream, Sustainalytics, Credit Suisse en/of Reuters Metastock. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op de volgende waarderingsgrondslagen, methoden en aannames: koerswinstverhouding, koersboekwaardeverhouding en/of net asset value (NAV). Voor deze beleggingsaanbeveling zijn geen beschermde modellen gebruikt. Een beschrijving van het ING-beleid ten aanzien van informatiebarrières en belangenverstrengeling kunt u hier vinden. Tenzij anders vermeld, zal ING Bank N.V. de beleggingsaanbeveling niet actualiseren. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de aannames waarop deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd. Beleggingsaanbevelingen worden over het algemeen 2 tot 4 keer per jaar herzien. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op aannames en vormt geen garantie voor een bepaalde ontwikkeling of resultaat. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. Beslissingen op basis van deze beleggingsaanbeveling zijn voor uw eigen rekening en risico. Noch ING Bank N.V. noch ING Groep N.V. noch enige andere rechtspersoon die tot de ING Groep behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook die voortvloeit uit het gebruik van bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Beleggen brengt risico s en kosten met zich mee. U kunt uw inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934, respectievelijk de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, en evenmin in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika (hierna tezamen: Amerikaanse beleggingswetgeving ). Deze beleggingsaanbeveling is niet gericht tot en niet bestemd voor U.S. Persons in de zin van de Amerikaanse beleggingswetgeving. Kopieën hiervan mogen niet worden verzonden of worden meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan U.S. Persons. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Alle rechten voorbehouden. Deze beleggingsaanbeveling mag niet worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ING Bank N.V ING Bank N.V., Amsterdam.