DEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT NIET-INFECTIEUZE SEROLOGIE ANA ENQUETE 2018/3

Transcriptie

1 EXPERTISE, DIENSTVERLENING EN KLANTENRELATIES KWALITEIT VAN LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE EXPERTENCOMITE EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSES KLINISCHE BIOLOGIE DEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT NIET-INFECTIEUZE SEROLOGIE ANA ENQUETE 2018/3 Sciensano/Niet-infectieuze serologie/37-nl Expertise, dienstverlening en klantenrelaties Kwaliteit van laboratoria J. Wytsmanstraat, Brussel België

2 ISSN: EXPERTENCOMITE Sciensano Pannis M. Secretariaat TEL: 02/ FAX: 02/ Dr. ir. S. Broeders Dr. K. Vernelen Experten Dr. C. Bonroy Dr. X. Bossuyt Apr. S. Goletti Dr. R.-L. Humbel Apr. L. Lutteri Apr. S. Schouwers Apr. L. Van Hoovels Dr. M. Vercammen Enquêtecoördinator Vervanger enquêtecoördinator Instelling UZ Gent UZ Leuven UCLouvain BioNEXT Luxembourg Ulg Liège G.Z.A. OLVZ Aalst AZ Sint Jan Brugge TEL: 02/ TEL: 02/ Een voorlopige versie van dit rapport werd voorgelegd aan de experten op: 18/01/2019. Dit rapport werd besproken in de vergadering van het expertencomité van: 22/01/2019. Autorisatie verspreiding rapport: Door Broeders Sylvia, enquêtecoördinator, op 11/03/2019. Alle rapporten zijn tevens te raadplegen op onze website: FORM 43/124/N V12 2/20

3 INHOUDSTAFEL OPSPOREN EN IDENTIFICATIE VAN ANA... 4 EKE-SPECIFIEKE INFORMATIE... 4 STAALINFORMATIE EN DEELNAME... 5 Staalinformatie... 5 Deelname... 5 RESULTATEN... 6 Opsporen van ANA met IIF... 7 Opsporen van anti-dsdna antistoffen Opsporen en identificatie van anti-ena antistoffen Identificatie van ANA patronen BESPREKING VAN DE RESULTATEN & CONCLUSIE FORM 43/124/N V12 3/20

4 OPSPOREN EN IDENTIFICATIE VAN ANA EKE-SPECIFIEKE INFORMATIE Het staal voor de EKE 2018/3 werd op 8 oktober 2018 verstuurd naar de laboratoria. De afsluitingsdatum voor het inzenden van de resultaten was 22 oktober De resultaten werden besproken en gevalideerd tijdens de vergadering van het expertencomité op 22 januari Het voorlopige rapport was beschikbaar op onze website op 25 oktober Het definitieve globale rapport was beschikbaar op onze website op 11 maart Er werd van deze EKE gebruik gemaakt om de ICAP nomenclatuur ( te introduceren. FORM 43/124/N V12 4/20

5 STAALINFORMATIE EN DEELNAME Staalinformatie Alle deelnemers aan de EKE 2018/3 ontvingen één plasmastaal SN/15843, afkomstig van een patiënt met gekende systemische lupus erythematosus (SLE) in remissie. Wij danken Apr. L. Van Hoovels (OLVZ, Aalst) voor het bezorgen van het staal. Het staal werd vooraf goedgekeurd door de leden van het expertencomité en als volgt beoordeeld: positieve kernfluorescentie (homogeen patroon) en negatieve cytoplasmatische fluorescentie, anti-dsdna positief, anti-ena positief (gerapporteerde antigenen: SSA-Ro60, SSA-Ro52, SSB, nucleosomen, Sm, RNP). Het als consensus vastgelegde resultaat is: positieve kernfluorescentie (homogeen patroon) en negatieve cytoplasmatische/mitotische fluorescentie, anti-dsdna positief. De nadruk van deze EKE lag op de IIF en anti-dsdna analyses. De resultaten van de anti-ena analyses worden louter ter informatie meegegeven in dit rapport. Aangezien alle experten hetzelfde advies gaven, wordt het staal als homogeen verdeeld beschouwd. Deelname In totaal hebben één Luxemburgs en 100 Belgische laboratoria deelgenomen aan de EKE. FORM 43/124/N V12 5/20

6 RESULTATEN 99 laboratoria (98.0%) spoorden de aanwezigheid van antinucleaire antistoffen (ANA) op met indirecte immunofluorescentie (IIF). 94 laboratoria (93.1%) voerden een anti-dsdna bepaling uit met één of meerdere methoden. 95 deelnemers (94.1%) spoorden de aanwezigheid van anti-ena antilichamen op met één of meerdere methoden. Tabel 1: Overzicht van het aantal laboratoria dat een IIF, anti-dsdna of anti-ena bepaling, of een combinatie hiervan, heeft uitgevoerd IIF + anti-dsdna + anti-ena 91 IIF + anti-ena 3 IIF + anti-dsdna 1 Anti-dsDNA + anti-ena 1 IIF 4 Anti-dsDNA 1 N FORM 43/124/N V12 6/20

7 Opsporen van ANA met IIF 99 laboratoria (98.0%) spoorden de aanwezigheid van ANA op met IIF. Alle deelnemers (99.0%), op één na (Inova Diagnostics), interpreteerden de kernfluorescentie correct als positief. 75 deelnemers (75.8%) rapporteerden een correct homogeen nucleair patroon. Vier deelnemers rapporteerden een homogeen + SSA patroon. Dit wordt hier tevens als correct aanvaard. De ICAP nomenclatuur, geïntroduceerd in deze EKE, heeft betrekking op HEp-2 cellen. Het SSA patroon (specifiek voor HEp-2000 cellen) wordt niet gedefinieerd in deze nomenclatuur. Het SSA patroon moet gerapporteerd worden als AC-XX = niet-gedefinieerd. Twee van deze laboratoria detecteerden in de anti-ena analyse ook effectief anti-ssa/anti-ssb/ro60 antistoffen (twee laboratoria voerden enkel een anti-ena screening uit). Vijf laboratoria rapporteerden een homogeen + (fijn) gespikkeld patroon. Dit resultaat is aanvaardbaar aangezien er in de anti-ena analyse ook antistoffen werden gedetecteerd die compatibel zijn met een (fijn) gespikkeld patroon. Vier laboratoria hebben een positief mitotisch patroon gerapporteerd, één met een specificatie van een chromosomaal patroon (AC-28). Er wordt aangenomen dat deze laboratoria een positieve mitose hebben waargenomen eigen aan het homogeen patroon. De mitotische patronen in de ICAP nomenclatuur (AC-24 t/m AC-28) zijn echter specifieke patronen die niet overeenstemmen met de positieve mitose zoals dit wordt waargenomen bij een homogeen patroon. Deze verwarring zal niet als foutief aangerekend worden in deze EKE daar de ICAP nomenclatuur voor de eerste keer werd gebruikt en mogelijk nog niet volledig ingeburgerd is. Er wordt wel gevraagd om hier in de toekomst rekening mee te houden. De gerapporteerde (fijn) gespikkelde patronen komen eerder tot uiting bij hogere titers. Het laboratorium dat een negatief IFI resultaat rapporteerde, heeft deze conclusie gebaseerd op de fluorescentie-intensiteit die voor een verdunning van 1/80 onder de positiviteitsdrempel, zoals aangegeven door de firma (Inova Diagnostics), ligt. Ze hebben de analyse echter voortgezet en confirmatietests uitgevoerd voor anti-dsdna (positief) en anti-ena (positieve screening, Ro60 en Sm/RNP-positief). Bij het uitvoeren van een IIF analyse gevolgd door bevestigingsproeven zoals een anti- ENA analyse is het steeds noodzakelijk om het geheel van resultaten te bekijken, deze zelf te beoordelen (en zich niet berusten op het apparaat) en de anti-ena resultaten terug te koppelen naar het bekomen patroon. Dit betekent echter niet dat het ANA IIF patroon mag worden aangepast louter op basis van de gedetecteerde antigenen. FORM 43/124/N V12 7/20

8 Tabel 2: Overzicht van de gerapporteerde immunofluorescentie patronen Nucleair Cytoplasmatisch Mitotisch N Homogeen Negatief Negatief 75 Homogeen + SSA Negatief Negatief 2 Homogeen + niet gedef (SSA) Negatief Negatief 2 Homogeen + gespikkeld Negatief Negatief 2 Homogeen + gespikkeld (fijn gesp) Negatief Negatief 3 Homogeen Negatief Positief 2 Homogeen Negatief Chromosomaal 1 Homogeen + nucleolair (nucl Negatief Negatief 1 homog) Homogeen + gespikkeld (fijn gesp- Negatief Negatief 1 SSA) + nucleolair Gespikkeld Negatief Negatief 3 Gespikkeld (fijn gesp) Negatief Negatief 2 Gespikkeld (dicht fijn gesp) Negatief Negatief 2 Gespikkeld atypisch gespikkeld Negatief Negatief 1 Gespikkeld (fijn gesp) Negatief Positief 1 Negatief Negatief Negatief 1 Resultaten aangeduid in het blauw werden als niet correct beschouwd FORM 43/124/N V12 8/20

9 Tabel 3: Overzicht van de patronen bekomen per gebruikte methode Methode N Patroon N EUROIMMUN HEp-2010 Immuno Concepts HEp-2000 Inova Diagnostics HEp-2 Menarini Diagnostics HEp Kallestad HEp Homogeen 25 Homogeen + gespikkeld 1 Homogeen + gespikkeld (fijn gesp) 1 Homogeen + mitotisch (chromosomaal) Gespikkeld (fijn gesp) 1 Homogeen 17 Homogeen + gespikkeld 1 Homogeen + gespikkeld (fijn gesp) 2 Homogeen + SSA 2 Homogeen + niet gedefinieerd (fijn gespikkeld SSA) Homogeen + gespikkeld (fijn gesp- SSA) + nucleolair Homogeen + nucleolair (nucl homog) Homogeen + mitotisch 1 Gespikkeld (fijn gesp) 1 Gespikkeld atypisch gespikkeld 1 Homogeen 22 Homogeen + mitotisch 1 Gespikkeld 2 Gespikkeld (fijn gesp) + mitotisch 1 Negatief 1 Homogeen 4 Gespikkeld 1 Homogeen 3 Gespikkeld (dicht fijn gesp) 2 EUROIMMUN HEp-2 2 Homogeen 2 Alphadia HEp-2 1 Homogeen 1 DiaSorin HEp-2 1 Homogeen 1 Resultaten aangeduid in het blauw werden als niet correct beschouwd FORM 43/124/N V12 9/20

10 In de groep van laboratoria die een homogeen nucleair patroon rapporteerden, hebben allen, behalve vier (2 Kallestad, 2 EUROIMMUN), een titer vermeld. De vier laboratoria die een homogeen + SSA patroon rapporteerden alsook de vijf deelnemers die een homogeen + (fijn) gespikkeld patroon vermeldden, rapporteerden allen, op één na (EUROIMMUN), een titer. Voor de methoden, waar 6 deelnemers een titer vermeld hebben, werd ook de mediaan berekend. Tabel 4: Overzicht van de bekomen titers en berekende mediaan Methode N Resultaat (aantal resultaten >1) M Homogeen patroon EUROIMMUN 160 (3), 320 (10), 400, 640 (7), 23 HEp (2) 320 Immuno Concepts HEp (8), 640 (6), 1280 (2), Inova Diagnostics HEp , 160 (6), 320 (10), 640 (4), Menarini Diagnostics HEp , 320, 640, 2560 Kallestad HEp EUROIMMUN HEp , 1280 Alphadia HEp DiaSorin HEp Immuno Concepts HEp-2000 Immuno Concepts HEp-2000 EUROIMMUN HEp-2010 Homogeen + SSA patroon 4 160, 320 (2), 640 Homogeen + (fijn) gespikkeld patroon 3 320, 640, FORM 43/124/N V12 10/20

11 31 deelnemers gebruikten een automatische microscoop voor het aflezen van de fluorescentie. Tabel 5: Overzicht van de automatische microscopen en bekomen resultaten Apparaat Firma N Patroon NOVAView Inova Diagnostics 13 EUROPattern EUROIMMUN 11 G-Sight Menarini Diagnostics Image Navigator bmd 2 6 Homogeen (10) Gespikkeld (2) Negatief (1) Homogeen (10) Homogeen + mitotisch (chrom) (1) Homogeen (4) Homogeen + SSA (1) Homogeen + mitotisch (1) Homogeen (1) Homogeen + gespikkeld (1) Titer range homogeen Een tabel met de details ivm de staalvoorbereiding, het aflezen van de fluorescentie, het gebruikte systeem alsook de bekomen resultaten is beschikbaar in bijlage ( Deze gegevens tonen een tendens naar een lagere variatie in de titerresultaten bekomen door geautomatiseerde ANA IIF microscopie. In deze EKE is dit het meest duidelijk bij de NOVAView (Inova Diagnostics) gebruikers. Er moet echter opgemerkt worden dat niet alle geautomatiseerde systemen een titer rapporteren (e.g. de G-sight microscoop van Menarini Diagnostics geeft een intensiteit van de fluorescentie). In dit geval wordt de titer alsnog manueel afgelezen. Dit gegeven zal verder uitgewerkt worden in een volgende EKE. FORM 43/124/N V12 11/20

12 Figuur 1: Globale titerverdeling voor de gerapporteerde homogene patronen. Resultaten bekomen met een automatisch microscoop worden aangeduid in het grijs. Aantal laboratoria Titer Figuur 2: Verdeling van de titers voor de IIF methoden waarvoor 6 deelnemers, met een homogeen patroon, een titer hebben vermeld. Resultaten bekomen met een automatische microscoop worden aangeduid in het grijs. Aantal laboratoria EUROIMMUN - Hep2010 Aantal laboratoria ImmunoConcepts - HEP Titer Titer Aantal laboratoria Inova Diagnostics - Hep Titer FORM 43/124/N V12 12/20

13 Opsporen van anti-dsdna antistoffen In totaal spoorden 94 laboratoria (93.1%) de aanwezigheid van anti-dsdna antistoffen op. 24 laboratoria (25.5%) gebruikten twee technieken en drie laboratoria (3.2%) drie technieken. Eén laboratorium gebruikte twee ELISA/EIA/FEIA/CLIA methoden (DiaSorin + BIO-RAD), één laboratorium combineerde twee ELISA/EIA/FEIA/CLIA methoden (Thermo Scientific/Phadia + Inova Diagnostics) met een Crithidia luciliae methode (EUROIMMUN). 83 laboratoria (88.3%) rapporteerden een correct positief resultaat met minstens één methode. Drie deelnemers (3.2%) rapporteerden finaal een zwak positief resultaat en acht (8.5%) een negatief resultaat. Tabel 6: Overzicht van de technieken gebruikt voor het opsporen van anti-dsdna antistoffen Techniek N % ELISA/EIA/FEIA/CLIA 50* 53.2 Dot Crithidia luciliae RIA ELISA/EIA/FEIA/CLIA + Dot ELISA/EIA/FEIA/CLIA + Crithidia luciliae 8* 8.5 Crithidia luciliae + Dot Crithidia luciliae + Microarray ELISA/EIA/FEIA/CLIA + Dot + Crithidia luciliae ELISA/EIA/FEIA/CLIA + RIA + Crithidia luciliae * Eén laboratorium gebruikte twee ELISA/EIA/FEIA/CLIA methoden FORM 43/124/N V12 13/20

14 Tabel 7: Overzicht van de gebruikte methoden alsook de gerapporteerde resultaten per techniek en methode Methode N N positief ELISA/EIA/FEIA/CLIA (N = 76) N zwak positief N negatief Thermo Scientific/Phadia Inova Diagnostics EUROIMMUN 9 9 Menarini Diagnostics Biomedical diagnostics (bmd) 2 2 DiaSorin 2 2 Alphadia 1 1 BIO-RAD 1 1 DRG Diagnostics 1 1 Diesse 1 1 Crithidia luciliae (N = 20) Inova Diagnostics EUROIMMUN Immuno Concepts Menarini Diagnostics Biosystems 1 1 Dot (N = 27) EUROIMMUN Alphadia 1 1 Mikrogen Diagnostik 1 1 Trinity Biotech 1 1 AESKU Diagnostics 1 1 RIA (N = 2) Trinity Biotech 1 1 EUROIMMUN 1 1 Microarray (N = 1) Menarini Diagostics 1 1 De gegevens tonen duidelijk de lagere gevoeligheid aan van de Crithidia luciliae methoden. Ook de dot methode van EUROIMMUN vertoont een groot aantal negatieve resultaten. Het gebruik van enkel een dot methode wordt sterk afgeraden. Ook de ELISA van Menarini Diagnostics scoort minder goed. FORM 43/124/N V12 14/20

15 Opsporen en identificatie van anti-ena antistoffen 95 laboratoria (94.1%) spoorden de aanwezigheid van anti-ena antistoffen op. 53 laboratoria (55.8%) gebruikten twee technieken, zeven laboratoria (7.4%) gebruikten drie technieken. Tabel 8: Overzicht van de technieken gebruikt voor het opsporen en identificeren van anti-ena antistoffen Techniek N % Screening Immuno dot/line ELISA/EIA/FEIA/CLIA Microarray Screening + Immuno dot/line 27* 28.4 Screening + ELISA/EIA/FEIA/CLIA Immuno dot/line + ELISA/EIA/FEIA/CLIA Screening + Immuno dot/line + ELISA/EIA/FEIA/CLIA 7** 7.4 *Eén laboratorium gebruikte twee Immuno dot/line methoden; **één laboratorium gebruikte twee ELISA/EIA/FEIA/CLIA methoden 63 laboratoria gebruikten een screeningstechniek. Allen hebben een positief resultaat gerapporteerd. Vijf van deze laboratoria gebruikten enkel een screeningstechniek. De anderen combineerden de screeningstechniek met een bevestigingstechniek (Immuno dot/line en/of ELISA/EIA/FEIA/CLIA). Tabel 9: Overzicht van de screeningsresultaten per gebruikte methode Screening methode N N positief N negatief Thermo Scientific/Phadia EUROIMMUN Inova Diagnostics Menarini Diagnostics biomedical diagnostics (bmd) Alphadia ORGENTEC DiaSorin AESKU Diagnostics FORM 43/124/N V12 15/20

16 63 laboratoria voerden een Immuno dot/line uit. 61deelnemers rapporteerden een positief resultaat voor één of meerdere antistoffen (Ro60, Ro52, SSB, Sm, Sm/RNP, nucleosomen, histonen, PCNA, Mi2, Ku). Twee deelnemers rapporteerden een negatief resultaat (biomedical diagnostics). Eén van deze deelnemers voerde echter ook nog een ELISA/EIA/FEIA/CLIA (Thermo Scientific/Phadia) uit met een positief resultaat voor SSA. 27 deelnemers voerden enkel een Immuno dot/line uit. Negen laboratoria combineerden een Immuno dot/line met een ELISA/EIA/FEIA/CLIA. Eén laboratorium voerde twee Immuno dot/line (Alphadia + EUROIMMUN) uit in combinatie met een screeningsmethode (EUROIMMUN). 35 deelnemers voerden een ELISA/EIA/FEIA/CLIA uit. 33 laboratoria rapporteerden positiviteit voor één of meerdere antistoffen (SSA, SSB, Ro60, Ro52, Sm, Sm/RNP, nucleosomen, chromatine). Eén laboratorium voerde een anti-nucleosomen test (biomedical diagnostics) uit met negatief resultaat. Dit werd echter gecombineerd met een screening (positief) en een Immuno dot/line (Ro60-Sm/RNP). Eén deelnemer voerde een anti-histonen test (EUROIMMUN) uit met negatief resultaat. Dit werd echter gecombineerd met een screening (positief), een Immuno dot/line (Ro60-Ro52) en een ELISA/EIA/FEIA/CLIA (Ro60-Ro52). Slechts twee laboratoria voerden enkel een ELISA/EIA/FEIA/CLIA uit. Eén laboratorium voerde twee ELISA/EIA/FEIA/CLIA uit (Menarini Diagnostics + EUROIMMUN) gecombineerd met een screening (Menarini Diagnostics) en een Immuno dot/line (EUROIMMUN). Eén laboratorium gebruikte een microarray methode (Menarini Diagnostics) en rapporteerde een positief resultaat. Verschillen tussen de anti-ena detectie kits worden waargenomen met een tendens van de Thermo Scientific/Phadia kits om een anti-sm antilichaam te detecteren en andere kits (onder andere de Immuno dot/line) eerder een anti-sm/rnp antilichaam. Het is belangrijk dat elk laboratorium de oorsprong kent van de antigenen die in de kits worden gebruikt. Inderdaad, verschillen kunnen worden waargenomen afhankelijk van of het natuurlijke eiwitten, recombinante,... zijn. FORM 43/124/N V12 16/20

17 Een overzicht van de bekomen resultaten wordt hieronder weergegeven. Deze gegevens worden louter ter informatie gerapporteerd daar de focus van de EKE op de IIF en antidsdna bepaling lag. Tabel 10: Overzicht van de resultaten van de identificatie van anti-ena antistoffen per gebruikte methode Methode N Resultaat N Microarray (N = 1) Menarini Diagnostics 1 Ro60-Ro52-Scl100 1 Immuno dot/line (N = 64) Ro60-Ro52-Sm/RNP-nucleosomen 20 Ro60-Ro52-RNP-nucleosomen 10 Ro60-Ro52-Sm/RNP 3 Ro60-Ro52-nucleosomen 2 Ro60-RNP-nucleosomen 2 Ro60-Sm/RNP-nucleosomen 2 Ro52-Sm/RNP-nucleosomen 2 EUROIMMUN 48 Ro60-Ro52-Sm-nucleosomen 1 Ro60 1 Ro52 1 nucleosomen 1 Ro60-Ro52 1 Ro60-Sm-nucleosomen-Mi2-Ku 1 Ro60-Ro52-Sm/RNP-nucleosomenhistonen-PCNA 1 Ro60-Sm/RNP 4 Alphadia 8 Ro60 3 Ro60-Sm/RNP-SSB 1 FORM 43/124/N V12 17/20

18 biomedical (bmd) diagnostics 3 Sm/RNP 1 Negatief 2 D-Tek 3 Ro60-Sm/RNP 3 AESKU Diagnostics 1 Ro60-Ro52-histonen 1 Mikrogen Diagnostik 1 Ro60 1 ELISA/EIA/FEIA/CLIA (N = 34) Ro60-SSB-Sm 8 SSA-SSB-Sm 5 SSA-Sm 5 Ro60-Sm 4 Thermo Scientific/Phadia 27 SSA-SSB-Ro60-Sm 1 SSA-Ro60-Sm 1 SSA 1 Ro60 1 Sm 1 SSA-Sm-Sm/RNP 1 Inova Diagnostics 4 SSA-Sm-RNP 1 SSA-RNP-chromatine 1 nucleosomen 1 Alphadia 1 Ro60-Sm 1 BIO-RAD 1 SSA-Sm 1 Menarini Diagnostics 1 Ro60-Ro52 1 FORM 43/124/N V12 18/20

19 Identificatie van ANA patronen Deze EKE werd gebruikt om de nieuwe gestandaardiseerde naamgeving van ANA patronen volgens de International Consensus on ANA patterns ( te introduceren. Hiertoe werd gevraagd om twee foto s te identificeren volgens de ICAP code. Alle 99 laboratoria die een IIF analyse uitvoerden, rapporteerden een antwoord voor beide foto s. Alle deelnemers rapporteerden een correct AC-3 (centromeer) patroon voor foto 1 en een correct AC-6,7 (nucleaire dots) patroon voor foto laboratoria specifieerden het nucleaire dots patroon: 85 rapporteerden multipele dots (AC-6), 6 enkele dots (AC-7). Twee laboratoria rapporteerden een correct patroon voor beide foto s maar gebruikten niet de ICAP code zoals gevraagd. Dit wordt niet als foutief aanzien maar de laboratoria worden wel aangemoedigd om de ICAP nomenclatuur (patroonbeschrijving samen met AC code) te gebruiken om een geharmoniseerde diagnostiek mogelijk te maken. Tabel 11: Overzicht van de gerapporteerde resultaten voor de identificatie van ANA patronen volgens de ICAP nomenclatuur Foto 1 Foto 2 N AC-3 AC-6 85 AC-3 AC-7 6 AC-3 AC-6,7 6 Centromeer Nucleaire dots 2 FORM 43/124/N V12 19/20

20 BESPREKING VAN DE RESULTATEN & CONCLUSIE De meerderheid van de deelnemers rapporteerden een correct homogeen IIF nucleair patroon met een negatief cytoplasmatisch/mitotisch resultaat. De nucleaire patronen homogeen + SSA en homogeen + (fijn) gespikkeld (met een negatief cytoplasmatisch/mitotisch resultaat), gerapporteerd door vier en vijf laboratoria respectievelijk, werden ook als correct aanvaard aangezien er in de anti-ena analyse effectief antistoffen werden gedetecteerd die compatibel zijn met deze patronen. De gerapporteerde mitotische patronen worden verondersteld observaties van een positieve mitose (eigen aan een homogeen patroon) te zijn en zijn dus waarschijnlijk eerder verkeerde rapporteringen in de nieuwe ICAP nomenclatuur dan verkeerde interpretaties. 83 laboratoria rapporteerden een correct positief resultaat voor de opsporing van antidsdna antistoffen met minstens één methode. Het resultaatoverzicht toont de verschillende dsdna methoden die in de routine laboratoriumpraktijk worden gebruikt. Deze zijn niet enkel methodologisch verschillend (ELISA, FEIA, CLIA, Immunodot, Farr Assay, IFA), maar verschillen ook m.b.t. antigenbron, buffersamenstelling, type conjugaat enz. Dit resulteert in (i) een verschil in analytische performantie, (ii) een verschil in de detectie van verschillende types (van lage tot hoge aviditeits-) dsdna antistoffen en (iii) een gebrek aan harmonisatie van de kwantitatieve dsdna antistof resultaat rapportering. In een eerder consensusrapport van Sciensano werd reeds aangegeven dat louter het gebruik van een dot methode voor de dsdna antistof detectie wordt afgeraden (Van Blerk et al. Acta Clin Belg 2014; 69: 83-6). De focus van deze EKE lag op de ANA IIF en anti-dsdna bepaling. De resultaten van de anti-ena analyse werden niet geëvalueerd maar werden in het rapport opgenomen om de laboratoria de mogelijkheid te geven hun resultaten eventueel te vergelijken met andere deelnemers. Allen rapporteerden een positief resultaat voor één of meerdere antistoffen met één of meerdere methoden. Alle laboratoria die een ANA IIF analyse uitvoerden, rapporteerden een correct antwoord voor beide foto s. Het gebruik van de ICAP nomenclatuur zal verdergezet worden in volgende EKE. Acht laboratoria leverden hun resultaten niet tijdig in (poststempel en resultaten na afsluitingsdatum van 22/10/2018). De resultaten van zeven van deze laboratoria werden mee opgenomen in de evaluatie. De resultaten van het achtste laboratorium werden niet in rekening gebracht daar deze werden gerapporteerd na het verschijnen van het voorlopige rapport (25/10/2018). Wij wensen de laboratoria erop te wijzen dat het respecteren van de EKE afsluitingsdatum belangrijk is. Laattijdig ontvangen resultaten zullen in de toekomst beschouwd worden als een niet deelname (zie schrijven van 18/01/2018 met referentie IPH-43-PVDW ). Daarom raden wij de deelnemers ook aan om de gescande antwoordformulieren via door te sturen. EINDE Sciensano, Brussel Dit rapport mag niet gereproduceerd, gepubliceerd of verdeeld worden zonder akkoord van Sciensano. De individuele resultaten van de laboratoria zijn vertrouwelijk. Zij worden door Sciensano niet doorgegeven aan derden, noch aan de leden van de Commissie, de expertencomités of de werkgroep EKE. FORM 43/124/N V12 20/20